1. UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FAKULTETI EKONOMIK - PRISHTINË
LËNDA: MENAXHIMI I RISKUT
TEMA: Menaxhimi i riskut dhe i sigurimeve
Studenti : Profesori:
Valon Qela Prof.Dr. Fatos UKAJ
Prishtinë 2013
2. PËRMBAJTJA
1. Rrisku dhe Menaxhimi i rriskut
1.1. Përgjegjësitë
1.2 Funksionet themelore te menaxhimit me riskun
1.3 Identifikimi i riskut
1.4 Llojet e rriskut.
1.5 Vlerisimi i rriskut
1.6 Parandalimi i riskut
2. Hyrje në sigurime
2.1 Llojet e sigurimeve.
2.2 Funksionet e Sigurimit
3. Sigurimi i Pasurise
3. 1.Rrisku dhe Menaxhimi i rriskut
Risku është probabiliteti i ndodhjes së një ngjarjeje të caktuar (pozitive ose
negative), që do të kishte impakt në përmbushjen e objektivave të një njësie. Risku
matet sipas shkallës së probabilitetit të ndodhjes dhe sipas impaktit që sjell.
Menaxhimi i Riskut është proçesi i identifikimit, vlerësimit, kontrollit dhe monitorimit
të atyre ngjarjeve ose situatave potencialisht të dëmshme për arritjen e objektivave
të të gjithë njësisë publike dhe konceptohet për të dhënë garanci të arsyeshme se
këto objektiva do të arrihen
1.1 Përgjegjësitë
1. Ministri i Financave është autoriteti përgjegjës për futjen e sistemit të
efektshëm të menaxhimit të riskut si pjesë e sistemit të menaxhimit financiar
dhe kontrollit në sektorin publik.
2. Nëpunësi i Parë Autorizues është pëgjegjës për monitorimin e sistemit të
menaxhimit të riskut në njësitë e qeverisjes së përgjithshme dhe i raporton
Ministrit të Financave
1.2 Funksionet themelore te menaxhimit me riskun
Funksionet themelore te menaxhimit me riskun jane :
1. Të informon mbi dëmet potenciale dhe për metoda më të volitshme të
mbrojtjes ekonomike me analizen e shpenzimeve t programit të masave
mbrojtëse
2. Të krijohet siguri për aksionarët dhe drejtorinë dhe të evitohet droja nga
dëmet potenciale
4. 3. Të aplikohen dispozitat mbi mbrojtjen e objekteve dhe procesit prodhues
4. Të mundësohet kontinuiteti I afarizmit të subjektit ekonomik me sigurimin e
kompensimit për zëvendësimin e personave kyç profesional
1.3 Identifikimi i riskut
Identifikimi i rrezikut është element themelor i procesit të menaxhimit me rrezikun.
Në procesurën e identifikimit të rrezikut nevojitet :
- Të percaktohet natyra e rrezikut. Kjo do të thotë se nevojitet të
percaktohet se a bëhet fjalë për rreziqe pronësore,rreziqe nga
përgjegjësia ose për rreziqe pesonale.
- Të definohet rreziku. Duhet përcaktuar se a është fjala për vërshim të
lokalit afarist apo banesor.
- Të sistematizohen shkaqet dhe pasojat e rrezikut të sendërtuar.
Nevojitet të përcaktohet kush ka qenë shkaku dhe cilat janë pasojat e
krijimit të rrezikut.
1.4 Llojet e rriskut
LLOJET E RREZIQEVE
• Ngjarjet natyrore
• Rrethanat politike
• Rrethanat ekonomike
• Teknologjia
5. • Sjellja e njerëzve
• Marëdhëniet legale dhe komerciale
• Shtrirja, struktura menaxheriale dhe kontrolli
1.5 Vlersimi i riskut
Vlersimi i rrezikut është faë në procesin e menaxhimit të rrezikut në të cilin
përcaktohet intensiteti dhe shpeshtësia e ndonjë rreziku ( zjarri,vjedhjet etj) në bazë
të dhënave mbi ecurinë e dëmeve në të kaluaren.
Për të vlerësuar rrezikun siguruesit duhet :
- Ti grumbullojë informatat në baze të të cilave do të mund të pranojë oe
refuzojë rrezikun e ofruar.
