Ağ i̇şleti̇m si̇stemleri̇ne örnekler

AĞ İŞLETİM SİSTEMLERİNE ÖRNEKLER
• AĞ İŞLETİM SİSTEMİ
• Tek kullanıcı için tasarlanmış işletim sistemleri bir bilgisayarı kontrol
etmekte iken çok sayıda kullanıcı için tasarlanan ağ işletim sistemleri bir
ağa bağlı birçok bilgisayarı kontrol etmektedir. Ağ işletim sistemi basit bir
ifadeyle bir ağa bağlı çok sayıdaki bilgisayar veya kullanıcının aktivitelerini
koordine eden yazılımlardır. Ağ işletim sitemi ağın düzgün işlemesi için
çaba gösteren bir yöneticidir. Ağ işletim sistemleri iki ana gruba
ayrılmaktadır. Bunlar Noktadan Noktaya (Peer to Peer) ve İstemci/Sunucu
(Client/Server) ağ işletim sistemleridir.

1. Noktadan Noktaya Ağ İşletim Sistemlerinin Avantajları
1. Maliyet. Noktadan Noktaya Ağ İşletim Sistemlerinde hizmet sunucu bir
bilgisayara (server) gereksinim duyulmamaktadır. Dolayısıyla ağ sistemi maliyeti
önemli ölçüde azalmaktadır.
2.Kurulum. Bu ağ işletim sistemlerinde hâlihazırda kullanılmakta olan işletim
sistemleri yeniden yapılandırılarak noktadan noktaya işlemler için hazır hale
gelmektedir.
3.Zaman. Bu tür ağ işletim sistemleri için harcanacak zaman çok daha azdır.
Kurulumun hazır sistemlerde küçük işlemlere dayanması ve bir hizmet sunucu
bilgisayarın olmaması zamandan avantaj sağlamaktadır.
4.Personel. Bu tür ağ işletim sistemlerinde ayrıca personel istihdamına gerek
duyulmayacaktır. Hâlihazırdaki kullanıcılar ağı idare etmektedirler.
2. Noktadan Noktaya Ağ işletim Sistemlerinin Dezavantajları
Merkezi olmayan yönetim. Ortak kullanılacak dosya ve kaynakların yönetimi bu ağ işletim
sistemlerinde sorun olmaktadır. Ayrıca dosya ve uygulamaların merkezi bir depolama
sisteminden mahrum olması sonucunu doğurmaktadır.


2. Güvenlik. Noktadan noktaya ağ işletim sistemleri istemci/sunucu ağ
işletim sistemlerinin sağladığı güvenliği sağlayamamaktadır.

• B. İstemci/Sunucu Ağ İşletim Sistemleri
• İstemci/Sunucu Ağ İşletim Sistemleri ağdaki
fonksiyonları ve uygulamaları bir veya daha fazla
sayıdaki dosya sunucu ile merkezileştirmektedir. Dosya
sunucular sistemin kalbi haline gelerek, dosyalara
erişimi ve güvenliği sağlamaktadır. Bireysel iş
istasyonları kolaylıkla dosya sunucularındaki kaynaklara
ulaşabilmektedirler. Bu tür ağ işletim istemleri ağın
bileşenlerini bütünleştiren ve birçok kullanıcıya fiziksel
konuma bakmaksızın aynı anda aynı kaynakları
paylaşmaya olanak veren işleyişi sağlarlar. Windows
2000/2003/2008 Server ve Novell Netware
İstemci/Sunucu Ağ İşletim Sistemlerine örnek olarak
sunulabilir.

• 1. İstemci/Sunucu Ağ İşletim Sistemlerinin Avantajları
1.Merkezi Yönetim. Bu tür ağ işletim sistemlerinde kaynaklar ve veri
güvenliği bir sunucu ile kontrol edilmektedir.
2.Ölçeklenebilirlik. Gereksinimler değiştikçe herhangi bir bileşen
bireysel olarak düzenlenebilmektedir.
3.Esneklik. Yeni teknolojiler sisteme kolaylıkla entegre edilebilir.
4.Birlikte İşlerlik. Bütün bileşenler (istemci/ağ/sunucu) birlikte çalış-
maktadır.
• 5.Erişebilirlik. Sunucuya erişim uzaktan ve farklı platformlarla mümkün
olabilmektedir.
• 2. Îstemci/Sunucu Ağ işletim Sistemlerinin Dezavantajları
• 1.Maliyet. Sunucu maliyetleri çok fazladır.
• 2.Bakım. Büyük ağlar sağlıklı bir işleyiş için personel kadrosuna gereksinim
duymaktadırlar.
• 3.Bağımlılık. Server çöktüğü zaman ağdaki bütün işlemler durmaktadır.

