1. Porażenie
mózgowe
Kamila Miedzińska

2. Definicja
 MPDZ zdefiniowano jako pojęcie zbiorcze obejmujące
grupę niepostępujących, lecz o zmiennym obrazie
klinicznym, zespołów ruchowych w następstwie
uszkodzenia lub zaburzenia rozwojowego mózgu we
wczesnym stadium jego rozwoju

3. Rodzaje MPD
Wyróżnia się kilka podstawowych postaci porażenia
mózgowego:
 Porażenie połowicze (hemiplegia). Zaburzenie postawy, ruchów i
napięcia mięśniowego dotyczy jednej strony ciała: prawej lub
lewej. Jedna strona jest słabsza. Charakteryzuje się specyficznym
spastycznym (zgięciowym) ustawieniem ręki i nogi. Czasami po
stronie zaburzonej występują trudności z czuciem, dotykiem,
ciężarem; mogą być także ograniczenia w polu widzenia.
 Porażenie obustronne (diplegia). Obejmuje najczęściej kończyny
dolne. Ręce są dość sprawne, choć precyzyjne ruchy: pisanie,
szycie, majsterkowanie mogą sprawiać trudności. Chodzenie jest
bardzo utrudnione; dzieci poruszają się charakterystycznie, na
palcach, z przywiedzionymi kolanami; czasami chorzy muszą
sobie pomagać balkonikiem albo kulami.

4.  Porażenie czterokończynowe . Zaburzenia postawy i ruchów dotyczą
całego ciała: głowy, tułowia i kończyn. Dzieci mają zazwyczaj duże
trudności z utrzymaniem głowy oraz z kontrolą mięśni
okoruchowych (nie mogą dowolnie fiksować wzroku); mogą też
występować trudności w gryzieniu, połykaniu i wykonywaniu
ruchów artykulacyjnych, z powodu porażenia mięśni języka, gardła,
warg. Dzieci nie utrzymują postawy pionowej, w zależności od
zaburzenia mogą tylko leżeć, pełzać albo siedzieć.
 Do rzadziej spotykanych należy postać pozapiramidowa MPD
Najbardziej charakterystyczną cechą są ruchy mimowolne,
zwłaszcza obejmujące mięśnie twarzy, artykulacyjne i całej głowy.
 W innej postaci zwanej móżdżkową, cechą wyróżniającą jest tzw.
drżenie zamiarowe: przy próbie wykonywania ruchu (np. sięgania)
występuje drżenie kończyny. W niektórych postaciach długo
utrzymującym się objawem jest wiotkość mięśniowa.

5. Etiologia
 Przyczyny mózgowego porażenia dziecięcego
można podzielić na trzy grupy, w zależności od
tego, kiedy wystąpiło uszkodzenie mózgu.
Dotyczą one zazwyczaj okresu prenatalnego,
okołoporodowego i noworodkowego

6. W okresie okołoporodowym, główne przyczyny uszkodzenia
mózgu to:
 krwawienia śródczaszkowe u noworodka
 hiperbilirubinemia u dziecka – za wysoki poziom bilirubiny we krwi
 urazy i infekcje okołoporodowe
 urazy biochemiczne
 patologie łożyska: przodujące, odklejenie się łożyska
 przedwczesne odejście wód płodowych
 niedokrwienie i niedotlenienie okołoporodowe związane z bezdechem
dziecka, niedodmą
 nieprawidłowy przebieg porodu (np. powikłania w wyniku krwotoków,
wypadnięcie pępowiny, poród kleszczowy, z zastosowaniem próżnociągu,
anomalie łożyska, toniczne i długotrwałe skurcze macicy, ułożenie
pośladkowe płodu, „szybki uliczny poród”)
 zastosowanie narkozy

7. Gdy płód znajduje się jeszcze w łonie matki, jego
rozwijający się mózg może ulec uszkodzeniom na skutek:
.
 zaburzeń migracji korowej
 zaburzeń rozwoju układu nerwowego
 zaburzeń genetycznych (aberracje chromosomalne)
 infekcji wewnątrzmacicznych, takich jak toksoplazmoza, różyczka, cytomegalia,
WZW, kiła, wirusy opryszczkowe, grypa, świnka i zakażeń wrodzonych
 zatruć ciążowych
 ciąża mnoga
 konflikt serologiczny, dotyczący grupy krwi i czynnika Rh
 wad układu rodnego kobiety
 poronienia zagrażającego
 plamień i krwawień z dróg rodnych podczas ciąży
 stosowania przez matkę leków (gentamycyna, streptomycyna) i używek podczas
ciąży
 encefalopatii niedotleniowo-niedokr

