1o Γενικό Λύκειο Κρανιδίου. Το Πάσχα στην Ορθοδοξία και στον Καθολικισμό.

1. 2012
Το Πάσχα στην
Ορθοδοξία και
τον Καθολικισμό
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ

2. ΤΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΠΑΣΧΑ
Πάσχα στην Ιερουσαλήμ
Το Πάσχα είναι μια γιορτή με ρίζες που χάνονται πίσω στην προϊστορία, ένας χαρούμενος
παιάνας για την ανάσταση της ζωής μετά τον θάνατο, την άνοιξη μετά τον χειμώνα. Αλλά για
οποιονδήποτε γοητευμένο από την ιστορία και για κάθε ευλαβικά θρησκευόμενο πρόσωπο,
δεν μπορεί να υπάρξει πιο κατάλληλη τοποθεσία για την παρακολούθηση των εορτασμών του
Πάσχα των Χριστιανών, από την Ιερουσαλήμ στους Αγίους Τόπους.
Κυριακή των Βαΐων: Ένα μεγάλο πανηγύρι. Όλοι, Πατριάρχης, Αρχιερείς, Ιερείς, Ιεροδι-
άκονοι, Μοναχοί, Μοναχές και πλήθος Λαού, αφού παρακολουθήσουν την Θεία Λειτουργία
στο Ναό της Αναστάσεως, εν συνεχεία κρατούντες κλάδους φοινίκων στο χέρι κάνουν
Λιτανεία γύρω στο Ναό ψάλλοντας το «Ωσαννά εν τοις Υψίστοις ευλογημένος ο ερχόμενος...»
Έχει προηγηθεί το απόγευμα της προηγουμένης ημέρας η πορεία από την Βηθσφαγή ως την

3. πόλη των Ιεροσολύμων, η διαδρομή που έκανε ο Κύριος «καθήμενος επί πώλον όνου». Μετά
από αυτό το μεγάλο πανηγύρι το πρωί της Κυριακής των Βαΐων, θα συγκεντρωθούν όλοι πάλι
το βράδυ στο Ναό για να ψάλλουν το «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός... »
Οπότε φθάνει η νύκτα της Μεγάλης Τετάρτης προς τη Μεγάλη Πέμπτη. Μια αγρυπνία για να
ακούσουμε μέσα στη νύκτα τον Όρθρο της Μεγάλης Πέμπτης στο Ναό και να συμμετάσχουμε
στην Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου στον Πανάγιο Τάφο και της παραδόσεως στους
Αποστόλους και εν συνεχεία σε όλους τους πιστούς του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.
Χιλιάδες κόσμος και όλοι σχεδόν συμμετέχουν και κοινωνούν των Αχράντων Μυστηρίων.
Είναι όντως σαν να κάθεσαι και συ δίπλα στους Αποστόλους και να ζεις το Μυστήριο για όλη
σου τη ζωή και για όλους τους πιστούς που θα γεννηθούν μετά από σένα. Και είναι σα ν'
ακούς, όπως οι Απόστολοι, το διάλογο του Ιησού με τον Ιωάννη και την προτροπή του Ιησού
στον Ιούδα « ο ποιείς ποίησον τάχιον ».
Μεγάλη Παρασκευή πρωί πρωί όλοι στο Πραιτώριο. Έχει περάσει η
νύκτα της μεγάλης και μαρτυρικής ταλαιπωρίας του Ιησού, σύλληψη,
δίκη, καταδίκη εις σταυρικόν θάνατον, φυλακή, φραγγέλωμα.
Συμπορευόμεθα λοιπόν της πορείας προς τον Γολγοθά, αφού πρώτα
παρακολουθήσουμε τις Μεγάλες Ώρες της Μεγάλης Παρασκευής.
Ένας Αρχιερέας του Πατριαρχείου κρατώντας τον Σταυρό ξεκινά
από το Πραιτώριο ακολουθούμενος από Κλήρο και Λαό να ανεβούν
την οδό του Μαρτυρίου (Via Dolorosa). Μακρύς ο δρόμος, αλλά με
προθυμία τον βαδίζει κάθε Χριστιανός πρώτον για να πει ένα
μεγάλο ευχαριστώ στο Σωτήρα μας Χριστό που σήκωσε στο βαρύ Σταυρό Του τις αμαρτίες
του καθ' ενός ξεχωριστά και δεύτερον να του προσφέρει τον δικό του Σταυρό που καθένας
φέρει ευχαρίστως (έτσι πρέπει) στις πλάτες του.
Βράδυ Μεγάλης Παρασκευής αργά. Μεγάλη Παρρησία, όπως λέγεται. Είναι παρόντες: Ο Πα-
τριάρχης, οι Αρχιερείς του Πατριαρχείου, οι εκπρόσωποι άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών,
άπας ο Κλήρος και ο Λαός. Ζούμε τα γεγονότα στον ίδιο τόπο που έγιναν τότε: Ακολουθία
της Σταυρώσεως στον Γολγοθά, Ακολουθία Αποκαθηλώσεως στον τόπο της
Αποκαθηλώσεως και εν συνεχεία και ενώ έχουν φθάσει μεσάνυκτα μεταφέρεται και
ενταφιάζεται το Σώμα του Ιησού στον Πανάγιο Τάφο. Και οι προσκυνητές ακούνε το « Η ζωή
εν τάφω κατετέθης Χριστέ...» αντικρίζοντας τον ίδιο τον Πανάγιο Τάφο και με όλη τη δύναμη
της ψυχής τους ψάλλουν το «Αϊ γενεαί πάσαι ύμνον τη ταφή σου προσφέρουσι, Χριστέ μου».
Τελειώνοντας αργά η Ακολουθία αποχωρούν με σκυμμένο το κεφάλι γιατί αφήνουν τον αγα-
πημένο τους Ιησού στο μνημείο ψιθυρίζοντας το «Ανάστα ο Θεός, κρίνον την γην
ότι Συ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι», για να ξυπνήσουν λίαν πρωί, σαν τις
μυροφόρες, να τρέξουν στον Τάφο όχι για να αλείψουν αρώματα τον Ιησού άλλα να
μπορέσουν να βρουν μια γωνίτσα στο Ναό για να παρακολουθήσουν την Ακολουθία του Αγίου
Φωτός.

4. Γ Γύρω
στη μία το μεσημέρι σβήνουν τα φώτα του Ναού και αρχίζει η Λιτανεία γύρω από τον Πανάγιο
Τάφο με λάβαρα, εξαπτέρυγα και λαμπάδες. Πατριάρχης, Αρχιερείς, Ιερείς κ.λ.π. αφού τε-
λειώσουν την Λιτανε Ο Ορθόδοξος Πατριάρχης των Ιεροσολύμων εκδύεται την Αρχιερατική
στολή, ερευνάται αν φέρει κάτι που να ανάβει φωτιά, φορά το λευκό χιτώνα μόνο και είναι
έτοιμος να εισέλθει στον Πανάγιο Τάφο, ο οποίος Τάφος έχει ερευνηθεί από το πρωί από
ειδικούς εκπροσώπους της Αστυνομίας και άλλων δογμάτων για να βεβαιωθεί ότι δεν
υπάρχει ούτε σπίθα φωτός μέσα, έχει σφραγισθεί και φυλάσσεται αυστηρά.
ία αρχίζουν να ψάλλουν το «Φως ιλαρόν...».
Βγαίνει ο Πατριάρχης συντετριμμένος, τρέμοντας κρατώντας αναμμένα από Άγιο
Φως τα κεριά και σαν ένα πύρινο κύμα απαλό μεταδίδει Άγιο Φως στα κεριά όλων
των Χριστιανών. Καμπάνες, σήμαντρα, τάλαντα, αλαλαγμοί. «Δεύτε λάβετε φως εκ
του ανεσπέρου φωτός...», «και πάντα πεπλήρωται φωτ. Έτσι χαρούμενοι,
κρατώντας τις λαμπάδες με το Άγιο Φως αποχωρούμε από το Ναό εν πομπή με
επικεφαλής τον Πατριάρχη. Στο Ναό παραμένει ένας Αρχιερέας και τελεί την Θεία
Λειτουργία του Μεγάλου Σαββάτου. Την υπόλοιπη μέρα ησυχάζουμε, «σιγησάτω
πάσα σαρξ βροτεία» για να βρεθούμε τα μεσάνυκτα πάλι στο Ναό και να
παρακολουθήσουμε την Ακολουθία της Αναστάσεως. Μεγάλη παρρησία και πάλι,
όλοι παρόντες. Αφού ψάλλουν τον Κανόνα «Κύματι θαλάσσης ....» στο Ναό και
ενδυθούν λαμπρά άμφια, Πατριάρχης, Αρχιερείς, Ιερείς και Ιεροδιάκονοι
μεταβαίνουν στον Πανάγιο Τάφο για την Ακολουθία της Αναστάσεως και την Θεία
Λειτουργία. Μεσάνυκτα! Ο Πατριάρχης βγαίνει από τον Πανάγιο Τάφο κρατώντας τα 33
κεριά με το Άγιο Φως και ψάλλει τον θριαμβευτικό παιάνα της Εκκλησίας μας «Χριστός
Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος» και
μαζί του όλος ο Κλήρος και ο Λαός και ακούς μέσα στη νύκτα το Χριστός Ανέστη σ' όλες τις
γλώσσες, ο καθένας το ψάλλει στη δική του γλώσσα ενώ κτυπούν πανηγυρικά καμπάνες,
σήμαντρα, τάλαντα και είναι μεγάλη χαρά, ένα μεγάλο πανηγύρι, μια θεία ευλογία.