• III. AĞ İŞLETİM SİSTEMLERİNİN GENEL UYGULAMALARI
• Dosya ve Yazıcı Paylaşımı: Dosya paylaşımı genel kullanım için dosyaların
bir bilgisayarda yedeklenmesini içermektedir. Yazıcı paylaşımı ise birçok
kullanıcının tek bir yazıcıyı kullanmasını içermektedir. Windows 95, 98 ve
ME dosya ve yazıcı paylaşımına olanak vermekle birlikte ağ işletim sistemi
olarak kabul görmemektedirler.
• Uygulama Servisleri: Bir Ağ işletim sistemi kullanıcı gereksinimleri
doğrultusunda uygulama servisleri çalıştırması çok önemlidir. Özellikle veri
tabanı uygulama yazılımlarında çoklu bağlantı ve eşzamanlı çoklu kullanım
sağlaması önemlidir.
• Web Sitesi Servisleri: HTTP protokolü hemen hemen her ağ işletim
sisteminin sunduğu bir olanaktır. Web sitesi servisleri statik web hizmetleri
için geliştirilen uygulamaları içerebileceği gibi dinamik web hizmetlerini de
içermektedir. Veri tabanı entegrasyonu gibi daha gelişmiş web hizmetlerini
sunan Apache Web Server ve IIS dinamik web hizmetlerine örnek olarak
verilebilir. Apache hemen her Unix versiyonu ile sunulmakta ayrıca
Windows platformlarında da çalışmaktadır. Microsoft firması Windows
platformları için aynı görevde Internet Information Server (IIS)'ı
geliştirmiştir.

• Elektronik Posta ve Mesaj: Merkezi bir posta sunucu belli bir alan adıyla
ilişkilendirilmiş elektronik posta hesapları yardımıyla posta alışverişini
düzenlemektedir. Aynı bilgiler üzerinde çalışan, aynı binada, odada veya ağ
üzerinde çalışan bir grup insan için tasarlanan programlara Groupware
denilmektedir. Lotus Notes, Microsoft Exchange veya Novell GroupWise
bu yazılımlara örnek olarak verilebilir. Bu tür yazılımlar başta elektronik
posta olmak üzere grup forumları, anlık mesaj, takvim paylaşımı ve veri
tabanı entegrasyonu gibi çok daha gelişmiş hizmetler sunmaktadırlar.
• Terminal Servisleri: Terminal servisleri, bir kullanıcının sunucuya ait bir
uygulamayı çalıştırıp bu uygulama ile ilgili etkinlikleri kişisel bilgisayarından
gerçekleştirmesini içermektedir. Bir kullanıcının kendi masaüstünden
sunucudaki Microsoft Word yazılımını çalıştırması buna örnek olarak verilebilir.
Sunucu bütün işlemi gerçekleştirmekle birlikte bu işlemin görsel sonucunu
kullanıcıya gönderir. Bu işlem kurumlardaki ortak kullanılan dosyalar için hem
karmaşıklığı önleme hem de tek bir depolama yeri sağlama gibi avantajları
içerir. Bu tür uygulamalar için depolama kapasitesi büyük ve işlemcisi hızlı
sunucular gerekmektedir. Windows Terminal Server, Citrix MetaFrame ve X
Window System terminal hizmetlerine örnek olarak verilebilir.

• Önbellekleme: Ağ bağlantı hızını yükseltmek için sunucuların sunduğu bir uygulamadır.
Daha önce indirilen dosyaların yedeklenmesi işlemini içermektedir. Örneğin daha önce
girilen bir web sitesine ait dosyalar sonraki kullanım için yedeklenmekte ve bu şekilde
hızlı erişime olanak sağlanmaktadır. Sunucu önbellekleme uygulamalarına Novell
Border Manager, Microsoft Internet Security and Acceleration Server ve Inktomi
Traffic Server yazılımları örnek olarak verilebilir.
• IV. AĞ İŞLETİM SİSTEMLERİNE ÖRNEKLER
• Bu başlık altında popüler olan ağ işletim sitemlerine örnekler verilecektir. Bu örnekler
detaylı bir tanıtım yerine genel özellikleri ile sınırlı olacaktır. Bunlar Linux, Novell
Netware, Windows NT, Windows 2000/2003/2008 Server ağ işletim
sistemleridir.
• A. Linux İşletim Sistemleri
• Linux işletim sistemleri bir Unix türevidir. Linux, serbestçe dağıtılabilen,
çok görevli, çok kullanıcılı UNIX işletim sistemi türevidir. Linux, internet
üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi tarafından ortak olarak geliştirilmekte
olan ve birçok platformda çalışabilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir
işletim sistemidir. Ücretsiz olarak dağıtılıyor ve gelişiminin hala devam
ediyor olması birçok kişinin Linux'un profesyonel alanlarda
kullanılamayacağının düşünmesine yol açmaktadır. Oysa Linux işletim
sistemini kullanan bilgisayarlar özel kullanım başta olmak üzere birçok
alanda yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
•

