1. GÜZEL
AHLÂK
13.02.2009-CUMA
Doğankent
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

2. AHLÂK NEDİR?
Ahlâk, hulk ve hulûk kelimelerinin
çoğul şeklidir. Hulk veya hulûk
insanın beden ve ruh bütünlüğü ile
alâkalıdır.
Ahlâk bu çerçeve içinde, "insanın
bir amaca yönelik olarak kendi
arzusu ile iyi davranışlarda
bulunup kötülüklerden uzak
olmasıdır" şeklinde
tanımlanabilir.
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

3. ‫َاسْ َ ِمْ َ َا ُ ِرْ َ َ َن َا َ َ َ َ َ َ َطْ َوْا‬
‫ف تق كم أم ت وم ت ب معك ول ت غ‬
‫إنه بم ت مل ن بص ر‬
ٌ ‫ِ ّ ُ ِ َا َعْ َُو َ َ ِي‬
“Öyleyse ey Resulüm, sen
beraberinde olup tövbe
edenlerle birlikte, sana nasıl
emredilmişse öyle dosdoğru
hareket et.Aşırı gitmeyin.
Çünkü O, yaptığınız her şeyi
görmekte olup işlerinizin
karşılığını da size verecektir.”
Hud 112
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

4. Hz. Ebu Hüreyre (r.a)anlatıyor:
"Resûlullah (s.a.v)buyurdular ki:
: ْ‫أكْ َ ُ ال ُؤ ِ ِي َ إي َان ً أحْ َ ُ ُمْ ُُق ً، َ ِ َا ُ ُمْ ِ َا ُ ُم‬
‫مل م من ن م ا سنه خل ا وخي رك خي رك‬
‫لنساﺀﻫم‬
"Mü'minler arasında imanca en
kâmil olanı, ahlâkça en güzel
olanıdır. En hayırlınız da
ailesine hayırlı olandır."
Tirmizî, Radâ 11 (III, 466)
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

5. İslam dininin gayesi:
“Tevhîd” inancını, bütün
insanların gönüllerine
nakşetmeleri ve onların
güzel ahlâk sahibi fertler
olmalarıdır.
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

6. Nevvâs İbnu Sem'an (r.a)anlatıyor:
‫عن ل ر و م ق ل بر ُ ن‬
ُ ْ‫َ َلْ ُ رسو َ ا ّ صلعم َ ِ ا ِب ّ َالثْ ِ، ف َا َ : ال ِ ّ حس‬
‫ل ل‬ ‫سأ ت‬
‫خلق و م م ح ك ص رك وكر ت يطلع عل ه‬
ِ ْ‫ال ُُ ِ، َالثْ ِ : َا َا َ في َدْ ِ َ َ َ ِﻫْ َ أنْ َ ّ ِ َ َ َي‬
‫نس‬
ُ ‫ال ّا‬
"Resûlullah (s.a.v)'a iyilik (birr) ve
günah hakkında sordum. Bana şu
cevabı verdi: "İyilik (birr), güzel
ahlâktır. Günah da içini rahatsız
eden ve başkasının muttali
olmasından korktuğun şeydir.”
Müslim, Birr 14 (III; 1980)
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

7. ‫ل تن ل بر حت ت فق مم تحب ن‬
َ ‫َن َ َاُواْ الْ ِ ّ َ ّى ُن ِ ُواْ ِ ّا ُ ِ ّو‬
‫وم ت فق م ش ء فإن ل به عل م‬
ٌ ‫َ َا ُن ِ ُواْ ِن َيْ ٍ َ ِ ّ ا ّ ِ ِ َ ِي‬
Sevdiğiniz şeylerden Allah yolunda
harcamadıkça iyiliğe asla erişemezsiniz.
Her ne harcarsanız Allah onu bilir.
Al-i İmran3/92
Görülüyor ki iyiliğe ulaşmak,iyi insan
olabilmek için malımızdan- hem de
en sevdiğimiz malımızdan -Allah
için İNFAK etmeliyiz.
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

8. Hz. Peygamber (a.s)‘in gönderiliş amacı
Hz. Peygamber (a.s)‘in gönderiliş amacı
da güzel ahlâkı tamamlamak gayesine
yöneliktir.
‫َِ ّ َ َ َلى ُُ ٍ َ ِيم‬
‫وإنك لع خلق عظ‬
"Sen üstün bir ahlâka sahipsin” (Kalem68/4)
‫و م أ س ن ك إ ل ر مة ل ع لم ن‬
َ ‫َ َا َرْ َلْ َا َ ِ ّ َحْ َ ً ّلْ َا َ ِي‬
Ey Muhammed!) Seni ancak âlemlere
rahmet olarak gönderdik. (Embiya21/107)
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

9. ِ ْ‫َ ِ َا َحْ َ ٍ ّ َ ا ّ ِن َ َ ُمْ ََوْ ُن َ َ ّا َ ِي َ الْ َل‬
‫فبم ر مة من ل ل ت له ول ك ت فظ غل ظ ق ب‬
ْ‫َن َ ّوا ِنْ َوْ ِ َ َاعْ ُ َنْ ُمْ َاسْ َغْ ِرْ َ ُم‬
‫ل فض م ح لك ف ف ع ه و ت ف له‬
‫وش و ﻫ ف ل ر فإذ عز ت فتوك عل ل إن‬
ّ ِ ّ ‫َ َا ِرْ ُمْ ِي ا َمْ ِ َ ِ َا َ َمْ َ َ َ َ ّلْ َ َى ا‬
‫ل يحب متوكل ن‬
َ ‫ا ّ ُ ِ ّ الْ ُ َ َ ّ ِي‬
“Allah’ın rahmeti sayesinde sen onlara karşı
yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı yürekli
olsaydın, onlar senin etrafından dağılıp
giderlerdi. Artık sen onları affet. Onlar için
Allah’tan bağışlama dile. İş konusunda
onlarla müşavere et. Bir kere de karar
verip azmettin mi, artık Allah’a tevekkül et,
(ona dayanıp güven). Şüphesiz Allah,
tevekkül edenleri sever”
Âl-i İmran 3/159
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

10. Güzel Ahlaklı Mümin;
• Öfkesine hakim olur
• İnsanları affeder.
‫اّ ِي َ ُن ِ ُو َ ِي ال ّ ّاء َال ّ ّاء َالْ َا ِ ِي َ الْ َيْظ‬
َ ‫ل ذ ن ي فق ن ف س ر و ض ر و ك ظم ن غ‬
‫و ع ف ن عن ن س و ل يحب م سن ن‬
َ ‫َالْ َا ِي َ َ ِ ال ّا ِ َا ّ ُ ِ ّ الْ ُحْ ِ ِي‬
“Onlar bollukta ve darlıkta Allah
yolunda harcayanlar, öfkelerini
yenenler, insanları affedenlerdir.
Allah iyilik edenleri sever.”
Al-i İmran3/134
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

11. Bir Kıssa
Bir gün Hz. Hasan’ın kölesi elindeki tabağı
düşürerek efendisinin elbisesini
kirletmişti. Bu dikkatsizliği sebebiyle ceza
göreceğini zanneden köle, yukarıdaki
âyet-i kerîmenin “َ ْ‫ َالْ َا ِ ِي َ الْ َي‬Onlar ki,
‫و ك ظم ن غ ظ‬
öfkelerini yenerler” kısmını
okuyuverdi. Hz. Hasan köleye bakarak:
“Yendim” dedi. Köle âyetin ِ ‫َالْ َا ِي َ َ ِ ال ّا‬
‫و ع ف ن عن ن س‬
“Ve onlar insanları affeder” bölümünü
okuyunca Hz. Hasan “Bağışladım” dedi.
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

12. Buna çok sevinen köle, âyeti
tamamlayarak “َ ‫ َا ّ ُ ِ ّ الْ ُحْ ِ ِي‬Ve
‫و ل ي حب م سن ن‬
Allah iyilik edenleri sever”
deyince, Hz. Hasan: “Ben de seni
âzâd ettim” dedi ve köleye 400
gümüş akçe vererek onu hürriyetine
kavuşturdu. Bu olay tâbiînin büyük
âlimlerinden Meymûn İbni Mihrân
için de anlatılır.
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

13. Kur’an-ı Kerim, olgun müminleri şöyle tarif
eder;
• “Zor günlerde yoksulu doyuran,(Beled
14-15)
• Birbirine doğruyu tavsiye eden, Beled
17;Asr 3)
• Allah’ın koyduğu sınırları aşmayan,
• Cana kıymayan, (Furkan 68)
• Ölçü ve tartıda adaleti gözeten,
(Mutaffifin1 )
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