5. Το Πάσχα σε ορθόδοξες χώρες της Ευρώπης
ΡΩΣΙΑ
΄Ολη τη Μ. Σαρακοστή νηστεύουν. Την Μ. Παρασκευή και το Μ. Σάββατο πίνουν μόνο
αγιασμό. Δεν τρώνε τίποτα. Το Μ. Σάββατο βάφουν τ'αυγά κόκκινα και πράσινα και
φτιάχνουν κουλουράκια, ψωμί, τσουρέκια και μαγειρεύουν κρέας χοιρινό ή μοσχαρίσιο στο
φούρνο με σκόρδο, αλάτι και πιπέρι. Την ημέρα του Πάσχα τα βάζουν όλα αυτά (κουλουράκια,
αυγά, τσουρέκια, ψωμί, κρέας) σ'ένα μεγάλο πανέρι και το πάνε στην εκκλησία να το
ευλογήσει ο παπάς. ΄Οταν γυρίσουν στο σπίτι τρώνε και διασκεδάζουν. Το Πάσχα, η
λαμπρότερη γιορτή της Χριστιανοσύνης, είναι ίσως η μοναδική γιορτή που κλείνει μέσα της
όλα τα συναισθήματα. Από την αγωνία, τον πόνο τη θλίψη των Παθών και της Σταύρωσης,
περνάμε στην αγαλλίαση και την ελπίδα που φέρνει η Ανάσταση.

6. POYMANIA
Στη Ρουμανία, το βάψιμο των αβγών αποτελεί απόδειξη ότι τα έθιμα του Πάσχα τηρούνται
έως σήμερα στη βαλκανική αυτή χώρα, όπου η παράδοση θέλει την Παναγία να είχε
τοποθετήσει ένα καλάθι με αβγά στα πόδια του εσταυρωμένου Χριστού, τα οποία βάφτηκαν
κόκκινα από το αίμα που έτρεχε από τις πληγές Του. Σύμφωνα με τη ρουμανική παράδοση,
μόλις ο Χριστός είδε τα αβγά να γίνονται κόκκινα, ζήτησε από τους πιστούς να βάφουν
κόκκινα αβγά σε ανάμνηση της θυσίας Του.Το βάψιμο των αβγών γίνεται και εδώ τη Μεγάλη
Πέμπτη Το βράδυ της ίδιας ημέρας, οι νοικοκυρές παίρνουν ένα από τα βαμμένα αβγά στην
εκκλησία για να το «διαβάσει» ο Παπάς μαζί με τα Δώδεκα Ευαγγέλια. Με το πέρας της
λειτουργίας, θάβουν το αβγό στο αμπέλι τους προκειμένου να τους προστατεύσει ο Θεός από
χαλαζοθύελλες και να έχουν καλή σοδειά. Στη λαϊκή συνείδηση, ένα αβγό που έχει διαβαστεί
στην Εκκλησία τη Μεγάλη Πέμπτη, μπορεί να αντέξει χωρίς να χαλάσει ολόκληρη τη χρονιά.
Ένα απ ’τα κυριότερα έθιμα του Πάσχα στη Ρουμανία είναι ότι την Μεγάλη Πέμπτη καρέκλες
τοποθετούνται κοντά στη φωτιά, μιας και πιστεύουν ότι κάποιες νεκρές ψυχές θα κάτσουν σ
’αυτές τις νεκρές καρέκλες. Κοπέλες και γυναίκες του σπιτιού επομένως κουβαλούν
κουβάδες με νερό για τους νεκρούς που θα κάτσουν εκεί.

7. ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Σπάνε τα αυγά μετά την μεσονύκτια λειτουργία και στην διάρκεια των επόμενων ημερών ένα
αυγό ραγίζεται πάνω στο τοίχο της εκκλησίας και τρώγεται μετά απ’ την νηστεία. Αυτό το
τελετουργικό του ραγίσματος των αυγών πραγματοποιείται πριν απ’ το γεύμα του Πάσχα.
Μάλιστα, όποιος έχει το τελευταίο άθικτο αυγό θεωρείται ότι θα έχει μια χαρούμενη και
υγιής ζωή αυτό το χρόνο. Τη Μεγάλη Παρασκευή, κάθε οικογένεια αγοράζει ένα νέο πιάτο
κεραμικής. Πριν την Κυριακή του Πάσχα, κάθε χριστιανική οικογένεια θα έστελνε στους
Τούρκους φίλους τους δώρα που περιέχουν ένα καρβέλι ψωμί και 10-15 αυγά. Ένα τυπικό
βουλγαρικό Πάσχα εξακολουθεί να είναι ατελής χωρίς το ζεστό βουλγαρικό ζυμωτό γλυκό ‘’
banitsa’’. Κάποιες απ’ τις δημοφιλείς βουλγαρικές συνταγές του Πάσχα είναι ‘palachinki’
ένα είδος τηγανίτας, μπακλαβά, αρνί και κρασί κεμπάπ. Ευρείς εορταστικές εκδηλώσεις
πραγματοποιούνται στη Βουλγαρία το Πάσχα. Έτσι οι γιορτές του Πάσχα στη Βουλγαρία
παρατηρούνται με μεγάλο ενθουσιασμό και πάθος.
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΣΧΑ
Πάσχα στα ελληνικά νησιά
Κάλυμνος. Το νησί των σφουγγαράδων (και των επιστημόνων). Έχει παράδοση στα
πασχαλινά γλέντια και αναδεικνύεται πρωταθλήτρια στις …δυναμικές εκπλήξεις. Tη Mεγάλη
Παρασκευή, στην πρωτεύουσα της Kαλύμνου οι πομπές των Επιταφίων των δέκα ενοριών
συγκεντρώνονται στην κεντρική πλατεία, όπου συναγωνίζονται στον ομορφότερο στολισμό.
Tην Kυριακή του Πάσχα, στους δύο λόφους που υψώνονται πάνω από το λιμάνι, κηρύσσεται
ένας… θορυβώδης πόλεμος. Mεγάλες παρέες νεαρών κυρίως Kαλύμνιων έρχονται εδώ
«οπλισμένες» με... δυναμίτες! Λίγο μετά τις πέντε το απόγευμα δίνεται το σύνθημα και
αρχίζουν οι εκρήξεις. O κρότος είναι εκκωφαντικός και καθώς αντηχεί στους γυμνούς
βράχους, μεταφέρεται χιλιόμετρα μακριά.