• Linux evinde veya işinde UNIX işletim sistemi altında çalışmak isteyenler
için ideal bir platformdur. Özellikle işi veya eğitimi sırasında UNIX
platformlar altında çalışmak, uygulamalar kullanmak veya yazılım geliştiren
kişiler kendi kişisel bilgisayarlarında benzer ortamı yakalayabilmekte ve
işlerini kendi kişisel bilgisayarlarında gerçekleştirebilmektedirler. Bunlara
ek olarak Linux altında yer alan uygulamalar giderek sıradan bir kullanıcı
için bile bu işletim sisteminin ilgi çekici hale gelmesini sağlamaktadır.
Gelişimleri henüz tamamlanmamış olmasına rağmen, herhangi bir kişisel
bilgisayardan beklenebilecek yazı editörleri, hesap cetvelleri, çizim
yazılımları, veri tabanları birçok ihtiyaca cevap verecek düzeye gelmiştir.
Örneğin LaTeX kullanıcıları MS-DOS altında buldukları desteğin çok daha
fazlasını Linux altında bulabilmektedirler. Bunlara ek olarak Linux altında
yer alan uygulamalar giderek sıradan bir kullanıcı için bile bu işletim
sisteminin ilgi çekici hale gelmesini sağlamaktadır. Gelişimleri henüz
tamamlanmamış olmasına rağmen, herhangi bir kişisel bilgisayardan
beklenebilecek yazı editörleri, hesap cetvelleri, çizim yazılımları, veri
tabanları birçok ihtiyaca cevap verecek düzeye gelmiştir. Örneğin LaTeX
kullanıcıları MS-DOS altında buldukları desteğin çok daha fazlasını Linux
altında bulabilmektedirler.

• TeX Nedir?
• TeX (X veya chi iskoçya dilinde loch şeklinde telafuz edilir.) düşük seviye bir
biçimlendirme ve programlama dilidir. Donald Knuth tarafından belgeleri
cazip ve sürekli dizgilemek için yaratılmıştır. Adının kökeni Yunanca kelime
"τεχνολογία" (technologìa) dayanır.İngilizce çevirisi "technology"dir.İlk
hecesi "τεχ"dir ve latin alfabesinde TeXe benzerdir. İsminin kökenine farklı
yaklaşımlara göre kökeni Yunan kelime "τέχνη"dir (techni), ingilizce çevirisi
artdır. İkinci durumda da ilk hece "τεχ"dir.
• Knuth TeX dizgileme motorunu yazmaya 1977'de başladığı dönemde
yayıncılık endüstrisine sızmaya başlayan sayısal/dijital baskı ekipmanlarını
gözlemlemeye de başladı, özellikle kendi kitap ve makalelerinin
etkilenmesini görünce, yazım kalitesi bozulma akımını tersine çevirme
umuduyla çalışmalarına başladı. Tex bir programlama dilidir, if-else yapısını
destekler. Bununla birlikte hesaplamalar yapabilsin(belge derleme yapıldığı
sırada o da yapılır.),etc., fakat başka herhangi bir şey yapmayı onunla çok
zor oluyordu. İyi kontrol TeX onu çok güçlü yapar, fakat bir de zor ve
kullanımı zaman almaktadır. TeX bir sürü farklı makina çalışmasına son
derece kararlı olduğu için ve neredeyse hatasız olduğu için ünlüdür,

• Günümüzde TeX dilinde belge hazırlarken kimse pratikte düz/yalın TeX
kullanmaz. Bunun yerine farklı TeX dağıtımları mesela LaTeX zaman kazanmak
için kullanılır, belirli görevleri otomatikleştirmek ve kullanıcı odaklı hataları
düşürür.
• LaTeX Nedir?
• LaTeX (telafuzu hem "Lah-tech" hem de "Lay-tech" şeklindedir) TeX'e dayalı bir
makro paketidir. Leslie Lamport tarafından oluşturulmuştur.Amaçları TeX
dizgilemesini basitleştirmek, özellikle matematiksel formüller içeren belgeler
için.
• Çok daha sonraları yazarlar LaTeX'e packages veya styles olarak adlandırılan
uzantılar katkısında bulundu.Bunların bazıları çoğu TeX/LaTeX yazılım
dağıtımları ile birlikte dağıtılmaktadır; daha fazlası Comprehensive TeX Archive
Network (CTAN) içinde bulunabilir.
• LaTex'in bir grup TeX komutu kapsamasından beri, LaTeX belge işleme aslında
programlamadır. Bir LaTeX biçimlendirme türünde text dosyası oluşturur. LaTeX
makro bunu okur ve nihai belgeyi üretir.
• Bu yaklaşım bir WYSIWYG (What You See Is What You Get/Ne Görürsen Onu
Alırsın) programı(Openoffice.org Writer or Microsoft Word) ile
karşılaştırıldığında bazı dezavantajları vardır

• LaTeX'de:
• Genellikle belgeyi düzenlerken nihai sürümünü göremeyiz.
• Genelde LaTeX biçimlendirme için gerekli komutları bilmen gereklidir.
• Bazen belge için kesin bir görünüm elde etmek zor olabilir.
• Öte yandan, LaTeX yaklaşımının bazı kesin avantajları vardır:
• Belge kaynakları WYSIWYG ile kullanılan karmaşık ikilik ve XML formatları
aksine herhangi bir metin editörü ile okunabilir.
• Sen belgenin yüzeysel düzen sorunlarına kapılmadan, belgenin yapısı ve
içeriğine tamamen konsantre olabilirsiniz.
• Elle yazı tiplerini, metin boyutlarını, satır yüksekliklerini ne de metin akışını
ayarlamak gerekmez, LaTeX otomatik olarak bunlarla ilgilenir.
• LaTeX belge yapısı kullanıcıya görünür ve kolayca başka bir belgeye
kopyalanabilir. WYSIWYG uygulamaları genelde kesin biçimlendirme nasıl
üretileceğinde açık değildir ve başka bir belgeye doğrudan kopyalamak
imkansız olabilir.
• Düzen, yazı tipleri, tablo ve benzeri belge boyunca tutarlıdır.
• Matematiksel formüller kolayca dizgilenebilir.
• Dizinler, dipnotlar, alıntılar ve kaynaklar kolaylıkla üretilir.
• Belgeleri düzgün bir biçimde yapılandırma zorunda kalacaksın.


