Biuletyny Informacji Publicznej sądów i prokuratur w województwie śląskim

Biuletyny Informacji Publicznej
sądów i prokuratur
w
województwie śląskim

Opracowanie raportu:

Dr Agnieszka Ziółkowska

Raport z monitoringu
przeprowadzonego w okresie
marzec - czerwiec 2010
przez Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy BONA FIDES

Raport jest częścią projektu Przejrzysta Temida.

Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Ten utwór objęty jest licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 2.5 Polska.
Aby zobaczyć kopię niniejszej licencji przejdź na stronę http://creativecommons.org/licenses/by/2.5/pl/ lub
napisz do Creative Commons,
171 Second Street, Suite 300, San Francisco, California 94105, USA.

2

Autorka raportu

Dr Agnieszka Ziółkowska, adiunkt w Katedrze Prawa i Postępowania
Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w
Katowicach. Jest autorem monografii „Nowe okoliczności i nowe dowody jako
podstawa wznowienia ogólnego postępowania administracyjnego” oraz wielu innych
prac naukowych publikowanych w recenzowanych periodykach związanych z
zainteresowaniami, które koncentrują się wokół problematyki postępowania
administracyjnego, prawa administracyjnego oraz dostępu do informacji publicznej i
jego ograniczeń. Uczestniczka i prelegentka wielu konferencji naukowych: krajowych
i międzynarodowych, w tym min. wygłosiła referat na temat granic dostępu do
informacji publicznej w czasie konferencji pt.”Współczesne problemy administracji
publicznej” zorganizowanej przez WSH im. Stefana Batorego w Piotrkowie
Trybunalskim w dniu 19 maja 2009r.

3

Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy BONA FIDES jest niezależną, niedochodową
i niezaangażowaną politycznie organizacją pozarządową. Celem naszej działalności jest
rozwój społeczeństwa obywatelskiego i podnoszenie jakości życia publicznego w Polsce.

Szczegółowymi celami naszej działalności są:
edukacja w zakresie praw człowieka, a w szczególności praw obywatelskich,
ochrona
ochrona wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich,
zwiększenie dostępu do informacji publicznej,
przejrzystość życia publicznego,
kontrola wydatków publicznych,
przeciwdziałanie korupcji w instytucjach publicznych,
rozwój społeczności lokalnych.

Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy

BONA FIDES

ul. Warszawska 19 (I piętro)

40-009 Katowice

tel/fax: 32 203 12 18

e-mail: biuro@bonafides.pl

www.bonafides.pl

4

Spis treści
Wstęp ................................................................................................................................................. 7

Podstawa prawna ............................................................................................................................... 9

Metodologia ..................................................................................................................................... 18

I. Ogólne wyniki monitoringu ............................................................................................................ 20

II. Realizacja obowiązków z zakresu prowadzenia stron podmiotowych BIP przez sądy ...................... 21

1.Sąd apelacyjny i sądy okręgowe. ............................................................................................... 21

1.1.Organizacja strony podmiotowej BIP ................................................................................. 21

1.2.Dane umożliwiające kontakt.............................................................................................. 22

1.3. Zasady normujące funkcjonowanie................................................................................... 23

1.4. Struktura organizacyjna .................................................................................................... 23

1.5. Wykaz podmiotów współdziałających z sądem ................................................................. 26

1.6. Obsługa interesanta ......................................................................................................... 26

1.7. Ogłoszenia ....................................................................................................................... 28

1.8. Inne dane ......................................................................................................................... 29

2. Sądy rejonowe ......................................................................................................................... 31

2.1. Organizacja strony podmiotowej BIP ................................................................................ 31

2.2. Dane umożliwiające kontakt ............................................................................................. 32

2.3. Zasady normujące funkcjonowanie................................................................................... 33


2.5. Wykaz podmiotów współdziałających z sądem ................................................................. 36

2.6. Obsługa interesanta ......................................................................................................... 37

2.7. Ogłoszenia........................................................................................................................ 39

2.8.Inne dane .......................................................................................................................... 39

Wnioski........................................................................................................................................ 40

III. Realizacja obowiązków z zakresu prowadzenia stron podmiotowych BIP przez prokuratury ........ 43

1.Prokuratura apelacyjna i prokuratury okręgowe........................................................................ 43

5

1.1.Organizacja strony BIP ....................................................................................................... 43

1.2. Dane umożliwiające kontakt ............................................................................................. 44


1.4.Obsługa klienta ................................................................................................................. 45

1.5. Ogłoszenia........................................................................................................................ 46

1.6. Inne dane ......................................................................................................................... 46

1.7. Akty prawne ..................................................................................................................... 48

2.Prokuratura rejonowa ............................................................................................................... 49

Konkluzja .......................................................................................................................................... 52

Załączniki .......................................................................................................................................... 54

Podstawa prawna ....................................................................................................................... 54

Przegląd aktów normatywnych ............................................................................................... 54

Przegląd orzecznictwa ............................................................................................................. 73

Spis tabel ..................................................................................................................................... 74

6

Wstęp

Niniejszy raport jest wynikiem monitoringu Biuletynów Informacji Publicznej,
przeprowadzonego w okresie od marca do czerwca 2010 roku w sądach i prokuraturach
województwa śląskiego, zrealizowanego przez Stowarzyszenie Bona Fides. Badanie było
prowadzone w ramach projektu „Przejrzysta Temida” realizowanego w okresie od
października 2009 do sierpnia 2011.

Przedmiotem przeprowadzonego monitoringu było sprawdzenie stron BIP z punktu
widzenia ich zawartości, zgodności z wymaganiami prawa, a także ocena ich przejrzystości i
funkcjonalności. Przeprowadzone badania miały charakter pionierski, gdyż wcześniej
działalność śląskich sądów i prokuratur w zakresie realizacji obowiązków nałożonych na nie
w ustawie o dostępie do informacji publicznej nie była poddawana przeglądowi.

Z punktu widzenia metodologicznego i przydatności prezentowanych wyników
monitoringu wskazania wymaga czasookres badań, które prowadzone były od marca do
czerwca 2010 roku. Jeżeli bowiem po tym okresie którykolwiek z badanych sądów lub
prokuratur, na obszarze objętym badaniem, dokonał zmian w BIP polegających np. na
aktualizacji bądź wprowadzeniu nowych informacji, to nie zostało to uwzględnione i nie może
mieć wpływu na prezentowane w niniejszym raporcie wyniki.

Zakres podmiotowy badań skupiał się wokół dwóch grup: pierwsza to sądy, druga
prokuratury. Każda z nich została podzielona na dwie podgrupy: pierwsza - sąd apelacyjny i
okręgowe oraz sądy rejonowe, druga - prokuratura apelacyjna i okręgowe oraz prokuratury
rejonowe.

Należy podkreślić, iż przeprowadzając monitoring, nie ograniczono się jedynie do
sprawdzenia czy BIP odpowiada postulatowi legalności i zawiera tylko te informacje, które w
świetle obowiązującego prawa powinny się tam znajdować. Zwrócono także uwagę na
materie, których publikacja nie ma charakteru obligatoryjnego, ale są ważne z punktu
widzenia interesu indywidualnego i społecznego.

Prezentowany raport składa się z trzech rozdziałów rozbudowanych o podrozdziały i
punkty, wnioski i propozycje zmian oraz załączniki zawierające przegląd orzecznictwa i
najważniejsze akty normatywne związane z przedmiotem raportu. W rozdziale pierwszym
omówiono ogólne wyniki badań wraz z listą podmiotów, których strony BIP były
monitorowane i wskazaniem tych, które w poszczególnych grupach (o których była mowa
wyżej) zostały uznane za najbardziej przejrzyste i uzyskały najwyższą liczbę punktów.

Trzon raportu stanowi rozdział drugi i trzeci, znajdują się w nich bowiem wyniki oraz
wykresy wskazujące jak sądy i prokuratury województwa śląskiego realizują obowiązek
nałożony ustawą o dostępie do informacji publicznej w zakresie prowadzenia stron
podmiotowych BIP.

W części zatytułowanej „wnioski” dokonano syntetycznego streszczenia
przeprowadzonego monitoringu, ze wskazaniem dobrych i złych praktyk, w zakresie
informacji zamieszczanych na stronach podmiotowych BIP, ustalonych podczas badania.

7

Autorka raportu sformułowała także kilka propozycji zmian, których wprowadzenie
może przyczynić się do poprawy funkcjonowania Biuletynów Informacji Publicznej i ich
pozytywnej oceny w przyszłości.

Raport został wzbogacony o załączniki zawierające przegląd obowiązującego prawa
w zakresie regulacji dostępu do informacji publicznej, z zachowaniem hierarchii źródeł prawa
oraz wykaz najważniejszych orzeczeń sądowych, prezentujących linię judykatury dotyczącą
udostępniania informacji publicznej przez sądy i prokuraturę.

8

Podstawa prawna

Regulacja dostępu do informacji publicznej bezpośrednio koresponduje z
mechanizmami jawności działania podmiotów, które dysponują lub wytwarzają informacje
posiadające przymiot publicznych. Dodatkowo transparentność władzy publicznej sensu
largo ma walor antykorupcyjny, a udzielanie informacji publicznej jest czynnikiem
umożliwiającym obywatelom sprawowanie kontroli społecznej nad działalnością instytucji
publicznych.

Źródła regulacji prawnych odnoszących się do problematyki dostępu do informacji
publicznej należy upatrywać tak w prawie krajowym, jak i międzynarodowym, w tym w prawie
wspólnotowym.

Po raz pierwszy regulacja dostępu do informacji publicznej została wprowadzona w
Szwecji w roku 1766 w ustawie o wolności druku. W akcie tym został on uznany za prawo
obywatelskie. Kwestia prawa do informacji znalazła swój wyraz również we francuskiej
Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 r. Na szczególną uwagę zasługuje art. 10, art.
11, a przede wszystkim art. 15, który mówi, iż „Społeczeństwo ma prawo żądać od każdego
urzędnika publicznego sprawozdania z jego działalności”.

O prawie do informacji mowa jest także w innych aktach prawa międzynarodowego,
m.in. w:

1) art. 19 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r.;

2) art. 10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4
listopada 1950 r.;

3) art. 19 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 r.

Istotne znaczenie miała również Rekomendacja R(81) 19 Komitetu Ministrów dla
Państw Członkowskich Rady Europy z dnia 25 listopada 1981 r. w sprawie dostępu do
informacji posiadanej przez władze publiczne, która odnosi się do zasady jawności działań
administracji. Innym aktem odnoszącym się do dostępu do informacji jest Deklaracja Rady
Europy z dnia 29 kwietnia 1982 r. o wolności słowa i informacji, mająca znaczenie dla
dostępu obywateli Unii do dokumentów oraz Traktat podpisany w Amsterdamie w dniu 2
października 1997 r., który zagwarantował „każdemu obywatelowi Unii, każdej osobie
fizycznej lub prawnej zamieszkującej lub mającej siedzibę w państwie członkowskim prawo
dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (art.255). Należy
wskazać także na opracowaną w dniu 20 stycznia 1999 r. Zieloną Księgę Komisji Wspólnot
Europejskich, dotyczącą dostępu do informacji w publicznym sektorze społeczeństwa
informacyjnego. Jedną z naczelnych zasad Zielonej Księgi było wyłączenie obowiązku
wykazania uzasadnionego interesu w dostępie do dokumentów.

Do aktów prawa krajowego regulujących prawo dostępu do informacji publicznej,
zgodnie z konstytucyjną hierarchią źródeł prawa, należy zaliczyć: Konstytucję, ustawy zwykłe
oraz rozporządzenia.