8. Po porodzie także może dojść do pewnych zaburzeń, mogących stać się
przyczyną MPD. Dotyczą one zarówno pierwszych chwil życia, jak i
początkowych miesięcy, czy też lat. Problemem może być wówczas
 infekcje wirusowe i bakteryjne u dziecka
 zatory i zakrzepy w naczyniach mózgowych
 mała masa urodzeniowa
 wylewy śródczaszkowe u dziecka
 toksyczne działanie leków
 zamartwica
 wodogłowie
 drgawki gorączkowe
 urazy mechaniczne w wyniku wypadków lub
maltretowania dziecka
 hiperbilirubinemia
 hipoglikemia objawowa
 zatrucia

9. Terapia
 Mózgowe porażenie dziecięce jest zaburzeniem niewyleczalnym. Terapia
opiera się na łagodzeniu dyskomfortów wynikających z objawów, a także
rehabilitacji ruchowej. Nieoceniona w przypadku mózgowego porażenia
dziecięcego jest rehabilitacja ruchowa. Stawia się głównie na poprawienie
komfortu fizycznego i psychicznego dziecka, zwiększenie jego własnych
możliwości, łagodzenie nieprzyjemnych objawów, zapobieganie powikłaniom
(przykurczom, zapaleniom płuc, odleżynom, odparzeniom, zaburzeniom
mowy, obniżeniu nastroju, bólowi związanego ze skurczem mięśni).

10. We wszystkich koncepcjach terapeutycznych wielką wagę
przywiązuje sie do ćwiczeń

11. Nie istnieje rehabilitacja standardowa, która byłaby skuteczna
dla wszystkich pacjentów
 Leki mogą być stosowane w celu kontrolowania ataków epileptycznych i skurczy mięsni.
 Zaopatrzenie ortopedyczne np. ortezy mogą być zastosowane w celu utrzymania stopy we
właściwym ułożeniu w czasie gdy dziecko stoi lub chodzi. Specjalnie wykonane ortezy
mogą ułatwić pacjentowi wykorzystanie rąk.
 Różnorodny sprzęt rehabilitacyjny i przystosowane zabawki mogą być zastosowane w celu
umożliwienia pacjentowi zabawy w czasie ćwiczeń usprawniających ich ciało.
 Czynności takie jak pływanie lub jazda konna mogą pomóc we wzmocnieniu osłabionych
mięśni i rozluźnieniu mięśni napiętych. Ponad to pacjenci cierpiący z powodu dziecięcego
porażenia mózgowego mogą wymagać różnorodnych rodzajów terapii by przezwyciężyć
ograniczenia wynikające z ich choroby.
 Fizjoterapia pomaga w rozwinięciu siły mięśniowej na przykład nóg i tułowia, jak również
pomaga w rozwinięciu takich umiejętności jak chód, siad i utrzymywanie równowagi.
Terapia zajęciowa rozwija czynności motoryki małej takie jak umiejętność ubrania się,
jedzenia, pisania i innych zajęć życia codziennego
 . Terapia logopedyczna może pomóc pacjentom w rozwinięciu umiejętności komunikacji, ze
szczególnym skupieniem się na mowie, która może być utrudniona przez problemy
wynikające z napięcia mięśniowego w obrębie języka i gardła.

12. Do najczęściej stosowanych terapii zalicza się:
metoda Bobath
 metoda Petö
 metoda Domana
 metoda Vojty
 metoda skafandra kosmicznego
 Oprócz tego zaleca się również wykorzystywanie ortez, zapobiegających
patologicznemu układaniu stóp i wspomaganiu czynności kończyn górnych, a
także innych ułatwiających poruszanie się i samoobsługę, urządzeń
rehabilitacyjnych. W przypadku zaburzeń chodu i równowagi, zachęca się do
zakładania dziecku specjalnych ochraniaczy i kasków.

13. Metoda Domana
 W Polsce rodzice bardzo wierzą w metodę Domana.
Jednak z punktu widzenia uczciwości medycznej nie
powinna być ona polecana. W niektórych krajach jej
stosowanie jest zabronione. ". Metoda Domana bardzo
angażuje rodzinę (wymaga obecności 5 osób), ale oparta
jest jedynie na ćwiczeniach biernych.
Równie popularna jest

14. Metoda Vojty
 dotyczy dzieci z tzw. grupy ryzyka. Jest również oparta
na ćwiczeniach biernych. Należy uciskać odpowiednie
punkty na ciele dziecka, a ono broniąc się przed bólem -
ucieka, wykonuje ruchy ciała, zmienia pozycje.