• LaTeX-benzeri yaklaşıma WYSIWYM(What You See Is
What You Mean/Ne Görürsen Onu Kastedersin)
denebilir: Nihai sürümü yazarken göremezsin.
Belgenin mantıksal yapısını görmek yerine, LaTeX
sizin için biçimlendirme ile ilgilenir.
• LaTeX belgesi bir belgenin içeriğini içeren ek
biçimlendirmeli düz metin dosyasıdır. Makro paketi
tarafından kaynak dosya işlenirken, bir kaç belgeyi
farklı biçimlerde üretebilir. LaTeX doğal olarak PDF ve
DVI destekler, fakat diğer yazılımları kullanarak
kolayca PostScript, PNG, JPG, vb

• Zamanla verdiği ağ servisleri başka protokollere destek verecek şekilde
genişletilmiştir. Şu anda Linux WWW sunucu, DNS sunucu, NFS sunucu, NIS
sunucu, X Pencere sunucu, BOOTP sunucu, SMTP sunucu, FTP sunucu, list
itemST sunucu, NEWS sunucu gibi yaygın TCP/IP servislerinin yanı sıra
NOVELL sunucu (Novell protokolü kullanarak disk ve yazıcı servisi) SAMBA
sunucu (Windows 3.1, Windows95, Windows NT için disk ve yazıcı servisi)
APPLETALK sunucu (MacOS kullanan Apple makinalar için disk ve yazıcı
servisi) verebilmektedir.
• Linux yazılım desteği ile birçok ağ elemanının yerine geçebilecek bir
alternatif olarak kullanılabilmektedir. Birden fazla ağın birbirine
bağlanması amacıyla bir yönlendirici (router) olarak da
kullanılabilmektedir. Özellikle farklı protokoller arası bir geçiş elemanı
olarak yaygın şekilde Linux'tan yararlanılmaktadır. Ayrıca yönlendirici
olarak kullanıldığında kolaylıkla güvenlik amacıyla güvenlik duvarı
(Firewall) olarak yapılandırılabilmektedir. Buna ek olarak bir ağ üzerinde
bulunan iki segmanın trafiğini birbirinden ayıran bir köprü (bridge) olarak
da hizmet verebilmektedir. Birçok kurumda bir veya daha çok modemin
bağlanması amacıyla bir terminal sunucu (terminal server) olarak Linux
kullanılmaktadır.

• Şu anda GNU yazılımlarını ve diğer özgür yazılımları bir araya getiren ve
tüm bunları bir Linux çekirdeği ile beraber toplu, derlenmiş ve kurulumu
çok kolay bir işletim sistemi olarak piyasaya süren irili ufaklı birçok çalışma
mevcuttur. Ubuntu, Debian, SÜSE, Pardus, Fedora, Gentoo, Archlinux,
Mandriva, Turkbc, Gelecek Linux, Arma-dor OS 2006, Red Hat, Slackware
bunlardan çok bilinen birkaçıdır. Her biri, normal bir bilgisayar
kullanıcısının biraz dikkat ederek bilgisayarına kurabileceği ve neredeyse
hiç yabancılık çekmeden kullanabileceği kadar rahat bir kurulum ara
yüzüne sahip bir şekilde dağıtılmaktadır. Bu dağıtımlar kendi sayfalarından
indirilebilecek kurulum ISO'ları veya bilgisayar mühendislikleri yazılım
arşivlerinden ya da sadece dağıtım işini üstlenmiş internet sitelerinden
CD'ler şeklinde edinilebilmektedir. Ülkemizde Linux çalışmaları TÜBİTAK
destekli Pardus, özel sektör destekli Gelecek Linux ve Armador OS 2006,
öğrenci destekli Turkuaz, Turkix, Truva gibi projelerle ulusal bilişim
pazarında kendine yer edinmektedir.

• B. Novell Netware
• 1983 yılında kurulan Novell firmasının amacı kişisel bilgisayarlar
arasındaki ağlar için yazılım ürünleri geliştirmektir. İlk gerçek dosya
paylaşım sistemini geliştiren ve kullanan ağ işletim sistemdir. Yüksek
hata toleransı ve disk çifteleme gibi gelişmiş özelliklere sahiptir. En eski
ağ işletim sistemlerinden birisi olması sayesinde pek çok ürün,
donanım ve yazılım Novell ile uyumlu çalışabilmektedir. Sistemi hem
kullanıcı sayısı açısından hem de dosya dağıtıcı sayısı açısından
geliştirilebilir. Netware işletim sistemi ağ içinde hizmet birimi olarak
adlandırılan büyük kapasiteli sabit diski ve hızlı bir işlemcisi olan bir
bilgisayara kurulur. Novell kullanıcıya DOS ortamını kullanırken kolayca
netware ağ ortamına geçecek biçimde bir ara birim sağlayarak,
Netware'in kişisel bilgisayarlarla kurulabilecek Yerel Bilgisayar Ağlarına
yaygın olarak kurulmasını sağladı. 90'lı yıllarda Netware ağı dünyada en
yaygın kullanılan ağ haline geldi. Bu ağın arkasındaki teknik özelliklere
Netware Open Systems (Netware Açık Sistemleri) denilmekteydi.
Netware'in açık sistem olması, Netware endüstri standardı olmuş iletişim
protokolleri plan TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet
Protocol) ve OSI (Open System Interconnection)'yi desteklemesi
sayesinde gerçekleştirebilmektedir.

