SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  8
Télécharger pour lire hors ligne
СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                                        2011-2012 хичээлийн жил



                                                                                                                                 Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                  Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                            Бүлэг12. Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах
                                      Дижитал компанийн мэдлэгийг удирдах

                                                                                                                                                   Хичээлийн зорилго




       Лекц 7                                                                                                    • Мэдлэгийн менежмент ба түүний бизнес дэх
                                                                                                                   гүйцэтгэх үүрэг роль
                                                                                                                 • Байгууллагын хэмжээний мэдлэгийн
                                                                                                                   удирдахад ашигладаг мэдээллийн
                   Дижитал компанийн                                                                               системүүдийн төрлүүд, тэдгээрийн
                   мэдлэгийг удирдах                                                                               байгууллагад бий болгож буй үнэ цэнэ
                                                                                                                 • Мэдлэгийн ажлын системийн үндсэн төрлүүд,
                                                                                                                   тэдгээрийн бизнесийн үнэ цэнэ
          Багш Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМ Тэнхим
                          dbolormaa@ife.edu.mn


12.1                                                                        © 2006 by Prentice Hall   12.2                                                                                   © 2006 by Prentice Hall




                              Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                  Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                            Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                     Бүлэг12. Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах
                                                                                                                          Мэдлэгийг удирдах мэдээллийн системээс та танай газар,
                                         Хичээлийн зорилго                                                                              хэлтсийн хүртэх үр өгөөж
                                                                                                             Хэрэв та:
                                                                                                             •   Санхүү, НББ-ийн хэлтэст ажилладаг бол зээл хүсэгчдийн зээлийн эрсдлийг үнэлэх, хөрөнгө оруулалтын
                                                                                                                 портфолиог сонгоход зориулагдсан дүрэмд суурилсан эксперт системүүдийг хэрэглэж болно. Мөн
                                                                                                                 аюулгүй худалдаа хийх, зээлийн картын луйврыг илрүүлэхэд зориулагдсан нервийн сүлжээнүүдийг
       • Мэдлэгийн менежментэд хиймэл оюун ухааны                                                                хэрэглэж болно.
                                                                                                             •   Хүний нөөцийн газарт ажилладаг бол ажилтнууддаа мэдлэгийн удирдлагын системүүдийг хэрэглэхэд нь
         арга зүйг хэрэглэхийн бизнесийн үр өгөөж                                                                туслахын тулд ажилчдын сургалтын хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлж, компаний сургалтыг удирдах
                                                                                                                 системүүдийг ажиллуулах үүргийг хүлээж магадгүй.
                                                                                                             •   Мэдээллийн системийн хэлтсийн ажилтан бол мэдлэгийг удирдах програмууд болон хиймэл оюун
                                                                                                                 ухааны системийн програмуудыг үнэлэх, мөн мэдлэгийг удирдах системүүдэд зориулан мэдлэгийг
       • Мэдлэгийн менежментийн системүүд ба                                                                     ангилж, зохион байгуулахад нь бизнесийн мэргэжлийн хүмүүст туслах ажлыг хийж магадгүй.

         мэдлэгийн шийдлүүдээр гарч ирдэг сорилтууд                                                          •   Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагааны удирдлагын газарт ажилладаг бол мэдлэгийн ажил болон бүлгийн
                                                                                                                 хамтын ажиллагааны хэрэгслүүдийг хэрэглэх болно бүтээгдэхүүний зохиомж, үйлдвэрлэлийн
                                                                                                                 тодорхойлолтуудыг гаргах, дундаа хэрэглэх, оношлох, засварлах ажилд зориулагдсан эксперт болон
                                                                                                                 кейсэд суурилсан учир шалтгааны системийг бас хэрэглэж магадгүй юм.
                                                                                                             •   Борлуулалт, маркетингийн газрын ажилтан бол хэрэглэгч, борлуулалтыг тэргүүлэгчид, өрсөлдөгчид,
                                                                                                                 бүтээгдэхүүний үнэ, тодорхойлолтонд гарсан өөрчлөлтүүдийн талаарх мэдээлэл рүү хандах, дундаа
                                                                                                                 ашиглахын тулд бүтэцчилэгдсэн болон бүтэцчилэгдээгүй мэдлэгт зориулсан компаний портал болон
                                                                                                                 мэдээлийн сангуудыг хэрэглэх болно

12.3                                                                        © 2006 by Prentice Hall   12.4                                                                                   © 2006 by Prentice Hall




                              Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                  Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                            Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                     Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах

                                      МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН ЦАР ХҮРЭЭ                                              ӨГӨГДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, МЭДЛЭГ, МЭРГЭН УХААН, ТЭРГҮҮН ТУРШЛАГА

