2. * Globalizmi ne aktualitetin e sotem
Fillimi i mijëvjeçarit ka vënë në dukje para nesh shumë
sfida, probleme dhe çështje, ndikimi i të cilave duket sikur për nga
natyra del jashtë dimensionit të mjedisit që duket se i shkakton
duke marrë një pamje globale. Nder keto sfida mund të
përmendim: globalizimin e ekonomisë, rritjen e pabarazisë
ekonomike ndërmjet vendeve të ndryshme, pabarazitë në
shpërndarjen dhe shfrytezimin e burimeve të informacionit dhe
teknologjisë, rritjen e kontrollit të qeverive në jetën e njerëzve,
rritjen e konsumit, konfliktet kombëtare dhe rajonale për arsye
fetare, etnike, ideologjike e racore, rënien e efektshmërisë politike
etj. Zgjidhja e të tilla problemeve nuk mund të bëhet vetëm në
nivel kombëtar ose lokal por zgjidhje të tilla mund të vijnë si
rrjedhojë e mendimit, veprimit dhe bashkërendimit të të gjithë
qytetarëve në bashkësi, qytet apo dhe në rajonin ku ata jetojnë.
Ekzistojnë disa prirje globale që ndikojnë në jetën e qytetarëve të
cilat mund të grupohen në katër drejtime kryesore.
1 1 . Ekonomia globale
2. Teknologjia dhe komunikimi
3. Popullsia dhe mjedisi
4. Lëvizja globale
3. Globalizmi ne jetet tona !
Globalizmi ne …
* Ekonomi
Globalizimi i ekonomisë është një realitet I padiskutueshëm. Sot
jetojmë në një periudhë që do të ndikoje në ndryshimin e
ekonomisë dhe politikës në vitet e ardhshme. Nuk do të ketë më
prodhime të cilat do të mbajnë vulën e vendit në të cilin ato
prodhohen, nuk do të ketë më korporata ose industri kombëtare,
ekonomia kombëtare nuk do të ekzistojë ose të paktën jo në
përmasat dhe në kuptimin që ajo shihet sot.
* Teknologjia dhe komunikimi
Zhvillimi i shpejt në fushën e teknologjisë solli dhe zhvillim në
mjetet e komunikimit.. Ai është njëkohësisht pasuri, rrezik dhe
pushtet, është vlera kryesore në ekonomi e cila ndikon në një
shpërhapje edhe më të madhe të ekonomisë dhe vlerave që ajo
ka.
* Popullesia dhe mjedisi
Problemet me të cilat përballet mjedisi si rrjedhoj e rritjes së
shpejtë të popullsisë janë: prishja dhe shkretimi i tokave të
punueshme, zvogelimi i burimeve ujore, ndotja globale, erozioni,
shkatërrimi i pyjeve, humbja e biodiversitetit, reduktimi i ozonit
etj. Rritja më e madhe e popullsisë në vitet në vazhdim do të vijë
kryesisht nga vendet e paindustrializuara gjë, që do të çoj dhe në
rritjen e presionit që ushtron migrimi i popullsisë.
4. * Levizja globale …
Gjatë këtij shekulli u rrit pa masë numri i njerëzve të cilët lëvizin nga një vend në tjetrin
duke ndryshuar perberjen etnike të çdo vendi. Kjo dukuri i detyron dhe shton
përpjekjet e grupeve për ruajtjen e identitetit të tyre duke sfiduar politikat e
ndryshme të vendeve në të cilat vendosen nëpërmjet ndryshimeve kulturore.
Për shkak të këtyre arsyeve ndaj globalizimit shtrohen dhe një sërë kritikash duke
vënë në dyshim thelbin dhe shkallën e ndikimit të tij në përgjithësi dhe në çdo vend në
veçanti. Ku mund të përmendim:
** Globalizimi është pjese e kapitalizmit ose imperializmit botëror dhe si i tillë mbart
dhe pasojat e tij.
** Globalizimi ka pasoja të ndryshme, shpesh të padrejta pasi prodhon fitues dhe të
humbur, keta të fundit kryesisht në radhët e të varfërve.
** Globalizmi fsheh përgjegjshmërinë dhe transparencën pasi veshtireson
identifikimin e atyre që janë përgjegjës për dukuri që ndikojnë në mbarë botën.
** Globalizmi në shumë raste rrit kontradiktat madje në një pjesë të mirë të
rasteve nxit procesin e kundërt - antiglogalizimin.
Megjithatë, pavarësisht nga ndikimet e rrjedhojat kontradiktore të procesit të
globalizmit mendoj se ky proces është një realitet global që modelon dhe do të
modelojë botën në shekullin e ri.
5. MËNYRA E TË MENDUARIT DHE TË VEPRUARIT TË
QYTETARIT TË SOTËM NË SHOQËRI
Pikëpamja e termit qytetar mund të shihet në disa
përmasa, nga të cilat mund të përmendim:
1. PËRMASA HAPËSINORE
Përmasa hapësinore kërkon që qytetari ta shohë
veten në të njëjtën kohë pjestar të disa bashkësive që
ndërthuren me njëra-tjetrën: familjes, shkollës,
lagjes, qytetit, vendit, rajonit dhe botës, të kuptojë
se mirëqënia personale ndikohet nga veprimtaritë
politike dhe ekonomike në të gjithë botën.
2. PËRMASA KOHORE
Kjo përmasë kërkon që e kaluara, e tashmja dhe e
ardhmja të shihen si të lidhura në menyrë dinamike.
Kjo nënkupton se trajtimi i sfidave nuk mund të
shihet i lidhur vetëm me të sotmen por duhet marrë
parasysh e kaluara dhe e ardhmja.
7. TIPARET E QYTETARIT TË SOTËM GLOBAL
Termi qytetar ka pësuar ndryshime në përmbajtjen e tij në kohë dhe në hapësirë, ndryshime këto që e përgatisin
qytetarin të veproj në një mjedis shumë përmasor.Qytetarët global ndryshojnë nga njerëzit e zakonshëm në një
sërë faktorësh ndër të cilët mund të theksojmë:
1.ndjenja e identitetit
2.shkalla e gëzimit të të drejtave
3.shkalla e përmbushjes së detyrimeve që burojnë nga të drejtat
4.shkalla e interesit dhe e përfshirjes në ëë ështjet shoqerore
5.shkalla e pranimit të vlerave shoqërore bazë.
PROBLEMET GLOBALE
Globalizmi na prek të gjithve në mënyrë të drejtpërdrejtë. Përveëë përfitimeve që sjell dukuria e globalizimit nuk
mund të lëmë pa përmendur dhe problemet e shkaktuara nga kjo dukuri. Probleme të tilla të shkaktuara nga
globalizmi hasen në shumë fusha si: në ekonomi, mjedis, papunësi, tranzicion, emigracion, trafikimin e qënieve
njerëzore, drogën, krimin e organizuar etj.
Disa prej shqetesimeve mjedisore globale jane:
o Ndotja e burimeve natyrore ( uji, ajri, toka )
o Shiu acid
o Efekti greenhouse
o Dëmtimi i shtresës së ozonit, hollimi i saj
o Industria nukleare
o Telefonia celulare ( rrezatimi ne radiofrekuence )
8. Problemet me shqtesuese te globalizmi
Papunësia është një tjetër problem global.I
papunë quhet ai individ që ka moshë
ligjore për punë, që shkon në zyren e
punësimit dhe është në kerkim të një
punë. Me zhvillimin e globalizimit rënia
e nivelit të punësimit vihet re si në
sektorin publik dhe në atë privat.
Papunësia vjen si pasojë e zhvillimit
teknologjik si dhe si pasojë e
kompjuterizimit dhe mekanizimit të
shumë sektorëve. Vihet re se korporatat
janë të priura për arsye tregëtare dhe
përfitimi që të punësojnë njerëz të
arsimuar dhe të specializuar në filialet e
tyre në vendet në të cilat ato ushtrojnë
aktivitetin. Ky fenomen bën që numri i
të punësuarve në to të mos përfshijë atë
shtresë të shoqërisë që e ka të
domosdoshme një pagë duke mos
ndikuar në rehabilitimin e vendeve të
botës së tretë.
Trafikimi i qënieve njerëzore mund të cilesohet si
skllavëria e kohëve moderne.
Trafikimi është një formë e kulluar skllavërie dhe
pune të detyruar, abuzim i pushtetit të më të
fortit ndaj më të dobëtit,
Trafikantët dhe viktimat e tyre kanë shpërndarje
gjeografike në të gjithë botën.
Shkaqet e trafikut lidhen me faktorët:
• Ekonomika e dobët
• Sociale ( divorcet, dhuna në familje,levizja e lirë
)
• Politike
Fundi i shekullit të XX-të dhe fillimi i shekullit të
XXI-të prezanton një formë të re të skllavërisë
njerëzore atë të trafikimit të tyre. Ky fenomen
është i pranishëm si në vendet e zhvilluara ashtu
dhe në vendet e varfëra dhe ato në tranzicion.
Trafiku i njerëzve për qëllime prostitucioni dhe
pune të detyruar përbën një nga fushat me
zhvillim më të shpejtë të vaprimtarive kriminale
ndërkombëtare.
Trafikimi i grave dhe fëmijëve është një nga
veprimtaritë më cnjerëzore të këtij lloj krimi.