• Motorola işlemcisi üzerinde çalışmak üzere geliştirilen Novell Netware daha sonra
tek kullanıcılar için geliştirilmiş 8088 Intel mikro işlemcilerinde de çalışmayı
sağlayarak daha yaygın kullanımı amaçlamıştır. 1991 yılının basma kadar ELS (Entry
Level System) NetWare ürünleri küçük bir ağa ihtiyacı olan organizasyonlara
çözümler sundu. Ardından NetWare Lite adlı yeni, tamamen farklı bir ürünü ortaya
çıkardı. Lite 1993 yılında Personal Netware'le değiştirildi. Personal NetWare DOS
veya Windows üzerinde çalışan eşitler arası dosya ve yazıcı paylaşımına izin veren
modern bir ağ ürünüdür. Netware, mevcut donamım ve yazılımdan maksimum
yararlanarak farklı ortamlarda bilgisayar ağının kurulmasını ve kullanılmasını sağlar.
Netware işletim sistemi C dili ile yazılmıştır. Bu özelliği nedeniyle Netware yazılımı
taşınabilir bir programdır, DOS, UNDC, OS/2 ve Windows NT işletim sistemleri gibi
birçok işletim sistemini destekler ve bütün NetWare hizmetleri için protokolden
bağımsız bir mimari sağlar.
• Daha önce Advanced NetWare 286 olarak bilinen Netware 2.x 100 kullanıcıya
kadar orta ölçekte ağları ve ağlar arası yönlendirme hizmetlerini desteklemiştir.
Dünya çapında binlerce dağıtıcıda yüklü olmasına rağmen Novell Netware 2.x'i
artık doğrudan desteklemez. Daha önce Advanced Netware 386 olarak bilinen
Netware 3.x daha önceki Netware uygulama daha önce Advanced NetWare 286
olarak bilinen Netware 2.x 100 kullanıcıya kadar orta ölçekte ağları ve ağlar arası
yönlendirme hizmetlerini desteklemiştir.
•
•

• C. Windows NT
• Windows NT yaygın olarak kullanılan bir ağ işletim sistemidir.
Windows ailesinin yaygın olarak kullanılması ve NT'nin kendi
sunduğu ağ özelliklerine ek olarak hali hazırda yaygın olarak
kullanılan diğer protokolleri desteklemesi sonucunda, bir sunucu
sistem ve bir ağ işletim sistemi olarak uygulamada kendisine geniş
bir yer bulmuştur. Microsoft NT (New Technology) İşletim Sistemi,
Windows NT 3.1 adıyla sunulan 1993'teki sürümünden bu yana, ağ
işletim sistemleri için, standart belirleyici olmuştur. İlk sürümünün
kullanışsızlığına karşın, bu işletim sisteminin özellikleri ve işlevselliği
daha sonra sürekli olarak gelişmiştir. Büyük reklam kampanyaları,
Microsoft'un gündemdeki işletim sistemi Windows 95 ile
ilgilenirken, Windows NT ye birtakım yeni özellikler ve işlevler,
gürültülü olmasa bile düzenli olarak eklenmiştir. Ağ yazılım
uzmanları bu ilerlemeyi ve her yeni ilerlemeyle birlikte gelen
kazanımları da fark etmişler, ancak hiçbir zaman Windows NT'yi ağ
işletim sistemleri içinde bir lider olarak ilan etmeye hazır
olmamışlardır. Windows NT sürüm 4'ün gelişmesiyle bu durum
değişmiştir.

• Windows NT'nin 4. Sürümü, Windows 95'ten gelen
kullanımı kolay grafik arabirimleri kendisiyle
bütünleştirmesi, hem de farklı coğrafi konumlardaki
kullanıcılarla kurulacak bağlantı sorunlarına getirdiği
çözümler açısından, ağ işletim sistemleri içinde oldukça
büyük bir gelişimi temsil etmektedir. Ağ içindeki Windows
NT ler ile Windows ailesinden diğer sistemlerin birbirlerini
görmesi ve karşılıklı çalışmanın sağlanması için NETBEUI
protokolü kullanılır. Ancak buna ek olarak NETBEUI'nın
desteklenmediği sistemlerde veya uygulamalarda karşılıklı
çalışmanın sağlanması için TCP/IP, NWLink, AFP, DLC gibi
protokoller de kullanılabilmektedir. Windows NT, özellikle
internet kümesi olan TCP/IP yi kuvvetli bir şekilde
desteklemekte ve internet hizmet sunucu ve kullanıcı
programlarını bünyesinde bulundurmaktadır. Kolayca
yüklenebilir ve etkin hale getirilebilir.

• D. Windows 2000 Server
• Windows 2000 Server, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi
Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen beşinci ana sürümüdür. NT 4
sürümünden 3.5 yıl sonra, 17 Şubat 2000 tarihinde piyasaya sürülmüştür.
Windows NT 5.0 adı ile çıkması beklenirken, Microsoft'un değişen sürüm
isimlendirme kuralları gereği Windows 2000 adını almıştır. Windows 2000
Server‘ ın Windows NT 4.0'a göre getirmiş olduğu birçok yenilik
bulunmaktadır. Denetim masası ve bilgisayar yönetiminin geliştirilmesi,
USB teknolojilerine gelişmiş destek sağlanması, çoklu ortam desteğinin
artırılması, yeni sürücü modeli WDM ile NT serisinin entegrasyonunun
sağlanması, Encrypting File System adlı güçlü bir şifreleme yazılımı
entegre edilmesi, DirectX'in NT platformuna uyarlanması ve kurtarma
konsolu uygulamasının geliştirilmesi bu yeniliklerin önemlilerindendir.
Windows 2000 iki temel katmandan oluşuyordu; Kullanıcı ve Kernel.
Kullanıcı katmanı Win32, OS/2 ve POSIX uygulamalarının faaliyetlerinden
sorumluydu. Kernel katman ise donanım erişimi için kullanılıyordu ve Input
Output yöneticisi, Nesne Yöneticisi, Güvenlik Referans Monitörü, Sanal
Bellek Yöneticisi, IPC Yöneticisi, İşlem Yöneticisi, PnP yöneticisi ve Güç
kullanım yöneticisi gibi alt katmanları vardı.

• Windows 2000, donanım ile yazılım arasındaki iletişimi sağlayan Hardware
Abstraction Layer HAL "Donanım Soyutlama Katmam" isimli bir yapıya
sahipti. Hibrit kernel HAL ve Kullanıcı modu arasında iletişim sağlıyor ve
çoklu işlemci kullanımına olanak tanıyordu.
• Windows 2000 sayesinde ilk kez bir sunucu işletim sistemi Microsoft
tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Bunun yanı sıra yeni sürüm RRAS. IIS. PKI.
DNS. IPsec ve Akıllı kart desteği sağlıyordu. Windows 2000 ailesinin
Professional, Server, Advanced Server ve Datacenter Server olmak üzere
dört farklı sürümü bulunmaktadır.
• E. Windows Server 2003
• Gerek istemci bilgisayarların kurulumunu, gerek ağ yönetimini
kolaylaştıracak tarzda yönetim araçlarını sunan Windows Server
2003 ağ işletim sistemi Nisan 2003’te piyasaya çıkmıştır. Windows
2000 gibi, küçük ve merkezi yönetimli kuruluşlardan geniş çaplı
kuruluşlara kadar her çapta kuruluşun gereksinimlerine yanıt
vermek üzere tasarlanmış, ayrıca kuruluşların Microsoft.NET
özelliğinden tam olarak yararlanabilmesini sağlayacak biçimde
geliştirmiştir.

• Windows'un .NET adını taşıyan ilk sürümü olarak Windows Server
2003 ürünü Microsoft. NET Framework yapısını da içermektedir. Bu
yapı geliştiricilerin XML Web hizmetleri oluşturmalarına ve bu
hizmetleri geleneksel uygulamalarla birleştiren geleceğin
uygulamalarım oluşturmalarına olanak verir. Böylece, uygulamaların
oluşturulması, dağıtımı ve sürekliliğinin sağlanması basitleşirken,
tamamen Web özellikli bir yapıya kavuşmak kuruluşların
iletişimlerini, işbirliğini ve bağlantılarım daha ileri düzeylere
getirmelerine olanak sağlayabilecektir.
Windows Server 2003 ürünü Windows 2000 Server sürümünü temel aldığından,
müşterilerin bir Windows sunucu işletim sisteminden isteyebileceği (güvenilirlik,
güvenlik ve ölçeklenebilme gibi) tüm temel işlevlere sahiptir. Windows Server 2003,
sistem yönetiminde kolaylık ve güvenilirliği her kademede sağlamak için gereken
çeşitli yenilikleri sunarken, var olan Windows 2000 tabanlı dizinlerle, Web,
uygulama, ağ, dosya ve yazdırma hiz-metleri ile de bütünleşebilecektir.

• Microsoft Windows Server 2003 ailesi Web, Standart, Enterprice ve
Datacenter olmak üzere dört sürümden oluşmaktadır. Web Edition, Web
hizmet-leri ve ev sahipliği için tasarlanmıştır. Web hizmetlerinin ve
uygulamalarının hızlı bir şekilde geliştirilmesi ve dağıtılması için uygun bir
platform sağlar. Standard Edition, her çapta kuruluşun günlük
gereksinimlerini karşılamak üzere tasarlamıştır.
• Dosya ve yazıcıların ortak kullanılması, güvenli Internet bağlantısı, masaüstü
uygulama kurulumunu tek merkezden yönetme ve çalışanlar, ortaklar,
müşteriler arasında zengin bir işbirliği sağlama konularında çözüm sunar.
• Enterprise Edition, her çapta kuruluşun genel amaçlı kullanımı için tasarlanmış
olan Windows .NET Enterprise Server; uygulamalar, XML Web hizmetleri ve
altyapı için uygun bir platformdur, yüksek düzeyde güvenilirlik, performans ve
üstün bir verim sağlar. Ama bu Windows Server 2003 ailesinin desteği bitmiş
sürümüdür.
• Datacenter Edition ise, en üst düzeyde ölçeklenebilme kapasitesi ve kesintisiz
kullanım gerektiren, hayati derecede önem taşıyan uygulamalar için
tasarlanmıştır. Her Windows Server 2003 sürümü, müşterinin belirli ticari ve
IT gereksinimlerini karşılayacak biçimde özelleştirilebilen işlevlere sahiptir.