14. Ölçü ve tartıda Hile yapanlara yazıklar olsun!
‫َيْ ٌ ّلْ ُ َ ّ ِي َ اّ ِي َ ِ َا اكْ َاُواْ َ َى ال ّا ِ َسْ َوْ ُو َ َِ َا‬
‫و ل ل م طف ف ن ل ذ ن إ ذ ت ل ع ل ن س ي ت ف ن و إ ذ‬
‫ك ل ﻫ أ وزن ﻫ ي سر ن أل يظن أ لئك أنه م ع ث ن‬
َ ‫َاُو ُمْ َو ّ َ ُو ُمْ ُخْ ِ ُو َ َ َ َ ُ ّ ُو َ ِ َ َ ّ ُم ّبْ ُو ُو‬
‫لي م عظ م ي م يق م ن س لرب ع لم ن‬
َ ‫ِ َوْ ٍ َ ِي ٍ َوْ َ َ ُو ُ ال ّا ُ ِ َ ّ الْ َا َ ِي‬
“Ölçüde ve tartıda hile yapanların vay
haline! Onlar insanlardan (bir şey) ölçüp
aldıkları zaman, tam ölçerler. Fakat,
kendileri onlara bir şey ölçüp, yahut tartıp
verdikleri zaman eksik ölçüp tartarlar.
Onlar, büyük bir gün; insanların, âlemlerin
Rabbinin huzurunda duracakları gün için
diriltileceklerini sanmıyorlar mı?
Mutaffifin 1-6
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

15. İşte ticari ve ictimai hayatta AHLAKSIZLIK budur.
KUR’AN; İnsanları kandıran,ticaretine hile katanları
şiddetle kınıyor ve tehdid ediyor.
Ve
“Onlar, büyük bir gün; insanların,
âlemlerin Rabbinin huzurunda duracakları
gün için diriltileceklerini sanmıyorlar mı?”
diyor.
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

16. HADİS: Bir gün Efendimiz as bir Pazar yerinden
geçiyordu.Elini bir tahıl yığınına daldırıyor.Üstü
kuru olan tahıl yığınının altı ıslaktır.Bu ne haldir
diye sorunca
-Yağmur yağdı da ıslandı cevabını alır.
-”ONU İNSANLARIN GÖRÜP ALDANMAMALARI İÇİN
YIĞININ ÜZERİNE KOYMALI DEĞİLMİ MİYDİ?
‫َنْ َ ّ َا َ َيْ َ ِ ّا‬
‫م غشن فل س من‬ BİZİ ALDATAN BİZDEN
DEĞİLDİR.”
buyurdu. Müslim, Îmân 164]
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

17. •Müslüman Allah yokmuş gibi yaşayamaz.
Müslüman hayatının doğumdan ölüme kadar kayıt
altına alındığını her zaman hatırında tutmalıdır.
ِ ‫ ” َ َحْ ُ َقْ َ ُ ِ َيْ ِ ِنْ َبْ ِ الْ َ ِي‬biz ona şah damarından
‫ون ن أ رب إ ل ه م ح ل و ر د‬
daha yakınız.(Kaf50/16)
ِ‫وَعَن‬ ِ ‫إ ِ ذ ْ ي َ ت َ ل َ ق ّى ا ل ْ م ُ ت َ ل َ ق ّ ي َا ن ِ ع َ ن ِ ا ل ْ ي َ م ِي ن‬
ِ‫لَدَيْه‬ ‫ال ش ّ م َا ل ِ ق َ ع ِي د ٌ م َا ي َ ل ْ ف ِ ظ ُ م ِن ق َ و ْ ل ٍ إ ِ ل‬
ّ
ٌ ‫ع َ ت ِي د‬ ٌ ‫“ ر َ ق ِي ب‬Üstelik, biri insanın sağ tarafında, biri
sol tarafında oturmuş iki alıcı melek de (onun yaptıklarını)
alıp kaydetmektedir. İnsan hiçbir söz söylemez ki onun
yanında (yaptıklarını) gözetleyen (ve kaydeden) hazır bir
melek bulunmasın” (Kaf50/17-18)
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

18. Aynı surenin 30. ayetine bir bakalım;
‫ي م نق ل لجهنم ﻫل‬
ِ َ َ ّ َ َ ِ ُ ‫َوْ َ َ ُو‬
‫امْ َ َْ ِ َ َ ُول َلْ ِن‬
‫تلت وتق ُ ﻫ م‬
‫مز د‬
ٍ ‫ّ ِي‬
“ O gün
Cehenneme,
“Doldun mu?”
deriz. O da,
“daha var mı?”
der.”
www.dogankentmuftulugu.gov.tr
Kaf50/30

19. Allah CENNET ile CEHENNEMİ bir arada anlatıyor
‫نب عب د أن أن غف ر رح م‬
ُ ‫َ ّئْ ِ َا ِي َ ّي َ َا الْ َ ُو ُ ال ّ ِي‬
‫و أن عذ ب ﻫو عذ ب لل م‬
َ ‫َ َ ّ َ َا ِي ُ َ الْ َ َا ُ ا َ ِي‬
“Ey Muhammed!
Kullarıma, benim
elbette çok
bağışlayıcı, çok
merhametli
olduğumu, azabımın
da elem dolu azap
olduğunu haber
ver.” (Hicr15/49-50)
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

20. Kur’an-ı Kerim, olgun müminleri şöyle tarif eder;
(devamı)
• Kötülüğün gizlisine de açığına da
yaklaşmayan,
• Ölçülü konuşan,
• Verdiği sözde duran,
• İnsanlara karşı büyüklük
taslamayan,
• Verilen emaneti koruyan,
• Sözü özü bir olan,
• Ana babaya, akrabaya, komşuya,
arkadaşa ve yönetimindekilere güzel
davranan kişiler
olarak nitelendirir.
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

21. ‫ِلْ َ ال ّا ُ الْ ِ َ ُ َجْ َُ َا ِّ ِي َ َ ي ِي ُو َ ُُ ّا‬
‫ت ك د ر خرة ن عله للذ ن ل ُر د ن علو‬
‫ف لْ ْض ول فس ا و ع قب ُ ل ُتق ن‬
َ ‫ِي ا َر ِ َ َ َ َادً َالْ َا ِ َة ِلْم ّ ِي‬
“İşte ahiret yurdu. Biz onu
yeryüzünde büyüklük
taslamayan ve bozgunculuk
çıkarmayanlara has kılarız.
Sonuç, Allah’a karşı gelmekten
sakınanlarındır”
Kasas 28/83
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

22. Hz. Ebu'd-Derdâ (r.a)anlatıyor: "Resûlullah
(s.a.v)buyurdular ki:
‫قل م ز ن م من ي م قي مة م خلق‬
ٍ ُُ ْ‫َا ِنْ شئ أثْ َ ُ في ِي َا ِ ال ُؤ ِ ِ َوْ َ الْ ِ َا َ ِ ِن‬
‫م م‬
‫ي غ ض ف حش ب ذ ئ‬
َ ِ َ ْ‫َ َ ٍ، َإ ّ ا ّ َعالى ل ُبْ ِ ُ ال َا ِ َ ال‬
‫حسن و ن ل ت‬
Kıyâmet günü, mü'minin mizanında
güzel ahlâktan daha ağır basan bir
şey yoktur. Allah Teâla hazretleri,
çirkin düşük söz (ve davranış)
sahiplerine buğzeder."
Tirmizî, Birr 62 (IV, 363)
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

23. Resûlullah(sav)’a
- İnsanları cennete en fazla götürecek şey
nedir? diye soruldu.Efendimiz(sav):
“Allah’a saygı (takvâ) ve güzel
ahlâktır” buyurdu.
- İnsanları cehenneme en fazla
götürecek şey nedir? diye sorulunca
da:
- - “Ağız ve cinsel organdır” buyurdu
(Tirmizî, Birr 62. İbni Mâce, Zühd
29)
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

24. Said İbnu'l-Âs (r.a)anlatıyor:
Hz. Peygamber (s.a.v)buyurdu ki:
‫ب حسن‬
ٍ َ َ ٍ ‫َا َح َ وال ٌ َ َدً من ُحْ ٍ أفض َ من أد‬
‫ل‬ ‫ن ل‬ ‫م ن ل د ول ا‬
"Bir baba çocuğuna güzel ahlâktan
daha üstün bir miras bırakamaz“
Tirmizî, Birr 33, (IV, 338)
HADİS: “Ahlakı güzel olan kimseyi,
Cehennem ateşi yakmaz”
Taberani
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

25. HADİS-İ ŞERİF:
“Kıyamette mizanda güzel ahlaktan daha
ağır gelen bir ibadet yoktur. Güzel ahlak
sahibi ahlâkı sayesinde geceleri nafile
namaz kılan ve gündüzleri nafile oruç
tutanların derecesine ulaşır. Allah çirkin
söz ve davranış sahiplerine öfke duyar”
Tirmizi, Birr, 62
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

26. Lokman aleyhisselam:
Oğlu, Lokman aleyhisselama sorar:
- En iyi haslet nedir?
- Dindar olmaktır.
- Peki babacığım, bu haslet iki olursa?
- Dindarlık ve mal sahibi olmak.
- Üç olursa?
- Dindarlık, mal ve haya.
- Dört olursa?
- Dindarlık, mal, haya ve güzel ahlak.
- Beş olursa?
- Dindarlık, mal, haya, güzel ahlak ve cömertliktir.
- Altı olursa?
- Oğlum bu beş haslet kimde olursa, o kimse takva
ehli, temiz bir kimsedir, Allahü teâlânın dostudur,
şeytandan uzaktır.
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

27. Hz. Câbir (r.a)anlatıyor:"Resûlullah (s.a.v)buyurdular ki:
‫إ ّ ِنْ أ َ ّ ُمْ إل ّ َأقْر ِ ُمْ ِ ّى َجْ ِس ً َوْ َ ال ِ َا َ ِ أ َا ِ ُ ُمْ أخْق ً َإ ّ أبْ َ َ ُم‬
ْ ‫ا و ن غضك‬ ‫ن م حبك ى و بك من م ل ا ي م قي مة ح سنك‬
. َ ‫إل ّ َأبْ َ َ ُمْ ِ ّى َجْ ِس ً َوْ َ الْ ِ َا َ ِ ال ّر َا ُو َ َالم َ َ ّ ُو َ َال ُ َ َيْ ِ ُو‬
‫ى و عدك من م ل ا ي م قي مة ث ث ر ن و تشدق ن و متف هق ن‬
‫متكبر ن‬
َ ‫قاُوا : َا رسول ا ّ، َا ال ُ َ َيْه ُو َ؟ قال : ال ُ َ َ ّ ُو‬
‫ل م متف ق ن‬ ‫ل ي‬
Hz. Câbir (r.a)anlatıyor: "Resûlullah
(s.a.v)buyurdular ki: "Bana en sevgili
olanınız, kıyamet günü de bana mevkice
en yakın bulunacak olanınız, ahlâkça en
güzel olanlarınızdır. Bana en menfur
olanınız, kıyamet günü de mevkice
benden en uzak bulunacak olanınız,
gevezeler, boşboğazlar ve yüksekten
atanlardır." (Cemaatte bulunan bâzıları):
"Ey Allah'ın Resûlü! Yüksekten atanlar
kimlerdir?" diye sordular. "Onlar
mütekebbir (büyüklük taslayan)
kimselerdir!" cevabını verdi.”
Tirmizî, Birr 71, (IV, 370)
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

28. Bir insanın yaptığı kötü bir davranışın,
ailesinden başlayarak bütün topluma
dokunan zararları vardır. Bunun için
ahlâka aykırı tavırları görüp
geçiştirmek, onun yayılmasına imkan
hazırlamak demektir.
Güzel ahlâka aykırı görülen
davranışları, uygun bir lisan ile
düzeltmeye çalışmak, iyi huylu
olmayı teşvik etmek, toplum için
önemli bir görevdir.
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

29. Allahu Teala :
‫ربك أ لم بم ف نف سك إ تك ن ص لح ن فإنه ك ن‬
َ ‫ّ ّ ُمْ َعْ َ ُ ِ َا ِي ُ ُو ِ ُمْ ِن َ ُو ُوا َا ِ ِي َ َ ِ ّ ُ َا‬
‫ِ َ ّا ِي َ َ ُو ًا‬
‫للو ب ن غف ر‬
“Rabbiniz, içinizde olanı en iyi bilendir.
Eğer siz iyi kişiler olursanız, şunu
bilin ki Allah tövbeye yönelenleri çok
bağışlayandır”
www.dogankentmuftulugu.gov.tr

30. Özenmemiz ve örnek almamız
gereken insanlar, Allah’ın elçileri olan
peygamberlerdir. Göstermemiz
gereken ahlâk ise, Allah’ın bizim için
seçip tavsiye ettiği güzel ahlâktır.
‫لق ك ن لك ف رس ل ّ أ ْوة حسنة‬
ٌ َ َ َ ٌ َ ‫َ َدْ َا َ َ ُمْ ِي َ ُو ِ ا ِ ُس‬
‫ل‬
‫لم ك ن ي ج ّ و ي م خر وذكر‬
َ َ َ َ َ ِ ْ‫ّ َن َا َ َرْ ُو ا َ َالْ َوْ َ ال‬
‫ل‬
‫ّ كث ا‬
ً‫ا َ َ ِير‬
‫ل‬
Andolsun, Allah’ın Resülünde sizin için; Allah’a ve ahiret
gününe kavuşmayı uman, Allah’ı çok zikreden kimseler için
güzel örnekler vardır(Ahzab 21)
www.dogankentmuftulugu.gov.tr