15. Metoda Bobath
 najmocniej poparta medycznymi dowodami naukowymi.
Jest metodą ćwiczeń czynnych. Rehabilitanci uczą
prawidłowo układać dziecko, właściwie zmieniać
pozycję. Najważniejsze, żeby prawidłowe odruchy zostały
"zapisane" w mózgu dziecka

16. Metoda Petö
 jest metodą czynnego usprawniania. Dzieci pracują w
grupach, wykonując rytmiczne ćwiczenia na polecenie
tzw. dyrygenta. Wymagane są specjalne meble ze
szczebelkami, które pomagają wznieść się dziecku do
góry. Metoda stosowana jest u dzieci, które rozumieją
polecenia. Ćwiczenia wykonywane są zawsze w tej samej
sekwencji, co ma ułatwić ich zapamiętywanie

17. Są osoby, które korzystają z rehabilitacji metodą skafandra
kosmicznego
 założenie skafandra normalizuje napięcie mięśniowe,
jednak koszty tej terapii, w porównaniu z efektami, są
niewspółmiernie wysokie. Dzieci z MPD potrzebują
rehabilitacji przez całe życie. Tylko w pewnym momencie
życia można mówić o poprawie ich stanu fizycznego.
Jeśli dziecko dojrzewa, rosną jego mięśnie i kości. Zdarza
się jednak, że dochodzi do regresu, wtedy dziecko musi
usiąść na wózku inwalidzkim.

18. Edukacja
 Nauczanie indywidualne uważa się za korzystną formę pomocy dla
dzieci, które nie mogą chodzić do szkoły. Ma jednak ograniczenia -
pozbawia dziecko naturalnego kontaktu z grupą rówieśniczą.
Szkoły specjalne funkcjonują przy szpitalach, sanatoriach i centrach
rehabilitacyjnych albo razem z internatami. Są przystosowane, a także
nastawione na indywidualizację nauczania, uwzględniającą możliwości
intelektualne, percepcyjne i ruchowe. Szkolnictwo specjalne
wypracowało metodykę nauczania wobec dzieci z mpd, u których
dodatkowo występują: zaburzenia wzroku, słuchu, mowy, kłopoty
manualne, padaczka oraz dysfunkcje intelektualne różnego stopnia.
Minusem jest skupienie w jednym miejscu dzieci niepełnosprawnych,
powodujące ich izolację społeczną.

19.  Szkoły integracyjne zaczęły powstawać jako wyraz
wielkiej społecznej potrzeby tworzenia środowisk, w
których dzieci zdrowe będą miały okazję uczyć się
tolerancji, a dzieci niepełnosprawne będą doświadczać
radości i trudów normalnego życia społecznego.

20. Szkolnictwo integracyjne, choć szybko sie
rozwija, budzi jednak opory i wątpliwości

21. Cele edukacyjne
 Kształtowanie umiejętności umożliwiających zdobywanie wiedzy, takich
jak: słuchanie, pisanie, czytanie, rachowanie, obserwowanie, odtwarzanie i
tworzenie
 -uwrażliwienie dzieci na uważne słuchanie wypowiedzi innych osób;
 -uczenie poprawnej wymowy i wyrażanie swoich myśli w formie zdania
 -rozwianie percepcji słuchowej, percepcji słuchowo-wzrokowej oraz
koordynacji wzrokowo-ruchowej
 -usprawnianie małej motoryki
 kształtowanie prawidłowej postawy społeczno-etycznej i umiejętności
wchodzenia w interakcje społeczne:
 -kształtowanie właściwych zachowań wobec ludzi-przygotowanie do
uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym
 -wdrażanie do rozwiązywania problemów pojawiających się w życiu
codziennym

22. Cele edukacyjne
 Uwrażliwienie na piękno środowiska przyrodniczego i
kulturowego
 -wdrażanie do obsługi prostych urządzeń technicznych
 -rozwijanie aktywności muzycznej wyrażającej się w śpiewie,
zabawach muzyczno-ruchowych, słuchanie różnej muzyki
 Uświadomienie konieczności dbania o zdrowie, higienę i
bezpieczeństwo
 -dostarczanie wiedzy na temat własnego ciała, jego
możliwości i ograniczeń
 -uwrażliwianie na bezpieczeństwo i wyrabianie umiejętności
unikania zagrożeń