• F. Windows Server 2008
• Windows Server 2008 Microsoft firmasının geliştirdiği en gelişmiş ağ
işletim sistemidir. Windows Server 2003 ağ işletim sisteminin geliştirilmiş
sürümü olarak Şubat 2008'de piyasaya sürülmüştür. Windows Vista işletim
sistemi gibi Windows Server 2008 ağ işletim sistemi de Windows NT 6.0
üzerine inşa edilmiştir. Şu anda Windows Server 2008 R2 adı verilen
sürüm en gelişmiş sürümüdür. Çalışma ağı kullanımı, ileri güvenlik
özellikleri, uzak uygulamalara erişim, merkezi sunucu yönetimi,
performans ve dayanıklılık izleme araçları, gelişmiş kümeleme ve dosya
sistemi göze çarpan önemli özellikleridir. Windows Server 2008 ile birlikte
gelen yenilikler temel olarak yeni nesil web, sanallaştırma, güvenlik ve
altyapı konularını içermektedir. Yeni nesil web ile çok güçlü bir web
uygulama ve hizmet platformu sağlanmaktadır. IIS 7.0 .NET 3.0 ile
birlikte daha kolay ve çok çeşitli mobil cihazlar üzerinde çalışan çözümleri
destekleyen bir yazılım geliştirme ortamı sağlamaktadır.

• Windows Server 2008, Internet Information Services 7.0, ASP.NET,
Windows Communication Foundation, Windows Workflow
Foundation ve Windows SharePoint Services 3.0‘ ı entegre eden
Web yayını için entegre bir yapı sunmaktadır. IIS 7.0, temsili
yönetim, gelişmiş güvenlik, oranı azaltılmış saldırıya açık alan,
entegre uygulama, Web hizmetleri için durum yönetimi ve gelişmiş
yönetim araçları gibi kilit işlevsellik araçları yoluyla yazılım
geliştiricilerin ve benzer şekilde yöneticilerin de ağ internet ara
yüzleri üzerindeki kontrollerini en yüksek düzeye çıkarmalarına
yardımcı olur. Microsoft firması güvenlik alanında Windows
Server 2008 için çeşitli yatırımlar yapmış ve ihtiyaçları
karşılayacak önemli özellikler geliştirmiştir. Örneğin RODC
(Read Only Domain Controller) sayesinde farklı lokasyonlarda
olan sunucuların üzerindeki şirket bilgileri ve şifreler
korunmaktadır.

• Salt Okunur Etki Alanı Denetleyicisi anlamına gelen RODC Windows Server
2008 işletim sisteminde kuruluşların bir etki alanı denetleyicisini, etki alanı
denetiminin fiziksel güvenliğinin garanti edilemediği yerlere
dağıtabilmelerini sağlayan yeni bir etki alanı alan denetleyicisi
yapılandırmasıdır. NAP (Network Access Protection) özelliği ile ağa
bağlanan tüm bilgisayarlara ve mobil cihazlara belirlenen güvenlik
politikalarına uyanlar ağa giriş hakkı almaktadırlar. Ağ Erişimi Koruması
anlamına gelen NAP ağ yöneticisinin ağ için sistem durumu gereksinimleri
tanımlamasına ve bu gereksinimleri karşılamayan, ağ ile iletişimdeki
bilgisayarları engellemesine imkân sağlayan yeni bir yapıdır. NAP, kurumlar
için durum gereksinimlerini belirten, yönetici tarafından tanımlanmış
ilkeleri uygular. Ayrıca BitLocker teknolojisi ile de sistem yetkisiz
kullanımdayken ya da farklı bir işletim sistemi zamanı, verisi ya da kontrolü
çalıştırırken bile farklı sürücülerde tam şifreleme yoluyla veriler için ek
koruma ve donanım üzerinde de etkin güvenlik sağlanmaktadır. Server
Manager ve PowerShell ile uygulamalar kolayca kurulabilir ve yönetilebilir
hale gelmektedir. Böylece kullanıcılara bugüne kadar ulaşılmamış düzeyde
yönetim kolaylığı sunarak çok daha güvenli, sağlam ve güvenilir bir
sunucu ortamı kazandırılmaktadır.