8. H Χώρα στην Πάτμο έχει διατηρήσει ανέπαφο το μεσαιωνικό feeling της και από τη θέση
που βρίσκεται επιτηρεί τη θάλασσα και ολόκληρο το νησί. Tη Mεγάλη Πέμπτη στη στολισμένη
με δάφνες πλατεία Ξάνθου, στη λειτουργία του Iερού Nιπτήρα, ο ηγούμενος της μονής
πλένει τα πόδια των δώδεκα μαθητών. Η τελετή διατηρείται στο νησί εδώ και 400 χρόνια. Τη
Μεγάλη Παρασκευή στη μικρή, καταπράσινη κοιλάδα της Συκαμιάς, με το υπέροχο εκκλησάκι
του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και τα ερείπια του Ρωμαϊκού Λουτρού, μια μικρή οικοτεχνία
παρασκευάζει ευωδιαστό ανθόνερο και η Aνάσταση στο μεσαιωνικό μοναστήρι, απαλλαγμένη
από μικρόφωνα και βεγγαλικά, είναι ιδιαίτερα κατανυκτική.
Oι γυναίκες στην Όλυμπο της Kαρπάθου εκφράζουν βασικό κομμάτι της λαϊκής κουλτούρας
αφού δεν αποχωρίζονται τις παραδοσιακές πολύχρωμες στολές τους παρά μόνο τη Mεγάλη
Eβδομάδα, όπου τις αντικαθιστούν με μια «πένθιμη» ενδυμασία. Στο χωριό αυτό μπορεί
κανείς να συμμετάσχει σε έναν από τους πιο συγκινητικούς επιτάφιους. O Eπιτάφιος
στολίζεται με λουλούδια αλλά και με φωτογραφίες αγαπημένων προσώπων που πέθαναν τη
χρονιά που πέρασε. Οι γυναίκες λύνουν τα μαλλιά τους και μοιρολογούν, πενθώντας τον
Xριστό σαν κάποιον που γνώριζαν. Παλιότερα μάλιστα οι γυναίκες παρέμειναν το βράδυ της
Μεγάλης Πέμπτης στην εκκλησία, «ξενυχτούσαν το νεκρό» δηλαδή, όπως στις κανονικές
κηδείες. Tην Kυριακή, ένα τεράστιο υπαίθριο γλέντι στήνεται στις πλατείες του χωριού, με
μουσική υπόκρουση από λύρες και τσαμπούνες και μυρωδιές από τα λαμπροκούλουρα και το
οφτό αρνί. Την Τρίτη του Πάσχα, τη Λαμπρή Τρίτη, όλοι οι κάτοικοι του χωριού
συγκεντρώνονται το πρωί στο προαύλιο της εκκλησίας της Κοίμησης της Θεοτόκου για την
περιφορά των εικόνων. Η πομπή των πιστών, με τις εικόνες μπροστά, κατευθύνεται προς την

9. εξοχή, στα ξωκλήσια του χωριού. Οι γεροντότεροι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι με αυτό
τον τρόπο θα πετύχουν καλή σοδειά και τις πολυπόθητες βροχές. Η πομπή σταματάει και
στο νεκροταφείο του χωριού. Οι εικόνες «καθίζουν» στην πεζούλα και τότε ο παπάς
διαβάζει ευχές σε όλα τα μνήματα. Οι γυναίκες προσφέρουν γλυκά για τη συγχώρεση των
ψυχών. Αφού οι εικόνες διασχίσουν τα περιβολάκια του χωριού, επιστρέφουν στην εκκλησία
της Κοίμησης όπου γίνεται ένα είδος πλειστηριασμού. Όποιος δώσει τα περισσότερα χρήματα
(που πηγαίνουν στο ταμείο της εκκλησίας) θα «ενθρονίσει» την εικόνα, θα τη βάλει δηλαδή
στη θέση της μέσα στο ναό- ένα είδος τάματος. Μέχρι να φτάσουν όμως οι εικόνες στην
κορυφή της σκάλας της εκκλησίας, έχουν αλλάξει χέρια από σκαλί σε σκαλί. Μετά ακολουθεί
γλέντι στην αυλή της εκκλησίας- είναι η μέρα των κερασμάτων σε γνωστούς και ξένους.
Στη Σκιάθο, τα παιδιά ψάλλουν τα κάλαντα την Μεγάλη Πέμπτη έχοντας μαζί τους έναν
καλαμένιο σταυρό στολισμένο με λουλούδια. Στον ίδιο σταυρό κρεμούν ένα κόκκινο μαντίλι
που συμβολίζει το αίμα του Χριστού. Ο επιτάφιος βγαίνει τα ξημερώματα του Μεγάλου
Σαββάτου και αφού περιφερθεί στα καλντερίμια του νησιού, κατεβαίνει στο λιμάνι και στη
συνέχεια επιστρέφει στην εκκλησία.
Κέρκυρα. Το Μέγα Σάββατο ξεκινάει με λειτανία του σεπτού σκηνώματος του αγίου
Σπυρίδωνα που καθιερώθηκε το 1550, όταν ο Άγιος έσωσε το νησί από το λιμό. Συνοδευεται
από τις πολλές και φημισμένες φιλαρμονικές του νησιού που χαρίζουν άφθαστη μουσική
απόλαυση. Μαζί γίνεται και η περιφορά του Επιταφίου της εκκλησίας του Αγίου, έθιμο που
ξεκίνησε στα Ενετικά χρόνια. Οι φιλαρμονικές παίζουν το Calde Lacrime του Michelli, τον

10. Αμλέτο του Faccio και τη Marcia Funebre από την Ηρωική του Beethoven.
Στις 11 ακριβώς καθώς οι καμπάνες αναγγέλλουν την "πρώτη Ανάσταση", από τα παράθυρα
και τα μπαλκόνια, οι Κερκυραίοι ρίχνουν "μπότηδες". Το φασαριόζικο αυτό έθιμο είναι ίσως
επηρεασμένο από τους Ενετούς οι οποίοι συνήθιζαν την Πρωτοχρονιά να πετούν από τα
παράθυρά τους παλιά αντικείμενα, για να τους φέρει ο νέος χρόνος καινούργια. Μια άλλη,
πιθανότερη, εξήγηση δίνει στο έθιμο ειδωλολατρική προέλευση. Με το σπάσιμο και τους
κρότους οι Αρχαίοι ήθελαν να ξυπνήσουν την Περσεφώνη και να επιταχύνουν τον ερχομό
της Ανοιξης.

