2. Lurraren geruzak
Lurra hainbat geruzaz
osatuta dago:
GEOSFERA
HIDROSFERA
ATMOSFERA
3. GEOSFERA
Geosfera zati harritsua da.
Gure oinen azpitik Lurraren
erdigunerainoko guztia.
Hiru geruza bereizten dira:
lurrazala, mantua eta
nukleoa.
4. Lurrazala. Kanpoaldeko geruza. Solidoa
da,eta harriz osaturik dago.
Mantua. Erdiko geruza, 3.000 km inguruko
lodiera du. Tenperatura oso altua denez,
harri batzuk urtuta daude Magma
Nukleoa. Barneko geruza da ,burdinaz
osatuta dago. 3.400 kilometroko erradioko
esfera bat da.
kanpoaldea egoera likidoan dago,
barnealdea solido.
5. HIDROSFERA
Planeta osoko uren multzoa da,.
Ur likido itsasoetan eta ozeanoetan
dago, eta ur hori gazia da
Ur geza kontinenteetan eta uharteetan
dago
Izotza planetako leku hotzenetan dago;
bereziki, polo inguruetan
Ur-lurruna atmosferan dago.
Kondentsatzen denean, hodeiak sortzen
ditu.
6. ATMOSFERA
Aire-geruza bat da
Gure planetako kanpoko
geruza atmosfera
da
Airea gasen nahaste bat
da.(ugarienak nitrogenoa
eta oxigenoa)
Atmosfera hainbat
geruzatan banatzen da.
Lurrazaletik hurbilen
dauden geruzak
troposfera eta
http://www.e-vocacion.es/files/html/143175/recursos/la/U04/pages/recursos/143175_P49/carcasa.swf
estratosfera dira.
http://www.juntadeandalucia.es/averroes/carambolo/WEB%20JCLIC2/Agrega/Medio/Tierra/Del%
20sistema%20solar%20a%20nuestro%20planeta/contenido/cm08_oa02_es/index.html
7. LURRAZALA
Harriak higatu egiten dira
Harriz osaturik dago.
Normalean,harriak apurtu
eta higatu
(desgastatu)egiten dira, eta
ikusten ditugun gehienak
harri-hondakinak dira.
Harriak puskatzen dira
prozesu askoren eraginez.
Mendietan, euri-ura harrien
arrakaletan ( grietetan)
sartzen da.
Landareek sustraiak
sartzen dituzte harrien
arrakaletan,
Prozesu horien eraginez,
harriak zatitzen dira.
8. Lurzorua
Harrietatik sortutako zatiak
izaki bizidunen hondarrekin
nahasten direnean, lurzorua
osatzen da.
Lurzoruaren osatzen duten
osagaiak:
Osagai solidoak. Batetik,
osagai organikoak (izaki
bizidunen hondarrak) daude,
eta bestetik,
osagai mineralak (harrietatik
datozenak).
● Osagai likidoa. Ura eta
uretan disolbaturik dauden
gatz-mineralak dira.
● Gas-osagaia. Atmosferako
airea da.
9. Higadura
Harrien nahiz lurzoruaren
materialak herrestatzen
(arrastratzen) direnean
gertatzen da higadura.
Normalean, ibaien, uharren,
haizearen eta itsasoaren eraginez
gertatzenda.
● Ibaiek eta uharrek ( torrente)
beren ibilguak egiten dituzte,
pixkanaka, eta hala, ibarrak eta
arroilak sortzen dira.
● Haizeak arrastaka eraman
dezake lurzorua (landaretzak
babesten ez duenean eta
lehorra dagoenean)
● Itsasoak, berriz, labarren
behealdea higatzen du, eta
arkuak egiten ditu harrian.
10. Garraioa eta
sedimentazioa
Urak eta haizeak higatutako
materialak garraiatzen
dituzte. .
Euri asko egin ondoren,
ibaietako ura arre dator
(turbia). Garraiatzen dituen
materialek
zikintzen dira.