9

Przepisem mającym kardynalne znaczenie dla możliwości realizacji prawa dostępu
do informacji publicznej jest art. 61 Konstytucji, który ustanawia to prawo na gruncie polskim.
Wskazany przepis określa realizację prawa do informacji w płaszczyźnie jednostka– władza
publiczna. Położenie jednostki ulega w tym przypadku wzmocnieniu, ponieważ nie tylko
dysponuje ona uprawnieniami wynikającymi z art. 54 Konstytucji, ale dodatkowo jest
wyposażona w roszczenie o dostarczenie jej informacji. Należy jednak podkreślić, że
roszczenie, którego podstawę stanowi art. 61 Konstytucji, obejmuje jedynie informacje
publiczne, dlatego też wyłączona jest możliwość dochodzenia tego prawa podmiotowego w
sprawach nie mających przymiotu „publicznego”. Próba zestawienia zakresu podmiotowego
dostępu do informacji publicznej, wynikającego z regulacji konstytucyjnej z art. 2 ust. 1
u.o.d.d.i.p., prowadzi do wniosku, iż jest on szerszy na gruncie ustawowym. Tezę tę
potwierdza wykładnia językowa wskazanych przepisów prawnych. I tak na gruncie
Konstytucji ustawodawca posłużył się zwrotem: „obywatel ma prawo do uzyskania informacji
(…)”, zaś w u.o.d.d.i.p. krąg podmiotów, którym przysługuje omawiane prawo został
wyraźnie poszerzony o inne kategorie. Art. 2 ust. 1 u.o.d.d.i.p. daje podstawy do postawienia
tezy, iż ustawodawca, przyznając każdemu prawo dostępu do informacji publicznej, zaliczył
je do grupy praw podmiotowych. Jest to wyraźna konsekwencja zagwarantowania przez
ustawę dostępu do informacji publicznej każdemu, bez względu na posiadanie interesu
faktycznego lub prawnego w dostępie do informacji.

Poza art. 61 Konstytucji, do problematyki dostępu do informacji odnosi się również
art. 54 (dotyczy prawa do pozyskiwania i rozpowszechniania informacji) oraz art. 74 (prawo
do informacji o stanie i ochronie środowiska).

Wśród aktów normatywnych rangi ustawowej, które warto odnotować z uwagi na
przedmiot niniejszego raportu, znajdują się w szczególności:

- ustawa o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. (Dz. U. Nr 112 z 8
października 2001 r., poz. 1198 oraz Dz. U. Nr 153 z 20 września 2002 r., poz. 1271),

- ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r. (Dz.U. z 2001 Nr 98,
poz. 1070 ze zm.,

- ustawa o prokuraturze z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 21,
poz. 206, z późn. zm.

Ważnym (w związku z przedmiotem monitoringu) uzupełnieniem ustawy o
prokuraturze jest rozporządzenie z dnia 24 marca 2010 r. Regulamin wewnętrznego
urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. z 2010 r., Nr 49,
poz. 296).

Dla określenia pojęcia informacji publicznej fundamentalne znaczenie ma art. 1 ust. 1
ustawy o dostępie do informacji publicznej (dalej: u.o.d.d.i.p.) oraz art. 61 Konstytucji. Pod
pojęciem informacji publicznej należy rozumieć informację o sprawach publicznych.
Widoczny już na pierwszy rzut oka jest tu: po pierwsze błąd logiczny („nieznane przez
nieznane”), po drugie bardzo szerokie ujęcie tego pojęcia. Dlatego prawodawca dokonał
przykładowego wyliczenia rodzajów informacji publicznej w art. 6 ust. 1 u.o.d.d.i.p., o czym
świadczy użyty przez niego zwrot „w szczególności”. We wskazanym przepisie
wyodrębniono pięć grup informacji. Informacją publiczną jest każda informacja dotycząca

10

spraw publicznych bez względu na czas jej wytworzenia. Stąd zakresem tego pojęcia objęte
są także informacje zawarte w rejestrach, ewidencjach i archiwach.

Zasady i tryb dostępu do informacji mogą zostać określone w: a) ustawie o dostępie
do informacji publicznej, b) ustawach szczególnych. Na gruncie u.o.d.d.i.p. można
wyodrębnić następujące zasady:

1) zasadę powszechności - niczym nieskrępowany dostęp dla każdego do każdej informacji
dotyczącej działalności państwa;

2) zasady jawności i przejrzystości informacji publicznej - każda informacja podlega bowiem
ujawnieniu, chyba że przepisy ustaw stanowią inaczej;

3) zasadę równości informacyjnej;

4) zasadę bezpłatności - nie mająca charakteru bezwzględnego i doznająca ograniczeń
wynikających z ustawy;

5) zasadę ustawowej ingerencji w sferę informacyjnych uprawnień jednostki – przepisy ustaw
mogą przewidywać ograniczenie prawa dostępu do informacji;

6) zasadę szybkości;

7) zasadę pierwszeństwa u.o.d.d.i.p. jeżeli brak jest regulacji określającej sposób
udostępniania informacji publicznej;

8) zasadę odpowiedzialności za treść informacji;

9) zasadę ochrony prawa do informacji publicznej - możliwość sądowej oceny

10) zasadę ustawowej ingerencji w sferę informacyjnych uprawnień jednostki.

Dostęp do informacji publicznej może być realizowany na podstawie art. 3 ust .1
u.o.d.d.i.p. i obejmuje uprawnienie do:

1) uzyskania informacji publicznej (również przetworzonej). Przedstawienie informacji, na
skutek złożonego wniosku powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu 14
dni od dnia złożenia wniosku. Art. 13 ust. 1 u.o.d.d.i.p. stanowi lex specialis wobec art. 35
k.p.a. Termin ten może być wydłużony do dwóch miesięcy. Ustawodawca nie określił jednak
przyczyn, z powodu których może dojść do wydłużenia terminu. Niezwłoczne udzielenie
informacji może mieć miejsce w szczególności wtedy, kiedy informacja dotyczy aktualnej
wiedzy w sprawach publicznych. Osobą dokonującą oceny, czy żądana informacja dotyczy
aktualnej wiedzy w sprawach publicznych, jest urzędnik. Nieudzielenie informacji w terminie
14 dni powoduje, iż organ jest obowiązany poinformować wnioskodawcę o przyczynach
opóźnienia i wskazać termin, w jakim udostępni informację. Udostępnianie informacji
generalnie jest wolne od opłat. Niemniej opłata może być pobierana w takich sytuacjach,
kiedy na skutek udostępnienia informacji na wniosek podmiot obowiązany do ich udzielenia
ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem
udostępnienia albo koniecznością przekształcenia informacji w sposób wskazany we
wniosku. Udzielenie informacji przetworzonej lub przekształconych możliwe jest tylko
wówczas, gdy zainteresowany podmiot wystąpi z wnioskiem konkretyzującym o jakie

11

przetworzenie lub przekształcenie chodzi. Przekształcenie będzie dotyczyło jedynie formy
informacji, nie zaś jej treści, np. skanowanie dokumentu, przesyłanie dokumentu pocztą
elektroniczną. Żądający informacji powinien nadto wykazać, że za udostępnieniem
przemawia „istotny interes publiczny”.

2) wglądu do dokumentów urzędowych - przy czym pomimo użytego sformułowania
„dokument urzędowy” możliwość wglądu będzie się odnosiła do każdego dokumentu, w
którym została zawarta informacja publiczna, chyba że podlegają one ograniczeniom
wynikającym z treści innych obowiązujących przepisów. Należy również zwrócić uwagę na
to, że zakres pojęcia „dokument urzędowy” jest inny od pojęcia „dokument zawierający
informację publiczną”. Pod pojęciem dokumentu pierwszego rodzaju należy rozumieć to, co
ustawodawca określił w art. 6 ust. 2 u.o.d.d.i.p. - Dokumentem urzędowym w rozumieniu
ustawy jest treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie
przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, w ramach
jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy. Wgląd do
dokumentów oznacza umożliwienie zapoznania się z ich treścią, przeczytanie go oraz
możliwość sporządzenia notatek.

3) dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z
powszechnych wyborów z możliwością rejestracji dźwięku i obrazu. Ograniczenie wstępu
może wynikać z przyczyn technicznych i lokalowych (art. 18 ust. 4 u.o.d.d.i.p.), co jednak nie
może prowadzić do nieuzasadnionego zapewnienia dostępu tylko wybranym podmiotom.

W polskiej ustawie regulującej dostęp do informacji publicznej z 2001 r. przewidziano
w art. 7 ust. 1 cztery formy realizacji dostępu do informacji publicznej: publikacja
dokumentów urzędowych w Biuletynie Informacji Publicznej; udostępnienie informacji na
wniosek osoby zainteresowanej (tutaj dostęp do informacji wymaga czynnego działania,
które przybiera postać wystąpienia do właściwego organu z wezwaniem o udzielenie
informacji wraz ze wskazaniem o jaką informację chodzi); wywieszenie informacji - w drodze
wyłożenia lub wywieszania informacji w miejscach ogólnie dostępnych, albo też przez
zainstalowane w tych miejscach urządzenia umożliwiającego zapoznanie się z tą informacją
tzw. infomaty (forma fakultatywna), jest to tzw. wgląd do dokumentu urzędowego; prawo
wstępu na posiedzenia organów kolegialnych władzy publicznej pochodzących z wyborów
powszechnych.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż podstawowym źródłem informacji
publicznej jest Biuletyn Informacji Publicznej, gdzie z ich treścią mogą zaznajomić się
wszyscy, którzy będą chcieli z niej skorzystać.

Podstawę prawną utworzenia Biuletynu Informacji Publicznej stanowi art. 8 ust. 1
u.o.d.d.i.p., a aktem wykonawczym, o szczególnym znaczeniu dla przeprowadzonego
monitoringu, jest rozporządzenie MSWiA z dn. 18 stycznia 2007 r. ws. Biuletynu Informacji
Publicznej.

Cechy charakterystyczne, jakim powinien odpowiadać Biuletyn, można sprowadzić do
następujących:

1) powszechna dostępność strony,

2) urzędowy charakter,
12

3) ujednolicona struktura stron,

4) prowadzona w formie bazy danych,

5) zakaz umieszczania w BIP reklam i innych treści o charakterze promocyjnym.

Strona główna Biuletynu winna zawierać:

- logo (znak graficzny) Biuletynu,

- imię i nazwisko, adres, numer telefonu, numer faksu i adres e-mail osób redagujących
stronę główną Biuletynu,

- instrukcję korzystania z Biuletynu,

- menu podmiotowe wraz z adresami URL,

- menu przedmiotowe,

- informację o liczbie odwiedzin podmiotowych stron Biuletynu i poszczególnych grup tema-
tycznych w menu przedmiotowym,

- rejestr zmian treści strony głównej Biuletynu, ze wskazaniem daty, od której zmiany te
obowiązują,

- moduł wyszukujący.

Strony www podmiotu wykonującego zadania publiczne (w tym organów objętych
monitoringiem) mogą przybierać następujące formy: 1) odrębne: strona www podmiotu oraz
strona BIP (zamieszczenie na obydwu stronach linków umożliwiających bezpośrednie
przechodzenie między stronami), 2) Strona www jest jednocześnie stroną BIP, jeżeli spełnia
wymogi określone w przepisach o dostępie do informacji publicznej.

Zakres treści umieszczonych w BIP-ie można podzielić na:

minimalny, tj. określony w:

- formie katalogu zamkniętego w ustawie o dostępie do informacji publicznej (wskazane w
art. 6 ust. 1 pkt 1-3, pkt 4 lit. a tiret drugie, lit. c i d, pkt 5)

- przepisach szczególnych, np. oświadczenia majątkowe składane przez osoby sprawujące
funkcje publiczne w jednostkach samorządu terytorialnego.

maksymalny - każda informacja publiczna, tj. „każda informacja o sprawach publicznych”.

Konstytucyjne prawo dostępu do informacji, podobnie jak inne prawa wskazane w
ustawie zasadniczej, nie są prawami absolutnymi: mogą podlegać ograniczeniom. Jedną z
wartości, będącą granicą dla wolności pozyskiwania informacji, jest prywatność jednostki,
gwarantowana przez Konstytucję RP w art. 47. W przypadku wyłączenia jawności informacji
publicznej, w BIP podaje się zakres wyłączenia, podstawę prawną wyłączenia jawności oraz
wskazuje się organ lub osobę, które dokonały wyłączenia, a w przypadku, o którym mowa w
art. 5 ust. 2, podmiot, w interesie którego dokonano wyłączenia jawności (art. 8 ust. 5
u.d.i.p.). Obowiązek dotyczy zamieszczania informacji o konkretnych dokonanych
13

wyłączeniach jawności informacji publicznej, tj.: decyzjach administracyjnych o odmowie
udostępnienia informacji publicznej, wyłączeniach dokonanych przy wprowadzaniu informacji
do BIP.

Informacja o wyłączeniu jawności informacji to również informacja publiczna, która
powinna w szczególności zawierać: zakres i podstawę prawną wyłączenia, organ lub osobę
dokonującą wyłączenia oraz podmiot, w interesie którego dokonano wyłączenia.

Nie zamieszczenie informacji publicznej w Biuletynie oznacza, że informacja taka jest
dostępna na wniosek. Zatem w sytuacji, kiedy wniosek o udostępnienie informacji dotyczy
kwestii zamieszczonej w Biuletynie, organ może odmówić jej udzielenia, powołując się na
Biuletyn Informacji Publicznej jako źródło informacji.

Postępowanie zmierzające do udostępnienia informacji publicznej na wniosek jest
szczególnym postępowaniem administracyjnym, w którym następuje modyfikacja niektórych
przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, z uwagi na odmienny przedmiot tego
postępowania. Udzielenie informacji publicznej nie jest sprawą administracyjną. Nadto
postępowanie to może zakończyć się albo czynnością materialno-techniczną (w przypadku
udostępnienia informacji publicznej) albo decyzją (w przypadku odmowy dostępu). Podstawą
materialnoprawną decyzji odmownej jest ustawa o dostępie do informacji publicznej, stąd też
w sytuacji, kiedy żądanie udostępnienia informacji odnosi się do informacji nie będącej
publiczną, brak jest podstaw prawnych do wydania decyzji. Wydanie w takiej sytuacji decyzji
obarcza ją wadą nieważności na podstawie art. 156§1 pkt.2 k.p.a. (ab initio), tj. wydanie
decyzji bez podstawy prawnej.

W zakresie terminu udostępnienia informacji ustawa stanowi, że udostępnienie ma
nastąpić bez zbędnej zwłoki, najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku. W sytuacji
niemożności dochowania tego terminu, podmiot zobowiązany do udzielania informacji
zobligowany jest poinformować o tym wnioskodawcę, przedstawić powody opóźnienia oraz
wskazać termin przedstawienia informacji. Udostępnienie informacji nie może nastąpić
później niż po upływie dwóch miesięcy od czasu złożenia wniosku. Odmowa udzielenia
informacji ma postać decyzji administracyjnej. Zastosowanie przez organ innej formy jest
niezgodne z prawem i stanowi bezczynność organu. Jednakże od odmowy udzielenia
informacji, z uwagi na tajemnice a także wartości i dobra chronione prawem, należy odróżnić
sytuację odmowy ze względu na brak ich posiadania. W tym ostatnim przypadku wystarczy
bowiem zachowanie pisemnej formy odpowiedzi. Podobnie organ nie jest uprawniony do
wydania decyzji odmawiającej dostępu do informacji publicznej, jeżeli żądana informacja nie
stanowi informacji publicznej. Pozytywne załatwienie wniosku, polegające na udostępnieniu
informacji publicznej, nie następuje w formie prawnej decyzji administracyjnej i z tego
powodu nie może być kwestionowane odwołaniem. Jeżeli zaś chodzi o formę prawną, w
jakiej umożliwia się dostęp, to jest to czynność materialno-techniczna.

Ograniczenie prawa dostępu do informacji publicznej może wynikać z zakresu i zasad
określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic
ustawowo chronionych (art. 5 ust. 1 u.o.d.d.i.p) lub z uwagi na prywatność osoby fizycznej
albo tajemnicę przedsiębiorcy (art. 5 ust. 2 u.o.d.d.i.p.). Kryterium ograniczenia dostępu do
informacji gromadzonych przez administrację stanowi interes, którym może być interes
publiczny, interes państwa, interes społeczny, interes gospodarczy, a także interes
indywidualny, interes jednostki i strony. Wszelkie ograniczenia dostępu do informacji
14

powinny być traktowane jako wyjątki od reguły, jaką jest prawo jednostki do informacji i
zasada jawności. W przypadku zaistnienia wątpliwości powinny one być rozpatrywane na
korzyść treści norm stanowiących regułę. W praktyce administracji trudno jest określić
granice pomiędzy interesem publicznym a interesem indywidualnym, ponieważ oba zwroty
są terminami nieostrymi, których zakres jest zmienny w czasie i zależy od przyjętych przez
interpretatora wartości o priorytetowym znaczeniu.

Sytuacją powodującą ograniczenie dostępu do informacji publicznej jest brak
posiadania takiej informacji przez podmiot zobowiązany do jej ujawnienia. O ograniczeniu
dostępu do informacji można mówić także wówczas, kiedy wnioskodawca zwraca się o
udostępnienie informacji przetworzonej. Dostęp bowiem do takich informacji jest możliwy
tylko w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego.
Ponieważ ustawodawca nie podaje definicji legalnej „kwestii szczególnie istotnych dla
interesu publicznego” odmowa na tej podstawie dostępu do przetworzonej informacji
publicznej ma cechy uznaniowości.

Ustawodawca przewidział w u.o.d.d.i.p. szereg środków prawnych, lecz nie pokusił
się o ich szczegółowe unormowanie, stosując przy tym zabieg legislacyjny polegający na
odesłaniu. Ratio legis systemu środków prawnych jest z jednej strony stworzenie gwarancji
zapobiegających samowoli działania administracji publicznej, a z drugiej stworzenie
mechanizmów dzięki którym obywatel, będący adresatem rozstrzygnięcia, nie czuje się
bezradny wobec administracji.

Kontrola administracyjna decyzji organów władzy publicznej ma charakter
instancyjny. Od decyzji odmawiającej dostępu do informacji publicznej, której podstawą są
przepisy u.o. d.i.p., przysługuje odwołanie, które powinno zostać rozpatrzone w terminie 14
dni. Pomimo wskazania w art. 16 ust. 2 u.o.d.i.p. expressis verbis, iż w odniesieniu do
decyzji odmawiającej dostępu do informacji publicznej stosuje się kodeks postępowania
administracyjnego, punkt drugi wskazanego przepisu wprowadza szczególne unormowanie.
Przepis kodeksu postępowania administracyjnego jest zatem w tym przypadku lex generalis,
zaś ustawa o dostępie do informacji publicznej – lex specialis. Wskazany przepis stanowi
bowiem, że w uzasadnieniu decyzji o odmowie dostępu należy wskazać imiona, nazwiska i
funkcje osób, które zajęły stanowisko w toku postępowania o udostępnienie informacji. Poza
tymi dodatkowymi wymogami, decyzja odmowna powinna zawierać wszystkie elementy
konstrukcyjne wskazane w art. 107§1 k.p.a., a zatem także pouczenie o przysługującym
środku zaskarżenia.

Jak zatem wynika z treści art. 16 u.o.d.i.p. odwołanie jest środkiem prawnym, który
znajduje zastosowanie jedynie w przypadku odmowy dostępu do informacji. Należy jednak
zwrócić uwagę, iż nie wszystkie przepisy ujęte w art. 127-140 k.p.a., będą miały tu
zastosowanie. Wnioskodawca, który do tej pory żądał dostępu do informacji, staje się teraz
stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a. i może wnieść odwołanie z uwzględnieniem pozostałych
zasad postępowania odwoławczego, takich jak: odformalizowanie pisma odwoławczego, czy
wniesienie go za pośrednictwem organu działającego w pierwszej instancji. Rozpoznanie
odwołania od decyzji odmownej następuje w terminie 14 dni, a zatem jest to krótszy termin,
w porównaniu z regulacją kodeksu postępowania administracyjnego (art. 35§3 k.p.a. in fine).
Ratio legis wprowadzenia tego terminu, było zapewne przyspieszenia postępowania. Zanim
sprawa zostanie przekazana do organu odwoławczego możliwe jest dokonanie samokontroli.
W wyniku jej przeprowadzenia organ pierwszoinstancyjny może uznać odwołanie w całości
15

za zasadne i uchylić dotychczasową decyzję, lecz nie wydaje nowej, a jedynie udostępnia
informację we właściwej formie (tj. czynności materialno-technicznej, o czym mowa wyżej).

W przypadku rozstrzygnięcia odmawiającego udostępnienia informacji publicznej
wydanej przez podmiot niebędący organem władzy publicznej1 zainteresowanemu
przysługuje środek prawny w postaci wniosku o ponowne rozstrzygnięcie sprawy. Na uwagę
zasługują dwa elementy tej regulacji. Po pierwsze mowa w niej o „organie niebędącym
organem władzy publicznej”, a za taki należy uznać organy samorządów gospodarczych i
zawodowych.

Ustawodawca wprowadził do u.o.d.d.i.p. zasadę dwuinstancyjnej sądowej ochrony
prawa do informacji publicznej. Dzięki temu zabiegowi droga sądowej oceny prawidłowości
odmowy dostępu do informacji, w rozumieniu ustawy, jest dopuszczalna, o tyle o ile przepisy
nie stanowią inaczej. Skarga powinna być wniesiona przez legitymowany podmiot i spełniać
wymagania stawiane pismom procesowym (tj. określone w art. 46 ustawy prawo o
postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Jej przedmiotem na gruncie ustawy o
dostępie do informacji publicznej może być:

- czynność materialno-techniczna, tj. udzielenie informacji publicznej,

- decyzja o odmowie dostępu do informacji lub decyzja o umorzeniu postępowania,

- bezczynność organu w czasie postępowania dotyczącego dostępu do informacji publicznej.

W sytuacji wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie odmową dostępu do
informacji publicznej z uwagi na wyłączenie jej jawności ze względu na ochronę prywatności,
tajemnicę inną niż państwowa, służbowa, skarbowa lub statystyczna albo z uwagi na
ochronę danych osobowych, przysługuje powództwo do sądu powszechnego. Kryterium
ustalenia właściwości sądu powszechnego stanowi zatem podstawa faktyczna odmowy
dostępu. Niedopuszczalnym jest pozostawienie stronie możliwości dokonania wyboru drogi
kontroli decyzji odmawiającej dostępu do informacji publicznej. Tryb administracyjno-sądowy
i postępowanie cywilne wyłączają się wzajemnie.

Ustawodawca odsyłając w zakresie środków prawnych do regulacji odrębnych, takich
jak kodeks postępowania administracyjnego, ustawa – prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi, czy kodeks postępowania cywilnego, wprowadza jednak pewne
modyfikacje, których zadaniem jest odformalizowanie i przyspieszenie postępowania
zmierzającego do udostępnienia informacji publicznej. Brak wyczerpującego unormowania
może rodzić w praktyce trudności, zarówno dla wnioskodawcy, żądającego dostępu do
informacji, jak i dla organu rozpatrującego środek prawny.

Ustawa o dostępie do informacji publicznej zawiera przepis karny, który przewiduje
karę grzywny, karę ograniczenia wolności lub karę pozbawienia wolności do roku dla osoby,
która wbrew ciążącemu na niej obowiązkowi nie udostępnia informacji publicznej.
Wprowadzono zatem penalizację każdego przypadku nieudostępnienia informacji publicznej
(tak w trybie wnioskowym jak i bezwnioskowym). Do przesłanek zaistnienia
odpowiedzialności na gruncie u.o.d.d.i.p. należy zaliczyć:

1
Np. przewodniczący Naczelnego Sądu Aptekarskiego - Wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 stycznia
2006r., II SA/Wa 1138/05,L EX nr 201447.
16

- posiadanie żądanej informacji,

- skierowanie wniosku,

- ustawowy obowiązek udostępnienia.

Ustawa o dostępie do informacji publicznej znajduje zastosowania w tych
przypadkach, gdy w przepisach odrębnych brak jest właściwej regulacji, stanowiąc lex
generalis, a także wtedy, gdy przepisy szczególne (lex specialis) odsyłają do uregulowania w
niej ujętego.

Sądy powszechne, pomimo braku wyraźnego wskazania przez ustawodawcę w art. 4
ust. 1 pkt. 1 u.o.d.i.p., mieszczą się w kategorii organów władzy publicznej i jako takie są
zatem obowiązane, na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznych, do
udostępnienia posiadanych przez nich informacji, mających przymiot publicznych. Do
informacji podlegających udostępnieniu należy zaliczyć m.in. informacje o zasadach
funkcjonowania podmiotu, stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania lub
rozstrzygania, prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach oraz o sposobach
i zasadach udostępniania danych w nich zawartych. Do informacji tego typu należy również
wokanda zawierająca spis spraw rozpoznawanych w danym dniu przez sąd w określonym
składzie. W świetle regulacji ujętej w ustawie – prawo o ustroju sądów powszechnych,
Prezes sądu jest organem właściwym do kierowania sądu i dokonywania czynności
z zakresu administracji sądowej, a co za tym idzie - właściwym do załatwiania spraw
wynikających z ustawy o dostępie do informacji publicznej przez udzielanie informacji lub
wydawanie decyzji.

Podobnie kształtuje się pozycja prawna prokuratury. Oznacza to, że prokuratura nie
została expressis verbis wymieniona w ustawie o dostępie do informacji publicznej, jako
podmiot, na którym ciąży obowiązek udostępnienia posiadanych przez nią informacji
publicznych. Jednakże, jak podkreśla się w doktrynie i na co wskazuje stan prawny (art. 2
ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne),
prokuratura należy do kategorii organów wykonujących zadania publiczne, a w związku
z tym mieści się w zakresie podmiotowym art. 4 u.o.d.d.i.p. Charakter zadań publicznych
realizowanych przez prokuraturę jest jednak inny niż administracyjny, gdyż głównym
zadaniem prokuratury jest stanie na straży praworządności. Z tego powodu, przedmiotem
udostępnienia przez prokuraturę będą informacje związane z wykonaniem tego zadania,
a zatem jest to zakres informacji przykładowo wskazanych w art. 6 u.o.d.d.i.p., jeżeli przepis
szczególny się temu nie sprzeciwia. Są to m. in. informacje odnoszące się do struktury
organizacyjnej, kompetencji, majątku, zamówień publicznych, kontroli. Podmiotami
uprawnionymi do dokonywania czynności z zakresu udostępniania informacji publicznych (w
tym wydawania decyzji administracyjnych) są, zgodnie z ustawą o prokuraturze
i rozporządzeniem Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek
organizacyjnych prokuratury, Prokurator Rejonowy i jego zastępca.

17

Metodologia

Prezentowany raport powstał w wyniku monitoringu, przeprowadzonego w sądach i
prokuraturach znajdujących w granicach właściwości terytorialnej województwa śląskiego,
realizowanego w okresie od marca do czerwca 2010 roku. Badanie było prowadzone w
ramach projektu „Przejrzysta Temida”.

Strony Biuletynu Informacji Publicznej podmiotów objętych badaniem podlegały
ocenie na podstawie specjalnego narzędzia, które zostało pogrupowane na cztery obszary
tematyczne: sąd apelacyjny i sądy okręgowe, sądy rejonowe, prokuratura apelacyjna i
prokuratury okręgowe, prokuratury rejonowe.

Przyjęto następujący system monitoringu podmiotów: jeżeli podlegający badaniu
podmiot posiadał na stronie BIP określone w pytaniu informacje, otrzymywał jeden punkt,
jeżeli zaś pożądanych informacji nie było, były niepełne lub nieaktualne, to podmiot nie
otrzymywał punktu.

Podczas monitoringu dokonano przeglądu Biuletynów Informacji Publicznej Sądu
Apelacyjnego w Katowicach, czterech sądów okręgowych: w Bielsku-Białej, Częstochowie,
Gliwicach i Katowicach, dwudziestu dziewięciu sądów rejonowych woj. śląskiego,
Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach, czterech prokuratur okręgowych: w Bielsku-Białej,
Częstochowie, Gliwicach i Katowicach i trzydzieści osiem prokuratur rejonowych woj.
śląskiego.

Jeżeli dane stanowiące informację publiczną znajdowały się w witrynie sądu lub
prokuratury, a nie były umieszczone w BIP-ie, to badanemu podmiotowi nie przyznawano
punktów. Publikację dokumentów ujętą na oficjalnych serwisach, uznawano za poprawną,
tylko wówczas, gdy w Biuletynie umieszczony był link do konkretnych stron, które były
równocześnie bezpośrednimi linkami do poszukiwanej informacji. W sytuacji, gdy link łączył
jedynie ze stroną główną serwisu, nawet gdy informacje się tam znajdowały, nie były
premiowane punktem. Taka metodologia wynika z konieczności realizacji postulatu łatwości
poszukiwania żądanych informacji publicznych i dlatego niedopuszczalne jest stosowanie
odesłań komplikujących proces poszukiwawczy. Ratio legis utworzenia Biuletynu Informacji
Publicznej było bowiem stworzenie swoistej platformy, na której dostępne będą informacje
posiadające przymiot „publicznej”.

Celem przeprowadzenia monitoringu było nie tylko zbadanie występowania
dokumentu, stanowiącego informację publiczną, ale także ich dostępność dla podmiotów
zainteresowanych. Dlatego też zwracano uwagę na przejrzystość i czytelność
umieszczanych informacji.

18

Ostatnią ważną kwestią, o jakiej należy wspomnieć, jest sposób prowadzenia
monitoringu. Wzorem lat poprzednich2 Biuletyn każdego podmiotu objętego badaniem był
przeglądany tego samego dnia, w sposób niezależny, przez dwóch odpowiednio wcześniej
przeszkolonych członków zespołu badawczego. Przyjęcie takiego modelu monitoringu miało
na celu rzetelne i obiektywne zebranie informacji niezbędnych do opracowania niniejszego
raportu.

2
G.Wójkowski, Indeks Przejrzystości Biuletynów Informacji Publicznej gmin województwa śląskiego,
Stowarzyszenie Bona Fides, Katowice 2008, K.Cichos, G.Wójkowski, Biuletyny Informacji Publicznej Urzędów
Gmin i Miast województwa śląskiego, Stowarzyszenie Bona Fides, Katowice 2010.
19

I. Ogólne wyniki monitoringu

Z uwagi na dychotomiczny przedmiot badań ogólne wyniki przeprowadzonych
czynności monitoringu należy odrębnie przedstawić w stosunku do sądów i odrębnie dla
prokuratur. Wspólnym mianownikiem może stać się jedynie ogólna ocena realizacji zadania
polegającego na prowadzeniu BIP-ów przez poszczególne sądy i prokuratury w
województwie śląskim na określonym poziomie. Z kolei sumaryczne zestawianie wszystkich
sądów z prokuraturami znajdującymi się na tym samym poziomie wydaje się
bezprzedmiotowe i może prowadzić do mylnego przekonania, że poszczególne grupy
podmiotów lepiej lub gorzej prowadzą strony BIP-u. Inne są też oczekiwania co do stron
sądów, a inne do stron BIP-u prokuratur. Celem raportu jest poprawa sposobu
funkcjonowania tego urzędowego publikatora teleinformatycznego w poszczególnych
badanych jednostkach.

20

II. Realizacja obowiązków z zakresu prowadzenia stron
podmiotowych BIP przez sądy

Pomimo braku wyraźnego wskazania w ustawie o dostępie do informacji publicznej, iż
zakresem podmiotowym stosowania jej przepisów objęte jest sądownictwo, nie budzi
wątpliwości, że także i sądy, ze względu m.in. na charakter realizowanych zadań i
dysponowanie majątkiem publicznym, są obligowane do prowadzenia stron podmiotowych
BIP. Realizacja tego obowiązku ma sprzyjać budowaniu zaufania obywateli do wymiaru
sprawiedliwości i transparentności jego działania. Ma także wymiar edukacyjny.

1.Sąd apelacyjny i sądy okręgowe.

W strukturze sądownictwa powszechnego sądy apelacyjne i okręgowe pełnią
szczególną rolę, a to ze względu na zakres ich kognicji. Tym bardziej ważne jest poprawne
realizowanie przez nie ciążących na nich obowiązków informacyjnych w postaci rzetelnego
prowadzenia strony podmiotowej BIP.

1.1.Organizacja strony podmiotowej BIP

Na wszystkich badanych stronach jest logo BIP (zgodne z księgą znaku BIP),
czytelny link do strony głównej BIP (www.bip.gov.pl), wyszukiwarka, rejestr zmian
(modyfikacje, itp.) a zamieszczone w BIP informacje można drukować i kopiować. Na trzech
z pięciu monitorowanych stron podmiotowych BIP znajduje się czytelny link do strony www
sądu (jeśli sąd posiada własną stronę internetową) oraz, pomimo prawnego zakazu, reklamy
w postaci banerów i linków. Mapa serwisu jest na czterech stronach, a instrukcja
udostępnienia informacji niezamieszczonych w BIP na jednej.

Ta warstwa badawcza obejmuje również zawartość tzw. metryczki, czyli wskazania
jakie metadane zostały zawarte w informacji publicznej. Monitoring wskazuje, iż imię i
nazwisko osoby wprowadzającej dane oraz oznaczenie czasu udostępnienia informacji
znajduje się na wszystkich stronach, zaś oznaczenie czasu wytworzenia informacji na trzech.
Niepokojąco wygląda kwestia wskazania imienia i nazwiska osoby, która wytworzyła
informację publiczną lub odpowiada za jej treść, gdyż na wszystkich monitorowanych
stronach występują błędy przy oznaczaniu tych informacji.

W płaszczyźnie informacji odnoszących się do redakcji strony, monitoring wskazuje,
iż imię i nazwisko, numer telefonu, numer telefaksu i adres poczty elektronicznej co najmniej
jednej z osób redagujących stronę podmiotową BIP, a także instrukcja korzystania ze strony
podmiotowej BIP znajduje się na wszystkich stronach. Adres redakcji strony podmiotowej
BIP podano na czterech z pięciu badanych stron.

21

Logo BIP (zgodne z księgą znaku BIP) 100%

Instrukcja korzystania z BIP 100%

Dane teleadresowe co najmniej jednej osoby redagującej BIP 100%

Oznaczenie czasu udostępnienia informacji 100%

Imię i nazwisko osoby wprowadzającej informacje 100%

Rejestr zmian 100%

Możliwośd drukowania i kopiowania informacji 100%

Czytelny link do strony głównej BIP 100%

Moduł wyszukujący 100%

Adres redakcji strony podmiotowej BIP 80%

Mapa serwisu 80%

Oznaczenie czasu wytworzenia informacji 60%

Czytelny link do strony www sądu 60%

Reklamy (banery, linki, inne) 60%

Instrukcja udostępnienia informacji niezamieszczonych w BIP 20%

Imię i nazwisko osoby, która wytworzyła informację lub odpowiada za jej treśd 0%

Wykres 1.1: Sąd apelacyjny i sądy okręgowe. Organizacja strony podmiotowej BIP.

1.2.Dane umożliwiające kontakt

Dane pozwalające zainteresowanemu na kontakt z sądem, takie jak: dokładny adres
(kod pocztowy, miejscowość, ulica, numer budynku), numer telefonu oraz godziny otwarcia
kasy sądu ujawniono na wszystkich stronach sądów okręgowych i sądu apelacyjnego
województwa śląskiego. Z kolei numer faxu, adres poczty elektronicznej, godziny pracy sądu
podano na czterech stronach. Na trzech spośród monitorowanych stron zawarto godziny
otwarcia biura podawczego, a godziny otwarcia biur poszczególnych wydziałów na dwóch.
Informacja o tym, jak dojechać do sądu znalazła się tylko na jednej stronie.

22

Dokładny adres 100%

Numer telefonu 100%

Godziny otwarcia kasy sądu 100%

Godziny pracy sądu 80%

Numer faksu 80%

E-mail 80%

Godziny otwarcia biura podawczego 60%

Godziny otwarcia poszczególnych wydziałów 40%

Informacja jak dojechad do sądu 20%

Wykres 1.2: Sąd apelacyjny i sądy okręgowe. Dane umożliwiające kontakt.

1.3. Zasady normujące funkcjonowanie

Monitoring stron podmiotowych sądów okręgowych i sądu apelacyjnego województwa
śląskiego wskazuje, iż informacja o przedmiocie działalności sądów oraz informacja o
właściwości miejscowej sądów została podana na każdej stronie. Informacja o podstawie
prawnej wraz z podanym tekstem/linkiem do aktów prawnych została podana na 3 stronach.
Niestety żadna strona nie zawiera zarządzeń prezesa sądu odnoszących się do klientów
sądu.

Informacje o przedmiocie działalności sądu 100%

Informacja o właściwości miejscowej sądu 100%

Podstawa prawna wraz z tekstem/linkiem do aktów prawnych 60%

Zarządzenia prezesa sądu 0%

Wykres 1.3: Sąd apelacyjny i sądy okręgowe. Akty prawne i zarządzenia prezesa dotyczące działania sądu.

1.4. Struktura organizacyjna

Art. 6 ust. 1 pkt. 2 ppkt. b) u.d.i.p. nakłada obowiązek informowania o strukturze
organizacyjnej. Przeprowadzony monitoring pokazuje, że imię i nazwisko Prezesa, imiona i

23

nazwiska wiceprezesów oraz imię i nazwisko dyrektora finansowego sądu zostały podane na
wszystkich stronach sądów okręgowych i sądu apelacyjnego województwa śląskiego. Skład
Kolegium sądu podano na czterech stronach. Z kolei zakres zadań Prezesa sądu, numer
telefonu do niego, zakres zadań kolegium, zadania wiceprezesów, zadania dyrektora
finansowego podano na trzech spośród pięciu monitorowanych w tym zakresie stron.
Numery telefonów do wiceprezesów sądu, numer telefonu do dyrektora finansowego sądu
podano na trzech stronach. Adres e-mail prezesa sądu został podany na dwóch stronach.
Tylko jedna strona podaje adresy e-mail wiceprezesów sądu, adres e-mail do dyrektora
finansowego, a także listę sędziów.

Na wszystkich stronach podmiotowych sądów okręgowych i sądu apelacyjnego
województwa śląskiego znajduje się wykaz wydziałów i informacja o ich kompetencji. Na
trzech spośród monitorowanych stron podano imię i nazwisko kierowników wydziałów, numer
telefonu i numer pokoju do poszczególnych wydziałów oraz wykaz oddziałów. Imię i
nazwisko kierowników oddziałów, kontakt do rzecznika prasowego wskazano na dwóch z
pięciu stron. Tylko na jednej stronie ujęto informację o kompetencjach każdego oddziału, nr
pokojów poszczególnych oddziałów i kontakcie do kuratorów. Niestety żadna ze stron nie
zawiera adresu poczty elektronicznej (e-mail) do wydziałów i e-maila, numeru telefonu,
numeru pokoju do poszczególnych oddziałów.

Informacja o sądach podległych została podana na trzech monitorowanych stronach
podmiotowych sądów okręgowych i sądu apelacyjnego województwa śląskiego, a informacja
o sądach nadrzędnych na dwóch.

24

Imię i nazwisko dyrektora/kierownika finansowego sądu 100%

Wykaz wydziałów 100%
Imiona i nazwiska wiceprezesów sądu 100%

Informacja o kompetencji każdego wydziału 100%
Imię i nazwisko prezesa sądu 100%

Czy podany jest skład Kolegium sądu 80%

Wykaz oddziałów, komórek, samodzielnych stanowisk 60%
Czy podany jest zakres zadao kolegium 60%

Numer telefonu do dyrektora/kierownika finansowego sądu 60%
Numer telefonu do poszczególnych wydziałów 60%

Imię i nazwisko kierowników wydziałów 60%
Numery telefonów do wiceprezesów sądu 60%

Numer telefonu do prezesa sądu 60%
Zadania dyrektora/kierownika finansowego 60%

Zadania wiceprezesów 60%

Zakres zadao prezesa sądu 60%
Informacja o sądach podległych 60%

Numer pokojów poszczególnych wydziałów 60%
Imię i nazwisko kierowników oddziałów 40%

Adres e-mail prezesa sądu 40%
Informacja a sądach nadrzędnych 40%

kontakt do rzecznika prasowego 40%
Kontakt do kuratorów 20%

Numery pokojów poszczególnych oddziałów 20%

Adresy e-mail wiceprezesów sądu 20%
Informacja o kompetencji każdego oddziału 20%

Adres e-mail do dyrektora/kierownika finansowego sądu 20%
Lista sędziów 20%

E-mail do poszczególnych wydziałów 0%
Dane teleadresowe poszczególnych oddziałów 0%

Wykres 1.4: Sąd apelacyjny i sądy okręgowe. Struktura organizacyjna.

25

1.5. Wykaz podmiotów współdziałających z sądem

Przedmiotem monitoringu stron podmiotowych sądów okręgowych i sądu
apelacyjnego województwa śląskiego były także wykazy podmiotów współdziałających z
sądami. W tej płaszczyźnie ustalono, iż tłumaczy przysięgłych, kancelarii komorniczych,
lekarzy sądowych oraz stałych mediatorów organizacji społecznych i zawodowych ujawniono
na dwóch badanych stronach. Podmiot zainteresowany może zapoznać się z listą kuratorów
tylko na jednej ze stron.

Wykaz lekarzy sądowych 40%

Wykaz kancelarii komorniczych 40%

Wykaz stałych mediatorów 40%

Wykaz tłumaczy przysięgłych 40%

Wykaz kuratorów 20%

Wykres 1.5: Sąd apelacyjny i sądy okręgowe. Wykaz podmiotów współdziałających z sądem.

1.6. Obsługa interesanta

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt. 3 ppkt. d i e) u.d.i.p. podmioty na które nałożono
obowiązek prowadzenia BIP powinny umieszczać w nim informacje w zakresie sposobu
przyjmowania i załatwiania spraw oraz o stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich
załatwienia lub rozstrzygnięcia. Podczas monitoringu ustalono, że poradnik interesanta
znajduje się jedynie na stronie Sądu Apelacyjnego. Informacja o sposobie wniesienia pisma
do sądu (gdzie jest biuro podawcze, kiedy jest czynne), o stronach i pełnomocnikach, o
środkach odwoławczych, o instytucjach wymiaru sprawiedliwości (Rada Adwokacka, Izba
Radców Prawnych, Izba Notarialna, Prokuratury), o instytucjach świadczących bezpłatną
pomoc prawną oraz o postępowaniach mediacyjnych/uproszczonych/innych odrębnych
znalazła swoje miejsce tylko na dwóch z pięciu monitorowanych stron. Jedynie na stronie
Sądu Okręgowego w Gliwicach zainteresowany odnajdzie informacje odnośnie wysokości
opłat i sposobu ich wnoszenia.

Z punktu widzenia obsługi interesanta ważna jest także możliwość kontaktu z
poszczególnymi organami sądu. W tej płaszczyźnie wynik monitoringu wskazuje, iż
26

informacja o godzinach przyjęć interesantów przez Prezesa została podana na dwóch
spośród pięciu monitorowanych stron a przewodniczących wydziałów tylko na stronie Sądu
Apelacyjnego. Na wszystkich stronach ujawniono brak informacji o godzinach przyjęć
interesantów przez przewodniczących oddziałów.

Podmiot korzystający z usług sądowych nie musi legitymować się wiedzą prawniczą
dlatego cenne są informacje na temat wniosków wnoszonych do sądów. Wyniki monitoringu
stron podmiotowych sądów okręgowych i sądu apelacyjnego w województwie śląskim
pokazuje, iż możliwość wysłania dokumentów bez konieczności pojawiania się w sądzie
(elektroniczna skrzynka podawcza) lub telefaksem została przewidziana na wszystkich
stronach. Formularz kontaktowy, wzory podstawowych dokumentów w postępowaniu
(pozew, odpowiedź na pozew itp.) znajdują się tylko na stronie Sądu Apelacyjnego i Sądu
Okręgowego w Gliwicach. Możliwość sprawdzenia stanu realizacji sprawy indywidualnej
znajduje się na dwóch spośród monitorowanych stron (Sądu Okręgowego w Bielsku- Białej i
Częstochowie). Na żadnej ze stron nie stwierdzono formularzy wniosków o pomoc prawną z
urzędu.

E-wokanda znajduje się na dwóch z pięciu monitorowanych stron sądów okręgowych
i sądu apelacyjnego w województwie śląskim. Jeżeli chodzi o jej zawartość, to są tam przede
wszystkim terminy rozpraw, numery sal rozpraw, godziny rozpoczęcia procesu. Żadna ze
stron nie informuje o odwołanych rozprawach. Na trzech stronach BIP zawarto statystykę
spraw za poprzedni rok/półrocze, a na jednej - Bazę Orzeczeń (strona Sądu Apelacyjnego).

Dla strony postępowania istotna jest wiedza w zakresie opłat sądowych, stąd
upowszechnienie jej w BIP jest szczególnie ważne. Informacje na temat zwolnienia od
kosztów sądowych, zwrotu kosztów sądowych, numeru konta bankowego sądu oraz prawa
pomocy znalazły się na dwóch stronach (strona Sądu Apelacyjnego oraz strona Sądu
Okręgowego w Gliwicach).

27

Elektroniczna skrzynka podawcza 100%
Informacje o wszczęciu postępowania 80%
Statystyka spraw za poprzedni rok/półrocze 60%
Możliwośd sprawdzenia stanu realizacji sprawy indywidualnej 40%
Informacje o zwolnieniu od kosztów sądowych 40%
Informacje o instytucjach wymiaru sprawiedliwości 40%
Terminy rozpraw (w e-wokandzie) 40%
Informacje o prawie pomocy 40%
Wzory podstawowych dokumentów w postępowaniu 40%
e-wokanda 40%
Godziny przyjęd interesantów przez prezesa sądu 40%
Informacje o zwrocie kosztów sądowych 40%
Informacje o środkach odwoławczych 40%
Konta bankowe sądu 40%
Informacje o sposobie wniesienia pisma do sądu 40%
Informacje o stronach i pełnomocnikach 40%
Godziny rozpoczęcia procesu (w e-wokandzie) 40%
Informacje o postępowaniach mediacyjnych/uproszczonych/innych odrębnych 40%
Numery sal rozpraw (w e-wokandzie) 40%
Formularz kontaktowy 40%
Informacje o instytucjach świadczących bezpłatną pomoc prawną 40%
Informacje o wysokości opłat sądowych 20%
Baza Orzeczeo 20%
Godziny przyjęd interesantów przez przewodniczących wydziałów 20%
Poradnik interesanta 20%
Formularz wniosku o pomoc prawną z urzędu 0%
Godziny przyjęd interesantów przez przewodniczących oddziałów 0%
Odwołania (w e-wokandzie) 0%

Wykres 1.6: Sąd apelacyjny i sądy okręgowe. Obsługa interesanta.

1.7. Ogłoszenia

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 3 ppkt. g u.d.i.p., w BIP- ie umieszcza się informacje
odnoszące się do naboru kandydatów na wolne stanowiska. Tylko na jednej z pięciu
sprawdzanych stron ogłoszenia na wolne stanowisko, zawierające wymogi formalne i termin
składania dokumentów, zostawione są także po zakończeniu rekrutacji. Wyniki naboru po
zakończonej rekrutacji znajdowały się w trzech Biuletynach.

Informacja o postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego oraz informacje o
zakończonych postępowaniach została podana na dwóch monitorowanych w tym zakresie
stronach.

28

Wyniki naboru na wolne stanowisko 60%

Ogłoszenia o zamówieniach publicznych 40%

Ogłoszenia o wynikach zamówieo publicznych 40%

Ogłoszenia na wolne stanowisko 20%

Wykres 1.7: Sąd apelacyjny i sądy okręgowe. Ogłoszenia urzędu.

1.8. Inne dane

Z art. 6 ust. 1 pkt. 3 ppkt. f) u.d.i.p., wynika nakaz umieszczania w Biuletynie
Informacji Publicznej informacji o prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach oraz
sposobach i zasadach udostępniania danych w nich zawartych. Obowiązek informowania o
prowadzonych rejestrach/zbiorach danych osobowych wypełnia trzy z pięciu
monitorowanych stron.

Jak wynika z art. 6 ust. 1 pkt. 4 u.d.i.p., podmioty, na które ustawodawca nałożył
obowiązek informacyjny poprzez prowadzenie BIP-u, powinny m.in. informować o efektach
przeprowadzonych kontroli. Próżno jednak poszukiwać na którejkolwiek ze stron sądów
okręgowych i sądu apelacyjnego w województwie śląskim wyników kontroli/audytów
zewnętrznych i wewnętrznych przeprowadzonych w sądzie.

Z treści art. 6 ust. 1 pkt. 5 u.d.i.p., wynika nakaz informowania o sposobie
gospodarowania mieniem publicznym. Informacja o majątku sądu została ujawniona na
czterech stronach sądów okręgowych i sądu apelacyjnego województwa śląskiego (z
wyjątkiem strony Sądu Okręgowego w Gliwicach).

29

Majątek sądu 80%

Prowadzone rejestry/zbiory danych osobowych i archiwa 60%

Sposoby zapoznania się z prowadzonymi rejestrami, zbiorami i archiwum 20%

Wyniki kontroli/audytów zewnętrznych przeprowadzonych w sądzie 0%

Wyniki kontroli/audytów wewnętrznych przeprowadzonych w sądzie 0%

Wykres 1.8: Sąd apelacyjny i sądy okręgowe. Inne dane.

30

2. Sądy rejonowe

Oprócz sądów apelacyjnych i okręgowych obowiązek prowadzenia stron
podmiotowych Biuletynu Informacji Publicznej ciąży także na sądach rejonowych.

2.1. Organizacja strony podmiotowej BIP

Wszystkie analizowane strony podmiotowe BIP w badanym zakresie zawierają logo
BIP (zgodnie z księgą znaku BIP), wyszukiwarkę oraz stwarzają techniczną możliwość nie
tylko przeglądania, ale także kopiowania i drukowania informacji tam umieszczonych. Na
75,9% badanych stron zawarto czytelny link do strony głównej BIP (www.bip.gov.pl).
Czytelny link do strony www sądu, o ile sąd posiada własną stronę internetową znajduje się
na 62,1% monitorowanych stron. Mapa serwisu oraz rejestr zmian i modyfikacji informacji
zamieszonych na stronach podmiotowych posiada 55,2% spośród monitorowanych.
Instrukcja postępowania podmiotu zainteresowanego informacją publiczną nieumieszczoną
na stronie BIP znajduje się na 24,1% monitorowanych stron podmiotowych. Niedozwolone w
świetle regulacji ustawowej reklamy, banery, linki znalazły się na 20,7% badanych stron.

W tej płaszczyźnie badawczej analizowano także tzw. metryczkę informacji publicznej
oraz redakcję strony BIP. Wyniki pierwszego zakresu wskazują, iż oznaczenie czasu
udostępnienia informacji wyjawiono na 93,1% stron, dane umożliwiające identyfikację osoby
wprowadzającej dane (imię i nazwisko) – na 72,4%, oznaczenie czasu wytworzenia
informacji – na 34,5% stron oraz wskazanie danych osoby wytwarzającej informację i
odpowiadającej za jej treść (imię i nazwisko) - na 24, 1% monitorowanych stron.

W drugim zakresie, tj. redakcji stron BIP ustalono, że na 72,4% wskazano instrukcję
korzystania ze strony podmiotowej BIP. Adres redakcji strony a także dane personalne,
numer telefonu, numer telefaksu i adres poczty elektronicznej co najmniej jednej z osób
redagujących stronę podmiotową BIP wskazano na 58,6% monitorowanych stron
podmiotowych sądów rejonowych województwa śląskiego.

31

Możliwośd drukowania i kopiowania informacji 100,0%
Moduł wyszukujący 100,0%
Logo BIP (zgodne z księgą znaku BIP) 100,0%
Oznaczenie czasu udostępnienia informacji 93,1%
Czytelny link do strony głównej BIP 75,9%
Instrukcja korzystania z BIP 72,4%
Imię i nazwisko osoby wprowadzającej informacje 72,4%
Czytelny link do strony www sądu 62,1%
Adres redakcji strony podmiotowej BIP 58,6%
Dane teleadresowe co najmniej jednej osoby redagującej BIP 58,6%
Rejestr zmian 55,2%
Mapa serwisu 55,2%
Oznaczenie czasu wytworzenia informacji 34,5%
Imię i nazwisko osoby, która wytworzyła informację lub odpowiada za jej treśd 24,1%
Instrukcja udostępnienia informacji niezamieszczonych w BIP 24,1%
Reklamy (banery, linki, inne) 20,7%

Wykres 2.1: Sądy rejonowe. Organizacja BIP.

2.2. Dane umożliwiające kontakt

Podstawowe informacje umożliwiające kontakt z sądem, tj. dokładny adres (kod
pocztowy, miejscowość, ulica, numer budynku) oraz numer telefonu zostały wskazane na
96,6% badanych stron sądów rejonowych (brakuje tych danych na stronie SR w Sosnowcu).
Godziny otwarcia kas sądowych podano na 69% monitorowanych stron. Na 65,5 % stron
sądów podano numery faxu oraz godziny pracy sądu. Adres e-mailowy umożliwiający
elektroniczny kontakt z sądem został wskazany na 62,1% monitorowanych stron. Godziny
otwarcia biura podawczego znajdują się na 58,6% stron, z kolei godziny otwarcia biur
poszczególnych wydziałów posiada 48,3% stron. Informacja pozwalająca ustalić, jak
dojechać do sądu, została podana na 13,8% stron (strony SR Katowice–Wschód, Jaworzno,
Tychy i Żory).

32

Dokładny adres 96,6%

Numer telefonu 96,6%

Godziny otwarcia kasy sądu 69,0%

Godziny pracy sądu 65,5%

Numer faksu 65,5%

E-mail 62,1%

Godziny otwarcia biura podawczego 58,6%

Godziny otwarcia poszczególnych wydziałów 48,3%

Informacja jak dojechad do sądu 13,8%

Wykres 2.2: Sądy rejonowe. Dane umożliwiające kontakt.

2.3. Zasady normujące funkcjonowanie

Z wyników monitoringu wynika, iż informacja o podstawie prawnej wraz z podanym
tekstem/linkiem do aktów prawnych została podana na 86,2% stron (danych tych brakuje na
stronach SR w Bielsku – Białej, Cieszynie, Sosnowcu i Żywcu), informacja o przedmiocie
działalności sądu znajduje się na 72,4% stron, zaś informacja o właściwości miejscowej sądu
(dla sądów rejonowych z wyszczególnieniem ulic) na 69% stron sądów rejonowych
województwa śląskiego. Żadna ze stron nie zawiera zarządzeń Prezesa sądu (np.
dotyczących dnia wolnego od pracy za święto przypadające w sobotę).

Podstawa prawna wraz z tekstem/linkiem do aktów prawnych 86,2%

Informacje o przedmiocie działalności sądu 72,4%

Informacja o właściwości miejscowej sądu 69,0%

Zarządzenia prezesa sądu 0,0%

33

Wykres 2.3: Sądy rejonowe. Akty prawne i zarządzenia prezesa sądu.

2.4. Struktura organizacyjna

Podstawą prawną do umieszczania informacji odnoszących się do struktury
organizacyjnej jest art. 6 ust. 1 pkt. 2 ppkt. b u.d.i.p.

W tej płaszczyźnie dokonano monitoringu informacji umieszczanych w BIP w zakresie
organów sądu, osób pełniących w nich funkcje i ich kompetencji oraz wewnętrznej struktury.
Personalne wskazanie (z imienia i nazwiska) Prezesa sądu znalazło się na 93,1% badanych
stron (nie ma tej informacji na stronie SR w Bielsku-Białej i Sosnowcu). 89,7% stron zawiera
informację o osobie kierownika finansowego sądu (imię i nazwisko), a 86,3 % podaje imiona i
nazwiska wiceprezesów sądu - brakuje tej informacji na stronie SR w Bielsku-Białej,
Lublińcu, Sosnowcu i Tarnowskich Górach). Informację o innych samodzielnych
stanowiskach, komórkach itp. ujęto na 79,3% monitorowanych stron. Adres e-mail do
kierownika finansowego sądu podano na 65,5% stron a numer telefonu do niego na 62,1%
stron. Numer telefonu do Prezesa zawiera 58,6% badanych stron, a 55,2% informuje o
realizowanych przez niego zadaniach. 44,8% stron wskazuje na numery telefonów do
wiceprezesów. Zadania kierownika finansowego zostały podane na 41,4% stron, a zakres
realizowanych zadań przez wiceprezesów ujawniono na 34,4% monitorowanych Biuletynów.
Lista sędziów orzekających w poszczególnych sądach objętych przedmiotowym badaniem
znajduje się na 20,7% stron sądów. Informacje najrzadziej pojawiające się na stronach
podmiotowych sądów województwa śląskiego to adres e-mailowy do Prezesa sądu – 13,8%
(tylko na stronach SR w Gliwicach, Jaworznie, Katowicach-Zachód i Mikołowie) oraz adresy
e-mailowe do wiceprezesów 10,3% (strony SR w Będzinie, Jaworznie, Katowicach–Zachód).

Wniosek nasuwający się z analizy powyższych danych pozwala stwierdzić, iż informacje o
organach sądów, których umieszczanie na stronach podmiotowych BIP stanowi wypełnienie
dyspozycji art. 6 ust. 1 pkt. 2 ppkt. d) u.d.i.p., nie mają charakteru kompleksowego.

Drugi zakres mieszczący się w monitorowanej płaszczyźnie to informacje
organizacyjne sensu stricte. Wykaz wydziałów znajduje się na 93,1% monitorowanych stron
(danych tych brakuje na stronach SR w Dąbrowie Górniczej i Sosnowcu). Dane
identyfikujące kierowników wydziałów wskazano na 82,8% stron. Na 79,3% monitorowanych
stron podano do wiadomości publicznej numery telefonów do poszczególnych wydziałów
oraz wykaz oddziałów. Dane personalne (imię i nazwisko) kierowników oddziałów oraz adres
poczty elektronicznej, numery telefonów oraz numery pokojów poszczególnych wydziałów
podaje 69% badanych stron sądów województwa śląskiego. Informacje pozwalające na
kontakt z kuratorami podano na 65,5% stron sądów. Numery pokojów poszczególnych
oddziałów podano na 51,7 % stron. Informacja o kompetencji każdego wydziału znajduje się
na 41,4% stron, a kompetencjach oddziałów – na 20,7%. Najrzadziej wyjawia się adres e-
mailowy do wydziałów sądowych – 10,3% (mają te informację strony SR w Jaworznie,
Rudzie śląskiej i Zabrzu).

Informacja o sądach nadrzędnych figuruje na 41,4% stron.

34

Wykaz wydziałów 93,1%
Imię i nazwisko prezesa sądu 93,1%
Imię i nazwisko dyrektora/kierownika finansowego sądu 89,7%
Imiona i nazwiska wiceprezesów sądu 86,2%
Imię i nazwisko kierowników wydziałów 82,8%
Wykaz oddziałów, komórek, samodzielnych stanowisk 79,3%
Numer telefonu do poszczególnych wydziałów 79,3%
Imię i nazwisko kierowników oddziałów 69,0%
Dane teleadresowe poszczególnych oddziałów 69,0%
Numer pokojów poszczególnych wydziałów 69,0%
Kontakt do kuratorów 65,5%
Adres e-mail do dyrektora/kierownika finansowego sądu 65,5%
Numer telefonu do dyrektora/kierownika finansowego sądu 62,1%
Numer telefonu do prezesa sądu 58,6%
Zakres zadao prezesa sądu 55,2%
Numery pokojów poszczególnych oddziałów 51,7%
Numery telefonów do wiceprezesów sądu 44,8%
Informacja o kompetencji każdego wydziału 41,4%
Informacja a sądach nadrzędnych 41,4%
Zadania dyrektora/kierownika finansowego 41,4%
Zadania wiceprezesów 34,5%
Informacja o kompetencji każdego oddziału 20,7%
Lista sędziów 20,7%
Adres e-mail prezesa sądu 13,8%
E-mail do poszczególnych wydziałów 10,3%
Adresy e-mail wiceprezesów sądu 10,3%

Wykres 2.4: Sądy rejonowe. Struktura organizacyjna.

2.5. Wykaz podmiotów współdziałających z sądem

W zakresie podmiotów współdziałających z sądem w wykonywaniu przez niego
zadań, 58,1% monitorowanych stron zawiera listę kuratorów, 41,4% podaje listę tłumaczy
przysięgłych, 37,9% zawiera listę kancelarii komorniczych i listę lekarzy sądowych, a tylko
24,1% informuje o stałych mediatorach, organizacjach społecznych i zawodowych.

35

Wykaz kuratorów 58,6%

Wykaz tłumaczy przysięgłych 41,4%

Wykaz lekarzy sądowych 37,9%

Wykaz kancelarii komorniczych 37,9%

Wykaz stałych mediatorów 24,1%

Wykres 2.5: Sądy rejonowe. Wykaz podmiotów współdziałających z sądem.

2.6. Obsługa interesanta

Art. 6 ust. 1 pkt. 3 ppkt. d i e) u.d.i.p. wskazuje, iż podmioty, na które nałożono
obowiązek prowadzenia BIP, powinny umieszczać w nim informacje w zakresie sposobu
przyjmowania i załatwiania spraw oraz o stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich
załatwienia lub rozstrzygnięcia. Zgodnie z treścią przytoczonego przepisu w kolejnym
obszarze monitorowano strony BIP pod kątem informacji na temat przyjmowania i
rozpatrywania spraw (55,2% badanych stron zawiera tę informację), a także treść tzw.
poradnika interesanta, godziny przyjęć interesantów oraz e-wokandę, informację o
wnioskach i opłatach sądowych.

W poradniku interesanta najczęściej podawano informacje o wszczęciu postępowania
(44,8% stron). Kolejna często pojawiająca się informacja na temat sposobu wnoszenia opłat
(34,5% monitorowanych stron), wysokość opłaty (37,9%), sposób wnoszenia pisma do sądu
(tj. gdzie znajduje się biuro podawcze i czy jest czynne) - 27,6% stron, informacje o
instytucjach wymiaru sprawiedliwości (Rada Adwokacka, Izba Radców Prawnych, Izba
Notarialna, Prokuratury) i o instytucjach świadczących bezpłatną pomoc prawną - 24,1%
stron, o środkach odwoławczych – 20,7%. Informacje traktujące o stronach i
pełnomocnikach, a także o postępowaniach uproszczonych/innych odrębnych zostały
zamieszczone tylko na 17,2% sprawdzanych Biuletynów.

Na 69% badanych stron podano godziny przyjęcia interesantów przez Prezesa sądu
(brak danych na stronach SR w Bielsku–Białej, Bytomiu, Chorzowie, Dąbrowie Górniczej,
Lublińcu, Pszczynie, Siemianowicach Śl., Sosnowcu i Żywcu). Godziny przyjęć interesantów
przez przewodniczących wydziałów – 37,9%, przewodniczących oddziałów - 13,8%
monitorowanych stron.

E-wokanda w BIP znajduje się na 27,6% monitorowanych stron. Co do informacji w
niej zawartych, to najczęściej podawany jest numer sali rozpraw oraz godzin rozpoczęcia
procesu (na 24,1% monitorowanych stron). Podaje się także terminy rozpraw (20,7% stron).

36

Brakuje informacji na temat rozpraw odwołanych. Ponadto BIP zawiera statystykę spraw za
poprzedni rok/półrocze -24,1% monitorowanych stron. Żaden z monitorowanych BIP nie
zawierał bazy orzeczeń.

W zakresie informacji odnoszących się do kosztów sądowych, najczęściej podaje się
konta bankowe sądu (51,7%), wysokość opłat sądowych (37,9%), wskazanie okoliczności
umożliwiających zwolnienie od kosztów sądowych (24,1%). Najrzadziej (17,2%) wskazuje się
na sytuacje umożliwiające zwrot kosztów oraz informacje na temat pomocy prawnej
monitorowanych stron. Informacje te umieszczone są na stronach SR w Rudzie Śl., Rybniku,
Wodzisławiu Śl., Zabrzu, Żorach.

Godziny przyjęd interesantów przez prezesa sądu 69,0%
Elektroniczna skrzynka podawcza 62,1%
Poradnik interesanta 55,2%
Konta bankowe sądu 51,7%
Informacje o wszczęciu postępowania 44,8%
Informacje o wysokości opłat sądowych 37,9%
Godziny przyjęd interesantów przez przewodniczących wydziałów 37,9%
Możliwośd sprawdzenia stanu realizacji sprawy indywidualnej 31,0%
e-wokanda 27,6%
Wzory podstawowych dokumentów w postępowaniu 27,6%
Formularz kontaktowy 27,6%
Informacje o sposobie wniesienia pisma do sądu 27,6%
Informacje o zwolnieniu od kosztów sądowych 24,1%
Statystyka spraw za poprzedni rok/półrocze 24,1%
Godziny rozpoczęcia procesu (w e-wokandzie) 24,1%
Numery sal rozpraw (w e-wokandzie) 24,1%
Informacje o instytucjach świadczących bezpłatną pomoc prawną 24,1%
Informacje o instytucjach wymiaru sprawiedliwości 24,1%
Terminy rozpraw (w e-wokandzie) 20,7%
Informacje o środkach odwoławczych 20,7%
Informacje o zwrocie kosztów sądowych 17,2%
Informacje o prawie pomocy 17,2%
Informacje o postępowaniach mediacyjnych/uproszczonych/innych odrębnych 17,2%
Informacje o stronach i pełnomocnikach 17,2%
Godziny przyjęd interesantów przez przewodniczących oddziałów 13,8%
Formularz wniosku o pomoc prawną z urzędu 6,9%
Baza Orzeczeo 0,0%
Odwołania (w e-wokandzie) 0,0%

Wykres 2.6: Sądy rejonowe. Obsługa interesanta.

37

2.7. Ogłoszenia

W świetle art. 6 ust. 1 pkt. 3 ppkt. g u.d.i.p., w BIP- ie umieszcza się informacje
odnoszące się do naboru kandydatów na wolne stanowiska. W przypadku 62,1%
sprawdzanych stron ogłoszenia na wolne stanowisko, zawierające wymogi formalne i termin
składania dokumentów, zostawione są także po zakończeniu rekrutacji. Wyniki naboru po
zakończonej rekrutacji znajdowały się w 65,5% Biuletynów.

W przedmiocie zamówień publicznych wskazuje się na informacje o zakończonych
postępowaniach (58,6%). Z kolei informacje o postępowaniach o udzielenie zamówienia
publicznego publikuje 37,9% badanych podmiotów.

Wyniki naboru na wolne stanowisko 65,5%

Ogłoszenia na wolne stanowisko 62,1%

Ogłoszenia o wynikach zamówieo publicznych 58,6%

Ogłoszenia o zamówieniach publicznych 37,9%

Wykres 2.7: Sądy rejonowe. Ogłoszenia urzędu.

2.8.Inne dane

Zgodnie z art. art. 6 ust. 1 pkt. 3 ppkt. f) u.d.i.p., w Biuletynie Informacji Publicznej
należy informować o prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach oraz sposobach i
zasadach udostępniania danych w nich zawartych. W tym przedmiocie monitoring wskazuje,
iż 37,9% spośród badanych stron sądów rejonowych województwa śląskiego zawiera
informację o prowadzonych rejestrach/zbiorach danych osobowych, a 20,7% informuje o
sposobach zapoznania się z prowadzonymi rejestrami, zbiorami danych osobowych i
archiwum.

Analiza art. 6 ust. 1 pkt. 4 u.d.i.p., wskazuje, iż podmioty na które ustawodawca
nałożył obowiązek informacyjny poprzez prowadzenie BIP-u powinny m.in. informować o
efektach przeprowadzonych kontroli. Niestety żadna z monitorowanych stron nie wskazuje
na wyniki kontroli/audytów zewnętrznych i wewnętrznych przeprowadzonych w sądzie.

Z treści art. 6 ust. 1 pkt. 5 u.d.i.p., wynika nakaz informowania o sposobie
gospodarowania mieniem publicznym. W związku z tym ostatnią płaszczyzną badania stały
38

się informacje o majątku i zamówieniach publicznych. Wyniki monitoringu wskazują, iż 37,9%
badanych stron wskazuje na informację o majątku.

Prowadzone rejestry/zbiory danych osobowych i archiwa 37,9%

Majątek sądu 37,9%

Sposoby zapoznania się z prowadzonymi rejestrami, zbiorami i archiwum 20,7%

Wyniki kontroli/audytów wewnętrznych przeprowadzonych w sądzie 0,0%

Wyniki kontroli/audytów zewnętrznych przeprowadzonych w sądzie 0,0%

Wykres 2.8: Sądy rejonowe. Inne dane.

Wnioski

Powyższa ogólna charakterystyka przeprowadzonego monitoringu pozwala
sformułować wnioski dotyczące tzw. dobrych praktyk, czyli zjawisk pożądanych, i
nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania stron podmiotowych monitorowanych
podmiotów (złe praktyki).

Istotne jest wskazanie pewnych zachowań, które mają charakter powtarzalny. I tak
niektórym stronom BIP, autorstwa jednej firmy, można przypisać te same dobre i złe praktyki,
jak na przykład w przypadku Gliwic, Rudy Śl, Rybnika itp.

ZŁE PRAKTYKI

W wielu sądach, gdy podawana jest podstawa prawna, to zamieszczone są jedynie
nazwy aktów normatywnych: ustaw i rozporządzeń, bez zamieszczania samych aktów lub
chociaż linków (m.in. Sąd Okręgowy w Częstochowie, Sąd Rejonowy w Dąbrowie Górniczej,
Sąd Rejonowy w Jastrzębiu Zdroju, Sąd Rejonowy w Jaworznie, Sąd Rejonowy w Mikołowie,
Sąd Rejonowy w Myszkowie, Sąd Rejonowy w Pszczynie, Sąd Rejonowy w Siemianowicach
Śląskich).

Część monitorowanych stron podmiotowych sądów województwa śląskiego ma
zakładkę „Orzeczenia”, jest ona jednak pusta (taka sytuacja występuje np. w Sądzie
Rejonowym w Chorzowie, Sądzie Rejonowym w Zabrzu, Sądzie Rejonowym w Gliwicach,
Sądzie Rejonowym w Jastrzębiu Zdroju, Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej, Sądzie
Rejonowym w Rybniku, Sądzie Rejonowym w Wodzisławiu Śląskim).

39

W wielu przypadkach informacje zamieszczone w Biuletynach są od kilku lat
nieaktualizowane. Przykładowo w informacji dotyczącej majątku na stronach Sądu
Okręgowego w Bielsku-Białej i Sądu Rejonowego w Zawierciu podany jest stan na grudzień
2006 r. W sądach rejonowych w Cieszynie, Częstochowie, Dąbrowie Górniczej i Żywcu
najbardziej aktualne informacje na temat majątku dotyczą 2007 r. Ostatnie zestawienie w
zakresie statystyki spraw w Sądzie Rejonowym w Cieszynie pochodzi z 2006 r.

Część informacji znajdujących się na stronie podmiotowej Sądu Okręgowego w
Częstochowie znajduje się w zakładkach o nieadekwatnych nazwach. Przykładowo w
zakładce „Ewidencje, archiwa”, znajduje się wykaz biegłych sądowych, lekarzy sądowych i
mediatorów.

Strona podmiotowa Sądu Okręgowego w Gliwicach w zakładce „Orzeczenia” zawiera
jedno orzeczenie z lutego 2007 r. dotyczące sprawy rozpatrywanej przez X Wydział
Gospodarczy (wstawione do BIP w październiku 2008 r.).

Niemalże połowa zakładek znajdujących się na stronie podmiotowej Sądu
Rejonowego w Bielsku-Białej jest pusta, np. odnoszących się do organów, majątku, sposobu
załatwienia spraw. Treść pozostałych zakładek jest bardzo uboga, np. w zakresie danych
teleadresowych, redakcji BIP. Z tym wszystkim nie koresponduje zakładka „Instrukcja”, w
której zamieszczono 11-stronicowy dokument o tym, jak korzystać ze strony BIP.
Interesujące jest to, że w tym jednym dokumencie jest więcej informacji niż w pozostałych
zakładkach Biuletynu razem wziętych.

Jedyna informacja, jaka zamieszczona jest w zakładce dotyczącej możliwości
uzyskania informacji nie zamieszczonych w BIP na stronach sądów rejonowych w Jastrzębiu
Zdroju, Rudzie Śląskiej, Wodzisławiu Śląskim i Zabrzu brzmi następująco: „Strona
informacyjna na temat zasad uzyskiwania dostęp do pozostałych informacji publicznych (nie
publikowanych w BIP). Strona obowiązkowa w każdym BIP”.

W BIP Sądu Rejonowego Katowice-Zachód, w zakładkach odnoszących się do
kontroli wewnętrznych i zewnętrznych oraz do budżetu, od września 2009 r. widnieje
informacja „strona w przygotowaniu”.

Dramatycznie prezentuje się strona podmiotowa Sądu Rejonowego w Sosnowcu
(trudno powiedzieć, że ona w ogóle istnieje). Monitorujący odnieśli wrażenie, że strona
znajduje się w przygotowaniu, z uwagi na brakujące w niej informacje. Aktualna „strona
podmiotowa” pełni raczej funkcję swoistego rodzaju szablonu.

DOBRE PRAKTYKI

In plus strony podmiotowej BIP Sądu Apelacyjnego jest jej przejrzystość w zakresie
wskazania godzin urzędowania, godzin przyjęć interesantów i otwarcia kasy sądu. Na stronie
znajduje się dużo przydatnych broszur, występują skrócone orzeczenia (w postaci tez).

Strona podmiotowa Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej zawiera w pełni profesjonalną
statystykę odnoszącą się do informacji na temat wpływu i sposobu rozpoznania spraw z
podziałem na poszczególne lata.

40

Strona Sądu Okręgowego w Gliwicach znamionuje się przydatnymi informacjami
dotyczącymi ławników, syndyków, znajduje się tu również wiele broszur dotyczących pomocy
prawnej.

Strona podmiotowa Sądu Rejonowego w Częstochowie posiada kompleksowo
opracowaną zakładkę dotyczącą organizacji sądu. Podmiot zainteresowany odczyta z niej
wszelkie niezbędne informacje ułatwiające kontakt z sądem, jak np. godziny urzędowania i
zakres czynności realizowanych przez poszczególne wydziały. Transparentna jest także
statystka rozpoznawanych spraw.

Do godnych naśladowania praktyk należą na stronie podmiotowej Sądu Rejonowego
w Gliwicach przydatne broszury, np. w zakresie pomocy prawnej, bardzo praktyczna i
pomocna tabela z wysokościami opłat sądowych.

Pożądanymi praktykami, którymi znamionuje się strona podmiotowa Sądu
Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju, są przydatne informacje o biegłych (możliwość wglądu do
listy w sądzie), powiązane orzeczenia.

Biuletyn Sądu Rejonowego w Jaworznie jest bogaty w formularze i wzory niezbędne
w postępowaniu, które nadto ujęte są w sposób bardzo przejrzysty.

Pozytywnie należy ocenić stronę Sądu Rejonowego w Katowicach-Wschód, z uwagi
na informacje dotyczące jasnego wskazania właściwości miejscowej sądu, transparentności
w zakresie zamówień publicznych oraz dodatkowej zakładki „polecane strony” na dole
witryny.

Wartą naśladowania praktyką jest przewidziana na stronie podmiotowej Sądu
Rejonowego Katowice-Zachód możliwość ustalenia właściwości miejscowej (dla konkretnej
ulicy) za pomocą wyszukiwarki, a ponadto dobrze opracowana informacja o udzielaniu
informacji publicznej, w tym wzór wniosku.

Przejrzyste przedstawienie majątku sądu znajduje się na stronie podmiotowej Sądu
Rejonowego w Mikołowie.

Godna pochwały i naśladowania informacja o sposobie przyjmowania spraw oraz
zasadach ewidencjonowania i doręczania korespondencji do sądu została zawarta na stronie
podmiotowej Sądu Rejonowego w Myszkowie.

Dobrą praktyką, znalezioną na stronie Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej, są
informacje w formie broszur, dotyczące praw i obowiązków obywatela w sądzie i
prokuraturze w postępowaniu cywilnym, karnym i sądowoadministarcyjnym.

Na stronie Sądu Rejonowego w Siemianowicach Śląskich w sposób transparentny
przedstawione zostały informacje w zakresie konkursów. .

Do dobrych praktyk strony Sądu Rejonowego w Tychach należy zaliczyć przejrzystą
metryczkę dokumentu (po kliknięciu w przycisk "metryka") oraz estetycznie przygotowaną
informację wskazującą jak dostać się do sądu. Ponadto istnieje możliwość zapoznania się z
treścią aktów prawnych wskazanych w BIP.

41

III. Realizacja obowiązków z zakresu prowadzenia stron
podmiotowych BIP przez prokuratury

Obowiązek udostępniania informacji publicznych w trybie bezwnioskowym poprzez
umieszczenie ich treści w Biuletynie Informacji Publicznej, podobnie jak w przypadku sądów,
nie został expressis verbis, sformułowany przez ustawodawcę w ustawie o dostępie do
informacji publicznej. Jednakże, jak wcześniej podkreślono, charakter wykonywanych przez
prokuraturę zadań obliguje ją do umożliwienia podmiotom zainteresowanym zaznajomienia
się z treścią informacji publicznych. Dysponentem informacji są: prokuratura jako struktura
oraz jej organy. Prawidłowa „polityka informacyjna” podmiotów stojących na straży
przestrzegania prawa stanowi dla obywateli gwarancję skuteczności działania państwa,
którego zadaniem jest nie tylko kreacja prawa, ale również jego ochrona.

1.Prokuratura apelacyjna i prokuratury okręgowe

W strukturze prokuratury na szczeblu wojewódzkim istotne miejsce zajmuje
prokuratura apelacyjna i okręgowa. Do zadań przez nie realizowanych należą nie tylko te,
które zostały sformułowane w ustawie o prokuraturze, lecz także te, które wynikają z szeregu
przepisów systemowych, w tym ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Z uwagi na zakres terytorialny, podczas monitoringu nie sprawdzano całego Biuletynu
Informacji Publicznej Prokuratury Generalnej, a jedynie znajdujące się na tej stronie zakładki
Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach oraz czterech prokuratur okręgowych, które znajdują
się w tym serwisie.

1.1.Organizacja strony BIP

W tej płaszczyźnie przedmiotem monitoringu były jedynie meta dane, którymi
opatrzono informacje publiczne. Jedynie imię i nazwisko osoby wprowadzającej dane na
wszystkich stronach umieszczone zostało poprawnie. W przypadku pozostałych danych
(dokładne wskazanie osoby, która wytworzyła informację publiczną i odpowiada za jej treść,
oznaczenie czasu wytworzenia informacji, a także oznaczenie czasu udostępnienia
informacji) na wszystkich monitorowanych stronach występują błędy przy ich oznaczaniu.

42

Biuletyny Informacji Publicznej sądów i prokuratur w województwie śląskim

Biuletyny Informacji Publicznej sądów i prokuratur w województwie śląskim

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (19)

Similaire à Biuletyny Informacji Publicznej sądów i prokuratur w województwie śląskim

Similaire à Biuletyny Informacji Publicznej sądów i prokuratur w województwie śląskim (20)

Plus de BonaFidesKatowice

Plus de BonaFidesKatowice (6)

Biuletyny Informacji Publicznej sądów i prokuratur w województwie śląskim