11. Ξεχωριστά πασχαλινά έθιμα σε όλη την Ελλάδα
Στο Άγιο Όρος, η περιφορά του επιταφίου γίνεται τη Μεγάλη Παρασκευή, μετά τα
μεσάνυχτα, ενώ η Ανάσταση το Μεγάλο Σάββατο, στις δύο τα ξημερώματα. Το πρωί της
Κυριακής, το πασχαλινό τραπέζι προβλέπει ψαρόσουπα και ψάρι, ενώ το μεσημέρι οι μοναχοί
ψέλνουν την Ακολουθία της Αγάπης σε εφτά γλώσσες.
Στην Ουρανούπολη, ξεχωρίζει το στόλισμα του επιταφίου με λουλούδια και πέρλες, που
φτιάχνουν οι γυναίκες του χωριού στη διάρκεια της Σαρακοστής. Το Μεγάλο Σάββατο, οι
πιστοί συγκεντρώνονται στον Πύργο του Προσφορίου, στο λιμάνι, για να ακούσουν τον παπά
να ψάλλει το «Χριστός Ανέστη».
Τη Μεγάλη Παρασκευή, στη Μονή του Προφήτου Ηλία, στο Άγιο Πνεύμα Σερρών, που
βρίσκεται σ’ ένα λόφο πάνω από το ομώνυμο χωριό, αναβιώνει το έθιμο της Αποκαθήλωσης
του Κυρίου. Ο Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης Θεολόγος, συνοδευμένος από ιερείς και
κρατώντας λάβαρα και εξαπτέρυγα, οδηγούνται στον ιερό λόφο, όπου θυμίζει απόλυτα τον
λόφο του Γολγοθά. Πάνω στον πετρόχτιστο λόφο, βρίσκεται ο Εσταυρωμένος. Το σκηνικό
συγκλονίζει τον κάθε επισκέπτη
Την Κυριακή του Πάσχα, αναβιώνει το ποντιακό πασχαλινό έθιμο «αβγομαχίες» στην
Καστανούσα του δήμου Κερκίνης. Οι διαγωνιζόμενοι παίρνουν άσπρα αβγά και αφού τα
«ακούσουν», χτυπώντας τα ελαφρά και περιεργαστούν το σχήμα τους, επιλέγουν τελικά το
πιο γερό- κατά τη γνώμη τους- και η αβγομαχία ξεκινά. Βασικός κανόνας του εθίμου είναι η
χρησιμοποίηση μόνο αβγών κότας. Ο κάθε συμμετέχων έχει στην διάθεση του τριάντα αβγά
και νικητής αναδεικνύεται αυτός που έχει τα λιγότερα σπασμένα αυγά.
Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, στην έδρα του Δήμου Ελευθερών, τη Νέα Πέραμο,
κατά την περιφορά του επιταφίου, οι κάτοικοι σε κάθε γειτονιά της πόλης αναβιώνουν ένα
πολύ παλιό έθιμο: καίουν από ένα ομοίωμα του Ιούδα, τη στιγμή που η πομπή του επιταφίου
περνάει από τους δρόμους. Ολόκληρη η πόλη εκείνη τη νύχτα φωτίζεται από τις δεκάδες
φωτιές, που ανάβουν οι κάτοικοι, στέλνοντας έτσι το μήνυμα της κάθαρσης, αλλά και της
αιώνιας ανάστασης.
Η πασχαλινή περίοδος έχει και στην περιοχή της Δράμας την ξεχωριστή της εθιμολογία, που
αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου, με τις ομάδες των παιδιών που τραγουδούν τα πάθη
του φίλου του Χριστού. H εθιμολογία, που αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου με τις
ομάδες των παιδιών που τραγουδούν τα πάθη του φίλου του Χριστού.

12. Έθιμα μετά την Ανάσταση
Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα στα Γιαννιτσά του νομού Πέλλας θα αναβιώσει το έθιμο
«Κουνιές». Το έθιμο αυτό γινόταν γιατί η «αιώρηση», δηλαδή το κούνημα, θεωρούνταν ότι
γινόταν «σε καλό», υπέρ υγείας και πλούσιας σοδειάς.
Στα Καλύβια Λιμεναρίων της Θάσου διατηρείται το έθιμο «Για βρέξ’ Απρίλη μ’» που
γιορτάζεται την τρίτη ημέρα του Πάσχα. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στους χορούς του
διονυσιακού κύκλου και είναι μια επίκληση για ανοιξιάτικη βροχή. Οι κάτοικοι της κοινότητας
και οι επισκέπτες το γιορτάζουν με δημοτικούς χορούς, ενώ σε μεγάλα τσουκάλια
μαγειρεύεται κρέας με ρύζι που στη συνέχεια μοιράζεται στους συγκεντρωμένους.
Την ίδια μέρα, στην Ιερισσό της Χαλκιδικής γιορτάζεται το έθιμο «Του μαύρου νιου τ’
αλώνι», με τους γεροντότερους να αρχίζουν το χορό. Σιγά – σιγά πιάνονται όλοι οι κάτοικοι
και ο χορός έχει μήκος πολλών μέτρων. Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα πασχαλινά
τραγούδια και τελειώνουν με τον «καγκελευτό» χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής
400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, την επανάσταση του 1821.
Τις πασχαλινές αυτές μέρες ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η πομπική περιφορά της
εικόνας της Αναστάσεως γύρω από το αγροτικό όριο της Καλής Βρύσης Δράμας, την Πέμπτη
της Διακαινησίμου, για προστασία του χωριού από κάθε κακό και ιδιαίτερα από το χαλάζι που
είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την παραγωγή την ανοιξιάτικη περίοδο.
Το δικό της χαρακτήρα έχει η Δευτέρα του Θωμά στους Σιταγρούς Δράμας, όπου οι εκεί
εγκατεστημένοι Πόντιοι συνεχίζουν πανάρχαια έθιμα των κοιτίδων τους, όπως επισκέψεις
στα μνήματα, με διανομή κόκκινων αβγών και γλυκισμάτων και με τραγούδια, έθιμα με καθαρά
αρχαϊκή μορφή και με συνακόλουθες μεταφυσικές δοξασίες και αντιλήψεις.
Ιδιάζουσα εκδήλωση είναι η λεγόμενη «Γιορτή του Θεού» στη Μικρόπολη Δράμας, μετά το
Πάσχα, στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, με συνεστίαση εκεί των πανηγυριστών. Η
εκδήλωση συνδέεται με τοπική παράδοση και θεωρείται ως συνέχιση της εκπλήρωσης
παλαιού προγονικού τάματος.

13. Το Πάσχα στον τόπο μας
Χθες…
Κρανίδι, Σάββατο του Λαζάρου 1959
.
Το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχνανε οι γονείς στα παιδιά Λάζαρο με πουκάμισο, με γραβάτα
κόκκινη και κόκκινο σκουφάκι. Του βάζανε και κίτρινα λουλούδια, τα λούλετ Σεν Λάζαρι
(=λουλούδια του Άγιου Λάζαρου). Και τα παιδιά τον βάζανε σε δύο ξύλα και τον γυρνούσανε
στα σπίτια και λέγανε το τραγουδάκι και του δίνανε αυγό άσπρο και στραγάλια, τέτοια. Οι
παλιές φτιάνανε και κουλούρια, λαζαρούδια, με τρύπα στη μέση. Την Κυριακή
των Βαΐων, ρίχνανε βάγια χάμω στην εκκλησία. Ο παπάς μετά έδινε φυλλαράκια βάγια και τα
βάζανε στις εικόνες. Τα ρίχνανε στη φακή και γινότανε ωραία, αλλά και λιβανίζανε μ’ αυτά τις
λεχώνες, τους ματιασμένους. Πλέχανε και σταυρούς με βάγια, δύο κλώνους εκεί, και τους
σιάχνανε σταυρό.
Όλη τη Σαρακοστή κάνανε ευχέλαια. Τη Μεγάλη Τετάρτη πιάνανε προζύμι και τη Μεγάλη
Πέμπτη φτιάνανε το προσκόμιδο που θα πηγαίνανε στην εκκλησία για το Μεγάλο Σάββατο,
γιατί τη Μεγάλη Παρασκευή δε δίνανε ούτε αντίδερο, ούτε τίποτα. Και καθόντουσαν το
βράδυ και φιλάγανε τον Χριστό και λέγανε:
Σήμερο μαύρος ουρανός, σήμερις μαύρη μέρα.
Σήμερις όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται.
Σήμερις έβαλαν βουλή οι άνομοι Εβραίοι,
οι άνομοι και τα σκυλιά, οι τρισκατηραμένοι.
Τον Ιησού τον πιάσανε και τον χαλκιά τον πάνε:
Χαλκιά, χαλκιά, φτιάξε καρφιά, φτιάξε τρία πιρούνια.
Τα δυό βάλ‘ τα στα χέρια τον, τα άλλα δύο στα πόδια,
το τρίτο το φαρμακερό βάλτε το στην καρδιά του,
να τρέξει αίμα και νερό, να λιγωθεί η καρδιά του.
Κι η Παναγιά σαν τ ’ άκουσε, έπεσε μοναχή της,
γιατί πολύ λυπήθηκε για το Μονογενή Της.

