1. www.เนติ.com
ผู้เสี ยหายในคดีอาญาถึงแก่ ความตาย
อ.เป้ สิททิกรณ์ 1 0
1. ผู้เสี ยหายตายก่อนฟ้ อง
• สิทธิการฟ้ องคดีอาญาเป็ นสิ ทธิเฉพาะตัวไม่เป็ นมรดกตกทอดแก่ทายาท ดังนั้น ทายาทโดยธรรม
หรื อผูรับพินยกรรมหรื อผูจดการมรดกของผูเ้ สียหายย่อมไม่ใช่ผเู้ สียหายและไม่มีอานาจฟ้ อง เว้นแต่
้ ั ้ั ํ
จะเป็ นกรณี ตามมาตรา 5 (2)
ฎ. 2219/2521 จําเลยกระทําความผิดต่อ ช. เจ้ามรดกในขณะที่ ช.ยังมีชีวิตอยู่ ช.จึงเป็ น
ผูเ้ สียหาย เมื่อ ช.ถึงแก่ความตาย โจทกในฐานะผจดการมรดกและทายาทโดยธรรมของ ช.ไม่มีอานาจฟ้ อง
์ ู้ ั ํ
คดีแทน ช.เพราะประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 4, 5 และ 6 ไม่ได้ให้อานาจโจทก์ไว้ ทั้ง
ํ
สิทธิฟ้องคดีอาญาไม่ตกทอดมายังโจทก์ แม้จะพิจารณาได้ความตามฟ้ องว่าทรัพย์มรดกของ ช. ตกไดแก่ ้
โจทกก็ตาม แต่ทรัพย์มรดกนั้นก็เพิงตกมาเป็ นของโจทก์ภายหลังวันที่จาเลยกระทําความผิด โจทก์จึงไม่ใช่
์ ่ ํ
ผูเ้ สียหายและไม่มีอานาจฟ้ องจําเลย
ํ
2. ผู้เสียหายตายหลังฟ้ อง (มาตรา 29)
มาตรา 29 เมื่อผู้เสียหายได้ ยนฟ้ องแล้ วตายลง ผู้บุพการี ผู้สืบ สันดานสามีหรือภริยาจะดําเนินคดี
ื่
ต่ างผู้ตายต่ อไปก็ได้
ถ้าผู้เสียหายที่ตายนั้นเป็ นผู้เยาว์ ผู้วกลจริต หรือผู้ไร้ ความสามารถ ซึ่งผู้แทนโดยชอบธรรม ผู้
ิ
อนุบาล หรือผู้แทนเฉพาะคดีได้ ยนฟ้ อง แทนไว้แล้ ว ผู้ฟ้องแทนนั้นจะว่าคดีต่อไปก็ได้
ื่
2.1. ผู้เสี ยหายได้ ยนฟ้ องแล้ วตายลง (มาตรา 29 วรรคหนึ่ง)
ื่
1. ผู้เสี ยหายยืนฟ้ องคดี
่
o ผูเ้ สี ยหายร้องทุกข์ไว้แล้วตายลง ไม่ใช่กรณี ตามมาตรา 29 วรรคหน่ึง
1
ผูบริ หารสถาบันติวกฎหมายสมาร์ ทลอว์เตอร์ : ติวกฎหมายป.ตรี, ตัวทนาย ภาคทฤษฎี ภาคปฏิบติ ตัวปี , เนติบณฑิตไทย
้ ๋ ั ๋ ั
รายละเอียดดูที่ www.SmartLawTutor.com สอบถาม/สมครเรียนโทร. 086-987-5678 (ติดต่ออ.ตูน)
ั
1
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

2. www.เนติ.com
ฎ.5162/2547 ว. บิดาโจทก์เป็ นผูเ้ สี ยหายโดยตรงตาม ป.วิ.อ. มาตรา 2 (4) ว. ตายโดยไม่ได้ถกทําร้าย
ู
ถึงตายตามมาตรา 5 (2) โจทก์ซ่ ึงเป็ นผูสืบสันดานจึงไม่มีอานาจจัดการแทน ว. ฟ้ องจําเลยได้ ปรากฏว่า ว.
้ ํ
(ผู้เสียหาย) เพียงแต่ ร้องทุกข์ ต่อเจ้ าพนักงานตํารวจเท่ านั้น ยังไม่ได้ ฟ้องคดีจงไม่ต้องด้ วยบทบัญญัตมาตรา
ึ ิ
29 ที่โจทก์จะดําเนินคดีต่างผู้ตายต่ อไปได้ โจทก์ไม่ได้เป็ นผูเ้ สียหายตาม ป.วิ.อ. มาตรา 2 (4) โจทก์จึงไม่มี
อํานาจฟ้ องจําเลย และเมื่อ ว. ตายสิ ทธิที่ ว. ได้ร้องทุกข์ไว้ต่อเจ้าพนักงานตํารวจไม่เป็ นมรดกตกทอดแก่
ทายาทตาม ป.พ.พ. มาตรา 1599 และมาตรา 1600 เพราะการฟ้ องคดีตองเป็ นไปตาม ป.วิ.อ. เมื่อโจทก์ไม่ได้
้
เป็ นผูเ้ สียหายตาม ป.วิ.อ. มาตรา 2 (4) เสี ยแล้วโจทก์จึงไม่มีอานาจฟ้ อง
ํ
o ผูมีอานาจจัดการแทนฟ้ องคดีแล้วตายลง ไม่ใช่กรณี ตามมาตรา 29 วรรคหน่ึง
้ ํ
ฎ.1303/2551 กรณี ที่ผเู ้ สี ยหายยืนฟ้ องแล้วตายลง ผูบุพการี ผูสืบสันดาน สามีหรื อภริ ยาจะดําเนินคดี
่ ้ ้
ต่างผูตายต่อไปต้องเป็ นไปตามหลักเกณฑ์ที่บญญัติไว้ใน ป.วิ.อ. มาตรา 29 ซ่ึงไดบญญติเรื่องการเขา
้ ั ้ ั ั ้
ดําเนินคดีต่างผูตายไว้ชดแจ้งแล้ว จึงนํา ป.วิ.พ. มาตรา 42 และมาตรา 43 ประกอบ ป.วิ.อ. มาตรา 15 มาใช้
้ ั
โดยอนุโลมไม่ได้ การที่ จ. ยืนคําร้องอ้างว่าเป็ นสามีของ ห. โจทก์ร่วม ขอเข้ารับมรดกความของ ห. ซึ่งถึงแก่
่
ความตาย เมื่อ ห. เข้ามาในคดีในฐานะผูจดการแทน ส. ผูตาย ตาม ป.วิ.อ. มาตรา 5 (2) จ. ซึ่งเป็ นสามีของ ห.
้ั ้
หามีสิทธิเข้าดําเนิ นคดีต่าง ห. ตาม ป.วิ.อ. มาตรา 29 ไม่ เพราะ ห. เป็ นเพียงผูจดการแทน ส. ผูตาย ไม่ใช่
้ั ้
ผูเ้ สียหายในคดีน้ ี
ฎ. 5884/2550 โจทก์ร่วมที่ 2 เป็ นบิดาเด็กหญิง ร. มีสิทธิเข้าร่ วมเป็ นโจทก์ได้ก็โดยฐานะเป็ น
ผูจดการแทนเด็กหญิง ร. ผูตายตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา 5 (2) ต่อมาระหว่างพิจารณาของศาล โจทก์ร่วมที่ 2 ถึงแก่
้ั ้
ความตาย ส. ภริ ยาโจทก์ร่วมที่ 2 หามีสิทธิเข้าดําเนินคดีต่างโจทก์ร่วมที่ 2 ตามความหมายแห่ง ป.วิ.อ. มาตรา
29 ไม่ เพราะโจทก์ร่วมที่ 2 เป็ นเพียงผูจดการแทนเด็กหญิง ร. ผูตายเท่านั้น โจทก์ร่วมที่ 2 ไม่ใช่ผเู้ สียหายใน
้ั ้
ความผิดฐานกระทําโดยประมาทเป็ นเหตุให้ผอื่นถึงแก่ความตายโดยตรง ที่ศาลชั้นต้นอนุญาตให้ ส. เขา
ู้ ้
ดําเนินคดีต่างโจทก์ร่วมที่ 2 จึงเป็ นการไม่ชอบ
2. ผู้เสี ยหายถึงแก่ ความตายในระหว่างการพิจารณาคดี
o ผูเ้ สี ยหายต้องถึงแก่ความตายหลังฟ้ องคดี ถ้าตายก่อนฟ้ องไม่ใช่กรณี ตามมาตรา 29 วรรค
หน่ ึง (ดูฎ.2219/2521)
2
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

3. www.เนติ.com
3. ผู้บุพการี ผู้สืบสั นดาน สามีหรือภริยา จะดําเนินคดีอาญาต่างผู้ตายต่อไปก็ได้
o ผูบุพการี และ ผูสืบสันดาน ถือตามความเป็ นจริ ง
้ ้
ฎ.5119/2530 ผูเ้ สี ยหายยืนฟ้ องแล้วตายลง ผูสืบสันดานตามความเป็ นจริ งของผูเ้ สี ยหายซึ่งแม้จะ
่ ้
ไม่ใช่บุตรโดยชอบด้วยกฎหมายก็มีสิทธิดาเนิ นคดีต่างผูตายต่อไปได้ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ํ ้
