1. 1
ðI M TIN M Y NGÀY QUA
S 62
Nhìn l i v án Phương Uyên - Nguyên Kha
C p nh t: 12:30 GMT - th b y, 24 tháng 8, 2013
M b ng chương trình nghe nhìn khác CÁCH M NHƯ ðà T NG G I Ý
Hôm 16/8, tòa phúc th m t nh Long An thay ñ i b n án c a sinh viên Nguy n Phương Uyên thành
ba năm tù treo, ñ cô ñư c v v i gia ñình ngay t i tòa.
Ngư i b n cùng ho t ñ ng, ðinh Nguyên Kha, ñư c gi m n a án tù, t 8 năm còn 4 năm.
C hai ngư i b x tù 6 năm và 8 năm tù giam vì t i Tuyên truy n ch ng Nhà nư c XHCN theo
ði u 88 B Lu t Hình s t i phiên sơ th m ngày 16/5/2013.
Trao ñ i v i BBC, giáo sư Tương Lai, t Sài Gòn, cho r ng ñây là như ng b c a ð ng C ng s n.
"Ngư i ta ph i run s trư c s c m nh lòng yêu nư c và ý chí chi n ñ u c a dân t c,” ông nói.
T năm 1988 - 1999, ông Tương Lai là Vi n trư ng, Vi n Xã h i h c Vi t Nam và sau ñó làm c
v n cho các Th tư ng Võ Văn Ki t và Phan Văn Kh i.
“Nh ng ngư i c m quy n dù có khu t ph c b n bành trư ng ð i Hán, nhưng sâu xa, h v n h
th n n u không ñ ng v phía nhân dân.”
Giáo sư Tương Lai cũng ñ t v án này trong b i c nh gi i lãnh ñ o ð ng, dù có mâu thu n, nhưng
“có m t ñi m nh t trí là ph i b o v quy n l c”.
Sinh năm 1936, ông Tương Lai cho r ng th h c a ông ñi theo cu c cách m ng H Chí Minh
nhưng nay c m th y b "ph n b i".
Các quy n t do ghi trong Hi n pháp 1946 “t ng bư c b xóa b , và chưa bao gi b xóa b tr ng
tr n như hi n nay”.
GS. Tương Lai cho r ng nh ng ngư i như Phương Uyên và Nguyên Kha ñang “ñ u tranh cho t
do, dân ch ”.
“Vai trò c a blogger, cách m ng thông tin ñem l i s c m nh r t m i cho cu c ñ u tranh hi n nay,”
ông nói.
25/8/2013 10:39 GMT+7

2. 2
nhân ngày 25.8.2013, lão tư ng huy n tho i bư c sang tu i 103
Ngôi nhà th i thơ u c a
ð i tư ng Võ Nguyên Giáp
Ngôi nhà nơi v tư ng l i l c Võ Nguyên Giáp sinh ra và l n lên (làng An Xá, xã
L c Th y, huy n L Th y, t nh Qu ng Bình), qua bao nhiêu năm v n ñư c gìn
gi , b o t n g n như nguyên v n.
ð i tư ng Võ Nguyên Giáp sinh ngày 25/8/1911. Ông ho t ñ ng cách m ng t năm 14 tu i (1925)
ñ r i sau này tr thành h c trò xu t s c nh t c a Ch t ch H Chí Minh, và là m t trong nh ng
thiên tài quân s l n nh t th k 20 c a th gi i.
Tu i thơ c a ð i tư ng Võ Nguyên Giáp g n li n v i dòng sông Ki n Giang quanh năm hi n
hòa, thơ m ng.
C ng vào ngôi nhà c a ông mang ñ n cho khách tham quan c m giác nh nhàng, m c m c
và g n gũi.

3. 3
C ng vào nhìn t phía trong.
Ngôi nhà c p 4 v i 3 gian truy n th ng, n m gi a tán cây xanh mát. Năm 1947, nhà b gi c
Pháp ñ t cháy tr i và năm 1977, ông cùng chính quy n ñ a phương ph c d ng nguyên tr ng

4. 4
trên n n ñ t cũ.
Lúc ngôi nhà ñư c ph c d ng, ñ a phương mu n dùng g lim, nhưng ð i tư ng nh t ñ nh nói
"không", mà ch ñ ng ý làm b ng g vư n ñ a phương
Trong ngôi nhà này, nh ng hình nh, cu n sách ñáng nh nh t v cu c ñ i ð i tư ng v n
ñư c lưu gi c n th n

5. 5
B c nh ð i tư ng Võ Nguyên Giáp và Ch t ch H Chí Minh ra thao trư ng t ch c di n
t p m u chi n thu t Sơn Tây năm 1957
Ông Võ ð i Hàm, ngư i hơn 30 năm qua tr c ti p trông coi, gìn gi và ñón ti p nh ng ñoàn
khách trong nư c, qu c t ñ n thăm ngôi nhà.
Ông Hàm k , ñây là nơi 102 năm trư c, ð i tư ng l t lòng m . Vào mùa nư c lũ năm Tân
H i, c u bé Võ Nguyên Giáp ñã c t ti ng khóc chào ñ i trong m t cái chòi cao c t t m dư i

6. 6
g c cây mít c th chính ñ a ñi m này.
Dòng Ki n Giang v n êm ñ m trôi, như nh ng dòng khách ñ n tham quan ngôi nhà c a ð i
tư ng quanh năm không ng ng ngh . H ñ n v i t m lòng thành kính và ngư ng m v i v
tư ng tài ba, l i l c c a dân t c Vi t Nam.
M t con ñư ng c i t
Nguy n ð c Kiên.
Submitted by Biên T p Viên on Thu, 05/30/2013
L i d n
Ba tháng qua tôi ñã có th i gian ñ suy xét l i v nh ng ñi u tôi ñã cho là ñúng và c nh ng
ñi u tôi ñã cho là sai trư c ñó. Cũng trong ba tháng qua tôi có ñi u ki n quan sát g n hơn, ti p
c n g n hơn, có ñi u ki n ñ bi t nhi u hơn, hi u rõ hơn v các xu hư ng v n ñ ng c a n n kinh t
– chính tr nư c nhà. ðó là kho ng th i gian quý báu v i riêng tôi. Có th coi ñ xu t, chương
trình, ý ki n… g i là gì cũng ñư c mang tên “M T CON ðƯ NG C I T ” dư i là k t qu c a
3 tháng v a r i. Bài vi t này xu t phát t ý th c dân t c, ý th c v trách nhi m c a m t cá nhân,
m t công dân v i v n m nh dân t c.
Tôi ñã c g ng gi cho mình nguyên t c, ñ ng ngoài m i phe nhóm, m i t ch c chính tr ,
trong hay ngoài nư c, trong hay ngoài ð ng C ng s n ñ gi cho mình m t s ñ c l p nh t ñ nh
v tư tư ng. Hay nói cách khác, tôi ch n cho mình m t con ñư ng tri th c ñ c l p. ðó là tôn ch
tôi ñã theo và s theo. Bài vi t này, vì th tôi mong m i ngư i ñư c ñ c v i m t tinh th n khách
quan như v y.

7. 7
V riêng b n thân tôi, tôi ñã ho ch ñ nh cho mình m t k ho ch cá nhân và ñã b t ñ u th c
hi n k ho ch này. Tôi ñang theo h c ti ng ð c v i hy v ng có th theo h c và nghiên c u tri t
h c m t cách bài b n t i ð c. Tri t h c là ñam mê c a cá nhân tôi, m t khác, cá nhân tôi cho
r ng, không m t qu c gia nào có th phát tri n b n v ng n u không có n n Tri t h c, Toán h c
v ng ch c. Tôi hy v ng r ng, mình có th ñóng góp m t ph n nh bé vào vi c ph c d ng l i, ñ t
l i nh ng n n móng Tri t h c cho nư c nhà, công vi c mà theo tôi bi t, ñã có nhi u con ngư i
ñáng kính ñã làm và ñang làm.
Trong quá kh không xa, mi n Nam Vi t Nam trư c năm 1975, ñã có m t th h nh ng ngư i
nghiên c u và làm Tri t h c m t cách bài b n, t o ra m t trào lưu mà b t c ai ñ c l i nh ng tác
ph m c a h tôi v n th y m t ni m kỳ v ng, m t s khích l l n lao, ñó là nh ng tên tu i như: Lê
Tôn Nghiêm, Tr n Thái ð nh, Nguy n Văn Trung… và mi n B c là Tr n ð c Th o, Trư ng
Chinh, H Chí Minh… Th i qian qua, tôi cũng có tìm ñ c l i các tác ph m c a Trư ng Chính, n u
b qua các ñ nh ki n ý th c h , thì ta có th tìm th y Trư ng Chinh, H Chí Minh nhi u nhân t
tri t h c th c hành có giá tr . Tôi cũng có ñi u ki n ti p c n v i ý tư ng tri t h c r t thú v c a Lê
Quý ðôn. Riêng Lê Quý ðôn tôi nghĩ mình c n thêm nhi u th i gian ñ nghiên c u ông và có th
t ông s khơi g i, ph c d ng ñư c nhi u giá tr văn hóa, tri t lý mang b n s c Vi t.
Ngư i ta v n thư ng hô hào “Gi gìn b n s c dân t c”, lĩnh h i “Tinh hoa văn hóa nhân
lo i”… nhưng tôi chưa th y h th c s ñã làm gì ñ ñ t ñư c nh ng m c tiêu này. Cá nhân tôi
cho r ng, vi c h c t p nh ng phương pháp nghiên c u, tinh th n dân ch , khoa h c phương tây,
ñ c bi t v i gi i tr là ñi u ki n tiên quy t. Chúng ta không th c ng i m t ch , gi khư khư
nh ng th mà ta cho là hay, là t t mà l i không bi t nó th c s có v trí như th nào trong th gi i
tư tư ng nhân lo i. Tôi th y r ng, m i khi chúng ta quên mình ñi nhi u nh t, m r ng lòng mình
ra nhi u nh t, g b nh ng ñ nh ki n, nh ng thói quen xưa cũ nhi u nh t, là m i khi mình nhìn
th y mình rõ nh t, ta mình t nâng mình lên nhi u nh t.
Tôi cũng sáng l p ra m t nhóm g i là Nhóm Th -Ba. ðây không ph i là m t nhóm chính tr .
M i ngư i có th th y rõ ñi u ñó khi ñ c nguyên t c nhóm. M c tiêu c a tôi khi l p ra nhóm này
là mu n khơi g i tinh th n trung th c, ý chí t cư ng, tinh th n dám phiêu lưu khám phá nh ng
chân tr i m i, dù là trong cu c s ng hay trên con ñư ng truy t m chân lý. Tôi cho r ng, ñó s là
nh ng tinh th n mà ngư i Vi t chúng ta c n trên con ñư ng ch n hưng ñ t nư c.
Nh ng giá tr này tôi ñã tìm th y khi ti p c n tri t h c F.Nietzsche. Tôi ñã t ng ñ t nh ng câu
h i, t i sao phương Tây phát tri n như ngày nay, t i sao h có ñư c n n khoa h c, tinh th n dân
ch , khoa h c như ngày nay? T i sao phương ðông l i ñ ng l i lâu th ? Nh ng ñ ng l c nào thúc
ñ y xã h i con ngư i ti n lên? Tôi nghĩ r ng, mình có th tìm ñư c nh ng câu tr l i căn b n khi
ñ c F.Nietzsche.
Th i gian qua, ñư c ti p c n nhi u hơn v i nh ng con ngư i dân ch , ti n b (quan facebook,
blog…), tôi cũng có d p ti p c n nhi u hơn v i các lu ng thông tin, tri th c m i, nh n th y rõ hơn
nh ng con ngư i tri th c cao quý, ti n b … nh ng con ngư i này mang l i cho tôi kỳ v ng l n lao
n u có th t p h p l i ñư c dư i ng n c dân t c th ng nh t.
Do công vi c h c t p và nghiên c u c a mình, tôi cũng hy v ng m i ngư i có th ưu ái cho tôi
m t th i gian yên tĩnh c n thi t không ph ng v n, không m i g i gia nh p nhóm này, nhóm kia.
Tôi xin nh c l i tôi ch n con ñư ng tri th c ñ c l p.
Trân tr ng
Nguy n ð c Kiên

8. 8
M T CON ð NG C I T
Chương 1: Tình th hi n nay
1. Nh n di n nhóm c p ti n
H i ngh Trung ương 6 và 7 c a ð ng cho th y phe b o th , mu n kiên trì ñ nh hư ng XHCN
theo h c thuy t Marx-Lenin ñang th y u.
Cu c v n ñ ng tham gia góp ý s a ñ i Hi n pháp năm 1992 trong qu n chúng cho th y, m t
b ph n không nh ngư i dân ñã ý th c m nh m v quy n l c chính tr c a mình. H s n sàng là
l c lư ng ñi ñ u thúc ñ y ti n trình dân ch , t do cho ñ t nư c.
Nhưng s là quá l c quan n u ai ñó, ñưa ra m t d ñoán nh t quy t v m t cu c c i t trong
tương lai ng n h n VN.
Tình th hi n nay, trong n i b ðCS, nhóm l i ích ñang t ra chi m ưu th hơn nhóm b o th .
Nhưng c hai nhóm này ñ u s là tr l c cho ti n trình dân ch . Nhóm l i ích ñôi khi t ra c p
ti n, tuy nhiên nh ng ngư i theo dõi chính trư ng VN ñã quá quen v i nh ng th ño n, nh ng trò
l t l ng c a nhóm này. S ch ng ai ng c nhiên n u khi nhóm này ñã ñ t ñư c m c ñích thâu tóm
quy n l c s quay mũi giáo, ch ng l i nhân dân, ñàn áp l c lư ng dân ch .
L c lư ng b o th trong ñ ng, nhóm l i ích cùng v i th l c bành trư ng B c Kinh rõ ràng s
là nh ng tr l c l n nh t cho dân ch , cũng là hi m ho l n nh t ñ y VN vào ñêm dài l c h u, suy
thoái, th m chí h n lo n.
S ñ i ñ u gi a phe b o th và phe nhóm l i ích, ñ c bi t trong hai H i ngh Trung ương v a
qua làm ngư i ta nh m tư ng r ng trong chóp bu ðCS hi n ch có hai l c lư ng này. Tuy nhiên,
ngày càng có nh ng ch d u rõ ràng cho th y, trong thư ng t ng n i b ñ ng còn có nhóm th ba –
nhóm c p ti n. Vi c H i ngh Trung ương 6 không k lu t “ñ ng chí X”, H i ngh Trung ương 7
không b u hai ông Nguy n Bá Thanh và Vương ðình Hu , hai ng c viên do B Chính Tr gi i
thi u có th coi là m t ch d u cho th y s ti n b v ý th c dân ch c a các u viên trung ương.
Vi c hai ông Thanh và Hu không trúng gh y viên BCT chưa ch c ñã là do nhóm l i ích m nh.
Nhóm lũng ño n có th ch làm m t ñ ng tác phá qu y là ñưa th t nhi u ng viên ra tranh c , sau
ñó các y viên Trung ương, v i ý th c ñã ti n b v quy n l c c a mình làm n t ph n vi c còn l i
là lo i ông Thanh và ông Hu . Vi c các y viên TƯ không b phi u cho hai ông này, cũng không
th quy k t ngay cho h là ng h nhóm l i ích. H ch n ông Nguy n Thi n Nhân và bà Nguy n
Th Kim Ngân có th ñơn gi n ch là do h th y nh ng v này thích ñáng hơn.
Nh ng ñ ng viên c p ti n, có th ngay trong B Chính Tr , ngay trong các v y viên TƯ có
th t o ra nh ng di n ti n b t ng khi h b t m m ng che bư c ra ánh sáng chính trư ng.
2. Phe dân ch ngoài ð ng thi u m t l c lư ng v t ch t
Vi c nh n di n ra l c lư ng th ba, l c lư ng ti n b trong n i b nhóm lãnh ñ o c a ðCS
hi n nay là r t quan tr ng. N u có th v n ñ ng ñư c l c lư ng này g n k t l i v i nhau, cùng v i
l c lư ng ti n b ngoài ñ ng ti n hành c i t ñ t nư c thì ñây có l s là phương án ít m o hi m có
th thu ñư c các bư c ti n v ng ch c nh t.
Không khó ñ nh n th y l c lư ng dân ch ngoài ñ ng c trong và ngoài nư c hi n nay phân
tán. N u có th quy t l i cũng d tan v . L c lư ng trong nư c thì g p c n tr t phía chính

