1. MAYOZ BÖLÜNME
o MAYOZ BÖLÜNME NEDİR ?
o MAYOZ BÖLÜNME EVRELERİ NELERDİR ?
o MİTOZ VE MAYOZ ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR ?
o MAYOZ-1 VE MAYOZ-2 ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR ?
2. MAYOZ BÖLÜNME NEDİR ?
Mayoz özel bir hücre bölünmesi şeklidir . Diploit Kromozomlu üreme ana
hücreleri , mayoz denilen karmaşık bir seri olay sonunda haploit kromozomlu
gametleri meydana getirirler . Mayoz sonucunda diploit bir hücreden
haploit kromozomlu dört hücre meydana gelir . Bu hücreler gelişerek
gametleri oluştururlar . Testislerde sperm oluşturulmasına Spermatogenez ,
yumurtalıklarda yumurta oluşturulmasına Oogenez denir
Mayoz bölünme sırasında DNA tek bir kez kendisini kopyalar , homolog
kromozomlar arasında Cross-Over olayı gerçekleşir ve sonuçta oluşan
hücreler arasında genetik çeşitlilik meydana gelir . Bu nedenle , mayoz
sonucunda oluşan gametlerin genetik yapısı birbirinin tıpatıp aynısı değildir .
3. MAYOZ BÖLÜNME EVRELERİ NELERDİR ?
• Mayoz Bölünmede İnterfaz bölünmüş bir hücrenin, yeniden bölünmek için
geçirdiği bir hazırlık evresidir.
• Ökaryot hücrelerin yaşamının en uzun evresidir. Örneğin; insan deri hücresi
bir günlük bölünmenin kabaca 22 saatini interfazda harcar. Üç bölüme
ayrılır.
İNTERFAZ
• Mayoz bölünmedeki interfaz evresi (G1,S,G2) I.mayozun başında geçer, II.
mayozda tekrarlanmaz.
• I. mayoz; profaz I, metafaz I, anafaz I, telofaz I evrelerinden sonra
sitoplazma bölünmesi (sitokinez)gerçekleşir; II. mayoz; profaz II, metafaz II,
anafaz II, telofaz II evrelerinden oluşur.
4. PROFAZ-1
• Mayoz bölünmenin en önemli ve en uzun dönemidir.
• Mitozdaki profaz olaylarının tümü gerçekleşir.
• Homolog kromozomlar kromatitleşerek biraraya gelir.
• İki homolog kromozomun olşturduğu bu yapıya tetrat denir.
• Tetrat sayısı hücre kromozomunun n sayısı kadardır .
• Tetrat haline gelmiş kromozomlar; birbiri üstüne kıvrılır bu olaya sarılma(sinapsis) denir.
• Homolog kromozomlardaki tetrad halinde bulunan kromatidler arasındaki parça değişimi
sonucunda Hibrid Kromatitler meydana gelir.
• Hibrid kromatitlerin üst üste gelip kesiştikleri noktalara da Kiyazma denir ve her bir kiyazma bir
crossing-over’ a işaret eder.
• Sarılmış homolog kromozomların birbirlerine dokunan uçları arasında parça değişimi olur . Bu olaya
Crossing-Over denir .
• Crossing-Over rastgele olduğundan tür içi çeşitliliği sağlar. Aynı türün bireylerinde farklı özellikler
ortaya çıkar .
MAYOZ-I
5. METAFAZ-1
Her biri iki kromatitten oluşmuş olan ve homolog çiftler halinde bulunan
homolog kromozomlar çiftler halinde hücrenin ekvator düzleminde sıralanır.
ANAFAZ-1
Profaz | evresinde homolog kromozomlara tutunmuş olan iğ ipliklerinin
kısalmasıyla homolog kromzom çiftlerini zıt kutuplara gidecek şekilde
birbirinden ayırır.
6. TELOFAZ-1 VE SİTOKİNEZ
Homolog kromozomlar inceleyip uzunlaşmaya başlar.Çekirdek zarı oluşur
,Sitoplazmanın bölünmesiyle her biri 1 homolog kromozom çifti içeren
haploit (n) iki hücre meydana gelir.
