2. Yüz ölçümü : 109.884 km²
Nüfusu : 11,451,652
İdare şekli : Cumhuriyet
Başkenti : Havana
Dili : İspanyolca
Para birimi : Küba Pezosu
3. Küba
Küba, resmi olarak Küba Cumhuriyeti Karayiplerde bir ada ülkesi.
Küba ulusu, Isla de la Juventud ve birçok takımadaların yanısıra,
başlıca Küba adasından oluşur. Havana, Küba'nın en büyük şehri ve
ülkenin başkentidir. Santiago de Cuba ikinci en büyük
şehirdir. Küba'nın kuzeyinde Birleşik Devletler (150 km uzaklıkta),
batısında Meksika, Bahamalar, güneyinde Cayman
Adaları ve Jamaika, ve güneydoğusunda Haiti ve Dominik
Cumhuriyeti uzanır.
4. Tarihçe
Kolomb öncesi
Küba yerlileri; Küba'nın ilk sakinleri Güney Amerika'dan adaya
gelen Guanahatabey ve Kiboni Yerlileriydi. Adaya daha sonra
yerleşen Taynolar (Antil Aravakları) çömlek ve alet yapımında
belirli bir düzeye ulaşmış tarımcı ve barışçıl bir halktı. İspanyolların
adada ilk koloniyi kurduğu sırada çoğunluğunu Taynoların
oluşturduğu Yerlilerin sayısı 80-100 bin dolayındaydı.
5. Sömürge dönemi
Kristof Kolomb'un birinci yolculuğunda keşfederek (Ekim
1492) İspanyol toprağı ilan ettiği Küba'da ilk kalıcı yerleşim 1511'de
kuruldu. Sömürgecilerin baskı ve sömürüsü, salgın hastalıklar, açlık
ve göçler yerli nüfusunu 5 bine kadar düşürdü. 18. yy' a girilirken
bölgede sağlanan barış ve düzenle birlikte sömürgenin nüfusu 50
bine ulaştı. İspanya'dan düzenli gemi seferlerinin
başlaması Havana'nın ticari ve stratejik önemini artırdı. Bu arada
hayvancılığın, tütün ve şekerkamışı üretiminin artırılması ve işgücü
için Afrika'dan çok sayıda köle getirilmesi adada köklü bir değişim
yarattı. 1865'te köle ticaretinin sona ermesiyle ortaya çıkan işgücü
açığını kapatmak için adaya sözleşmeli işçi olarak Meksika yerlileri
ve Çinliler getirilmeye başladı.
6. Bağımsızlık ve sonrası
19. yy'ın sonlarından itibaren İspanya'nın şeker üretimi ve ihracatı
için gerekli işgücü, sermaye, makine, teknik beceri, ve pazarları
sağlamada yetersiz kalması Küba'yla olan siyasi ve iktisadi
bağlarının giderek zayıflamasına yol açtı. Bu ortamda ABD'li
işadamları şeker üretiminde ve ticaretinde güç kazanmaya başladı.
İspanyolların adada gelişen özerklik talebine ödün vermemesi ve
vergileri daha da artırması, On Yıl Savaşı'nın (1868 - 1878)
başlamasına neden oldu. Sonunda İspanya Zanjon Sözleşmesi'yle
(1878) siyasal ve ekonomik reformlar yapmaya söz verdi. Adada
sağlanan barış ortamı ekonomik bunalımın derinleşmesi yüzünden
uzun süreli olamadı. 1895'te sürgündeki Kübalı şair ve
gazeteci Jose Marti'nin sürgündeki siyasi örgütleri biraraya
getirmesiyle gerilla taktiklerine dayanan bir bağımsızlık savaşı
başladı. Buna karşı İspanya adaya 200 bin asker çıkardı.
7. Savaş ortamının adadaki şeker üretimini durma noktasına
getirmesi üzerine ada ekonomisinde etkin durumda olan Amerika
Birleşik Devletleri'nin Havana limanında demirli Maine Gemisi'nin
batırılmasını bahane ederek İspanya'ya savaş açmasına neden
oldu.
İspanya'nın İspanyol - Amerikan Savaşı (1898) sonunda
yenilmesinin ardından imzalanan Paris Antlaşması çerçevesinde
öngörülen Küba'nın bağımsızlığı 1 Ocak 1899'da Amerika Birleşik
Devletleri işgali altında yürürlüğe girdi.
8. Devrim ve sonrası
Ana madde: Küba Devrimi
1950'lerde komünist rejimi ele alan gruplardan birine liderlik
eden Fidel Castro, Moncada Kışlası'na düzenlediği başarısız bir
baskından (1953) dolayı bir süre hapis yattı. Daha
sonra Meksika'ya giden Castro1955'te 26 Temmuz Hareketi'ni
başlattı. Arjantinli devrimci Che Guevara'nın da yer aldığı
örgütün Aralık 1956'da Küba'da başlattığı gerilla hareketi, zamanla
öteki gruplardan da destek alarak Batista'ya bağlı birliklere önemli
darbeler indirdi. 1 Ocak 1959'da diktatör Fulgencio Batista'nın
Küba'yı terketmesinin ardından Fidel Castro'ya bağlı bin kişilik bir
kuvvetin Havana'ya girmesiyle yeni bir yönetim başladı.
9. Coğrafya
Yengeç Dönencesi'nin hemen başında ve Meksika Körfezi'nin
girişinde yer alır. Aynı adı taşıyan asıl büyük adanın yanı sıra
3,715'ten fazla ada ve adacığı kapsar. Önce doğuya, daha sonra
güneye yönelerek bir yay biçiminde Antil Denizi'ni çevreleyen
Antiller ada zincirinin önemli bir parçasını oluşturur. En yakın
komşusu olan Haiti'ye 77, Bahamalar'a 140, Jamaika'ya
146, Amerika Birleşik Devletleri'ne 180, Meksika'ya 210 ve Cayman
Adaları'na 240 km uzaklıktadır. Ülkenin ikinci büyük adası Juventud
adasıdır. En yüksek noktası Turquino Doruğu'dur (2005 m). Toplam
kara yüzölçümü 110,861 km²'dir. Yıllık ortalama sıcaklık 26 °C'dir.
İki mevsimle belirlenen yarı tropikal bir iklime sahiptir. Eylül - Ekim
ayları arasında görülen kasırgalar bazen büyük yıkımlara yol
açmaktadır. Kıyılarının toplam uzunluğu 3735 km olup,
Guantanamo Koyu'ndaki Amerika Birleşik Devletleri deniz üssüyle
29 km'lik kara sınırı vardır.
10. Yönetim
Küba'nın tek parti egemenliğine dayalı sosyalist bir devlet yapısı
vardır. Küba Komünist Partisi'nin (PCC) devlet yönetimindeki
ağırlığı 1976 Anayasası'nda açıkça belli edilmiştir. 1965'te
hazırlanmaya başlanan ve 1976'da halkoyuna sunularak yürürlüğe
giren anayasaya göre yasama yetkisini Halk İktidarı Ulusal Meclisi
(Asamblea Nacional de Poder Popular) kullanır. Devlet ve hükümet
başkanı konumunda olan Devlet Konseyi başkanı, Bakanlar
Kurulu'na başkanlık eder.
11. Demografi
Küba'nın oldukça karmaşık bir yapı
gösteren nüfusu, geçmiş yüzyıllarda
adaya değişik etnik toplulukların
yerleşmesinin ürünüdür. Kolomb
öncesi dönemde sayıları 80-100 bin
arası olan ada yerlilerinden
günümüzde yalnızca adanın doğu
ucunda yaşayan birkaç aile kalmıştır.
Küba nüfusunun % 51'i mulattolar
(Avrupalı ve Afrikalıların karışımı), %
37'si beyazlar, % 11'i siyahlar ve % 1'i
de Çinlilerden oluşur. Çinli nüfus 19.
yy'da demiryolu ve maden işleri için
adaya getirilen Çinlilerin torunlarıdır.
Doğum oranı 11.6/1000'dir.
Küba İçişleri Bakanlığı
12. Ekonomi
Küba ekonomisi sosyalist ilkelere dayanan devlet kontrollü bir planlı ekonomidir. Son
yıllarda özel sektör yatırımları artmakla beraber üretim araçlarının büyük bir kısmı devlet
tarafından işletilir. 1992'de dış ticaretinin % 80'ini gerçekleştirdiği ve tarım üretimi için
gereken sübvansiyonların sağlandığı SSCB'nin çöküşünden sonra oluşan depresif
dönemden sonra tarımdan sanayiye geçmiştir. Aynı zamanda (özellikle Pinar del Rio'dan)
iç göçler başlamıştır. İş gücünün % 21'inin çalıştığı tarım sektöründe şekerkamışı, tütün,
turunçgil, kahve ve pirinç önemli üretim ve ihracat kalemlerindendir. Sosyalist rejimde
özellikle önem verilen balıkçılık ve hayvancılık yine önemli üretim kalemlerinden biridir.
Turizm son yıllarda yeniden eski canlılığını kazanmıştır. Özellikle Kanada ve Avrupa
Birliği'nden gelen turistler sayesinde turizm Küba ekonomisinin itici gücü haline
gelmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti,Kanada, İspanya ve Hollanda Küba'nın en büyük dış
ticaret partnerleridir.Madencliliğin temelini ihracat kalemleri içinde önemli bir payı olan
nikel oluşturur. (Dünya üretiminin % 6.4'ü). Kişi başına düşen GSMH yaklaşık 9.900
$'dır ve yaşam standartı hala 1990 öncesindeki seviyeye getirilememiştir. Bunun en
büyük nedeni, Sovyetler Birliği tarafından yapılan hibe ve yardımların, Sovyetlerin
1991'de yıkılmasıyla birlikte kesilmesidir.Petrol konusunda en büyük destekçisi Çin'dir.
Mühendis ve makina yardımı yapmaktadırlar. Ayrıca Venezuela'da Hugo Chávez'in
iktidara gelmesiyle birlikte, bu ülkeyle yapılan ekonomi anlaşmaları da Küba'nın zor
koşullara karşın yeni bir müttefik bulmasını ve bir ölçüde rahatlamasını sağlamıştır
13. Kültür
Küba'nın başkenti Havana'da kolonyal dönemden kalma birçok eser bulunmaktadır. Bu
sebeple 1982 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine dahil edilmiştir.
Küba kültürü köken bakımından İspanyol ve Afrika etkisinin belirgin izlerini taşır. Amerika
Birleşik Devletleri ile olan tarihi bağları nedeniyle Kuzey Amerika sporları halk arasında
yoğun ilgi görmektedir. Başta beyzbol olmak üzere basketbol, voleybol, atletizm ve boks;
Küba'da yaygın olarak oynanan ve uluslararası müsabakalarda başarılı olunan
sporlardandır.
Devrim sonrasında hızla gelişen ve refah düzeyinin yükseldiği Küba'da halkın tamamına
yakını okur yazardır.
Her köşe başında amatör müzik grupları boy gösterir. Uzun bir geçmişe sahip olan Küba
müziği, coşkulu ve hareketli eserlerden oluşup geniş bir yelpazeye sahiptir.
Küba mutfağı, genel olarak İspanyol-Karayip karışımıdır. Domuz eti, deniz mahsulleri,
mısır ve siyah fasulye çok tüketilir. Küba edebiyatının özellikle şiir alanında zengin ve
nitelikli bir mirası vardır. 19. yüzyılda yaşamış şair Jose Marti ile 20. yüzyılda yaşamış
olan Nicolás Guillén önemli Kübalı edebiyatçılardandır. Ünlü şarkı Guantanamera,
Küba'nın devrimci kahramanı Jose Marti'nin eseridir. Aynı zamanda Bolivya ordusuna ve
Che'ye yazılan ünlü Soldadito Boliviano (Bolivyalı Küçük asker) şarkısı da Nicholas
Guillen'indir.
14. Ernesto Che Guevara
Ernesto "Che" Guevara, kısaca Che Guevara ya da el Che, (14 Haziran 1928 - 9 Ekim
1967), Arjantinli doktor, Marksist politikacı ve
dönemin Kübagerillaları ile Enternasyonalist gerillalarının lideri.
Tıp eğitimi alırken Latin Amerika’yı baştan başa dolaştı ve bu sayede birçok insanın karşı
karşıya kaldığı yoksulluğu doğrudan gözlemleyebildi. Bu deneyimler sonucunda
bölgedeki ekonomik eşitsizliği ortadan kaldırmanın tek yolunun devrim olduğuna ikna
olarak Marksizm’i incelemeye başladı ve Başkan Jacobo Arbenz Guzmán'ın
önderliğinde Guatemala’nın sosyal devrimine katıldı.
Bir süre sonra 1959 yılında Küba’da yönetimi ele geçiren Fidel Castro’nun askerî
nitelikli 26 Temmuz Hareketi’nin bir üyesi oldu. Yeni hükümette çeşitli önemli görevlerde
bulunduktan, gerilla savaşı teorisi ve uygulamaları üzerine makaleler ve kitaplar
yazdıktan sonra diğer ülkelerdeki devrimci hareketlere katılmak üzere 1965 yılında
Küba’dan ayrıldı. İlk olarak Kongo-Kinşasa’ya (sonraları Kongo Demokratik Cumhuriyeti)
daha sonra da CIA ve Amerikan Ordusu Özel Harekât Birlikleri’nin ortak operasyonu
sonrası yakalanacağı Bolivya’ya gitti. Guevara 9
Ekim 1967’de Vallegrande yakınlarındaki La Higuera’da Bolivya Ordusu’nun elinde iken
öldürüldü. Son saatlerinde yanında bulunanlar ve onu öldürenler, yargısız infaz edildiğine
tanıklık etmişlerdir.
Ölümünden sonra Guevara dünya üzerinde sosyalist devrimci hareketlerin sembolü
haline gelmiştir. Guevara’nın Alberto Korda tarafından çekilen fotoğrafı "dünya
üzerindeki en ünlü fotoğraf ve 20. yüzyılın sembolü" olarak nitelenmiştir.
15.
16. Neden Küba?
Unesco araştırmasına göre Dünya üzerinde en çok görülmek
istenen ülke.
60 bin tane en yenisi 1959 model olmak üzere Amerikan arabası
var. Tamirci yok . Babadan oğula öğreniliyor.
Taksilerin %95’i devletin. Şoförler memur olarak çalışıyor.
Taksilerin benzinleri de devletten.
Halkın %95 kendi evinde oturuyor. Kalabalık aile olarak. % 5’i
kiracı. Ev sahipleri devlet. Aile kazancının %5’ ini devlete kira olarak
veriyor.
Derisinin renginden dolayı ırkçılık yapılmayan tek ülke (
1959’dan beri ).
Cep telefonları 2010 yılında halka izin verildi.Ama çoğu kimsede
yok.Çünkü çok pahalı.İnternet daha yeni yeni biliniyor.
Kuba halkının nerdeyse hepsi okuma yazma biliyor.
Burada insan ömrü ortalama 77 yıl.
17. Neden Küba?
2000 yılında devlet enerji açığını önlemek için bütün ev ve
işyerlerindeki ampulleri ücretsiz olarak değiştirmiş.
Benzinin litresi 1,3 cuc. (Cuc = 1 Euro)
Havana’da deniz kenarında bir parkta Atatürk büstü var.
3 tip güvenlik görevlisi bulunuyor.
1. Polis
2. Asker
3. Devrim koruma komiteleri. Bunlar gönüllü,normal işleri var ve
siviller.Yani kısaca milleti devlete ispiyonluyorlar.
Kuba’nın dış borcu yok. Borsası yok. Bankası yok.
Burada insan ömrü ortalama 77 yıl.
Anayasada devletin dini diye bir madde bulunmuyor. Dinin
uygulanmasına karışılmıyor.
Dünyanın en büyük resmi Kuba’dadır (196m ). Bu resmi Fidel
Castro’nun arkadaşı ve ünlü ressam Frida Cahlo’nun kocası
yapmıştır.
18.
19.
20.
21. Neden Küba?
Sokaklarda reklam panosu yok. Sadece devrimle ilgili sloganlar
var.
Çiftçiler tarlalarını satamıyor.Babadan oğula geçiyor.
1959 yılından sonra Kuba’da işlenen cinayet sayısı 1000
geçmiyor.
Devlet 12 yaşına kadar ücretsiz öğle yemeği ve lise bitene kadar
2 şer takım olmak üzere ücretsiz okul kıyafeti veriyor.
7 yaşına gelen öğrenciler komünizme bağlı kalacağına dair
yemin ediyor. Yemin eden çocukların okul kıyafetlerinde
boyunlarında kırmızı fular oluyor.
Okuldaki puan durumuna göre üniversiteye gidebiliyorlar.
Üniversite sınavı yok. Yönlendirme var. Meslek lisesine giden
üniversiteye gidemiyor.
Kuba’da lise eğitimi %100, üniversite eğitimi ise %15
oranındadır.