Natuur, Wetenschap en Techniekconferentie Actie=Reactie, 21 november 2014 | Biologie Plus Door Karin Heesakkers 'Moet een planeet ook drinken?' - Julie, 6 jaar 'Kun je afvallen als je gewichtloos bent?' - Niels, 9 jaar 'Kan een planeet ook ziek zijn?' - Ruben, 9 jaar 'Is er leven op andere planeten?' - Max, 8 jaar 'Gelooft u dat iedereen die dood gaat een ster wordt?' - Wieske, 10 jaar In deze lezing kijken we op vier manieren naar kindervragen over sterrenkunde. Allereerst kijken we naar vragen waarop je het antwoord kunt geven. Hoe kun je op een aansprekende manier deze vragen beantwoorden? Hoe laat je kinderen bijvoorbeeld de grootte van sterren en planeten ervaren en hoe maakt je de enorme afstanden en bewegingen inzichtelijk? Ik laat het je zien. Vervolgens gaan we kijken hoe je kinderen kunt helpen die zelf een antwoord opzoeken. Met welke vragen kun je checken of het kind het goed begrepen heeft en hoe je kunt beoordelen of gevonden informatie betrouwbaar is? Zo speel je, ook zonder zelf alle antwoorden te weten, een belangrijke rol in het sterrenkundige leerproces. Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de twee gezichtspunten van de sterrenkunde: kijken vanaf de aarde naar de hemel en kijken vanuit de hemel naar de aarde. Natuurlijk zijn er ook veel vragen waarop we nog geen antwoord hebben. Hierop kunnen we de onderzoekscyclus of de ontwerpcyclus toepassen. Hoe maak je een goede onderzoeksvraag? Aan de hand van vele voorbeelden laat ik zien waar je in de verschillende fasen van de cycli op kunt letten. Tot slot gaan we in op de vraag of er wel altijd één antwoord, één waarheid bestaat. Ik laat je zien hoe je daar wetenschappelijk mee kunt omgaan zonder eventueel persoonlijk geloof te beschadigen. Dit doe ik aan de hand van de voorbeeldvraag of iedereen die dood gaat een sterretje wordt.

1. Sterren in de klas
Prachtige sterrenvragen van uw leerlingen, en dan?
KleinKracht
Sterrenkunde in het basisonderwijs

2. Links naar filmpjes uit lezing:
Chocoladezoen in vacuüm:
• als voorbeeld hoe
spectaculaire proefjes
helpen om aandacht te
wekken voor een
onderwerp
• tip hierbij: geef geen
antwoorden zoals de
docent in dit filmpje maar
stel tegenvragen – laat de
leerlingen zo zelf nadenken
• lestip: spekje in spuit
SBS6 over sprong Baumgartner:
• als voorbeeld hoe je leerlingen
bewust maakt dat ook het nieuws
fouten maakt
• lestip: op sterrenindeklas.nl staat
ook een link naar een
Jeugdjournaal over de maan met
fouten, goed te gebruiken nadat je
de schijngestalten van de maan hebt
behandeld – weten de leerlingen
welke fouten er gemaakt worden?
Govert Schilling over geloof en
wetenschap:
• als intro op een gesprek over de
relatie geloof en wetenschap –
bestaat er altijd één antwoord op
een vraag?
• lestip: wetenschap101 heeft nog
veel meer leuke filmpjes gemaakt,
telkens max 101 seconden over een
onderwerp.

3. Twee gezichtspunten
Kijken vanuit de hemel naar de aarde, en kijken vanaf de aarde naar de hemel.
Veel van wat wij vanaf de aarde zien, wordt beïnvloed door onze eigen beweging.

4. Oefening uitzicht Jupiter
Over vragen waarmee jij het begrip kunt checken

5. Gebruik de onderzoeks en ontwerpcyclus
Via de link komt u bij de gratis te downloaden waslijn.

6. In stappen leren denken
Welke krachten spelen mee?
• zwaartekracht
• veerkracht
• spierkracht
• spankracht
• wrijvingskracht
• centrifugale kracht
• …

7. De schaar en de naald
Filosoferen over de waarheid: wordt iedereen die dood gaat een sterretje?

8. Meer weten?
www.sterrenindeklas.nl
www.kleinkracht.nl
karin@kleinkracht.nl
(c) KleinKracht & Niels Blekemolen