ผู้เยาว์ฟ้องคดีอาญา เข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการ ร้องทุกข์ อุทธรณ์ และ ฎีกา ด้วยตนเองได้หรือไม่

1. www.เนติ.com
การดําเนินคดีอาญาของผู้เยาว์
อ.เป้ สิททิกรณ์ 10
ผู้เยาว์ หมายถึง บุคคลซึ่งยังไม่บรรลุนิติภาวะตามกฎหมาย ซึ่งตามกฎหมายไทยได้แก่ บุคคลที่มีอายุ
ไม่ครบ 20 ปี บริ บูรณ์ และมิได้สมรสโดยได้รับอนุ ญาตจากศาล (ป.พ.พ. มาตรา 19)
กฎหมายมองว่า ผูเ้ ยาว์ยงอ่อนด้อยในเรื่ องความรู้ วุฒิภาวะ และประสบการณ์ จึงได้จากัด
ั ํ
ความสามารถในการทํานิ ติกรรม รวมทั้งจํากัดสิทธิในการดําเนินคดีแพ่งและคดีอาญาของผูเ้ ยาว์ไว้ดวย
้
ในส่วนของการดําเนิ นคดีอาญา ผูเ้ ยาว์ถกกฎหมายจํากัดสิ ทธิไว้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ู
ความอาญา มาตรา 5 (1) และมาตรา 3 นั้น ซึ่งสามารถแยกพิจารณาเป็ น 3 กรณี ดงต่อไปนี้
ั
1.การฟ้ องคดีอาญา
ในกรณี ที่ผเู ้ ยาว์เป็ นผูเ้ สี ยหายจากการกระทําความผิดอาญา ป.วิ.อาญา มาตรา 5 (1) บญญติให้ ผแทน
ั ั ู้
โดยชอบธรรม อันได้แก่ บิดาชอบด้วยกฎหมาย มารดาชอบด้วยกฎหมาย ผูปกครองที่ศาลแต่งตั้ง และ ผูรับ
้ ้
บุตรบุญธรรม เป็ นผูมีอานาจจัดการแทนผูเ้ ยาว์ ศาลฎีกาจึงได้วางหลักว่า ผูเ้ ยาว์จะฟ้ องคดีอาญาด้วยตนเอง
้ ํ
ไม่ได้ ต้องให้ผแทนโดยชอบธรรมเป็ นผูฟ้องร้องคดีแทนเท่านั้น นอกจากนี้ ผูแทนโดยชอบธรรมจะให้ความ
ู้ ้ ้
ยินยอมแก่ผเู้ ยาว์ฟ้องคดีอาญาด้วยตนเองก็ไม่ได้ เช่นกน ั
ฎ.1123/2479 ผูเ้ ยาว์จะเป็ นโจทก์ฟ้องความเองมิได้ ทนายความที่ได้รับการตั้งแต่งให้ว่าความแทน
ตัวความตามหน้าที่น้ นหาใช่ผู ้ แทนฉะเพาะคดีตามความหมายในประมวลวิธีพิจารณาอาญา ม.6 ไม่
ั
2.การเข้ าร่ วมเป็ นโจทก์ กบพนักงานอัยการ
ั
โดยหลักบุคคลซึ่งเป็ นผูเ้ สียหายย่อมมีสิทธิยนคําร้องขอเข้าร่ วมเป็ น โจทก์กบพนักงานอัยการได้
ื่ ั
ตามป.วิ.อาญา มาตรา 30 แต่ในกรณี ที่ผเู้ ยาว์เป็ นผูเ้ สียหายนั้น ศาลฎีกาได้วางหลักว่า ผูเ้ ยาว์จะยืนคําร้องขอ
่
เข้าร่ วมเป็ นโจทก์กบพนักงานอัยการด้วยตนเองไม่ได้ ต้องให้ผแทนโดยชอบธรรมเป็ นผูดาเนิ นการแทน
ั ู้ ้ํ
เท่านั้น นอกจากนี้ ผูแทนโดยชอบธรรมจะให้ความยินยอมแก่ผเู ้ ยาว์ในการยืนคําร้องขอเข้าร่ วมเป็ น โจทก์
้ ่
กับพนักงานอัยการด้วยตนเองก็ไม่ได้เช่นกัน
1
ผูบริ หารสถาบันติวกฎหมายสมาร์ ทลอว์ติวเตอร์ (SmartLawTutor) : ติวสอบตรงนิติศาสตร์, ติวกฎหมายปริ ญญาตรี , ติวตว
้ ๋ั
ทนาย ภาคทฤษฎี ภาคปฏิบติ ตัวปี , ติวเนติฯ สอบถาม/สมครติวโทร 086-987-5678
ั ๋ ั
1
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