Hayvansal hücrelerde boğumlanarak ; bitkisel hücrelerde ise oluşmuşmuş iki
çekirdekli hücrenin ortasında bir orta lamel(ara lamel) oluşur ve hücre
duvarına kadar ulaşır ve birbirine bitişik iki hücre oluşur.
PROFAZ-II
Çekirdek zarı parçalanır.İğ iplikleri meydana gelir ve kromatitlerin
kinetokorlarına tutunur.
MAYOZ-II
7. METAFAZ-II
Kromozomlar mitozda olduğu gibi düzgün bir şekilde hücrenin ekvator
düzleminde sıralanır.
ANAFAZ-II
Kardeş kromatitler birbirinden ayrılır ve hücrenin zıt kutuplarına doğru
çeklimeye başlar.Bu kromatitlere bundan sonra kromozom denir.
8. TELOFAZ-II VE SİTOKİNEZ
Kutuplara çekilen kromozomların etrafında çekirdek oluşur ve sitokinez
meydana gelir.Sitoplazma bölündüğünde her biri haploit (n) sayıda
kromozom içeren dört hücre oluşur.
Hayvansal hücrelerde çekirdek bölünmesinden sonra sitoplazma ortadan
boğumlanarak bölünür ; bitkisel hücrelerde ise oluşmuş olan iki tane iki
çekirdekli hücrelerin ortalarında bir orta lamel(ara lamel) oluşur ve hücre
duvarlarına kadar ulaşır. Dolayısıyla birbirine bitişik iki hücreden tekrar iki
hücre oluşur.
Bölünme sonucunda n kromozomlu 4 haploit hücre(gamet) oluşur.
9. MAYOZ-I VE MAYOZ-II ARASINDAKİ
FARKLAR NELERDİR ?
o homolog kromozomların ayrılması sağlanırken
o İğ iplikleri oluşmaya başlarken
o Sitokinez evresinde iki hücre oluşurken
o DNA ve RNA sentezi görülmez
o kardeş kromatidlerin ayrılmasını sağlanır.
o İğ iplikleri kaybolur.
o Sitokinezde 4 hücre oluşur.
o DNA oluşur.
MAYOZ-I MAYOZ-II
10. MAYOZ VE MİTOZ BÖLÜNME
ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR ?
o Çok hücreli canlıların üreme hücrelerinde görülür.
o Bitkilerin çiçeklerindeki üreme organlarında, hayvanların üreme
organlarında bulunur.
o Oluşan hücreler üremeyi sağlar.
o Bölünme sonucunda oluşan hücrelerde kromozom sayısı yarıya iner.
o Oluşan hücreler kalıtsal olarak farklılık gösterir.
o Mayoz bölünme sonucunda dört hücre oluşur.
o Mayoz bölünme sırasında çekirdek ve sitoplazma bölünmesi iki kez
gerçekleşir. (Mayoz I ve mayoz II)
o Bölünme sırasında tetrat ve crossing-over olayları görülür.
o Ergenlik döneminde başlar, üreme dönemi boyunca sürer.
o Çok hücreli canlıların vücut hücrelerinde bulunur.
o Vücudun bütün doku ve organlarında görülür.
o Oluşan hücreler canlının gelişmesini sağlar.
o Bölünme sonucunda oluşan hücrelerde kromozom sayısı sabit kalır.
o Bölünme sonucunda oluşan hücreler kalıtsal olarak birbirinin tamamen
aynısıdır.
o Mitoz bölünme sonucunda iki hücre oluşur.
o Mitoz bölünme sırasında çekirdek ve sitoplazma bölünmesi bir kez olur.
o Bölünme sırasında tetrat ve crossing-over olayları görülmez.
Zigotun oluşumundan ölümüne kadar sürer.
MAYOZ BÖLÜNME MİTOZ BÖLÜNME
11. KIRIMLI FAZİLET OLCAY ANADOLU LİSESİ
FACEBOOK.COM/ultrAPendik
TWİTTER.COM/ultrAPendik
GPLUS.TO/ultrAPendik
10-A SINIFI BİYOLOJİ DERSİ PERFORMANS ÖDEVİ
İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…
SLAYTI SONA ERMİŞTİR
Abdurrahman YILMAZ
10-A 4