9. 9
quy n, ñ nh ki n xã h i. L c lư ng ngoài nư c có môi trư ng thu n l i hơn nhưng l i d b chia
r , th m chí xung ñ t.
S phân tán này s hi n hi n khi ta ñ t câu h i: L c lư ng v t ch t nào? Kh i qu n chúng nào
có ñ s c m nh ñ i kháng thách th c quy n lãnh ñ o ðCS hi n nay?
Tìm ki m s h tr v t ch t t các nư c phương Tây cũng là m t s l a ch n m o hi m và khó
kh thi trong các m i quan h qu c t hi n nay. Hơn n a, m t l c lư ng ñ i kháng ñ m nh ñ
ñương ñ u v i chính quy n hi n hành luôn mang theo nguy cơ b o lo n, t n xương máu mà chính
quy n m i ñư c d ng lên n u có th cũng không có gì ñ m b o là s ít ñ c tài hơn chính quy n
c ng s n hi n nay.
V n ñ ng ñ nhóm c p ti n trong n i b ðCS lên n m quy n và ti n hành c i t có th là l a
ch n sáng su t nh t trong tình hình hi n nay. Nh n ñ nh này nhi u kh năng s ngay l p t c b
ph n ñ i v i nh ng ngư i có nhi u ân oán v i c ng s n c trong và ngoài nư c. Tuy nhiên, n u
ñi m tĩnh l i ñ suy nghĩ thì h s th y l a ch n này th t s không t i. Và b n thân nh ng ñ nh
ki n c a h cũng không ph i là không th vư t qua. Rào c n l n nh t, lâu dài nh t, ám nh dai
d ng nh t có l là rào c n ý th c h . Rào c n do c hai phe Qu c gia và C ng s n ñã c công d ng
lên ñ n gi v n như bóng ñen bao trùm, c n tr m i n l c c i t , hoà h p.
3. Ng n c dân t c th ng nh t
Có th còn m t s ít ngư i trong phe b o th v n th c lòng mu n b o v h c thuy t cũ. V i
phe nhóm l i ích h c thuy t cũ cũng có giá tr khi nó còn giúp h núp bóng, tr c l i, vì th h cũng
có lí do ñ l n ti ng b o v ðCS khi c n ph i ch ng l i nhóm c p ti n.
Nhóm c p ti n, cách g i có th khi n nhi u ngư i c m th y băn khoăn trong th i ñi m hi n
nay khi hình thù c a nó v n m m t, nh ng ñ i di n c a nó v n l ng câm trong bóng t i. ði u này
cũng d hi u. Ngoài uy th l n lư t c a nhóm b o th và nhóm l i ích, nh ng ngư i c p ti n trong
ðCS hi n nay, t b n thân h cũng ph i vư t qua rào c n ý th c h . Cũng như nh ng ngư i Qu c
gia không d gì xoá b ñ nh ki n ý th c h C ng s n, nh ng ngư i c p ti n trong ñ ng hi n nay
cũng không d gì tuyên b th ng th ng vi c r i b con ñư ng Marx – Lenin, dù h có bi t ch c
ch n con ñư ng ñó ch d n dân t c ñ n l c h u, tăm t i, b i vong. Cũng như nh ng ngư i ch ng
c ng c c ñoan, h c n s tr giúp.
ðây có th chính là th i ñi m ñ kh i qu n chúng ti n b trong và ngoài ñ ng th hi n vai trò
v n ñ ng c a mình. ðây có th là th i ñi m thích h p nh t ñ ng n c dân t c th ng nh t m t l n
n a l i c n ph t lên. L c lư ng ti n b trong hay ngoài ñ ng, qu n chúng hay lãnh ñ o, ñương
ch c hay ñã ngh hưu, trong hay ngoài nư c… c n ñ ng l i v i nhau, cùng m t chi n tuy n, không
phân bi t ngư i Qu c gia, ngư i C ng s n, b h t m i ñ nh ki n ý th c h , ch hư ng ñ n m t
ng n c duy nh t, ng n c dân t c th ng nh t, vì m t nư c Vi t Nam th ng nh t phát tri n.
S v ng vàng v m t an ninh qu c gia hi n nay c n ñư c xem như m t l i th ñ ti n hành c i
t . Tình hình có th s x u ñi khi nhóm l i ích ra tay hành ñ ng, gây h n lo n ñ th a nư c ñ c
th câu, s ñ c bi t nguy hi m n u có thêm bàn tay can thi p c a nư c ngoài, ñ c bi t là Trung
Qu c.

10. 10
Chương 2: C i cách kinh t
1. Lo i b s thao túng c a nhóm l i ích
Tình tr ng n n kinh t VN hi n nay khá gi ng v i ðài Loan nh ng năm 1940-1950 (khi ñó ðài
Loan là m t t nh c a Trung Hoa Dân Qu c). N n kinh t ðài Loan khi ñó n m trong tay nhóm l i
ích c a Kh ng Tư ng Hy và T ng T Văn. Cũng gi ng như Vi t Nam hi n nay, nhóm l i ích c a
Kh ng, T ng l ng quy n, tham ô, h t thao túng các công ty qu c doanh, tài nguyên qu c gia vơ
vét vào túi riêng ñ n n m các ngân hàng, “chuy n tr ng tâm tư b n nhà nư c sang kinh doanh ti n
t vàng b c và ñ u cơ”. Nhóm Kh ng, T ng khi ñó cũng áp d ng các chính sách vơ t n, vét s ch,
phát hành trái phi u, “vay n nư c ngoài m t s ti n l n ñ ăn chi t kh u và trưng thu ñ các lo i
thu , cư ng b c vơ vét tài s n c a dân”. N n kinh t ðài Loan khi ñó cũng b kh ng ho ng tr m
tr ng. Ch sau khi Kh ng Tư ng Hy và phe nhóm c a ông ta tháo ch y sang M , Tr n Thành và
Tư ng Kinh Qu c lên n m quy n m i ti n hành nh ng c i cách căn b n, ñ t n n móng cho m t
ðài Loan c t cánh sau này (Tham kh o: Phùng Gia Th – ðài Loan ti n trình hóa r ng).
C i cách c a Tr n Thành, Tư ng Kinh Qu c khi ñó ñ t tr ng tâm vào hai chính sách l n: Th
nh t c i cách ru ng ñ t; th hai nâng ñ kh i dân doanh.
Ru ng ñ t ðài Loan trư c c i cách ña ph n n m trong tay ñ a ch , chính quy n ðài Loan ñã
ñ t ra cơ ch h n ñi n, bu c nh ng ñi ch chi m nhi u ñ t hơn h n m c ph i bán l i cho nh ng
nông dân không có ru ng. Ti n bán ru ng do ngư i mua tr d n, chính ph cũng ñ ng ra h tr
thu mua h tr nhưng không tr b ng ti n m t mà b ng c phi u trong các doanh nghi p qu c
doanh. Cũng n m trong chi n lư c nâng ñ kh i dân doanh ðài Loan khi ñó, song song v i c i
cách ru ng ñ t ð ng Qu c dân ti n hành “chuy n công doanh sang tư doanh”, ñem bán c phi u
c a 4 ngành xi măng, gi y, m và nông lâm ñ tr thay ti n trưng mua ru ng ñ t. K t qu bi n m t
s ñi ch trư c c i cách thành các nhà công nghi p l n, mà n i ti ng nh t là “t ñ i hào ch ”: C
Ch n Ph , Lâm Do Long, Lâm Bá Th , Tr n Kh i Thanh.
Sau năm 1950 nguyên t c ch ñ o c a chính quy n ðài Loan là “h t s c thu h p ph m vi qu c
doanh trong công nghi p dân sinh”, “phân rõ phương hư ng kinh doanh khác nhau gi a nhà nư c
và nhân dân”. Theo ñó doanh nghi p nhà nư c ch y u kinh doanh ngành năng lư ng, giao thông,
công nghi p qu c phòng, công nghi p ch t o quy mô l n, ti n t … Có quan h nhi u ñ n v n
m nh n n kinh t và ñ u tư l n, nh ng ngành tư nhân không ti n kinh doanh. Còn nh ng m t hàng
dân d ng, tr c ti p quan h ñ n ñ i s ng như: d t, gi y, xi măng, ñ sinh ho t hàng ngày… Giao
h t cho tư b n tư nhân kinh doanh.
K t qu , ñ n năm 1985, t tr ng giá tr s n lư ng các doanh nghi p dân doanh ñ t 86% giá tr
t ng s n lư ng ngành công thương nghi p, qu c doanh ch chi m 14%. Hoàng Gia Th trong cu n
ðài Loan ti n trình hóa r ng ñánh giá: “S ph n vinh c a tư b n tư doanh ñã cung c p s c s ng
m nh m cho vi c ch n hưng kinh t ðài Loan”.
Tuy nhiên, vi c thu h p qu c doanh và nâng ñ dân doanh s không th nào ñ t k t qu n u
song song v i quá trình ñó không có m t chi n d ch “bàn tay s ch” c a ð ng Qu c dân.
ð ng Qu c dân trư c h t cách ch c các giám ñ c h u danh vô th c, thay th b ng nh ng
ngư i “thích thú v i s nghi p, có tinh th n trách nhi m và kh năng th c t ph trách”. Sau khi áp
d ng bi n pháp này, nh ng ngư i ch ñ ng tên ăn lương nh quan h cá nhân làm giám ñ c, chánh
văn phòng… nh t là nh ng ngư i núp sau T ng T Văn, Kh ng Tư ng Hy, Tr n Qu Phu l n lư t
b ñào th i.

11. 11
Liên h v i tình hình VN hi n nay, rõ ràng c n m t ngư i ñ s c m nh, trí tu , s ñ m lư c và
tinh th n vì dân t c ti n hành thanh l c, c i cách, lo i b nh ng k ng i không ăn bám trong các
doanh nghi p nhà nư c.
Bên c nh ñó, c n khôi ph c Ban c v n c a Th tư ng trư c ñây, t p h p các chuyên gia trong
và ngoài ñ ng, trong và ngoài nư c, tham gia nghiên c u, tư v n và khuy n ngh chính sách.
ð tránh s thao túng th trư ng ti n t , tránh hi n tư ng bi n tài s n nhà nư c thành tài s n tư
nhân c a nhóm tư b n thân h u, c n tham kh o m t phương pháp mà ðài Loan ñã áp d ng là
thành l p ch ñ H i ñ ng tài chính m t cách nghiêm kh c, tách r i quy n qu n lý và quy n s
h u ra. Ngân hàng nhà nư c hi n nay cũng c n ñư c c i t ñ tr thành ngân hàng trung ương ñích
th c, ñ c l p v i chính ph , có th thu c quy n giám sát tr c ti p c a qu c h i, không t n t i như
m t cơ quan c a chính ph như hi n nay.
2. Nâng ñ kh i dân doanh phát tri n
Không gi ng như ðài Loan nh ng năm 1950, VN hi n nay, không có nhu c u c i cách ru ng
ñ t b c thi t, tuy nhiên, mô hình cánh ñ ng m u l n c a Công ty CP B o v th c v t An Giang
c n ñư c nhà nư c h tr nhân r ng. Quy ñ nh s h u toàn dân v ñ t ñai hi n nay cũng c n ph i
thay ñ i, theo ñó c n quy ñ nh ña s h u v ñ t ñai v i các ch th : Nhà nư c, tư nhân, t ch c,
t p th … làm th v a tránh chuy n l m d ng, tham ô ñ t công, v a giúp ngư i dân b o v hi u
qu quy n s h u tư nhân v ñ t ñai c a mình.
M t khía c nh n a trong nông nghi p, có th cũng c n bàn tay nhà nư c ñó là “L a ch n nhóm
hàng nông nghi p m c tiêu – ñ y m nh công nghi p ch bi n”. B i vì vi c l a ch n nhóm hàng
m c tiêu, ñi li n v i ñ u tư v nghiên c u, phát tri n, chuy n giao công ngh , ñòi h i v n l n, th i
gian lâu dài, các doanh nghi p tư nhân khó mà ñ m ñương trong m t s m m t chi u.
Không ch trong nông nghi p, ñ m ñương vi c nghiên c u, phát tri n, chuy n giao công ngh ,
h tr k thu t, chuyên gia cho kh i dân doanh cũng c n ñư c áp d ng cho các khu v c s n xu t
khác.
Hãy tham kh o m t ño n mô t r t có ý nghĩa sau ñây c a Hoàng Gia Th v các chính sách
ðài Loan ñã th c thi: “ð n nh ng năm 70, Chính quy n ðài Loan l i xúc ti n quá trình liên h p
c a các xư ng cùng s n xu t m t m t hàng, t ch c các công ty m u d ch l n có m t m ng lư i cơ
s s n xu t và bán s n ph m. Như v y, v a th ng nh t ñư c qui cách, ch t lư ng c a các s n
ph m cùng lo i, v a m r ng ñư c quy mô s n xu t, l i tránh ñư c trong t nh tàn sát nhau ñ
ngư i nư c ngoài hư ng l i.
ð khuy n khích s h p tác k thu t gi a các hãng tư doanh v i ngo i thương, chính quy n
ðài Loan có ñãi ng thích ñáng ñ i v i ngo i thương, cung c p k thu t tiên ti n và license cho
ðài Loan, ñ ng th i c p nh ng kho n ti n l n cho các hãng h c t p và mua k thu t m i. Thí d ,
ñ d n d t cho s n ph m nông nghi p xu t kh u, chính quy n trư c h t ñ u tư cho cơ c u nông
nghi p tr ng th ngô ñư ng, th nuôi cá qu M , th ch bi n b t t o Chlorena và tinh t o
Chlorena… có hi u qu r i m i m r ng. ð phát tri n hàng cơ khí và ñ ñi n, chính quy n ðài
Loan ñã b ra 20 tri u ñài t m i ñ khuy n khích làm th s n ph m m i. ð thâm nh p vào th
trư ng ñ chơi qu c t , chính quy n ðài Loan b ra 200.000 ñài t m i ñ thu th p m u ñ chơi
các nơi trên th gi i, cung c p cho các nhà s n xu t quan sát và b t chư c.
V m t xu t kh u, chính quy n ðài Loan ñ t tr s và m ng lư i m u d ch hơn 80 nư c và
các khu v c, tham gia các tri n lãm, h i ch qu c t , thư ng xuyên m i khách nư c ngoài và các

12. 12
nhà kinh doanh ñ n ðài Loan tham quan, và cũng thư ng xuyên c ngư i ñi chào hàng nư c
ngoài. ð m r ng m ng lư i m u d ch qu c t , ðài Loan ñã xây d ng các “Tr m ph c v m u
d ch qu c t ” cung c p cho ngo i thương các ñư ng dây ñi n tho i và khuy n khích ngo i thương
ñ t các ñ i lý nư c ngoài. Chính quy n còn treo các “ph n thư ng ngo i thương” trao cho hãng
nào xu t kh u ñư c nhi u”.
T t nhiên, kh i doanh nghi p dân doanh c a VN hi n nay ñã trư ng thành hơn nhi u so v i
các nhà tư b n tư nhân c a ðài Loan khi ñó, tuy nhiên s vi c tính ñ n các bi n pháp h tr v n
c n thi t.
Nhưng ñi u c t y u hơn là nhà nư c trư c tiên ñ ng c n tr . M r ng tràn lan các doanh
nghi p nhà nư c th i gian qua là m t c n tr , vì ngu n l c m t n n kinh t có gi i h n, khi các
doanh nghi p nhà nư c chi m d ng v n, tài nguyên l i có l i th ñ c quy n, l i th thao túng
chính sách thì kh i doanh nghi p tư nhân ñương nhiên s không còn ñ t ñ th . S có các nhà
doanh nghi p khôn ngoan, bám vào sân sau các t p ñoàn, các công ty nhà nư c ñ hư ng l i,
nhưng m t n n kinh t như th ch d n ñ n l n b i, vì nó không th khuy n khích sáng t o, c i ti n
k thu t, ñ i m i phương th c ph c v ñ c nh tranh sòng ph ng.
C n tr th hai v i kh i dân doanh VN hi n nay là th t c hành chính, thu khoá, h i quan,
nhưng ñây là nh ng c n tr doanh nghi p có th thích ng. C n tr th ba, quan tr ng hơn, ñã
ñánh g c các doanh nghi p m y năm qua ñó là chính sách ti n t . Khi ngân hàng nhà nư c b thao
túng, chính sách ti n t ch ph c v nhóm l i ích ho c sai l m mà không ñư c s a ch a k p th i thì
các doanh nghi p dân doanh ph i gánh h t h u qu . Lãi su t v n vay có th i ñi m lên ñ n 20-30%
là b n án t hình v i các doanh nghi p dân doanh, v i m c lãi su t này, h không th nào c nh
tranh v i các doanh nghi p khác như doanh nghi p FDI ñư c vay v n giá r nư c ngoài. Rào
c n v ti n t này, ch ng khác nào chính sách ngăn sông c m ch cu i th i nhà Nguy n mà h u
qu khi ñó là n n kinh t , thương m i rơi h t vào tay ngư i Hoa, các thương gia VN b bóp ngh t
ñ ng th i m ra cơ h i cho ngư i Hoa thâu tóm, tr c l i. Nh ng thành qu g n 20 năm ð i m i
v a qua, có th b cu n trôi h t ch v i m t cơn kh ng ho ng hi n nay n u chúng ta không k p th i
c i t .
Chương 3: C i t chính tr
1. ð i tên ð ng
L ch s cho th y ðCS còn t n t i ñư c ñ n ngày nay là nh bi t thay ñ i, thích ng, c i t
trong nh ng th i ñi m quy t ñ nh. Kh năng ñó mang l i kỳ v ng cho m t cu c c i t th i ñi m
hi n t i. trên tôi ñã nói v ám nh ý th c h c a ngư i Qu c gia, ñây tôi s nh n m nh ñ n ám
nh này v i ngư i C ng s n. B n thân nh ng ngư i C ng s n cũng ñang b n i ám nh ý th c h
chưa buông tha. Mu n g b nó th t không d . Nhưng c th xem.
Hãy nghe l i l i c TBT Trư ng Chinh khi nói v vi c ñ i tên ñ ng thành ð ng Lao ñ ng VN:
“M t s ñ ng chí ta chưa thông v vi c ñ t tên ð ng ta là ð ng Lao ñ ng VN. Có ñ ng chí băn
khoăn vì tình c m, cho r ng bi t bao ñ ng chí ta ñã hy sinh cho ð ng c ng s n ðông Dương, nay
b ng ch c ph i t bi t cái tên thân m n y thì ñau ñ n bi t bao! Ho c cho r ng tên “ñ ng lao
ñ ng” ñã b qu n chúng không ưa thích Anh r i, ta giây vào cái tên y làm gì cho m t! C nhiên,
b tên ð ng c ng s n ðông Dương là m t s hy sinh. Hy sinh nào cũng ñau ñ n. Nhưng hy sinh
vì l i ích cách m ng là hy sinh c n thi t. Ta không nên ñ ng v m t tình c m nh h p mà nh n xét
v n ñ ñ t tên ð ng, nên ñ ng v l i ích cách m ng mà nh n xét thì ñúng hơn”.

13. 13
Chính c TBT Trư ng Chinh là m t t m gương ñáng nh c l i ñ h c t p v tinh th n t ñ i
m i tư duy, tinh th n hy sinh vì l i ích chung. Hi n nay kêu g i hy sinh vì l i ích cách m ng là
không h p lý. Hai ch “cách m ng” th m chí còn gây ph n c m. Nhưng l i ích dân t c thì sao?
T i sao các ñ ng viên c ng s n hi n nay không hy sinh vì l i ích dân t c. T i sao không m t l n
n a m nh d n ñ i tên ñ ng, thành “ð ng Lao ñ ng m i” ch ng h n. Làm như th có d hoà gi i,
d ñoàn k t dân t c hơn không? Cương lĩnh chính tr cũng v y, sao không thay kiên trì h c thuy t
Marx-Lenin ñã l i th i b ng con ñư ng “d a trên n n t ng h c thuy t Marx-Lenin, ti p thu tinh
th n nh ng h c thuy t kinh t chính tr khác”. H c thuy t Marx-Lenin không ph i sai h t, thành
tích xoá ñói gi m nghèo, ph c p giáo d c, phát tri n y t c ng ñ ng… c a VN hi n nay và nhi u
nư c phát tri n không th không ghi nh n ph n ñóng góp c a h c thuy t này. Như th , sau này ai
th y h c thuy t Marx-Lenin có ñi m gì hay, ti n b thì c nghiên c u, ph bi n. Ai th y các h c
thuy t khác có ñi m gì hay, ti n b thì cũng ra công h c h i, mang ra áp d ng. Làm như v y chúng
ta s d dàng hơn ñ c i trói tư tư ng, ch a b nh quan liêu, duy ý chí. Th c t cu c s ng hi n nay,
kh i qu n chúng nhân dân ñã quen v i ña nguyên tư tư ng, quen v i các lu ng ý ki n khác bi t,
ðCS cũng c n thay ñ i ñ thích ng.
2. ð a phương t tr
Nh ng thay ñ i như ñ i tên ñ ng, ñi u ch nh cương lĩnh ñòi h i nhi u hy sinh c a các ñ ng
viên c ng s n vì l i ích dân t c, nhưng nh ng ngư i Qu c gia, nh ng tri th c c p ti n, ñ ñ ng
cùng ñ ng m i dư i lá c dân t c th ng nh t, h còn ph i hy sinh nhi u hơn. Có nh ng rào c n vô
hình nhưng vì vô hình nên cũng vô cùng khó vư t qua. Ch có s thành th t m i có th tr giúp
cho các bên trong nh ng hoàn c nh như th . ðCS ph i thành th t mu n c i t , nh ng ngư i ñ i l p
ph i th c mu n thành tâm h p s c.
Nh ng l i cam k t ñôi khi không quan tr ng, nh ng thay ñ i l n ngay t c kh c d d ng t
nhưng l i thư ng không b n v ng. V i hi n tr ng VN bây gi , nh ng thay ñ i nh , nhưng căn b n
có th s có ích hơn cho s thành th c c a các bên. Tôi mu n nói ñ n vi c nâng cao tính t tr c a
ñ a phương. Mô hình chính quy n ñô th ñã ñư c th nghi m c n ñư c mang ra m x , rút kinh
nghi m ñ áp d ng cho toàn qu c. Nh ng thành công trong vi c xây d ng chính quy n ðà N ng
c n ñư c tham kh o. Nh ng thay ñ i, dù nh nh t, nhưng s r t khó ñ o ngư c n u ñư c ngư i
dân ti p nh n tr c ti p. ðó là cơ s cho ñ xu t c i t tính t tr c a ñ a phương. Ngư i dân m i
t nh, huy n c n ñư c b u tr c ti p ch t ch t nh, ch t ch huy n, ngh viên h i ñ ng nhân dân t nh,
ngh viên h i ñ ng nhân dân huy n.
Các t nh, huy n t xây d ng và th c hi n cho mình các chính sách giáo d c, y t , công thương
nghi p, giao thông, nông lâm, tài chính… mi n sao các chính sách này không trái v i Hi n pháp,
pháp lu t trung ương.
3. C i t Qu c h i – ch ñ b u c
M t Qu c h i m nh, th c s ñ i di n cho ý chí nhân dân là ñi u ki n tiên quy t cho tính b n
v ng c a nh ng c i t dân ch .
ð i bi u Qu c h i c n là nh ng ñ i bi u chuyên trách. Không m t ñ i bi u Qu c h i nào ñư c
kiêm nhi m các ch c v trong b máy hành pháp trung ương hay ñ a phương.
ð i bi u Qu c h i nên phân theo ñ a phương. S ñ i bi u m i ñ a phương căn c theo dân s ,
m t s ñ a phương ñ c thù có th ñư c xem xét tăng thêm v s lư ng, vi c này ph i do Qu c h i
quy ñ nh. Nên quy ñ nh ñ i bi u ñ a phương nào, nh t thi t ph i cư trú t i ñ a phương ñó, quy ñ nh
này v a có ý nghĩa v i vi c tăng quy n l c t tr ñ a phương, v a có ý nghĩa giúp c tri giám sát

14. 14
ñ i bi u c a mình t t hơn, b n thân ñ i bi u vì cư trú t i ñ a phương cũng s có nhi u áp l c hơn,
có trách nhi m hơn v i ti ng nói, lá phi u c a mình t i Qu c h i. Tuy ñ i di n cho ñ a phương,
nhưng ñ i bi u ph i ph c v cho l i ích chung c a qu c gia, không ph i cho l i ích c c b ñ a
phương.
ng c viên ñ i bi u Qu c h i có th do ð ng m i ñ c , do M t tr n t qu c ñ c ho c t
ng c v i ñi u ki n thu th p ñư c m t s lư ng ch ký ng h nh t ñ nh. Nh t thi t ph i b quy
ñ nh hi p thương phi dân ch hi n nay.
C n quy ñ nh rõ ch ñ nguyên th qu c gia. V i cơ c u hi n hành, ñi u ch nh cho phép nhân
dân b u tr c ti p Ch t ch nư c là có kh năng th c thi cao nh t. Ch t ch nư c s ch u trách
nhi m tr c ti p trư c nhân dân, khi nh n ch c c n tuyên th trung thành tuy t ñ i v i t qu c, hơn
m i ñ ng phái, ý th c h . Ch t ch nư c th ng lĩnh l c lư ng vũ trang, ch u trách nhi m ñ i ngo i,
ñ xu t thành viên n i các.
N i các có m t Th tư ng ñ ng ñ u, ch y u lo công tác ñ i n i, ñi u hành n n kinh t . Th
tư ng và các B trư ng do Ch t ch nư c ñ c , ph i ñư c Qu c h i thông qua, s ch u trách
nhi m trư c Qu c h i và có th b bãi mi n b i Ch t ch nư c.
ng c viên Ch t ch nư c do ð ng m i, ho c M t tr n t qu c ñ c , ho c ng viên có th t
ng c v i ñi u ki n thu th p ñư c m t s ch ký nh t ñ nh. Dù trong trư ng h p nào cũng ph i
có ít nh t hai ng viên cho m t cu c b u c .
Nguyên t c tương t ñư c áp d ng cho các cu c b u c t nh trư ng, huy n trư ng ñ a
phương.
Vi c v n ñ ng tranh c là b t bu c. Ngư i dân cũng ñư c t do tham gia quá trình ñ c , v n
ñ ng, tham gia vào công vi c chính tr như m i vi c khác. ðó là quy n cơ b n c a m i ngư i dân.
Vi c ngư i dân bày t thái ñ ng h ngư i này, phê phán ngư i kia là chuy n bình thư ng m t
qu c gia có dân ch . Không th quy k t h phe phái, gây r i ñ b t b khi h bày t thái ñ chính
tr . C n ch m d t ngay tình tr ng ñ c quy n ho t ñ ng chính tr c a ðCS hi n nay.
4. Ch m d t tình tr ng m t qu c gia – hai nhà nư c
Hi n nay, cơ c u ñ ng và các h i ñoàn c a nó t n t i như m t nhà nư c th hai VN, song
song, th m chí bên trên nhà nư c pháp ñ nh. M i ngư i dân VN nghi m nhiên ph i gánh trên vai
m t lúc hai nhà nư c. Tình tr ng này c n ch m d t.
Các h i ñoàn qu c gia, tiêu t n ngân sách như: ðoàn thanh niên, H i ph n … c n gi i th ,
n u không gi i th thì ph i t túc kinh phí ho t ñ ng c a mình. Ngân sách nhà nư c c n dùng cho
các vi c khác c n thi t hơn là chi vào nh ng h i ñoàn qu c gia mà s t n t i c a nó ch t o ra s
b t bình ñ ng gi a nh ng ngư i trong và ngoài h i, gây ra s m t ñoàn k t sâu r ng, trong các
kh i qu n chúng nhân dân.
Có th trong giai ño n ñ u, s ch có hai t ch c ñư c c p ngân sách ho t ñ ng là ð ng m i và
M t tr n t qu c. Nhưng ngân sách c p cho các t ch c này ph i ñư c công khai và do Qu c h i
quy t ñ nh, giám sát. M t khác, Qu c h i có th ñ ra h n ñ nh ñ hai t ch c này cũng ph i có l
trình ñ t túc kinh phí ho t ñ ng, ch m d t vi c s d ng ngân sách qu c gia.
V n ñ quân ñ i ph i trung thành v i ð ng bây gi m i ñư c ñ ngh ñưa vào Hi n pháp,
nhưng th c t b máy chính tr trong quân ñ i hi n nay ñã mang b n ch t ð ng tr quân ñ i t lâu.
Không m t qu c gia dân ch th c s nào có m t th ch ð ng tr quân ñ i như th . Tuy nhiên,
vi c ngay l p t c lo i b h th ng này trong quân ñ i là r t khó. Có th b t bu c ñi u ch nh cương

15. 15
lĩnh tuyên truy n c a h th ng chính tr theo hư ng, lo i b các tôn ch ý th c h , quy ñ nh: “Quân
ñ i ph i tuy t ñ i trung thành v i t qu c, b o v h nh phúc, s bình an c a nhân dân”.
H i ñoàn qu c gia, cũng như ch ñ công ch c – biên ch th c ch t là nh ng “h m trú n” nó
giúp chính quy n c ng c quy n l c c a mình nhưng v i các công ch c trong ñó, nó làm nh t ý
chí t do, ñ ng l c lao ñ ng sáng t o. M t công ch c ñã yên v trong biên ch , anh ta có th không
c n m t chút c g ng nào cũng s có m t cu c s ng bình an và v i anh ta b t c thay ñ i nào cũng
s là m t l a ch n không khôn ngoan. Anh ta s bám vào biên ch b ng b t c giá nào. Trên m t
bình di n r ng, cơ ch công ch c, biên ch hi n nay là th thu c ñ c h i làm suy ñ i s c s ng c a
qu c gia. Chưa k , cơ ch này còn t o ra m t s b t bình ñ ng, nh ng l i th phi lý và nh ng mâu
thu n ng m ng m trong t ch c, c ng ñ ng xã h i. Vì th , cùng v i vi c gi i th các h i ñoàn
qu c gia, c n xóa b cơ c u biên ch hi n nay. M t bi n pháp mà chính quy n ðài Loan ñã áp
d ng khá thành công theo Hoàng Gia Th là ch ñ luân chuy n công ch c. Ch ng h n, công ch c
phòng công ch ng qu n A, có th s ñư c luân chuy n sang qu n B sau h n kỳ 2 năm, ñ tránh
nguy cơ công ch c hành chính ng i lâu m t ch c u k t, lũng ño n. M t kinh nghi m khác c a
ðài Loan là luân chuy n k toán trong các doanh nghi p nhà nư c. Do tính ch t tương ñ ng c a
công vi c k toán, tránh s c u k t gi a k toán và giám ñ c doanh nghi p, khi c i cách doanh
nghi p nhà nư c, ðài Loan ñã ñ t ra ch ñ luân chuy n k toán gi a các doanh nghi p theo h n
kỳ 2 ho c 3 năm. ðó cũng có th là m t cơ ch chúng ta có th tham kh o ñ áp d ng.
5. C i cách h th ng tư pháp – th c thi t do ngôn lu n, báo chí, xu t b n
Nh t thi t ph i có m t tòa án Hi n pháp ñ c l p, ñ m i ngư i dân có th b o v quy n h p
hi n c a mình. T ch c l i h th ng tư pháp, ñ m b o tính ñ c l p, kh năng phán xét theo công lý
c a tòa án, ñó là cơ s quan tr ng cho vi c xây d ng tinh th n thư ng tôn pháp lu t.
Nh t thi t ph i b ngay các ñi u lu t ph n dân ch , bóp ngh t t do ngôn lu n như ði u 79, 88
và 258 B lu t Hình s . Tuyên b th ngay nh ng ngư i b án vì lí do chính tr .
C i cách tư pháp có th s c n th i gian dài và g p nhi u v p váp, nhưng vi c th c thi quy n t
do ngôn lu n, t do báo chí, xu t b n có th th c hi n ngay. Trư c h t, là m c a cho báo chí tư
nhân, th c t ñã t n t i dư i nhi u hình th c nư c ta. C ph n hóa các ñơn v báo chí tr c thu c
nhà nư c hi n hành. Chuy n các cơ quan tuyên truy n, tuyên giáo thành cơ quan nghiên c u thu n
túy. Ch m d t các tiêu chu n ý th c h trong ki m duy t xu t b n.
6. T ch c cơ quan th ng kê ñ c l p
Thi t k T ng c c th ng kê tr c thu c B K ho ch – ð u tư hi n nay có nguy cơ b lũng ño n
cao, khía c nh các con s có th b làm sai l ch m t cách có ch ñích ñ b o v l i ích c a Chính
ph , các B , ngành, ñ a phương liên quan. Trong m t n n kinh t h i nh p, nh ng con s th ng kê
h t s c ph c t p và quan tr ng. Nó ñ c bi t quan tr ng v i nh ng qu c gia như VN, khi trong
trư ng h p có c i t thì khu v c kinh t nhà nư c, bàn tay nhà nư c trong n n kinh t v n s gi v
trí quan tr ng. Các con s th ng kê khách quan, chính xác s là cơ s ñ các quy t sách ñúng ñ n
ñư c ñưa ra, cơ s ñ các chuyên gia ñ c l p ñưa ra các khuy n ngh chính xác.
Vì th nh t thi t cơ quan th ng kê c n ñư c ñ c l p v i chính ph , có th ho t ñ ng như m t
cơ quan ñ c l p c a Qu c h i, ch u s giám sát c a Qu c h i.
Chương 4: C i cách giáo d c – ch n hưng văn hoá
1. Thi t k h th ng giáo d c theo nguyên t c “T tr – Th c hành”

16. 16
Tôi th y nh ng th o lu n v tri t lý giáo d c là ch ñ vô cùng theo nghĩa có nhi u trư ng
phái, luôn xu t hi n các trư ng phái m i và k t qu có th là ñi ñ n nh ng lý lu n vòng quanh mà
nh ng s a ñ i quan tr ng thì l i không th ñưa ra. Vì th ñây tôi s chú tr ng ñ n vi c “Thi t k
H th ng giáo d c”. H th ng giáo d c c a Pháp ñã áp d ng Vi t Nam trư c năm 1945 c n ñư c
coi là có giá tr tham kh o t t. H th ng giáo d c này ñã ñư c hình thành và áp d ng trong m t
quá trình dài lâu cùng v i quá trình khai thác thu c ñ a VN, nên s có nh ng cơ s cho ni m tin
vào s thích ng tương ñ i v i th c tr ng VN hi n nay.
M t khác, n u b qua nh ng y u t khai thác thu c ñ a thì h th ng giáo d c này v n gi
nh ng tinh th n t do cơ b n c a nư c Pháp trong giáo d c và ñ c bi t, vì m c tiêu khai thác c a
nó, trong nhi u thi t k c a h th ng này có giá tr th c ti n, tính th c thi cao v i chi phí th p cho
ch th nhà nư c, ñ c bi t trong khu v c ñào t o ngh chuyên nghi p, cao ñ ng, ñ i h c.
Cơ s c a h th ng này là nguyên t c t tr . Khi ñ c p ñ n nguyên t c t tr , t c là ñ ng th i
chúng ta ph i g b nh ng rào c n hi n nay c a giáo d c nư c ta.
Rào c n ñ u tiên là rào c n ý th c h .
ð t nư c Vi t Nam là c a ngư i Vi t Nam hay là c a ông Marx-Lenin? Là c a ngư i Vi t
Nam.
Dân t c Vi t Nam là c a ngư i Vi t Nam hay c a ông Marx-Lenin? Là c a ngư i Vi t Nam.
V y t i sao chương trình giáo d c t ph thông ñ n ñ i h c, cao h c… h c thuy t Marx-Lenin
ph i chi m v trí ñ c tôn như h th ng tri t h c, ñ o ñ c, tư tư ng duy nh t?
C n lo i b tình tr ng này trong thi t k chương trình giáo d c m i. C n ñ t h c thuy t Marx-
Lenin ñúng v trí c a nó, ch là m t ph n nh trong th gi i tư tư ng nhân lo i, trong h th ng tư
tư ng, h c thuy t c n cho s giáo d c ñào t o ngư i Vi t Nam.
Rào c n th hai là rào c n biên ch . Vi c lo i b biên ch ñã nói trên ñương nhiên cũng c n
áp d ng cho ngành giáo d c. Tôi th y cơ ch biên ch hi n ñang t o ra m t s b t bình ñ ng và
tiêu c c l n trong ngành giáo d c. Nó là m t trong nh ng nguyên nhân làm gi m ch t lư ng, suy
ñ i ñ o ñ c giáo viên và qua ñó là ch t lư ng giáo d c. R t khó ñòi h i m t giáo viên ph i m t
hàng ch c, th m chí hàng trăm tri u ñ ng ñ ch y vào biên ch m t s lành m nh, nguyên v n
trong tâm h n mình.
Rào c n th ba là rào c n ngân sách và s ph thu c c a ñ a phương, các trư ng ñ i h c, cao
ñ ng vào ngân sách nhà nư c. ðây th c ch t là mô hình qu n lý nhà nư c t p trung, xuyên su t t
trung ương ñ n ñ a phương. Trong m t trình ñ phát tri n th p, s lư ng trư ng l p, h c sinh, sinh
viên có gi i h n mô hình này có th phát huy hi u qu . Nhưng trong m t trình ñ giáo d c phát
tri n cao, nhu c u ñào t o ña d ng, s lư ng trư ng l p, h c sinh sinh viên l n mô hình này s tr
thành m t rào c n, ngáng tr s phát tri n.
V i h th ng giáo d c ph thông
Lo i b ñư c s ñ c quy n ý th c h là cơ s ñ g b s ñ c quy n vi t, xu t b n ph bi n
sách giáo khoa, sách tham kh o các c p h c.
Trong n n giáo d c Pháp thu c cũ, chương trình h c do nhà nư c quy ñ nh có tính cách b t
bu c trong vi c gi ng d y nhưng sách giáo khoa l i hoàn toàn do các nhà xu t b n m i ngư i biên
so n. Chúng ta có th tìm th y nhi u giáo trình do các h c gi VN, Pháp so n th o theo nguyên t c
này như: Văn h c S y u c a Dương Qu ng Hàm, Vi t Nam S lư c c a Tr n Tr ng Kim… Thi t

17. 17
k này v a t o ra tính t ch cho các so n gi , nhà giáo trong vi c l a ch n và thi t k bài gi ng,
khuy n khích các h c gi , nhà giáo nghiên c u phát tri n h c thu t, sáng t o t do trong bài gi ng.
M c a vi c so n th o sách giáo khoa cho các cá nhân, t ch c ñ ng th i t o ra m t kh năng l a
ch n ña d ng, cơ s ñ có nh ng s n ph m sách t t.
Thi t k này ñi li n v i tính t ch c a trư ng h c, ñ a phương. Ch ng h n cùng m t chương
trình toán c p 3, s có 5 b sách tham kh o c a 5 nhóm tác gi khác nhau. Khi ñó, vi c ch n sách
nào ñ d y cho h c sinh trong m t trư ng A s do H i ph huynh h c sinh trư ng ñó bi u quy t,
quy t ñ nh. N u H i ph huynh không t bi u quy t có th trao quy n cho H i ñ ng nhà trư ng.
Vi c l a ch n sách có th phân chia theo các nhóm h c khác nhau n u theo chương trình phân ban.
ði m c t y u trong thi t k này là s t ch c a nhà trư ng, ph huynh h c sinh (ñ i di n cho h c
sinh), trong vi c l a ch n s n ph m giáo d c cho con em mình.
ð a phương t ch v giáo d c, nghĩa là các ñ a phương hoàn toàn t ch trong vi c chi ngân
sách, chi n lư c phát tri n cơ s h t ng, thu hút ñào t o nhân l c… dư i s giám sát c a h i ñ ng
nhân dân ñ a phương. ð a phương t ch v giáo d c ñ ng nghĩa v i vi c ñ ñ a phương ch ñ ng
trong vi c chi tr lương cho giáo viên c p h c ph thông. M c lương có th c n ñư c quy ñ nh ñ
ñ m b o m t cu c s ng n ñ nh cho giáo viên trong m i hoàn c nh. V i nh ng ñ a phương có khó
khăn v ngân sách, trung ương có th có nh ng cơ ch h tr ñ c thù.
V i h th ng ñào t o ngh chuyên nghi p, cao ñ ng, ñ i h c
Th nh t, chúng ta có th cân nh c ti p t c phát tri n các trư ng v a h c v a làm theo mô hình
hi n nay. Theo mô hình này, nh ng h c sinh ch c n t t nghi p ph thông cơ s (l p 9) có th vào
h c các trư ng này, v a ti p t c h c văn hóa tương ñương c p ph thông trung h c, v a h c ngh .
Th hai, h th ng các trư ng ð i h c, Cao ñ ng. T Cao ñ ng ñây tôi dùng theo nghĩa Cao
ñ ng École Supérieure – khác v i trư ng g i là cao ñ ng hi n nay VN.
Tôi th y xu th b các trư ng cao ñ ng (cao ñ ng c a Vi t Nam hi n nay), trung c p ngh hi n
nay c a Vi t Nam là phù h p. Các trư ng này có th g p trung vào các trư ng ñào t o ngh v a
h c v a làm ñã nói trên.
Trong h th ng ñào t o cao nh t, ch nên g m các trư ng ð i h c (Université) và Cao ñ ng
(École Supérieure).
Chúng ta hãy tham kh o h c ch ñã ñư c ngư i Pháp áp d ng t i Vi t Nam cho b c h c Cao
ñ ng và ð i h c. Trư ng Cao ñ ng (École Supérieure) là lo i trư ng chuyên nghi p, nh p h c ph i
h i ñ ñi u ki n văn b ng ñòi h i (t t nghi p ph thông trung h c) và qua m t kỳ thi tuy n
(concours). Trúng tuy n ñư c c p h c b ng ăn h c su t h c trình. T t nghi p ph i làm vi c cho
chính quy n m t th i gian n ñ nh, n u không, theo nguyên t c, ph i b i thư ng ti n h c b ng.
Các trư ng cao ñ ng, ñào t o các chuyên viên có ngh nghi p nh t ñ nh như bác sĩ, k sư, công
ch c, giáo sư… ðây là nh ng ngh nghi p ñòi h i trình ñ chuyên môn cao, c n nh ng tiêu chu n
kh t khe v ngh nghi p, ngư i ra trư ng thư ng ch có th làm ñư c ñúng ngh mình ñư c ñào
t o (khó có th làm trái ngành). Các trư ng này có th coi là thu c h th ng trư ng công do nhà
nư c b chi phí ñào t o (m t ph n) và ph c v các m c tiêu chi n lư c c a nhà nư c.
Chúng ta, hi n nay có th áp d ng mô hình này trong vi c qu n lý ch t lư ng giáo d c, v chi
phí ñào t o, có th nhà nư c ch chi tr (dư i d ng c p h c b ng) cho nh ng ngành ñào t o này
g n v i ngu n nhân l c nhà nư c c n, mà th trư ng ñào t o không ho c khó có kh năng cung c p
như: K sư nông nghi p, bác s c ng ñ ng, công ch c hành chính, giáo viên ph thông… Ngoài ra
các ngành ngh khác mà th trư ng có nhu c u cao, có kh năng ki m vi c d và thu nh p cao, sinh

18. 18
viên ph i t túc h c phí, nhà nư c ch h tr thông qua các chương trình cho vay v n. ðương
nhiên khi ñó, ra trư ng sinh viên t túc tìm vi c làm.
H th ng trư ng ð i H c (Université) có th x p vào h th ng trư ng tư mu n nh p h c các
trư ng ñ i h c ch c n ñ ñi u ki n v văn b ng ñòi h i mà không ph i qua m t kỳ thi tuy n. Vi c
thu nh n sinh viên không h n ñ nh tu i tác và s lư ng. Sinh viên ph i t túc v h c phí (ngo i tr
nh ng sinh viên xu t s c ñư c h c b ng). Khi t t nghi p chính quy n không có nhi m v cung c p
vi c làm, cá nhân ph i t tìm ki m. (Tham kh o: Tr n Bích San – Thi c giáo d c Vi t Nam dư i
th i Pháp).
ð t nư c ta không th ñ ng m t mình m t cõi. Dân s nư c ta cũng không th ñông như ngư i
Trung Qu c ñ có th l y s ñông mà áp ch ngư i. Ai cũng bi t chúng ta c n h i nh p, c n phát
tri n. H i nh p, phát tri n thì không th ñóng khung tư tư ng con em mình, ñóng khung n n giáo
d c nư c nhà như nh ng “Con ng a già c a chú Tr nh” ch th y m t b u tr i nh h p qua khe
m t.
2. Ch n hưng văn hóa
C i cách giáo d c, g b áp ch v tư tư ng c n ñi ñôi v i vi c ch n hưng văn hóa. H c gi
Nguy n Kh c Vi n trong cu n ð o và ð i có k m t câu chuy n r t ñáng suy nghĩ như sau: Ông
k r ng th i tr , ông m t anh h c trò Tây h c, dù bi t r ng mình hơn h n nh ng anh nhà nho qu n
chùng áo dài khi ñó v ki n th c khoa h c, th m chí ñ a v trong xã h i, nhưng v n có m t cái gì
ñó m c c m. V n th y anh nhà nho kia cái gì ñó n vì, dù bi t r ng anh ta h l u. Sau ñó,
Nguy n Kh c Vi n ñã gi i thích s n vì ñó là h n c t, là cái cao quý c a nhà nho, là cái văn hóa
c a dân t c. V i chương trình Tây h c Nguy n Kh c Vi n h c ñư c th t nhi u ki n th c, nhưng
l i th t ít ñ o, ñ o làm ngư i, ñ o tr i ñ t, ñ o ñ i, nh ng th mà b t kỳ anh khóa nào cũng vư t
tr i hơn h n mình. ði u ñó không khó gi i thích vì nh ng bài h c ch nghĩa ñ u tiên c a các nhà
nho ñã ñ u là các bài h c ñ o lý thâm sâu v tr i ñ t con ngư i “nhân tri sơ, tính b n thi n”.
Không ch h c, các nhà nho, các anh khóa còn áp d ng và có ý th c áp d ng ngay nh ng ñ o lý
mình ñã h c thành châm ngôn hành ñ ng c a mình.
Ngày nay, ta có th g p không ít ngư i nhi u năm s ng tr i Tây, theo h c có b ng cao h c,
ti n s châu Âu mà v n mang m t ñ u óc ñ y ñ nh ki n và u trĩ. Tinh th n, văn hóa phương Tây
không d gì ti p nh n ñư c ngày m t ngày hai. Phương pháp khoa h c, phương pháp nghiên c u
ch c n c g ng trong vài tháng vài năm là có th lĩnh h i ñư c, nhưng cái tinh th n, h n c t căn
b n thì ñòi h i r t nhi u.
ð có ñư c tinh th n khoa h c, tinh th n dân ch t do bây gi ngư i phương Tây ñã có m t
l ch s phát tri n dài lâu, h n c t c a tinh th n này h truy n qua th h con cháu t thói quen, t p
t c ñ n nh ng tác ph m ngh thu t, thơ ca, văn chương, h i h a, âm nh c… Hi u và lĩnh h i
nh ng th ñó c n m t s n l c th c s và m t th i gian ñ l n ñ tr i nghi m.
N n nho h c cũ c a chúng ta ñã không giúp qu c gia ch ng ch i v i ñ i bác th c dân Pháp,
nhưng ít ra nó, v i l c lư ng ñông ñ o các nho sinh, ông tú, ông c tr i r ng, ñi sâu kh p xã h i,
cũng giúp ph bi n, gìn gi , nh ng ph m giá cao quý c a con ngư i. N n nho h c, có th c n
ñư c nhìn nh n theo cách khác, không ph i ch ñào t o ra nh ng ngư i ñi làm quan, mà còn ñ o
t o ra nh ng ngư i quân t trong c ng ñ ng. Nhà nho trong m t c ng ñ ng, dù ch c v nào cũng
là bi u trưng cho văn hóa, cho nh ng giá tr cao ñ p và b n thân h cũng ý th c, gìn gi nh ng giá
tr này, khác h n v i các quan ch c công quy n hi n nay. ðó là ñi u chúng ta c n suy nghĩ nghiêm
túc.

19. 19
Chúng ta cùng suy nghĩ l i th t nghiêm túc v n n giáo d c, v s nghi p ch n hưng văn hóa
ngày nay, khi có l chúng ta ngày nay ñã ch “h t váng” nh ng thành qu khoa h c phương Tây,
chưa ñi sâu ñư c vào căn c t, l i ñ ng th i mai m t nh ng giá tr , nh ng h n c t cao quý c a dân
t c.
Cũng h c gi Nguy n Kh c Vi n ñã ñánh giá, sau cách m ng tháng 8, ñ c bi t là sau phong
trào ñưa trí th c v nông thôn, văn h c VN ñã ti p nh n ñư c m t làn gió m i v i các sáng tác t
ñ ng ru ng ñi ra. Ngư i nông dân rũ bùn, g t m hôi bư c vào văn h c, các sáng tác v ngư i
nông dân, c a chính nh ng ngư i nông dân n r hơn bao gi h t, ñ y lùi trào lưu văn h c lãng
m n ti u tư s n nh ng năm 1930. B qua m t vài khía c nh tích c c c a trào lưu này thì tôi cho
r ng h qu tiêu c c c a nó, cùng v i Nhân văn Giai ph m, cùng v i n n Sùng bái cá nhân, n n
văn h c, văn hóa nư c nhà ñã có m t cu c ñ o l n ngo n m c và kinh kh ng, văn hóa ti u nông
lên ngôi. Nh ng tri th c, nh ng tinh hoa dân t c b ñ y lùi, b giam hãm vào m t góc t i không th
nào c a qu y ñư c. ðó là bi k ch cho b t c m t dân t c nào g p ph i.
Trong Vi t Nam văn hóa s cương h c gi ðào Duy Anh ñã nh n ñ nh trong m i ngư i Vi t
Nam có m t ông quan và m t nhà thơ. M t ông quan có v gì ñó kiêu b c và m t nhà thơ có tâm
h n mơ m ng. Tôi hi u ý c a ðào Duy Anh là phê phán, chính ông quan và nhà thơ này, vì kiêu
b c, vì mơ m ng ñã th c không ph i là nh ng con ngư i hành ñ ng, ñ c i t , ñ canh tân ñ ñ i
m i ñ t nư c, mà g n nh t (th i ðào Duy Anh) là giúp dân t c VN tránh ñư c g n 100 năm nô l
th c dân.
Nhưng cũng v i “ông quan và nhà thơ” ngày nay, n u m t m t “ông quan ngày nay” v n gi
ñư c c t cách c a ngư i quân t , m t m t v n không ng ng c i m h c h i không ng ng, không
ch u thua kém t t h u v i b n bè lân bang thì l i là t t. Còn “nhà thơ”, ch ng ph i c ngư i châu
Âu hi n nay ñang tìm l i b n năng xúc c m, ñ cao trí tư ng tư ng hay sao? Sao không bi n tinh
th n nhà thơ này thành tinh th n ti n th , tinh th n dám phiêu lưu m o hi m, dám ñ i m t v i m i
nguy nan, dám thám hi m, khám phá m i chân tr i m i dù ñó là chân tr i ñ a lý hay tri th c –
khoa h c?
Tôi ñã th y nh ng xu hư ng m i ñáng khích l , các b c cha m ngày nay ñã quan tâm hơn ñ n
s phát tri n trí tu , văn hóa c a con mình, không ch d ng vi c h c trên l p. Nhi u bàn lu n v
văn hóa ñ c, cách ñ c, khuy n khích con ñ c sách ñã ñư c ñưa lên báo chí, di n ñàn th o lu n.
Theo tôi cách t t nh t ñ t o cho con mình có thói quen ñ c sách là b n thân mình hãy có thói
quen ñ c sách. Khi con cái th y mình ñ c thì t chúng s tìm ñ n sách mà ñ c. Khi con cái th y
nhà có t sách ñ lo i thì t chúng nó có h ng mà ñ c, tò mò mà ñ c. ð c sách cũng ñ ng c u
mong tìm ngay tri th c như tìm hòn ng c, viên kim cương. Tôi ch ng th y có quy n sách nào có
th là kim ch nam cho c ñ i ngư i. Sách ch nên coi là b n, b n ñư ng, b n tâm s , nh ng ý
tư ng, nh ng g i c m t cu n sách ch nên coi là ch t xúc tác cho ta suy tư hơn là tìm ki m d dãi
m t phương th c hành ñ ng, m t tri t lý ñ ta bám vào ñó mà theo. T ta ph i suy tư là căn b n.
Tôi cũng th y nhi u ngư i quá chú tr ng vào vi c ch n sách, cách ñ c sách. Theo tôi thì m i
ngư i có m t cách ñ c khác nhau, m i ngư i có m t gu ñ c khác nhau, hình thành trong chính quá
trình tìm, ñ c sách c a h . Hãy b t ñ u b ng nh ng cu n sách, nh ng v n ñ mình quan tâm thích
thú, d n d n b n s có cách ñ c, có gu ñ c sách c a riêng mình. Nh ng bài ñi m sách, nh ng bài
gi i thi u sách c a các h c gi có uy tín có th giúp b n nhanh chóng hơn trong vi c tìm ki m các
ch ñ , cu n sách mình quan tâm, nhưng ñi u ñó không th thay th cho vi c ñ c. Có m t h c gi
ñánh giá cao ông T p C p Bình – TBT Trung Qu c vì “ông Bình là lãnh ñ o bi t ñ c sách. Ngư i
ñ c sách có kh năng tư duy các v n ñ ph c t p”.

20. 20
Google, Vikipedia ngày nay có th cung c p cho ta ngay l p t c h u như m i ki n th c ph thông;
báo chí, ñ c bi t là báo ñi n t có th cung c p cho chúng ta thông tin 24/24; nhưng vi c kiên nh n
ñ c h t m t quy n sách ñ c, lĩnh h i ñư c ý nghĩa toàn th c a nó ch c ch n s là m t tr i nghi m
tư duy khác, m t s rèn luy n trí tu khác.
Nói v chuy n ñ c sách m mang ki n th c là nói ñ n th trư ng sách, môi trư ng h c thu t.
GS Tr nh Văn Th o trong cu n Ba th h tri th c ngư i Vi t ñã có ý nu i ti c và c kỳ v ng v
m t trào lưu h c thu t, tư tư ng c a m t th h tri th c ngư i Vi t v a nhen nhóm và ñã v i l i t t
mi n Nam trư c năm 1975.
V y sao chúng ta ngày không cùng chung tay ñ khơi l i nh ng m ch ngu n này. ð ng ch
ñ i. Chúng ta không mu n làm nô l thì chúng ta ph i t thân v n ñ ng. Hãy làm nh ng vi c
chúng ta coi là có ích trong ph m vi năng l c c a mình và s n sàng h p tác v i nh ng ngư i ñ ng
chí hư ng. Khi chúng ta ch ñ i và trông c y vào chính quy n vào nhà nư c là chúng ta ñã chui
m t n a ngư i vào vòng áp ch , nô l c a chính quy n. Ngư i M không làm th .
Khi nghiên c u v n n dân tr M A.Tocqueville ñã th y tinh th n t ch c a t ng ngư i dân
M ch không ph i thi t k khôn ngoan ñã giúp ngư i M có m t n n dân tr t t ñ p. Trư c khi
kêu g i s tr giúp c a chính quy n, dù ñó là m t vi c làm vì l i ích chung, ngư i M s t làm,
t v ch ra k ho ch hành ñ ng và kêu g i ngư i khác cùng chung tay. Tinh th n t ch này, ñ n
nay ta v n còn th y, qua các cơn kh ng ho ng như sau v kh ng b 11/9, ngư i ta th y nh ng
ngư i dân M t t p h p nhau thành nhóm ñ b o v các c a hàng, c a hi u c a ngư i R p
trư c khi ch ñ i l c lư ng c nh sát c a chính quy n tìm ñ n.
Ngày nay, Vi t Nam chúng ta cũng có th tìm th y nh ng t m gương t ch như th , nhóm
Cánh Bu m trong giáo d c, chương trình T Sách Nông Thôn c a anh Nguy n Quang Th ch,
nhóm Cơm Có Th t c a nhà báo Tr n ðăng Tu n, nhóm Áo m biên cương… cùng r t nhi u các
nhóm t thi n khác. ðó là nh ng ví d tiêu bi u cho tinh th n t ch . Chúng ta c n th t nhi u,
nh ng con ngư i, nh ng nhóm có tinh th n t ch như th nhi u lĩnh v c khác nhau, ñ c bi t
trong lĩnh v c h c thu t. Vi c xu t b n các t p san, các t p chí ñư c t ch c t t, có tính h c thu t
cao s không ch là môi trư ng ñ nh ng nhà nghiên c u, h c gi thi thô tài năng, khuy n khích
nghiên c u, sáng t o.. mà còn giúp xã h i nhìn nh n ra nh ng giá tr ñích th c, nh ng h c gi ñích
th c. ð ng ch ñ i chính quy n, chúng ta, m i ngư i hãy th nghĩ xem li u có th làm ñư c
nh ng gì thì hãy b t tay ngay vào làm.
L i k t
ð ra m t chương trình c i t cho c m t ñ t nư c, trong b t c hoàn c nh nào cũng là m t s
m o hi m to l n. Nhưng vì e ng i m o hi m mà t t c bó tay, chùn g i thì ñ t nư c Vi t Nam, dân
t c Vi t Nam s ñi ñ n ñâu?
Trên tinh th n t ch , b t tay ngay vào vi c ñã thúc ñ y chính tôi quy t ñ nh vi t ra chương
trình này. Tôi cũng xin h t s c lưu ý, nh ng ý ki n ñưa ra ñây c n ñư c nhìn nh n th t ñúng
m c, ñó là ý ki n c a m t cá nhân ñưa ra ñ cùng th o lu n, chia s , vì th , nó mang m i h n ch
c a cá nhân ñ xu t ra nó và m i tính kh nghi chân lý. Tôi cho r ng, b t c ý ki n nào ñưa ra sai
hay ñúng, n u ñư c th o lu n dân ch , t do cu i cùng chân lý s l di n, ñó cũng chính là ưu th
c a dân ch , t do mà ñ c tài, áp ch không th có.
Nhà thơ Gia Hi n ñã ng m ngùi vi t: “Th h tôi/m t th h cúi ñ u”.
Nhưng t i sao? T i sao? T i sao?

21. 21
T i sao chúng ta không ph i là m t th h ng ng m t? M t th h d n thân? M t th h thay
ñ i?
Ch c n ngay hôm nay m i ngư i, hãy th thay ñ i thái ñ c a mình, th m t l n vư t lên l i
ích cá nhân, l i ích phe nhóm. Hãy th m t l n vư t lên oán thù, vư t lên ñ nh ki n ý th c h . Hãy
th m t l n ñ t dân t c lên trên h t, chúng ta, dân t c chúng ta s có m t tương lai khác.
Nguy n ð c Kiên
LS Tr n Vũ H i g i y ban Thư ng v
Qu c h i b n D th o Ý ki n v
Thành l p và Tham gia ñ ng phái
Posted by basamnews on August 22nd, 2013
C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM
ð c l p – T do – H nh phúc
—–*****—–
ð NGH CHO Ý KI N V V N ð
THÀNH L P VÀ THAM GIA M T ð NG NGOÀI ð NG C NG S N VI T NAM
DƯ I GÓC ð PHÁP LU T VI T NAM
Kính g i: y ban thư ng v Qu c h i (Ch t ch Qu c h i Nguy n Sinh Hùng)
Tôi là Tr n Vũ H i, hành ngh lu t sư t i 81 ph Chùa Láng, qu n ð ng ða, Hà N i và 66 Huỳnh
Khương Ninh, Qu n 1, Tp H Chí Minh, xin g i l i chào trân tr ng ñ n Quý V và xin ñư c trình
bày như sau:
G n ñây, m t s ngư i kêu g i thành l p m t ñ ng m i l y tên là ð ng Dân ch Xã h i và cho
r ng pháp lu t Vi t Nam không c m công dân thành l p ñ ng. M t s ngư i cho r ng không ñ
căn c pháp lý ñ thành l p m t ñ ng khác ngoài ð ng C ng s n Vi t Nam. Nhi u công dân Vi t
Nam quan tâm ñ n v n ñ này ñã h i chúng tôi v phương di n pháp lý.
Chúng tôi ñã nghiên c u các văn b n pháp lu t hi n hành và ñã d th o B n ý ki n g i Quý V ñ
tham kh o và cho ý ki n v v n ñ này.

22. 22
Theo chúng tôi, v n ñ thành l p và tham gia m t ñ ng ngoài ð ng C ng s n Vi t Nam ñang ñư c
dư lu n trong nư c và qu c t quan tâm, ñã có nhi u ngư i ñ xu t, các cơ quan ch c năng và các
nhà lu t h c hàng ñ u c a Vi t Nam c n có nh ng quan ñi m rõ ràng căn c vào pháp lu t Vi t
Nam ñ kh ng ñ nh lu t pháp Vi t Nam có c m công dân Vi t Nam tham gia và thành l p ñ ng
khác ðCSVN, n u không c m vi c thành l p s di n ra như th nào ñ phù h p pháp lu t Vi t
Nam.
Chúng tôi tin tư ng r ng, Quý V s có ý ki n chính th c v v n ñ quan tr ng này và nh ng ý
ki n này c n ñư c công b trên các phương ti n truy n thông.
Trân tr ng.
Công dân Tr n Vũ H i
——————–
B N Ý KI N
V THÀNH L P VÀ THAM GIA ð NG PHÁI D I GÓC ð PHÁP LU T
VI T NAM HI N HÀNH
(D th o)
Hà N i, ngày 22/8/2013
T sau 1975 ñ n 1988, t i Vi t Nam có 03 chính ñ ng ho t ñ ng h p pháp là ð ng C ng
s n Vi t Nam (trư c ñó là ð ng Lao ñ ng Vi t Nam và tên g i t i mi n Nam là ð ng Nhân dân
Cách m ng), ð ng Dân ch Vi t Nam và ð ng Xã H i Vi t Nam ho t ñ ng. ð n năm 1988, ð ng
Dân ch và ð ng Xã h i t gi i tán. T ñó ñ n nay, ngoài ð ng C ng s n Vi t Nam (ðCSVN),
chưa có ñ ng nào ñư c thành l p và ho t ñ ng h p pháp t i Vi t Nam. G n ñây, m t s ngư i kêu
g i thành l p m t ñ ng m i l y tên là ð ng Dân ch Xã h i và cho r ng pháp lu t Vi t Nam không
c m công dân thành l p ñ ng. M t s ngư i cho r ng không ñ căn c pháp lý ñ thành l p m t
ñ ng khác ngoài ðCSVN.
Nhi u công dân Vi t Nam quan tâm ñ n v n ñ này ñã h i chúng tôi v phương di n pháp
lý. Chúng tôi ñã nghiên c u các văn b n pháp lu t hi n hành, trong ñó có nh ng văn b n sau:
1. Hi n pháp Vi t Nam năm 1992 (ñư c s a ñ i 2001);
2. B lu t Dân s Vi t Nam 2005;
3. B lu t Hình s Vi t Nam năm 1999 và các lu t s a ñ i, b sung b lu t này;
4. Công ư c v các quy n dân s và chính tr 1966 (Vi t Nam gia nh p năm 1984);
5. Lu t v quy n l p h i 1957;
6. M t s lu t khác như: Lu t M t tr n T qu c; Lu t Công ñoàn 2012; Lu t Thanh
niên; Pháp l nh v C u chi n binh….;
7. Ngh ñ nh 45/2010/Nð-CP quy ñ nh v t ch c, ho t ñ ng và qu n lý h i và Ngh ñ nh
s 33/2012/Nð-CP s a ñ i, b sung m t s ñi u c a Ngh ñ nh 45/2010/Nð-CP; các thông tư
hư ng d n các Ngh ñ nh này.
Trên cơ s nghiên c u nh ng văn b n này, chúng tôi có nh ng ý ki n như sau:

23. 23
1. Không có ñi u kho n nào trong Hi n pháp và các lu t c a Vi t Nam c m công
dân Vi t Nam thành l p và tham gia m t chính ñ ng khác ngoài ðCSVN.
2. Tuy nhiên, ði u 79 B lu t Hình s có quy ñ nh tr ng ph t ngư i nào ho t ñ ng
thành l p ho c tham gia t ch c nh m l t ñ chính quy n nhân dân. Như v y, vi c thành l p
ho c tham gia vào m t ñ ng không nh m l t ñ chính quy n nhân dân s không b truy c u trách
nhi m hình s theo ñi u lu t này. Nói cách khác, ho t ñ ng thành l p và tham gia vào m t ñ ng
không nh m l t ñ chính quy n s không ñư c coi là b t h p pháp.
3. V nguyên t c ñ ng là m t lo i h i chính tr . Thành l p và tham gia m t chính ñ ng là
th c hi n quy n v l p h i, h i h p. ði u 69 Hi n pháp ghi nh n: Công dân có quy n ….h i h p,
l p h i, bi u tình theo quy ñ nh c a pháp lu t. Ngoài ra, ði u 22 Công ư c v các Quy n Dân s
và Chính tr năm 1966 quy ñ nh: M i ngư i có quy n t do l p h i v i nh ng ngư i khác, k c
quy n l p và gia nh p các công ñoàn ñ b o v l i ích c a mình.
4. Pháp lu t nhi u nư c phân bi t gi a ñ ng phái chính tr và h i. B lu t Dân s Vi t
Nam (ði u 100) quy ñ nh có các lo i pháp nhân như: (i) t ch c chính tr ; t ch c chính tr – xã
h i; (ii) t ch c chính tr xã h i – ngh nghi p, t ch c xã h i, t ch c xã h i – ngh nghi p; (iii)
t ch c khác. Không có quy ñ nh rõ trong B lu t Dân s h i thu c lo i pháp nhân nào trong 03
lo i pháp nhân trên.
5. Chúng tôi cho r ng m t ñ ng phái ho c m t liên minh chính tr là t ch c chính tr
theo cách hi u c a B lu t Dân s . Tuy nhiên, không có ñi u kho n nào c a Hi n pháp, các Lu t,
ði u l ðCSVN kh ng ñ nh ðCSVN là m t t ch c chính tr . ði u 9 Hi n pháp quy ñ nh M t tr n
T qu c là t ch c liên minh chính tr , liên hi p t nguy n c a t ch c chính tr , các t ch c chính
tr – xã h i, t ch c xã h i và các cá nhân tiêu bi u… Lu t M t tr n T qu c cũng có quy ñ nh
tương t , nhưng không kh ng ñ nh M t tr n t qu c là t ch c chính tr (theo cách hi u c a B
lu t Dân s ). Các t ch c chính tr – xã h i Vi t Nam g m: T ng Liên ñoàn lao ñ ng Vi t Nam
và các công ñoàn (theo Lu t Công ñoàn), ðoàn Thanh niên c ng s n Vi t Nam (theo Lu t Thanh
niên), H i C u chi n binh Vi t Nam (theo Pháp l nh C u chi n binh),H i Liên hi p Ph n Vi t
Nam (theo ði u l c a h i này), H i Nông dân Vi t Nam (theo ði u l c a h i này).
6. Có v như t ch c chính tr , t ch c chính tr – xã h i không ñư c coi là h i theo pháp
lu t hi n hành c a Vi t Nam. Lu t v Quy n l p h i 1957 hi n ñang còn hi u l c (m c dù m t
s ñi u kho n trong Lu t này th c t ñã không còn hi u l c do không phù h p v i m t s lu t
khác ban hành sau ñó ho c không phù h p v i th c t hi n nay, nhưng Ngh ñ nh 45/2010/Nð-CP
v n căn c vào Lu t này, t c Chính ph v n coi Lu t này còn hi u l c). ði u 9 Lu t v quy n l p
h i quy ñ nh: Các ñoàn th dân ch và các ñoàn th nhân dân ñã tham gia M t tr n dân t c th ng
nh t trong th i kỳ kháng chi n, ñư c Qu c h i và Chính ph công nh n, không thu c ph m vi quy
ñ nh c a lu t này. Ngh ñ nh 45/2010/Nð-CP (ñư c s a ñ i b sung b ng Ngh ñ nh 33/2012/Nð-
CP) quy ñ nh không áp d ng ñ i v i các t ch c chính tr – xã h i (nêu m c 5 trên), các t ch c
giáo h i. Không th y Ngh ñ nh này quy ñ nh rõ lo i tr ðCSVN và t ch c chính tr ra kh i ñ i
tư ng áp d ng. Nhưng ði u 2 ñ nh nghĩa h i như sau: H i ñư c quy ñ nh trong Ngh ñ nh này
ñư c hi u là t ch c t nguy n c a công dân, t ch c Vi t Nam cùng ngành ngh , cùng s thích,
cùng gi i, có chung m c ñích t p h p, ñoàn k t h i viên, ho t ñ ng thư ng xuyên, không v l i
nh m b o v quy n, l i ích h p pháp c a h i, h i viên, c a c ng ñ ng; h tr nhau ho t ñ ng có
hi u qu , góp ph n vào vi c phát tri n kinh t – xã h i c a ñ t nư c, ñư c t ch c và ho t ñ ng
theo Ngh ñ nh này và các văn b n quy ph m pháp lu t khác có liên quan. Hi u theo quy ñ nh này,
ñ ng phái (t ch c chính tr ) không ñư c coi là H i. Như v y, có th cho r ng Lu t v quy n l p

24. 24
h i, Ngh ñ nh 45/2010/Nð-CP (ñư c s a ñ i b sung b ng Ngh ñ nh 33/2012/Nð-CP) không
áp d ng cho các t ch c chính tr , t ch c chính tr – xã h i.
7. Trong khi Công ñoàn, M t tr n có lu t riêng, chưa th y có lu t nào v ñ ng, k c lu t
v ðCSVN. Tuy nhiên, như phân tích trên, ñ ng là m t t ch c chính tr , m t lo i pháp nhân
ñư c quy ñ nh trong B lu t Dân s . Do ñó, nh ng quy ñ nh v pháp nhân, t ch c chính tr
trong B lu t Dân s s ñư c áp d ng n u xem xét v thành l p, tham gia m t ñ ng chính tr .
8. Pháp nhân theo ði u 84 B lu t Dân s ñư c quy ñ nh như sau:
M t t ch c ñư c công nh n là pháp nhân khi có ñ các ñi u ki n sau ñây:
1. ðư c thành l p h p pháp;
2. Có cơ c u t ch c ch t ch ;
3. Có tài s n ñ c l p v i cá nhân, t ch c khác và t ch u trách nhi m b ng tài s n ñó;
4. Nhân danh mình tham gia các quan h pháp lu t m t cách ñ c l p.
Th nào là thành l p h p pháp không ñư c ñ nh nghĩa rõ trong B lu t Dân s , tuy nhiên
ði u 85 B lu t Dân s quy ñ nh như sau: Pháp nhân ñư c thành l p theo sáng ki n c a cá nhân,
t ch c ho c theo quy t ñ nh c a cơ quan nhà nư c có th m quy n. Như v y có 02 lo i pháp nhân
ñư c thành l p: (i) theo quy t ñ nh c a cơ quan nhà nư c có th m quy n; (ii) không có quy t
ñ nh c a cơ quan nhà nư c có th m quy n, nhưng theo sáng ki n c a cá nhân, t ch c.
9. T ch c chính tr theo B lu t Dân s thu c ñ i tư ng nào trong 02 lo i pháp nhân
ñư c thành l p nêu trên? (ð ng có ph i xin phép thành l p t Nhà nư c hay không?)
ði u 88 kho n 1 B lu t Dân s quy ñ nh : Trong trư ng h p pháp lu t quy ñ nh pháp
nhân ph i có ñi u l thì ñi u l c a pháp nhân ph i ñư c các sáng l p viên ho c ñ i h i thành
viên thông qua; ñi u l c a pháp nhân ph i ñư c cơ quan nhà nư c có th m quy n công nh n
trong trư ng h p pháp lu t có quy ñ nh.
Như phân tích trên, không có lu t nào quy ñ nh v thành l p, tham gia t ch c chính tr
ngoài B lu t Dân s . Do ñó, ñ ng (t ch c chính tr ) có c n ñi u l hay không và ñi u l này ph i
ñư c m t cơ quan Nhà nư c công nh n hay không s căn c chính nh ng ñi u kho n trong B lu t
Dân s .
Trong khi lo i pháp nhân (ii) nêu trong m c 4 trên ñư c quy ñ nh t i ði u 104 B lu t Dân
s (pháp nhân là t ch c chính tr xã h i – ngh nghi p, t ch c xã h i, t ch c xã h i – ngh
nghi p), theo ñó pháp nhân lo i này ñư c cơ quan nhà nư c có th m quy n cho phép thành l p,
công nh n ñi u l , thì ñi u 102 B lu t Dân s quy ñ nh v lo i pháp nhân là t ch c chính tr , t
ch c chính tr – xã h i ch quy ñ nh ph i có ñi u l , nhưng không quy ñ nh cơ quan nhà nư c
công nh n ñi u l và cho phép thành l p ñ i v i lo i pháp nhân này. Như v y, t ch c chính tr
(và t ch c chính tr – xã h i) ph i có ñi u l nhưng không c n cơ quan nhà nư c nào công nh n
ñi u l , cho phép thành l p. Th c t , ðCSVN ñã ho t ñ ng như v y, ñi u l c a ð ng này s a ñ i
nhi u l n nhưng không c n cơ quan nhà nư c nào công nh n vi c s a ñ i vì không có ñi u kho n
c a văn b n pháp lu t nào (k c B lu t Dân s ) quy ñ nh ph i có th t c công nh n t Nhà nư c.
Nói cách khác pháp lu t Vi t Nam (c th là B lu t Dân s ) quy ñ nh: ñ ng phái (t ch c chính
tr ) là lo i pháp nhân ñư c thành l p theo sáng ki n c a t ch c cá nhân (không thu c lo i thành
l p theo quy t ñ nh c a cơ quan Nhà nư c), không ph i xin phép thành l p, ñi u l không c n Nhà
nư c công nh n nhưng ph i ñư c các sáng l p viên ho c ñ i h i thành viên thông qua.
10. Tóm l i, theo chúng tôi ñ ng phái (t ch c chính tr ) ñư c thành l p và ho t ñ ng h p
pháp t i Vi t Nam, và c n lưu ý nh ng ñi m chính sau:

25. 25
a. Có sáng ki n c a nh ng cá nhân (công dân Vi t Nam) ñ ngh thành l p ñ ng.
b. M c tiêu c a ñ ng d ki n thành l p không ñư c nh m l t ñ chính quy n nhân
dân
c. Các sáng l p viên (nh ng ngư i sáng ki n) thông qua ñi u l ñ ng ho c ñ i h i
thành l p thông qua ñi u l ñ ng. ð ng ph i có cơ quan ñi u hành (Ban ch p hành), ngư i ñ i
di n (ngư i ñ ng ñ u) và tr s (các ñi u 88,89, 90, 91 B lu t Dân s ).
d. Vi c thành l p ñ ng và ñi u l ñ ng không c n s cho phép, công nh n t Nhà
nư c.
11. Tuy nhiên nh ng ý ki n trên là nh ng ý ki n cá nhân c a chúng tôi, d a trên nghiên
c u pháp lu t Vi t Nam hi n hành. Theo ði u 91 Hi n pháp, y ban Thư ng v Qu c h i có
nhi m v gi i thích Hi n pháp, lu t, pháp l nh. Do ñó, chúng tôi ñ ngh y ban Thư ng v Qu c
h i nghiên c u b n ý ki n này c a chúng tôi. Trong trư ng h p y ban Thư ng v Qu c h i
không ñ ng ý v i b n ý ki n này và có cách gi i thích khác v Hi n pháp, B lu t Dân s và
nh ng lu t liên quan khác v v n ñ này, chúng tôi ñ ngh y ban Thư ng v Qu c h i công b
s m ý ki n c a mình.
Văn b n này cũng ñư c g i ñ n m t s cơ quan liên quan và m t s giáo sư, nhà khoa h c
lu t hàng ñ u Vi t Nam (có danh sách kèm theo dư i ñây) ñ tham kh o, xin ý ki n.
Chúng tôi hi v ng r ng s nh n ñư c ý ki n c a các cơ quan h u quan, các nhà lu t h c.
Sau 30 ngày k t ngày công b b n ý ki n (d th o) này, nh ng ý ki n (n u có) c a các cơ quan
h u quan và các nhà lu t h c s ñư c chúng tôi công b và tham kh o ñ ñưa ra văn b n ý ki n
cu i cùng c a chúng tôi v v n ñ này.
Trân tr ng.
Ký tên
Tr n Vũ H i
(Hành ngh lu t sư t i 81 chùa Láng, ð ng ða, Hà N i)
D th o B n ý ki n này ñư c g i ñ n:
1. Ch t ch nư c Trương T n Sang
2. y ban Thư ng v Qu c h i (Ch t ch Qu c h i Nguy n Sinh Hùng)
3. Phó Ch t ch Qu c h i Uông Chung Lưu
4. Chánh án Tòa án nhân dân T i cao (Ông Trương Hòa Bình)
5. Vi n trư ng Vi n ki m sát nhân dân T i cao (Ông Nguy n Hòa Bình)
6. B Công an (Ông Tr n ð i Quang)
7. B Tư pháp (Ông Hà Hùng Cư ng)
8. B N i v (Ông Nguy n Thái Bình)
9. y ban Pháp lu t c a Qu c h i (Ông Phan Trung Lý)
10. y ban Tư pháp c a Qu c h i (Ông Nguy n Văn Hi n)
11. Ông Nguy n Như Phát – Vi n trư ng Vi nNhà nư c và Pháp lu t, Vi n Hàn lâm Khoa
h c xã h i Vi t Nam
12. Ông Nguy n ðăng Dung – Giáo sư Lu t Khoa Lu t – ð i h c Qu c gia Hà N i
13. Ông ðào Trí Úc – Giáo sư Lu t, Khoa Lu t – ð i h c Qu c gia Hà N i.
14. Bà Mai H ng Quỳ – Giáo sư Lu t – Hi u trư ng trư ng ð i h c Lu t Thành ph H
Chí Minh

26. 26
15. Ông Lê H ng H nh – Giáo sư Lu t, H i lu t gia Vi t Nam
Th tư, ngày 21 tháng tám năm 2013
ð NG C A NH NG NGƯ I B ð NG
Huỳnh Ng c Chênh
Ông Lê Hi u ð ng trong l n tham gia
bi u tình v i các b n tr
ð ng b nh n ng l m r i. Hai v ñ ng ñ u c a ñ ng là bác Tư Sang và bác Tr ng Lú ñã công
khai công nh n ñi u ñó. Nhi u b nh l m nhưng b nh có tính quy t ñ nh cho s s ng còn c a ñ ng
là b nh tham nhũng. ñây xin ñi l c ñ ñ bàn ch “lú” m t tí ch có ngư i chưa bi t chuy n l i
hi u nh m ý t t c a tôi. G n ch lú vào bên c nh tên bác Tr ng, theo như bài báo chính th c trên
l ñ ng là t ý ca t ng bác là ngư i c c kỳ trong s ch ch không ph i chê bai bác là lú l n. Theo
bài báo y vì bác quá s c trong s ch, trong s ch m t cách kỳ l , dân gian không còn t gì ñ ng i
ca nên ph i sáng t o ra t m i là lú ñ dùng. Lú n y ñ ng âm v i lú kia nhưng d nghĩa.
Qua ñó th y r ng bác Tr ng r t r t trong s ch. Bác Tư cũng ñư c xem là trong s ch. Hai bác
ñ u trong s ch nên r t m nh kh e. M nh kh e nên chưa nhu m b nh dù ñang s ng trong m t môi
trư ng r t b nh. Do v y không còn ai x ng ñáng hơn hai bác y trong vi c ñ ng lên ph t cao ng n
c ch ng b nh, ñ c bi t là b nh tham, là căn b nh tr m kha ñang ñ n h i phát tác kh ng khi p.
Hai bác y r t có tâm, có lòng v i ñ ng, r t nhi t tình lo ch a tr cho ñ ng nhưng kh n i hai
bác y l i dùng các phương thu c quá cũ ñ ch a tr . Cái b nh tham bây gi nó bi n ch ng phát
tri n ñ n m c siêu vi t theo s phát tri n c a th i ñ i r i. M i l n nó ăn là ăn ñ n hàng trăm, hàng
ngàn t . Và cách ăn c a nó cũng r t ...công khai minh b ch. Ăn qua chính sách, ăn qua cách ra ngh
ñ nh và thông tư, ăn qua d án, ăn qua nhóm l i ích, ăn qua các công ty sân sau, ăn qua các ngân
hang, ăn qua ñ u th u công khai…nghĩa là có muôn trùng cách ăn và ăn r t d dàng là nh vào
chính cơ ch v n hành ñ sinh t n c a ñ ng.
V y mà hai bác trong s ch l i dung li u thu c phê và t phê, là cái bài thu c c a ông lang
Mao du nh p vào VN cách ñây hơn n a th k ch dùng ñ bôi ngoài da cho các v t l gây ra b i
b nh tham lúc còn sơ khai cho ñ ng a t m th i ch không d t ñư c căn nguyên. Ngay v i cái
b nh tham th i sơ khai ch ăn vài cân thóc, vài l ng th t, vài t tem phi u thì li u thu c y cũng
không ch a d t ñư c, hu ng chi là ch a cái b nh tham ñã ti n hóa lên ñ n m c siêu vi t như ngày
nay cùng nh ng bi n ch ng tinh vi c a nó.
ð ch a b nh tham, th gi i ñã có bài thu c mà h u h t qu c gia tiên ti n ñang s d ng r t hi u
nghi m. M t nhà nư c pháp quy n v i tam quy n phân l p, m t xã h i dân s , m t n n kinh t th
trư ng minh b ch là thang thu c c c t t ñ ñ y lùi b nh tham.
Th t ra bác Lê Hi u ð ng không ph i là m t thang thu c, nhưng nh ng bư c ñi c a bác ñang cùng

27. 27
m i ngư i góp ph n ñ u tranh cho s hình thành m t thang thu c hi n ñ i ñ ch a b nh cho c
qu c gia.
T lâu, nhi u ñ ng viên ñã nhìn th y căn b nh c a ñ ng ñang phát tác và lây lan kh p nơi nên
t c u mình b ng cách b ñ ng ch y ra ngoài. S lư ng ñ ng viên b ñ ng chưa có th ng kê chính
th c, nhưng tính t năm 75 nghe ñ n c lai rai g p lai ñ n bây gi cũng ra m t con s không nh .
Hi n nay theo như bác ð ng nói thì có khá nhi u ngư i ñang mu n ra và dư ng như h mu n r rê
nhau cùng công khai tuyên b ra m t lúc vào m t ngày ñ p tr i nào ñó.
Hai ông Huỳnh Nh t T n và Huỳnh Nh t H i là
hai ñ ng viên b ñ ng r t s m
Ra r i thì có th c u ñư c b n thân mình. Nhưng còn ñ ng và dân chúng thì sao. Căn b nh
c a ñ ng không ch lây lan trong ñ ng mà còn di căn ra ngoài xã h i. Xã h i hi n nay cũng b nh
quá r i. ðâm, chém, cư p, hi p, l a ñ o, m i dâm, ma túy... tràn lan kh p nơi. Các bác ra kh i
ñ ng nhưng còn th y mình có trách nhi m v i ñ ng và quan tr ng là v i xã h i và ñ t nư c. Ph i
chăng vì v y mà các bác y mu n làm cái gì ñó ñ c u ñ ng, c u nư c, c u dân?
Vào nh ng năm cu i th p k 80 c a th k trư c, nh ng năm cu i cùng c a ch ñ c ng s n
Xô Vi t, m t nhà văn nào ñó c a Liên Xô d y lên chuy n l p ñ ng cho nh ng ngư i không ñ ng.
Tôi không còn nh rõ, ñ i khái ông nói r ng ñ t nư c Xô Vi t v i hơn 400 tri u dân mà ch có m t
ñ ng dành riêng cho 20 tri u ñ ng viên vì v y nên có m t ñ ng dành cho nh ng ngư i không ñ ng
còn l i ñ nh m vào m c tiêu c u nư c Liên Xô vĩ ñ i. Nhưng ñ ng y chưa k p l p ra thì ch ñ
Xô Vi t ñã ngã ra ñ t t vì b nh ñã quá n ng, h t phương c u ch a.
Bây gi thì bác ð ng và bác Nhu n hô hào l p ñ ng t nh ng ngư i b ñ ng. Khi chuy n
n y n ra ñã t o nên nh ng ph n ng ña chi u trong dư lu n.
ng h , công kích, nghi ng …thôi thì ñ ki u suy di n. Có vài chi u ý ki n t chính nh ng
ngư i ñã b ñ ng ho c chu n b b ñ ng ñã thu hút s chú ý c a nhi u ngư i. Theo m t lu ng ý
ki n thì th i cơ chưa chín mùi ñ ra ñ i m t cái ñ ng như v y (nhưng không bi t khi nào thì chin
mùi?). M t lu ng ý ki n khác thì cho r ng li u pháp c a hai bác ð ng- Nhu n là quá s c ñ i v i
m t cơ th ñã quá già nua và ñang b nh n ng. G p t hai lu ng ý ki n ñó ñã phát sinh ra m t lu ng
ý ki n n a là nên chăng ñưa ra m t li u pháp ít s c hơn là thay vì l p ñ ng thì l p m t phong trào
r ng rãi gì ñó ñ v n ñ ng nhi u ngư i tham gia ñ cùng nhau c u nư c, c u dân.
Theo Hi n Pháp thì m i công dân ñ u có quy n t do l p ñ ng, l p h i, l p nhóm. Tuy nhiên
t sau năm 75 ñ n nay ch th y hai ñ ng chính tr h p pháp là ñ ng Dân Ch và ñ ng Xã H i b
gi i tán ch chưa th y m t t ch c chính tr nào có ñư ng l i ñ c l p v i ñư ng l i c a ñ ng
CSVN ñư c ra ñ i h p pháp. Nhi u t ch c nhen nhóm ra ñ i ñã nhanh chóng b d p t t. T ñ ng
Dân Ch ph c ho t c a c Hoàng Minh Chính ñ n nhóm 8406... th m chí ñ n m t câu l c b
ngành ngh như câu l c b Báo chí T do cũng không th nào ñư c phép ho t ñ ng và nh ng

28. 28
ngư i kh i xư ng là ði u Cày, T Phong T n, Anh Ba Sài Gòn ñ u ñang b n m tù như m i ngư i
ñã bi t.
T ñó dư lu n không tin r ng t ch c chính tr mà hai bác ð ng- Nhu n hô hào kh i xư ng
s ra ñ i ñư c.
Tuy nhiên cũng có m t lu ng dư lu n nh hơn cho r ng, tình hình ñang càng ngày càng thu n l i,
có vài tín hi u cho th y ñã ñ n lúc ph i t ra c i m và thay ñ i. Mi n ði n ñã làm ñư c và không
gây ra xáo tr n gì, s xu t hi n c a phe ñ i l p không nh ng không làm cho phe c m quy n ngã
lăn ra ñ t t mà còn làm cho h tăng thêm uy tín trong dân và dư i m t b n bè th gi i. Mi n ði n
làm ñư c thì lý gì Vi t Nam anh hùng tài giõi hơn l i không làm ñư c.
Nhưng dù cho ñ ng c a nh ng ngư i b ñ ng y không l p ra ñư c vì lý do nào ñó thì ti ng hô
hào c a h cũng giúp ñánh tan ñư c ph n nào n i s hãi ñang bao trùm, cũng là góp ti p nh ng
bư c ñi cho s hình thành xã h i dân s .
Saturday, July 20, 2013
L m d ng lu t pháp
ðoan Trang
Vào kho ng 20h ngày th năm, 18/7/2013, 69 blogger và facebooker (g i chung là blogger) Vi t
Nam ñã ñ ng lo t công b trên m ng b n Tuyên b c a m ng lư i blogger Vi t Nam. T a ñ và
n i dung chính c a Tuyên b này là yêu c u “Vi t Nam ph i s a ñ i pháp lu t ñ ch ng minh cam
k t tranh c vào H i ñ ng Nhân quy n Liên H p Qu c”.
ðây là l n ñ u tiên gi i blogger chính tr Vi t Nam có m t hành ñ ng t p th nh m nói lên quan
ñi m chung c a h v vi c Chính ph Vi t Nam ng c làm thành viên H i ñ ng Nhân quy n Liên
H p Qu c (và nghi m nhiên g t ngư i dân ra ngoài trong quá trình th hi n thành tích và ch y ñua
vào chi c gh ñó).
Nhà nư c v i “b dày” l m d ng lu t
Th c ra, n u có th ñư c bày t ý ki n m t cách công khai, có t ch c và th ng th n hơn, các
blogger có quy n nói r ng: Nhà nư c Vi t Nam ph i ch m d t vi c l m d ng lu t pháp cho m c
ñích “qu n lý” mà th c ch t là ñ có l i cho mình và gây thi t h i cho ngư i dân, cho xã h i.
“ð thu n ti n cho ho t ñ ng qu n lý” là cái tư duy ăn sâu bám r ñ ng sau vi c Nhà nư c Vi t
Nam s d ng h th ng lu t pháp và các văn b n dư i lu t m t cách tùy ti n, th a thích trong hàng
ch c năm qua, k t ngày thành l p chính quy n (năm 1945).
Tuy nhiên, n u ch gi i h n trong hai năm 2012 và 2013 thôi thì chúng ta cũng ñã ch ng ki n th
công c lu t pháp y th hi n s c m nh c a nó trong hàng lo t chính sách ích k và vô tâm c a
chính quy n: Ngh ñ nh qu n lý Internet c m vi c công dân phát bi u “vi ph m thu n phong m
t c” trên m ng; Thông tư v áp d ng m u ch ng minh thư nhân dân m i có c tên cha m ; Ngh

29. 29
ñ nh v x ph t xe không chính ch ; cùng hàng ch c quy t ñ nh tăng giá xăng d u r t tho i mái
c a B Tài chính.
M t b lu t t i quan tr ng c a b t c n n lu t pháp nào là B lu t Hình s cũng bao g m r t nhi u
ñi u kho n ch ng t s l m quy n, hà kh c t i m c vô lý c a Nhà nư c. ði u 79, “T i ho t ñ ng
nh m l t ñ chính quy n nhân dân”, không gì khác là s ñàn áp quy n l p h i và ho t ñ ng ñ ng
phái, tham gia chính tr . ði u 88, “T i tuyên truy n ch ng Nhà nư c”, và ði u 258, “T i l i d ng
các quy n t do dân ch xâm ph m l i ích c a Nhà nư c, quy n, l i ích h p pháp c a t ch c,
công dân”, tiêu di t t do ngôn lu n, c m công dân ñư c “nói x u” nhà nư c hay là nói nh ng ñi u
Nhà nư c không thích nghe.
L m d ng lu t pháp – ñi m chung c a các ch ñ ñ c tài
C n nói thêm r ng không ph i ch chính quy n Vi t Nam m i nghĩ ra vi c l m d ng lu t pháp ñ
có th tr c l i, ho c dành ph n l i cho mình (g i là “t o thu n l i cho công tác qu n lý, ñi u
hành”) và ñ y khó khăn, thi t thòi v phía ngư i dân.
S d ng lu t pháp làm công c tr n áp, v ra lu t ñ xi t dân, là ñ c ñi m chung c a m i ch ñ
ñ c tài, toàn tr . Liên Xô t ng lu t hóa vi c ñàn áp ñ i l p chính tr b ng ði u 58 B lu t Hình s
năm 1927, theo ñó, chính quy n có th b t gi t t c nh ng công dân b tình nghi là “có ho t ñ ng
ph n cách m ng”, “k thù c a giai c p công nhân”. Cũng nư c Nga, năm 2012, chính quy n ñã
ñưa ra m t ñ o lu t tai ti ng nh m vào các t ch c phi chính ph , k c t ch c qu c t như Ân xá
Qu c t , Giám sát Nhân quy n, và Minh b ch Qu c t . Hàng trăm t ch c Nga b thanh tra, l c
soát, thu gi tài li u. Lu t “nhân viên nư c ngoài” này c a Nga b coi như m t ñ o lu t vi ph m
nhân quy n và phá ho i xã h i dân s .
Quy n l c nào cũng tha hóa n u không b ki m soát. Nhà nư c nào cũng l m d ng lu t pháp,
nhưng ch ñ càng ñ c tài thì càng l m d ng lu t pháp nhi u hơn.
Vi t Nam, cho ñ n nay, r t nhi u ngư i, trong ñó có nh ng ngư i ng h dân ch -t do-nhân
quy n, v n quan ni m r ng “gì thì gì, ph i s ng và làm vi c theo ñúng hi n pháp và pháp lu t ñã”,
“ch p hành trư c, ñ u tranh thay ñ i sau”. Quan ñi m ñó nghe có v r t h p lý, ch có ñi u ngư i
ta chưa tr l i ñư c câu h i: V y n u nhà nư c c ý t n d ng lu t pháp làm công c ñ xâm ph m
t do c a công dân, vi ph m nhân quy n, thì sao? V n c ph i ch p hành (không bi t ñ n bao
gi )?
Không có cơ ch b o hi n, không có tòa án ñ c l p, không có qu c h i ñ i di n th c s , ngư i dân
Vi t Nam còn bi t làm gì ñ b o v t do c a h trư c Nhà nư c? ðây là lý do ñưa ñ n câu c a
mi ng c a nhi u ngư i: “Thì làm th nào ñư c, lu t pháp trong tay chúng nó, lu t là c a chúng nó
mà”.
Trong lúc chưa th có m t s c ép nào ñó bu c chính quy n ph i xem xét l i h th ng lu t pháp,
ñ c bi t là nh ng ñ o lu t quan tr ng như B lu t Hình s , thì vi c v n ñ ng ñ xóa b nh ng ñi u
kho n vi hi n như ði u 258 có th ñư c xem như m t bư c kh i ñ u.

30. 30
Lu t pháp, theo ñúng nghĩa, là ñ b o v t do c a ngư i dân ch không ph i ñ b o v quy n l i
c a chính quy n.
Côn ñ b t m t t n công ngư i ho t ñ ng
xã h i
Blog Nguy n Tư ng Th y
.Ni n vui ñón Phương Uyên v chưa k p ngưng thì anh em chúng tôi liên ti p b t n công.
Sáng s m 17/8, b chúng t n công Khách s n An Bình 178/8 Dư ng Ph m Ngũ Lão Qu n 1.
B c Truy n và Tr n Th Nga b ñánh.
Trưa 17/8, khi chúng tôi r i nhà th Kỳ ð ng ñi Vũng Tàu, b n b t m t l p t c bám theo.
Khi Bùi H ng vào nhà xe Hoa Mai mua vé, b chúng ñ p c c g ch vào ñ u r i b ch y.
Sáng hôm nay, xe do Lê Qu c Quy t lái (trong xe còn có m con Tr n Th Nga, ðinh Văn Thi) b
chúng lao vào t n công ngay l p t c khi c nh sát giao thông d ng xe. Chúng l y g ch ñá ñ p vào
ñ u Lê Qu c Quy t, m c a xe lôi ðinh Văn Thi ra ñánh.
Chúng ñánh ngư i, ñ p kính và gương xe trư c m t c nh sát giao thông.
Quy t t b n chúng t n công ngư i say máu như m t b y hoang thú, hành ñ ng vô cùng ngang
ngư c
Do s ñ u tranh m nh m , công an Bà R a ñã ph i l p biên b n xác nh n vi c chúng t n công anh
em chúng tôi và b t ñư c 3 ñ a, cung c p tên tu i c a chúng và h n làm vi c ti p.
Tuy v y chưa rõ th c hư th nào và thi n chí c a h ra sao.
H cũng xác nh n vi c d ng xe là … “nh m” và xin l i.
V Nhà Bùi H ng, có d u hi u b k gian trèo lên mái. Nh ng t m tr n nh a rơi xu ng n n nhà.
B n ngày nay, chúng không r i chúng tôi m t phút, k c lúc ñi u ng nư c, khi ra bi n, khi ñi ng .
Ph i chăng ñây là ngư i c a nhóm cay cú trư c vi c th Phương Uyên.
M t xã hôi mà ñi ra kh i nhà là ñ y r y nguy hi m. B ñánh, b b t cóc b t c lúc nào.
Lo n r i. ði u này nh c l i thôi ch lo n ñã t lâu.