• İşletme sistemini derinlemesine izleyebilme ve onarma yetenekleri sayesinde
ağ yöneticilerine zaman kazandırmaktadır. 130'dan fazla araç ve entegre
komut dili ile yöneticiler özellikle çoklu sunuculardaki rutin sistem yönetimi
görevlerini kolayca kontrol etmektedirler. Windows PowerShell, mevcut
komut dosyalarının taşınmasını gerektirmez ve yeni Windows Server 2008
özelliklerinin otomasyonu için en uygun şekilde hazırlanmıştır. Windows
PowerShell, Active Directory, Terminal Server ve Internet Information Server
(IIS) 7.0 gibi sistem yönetimi görevlerinin otomasyonunu hızlandırır.
• Windows Server 2008'deki yeni bir özellik olan Sunucu Yöneticisi, sistem
yöneticilerine yol göstermek için tasarlanmış bir merkezdir. Sunucu Yöneticisi,
"Sunucunuzu Kontrol Edin", "Sunucunuzu Yapılandırın" ve "Windows
Bileşenlerini Ekleyin ya da Kaldırın" gibi bazı Windows Server 2003
özelliklerini birleştirerek onların yerini almıştır.
• Windows Server 2008 içinde kurulu gelen Hyper-V sanallaştırma teknolojisi
ile işletmelerin günümüzdeki ve gelecekteki ihtiyaçlarım karşılayacak bir
platform sunmaktadır. Bu sayede; kurumlar enerji ve donanım alanındaki
yatırımlarım tam anlamıyla kullanabilir böylece maliyetlerini büyük ölçüde
azaltabilir, sanallaştırma ile değişen ve artan taleplere çabuk ve etkili cevap
verebilir, bu talepleri önceden öngörebilir hale gelebileceklerdir.

• Terminal Services ile kurumlarda tüm sunucu ve masaüstü bilgisayarlara
bağlanarak, sanal ve gerçek ortamların yönetilmesini kolaylaştırır. Bu
özellikle nerede olurlarsa olsunlar tüm kullanıcılara çalışma ağlarının
bütün olanaklarından yararlanmalarını sağlar. Terminal Hizmetlerdeki
Uzak Uygulama (RemoteApp) işlevi, terminal sunucuda çalışan
uygulamaları tam olarak entegre eder, böylece bu uygulamalar ayrı bir
kullanıcının yerel bilgisayarında çalışıyormuş gibi davranır. Kullanıcılar,
yerel programlarıyla karşılıklı olan uzak bir konumdan programları
çalıştırabilirler. Kullanıcıların Terminal Hizmetler Ağ Geçidi ile birlikte,
güvenlik duvarına zarar vermeden HTTPS yoluyla uzak masaüstlerine ve
uzak uygulamalara erişmelerine izin verir.
• Windows Server 2008 sunmuş olduğu yüksek performans ve güvenliğe
yüksek sistem gereksinimi duymamaktadır.

• Bu sistem gereksinimleri Tablo 8.3'te özetlenmiştir.

• ÖZET
• Ağ işletim sistemi basit bir ifadeyle bir ağa bağlı çok sayıdaki bilgisayar veya
kullanıcının aktivitelerini koordine eden yazılımlardır. Ağ işletim sistemleri iki ana
gruba ayrılmaktadır. Bunlar Noktadan Noktaya ve İstemci/Sunucu ağ işletim
sistemleridir. Noktadan Noktaya Ağ İşletim Sistemleri kullanıcılara kendi
bilgisayarlarında bulunan kaynak ve dosyaları başka bilgisayarlarda bulunan kaynak
ve dosyalarla paylaşmalarına olanak sağlamaktadır. Bütün bilgisayarlar eşittir ve
ağda yer alan kaynakları kullanmakta aynı yeterliliklere sahiptirler. İstemci/Sunucu
Ağ İşletim Sistemleri ise uygulamaları bir veya daha fazla sayıdaki dosya sunucu ile
merkezileştirmektedir. Dosya sunucular sistemin kalbi haline gelerek, dosyalara
erişimi ve güvenliği sağlamaktadır. Bireysel iş istasyonları kolaylıkla dosya
sunucularındaki kaynaklara ulaşabilmektedirler. Bu tür ağ işletim istemleri ağın
bileşenlerini bütünleştiren ve birçok kullanıcıya fiziksel konuma bakmaksızın aynı
anda aynı kaynakları paylaşmaya olanak veren işleyişi sağlarlar. Ağ yeteneklerine
sahip ilk windows tabanlı işletim sistemi Windows 3.1'dir. Windows 95 ve
Windows 98 işletim sistemleri ağlara bağlanabilme yeteneklerini daha da
geliştirmiş işletim sistemleridir. Ancak bu işletim sistemleri ağ işletim sistemi
olarak kabul görmemektedirler. Serbestçe dağıtılabilen, çok görevli, çok kullanıcılı
UNIX işletim sistemi türevi olan Linux ve Windows tabanlı işletim sistemleri en sık
kullanılan ağ işletim sistemleridir. Bu konu kapsamında işletim sistemleri ve ağ
işletim sistemleri arasındaki farka odaklanılarak, Linux, Novell Netware, Windows
NT, Windows 2000/2003/2008 Server ağ işletim sistemlerinin temel özellikleri
hakkında bilgiler sunulmuştur.

Ağ i̇şleti̇m si̇stemleri̇ne örnekler

Ağ i̇şleti̇m si̇stemleri̇ne örnekler

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

Similaire à Ağ i̇şleti̇m si̇stemleri̇ne örnekler

Similaire à Ağ i̇şleti̇m si̇stemleri̇ne örnekler (20)

Ağ i̇şleti̇m si̇stemleri̇ne örnekler