14. Αυτό το λέγανε και στην εκκλησία και στα σπίτια, έτσι πένθιμα.
Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφανε και τ’ αυγά κόκκινα και τα είχαν’ έτοιμα, γιατί τη Μεγάλη
Παρασκευή δεν τρώγανε ούτε ψωμί. Μαχαίρι δεν βάζανε στο τραπέζι. Τρώγανε μαρούλι με
ξίδι, τέτοια πράματα. Και καθόλου δεν τρώγανε! Το βράδυ πια. Τ’ αυγά τα βάφανε κόκκινα,
όπως το αίμα τον Χριστού. Και το βράδυ στην εκκλησία, στο έκτο ευαγγέλιο, βγάζανε το
Χριστό. Και λένε ότι τη Μεγάλη Πέμπτη βγαίνανε οι πεθαμένοι απ’ τον Κάτω Κόσμο και
μένανε σαράντα ημέρες έξω. Είχανε και στεφάνια, λουλούδια, και τα πηγαίνανε στον Χριστό.
Επιτάφιος
Τον Επιτάφιο, τον στολίζανε τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί, με λουλούδια, κορδέλες,
φαναράκια, λαμπάδες στις γωνίες. Το απόγευμα γινότανε η Αποκαθήλωση και πηγαίνανε
ντυμένοι ο κόσμος με τα καλά τους, παιδιά, γέροι, νέοι, γριές, όλοι, και γινότανε η
Αποκαθήλωση. Και τον έπαιρνε ο παπάς το Χριστό και τον έβαζε στο σεντόνι, τον τύλιγε και
τον έβαζε στην Αγία Τράπεζα. Το βράδυ γινότανε ο ενταφιασμός. Τον Επιτάφιο τον βγάζανε
έξω, σήμαιναν οι καμπάνες, τον γυρίζουν στο χωριό και τον ξαναφέρνουν πίσω. Τον κρατάνε
τέσσερις στην πόρτα της εκκλησίας και τότε περνάει όλος ο κόσμος από κάτω. Πίσω είναι ο
παπάς, οι ψάλτες, και ψέλνουνε. Και τα παιδιά και τα κορίτσια λένε κι αυτά ψαλμωδίες. Τα
κεριά και τα λουλούδια του Επιταφίου δεν κάνει να τα πάρουν από τον Επιτάφιο. Αυτά τα
πετάει ο παπάς το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, που λέει το «Ανάστα ο Θεός!». Τα έχει σ’ ένα
πανέρι και τα πετάει και τα πιάνει ο κόσμος. Τα παίρνουνε στο σπίτι για φυλαχτό. Τα
βάζουνε στις εικόνες, κι όταν τα χρειαστούν, τα βάζουνε στα κάρβουνα και λιβανίζουνε.
Το κερί του Επιταφίου το ανάβουνε και στη στεριά και στη θάλασσα. Όταν έχει βροντές,
αστραπές, κύματα, τ’ ανάβουνε, κι έτσι ησυχάζει η βροντή και η αστραπή κι ο κεραυνός.
Λαμπρή
Κρανίδι, το κάψιμο του Ιούδα Κυριακή του Πάσχα.
Το Μεγάλο Σάββατο φτιάχνουνε τα κουλούρια της Λαμπρής, αν δεν τα έχουνε φτιάξει τη
Μεγάλη Πέμπτη. Σφάζουνε τ’ αρνιά, ετοιμάζουν τη μαγειρίτσα. Και το βράδυ πηγαίνανε στην
εκκλησία οι οικογένειες. Στις δώδεκα, έλεγε ο παπάς το Χριστός Ανέστη και πετούσανε

15. τρίγωνα, βεγγαλικά, τρακατρούκες, βαρελότα. Αγκαλιαζόντουσαν ο παπάς με τους
επιτρόπους κι ο κόσμος. Μετά, γυρίζανε στα σπίτια τους και φέρνανε τις λαμπάδες
αναμμένες και πριν μπούνε, κάνουνε σταυρό μαύρο με τη λαμπάδα πάνω στην πόρτα. Το φως
της Αναστάσεως το φέρνανε μέσα στο σπίτι για ν’ ανάβουν το καντήλι και να ‘μενε αναμμένο
σαράντα μέρες. Το κερί της Αναστάσεως το είχανε όλο τον χρόνο κι ανάβανε το καντήλι.
Τρώγανε τη μαγειρίτσα, διασκεδάζανε. Την Κυριακή του Πάσχα και σούβλα φτιάχνανε, και το
κρέας μαγειρεμένο το είχανε, και μαγειρίτσα τρώγανε. Αλλά, πιο πολύ, το κρέας το κάνανε
σούπες, γατί ήτανε απ’ τη νηστεία. Οι τσοπαναραίοι φτιάνανε τραχανάδες. Διασκεδάζανε,
χορεύανε, τραγουδάγανε, ρίχνανε και βαρελότα. Οι αρραβωνιασμένοι πηγαίνανε στην πεθερά
την κουλούρα και αυγά κόκκινα. Το απόγευμα είχανε τον εσπερινό της αγάπης. Πηγαίνανε
στην εκκλησία, λέγανε τα ευαγγέλια και μετά, απέξω από μια εκκλησία, είχανε τον Γιούδα
(Ιούδα). Γεμίζανε άχερο ένα ύφασμα, το ράβανε, του βάζανε χέρια, πόδια και τον είχανε ‘κει.
Και του βάζανε φωτιά και τον καίγανε.
Τη Δευτέρα του Πάσχα πηγαίνανε το πρωί στην εκκλησία με τα καλά τους. Και το μεσημέρι
κάνανε το κρέας στον φούρνο. Ανάβανε όλοι τους φούρνους και ψήνανε το φαΐ. Κι ήτανε
μεγάλη γιορτή κείνη την ημέρα, γιατί, τις πιο πολλές φορές, τότε πέφτει του Αγίου Γιωργιού.
Κάνανε περιφορά της εικόνας· τα πρώτα χρόνια, όχι σ’ όλο το χωριό, εκεί γύρω στην
εκκλησία. Οι βοσκοί σφάζανε αρνί, το αγιογιωργίτικο, και πανηγυρίζανε. Μεγάλο πανηγύρι
αυτή την ημέρα γίνεται στα Δίδυμα, που έχουν εκκλησία μέσα σε σπηλιά. Κι είχανε
μυτζήθρες, ψητά, χορεύανε, τραγουδούσανε.
Και σήμερα…
Ο Νομός Αργολίδας προσφέρει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να βιώσει το παραδοσιακό
Πάσχα μέσα από την κατάνυξη της Μεγάλης Εβδομάδας και την αναβίωση πατροπαράδοτων
εθίμων. Οι λειτουργίες της εβδομάδας των Παθών τελούνται με μεγάλη ευλάβεια σε
μοναστήρια και εκκλησίες που χρονολογούνται κυρίως από την Βυζαντινή εποχή και
βρίσκονται σε πολλές περιοχές του Νομού. Τα ξημερώματα της Μεγάλης Παρασκευής, οι
γυναίκες κάθε ενορίας συγκεντρώνονται και στολίζουν με άνθη τον επιτάφιο του Χριστού, η
περιφορά του οποίου ξεκινά το βράδυ, μετά την αποκαθήλωση του από τον σταυρό.
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου τελείται η λειτουργία της Θείας Αναστάσεως και σε κάθε
εκκλησία αντιλαλεί το «Χριστός Ανέστη» των πιστών υπό τον ήχο των βαρελότων που
προσδίδουν εορταστικό τόνο στην ημέρα της Ανάστασης του Κυρίου. Την Κυριακή του Πάσχα,
σε όλες τις περιοχές της Αργολίδας, σουβλίζονται παραδοσιακά ελληνικά εδέσματα όπως
αρνί, κοκορέτσι και κοντοσούβλι και εκδηλώνεται η χριστιανική αγάπη σε όλο της το μεγαλείο
κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού τραπεζιού, όπου φίλοι και συγγενείς τρώνε μαζί και
τσουγγρίζουν τα κόκκινα αυγά της Λαμπρής υπό τους ήχους παραδοσιακών ελληνικών
τραγουδιών.