Uraren eta haizearen
abiadura moteltzen denean,
sedimentazioa gertatzen
da( materialak azalean
jartzen eta pilatzen dira)
Horrela, ibaiek deltak
osatzen dituzte
Eta haizeak,berriz, dunak
sortzen ditu basamortuetan
eta itsasbazterretan.
11. Lurraren barne-energia:
sumendiak eta lurrikarak
Lurrak energia handia dauka barruan.
Horregatik,oso tenperatura altua du. Energia
horrek mendilerroak sortzen ditu eta beste
hainbat fenomeno ; lurrikarak eta sumendiak.
12. Lurrikarak
Lurrikarak
lurrazalaren
mugimenduak dira,
dardara do astinaldi
modukoak.
Batzuetan, lurrikarak
oso bortitzak dira,eta
hondamendi handiak
sortzen dituzte.
Lurrikara batek
inguru bateko paisaia
http://conteni2.educarex.es/mats/14396/contenido/
alda dezake.
13. Sumendiak
Sumendia lurrazalaren irekigune bat da;
Lurraren barneko magma gainazalera
ateratzen da irekigune horretatik.
Lurrazalera iristen denean, magmari laba
esaten zaio.
Sumendiek aldiak izaten dituzte.
sumendiak laba.gasak eta errautsak
(ceniza) kanporatzen di tuzte.
Magma sumendi-tximinia izeneko hodi
batetik igo tzen da, eta krater izeneko zulo
batetik kanporatzen. Kanporatzean, laba
hoztu egiten da, eta harriak sor tzen dira.
Harri horiek pilatu egiten dira, eta
errautsekin batera, sumendi-konoa
http://iesmjuancalero.juntaextremad
eratzen dute. ura.net/archivos_insti/recurdptos/ge
ohistor/geografia/VOLCANES.SWF
Sumendi asko, itsasoaren azpian daude.
Konoa asko hazi eta itsasoaren azalera
iristen denean, uharte bat sor tzen da.
14. Sumendien
arriskuak
Sumendien erupzioak
arriskutsuak izan
daitezke; jendea bizi den
lekuetatik hurbil gertatzen
direnean.
sumendiek bota
ditzaketen gas toxikoak Lurrikarak eta
eta suzko hodeiak oso
arriskutsuak dira. sumendiak
Espainian gertatzen
Espainian urtero
dira lurrikara txikiak,
baina ez dago lurrikara
larriak gertatzeko arrisku
handirik.
Kanarietatik kanpo, ez dago
sumendi bizirik Espainian.
15. Lurrazaleko harriak
Harri magmatikoak Harri sedimentarioak
Magma hozten denean, Beste harri batzuen nahiz
solidotu egiten da; eta harri izaki bizidun batzuen
magmatikoal sortzen hondakinetatik eratzen
dira.Oso gogorrak izaten dira.
dira. Higadura, garraio- eta
Basaltoa, granitoa sedimentazio prozesuen
pumita… eraginez harri zatitzoak
askatu egiten dira, hainbat
lekutara iristen dira, eta
han sedimentatzen dira.
konglomeratua,hareharria,
buztina,ikatza,igeltsua…
16. Harri metamorfikoak
Metamorfosi=aldaket
a
Harri metamorfikoak
beste harri
batzuetatik sortu
dira, presioa edo
tenperatura
igotzearen eraginez.
Arbela,marmola…
http://www.e-vocacion.es/files/html/143175/recursos/la/U04/pages/recursos/143175_P55_1.html
http://www.e-vocacion.es/files/html/143175/recursos/la/U04/pages/recursos/143175_P55_2/carcasa.swf
17. Harrien zikloa
Harriek hainbat eraldaketa izaten dituzte, eta harri mota
batzuk
beste era batekoak bihur daitezke. Transformazio
horietatik
sortzen da harrien zikloa.
http://www.e-vocacion.es/files/html/143175/recursos/la/U04/pages/recursos/143175_P57_3/carcasa.swf
http://www.e-
vocacion.es/files/html/238095/recursos/libro_alumno/Recursos/238095_P096_1/visor.html