31. 31
Nhi u ngư i b ñánh ñ p, sách nhi u,
hành hung
Gia Minh, biên t p viên RFA, Bangkok
2013-08-19
M con ch Tr n Th Nga . RFA files
Nghe bài này
Nh ng ngư i có quan ñi m ñ i l p v i nhà c m quy n t i Vi t Nam ti p t c b sách nhi u th m chí
hành hung, ñánh ñ p m t cách vô c .
Theo dõi- t n công
Ngày 16 tháng 8 v a qua Tòa án t nh Long An là nơi thu hút chú ý c a nhi u ngư i quan tâm ñ n
công cu c ñ u tranh cho dân ch nhân quy n t i Vi t Nam. Có ngư i t Hà N i, Hà Nam cho ñ n
nh ng ngư i Sài Gòn, Vũng Tàu ñã t v ñó ñ theo dõi phiên x phúc th m hai sinh viên
Nguy n Phương Uyên và ðinh Nguyên Kha v t i danh tuyên truy n ch ng nhà nư c theo ñi u 88
B Lu t Hình s . Trong s nh ng ngư i v Long An ñó có m con ch Tr n Th Nga Hà Nam,
bà Bùi th Minh H ng Vũng Tàu…
Cũng như lâu nay, nh ng ngư i công khai lên ti ng ñòi h i quy n l p h p pháp c a công dân,
ph n ñ i nh ng sai trái, nhũng l m c a các c p chính quy n… thư ng b các ñ i tư ng mà h cho
là an ninh, công an theo dõi.
Bà Bùi Th Minh H ng cho bi t l i vi c b theo dõi và hành hung ñ i v i b n thân bà h i ngày 17
tháng 8 v a qua như sau:
Khi xe v a d ng l i c a khách s n, nhóm ngư i này ñã núp s n ngã tư .Tôi v a k p băng qua
ñư ng ñ n ñi m l y vé mà lúc ñó có c trăm ngư i quanh khu v c ñó vì là b n xe, 2 tên nào ñó v t
lên c m hòn ñá ñ p vào ñ u tôi
Bà Bùi Th Minh H ng
Khách s n có nh ng b c cao ñ ñi lên qu y l tân, h ñã ñi lên. Lúc ñó tôi c m máy nên ch y lùi
vào trong. Không ng h t n công anh Truy n và m con cô Thúy Nga trư c. Cháu bé m i 8 tháng

32. 32
tu i và b b n côn ñ này ñánh ñ n khóc thét lên. Lúc ñó tôi xót xa, v i vàng nhào ra và cùng lúc
ñó b o v khách s n và m i ngư i ñ n. H g i ñi n cho công an nhưng m t ngư i ñ n, ch c là
công an phư ng, và v n ng i trên yên xe h i ‘cái gì ñó’ và sau ñó b ñi.
Chúng tôi thu x p ñ n nhà th ñi d l và sau ñó ra xe taxi v . Nhóm ngư i này ti p t c ñeo bám.
Ngay t i c a nhà th Kỳ ð ng có m t ngư i ñã c tình ñâm xe vào tôi khi tôi m c a xe taxi bư c
lên. Ngư i ñó r xe c tình ñâm tôi, nhưng tôi bư c lên xe taxi k p. Sau ñó chúng tôi ñ n b n xe
Qu n nh t ñ mua vè v Vũng Tàu, nhà c a tôi. Tôi cũng r t c n th n nói v i anh ch em là h ti p
t c ñeo bám v i tác phong c tình gây h n, nên ph i ñ ý khi xu ng xe taxi kh năng h s t n
công. Tôi nói bác lái xe ñ u sát vào c a khách s n. Khi xe v a d ng l i c a khách s n, nhóm
ngư i này ñã núp s n ngã tư .Tôi v a k p băng qua ñư ng ñ n ñi m l y vé mà lúc ñó có c trăm
ngư i quanh khu v c ñó vì là b n xe, 2 tên nào ñó v t lên c m hòn ñá ñ p vào ñ u tôi. V ñ n nhà
tôi hi n nay chúng cũng r t ñông, sáng nay ch có hai bây gi c ch c r i.
C u tù nhân Trương Minh ð c, ngư i ch ng ki n s vi c m con ch Tr n th Nga b ñánh khi
t i khách s n trên ñư ng Ph m Ngũ Lão, k l i ñi u di n ra :
Chúng tôi ngh qua ñêm t i khách s n. Bu i sáng khi tôi và anh Truy n xu ng ñ nh ñi mua th c ăn
sáng thì b t ng t dư i chân c u thang h t n công lên. V a ñó có ch Nga cũng v a trên c u
thang ñi xu ng b ng cháu Tài- 8 tháng tu i. Lúc ñó ngoài r t nhi u, nhưng có b n thanh niên
xông vào ñánh ch Nga. Riêng tôi cũng b m t trong b n ngư i này kh ng ch ñ gi t ñi n tho i,
nhưng tôi ñã b vào túi qu n và gi ng gi t nên h chưa gi t ñư c. Riêng ch Nga b hai ngư i
ñánh, anh B c Truy n la lên sao l i ñánh ph n ; hai ngư i quay l i n m c anh B c Truy n và
ñánh anh t i chân c u thang.
Riêng ch Nga b hai ngư i ñánh, anh B c Truy n la lên sao l i ñánh ph n ; hai ngư i quay l i
n m c anh B c Truy n và ñánh anh t i chân c u thang
Trương Minh ð c
K lu t trong tù
ðó là trư ng h p c a m t s ngư i b t ñ ng chính ki n ñang ngoài xã h i.
Cũng vào ngày 16 tháng 8, gia ñình c a tù nhân Tr n H u ð c ñi thăm anh này trong tù. Anh ð c
là hu c nhóm nh ng thanh niên Công giáo- Tin Lành, ñang b giam tù t i Tr i K3-Phú Sơn 4,
thu c xã C Lũng, huy n Phú Lương, t nh Thái Nguyên.
Thông tin t ngư i nhà c a anh Tr n H u ð c cho bi t anh này trư c ñó b bi t giam v i lý do mà
b n thân anh ð c cũng như gia ñình cho là không theo ñúng qui ñ nh. Em gái c a tù nhân Tr n
H u ð c khi ñang trên ñư ng t tr i giam v cho bi t như sau:
Lúc ra thăm anh thì g y hơn, m t mũi xanh xao hơn vì anh b bi t giam 10 ngày và tuy t th c t
hôm ñó 10 ngày luôn. Anh nói hôm kia ñưa anh ra còn t i t không ñi n i. Tôi h i lý do làm sao.
Anh nói h b o lý do g i thư; nhưng anh th y vô lý. Qui ñ nh cho g i thư, ñã qua ki m duy t c a
cán b Sơn và Triêm; nhưng khi ra g i l i không cho v i lý do h t s c vô lý. H còn ñưa 5 tù nhân

33. 33
bên hình s sang làm ch ng gian nói là m c ñ th này, th n … Anh cũng nói chưa có trư ng
h p nào bi t giam mà gi ng như anh. Trư c lúc bi t giam ph i qua hai l n c nh cáo: l n th nh t
r i l n th hai; nhưng anh không ñư c m t l n c nh cáo nào. H xi ng tay, xi ng chân anh c
ngày l n ñêm. Anh nói xi ng tay, xi ng chân ch ban ngày thôi; nhưng ñ i v i anh c ban ñêm
luôn, không m m t phút, m t giây nào.
H xi ng tay, xi ng chân anh c ngày l n ñêm. Anh nói xi ng tay, xi ng chân ch ban ngày thôi;
nhưng ñ i v i anh c ban ñêm luôn, không m m t phút, m t giây nào
Em gái c a tù nhân Tr n H u ð c
Gi i ñáp- nh n ñ nh
Trư c nh ng hành x b cho là vô lý như th , nh ng ngư i trong cu c ñã ch t v n cơ quan ch c
năng và h nh n ñư c câu tr l i không th a ñáng.
Em gái c a tù nhân Tr n H u ð c trình bày l i chuy n x y ra Tr i giam K3:
Cán b b o vi c gì ch cũng c n k th ; lúc nào cũng b t l t ng li t ng tí. Làm vi c cũng tương
ñ i thôi, ñâu ph i tuy t ñ i ñư c.
Cù tù nhân lương tâm Trương Minh ð c ñưa ra nh n ñ nh v hành ñ ng ñánh ngư i t nh ng
thành ph n ñư c ông và nh ng ngư i trong cu c xác ñ nh là ngư i c a công an, an ninh:
ði u h t s c băn khoăn: không hi u h nh n ñư c l nh c a ai t n công ch Nga. Có th do ch
Nga là ngư i ñã xu t hi n Long An hôm trư c ñó t i phiên tòa phúc th m x Phương Uyên; vì
h ch nh m vào ch Nga. ðây là hành ñ ng mà tôi cho là h r t vô nhân tính.
Vào chi u ngày 16 tháng 8, nh ng ngư i ñ n Long An theo dõi phiên phúc th m hai sinh viên
Nguy n Phương Uyên và ðinh Nguyên Kha t ra h t s c vui m ng và hoan nghênh tuyên b c a
tòa gi m án phân n a cho c hai sinh viên và án treo cho sinh viên Nguy n Phương Uyên. Dư lu n
sau ñó cũng ph n nào hy v ng có thay ñ i gì ñó trong hành x c a phía nhà c m quy n. Tuy nhiên
vi c theo dõi, hành hung các ñ i tư ng b t ñ ng chính ki n, r i vi c tra t n tù nhân v n ti p t c
di n ra như trình bày c a nh ng ngư i trong cu c khi n cho chút hy v ng mong manh c a h b t t
m t.
Nghĩ gì v b n án Uyên - Kha
Thanh Quang, phóng viên RFA

34. 34
Hai sinh viên Nguy n Phương Uyên và ðinh Nguyên Kha t i phiên tòa
sơ th m hôm 16.05.2013. AFP photo
Phiên tòa phúc th m Long An hôm 16 tháng 8 năm 2013 ñã tuyên 3 năm tù treo, 4 năm 4 tháng
qu n ch dành cho Nguy n Phương Uyên và 4 năm tù giam c ng thêm 3 năm qu n ch dành cho
ðinh Nguyên Kha.
Mong manh nhưng b t khu t
Nguy n Phương Uyên ñã tr l i dõng d c t i tòa b ng câu nói l ch s , “Tôi không c n gi m án. Tôi
ch c n toà x ñúng ngư i ñúng t i. Tôi cho r ng ch ng ðCS không ph i ch ng phá ñ t nư c, dân
t c”. Lên ti ng v i ðài ACTD, Phương Uyên cho bi t:
Cháu nghĩ mình không ph m theo ñi u 88. ðáng lý ra cháu không nói lên hành ñ ng vi ph m c a
cháu nhưng cháu ñã t nói lên r ng “Tôi không vi ph m ñi u 88. Tôi ph m nh ng ñi u khác”. Khi
tòa, cháu tr l i th ng th n r ng “ñó là l i do Vi n ki m sát và An ninh ñi u tra c a Long An ñã
truy t t i c a tôi là sai. Tôi ch xúc ph m ñ ng. S xúc ph m này ép bu c tôi vào t i ch ng nhà
nư c. Tôi mong mu n có s công b ng, không cào b ng. ðó là tính khoa h c c a pháp lý”. Tòa
h i tính khoa h c c a pháp lý là như th nào ? Thì “ñó là ph i rõ ràng, không cào b ng”. Con nói
ñư c cái quan ñi m c a pháp lý t i vì con th y r t nhi u b t công trong pháp lu t.
S ñ i ñáp khí khái, dũng c m c a Nguy n Phương Uyên t i pháp ñình ñư c gi i bloggers hình
dung như m t cu c chi n r t căng gi a m t bên là ch ñ c ñ c tài, tòan tr , vô c m v i ñ y ñ
phương ti n ñàn áp ngư i dân v i m t bên là phe dân ch “li u y u mong manh” nhưng b t khu t.
Và tinh th n b t khu t y ñư c thôi thúc b ng s ñ ng c m sâu xa c a gi i tr yêu nư c ngày càng
nhi u hi n nay, s ng h m nh m c a gi i bloggers l dân, s hy sinh vô b c a ngư i thân cùng
áp l c c a công lu n trong và ngòai nư c vào th i ñi m mà Hà N i ñang c n t i s tr giúp ñ c
bi t c a Hoa Kỳ.
Theo blogger Châu Văn Thi thì chi n th ng l n này c a Phương Uyên là s thành công chung c a
t t c nh ng ngư i dân nư c Vi t yêu t do, c a s ñóng góp không nh c a m ng xã h i
facebook, c a nh ng t ch c, cá nhân h i ngo i ñã không ng ng tác ñ ng ñ n chuy n ñi c a Ch
t ch Trương T n Sang, tác ñ ng ñ n T ng th ng Barack Obama, c a công lao M ng lư i blogger
Vi t Nam ñã ñ n t n nh ng cơ quan nhân quy n LHQ, qu c t ñ ph n ánh v tình tr ng vi ph m

35. 35
nhân quy n c a ñ t nư c!!! Blogger Châu Văn Thi kh ng ñ nh “Phiên tòa ngày hôm nay m c
nhiên công nh n: ñ ng c ng s n không ph i là dân t c, là ñ t nư c. ð ng c ng s n không có
quy n quy t ñ nh s toàn v n lãnh th c a ñ t nư c, và phê bình ch trích nh ng cái sai c a ñ ng
không ph i là t i!”
Tôi không c n gi m án. Tôi ch c n toà x ñúng ngư i ñúng t i. Tôi cho r ng ch ng ðCS không
ph i ch ng phá ñ t nư c, dân t c.
- Phương Uyên
Câu nói t i tòa mà nhi u ngư i tin là ñi vào l ch s c a Phương Uyên, “Tôi không c n gi m án.
Tôi ch c n toà x ñúng ngư i ñúng t i. Tôi cho r ng ch ng ðCS không ph i ch ng phá ñ t nư c,
dân t c”, theo blogger Nguy n Văn Th nh, là m t “cu c cách m ng suy tư ng” v i “ Lý lu n gãy
g n, s c bén, có s c m nh ngàn cân, không gì lay chuy n n i!” khi n gi i g i là “c m cân n y
m c” “ng y bi n lòng vòng hòng né tránh”; và câu cu i c a Phương Uyên “Các ông ñ ng ñánh
ñ ng”, theo blogger Nguy n Văn Th nh, “như m t l i m ng t s hào s ng c a tu i tr , c a trí tu
ñ i v i s mê mu i, s ng y bi n và l i ích th p hèn”, do ñó, “K t ñây, nh ng ng y bi n ki u
‘yêu nư c là yêu CNXH’; ‘ð ng là t qu c; ñ ng là ñ t nư c’; ‘ch ng ð ng là ch ng nhân dân,
ch ng ñ ng là có t i’… s không còn ñ t dung thân”.
Phương Uyên và b n bè t i 16/8/2013. T.A g i RFA
Qua bài “H u sinh kh úy”, blogger Dân Nguy n ñ c p t i “ni m vui l n” v nh ng b n án phúc
th m c a Uyên-Kha. Theo tác gi thì l i tuyên b v a nói c a Phương Uyên “có th l y làm tuyên
ngôn cho phong trào ñòi t do dân ch cho VN”. Vì sao ? B i vì, blogger Dân Nguy n gi i thích,
không còn “l i tuyên b nào hùng h n hơn, khúc chi t hơn, ñanh thép hơn ! Hình nh chi c áo
tr ng, n cư i tươi tr b ng sáng, bao b c bên trong là trái tim r c cháy tình yêu ð t Nư c và m t
kh i óc thông tu ”.
Blogger Hòang Thanh Trúc nghe th y “Ti ng ‘H a Mi’ s l ng”, và qu quy t r ng lòng B t
Khu t, trong m i hoàn c nh ñ t nư c, ch “nhân lên ch không tr ñi bao gi ” khi ti ng hót thánh
thót, vang lên c a “chim h a mi” Nguy n Phương Uyên v a s l ng tù ng c ch ng minh cho ñi u
ñó v i ñ ng bào dân t c R ng Tiên Âu L c chúng ta.