16. Ωστόσο, για όσους θέλουν να επισκεφτούν το Νομό Αργολίδας την περίοδο της άνοιξης και
να βιώσουν ένα εθιμοτυπικό Πάσχα, προτείνεται η παρακολούθηση της αναπαράστασης
παραδοσιακών δρώμενων όπως το κάψιμο του Ιούδα την Κυριακή το βράδυ, στο κεντρικό
λιμάνι της Ερμιόνης, την καύση του Βαραββά την Μεγάλη Παρασκευή στην περιοχή της Νέας
Κίου και άλλων τοπικών εθίμων. Στην Ασίνη, οι γυναίκες φτιάχνουν κουλούρια και τη Μεγάλη
Πέμπτη βάφουν τα αυγά. Το αυγό που θα γεννήσει η κότα ανήμερα της Μεγάλης Πέμπτης, το
τοποθετούν στο κέντρο του περιβολιού για γούρι.
Το Πάσχα στην Αργολίδα εορτάζεται με τρόπο παραδοσιακό μέσα σε κλίμα θρησκευτικής
κατάνυξης και λατρείας και προσφέρει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να βιώσει μοναδικά την
εμπειρία της Λαμπρής.

17. Ήθη και Έθιμα του Πάσχα στον Κόσμο
Το Πάσχα δεν είναι καθαρά ελληνική υπόθεση και σε κάποιες χώρες τα βαμμένα κόκκινα
αυγά, τα τσουρέκια και οι λαμπάδες δεν είναι απαραίτητες για τις παραδόσεις τους.
Σε κάποιες χώρες υπάρχουν παραδόσεις του Πάσχα, σε κάποιες άλλες υπάρχουν τα ήθη και
έθιμα αλλά συγκεκριμένα σε μερικές χώρες υπάρχουν και οι δεισιδαιμονίες.
Συγκεκριμένος σταθμός μας είναι η Σουηδία, όπου οι άνθρωποι έχουν ορισμένες
δεισιδαιμονίες για το Πάσχα. Έτσι αυτή την εποχή οι Σουηδοί υποστηρίζουν ότι οι μάγισσες
δουλεύουν περισσότερο και η μαύρη μαγεία τους εξαπλώνεται σε ολόκληρη τη χώρα. Την
Μεγάλη Πέμπτη υποτίθεται ότι αρχίζουν να πετούν με τις σκούπες τους για να δουν τον
Σατανά και ξαναγυρίζουν πίσω στη γη το Μεγάλο Σάββατο. Άλλη δεισιδαιμονία για την
Μεγάλη Πέμπτη και το Μεγάλο Σάββατο είναι όταν τα παιδιά ντύνονται με κουρελιασμένα
ρούχα και πάνε στους γείτονες τους για επίσκεψη. Μερικοί αφήνουν μια πασχαλινή κάρτα
προσμένοντας κάποιο γλύκισμα ή καραμέλα. Επίσης το κάθε ένα χωριό ανάβει φωτιές έτσι
ώστε στο τέλος να αναδειχθεί νικητής το χωριό με την μεγαλύτερη φωτιά. Κατά την διάρκεια
του Πάσχα ανάβουν πυροτεχνήματα και βεγγαλικά τα οποία διασκεδάζουν τα παιδιά και τους
μεγάλους.
Μια άλλη παράδοση στη Σουηδία γίνεται το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, όπου τα αγόρια
του χωριού μαζεύουν κλαδιά και τρέχουν πίσω από τις κοπέλες έτσι ώστε να τις κτυπήσουν.
Αυτό συνεχίζεται ωσότου οι κοπέλες δώσουν στα αγόρια κάτι να πιουν. Η παράδοση όμως
αντιστρέφεται, τη Δευτέρα μετά το Πάσχα. Έτσι τώρα έχουμε τις κοπέλες να τρέχουν πίσω
από τα αγόρια και να κάνουν ακριβώς τα ίδια πράγματα.
Κάτι διαφορετικό και πρωτότυπο κάνουν οι άνθρωποι στο Μεξικό. Οι Μεξικάνοι έχουν ως
παράδοσή τους να κάνουν κάθε χρόνο διάφορες αναπαραστάσεις του τελευταίου δείπνου, της
προδοσίας του Κυρίου, της δίκης, της Σταύρωσης και της Ανάστασης Του. Μάλιστα σε
κάποιες περιοχές γίνεται αληθινή η Σταύρωση του Κυρίου. Εκείνοι που λαμβάνουν μέρος σε
αυτές τις παραστάσεις ντύνονται με ρούχα της εποχής εκείνης και ετοιμάζονται για αυτή την
αναπαράσταση από ένα χρόνο πριν, έτσι ώστε να βγει τόσο αληθινή και να αγγίξει της
καρδιές όλων ανθρώπων.

18. Το Πάσχα στην Αυστραλία γιορτάζεται με διάφορα ήθη και έθιμα. Πολλοί είναι οι πιστοί οι
οποίοι πάνε στις εκκλησίες, ενώ, διάφορα ζώα όπως κουνέλια, κυκλοφορούν στην πόλη για να
δώσουν την χαρούμενη αίσθηση του Πάσχα. Φυσικά η διασκέδαση δεν λείπει και όλοι μαζί
ενώνονται για να γιορτάσουν όσο πιο ωραία την γιορτή της χαράς και της ευτυχίας. Κάτι πολύ
διαφορετικό από εμάς, τις χώρες τις Ευρώπης, είναι η εποχή. Τι στιγμή που εμείς
γιορτάζουμε το Πάσχα την Άνοιξη, στην Αυστραλία το γιορτάζουν Φθινόπωρο. Στην μεγάλη
πόλη της Αυστραλίας, το Σύδνεϋ, διοργανώνονται διάφορα σόου, εκθέσεις, όπου η
διασκέδαση κατέχει την πρωτιά, ενώ διάφορα ζώα διασκεδάζουν τους μικρούς φίλους και τα
βεγγαλικά δημιουργούν κάτι το εξωπραγματικό και ανεπανάληπτο.
Στη Γερμανία το Πάσχα ξεκινά με την μεταφορά του Σταυρού την Μεγάλη Πέμπτη. Οι
Γερμανοί έχουν ως παράδοση την Μεγάλη Πέμπτη να τρώνε μόνο ψάρι. Το Πάσχα ξεκινά με
δοξολογίες στην εκκλησία το βράδυ και τελειώνει την Κυριακή του Πάσχα το πρωί. Η
Κυριακή θεωρείται οικογενειακή μέρα στην Γερμανία και υπάρχει ειδικό μενού για το
μεσημέρι, όπως βαμμένα αυγά και μια τούρτα σε σχήμα αρνιού. Επίσης ίδια μέρα τρώνε και
αλλά γλυκά όπως μπισκότα, κέικ, σοκολάτες. Μια παράδοση για τα παιδιά είναι να κρύβουν
αυγά μέσα στον κήπο και να παίζουν το παιχνίδι “Κυνήγι του Πασχαλινού Αυγού” για να τα
βρουν. Άλλη παράδοση είναι η φωτιά του Πάσχα όπου μαζεύουν τα παλιά Χριστουγεννιάτικα
δέντρα του χειμώνα και τα καίνε σε ένα χώρο σαν μήνυμα ότι τέλειωσε ο χειμώνας και
ξεκινάει η Άνοιξη με το Πάσχα.
Οι φτερωτές καμπάνες στη Γαλλία, την Ολλανδία και το Βέλγιο
Στις χώρες αυτές υπάρχει ο μύθος ότι οι καμπάνες των εκκλησιών ταξιδεύουν για λίγες
ημέρες στη Ρώμη και επιστρέφουν το πρωί του Πάσχα, ενώ υποτίθεται ότι φέρνουν μαζί τους
πεσκέσια και συγκεκριμένα, χρωματιστά αυγά και σοκολατένια λαγουδάκια.
Αυτή η παράδοση πιθανώς ξεκίνησε εξαιτίας του γεγονότος ότι όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα
κανένας ήχος καμπάνας δεν ακούγεται ως ένδειξη πένθους για τον Ιησού Χριστό.
Γλυκό ή πείραγμα στη Σουηδία
Μικρά παιδιά ντυμένα σαν μικρούς μάγους ή μάγισσες μας φέρνουν στο μυαλό το Halloween.
Το Πάσχα για τους Σουηδούς συνήθως πέφτει παράλληλα με τη νύχτα Walpurgis, την 30η
Απριλίου. Η νύχτα Walpurgis εορτάζεται με το άναμμα δαυλών, ώστε να διώξουν μακριά
διαβολικά πνεύματα και μάγισσες.
Πιο αναλυτικά, την Πέμπτη που προηγείται της νύχτας Walpurgis, τα μικρά κορίτσια
γίνονται μαγισσούλες, βάφουν το πρόσωπό τους και στη συνέχεια πηγαίνουν από σπίτι σε