- Të vlerësohet cilësia e rrezikut të ofruar nga aspekti i hazardit eventual.
- Të mbajë llogari mbi mundësinë e heqjes dorë nga sigurimi.
1.6 Parandalimi i riskut
Egzistojne katër menyra sesi ti përgjigjëmi rrezikut,e këto jane :
- Shmangësia. Shmangia e rrezikut e eliminon rrezikun përmes shmangies
ose heqjes dorë nga aktivitetet të cilat janë me rrezik.Disa rreziqe nuk mund
t’iu shmangemi,por ato mund të reduktohën me veprime të kujdesshme të
parandalimit
- Pakësimi. Pakësimi i rrezikut e minimizon rrezikun,duke përdorur metoda të
dnryshme,për më tepër për të pakësuar gjasat e ndodhive të dëmshme.
- Transferi. Transferi i rrekut i kalon pasojat e rrezikut në një individ apo
organizatë tjetëer,të cilët janë jashtë biznesit tuaj.
- Pranimi i tij. Pranimi i rrezikut përfshin pranimin e rrezikut dhe të pasojave,në
rast të ndodhive jo të mira.
2. Hyrje në sigurime
Nga aspekti ternologjik sigurimet janë veprimtari që si produkt kan sigurimin kundër
rreziqeve të ndodhjes së ngjarjeve të papritura që bartin humbje/dëm jetësor ose
pasuror për një individ apo subjekt biznesor.
Në mënyrë që ky rrezik të mos bartet nga njerëzit dhe individët,atëhere janë krijuar
insitucione apo kompni të sigurimit të cilat marrin premin nga i siguruari por me këtë
rast bartin rrezikun mbi vete,ku në rast ë realizimit të rrezikut pala siguruese duhet ta
bëj kompenzimin palës së siguruar në bazë të marrveshjes ose kontratës së bërë.
Njëri ndër sigurimet më të rëndësishëm është sigurimi i jetës.
6. 2.1 Llojet e sigurimeve.
1. Sipas objektit përkatësisht subjektit sigurimet ndahen :sigurimin e pasuris,sigurimin e
transportit dhe kredis,dhe në sigurimin e personave.
2. Sipas ngjshmeris së rrezikut :
Grupacioni i sigurimit të pasuris:
Grupi i sigurimit civil
Grupi i sigurimit të kafshëve
Grupi i sigurimit të të mbjellave
Grupi i sigurimit të industrive
Grupacioni i sigurimit të automjeteve motorike:
Grupi i sigurimit kasko
Grupi i sigurimit të përgjithsis automobilistike
Grupi i sigurimit të transportit dhe kredisë;
Grupi i sigurimit kargo,
Grupi i sigurimit kasko,
Grupi i sigurimit të kredive.
Grupi i sigurimit të personave:
Grupi i sigurimit të fatkeqsive,
Grupi i sigurimit të jetës.
Sipas vendit që paraqiten :
Sigurim tokësor,
Sigurim detar.
Sipas kritereve kush është kontraktues i sigurimit :
Sigurimi i personave fizik
Sigurimi i personave juridikë.
7. 2.2 Funksionet e Sigurimit
Funksioni themelore I sigurimit eshte funksioni mbrojtes I pasurise.
Në teorinë e sigurimeve i hasim këto funksione të sigurimeve :
Funksioni mbrojtes Direkt dhe Indirekt i sigurise
Funksioni financiaro-mobilizues
Funksioni Social
Ky funksion realizohet ne dy menyra : Direkt dhe Indirekt.
Mbrojta direkte e pasurise realizohet ne dy menyra :
Permes terheqjes se verejtjes
Permes pengimit.
Mbrojtja indirekte e pasurise realizohet permes kompensimit te demimt.
1. Funksioni mbrojtes direkt i Sigurimit
2. Funksioni mbrojtes indirekt I sigurimit
Mbrojtja indirekte e pasurise realizohet permes kompensimit te demimt.Funksioni I
mbrojtes indirekte te sigurimit realizohet perms kompensimit te demit dhe pageses
se shumes se siguruar,kur do te paraqitet rasti I siguruar.Nga kjo nenkuptuam se me
ane te sigurimit behet mbrojtja ekonomike.
