2. 'Tataars juk' en de opkomst van Moskou 1240-1500 1. geweld en ontvolking 2. tribuut 3. grootvorstelijke titel Wladimir 4. Sarai aan de Wolga Pax Mongolica? 50 campagnes!!!

3. Dmitri Donskoj Ivan III

9. Europa ‘Tataars Rusland’ 1300 ca. Renaissance Italie 1337-1452 Honderdjarige oorlog Engeland-Frankrijk 1361 Osmanen op de Balkan 1385 Unie van Krevo (Pol-Lit) 1433 Holland onderdeel Bourgondie 1439 Unie van Florence 1453 Val van Constantinopel 1492 Columbus ‘ontdekt’ Amerika Ontwikkeling: nationale staat 1276-1303 Daniel vorst Moskou 1328-1341 Ivan I ‘Kalita’ 1328 metropoliet in Moskou; Sergej van Radonezj 1359-1389 Dmitri Donskoj 1380 Slag op Snippenveld 1425-1462 Vasili de Blinde: dynastieke crisis in Moskou 1459 Rus. Kerk autocephaal; 1462-1505 Ivan III ‘de Grote’ 1478 Annexatie Novgorod 1480 ‘Staan aan de Oegra’ Ontwikkeling: patrimonialisme

11. Opkomst Moskou 1147 eerste vermelding Collaboratie en verzet: 1325-1340 Ivan I ‘Kalita’; titel grootvorst; Tver 1360-1380 Khanaat uiteen Dmitri Donskoj 1462-1505 Ivan III (Grote); 1552 Kazan(Ivan IV ‘Verschrikkelijke’)

13. Onderwerping Novgorod:

14. Onderwerping Novgorod: archetype (1470-1510) 1. voorwendsel: asielverlening tegenstander 2. heulen met niet-orthodoxe vijand Lit-Pol 3. verzet wordt keihard gesmoord 4. geen eigen buitenlandse politiek meer 5. deportaties adel 6. confiscatie grondbezit en 'pomestje'

15. Invloed Dmitri D. en Ivan III Conclusie: Moskou ‘verenigt’ rusland Grootvorst autocraat Expansie oostwaarts ‘ symfonie Kerk en Staat’ 'pomestje' en patrimonalisme