ความอาญา มาตรา 29 วรรคแรก และเมื่อผูสืบสันดานของผูเ้ สียหายยังเป็ นผูเ้ ยาว์ มารดาซึ่งเป็ นผูแทนโดย
้ ้
ชอบธรรมของผูเ้ ยาว์ก็ดาเนิ นคดีแทนผูเ้ ยาว์ได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ํ
แพ่ง มาตรา 56 ประกอบด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ อาญา มาตรา 15 โดยมารดาไม่ตองขอ ้
อนุญาตเป็ นผูแทนเฉพาะคดีของผูเ้ ยาว์ต่อศาลก่อน
้
o สามี หรื อ ภริ ยา ต้องชอบด้วยกฎหมายเท่านั้น
o ผูสืบสันดานต้องระวังเป็ นคดีอุทลุม (ฎ.1551/2494)
้
ข้ อสังเกต
1. จะนาป.วิ.แพ่ง มาตรา 42 และ 43 มาใชบงคบมิได ้ (อ้างว่าเป็ น ทายาทของผูมรณะ /
ํ ้ ั ั ้
ผจดการมรดกของผมรณะ / บุคคลอื่นใดที่ปกครองทรัพย์มรดกไว้ )
ู้ ั ู้
ฎ.1303/2551 กรณี ที่ผเู ้ สี ยหายยืนฟ้ องแล้วตายลง ผูบุพการี ผูสืบสันดาน สามีหรื อภริ ยาจะดําเนินคดี
่ ้ ้
ต่างผูตายต่อไปต้องเป็ นไปตามหลักเกณฑ์ที่บญญัติไว้ใน ป.วิ.อ. มาตรา 29 ซ่ึงไดบญญติเรื่องการเขา
้ ั ้ ั ั ้
ดําเนินคดีต่างผูตายไว้ชดแจ้งแล้ว จึงนํา ป.ว.ิ พ. มาตรา 42 และมาตรา 43 ประกอบ ป.วิ.อ. มาตรา 15 มาใช้
้ ั
โดยอนุโลมไม่ได้ การที่ จ. ยืนคําร้องอ้างว่าเป็ นสามีของ ห. โจทก์ร่วม ขอเข้ารับมรดกความของ ห. ซึ่งถึงแก่
่
ความตาย เมื่อ ห. เข้ามาในคดีในฐานะผูจดการแทน ส. ผูตาย ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา 5 (2) จ. ซึ่งเป็ นสามีของ ห.
้ั ้
หามีสิทธิเข้าดําเนิ นคดีต่าง ห. ตาม ป.วิ.อ. มาตรา 29 ไม่ เพราะ ห. เป็ นเพียงผูจดการแทน ส. ผูตาย ไม่ใช่
้ั ้
ผูเ้ สียหายในคดีน้ ี
2. เมื่อศาลอนุ ญาตแล้วจะขอให้ศาลจําหน่ายคดีก็ได้
ฎ.3619/2543 โจทกที่ 3 ซึ่งเป็ นผูเ้ สี ยหายได้ยนฟ้ องแล้วตายลง โจทกที่ 1ซึ่ งเป็ นมารดาของโจทก์
์ ื่ ์
ที่ 3 ผูตายไม่ประสงค์จะดําเนิ นคดีแทน ก็เป็ นสิ ทธิของโจทก์ที่ 1 ที่จะร้องต่อศาลขอให้จาหน่ายคดีโจทก์
้ ํ
ที่ 3 ได้ เมื่อจําเลยไม่คดค้านคําสังศาลชั้นต้นที่จาหน่ายคดีเฉพาะโจทก์ที่ 3 จึงชอบแล้ว
ั ่ ํ
3
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

4. www.เนติ.com
3. แม้ไม่มีผดาเนิ นคดีต่อไปก็ไม่เป็ นเหตุให้คดีอาญาระงับ
ู้ ํ
ฎ.217/2506 ผูเ้ สี ยหายเป็ นโจทก์ฟ้องคดีอาญาซึ่งเป็ นความผิดอันยอมความได้ แล้วตายลงภายหลัง
ที่ศษลฎีกาได้ส่งคําพิพากษาไปให้ศาลชั้นต้นเพื่อจะอ่านให้คู่ความฟังแล้วนั้น หาไดมีกฎหมายบญญติให้
้ ั ั
คดีอาญาระงับไปไม่ เมื่อคดีมาถึงศาลฎีกาและโจทก์ตายเมื่อได้ดาเนิ นคดีมาครบถ้วนบริ บูรณ์แล้ว ศาลฎีกา
ํ
ย่อมดําเนินกระบวนพิจารณาคดีต่อไปได้
2.2. ผู้แทนโดยชอบธรรม/ผู้อนุบาลฟ้ องแทน แต่ผู้เยาว์ ผู้วกลจริต หรือ ผู้ไร้ ความสามารถถึงแก่
ิ
ความตาย ให้ ผู้แทนโดยชอบธรรมดําเนินคดีต่อไปได้
4
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”