2. www.เนติ.com
อย่างไรก็ตาม แม้ผเู ้ ยาว์ฝ่าฝื นยืนคําร้องขอเข้าร่ วมเป็ นโจทก์กบพนักงานอัยการด้วยตนเอง ศาลจะมี
่ ั
คําสังยกคําร้องหรื อไม่รับคําร้องในทันทีไม่ได้เพราะเป็ นเพียงกรณี ที่มีขอบกพร่ องในเรื่ องความสามารถ
่ ้
เท่าน้ น (ไม่ถึงขนาดไม่มีอานาจฟ้ อง) ศาลจึงต้องมีคาสังให้แก้ไขข้อบกพร้องเสียก่อน
ั ํ ํ ่
อย่างไรก็ตาม ถ้าในระหว่างการพิจารณาคดีผเู้ ยาว์ได้บรรลุนิติภาวะ ยอมถือว่าขอบกพร่องในเรื่ อง
่ ้
ความสามารถได้หมดสิ้นแล้ว ศาลจึงไม่ตองสังให้แก้ไขข้อบกพร่ องอีก ศาลจึงมีอานาจพิจารณาและ
้ ่ ํ
พิพากษาคดีต่อไปได้
ฎ.6475/2537 ผูเ้ สี ยหายในคดีอาญาซึ่งยังเป็ นผูเ้ ยาว์จะ ขอเข้าร่ วมเป็ นโจทก์กบพนักงานอัยการ ตอง
ั ้
กระทําโดยผูแทนตาม ป. วิ.อ. มาตรา 3, 5 และ 6การที่ผเู้ สียหายซึ่งยังเป็ นผูเ้ ยาว์ขอเข้าร่ วมเป็ น โจทกโดยลง
้ ์
ชื่อแต่งตั้งทนายความด้วยตนเองแต่ลาพังเพื่อให้ทนายความดําเนิน กระบวนพิจารณานั้น มิได้เป็ นไปตามบท
ํ
บังคับอันว่าด้วยความสามารถของบุคคลตาม กฎหมาย แต่ศาลจะยกคําร้องหรื อไม่รับพิจารณาเสียทีเดียวยัง
ไม่ได้ ชอบที่จะ สังให้เแก้ไขความบกพร่ องเสียก่อนตามนัยแห่ง ป.วิ.อ. มาตรา 56 วรรค สี่ ประกอบด้วย ป.
่
วิ.อ. มาตรา 6และ 15
3.การร้ องทุกข์
ในกรณี ผเู ้ สี ยหายเป็ นผูเ้ ยาว์และต้องการร้องทุกข์ต่อตํารวจ ศาลฎีกาได้วางหลักว่า ผูเ้ ยาว์มีสิทธิร้อง
ทุกข์ดวยตนเองได้โดยไม่ตองได้รับความยินยอมจากผูแทน โดยชอบธรรมก่อน โดยอ้างถึงป.วิ.อาญา มาตรา
้ ้ ้
2(7) และมาตรา 123 และในกรณี ที่ผเู ้ ยาว์ร้องทุกข์ดวยตนเอง ผแทนโดยชอบธรรมจะขอถอนคาร้องทุกข์
้ ู้ ํ
โดยขัดต่อความประสงค์ของผูเ้ ยาว์ไม่ได้
ฎ.3915/2551 ป.วิ.อ. มาตรา 2 (7) และมาตรา 123 มิไดบญญติว่า การร้องทุกข์ของผูเ้ ยาว์ตองได้รับ
้ ั ั ้
ความยินยอมจากบิดามารดาหรื อผูแทนโดยชอบ ธรรมหรื อบุคคลดังกล่าวต้องลงลายมือชื่อในการร้องทุกข์
้
ของผเู้ ยาวดวย ดงน้ น ผูเ้ ยาว์จึงมีอานาจร้องทุกข์ดวยตนเองได้
์ ้ ั ั ํ ้
ฎ.214/2494 ในกรณี ที่ผเู ้ ยาว์อายุ 17-18 ปี ซึ่งเป็ นผูเ้ สียหายได้ร้องทุกข์ต่อเจ้า พนักงานด้วย
ตนเอง จนมีการสอบสวนและอัยการได้ดาเนินการฟ้ องคดีความผิดต่อส่วน ตัวอันกระทําแก่ผเู้ ยาว์ฐานข่มขืน
ํ
ชําเราแล้วบิดาของผูเ้ ยาว์ยนคําร้องต่อศาล ขอถอนคาร้องทุกข์ ซึ่งเป็ นการขัดขืนฝื นความประสงค์ของผูเ้ ยาว์
ื่ ํ
นั้น ศาลยอม พิเคราะห์ตามรู ปเรื่ องแห่ งคดีน้ ีเห็นว่าบิดาไม่มีอานาจถอนคําร้องทุกข์ที่ผู้เยาว์ได้ยนไว้ โดยฝืน
่ ํ ื่
ความประสงค์ของผูเ้ ยาว์
2
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

3. www.เนติ.com
4.การอุทธรณ์ / ฎีกา
ในกรณีของการยนอุทธรณ์และฎีกา ศาลฎีกาได้วางหลักไว้เช่นเดียวกับกรณี เป็ นโจทก์ฟ้องคดีอาญา
ื่
และขอร่ วมเป็ น โจทก์กบพนักงานอัยการ คือ ผูเ้ ยาว์จะยืนอุทธรณ์หรื อฎีกาด้วยตนเองไม่ได้ตองให้ผแทน
ั ่ ้ ู้
โดยชอบธรรมเป็ น ผจดการแทน
ู้ ั
ฎ.1641/2514 โจทก์ร่วมซึ่งเป็ นผูเ้ ยาว์ ลงชื่อแต่งทนายให้ดาเนินกระบวนพิจารณาและอุทธรณ์
ํ
ฎีกา มาโดยลําพังไม่มีผแทนโดยชอบธรรมดําเนิ นคดีแทน อุทธรณ์และฎีกาของโจทก์ ร่ วม ยอมเป็นอุทธรณ์
ู้ ่
และฎีกาที่ไม่ชอบ
กล่าวโดยสรุ ป ผูเ้ ยาว์ฟ้องคดีอาญา ขอเข้าร่ วมเป็ นโจทก์กบพนักงานอัยการ ยืนอุทธรณ์ และยืนฎีกา
ั ่ ่
ด้วยตนเองไม่ได้ ต้องให้ผแทนโดยชอบธรรมซึ่งเป็ นผูมีอานาจจัดการแทนเป็ นผูดาเนิ นการแทน แต่ผเู้ ยาว์
ู้ ้ ํ ้ํ
สามารถร้องทุกข์ดวยตนเองได้
้
3
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”