Գործող և առաջարկվող սահմանադրությունների ուսումնասիրություն

1. Տեղական ինքնակառավարումը
(գործող սահմանադրության 7-րդ և
նոր սահմանադրության 9-րդ
գլուխներ)
Գործող
սահմանադրություն
Նոր
սահմանադրություն
Հոդված 104. …տեղական
ինքնակառավարումը
համայնքի իրավունքն ու
կարողությունն է…
Հոդված 179. 1. Տեղական
ինքնակառավարումը
տեղական
ինքնակառավարման
մարմինների իրավունքն ու
կարողությունն է ….

2. Գործող սահմանադրություն
Հոդված 107. Համայնքն իր
ինքնակառավարման իրավունքն
իրականացնում է տեղական
ինքնակառավարման մարմինների՝
համայնքի ավագանու և համայնքի
ղեկավարի միջոցով, որոնք օրենքով
սահմանված կարգով ընտրվում են չորս
տարի ժամկետով:
Հոդված 181. 1. Տեղական
ինքնակառավարման մարմիններն են
համայնքի ավագանին եւ համայնքի
ղեկավարը, որոնք ընտրվում են հինգ տարի
ժամկետով:
Հոդված 110. Համայնքները, հանրության
շահերից ելնելով, կարող են օրենքով
միացվել միմյանց կամ առանձնացվել…
Մինչև օրենսդրական նախաձեռնության
ներկայացումը կառավարությունը
համապատասխան համայնքներում
նշանակում է տեղական հանրաքվեներ:
Տեղական հանրաքվեների
արդյունքները կցվում են
օրենսդրական նախաձեռնությանը:
Համայնքները կարող են միավորվել
կամ բաժանվել` անկախ տեղակ
հանրաքվեների արդյունքից….
Հոդված 190. Հանրային շահերից ելնելով՝
համայնքները կարող են օրենքով
միավորվել կամ բաժանվել։ Ազգային
ժողովը համապատասխան օրենք
ընդունելիս պարտավոր է լսել այդ
համայնքների կարծիքը։
Առաջին հայացքից թվում է թե, փոփոխությունը
կատարվել է համայնքի բնակչի իրավունքները
ընդլայնելու նպատակով, սակայն ուշադիր
լինելու դեպքում, կնկատենք, որ տվյալ հոդվածն
էական ոչ մի փոփոխություն չի կրել: Չի նշվում,
որ համայնքի կարծիքը լսելուց հետո՝ որոշում
ընդունելու ժամանակ պարտավոր են հաշվի
առնել այն:
Նոր սահմանադրություն

3. Նոր սահմանադրություն
Նոր ավելացված հոդվածներ
Հոդված 188. Իրավական եւ մասնագիտական հսկողությունը
1. Համայնքի սեփական խնդիրների իրականացման նկատմամբ
Կառավարության լիազոր մարմինն օրենքով սահմանված
դեպքերում եւ կարգով իրականացնում է իրավական հսկողություն։
2. Պետության կողմից պատվիրակված լիազորությունների
իրականացման նկատմամբ Կառավարության լիազոր մարմիններն
օրենքով սահմանված դեպքերում եւ կարգով իրականացնում են
իրավական եւ մասնագիտական հսկողություն:
Այս կետն առկա է ենթաօրենսդրական ակտերում, սակայն դրա
սահմանադրության մեջ առկա լինելը, նշանակում է որ
կարևորություն է տրվում իրավական և մասնագիտական
հսկողությանը:
Հոդված 189. Միջհամայնքային միավորումները
2.Միջհամայնքային միավորումը կարող է իրականացնել միայն
այնպիսի լիազորություններ, որոնք նրան վերապահված են
օրենքով կամ համայնքների ավագանիների որոշումներով», որով
պարզաբանվում է միջհամայնքային միավորման
լիազորությունները:

4. Սահմանադրության ընդունումը, փոփոխությունը և
հանրաքվեն (Գործող սահմանադրության 8-րդ և նոր
սահմանադրության 15-րդ գլուխներում )
Այստեղ ավելի մանրամասն է
նկարագրված
սահմանադրության
փոփոխման, ընդունման և
հանրաքվեի դնելու
ընթացակարգը(հոդված 111)
Այստեղ սահմանված է,
բացառապես հանրաքվեի միջոցով
փոփոխության ենթակա
հոդվածները և հստակեցված են
մնացած հոդվածների
փոփոխության նախաձեռնության
պայմանները (հոդված 202):
Սահմանադրություն ընդունելու
կամ փոփոխելու նախաձեռնության
իրավունք ունեն ընտրական
իրավունք ունեցող 200 000
քաղաքացի: Սահմանադրության
մյուս հոդվածներում
փոփոխություններ կատարելու
նախաձեռնության իրավունք ունեն
ընտրական իրավունք ունեցող
150000 քաղաքացի :
Գործող սահմանադրություն Նոր սահմանադրություն

5. Գործող սահմանադրության 111-113-րդ հոդվածներում
նկարագրվում է սահմանադրության ընդունման,
փոփոխությանների և հանրաքվե իրականացնելու համար
անհրաժեշտ պայմաններն ու գործընթացները:
Նոր Սահմանադրության 204-րդ հոդվածի 2-րդ և 3-րդ կետերով
սահմանվում է.
2. Հանրաքվեի միջոցով ընդունված օրենքները կարող են փոփոխվել
միայն հանրաքվեով: Նման փոփոխություն կարող է կատարվել
համապատասխան օրենքի ընդունումից առնվազն մեկ տարի հետո:
3. Հանրաքվեի չեն կարող դրվել այն օրենքների նախագծերը, որոնք
վերաբերում են սահմանադրական օրենքների իրավակարգավորման
առարկային, պետական բյուջեին, հարկերին, տուրքերին, այլ պարտադիր
վճարներին, համաներմանը, պետության պաշտպանությանը եւ
անվտանգությանը, միջազգային պայմանագրերին, ինչպես նաեւ
Հանրաքվեի մասին օրենքով սահմանված այլ հարցերի:
Հոդվածի 114. Սահմանադրության
1-ին, 2-րդ և 114-րդ հոդվածները
փոփոխման ենթակա չեն:
Հոդված 203. Սահմանադրության 1-
ին, 2-րդ, 3-րդ եւ 203-րդ
հոդվածները փոփոխման ենթակա
չեն :
Մնացած հոդվածների փոփոխման կարգը սահմանվում է օրենքով:

6. Որպես օրինակ վերցնենք Նոր սահմանադրությունը: Դեկտեմբերի 6-ին
կայանալիք հանրաքվեի արդյունքներով, եթե այն ընդունվի, ապա այն
փոփոխելու համար պետք է սպասել ևս մեկ տարի:
Նոր Սահմանադրության 205-րդ հոդվածը ևս վերաբերվում է
հանաքվեի միջոցով մեր կարծիքն արտահայտելուն. «1. Վերպետական
միջազգային կազմակերպություններին Հայաստանի
Հանրապետության անդամակցության, ինչպես նաեւ Հայաստանի
Հանրապետության տարածքի փոփոխությանը վերաբերող հարցերը
լուծվում են հանրաքվեների միջոցով:
2. Սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված դեպքում հանրաքվե
անցկացնելու վերաբերյալ որոշումը Կառավարության
առաջարկությամբ ընդունում է Ազգային ժողովը` պատգամավորների
ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ»: Եվ ըստ Հոդված 207-ի.՝
հանրաքվեի դրված ակտն ընդունվում է, եթե դրան կողմ է քվեարկել
հանրաքվեի մասնակիցների կեսից ավելին, բայց ոչ պակաս, քան
հանրաքվեներին մասնակցելու իրավունք ունեցող քաղաքացիների մեկ
քառորդը:
Եվ ըստ 208-րդ հոդվածի hանրաքվե չի անցկացվում, եթե
հայտարարված է ռազմական կամ արտակարգ դրություն: