1. FAN KANUNLARI
M
evcut bir fan›n fiziksel ölçülerini de¤ifltirmeden,
devrini de¤ifltirdi¤imizde ayn› fan›n debi, bas›nç,
güç, verim ve ses seviyesindeki de¤iflimleri gösteren
denklemler fan kanunlar› olarak adland›r›l›r. Afla¤›daki
örne¤i hep birlikte inceleyecek olursak debi, bas›nç,
güç, verim ve ses seviyesi aras›ndaki iliflkiyi görebiliriz.
Devir say›s›ndaki de¤iflim örnek olarak, motor h›z› düflük
devirde 1440 devir/dakika (4 kutuplu motor), yüksek
devirde 2880 devir/dakika (2 kutuplu motor) olarak
al›nm›flt›r.
1. Fan›n debisi (Q), devir say›s›ndaki (N) de¤iflim
oran›yla do¤ru orant›l› olarak de¤iflir.
3. Güç(W), devir say›s›ndaki de¤iflimin küpüyle do¤ru
orant›l› olarak de¤iflir.
N2 3 W2
(-------- ) = ----W1
N1
2880 3
W2
(---------) = ----1440
W1
W 2 = 8 x W1
Devir say›s› iki kat artt›¤›nda, fan tahrik gücü sekiz kat artar.
N2
Q2
----- = ----N1
Q1
2880 Q2
----- = ----Q1
1440
4. Verim (η), devir say›s›n›n de¤iflmesiyle de¤iflmez
ayn› kal›r.
Q2 = 2 x Q 1
η1 =
Devir say›s› iki kat artt›¤›nda, fan›n debisi iki kat artar.
2. Bas›nç(P), devir say›s›ndaki de¤iflimin karesiyle
do¤ru orant›l› olarak de¤iflir.
N2
P2
2
(--------) = ----N1
P1
P2
2880 2
(--------- ) = ----1440
P1
Q1 .P1
------W1
Q2 .P2 (2.Q 1 ) .(4.P 1 )
Q1 .P1
η2 = ------- = ----------------- = ------- =
W1
W2
8.W 1
5. Ses seviyesindeki (S) de¤iflim, devir say›s›ndaki de¤iflime
ba¤l› olarak afla¤›daki formüle göre hesaplan›r:
N2
S 2 = S 1 + 50 . log 10 -----N1
2880
S 2 = S 1 + 50 . log 10 ------1440
P 2 = 4 x P1
S 2 = S 1 + 15 dB
Devir say›s› iki kat artt›¤›nda, fan›n debisi iki kat artar.
η1