2. Η Commedia dell arte αναπτύχθηκε στην
Ιταλία τον 16ο αιώνα. Το όνομα της
προκύπτει από την συντόμευση του όρου
commediadell’arteall’improvviso, που
σημαίνει η «κωμωδία της τέχνης του
αυτοσχεδιασμού». Το ξεχωριστό στην
κομέντια ντελ άρτε είναι ότι τους
γυναικείους ρόλους τους έπαιζαν γυναίκες
ηθοποιοί, γεγονός που ξεσήκωσε πλήθος
αντιδράσεων. Στις αρχές του 17ου αιώνα,
άρχισε να παρουσιάζεται μία τάση
απομάκρυνσης από τις αυτοσχέδιες σκηνές
και να δημιουργούνται συγκεκριμένα
σκετσάκια, βασισμένα σε χαρακτήρες, ενώ
άρχισαν να γράφονται τα πρώτα θεωρητικά
εγχειρίδια του είδους.
Λίγα λόγια:
3. Παραστάσεις:
Οι παραστάσεις ήταν υπαίθριες, σε πρόχειρα κατασκευασμένες σκηνές
και οι ηθοποιοί χρησιμοποιούσαν πολλά αντικείμενα, καθώς υπήρχε έλλειψη
σε σκηνικά. Όπως συνηθιζόταν εκείνο τον καιρό, η επιβίωση, η εξέλιξη και η
φήμη των καλλιτεχνών βρίσκονταν σε άμεση εξάρτηση από πλούσιους
χορηγούς, που τους έπαιρναν υπό την προστασία τους και τους
χρηματοδοτούσαν.
Δεν ήταν όλες οι σκηνές κωμικές, μερικές εμπεριείχαν σπόρους
τραγωδίας. Επίσης, συχνά ενσωμάτωναν τραγούδι και χορό, πολύ σωματικό
χιούμορ και gags, όπως και ανέκδοτα-ατάκες.
4. Βασικοί χαρακτήρες:
Ο Αρλεκίνος: Το όνομα αυτό σημαίνει
«μικρός διάβολος», αν και συνήθως ο
Αρλεκίνος δεν είχε τίποτα διαβολικό ως
χαρακτήρας! Ήταν ένας φτωχός, αγαθός
δούλος, ντυμένος με πολύχρωμα κουρέλια.
Κρατούσε πάντοτε ένα ραβδί, το οποίο όμως
δεν του χρησίμευε για να δέρνει, αλλά ... για
να τον δέρνουν!
5. Η Κολομπίνα: Μια ζωηρή και παμπόνηρη
υπηρέτρια που έχει χόμπι το...
κουτσομπολιό και οι φήμες που σπέρνει
δεν αφήνουν τους υπόλοιπους
χαρακτήρες να ησυχάσουν!
Ο Πανταλόνε: Ο κλασικός τύπος
του «τσιγκούνη»! Όλο γκρινιάζει
για το πόσο έχει ακριβύνει η ζωή
και στο τέλος του έργου...
καταλήγει να πληρώνει εκείνος τα
σπασμένα!
6. Ο Μπριγκέλα: Είναι κι αυτός δούλος,
αλλά καμία σχέση με τον Αρλεκίνο!
Πρόκειται για έναν παμπόνηρο
χαρακτήρα που βγαίνει πάντα
κερδισμένος.
Ο Πουλτσινέλα: Ο κύριος αυτός
σε αντίθεση με τους υπόλοιπους
χαρακτήρες δεν φορά πολύχρωμη
στολή. Παρόλο που είναι φτωχός,
διατηρεί πάντα το κέφι και την
αισιοδοξία του!
7. Ο Μπαλαντσόνε (ή αλλιώς... «Ο
γιατρός»). Η πλούσια μπέρτα του και το
τεράστιο καπέλο του προκαλούν γέλια στο
κοινό με το που εμφανίζεται στη σκηνή.
Παρόλο που τον αποκαλούν γιατρό, οι
γνώσεις του στην ιατρική είναι...
μηδαμινές!
8. Μάσκες:
Οι ηθοποιοί παίζουν με τη μάσκα. Άλλωστε η μάσκα προϋποθέτει ένα
αδιάκοπο παίξιμο του κορμιού, μελετημένο, τέλειο. Πρέπει να γίνει το κορμί
ένα νέο πρόσωπο. Καθώς έλεγε κι ο Έλληνας ποιητής Νόννος, από την
Πανόπολη για τους μίμους. Οι χειρονομίες έχουν γλώσσα, τα χέρια έχουν
στόμα, τα δάχτυλα έχουν φωνή.
9. Οι χαρακτήρες και το ύφος της κομέντια ντελ άρτε έχουν επηρεάσει μετέπειτα
θεατρικούς συγγραφείς, από τον Σαίξπηρ και τον Γκολντόνι έως τον Ντάριο Φο.
Ίχνη της ανιχνεύονται στην κωμωδία του Charlie Chaplin, ενώ φιγούρες της
εμφανίζονται στην ζωγραφική καθώς και σε όπερες και άλλες τέχνες.
Επηρεασμός:
