Modul Sejarah Tingkatan 3

1. Bab 6 : Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak Dan Sabah
6.1 PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH
BAB 6 : PERUBAHAN
ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK DAN SABAH
Tema/Tajuk
5.6 Perubahan Pentadbiran ke arah
berkerajaan sendiri di Sarawak dan Sabah
a) Perubahan pentadbiran ke arah berkerajaan
sendiri di Sarawak
i. Sarawak selepas kekalahan Jepun
- Pentadbiran Tentera British
ii. Sarawak diserahkan kepada kerajaan British
- Sebab-sebab Vyner Brooke menyerahkan
Sarawak kepada kerajaan British
- Perubahan status Sarawak
iii. Gerakan anti penyerahan
- Tujuan
- Bentuk perjuang
• Kemunculan organisasi politik seperti
Kesatuan Melayu Sarawak, Sarawak
Dayak Assocation, Pergerakan Pemuda
Melayu(Sibu) dan lain-lain
• Rukun 13
Hasil Pembelajaran
Memahami perubahan pentadbiran ke arah
berkerajaan sendiri di Sarawak
Aras 1
• Memerihalkan tentang pentadbiran Tentera
British di Sarawak selepas kekalahan Jepun
• Mengumpul maklumat tentang sebab-sebab
penyerahan Sarawak kepada kerajaan British
• Menyatakan reaksi awal penduduk Sarawak
tentang pengumuman Sarawak sebagai tanah
jajahan British
• Mentakrif gerakan antipenyerahan
• Menyenaraikan usaha penduduk Sarawak dalam
gerakan antipenyerahan
• Mengumpul maklumat tentang langkah yang
diambil oleh kerajaan British dalam menangani
gerakan antipenyerahan
Aras 2
• Menerangkan kekayaan Sarawak menarik minat
British
• Menghuraikan sebab kegagalan gerakan
antipenyerahan
• Menjelaskan kejayaan British melemahkan
gerakan antipenyerahan melalui Surat Pekeliling
No.9
• Menerangkan peranan pemimpin yang
berwibawa dalam menerajui gerakan
antipenyerahan
• Menghuraikan isi kandungan Rukun 13
Modul Baja Bina Sejarah Tingkatan 3
BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK
1. Jan 1941 – Perlembagaan 1941 diperkenalkan oleh
Charles Vyner Brooke
2. Perlembagaan tidak dapat dilaksanakan kerana Jepun
menyerang Sarawah
3. Jepun menduduki Sarawak dari tahun 1941 hingga
1945
4. Pada 10
Sept
•
1945
Aras 3
,British
• Membincangkan kewajaran tindakan pejuang
gerakan antipenyerahan membunuh Gabenor
Sarawak
Unsur dan tingkah laku patriotisme
Kemakmuran negara dinikmati bersama
• Bersama memanfaatkan kekayaan negara.
Keberanian dan kegigihan mempertahankan
maruah serta masa depan negara
• Bersatu mempertahankan kedaulatan dan maruah
negara
memperkenalkan Pentadbiran Tentera British
bertujuan :
a. Mengembalikan ketenteraman
b. Memulihkan ekonomi
c. mengemas kini pentadbiran
5. Pentadbiran Tentera British berjalan sehingga 1 Julai
1946
6.1.1 Sarawak diserahkan kepada British
1. British berusaha mnegambil alih Sarawak daripada
keluarga Brooke
2. Sebelum perang dunia kedua Charles Vyner Brooke
enggan menyerahkan Sarawak
3. Selepas perang ,beliau membuat keputusan
menyerahkan Sarawak kepada British kerana :
a. Desakan daripada Kerajaan British supaya
pelaburan mereka terjamin
b. Pertikaian Keluarga
i. Charle Vyner Brooke gagal mentadbir dengan
cekap kerana umurnya sudah lanjut
ii.C.V.Brooke mengambil keputusan untuk
bersara
iii. Beliau tiada waris yang menggantinya
iv. C.V.Brooke enggan melantik Anthony Brooke
mengambil alih pemerintahan
c. Masalah Kewangan
i. Sarawak mengalami kemusnahan akibat
perang
ii. C.V.Brooke tidak mempunyai kewangan
yang cukup untuk membangunkan Sarawak.
30

2. Bab 6 : Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak Dan Sabah
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Pada bulan 1945 rundingan dibuat antara
C.V.Brooke dengan kerajaan British untuk
menyerahkanh Sarawak
Gerard T, MacBryan , wakil C.V.Brooke ke Sarawak
untuk mendapatkan persetujuan daripada ketua-ketua
bumiputera dan pemimpin tempatan dalam Majlis
Tertinggi Sarawak
Gerard berjaya mendapatkan tandatangan pemimpin
tempatan dengan cara tipu muslihat
Pada 8 Februari 1946, C.V.Brooke mengisytiharkan
keputusan persetujuan Majlis Tertinggi Sarawak
untuk menyerahkan Sarawak kepada kerajaan British
Pengumuman ini dibantah oleh semua pihak terutama
orang Melayu dan Iban
Bantahan ini menyebabkan
a. British meminta C.V.Brooke mendapatkan
persetujuan penyerahan secara perundangan dan
demokrasi
b. C.V.Brooke telah merujuk perkara tersebut kepada
Majlis Negeri
Persidangan Majlis Negeri telah meluluskan Rang
Undang-Undang Penyerahan Sarawak atau Cession
Bill
Rang-rang Undang itu diluluskan apabila 18 ahli
bukan bumiputera menyokong dan 16 menentang.
Pada 1 Julai 1946 British mengisytiharkan Sarawak
sebagai
Gabnor British pertama dilantik ialah Sir Charles
Arden Clarke
6.1.2
Gerakan Antipenyerahan Sarawak
1.
Gerakan ini berlaku dari tahun 1946 hingga 1949
2.
Penentangan orang Melayu diketuai oleh Datu
Patinggi Haji Mohamad Kassim
3.
Maklumat Datu Patinggi Abang Haji Abdillah
a. ketua datu-datu masyarakat Melayu dan kaum
Melayu terpelajar
b. 1921 dianugerahi gelaran Datu Bandar
c. 1937 dianugerahi gelaran Datu Patinggi
d. bekas guru
e. diberi kepercayaan menjalankan tugas pentadbiran
Sarawak ketika ketiadaan Rajah Sarawak Raja
Muda
4. Bantahan penyerahan juga disertai oleh Persatuan
Kebangsaan Melayu Sarawak(PKMS), Barisan
Pemuda Malayu Sibu(BPM), Barisan Pemuda
Sarawak (BPS) dan Persatuan Dayak Sarawak(PDS)
5. Bantahan atau perjuangan ini dikenali
6. Faktor-faktor gerakan Antipenyerahan ialah:
a. Perlembagaan 1941
i. penyerahan bertentangan dengan Perlembagaan
1941
ii. Perlembagaan 1941 menjanjikan berkerajaan
sendiri ___________
iii. Penyerahan menyukarkan usaha mendapatkan
kemerdekaan
Modul Baja Bina Sejarah Tingkatan 3
b. C.V.Brooke membuat keputusan sendiri tanpa
berunding dengan ketua-ketua bumiputera dan
pemimpin tempatan.
c. Barisan Pemuda Melayu mahu Anthony Brooke
ditabalkan menjadi Raja Sarawak supaya
memudahkan proses menuntut kemerdekaan.
6.1.3
Penentangan dan Reaksi British
A. Bentuk penentangan golongan anti penyerahan
1. menghantar bantahan , kawat dan telegram kepada
kerajaan British tetapi tidak diendahkan
2. menampal poster di pelosok kampung dan tempat
i. penduduk kampung dikerah membuat poster dan
sepanduk
ii. Antara slogan sepanduk ialah
• Kami membantah dengan sekeras-kerasnya Atas
Tindakan Brooke Menyerahkan Sarawak kepada
Kolonial Inggeris
• Sarawak Adalah Hak Kami , Leburkan Koloni
3. demontrasi oleh kaum wanita
kaum ibu PKMS diketuai oleh Cikgu Lily
Eberwein
ii. kaum ibu BPM diwakili oleh Puan Sarifah Hajah
Sipah Tuanku Othman, Dayang Fauziah dan
Cikgu Ajibah Abol.
4. Pada 2 April 1947 seramai 338 kakitangan kerajaan
dan guru kerajaan meletakkan jawatan apabila
kerajaan British mengeluarkan Pekeliling no 9.
i. Pekeliling no 9 dikeluarkan pada Disember 1946
ii. Pekeliling ini memberi amaran kepada kakitangan
kerajaan supaya tidak melibatkan diri dalam
gerakan antipenyerahan.
iii. Sebilangan besar yang meletakkan jawatan ialah
guru Melayu
iv. Hal ini menyebabkan 22 buah sekolah terpaksa
ditutup.
v. Seramai 56 pelajar Maktab Perguruan Melayu
Sarawak meninggalkan pengajiannya
5. Tunjuk perasaan besar-besaran diadakan setiap 1
Julai.
i. Tunjuk perasan terbesar diadakan pada 1 Julai
1947 di Kuching
ii. Tunjuk perasaan ini disertai oleh PKMS, BPM dan
PDS membantah perlantikan Gabenor Sarawak
yang pertama .
6. Mengadakan perhimpunan yang dihadiri oleh 250
perwakilan bumiputera dari seluruh cawangan BPM
1.
2.
3.
B. Reaksi British
Mulanya British menganggap gerakan bersifat
semantara
Anggapan ini meleset kerana gerakan ini semakin
mendapat sokongan penduduk Sarawak
Antara usaha British melemahkan gerakan ini ialah :
a. Memecah belahkan perpaduan kaum
31

3. Bab 6 : Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak Dan Sabah
b.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Menggalakkan penubuhan Young Malay
Association(YMA)
i. YMA mengambil alih baru di kalangan
golongan anti penyerahan
ii. Mengancam golongan anti penyerahan sekira
tidak menyertai pertuibuhan __seperti:
• anak mereka tidak dapat belajar di sekolah
kerajaan
• tidak dapat berkhidmat dalam perkhidmatan
awam
c. melaga-lagakan orang Melayu dengan orang
Dayak
d. Memburuk-burukkan pejuang dengan menuduh
perjuangan mereka hanyalah untuk mengekalkan
hak istimewa orang Melayu Sarawak
e. Mempersenda, menhina dan mencemuh
golongan antipenyerahan dalam majlis-majlis
rasmi
Propaganda British ini berjaya melemahkan gerakan
ini.
Hal ini menyebabkan pemuda dalam BPM Sibu
mengadakan pertemuan secara sulit
Mereka menubuhkan Rukun Tiga Belas yang
dianggotai oleh ahli BPM yang radikal
Rukun 13 bersumpah untuk menghapuskan pegawai
Eropah dan pemimpin Melayu bersubahat
menyokong penyerahan.
Rosli Dhobi
a. ditugaskan untuk membunuh Sir Duncan
Stewart iaitu Gabenor Sarawak Kedua
b. menulis sajak bertajuk Panggilan-Mu yang suci
meggunakan nama Lidros
c. Mesej sajak ini ialah menyeru pemuda
i. menyedarkan bangsa
ii. mengekalkan Sarawak sebagai negara
merdeka
iii. menginsafi perjuangan bangsa
Pada 3 Dis 1949 Rosli Dhobi telah menikam Sir
Duncan Stewart semasa lawatan rasminya ke Sibu
Pembunuhan ini dijadikan alasan British
menggunakan kekerasan untuk menghapuskan
gerakan anti penyerahan
Kesan peristiwa ini ialah
a. Hukuman mati dijatuhkan kepada Rosli Dhobi ,
Morshidi Sidek, Awang Rambli dan Bujang
Suntong
b. Hukuman penjara dijatuhkan kepada anggota
Rukun Tiga Belas yang lain
c. British mengharamkan Persatuan Melayu
Sarawak
British berjaya melumpuhkan gerakan anti
penyerahan .
British berjaya mengukuhkan kedudukan di Sarawak
dengan menjadikan Sarawak sebagai tanah jajahan
Modul Baja Bina Sejarah Tingkatan 3
Tema/Tajuk
iv. Langkah-langkah ke arah berkerajaan sendiri di
Sarawak 1946-1961
- Perlembagaan 1941
- Majlis Tempatan 1947
- Pilihanraya Majlis Perbandaran 1956
- Penubuhan parti politik seperti Sarawak
United People Party(SUPP), Parti Negara
Saraw ak (PANAS),Saraw ak Nationl
Party(SNAP), Barisan Rakyat Jati
Sarawak(BARJASA), Parti Perikatan
Sarawak
Hasil Pembelajaran
Memahami perubahan pentadbiran ke arah
berkerajaan sendiri di Sarawak
Aras 1
• Memerihalkan langkah ke arah berkerajaan
sendiri di Sarawak
• Mengumpul maklumat penubuhan parti-parti
politik di Sarawak seperti SUPP,PANAS, SNAP,
PESAKA, BARJASA.
Aras 2
• Mengelaskan penubuhan parti-parti politik di
Sarawak
Aras 3
• Menjana idea ke arah berkerajaan sendiri di
Sarawak lebih cepat sekiranya di bawah
pentadbiran Brooke berbanding dibawah
pentadbiran kerajaan British
• Mencerakinkan tindakan British melambatkan
usaha ke arah berkerajaan sendiri di Sarawak
Unsur dan tingkah laku patriotisme
Kemakmuran negara dinikmati bersama
• Bersama memanfaatkan kekayaan negara
6.1.4
L
Keberanian dan kegigihan mempertahankan
maruah serta masa depan negara
• Bersatu mempertahankan kedaulatan dan maruah
negara
angkah ke arah berkerajan sendiri di Sarawak
1. Penyusunan semula pentadbiran pada 1946
a. Sarawak dibahagikan kepada lima bahagian
yang diketuai oleh yang diketuai oleh Residen
b. Setiap bahagian dibahagikan kepada daerah yang
diketuai oleh Pegawai Daerah
2. Pembentukan Majlis Tempatan pada 1947
a. bertujuan memberi peluang kepada ahli-ahli
yang dilantik terlibat dalam pentadbiran
tempatan
b. peranannya
i. menguruskan pelajaran rendah, bekalan air,
jalan raya, kesihatan
ii. mengawal perbelanjaan di kawasan
tanggungjawab
32

4. Bab 6 : Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak Dan Sabah
3.
iii. mengutip cukai kepada dan cukai lain
Pada 1956 , pindaan Perlembangaan Negeri Sarawak
a. dibuat berhubung jumlah keahlian Majlis Negeri
dan Ahli Majlis Tertinggi pindaan berkuatkuasa
pada April 1957
b. pindaaan menjadikan ahli Majlis Negeri dan
Majlis Tertinggi ditambah menjadi 10 orang .
6.1.5
Penubuhan parti politik di Sarawak
1. Beberapa parti politik ditubuhkan selepas
pengenalan Perlembagaan 1956
2. Antara parti yang ditubuhkan ialah :
a. Parti Negara Sarawak (PANAS)
b. Parti BersatuRakyat Sarawak(SUPP)
c. Persatuan Cina Sarawak(SCA)
d. Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)
e. Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA)
f. Barisan Rakyat Jati Sarawak(BARJASA)
3. Isi maklumat berikut
a. Parti Negara Saarawak (PANAS ).
Tarikh ditubuhkan : 9 April 1960
Pengasas : Dato Patinggi Abang Haji Mustafa
Matlamat
i. mewujudkan keharomonian di kalangan semua kaum
di Sarawak
ii. menuntut pendidikan percuma bagi sekolah rendah
iii. mempertingkatkan kedudukan politik ekonomi dan
sosial bumiputera
b. Parti Bersatu Rakyat Sarawak (SUPP)
Tarikh ditubuhkan: 12 Jun 1959
Pengasas : Ong Kee Hui dan Stephen Young
Matlamat
i. menyatupadukan orang Dayak
ii. menjamin hak mereka dalam perlembagaan
f. Barisan Rakyat Jati Sarawak (BERJASA)
Tarikh ditubuhkan: 4 Disember 1961
Pengasas : Datu Tuanku Haji Bujang bin Tuanku Othman
Matlamat
i. menuntut hak istemewa bagi penduduk bumiputera
ii. mempertingkatkan taraf hidup bumiputera Sarawak
iii. wujudkan keharmonian di kalangan rakyat
iv. menghalang rakyat daripada dipengaruhi fahaman
komunis
v. mahu menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa
kebangsaan
4.
5.
6.
7.
Pada Nov 1962 dibentuk Perikatan Sarawak
Perikatan ini terdiri daripada :
a. Persatuan Cina Sarawak
b. Parti Kebangsaan Sarawak
c. Parti Negara Sarawak
d. Barisan Rakyat Jati Sarawak
e. Parti Pesaka Anak Sarawak
Tujuan pembentukan perikatan adalah bagi
menghadapi pilihan raya 1963
Perikatan ini telah memenangi 138 kerusi yang
dipertandingkan
Matlamat
i. mewujudkan perpaduan dan kesetiaan di kalangan
rakyat Sarawak
ii. menyatupadukan kaum di Sarawak
c. Persatuan Cina Sarawak (SCA)
Tarikh ditubuhkan : Julai 1962
Pengasas : William Tan
Matlamat ialah berusaha menyatupadukan orang Cina
d. Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)
Tarikh ditubuhkan:10 April 1961
Pengasas : Stephen Kalong Ningkan
Matlamat
i. memperjuangkan hak dan kepentingan orang Iban di
Sarawak
ii. mendapatkan kemerdekaan bagi Sarawak
e .Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA)
Tarikh ditubuhkan: Ogos 1962
Pengasas : Temenggung Jugah
Modul Baja Bina Sejarah Tingkatan 3
33

5. Bab 6 : Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak Dan Sabah
Tema/Tajuk
b) Perubahan pentadbiran ke arah berkerajaan
sendiri di Sabah
i. Sabah diserah kepada kerajaan British
- Pentadbiran Tentera British
- Penyerahan Sabah kepada Kerajaan British
oleh Syarikat Borneo Utara British (SBUB)
ii. Langkah-langkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sabah
- Perlembagaan 1950
- Majlis Tempatan 1952
- Perlembagaan 1960
- Pilihanraya Majlis Undangan 1962
- Kemunculan persatuan seperti United
Kadazan National Organization(UNKO),
United Sabah National Organization
(USNO), Pasok Momogun, Persatuan Cina
Sabah (PCS), Parti Perikatan Sabah
Hasil Pembelajaran
Memahami perubahan pentadbiran ke arah
berkerajaan sendiri di Sabah
Aras 1
• Memerihalkan tentang Pentadbiran Tentera
British di Sabah selepas kekalahan Jepun
• Mengumpul maklumat tentang sebab penyerahan
Sabah kepada kerajaan British
• Menyatakan reaksi penduduk Sabah tentang
pengumuman Sabah sebagai Tanah Jajahan
British
• Menyatakan kemunculan kesedaran kebangsaan
di Sabah
• Mengemukakan usaha ke arah berkerajaan
sendiri di Sabah
• Mengumpul maklumat tentang penubuhan partiparti politik di Sabah seperti USNO, UNKO,
Pasok- Momogun,Parti Cina Sabah dan
Perikatan Sabah
Aras 2
• Mengelaskan penubuhan parti-parti politik di
Sabah
• Membincangkan tentang kelewatan kesedaran
kebangsaan di Sabah
Aras 3
• Membandingkan reaksi penduduk Sarawak
dengan Sabah tentang peny erahan negeri
mereka sebagai tanah jajahan British
• Membandingkan tentang langkah yang diambil
ke arah berkerajaan sendiri di Sarawak dan
Sabah
Unsur dan tingkah laku patriotisme
Kesedaran kepentingan berorganisasi
• Sepakat dalam perjuangan membawa
kejayaan
Kepekaan dalam menerima perubahan
• Bijak menilai
Modul Baja Bina Sejarah Tingkatan 3
6.2. PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH
BERKERAJAAN SENDIRI DI SABAH
6.2.1 Sabah Selepas Kekalahan Jepun
a. Pentadbiran Tentera British diperkenalkan untuk
mengembalikan keamanan dan ketenteraman dalam
negeri
b. Pentabdiran tentera British ditamatkan pada 15 Julai
1946
6.2.2 Sabah diserahkan kepada British
1. Perjanjian antara Sykt Borneo Utara British (SBUB)
dengan kerajaan Britain diadakan pada 26 Jun 1946
2. Pada 15 Julai 1946 , Borneo Utara (Sabah ) menjadi
tanah jajahan British secara rasmi
3. Faktor Sabah diserahkan kepada British ialah :
a. Desakan Pelabur dan pemodal Eropah
i. mendesak kerajaan British melindungi
pelaburan mereka di Sabah
ii. British merasakan bertanggungjawab menjaga
kepentingan warganegara dan pelaburannya
b. Mengeksploitasi Sumber bahan mentah
i. Sabah mempunyai banyak sumber bahan
mentah seperti kayu balak, kelapa kering,
tembakau dan hasil tradisional
ii. Sabah juga menjadi tempat pasaran barangan
keluaran Britain
c. Penguasaan ke atas Sabah menjamin kedudukan
dan keselamatan British Di Asia Tenggara kerana
Sabah terletak di tengah-tengah jalan perdagangan
antara Singapura dan Hong Kong
4. Penyerahan Sabah hanya mendapat tentangan
daripada waris Kesultanan Sulu kerana menganggap
Sabah sebagai miliknya
5. Gerakan kebangsaan di Sabah agak perlahan kerana
dasar British yang dasar British yang menindas
6. Persatuan Kebangsaan Melayu Labuan dan Barisan
Pemuda hanya berjuang untuk memperbaiki keadaan
politik dan ekonomi
6.2.2. Langkah ke arah berkerajaan sendiri di Sabah
1. Pada 1950 British memperkenalkan perlembagaan
baru.
2. Perlembagaan ini mengariskan :
a. penubuhan Majlis Kerja dan Majlis Perundangan
b. memberi peluang wakil anak negeri melibatkan
diri dalam pemerintahan negeri melalui
perlantikan tidak rasmi dalam Majlis Undangan
3. Antara pemimpin yang dilantik antaranya ialah
a. Datu Mustafa bin Datu Harun
b. Donald Stephens
4. Pada 1952 diadakan pilihan raya Majlis Tempatan
untuk memilih perwakilan secara demokrasi
5. Pada 1960 pindaan perlembagaan dibuat untuk
menambah bilangan pemimpin bumiputra menjadi
ahli tidak rasmi dalam Majlis Undangan
6. Semua ahli tidak rasmi dilantik oleh Gabenor British
34

6. Bab 6 : Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak Dan Sabah
7.
Pada 1962 diperkenalkan Pilihan Raya Majlis
Undangan
6.2.3 Penubuhan parti politik Di Sabah
1. Parti politik semakin berkembang di Sabah setelah
pengumuman gagasan Persekutuan Malaysia
2. Antara parti politik yang ditubuhkan ialah :
a. Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu
(UNKO).
Tarikh ditubuhkan : Ogos 1961
Pengasas : Donald Stephens
Matlamat ialah menjaga kepentingan dan memelihara hak
orang Kadazan Dusun
b. Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO)
Tarikh ditubuhkan: 23 Disember 1961
Pengasas : Tun Datu Mustapha bin Datu Harun
Matlamat
i. memperjuangkan hak kaum bumiputera muslim
ii. menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa
kebangsaan
iii. memperjuangkan agama islam sebagai agama rasmi
iv. menukar nama Borneo Utara kepada Sabah
c. Pasok Momogun
Tarikh ditubuhkan : Januari 1962
Pengasas Orang Kaya-kaya Sedomon dan G.S.Sundang
Matlamat
Melindungi kepentingan penduduk Sabah di kawasan
pedalaman
d.Persatuan Cina Sabah (SCA) (Gabungan Parti
bersatu dan Parti Demokratik )
Tarikh ditubuhkan: Oktober 1962
Pengasas : Khoo Siak Chiew dan Peter Chin
Matlamat
Melindungi hak orang Cina
3.
4.
Perikatan Sabah dibentuk untuk menghadapi pilihan
raya 1962
Perikatan ini terdiri daripada :
a. Pertubuhan Kebangsan Kadazan Bersatu
b. Pasok Momogun
c. Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu
d. Persatuan Cina Sabah
Modul Baja Bina Sejarah Tingkatan 3
35

7. Bab 6 : Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak Dan Sabah
7.
Pada 1962 diperkenalkan Pilihan Raya Majlis
Undangan
6.2.3 Penubuhan parti politik Di Sabah
1. Parti politik semakin berkembang di Sabah setelah
pengumuman gagasan Persekutuan Malaysia
2. Antara parti politik yang ditubuhkan ialah :
a. Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu
(UNKO).
Tarikh ditubuhkan : Ogos 1961
Pengasas : Donald Stephens
Matlamat ialah menjaga kepentingan dan memelihara hak
orang Kadazan Dusun
b. Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO)
Tarikh ditubuhkan: 23 Disember 1961
Pengasas : Tun Datu Mustapha bin Datu Harun
Matlamat
i. memperjuangkan hak kaum bumiputera muslim
ii. menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa
kebangsaan
iii. memperjuangkan agama islam sebagai agama rasmi
iv. menukar nama Borneo Utara kepada Sabah
c. Pasok Momogun
Tarikh ditubuhkan : Januari 1962
Pengasas Orang Kaya-kaya Sedomon dan G.S.Sundang
Matlamat
Melindungi kepentingan penduduk Sabah di kawasan
pedalaman
d.Persatuan Cina Sabah (SCA) (Gabungan Parti
bersatu dan Parti Demokratik )
Tarikh ditubuhkan: Oktober 1962
Pengasas : Khoo Siak Chiew dan Peter Chin
Matlamat
Melindungi hak orang Cina
3.
4.
Perikatan Sabah dibentuk untuk menghadapi pilihan
raya 1962
Perikatan ini terdiri daripada :
a. Pertubuhan Kebangsan Kadazan Bersatu
b. Pasok Momogun
c. Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu
d. Persatuan Cina Sabah
Modul Baja Bina Sejarah Tingkatan 3
35