19. σπίτι για να μαζέψουν γλυκά. Και επειδή το έθιμο αυτό λαμβάνει χώρα το Πάσχα, παράλληλα
με τα κακά πνεύματα διώχνουν και τον Ιούδα, ενώ το μενού της ημέρας περιλαμβάνει το
γεύμα gravlax, δηλαδή νωπό σολομό, μαριναρισμένο με αλάτι, ζάχαρη και φρέσκο άνηθο.
Ξύλο στις γυναίκες με καμουτσίκι
Μπορεί οι ημέρες του Πάσχα να είναι ημέρες κατάνυξις και κάθαρσης, όμως, στην Τσεχία,
την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, η παράδοση θέλει τους άντρες να χτυπούν τις γυναίκες ή τις
φιλενάδες τους τη Μεγάλη Δευτέρα με ένα χειροποίητο καμουτσίκι, φτιαγμένο από ιτιά και
διακοσμημένο με μια χρωματιστή κορδέλα στην άκρη του. Σύμφωνα με το μύθο το χτύπημα
είναι συμβολικό και το κάνουν για καλή τύχη και για να διατηρήσουν οι γυναίκες τους την
υγεία και την ομορφιά τους τον επόμενο χρόνο.
Ο χορός του θανάτου στην Ισπανία
Στην Verges της Ισπανίας, τη Μεγάλη Πέμπτη γίνεται ο παραδοσιακός «χορός του
θανάτου» που περιλαμβάνει παρέλαση στους δρόμους της μεσαιωνικής πόλης. Όλοι όσοι
παίρνουν μέρος είναι ντυμένοι με στολές και η διαδικασία τελειώνει με ανθρώπους ντυμένους
σκελετούς που κουβαλούν κουτιά με στάχτες. Ο τρομακτικός χορός ξεκινάει τα μεσάνυχτα
και συνεχίζεται για τρεις ώρες.
Η αυτοσταύρωση στις Φιλιππίνες
Στις Φιλιππίνες αρκετοί ευσεβείς Καθολικοί δοκιμάζουν την αυτοσταύρωση,
επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά το πόσο υπέφερε ο Ιησούς. Η ιδέα πίσω από αυτή τη νοσογόνο
τελετουργία είναι η κάθαρση και άφεση αμαρτιών.Μάλιστα, πιστεύεται ότι η αυτοσταύρωση
είναι μόνο μία από τις παραδόσεις των αρχαίων θρησκειών των Φιλιππίνων που
διατηρήθηκαν στο χρόνο, όπως και το αυτοσμαστίγωμα.
Μάλτα
Όλα τα Πάθη του Χριστού τα αναπαραστάνουν με πολύ μεγάλα αγάλματα που τα τοποθετούν
μέσα στην εκκλησία γύρω γύρω και ζουν αυτές τιςμέρες με μεγάλη ευλάβεια και περισυλλογή.
Λιτανείες στο Νησί των Ιπποτών
Οι Μαλτέζοι έχουν ιδιαίτερα αναπτυγμένο θρησκευτικό αίσθημα. Τη Μεγάλη Εβδομάδα
χιλιάδες πιστοί βγαίνουν στους δρόμους, ακολουθώντας την περιφορά της Θλιμμένης
Παρθένου –κάποιοι ξυπόλυτοι–, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που τηρούν νηστεία, τρώγοντας
μόνο ψωμί και νερό. Το απόγευμα της Μεγάλης Πέμπτης, ο ιερέας αποθέτει τον

20. Εσταυρωμένο στο Is-Sepulkuru (κάτι σαν το δικό μας Επιτάφιο), που στολίζεται με κεριά,
λουλούδια και καρπούς, και οι πιστοί συρρέουν για να προσκυνήσουν και να προσευχηθούν. Η
πιο αξιοσημείωτη πομπή, όμως, είναι εκείνη της Μεγάλης Παρασκευής: επτά ταμπλό που
αναπαριστούν σκηνές από τα πάθη του Χριστού με μεγάλα αγάλματα από πεπιεσμένο χαρτί,
ντυμένα με βελούδο, ακολουθούνται από χιλιάδες πιστούς. Το απόγευμα του Μεγάλου
Σαββάτου, η εορταστική τελετή στις εκκλησίες του νησιού κορυφώνεται με το «Gloria», τον
ψαλμό της Ανάστασης, ενώ το πρωί της Κυριακής του Πάσχα γίνεται μία ακόμα πομπή, με το
άγαλμα του αναστημένου πια Χριστού να περιφέρεται στους δρόμους. Για τα παιδιά, το
χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης συνοδεύεται από την παραδοσιακή «figolla», ένα γλύκισμα
σε σχήμα διάφορων ζώων, μ’ ένα
σοκολατένιο αυγό στη μέση.
Μεξικό
Στο Μεξικό , χιλιάδες κάτοικοι την προηγούμενη μέρα του Πάσχα βγαίνουν στους δρόμους,
φτιάχνουν ένα ομοίωμα του Ιούδα και το κρεμούν κάπου ψηλά σε ένα κεντρικό σημείο, ώστε
όλοι να περνούν και να το χτυπούνε, να τον βρίζουν τιμωρώντας τον έτσι για την προδοσία
του.
Οι Μεξικάνοι λοιπόν συνεχίζουν να χτυπούνε την αχυρένια κούκλα του Ιούδα, μέχρι που τα
ξημερώματα αυτή ανοίγει και χιλιάδες λιχουδιές και σοκολάτες πέφτουν από το εσωτερικό
της κούκλας.
Αρμενία και Συρία
Στην Αρμενία και στη Συρία, οι ιερείς δείχνουν ένα πολύ καλό πρόσωπο προς τους αστέγους.
Η γιορτή του Πάσχα έχει να κάνει με την φιλανθρωπία. Καλούν λοιπόν όλους τους άστεγους
να μπουν στις εκκλησίες και τους πλένουν τα πόδια αναπαριστώντας ακριβώς τα όσα έκανε ο
Ιησούς κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου.
Καναδάς
Στον Καναδά και ιδιαίτερα στην πόλη του Κεμπέκ ένα πολύ ασυνήθιστο έθιμο κρατάει την
πρώτη θέση τις μέρες του Πάσχα. Οι χωρικοί συγκεντρώνονται όλοι σε λαϊκές αγορές με τις
μαύρες κότες τους. Η μαύρη κότα θεωρείται κάτι το αρνητικό στο κοτέτσι , για την Κυριακή
του Πάσχα κι η πώλησης της συμβολίζει το τέλος της νηστείας. Ο ι γονείς διηγούνται ένα
παλιό μύθο στα παιδιά, ότι μονάχα για αυτή την Κυριακή του Πάσχα, όλες οι κότες , εκτός
από τις μαύρες μπορούν και γεννάνε πολύχρωμα αυγά.

21. ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ
ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΣΤΗΝ ΣΕΒΙΛΛΗ
Η Μεγάλη Εβδομάδα των Καθολικών πουθενά αλλού δεν γιορτάζεται μέσα σε τέτοια
ατμόσφαιρα πνευματικότητας. Η ζωή στην πόλη προσωρινά παραλύει και η Σεβίλλη υμνεί τη
θρησκευτική της πίστη και την ομορφιά. Εδώ, ο άκρατος καθολικισμός συναντάει το
ανδαλουσιανό ταπεραμέντο σε μια μοναδική φιέστα χωρίς όρια. Τις ημέρες της Μεγάλης
Εβδομάδας παρελαύνουν χιλιάδες πιστοί. Οι εορτασμοί αρχίζουν την Κυριακή των Βαϊων με
τελετή στο αίθριο των Πορτοκαλεών (El Patio de los Naranjos) του καθεδρικού ναού και
τελειώνουν το Μεγάλο Σάββατο.
Την Μεγάλη Πέμπτη, ημέρα της κορύφωσης των θρησκευτικών τελετών, όλα θυμίζουν ένα
καλοστημένο μιούζικαλ, μια διονυσιακή γιορτή, ένα ξεφάντωμα ωρών, μια εμπειρία μοναδική!
Οι δρόμοι ευωδιάζουν από άρωμα κεριού, λιβανιού και λεμονανθών και οι πιστοί βυθίζονται
στην πνευματικότητα που αποπνέουν οι λιτανείες και η περιφορά των εικόνων. Συχνά
διαπερνούν τον αέρα οι σπαραχτικές κραυγές που συνοδεύουν τις «saetas» (τραγούδια
φλαμέγκο που θρηνούν τα Πάθη του Χριστού). Ακόμα, ακούγονται εκπληκτικές στροφές από
γνωστούς ή άγνωστους τραγουδιστές των παραδοσιακών φλαμέγκο, ενώ το πλήθος
ζητωκραυγάζει «Γουάπα, γουάπα» δηλαδή «όμορφη όμορφη, είσαι η πιο όμορφη απ’ όλες»,
απευθυνόμενο στην Παναγία.

22. Σύμφωνα με διάταγμα που εκδόθηκε το 1604 και ισχύει στις μέρες μας, κάθε αδελφότητα
που είναι τριών ειδών και ονομάζονται “penitenciales”, γνωρίζει με ακρίβεια το
«υποχρεωτικό» δρομολόγιο της, τα σημεία δηλαδή από τα οποία περνούν όλοι οι επιτάφιοι
από τα παρεκκλήσι τους και στη συνέχεια κατευθύνονται και πάλι προς αυτό.
Οι καθολικοί επιτάφιοι είναι μεγάλα άρματα, πάνω στα οποία υπάρχουν αναπαραστάσεις από
το θείο δράμα. Ονομάζονται pasos από το λατινικό pasus που σημαίνει σκηνή. Τα πρώτα
pasos χρονολογούνται μετά τη Σύνοδο του Τρέντο στην Ιταλία (1545-1563) και σκοπός τους
ήταν να δείξουν στους πιστούς-στην συντριπτική τους πλειοψηφία αναλφάβητοι, άρα ανίκανοι
να διαβάσουν την Βίβλο- σκηνές από το ιερό βιβλίο και το μαρτύριο του Ιησού τις τελευταίες
μέρες της ζωής του. Έτσι, πάνω σε ένα paso, εκτός από την κυρίαρχη φιγούρα-Ιησούς και
Παναγία- μπορεί κανείς να δει ολόκληρες σκηνές όπως η Σταύρωση, η Αποκαθήλωση κλπ.
Βέβαια, υπάρχουν και pasos με μόνο την κυρίαρχη φιγούρα πάνω τους. Όλο το πάσο είναι
στολισμένο με φύλλα χρυσού και ασημιού, αλλά και με λουλούδια. Τα φορέματα της Παναγίας
πολλές φορές είναι ανεκτίμητης αξίας. Το βάρος ενός πάσο είναι κυριολεκτικά ασήκωτο και
το κουβαλούν στους ώμους τους οι αφανείς ήρωες της Μ. Εβδομάδας, οι θρυλικοί
costaleros, που με αυτό τον τρόπο υπηρετούν την αδελφότητα και παίρνουν άμεση
συγχώρεση από τον Κύριο.

23. Δύο Παναγίες χωρίζουν την Σεβίλλη στα δύο. Η πρώτη, η Esperanza της
Mcarena (συνοικία της πόλης), αποτελεί το μεγαλύτερο σύμβολο της σεβιλλιάνικης Μ.
Εβδομάδας και είναι γνωστή ως η Κυρία και Μητέρα της Σεβίλλης. Η Triana, πιο λαϊκή
γειτονιά της πόλης λατρεύει τη δική της Esperanza. Η φιγούρα της Παρθένου που
στεγάζεται στη διάρκεια του χρόνου στο παρεκκλήσι της Αγίας Άννας, είναι το αντίπαλο δέος
της Macarena. Και αυτό διότι πρόκειται για την αγαπημένη Παναγία των τσιγγάνων.
Την καλύτερη περιφορά εικόνας οργανώνει η συνοικία της Μακαρένα, που είναι πολιούχος
της Σεβίλλης. Συμμετέχουν περίπου 70.000 «Ναζωραίοι»
( Nazarenos) ντυμένοι με τη στολή της αδελφότητας (cofradias) στην οποία ανήκουν.
Η Σεβίλλη είναι γνωστή για το περίφημο Πανηγύρι του Απριλίου (La Feria de Abril) που
πραγματοποιείται την Τρίτη εβδομάδα μετά την Κυριακή του Πάσχα. Στο Μεσαίωνα η γιορτή
είχε μορφή εμποροπανήγυρης. Από τον 19ο αιώνα το πανηγύρι οργανώνεται σε ειδικό χώρο,
στο Campo de Feria και συγκεντρώνει κόσμο από όλη την Ισπανία. Στα πολύχρωμα
περίπτερα οι Σεβιλλιάνοι ντυμένοι με παραδοσιακές στολές χορεύουν και τραγουδούν ως τα
ξημερώματα. Οι ευγενείς της πόλης ντυμένοι με υπέροχες ανδαλουσιανές στολές διασχίζουν
έφιπποι τους δρόμους και στην αρένα Μαεστράνθα διεξάγονται ταυρομαχίες με τους
καλύτερους ταυρομάχους της χώρας!

33. Η εργασία αυτή εκπονήθηκε από τους μαθητές:
- Αγρίμης Άγγελος Β1
- Αθανασούλας Μιχαήλ Β1
- Αντωνίου Μαρία - Μαρούσα Β1
- Βόγκλη Σταματίνα Β1
- Βουρλή Μαριαλένα Β1
- Βουτσαδάκη Ευανθία Β1
- Δεδούση Σοφία Β1
- Δημαράκης Σαράντος Β1
- Δημαράκης Στυλιανός Β1
- Διαμαντή Χριστίνα Β1
- Ελένη Λυγερή Β1
- Ζέρβα Αναστασία Β1
- Καρανικόλα Θεοδώρα Β1
- Κοντογιώργης Σταύρος Β2
- Κωστελένου Μαρία Β2
- Λέκκας Βασίλειος Β2
- Λουκά Βενετία Β2
- Μαχαίρας Δημήτριος Β2
- Μήτσου Παναγιώτης Β2
- Οψυμούλης Γεώργιος Β2
- Παπαδίας Παναγιώτης Β2
- Παπαμιχαήλ Ηλίας Β3
- Πήλιουρη Παρασκευή Β3
- Πλατανίτη Ελένη Β3
- Σαράφογλου Μάλαμα Β3
- Σέσσα Μαρία - Χριστίνα Β3
- Σπανθάρου Κατερίνα Β3
- Τζανής Κωνσταντίνος Β3
- Φασιλής Γεώργιος-Ιωάννης Β3
- Χάσπαρης Δημήτριος Β3
- Χατζηαναστασίου Χρυσούλα Β3

35. Οι υπεύθυνοι καθηγητές
Βάθη Χαραλαμπία
Καραΐσκος Πέτρος
Παπασωτηρίου Βασίλειος