I gjithe ky funksion eshte I definuar ne menyre te ligjshme me dispozitat e ligjit per
sigurimin e pasurise dhe te personave.Keto ligje zbatohen cdokund,si ne kosove
ashtu edhe ne bote.
Me rastin e pageses se obligimeve ndaj siguriimit,sigurimi merr mbi vete rol te
rendesishem ne ekonomi dhe shoqeri.Funksioni ekonomik ka te beje me
kompensimin e demit.Kompensimi I demit dh pagesa behet atehere kur eshte e
nevojshme.Ne kete rast I siguruari,nuk brengoset shum per demet qe mund te
shkaktohen.
3. Funksioni mobilizues-Financiare I sigurimit
Sigurimi pervec funksionit te tij themelore qe eshte ruajtja e pasurise ka edhe nje
funksion tjeter te rendesishem qe eshte funksioni akumulues apo funksion
monetare-mobilizues.
Kjo do te thote qe sigurimi perveq funksionit themelore te tij qe eshte ruajtja e
pasurise , paraqet edhe burim akumulues.
Nga kjo nenkuptojme qe sigurimi eshte element I permiresimit te kushteve te jeteses.
8. Sigurimi eshte I lidhur ngushte me sistemin kreditues,perkatesisht me sistemin
banker.Nje pjese e fondit te akumuluar qe formohet ne sigurim,shfrytzohet per
formimin e nje fondi reserve.Keto njihen si rezerva special.Keto mjete sipas
rregullave ruhen ne banka ose investohen ne fleteobligacione.Keto mjete te shikuar
nga aspekti I bankave,paraqesin burim te rendesishem per plotsimin e nevojave per
kredi.
Egziston nje lidhje e ngushte ndermjet sigurimit dhe Kursimit.Sigurimi madje
konsiderohet si forme me e persosur e kursimit.
4. Funksioni social I sigurimit
Ka te beje me realizimin e kujdesit ndaj njeriun.
Funksioni social I sigurimit realizohet ne dy menyra : Direkte dhe Indirekte.
Direktja ka te beje me sigurimin e personave dhe e dyta me sigurimin e pasurise
dhe permes akumulimit.
Sigurimi I personave ka te beje me rastet e ndonje semundje,sigurimi eshte
perkhrajje material ne kete rast,ndihmes per ate person.
3. Sigurimi i Pasurisë
Qëllimi krysor i sigurimit të pasurise është që të kompensohet dëmi i cili do të
ndodhte eventualisht në pasurinë e të siguruarit për shkak të paraqitjë së rastit të
siguruar.
Sigurimi i pasurisë mund të ndahet në :
1. Sigurimin e sendeve
2. Sigurimin e interesave pronësore.
Në sigurimin e seeve hyn sigurimet tek të cilat lëndë sigurimi është
sendi,perkatësisht objekti.Sendet mund të jenë të paluajtshme
(ndërtesa,fabrikat,banesa,shtëpia ) dhe të luajtshme (mallrat,mobiliet dhe inventari.)
Sigurimi i interesave pronësore përfshin sigurimet tek të cilat për shkak të paraqitjes
të rastit të siguruar krijohet dëmi pronësor.
Në grupin e sigurimi të pasurisë më së shpeshti hasim dy nëngrupe të sigurimit :
Nëngrupi i sigurimit të pasurisë materiale
Nëngrupi i sigurimeve të tjera të pasurisë.
9. Në nengrupin e sigurimit të pasurise material më së shpeshti kemi këto degë të
sigurimit :
- Sigurimi I pasurisë material evidente nga zjarri
- Sigurimi transportues
- Sigurimi I te mbjellave
- Sigurimi I mallit
- Sigurimi I kafshëve
Në nëngrupin e sigurimeve të tjera të pasurisë kemi :
- Sigurimin nga pergjegjësia ligjore
- Sigurimin në rastet e ndërprerjes së punës
- Risigurimin.
Literatura:
Menaxhimi i rreziku dhe sigurimet-Xhevat Bakrraqi
Materiale ne internet.
Skripta dhe punime te ndryshme