   АНУ-ын байгууллагын мэдлэгийн удирдлагын програм                                                              • ӨГӨГДӨЛ – үйл явдал, ажил гүйлгээний тухай
        хангамжаас олсон ашиг орлого 2001-2006                                                                     түүхий тоо, мэдээ
                                                                                                                 • МЭДЭЭЛЭЛ – боловсруулж, ойлгомжтой төрөл,
                                                                                                                   ангиудад зохион байгуулсан өгөгдлүүд
                                                                                                                 • МЭДЛЭГ – мэдээллийг бий болгох, үнэлж дүгнэх,
                                                                                                                   хэрэглэх тухай ойлголт, туршлага, зөн билэг
                                                                                                                 • МЭРГЭН УХААН – тулгарсан асуудлуудын шийдэлд
                                                                                                                   мэдлэгийг хэрэглэх хамт олны болон хувь хүний
                                                                                                                   туршлага
                                                                                                                 • ШИЛДЭГ ТУРШЛАГА - Тодорхой байгууллага
                                                                                                                   эсвэл үйлдвэрийн боловсруулсан амжилттай
                                                                                                                   шийдлүүд буюу асуудал шийдвэрлэх аргууд
       Source: Based on the data in                                                                               Data – Өгөгдөл                    Information – Мэдээлэл           Knowledge – Мэдлэг
       eMarketer, “Portals and
       Content Management                                                                                         Wisdom – Мэргэн ухаан             Best Practices – Тэргүүн туршлага
       Solutions,” June 2003.
12.5                                                                        © 2006 by Prentice Hall   12.6                                                                                   © 2006 by Prentice Hall




  СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа
                                                                                                                                                                                                                       1
СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                         2011-2012 хичээлийн жил



                 Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                        Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                    МЭДЛЭГИЙН ЧУХАЛ ШИНЖ ЧАНАРУУД                                                         МЭДЛЭГИЙН ЧУХАЛ ШИНЖ ЧАНАРУУД



        • МЭДЛЭГ – БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨРӨНГӨ                                                       • МЭДЛЭГ ЯНЗ БҮРИЙН ХЭЛБЭРТЭЙ
          – Мэдлэг - хэмжих болдоггүй хөрөнгө                                                    – Мэдлэг – далд эсвэл ил (ойлгомжтой, дэс
                                                                                                   дараалалтай илэрхийлсэн) байж болно
          – Өгөгдлийг хэрэгтэй мэдээлэл, мэдлэг болгон
                                                                                                 – Мэдлэг – ноу-хау, ов мэх, ур чадварыг агуулна.
            хувиргах процесс нь байгууллагын нөөцүүдийг
            шаардана.                                                                            – Мэдлэг – зааврыг хэрхэн дагаж мөрдөх талаарх
                                                                                                   мэдлэгийг агуулна.
          – Мэдлэг - бодит хөрөнгө шиг орлогыг бууруулдаг                                        – Мэдлэг – зөвхөн хэзээ ямар нэгэн юм болсныг
            хуульд захирагддаггүй, харин илүү олон хүн дундаа                                      төдийгүй яагаад болсон талаарх (учир шалтгаан)
            хэрэглэх тусам түүний үнэ цэнийг нэмэгдүүлж                                            мэдлэгийг агуулна.
            байдаг сүлжээний үр ашгийг (орлогыг нэмэгдүүлдэг
            хууль) үзүүлдэг.

12.7                                                        © 2006 by Prentice Hall   12.8                                                               © 2006 by Prentice Hall




                 Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                        Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                     МЭДЛЭГИЙН ЧУХАЛ ШИНЖ ЧАНАРУУД                                                       МЭДЛЭГИЙН ЧУХАЛ ШИНЖ ЧАНАРУУД



        • МЭДЛЭГ ТОДОРХОЙ БАЙРЛАЛТАЙ                                                          • МЭДЛЭГ ТОДОРХОЙ НӨХЦӨЛ БАЙДАЛД
        • Мэдлэг –хувь хүний оюуны загвар болон төсөөллийг                                      ХАМААРАЛТАЙ, ХОЛБООТОЙ
          агуулдаг танин мэдэхүйн үйл явц
                                                                                              • Мэдлэг – хамааралтай: Дүрэм журмыг хэзээ
        • Нийгэм ба хувь хүн хоёрт хоёуланд нь суурилсан
          мэдлэг байдаг                                                                         хэрэглэхийг мэдэх нь дүрэм журмыг мэдэхтэй
                                                                                                адил маш чухал (хамааралтай)
        • Мэдлэг – “наалдамхай” (шилжүүлэхэд амаргүй),
          байршсан (компанийн соёлд хутгалдсан), нөхцөл                                       • Мэдлэг – нөхцөл байдалтай холбоотой:
          байдалтай холбоотой (тодорхой нөхцөл байдалд л
          ажиллана) байдаг                                                                      Тодорхой хэрэгслийг ямар нөхцөлд яаж
                                                                                                хэрэглэх вэ гэдгийг мэдэж байх ёстой.

12.9                                                        © 2006 by Prentice Hall   12.10                                                              © 2006 by Prentice Hall




                 Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                        Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                           МЭДЛЭГИЙН ҮНЭ ЦЭНЭ                                                                      МЭДЛЭГИЙН ҮНЭ ЦЭНЭ


                                                                                              Байгууллагын санах ой
        • Бусад байгууллагууд амархан дуурайж
          чадахгүй арга замаар                                                                • Байгууллагын түүхээс суралцах
        • Юмыг яаж үр дүнтэй, үр ашигтай хийх вэ
          гэдгийг мэдэж байх                                                                  • Шийдвэр гаргалт ба бусад зорилгод
        • Зах зээл дээрээс өрсөлдөгчид амархан                                                  хэрэглэх
          худалдаж авч чадахгүй өрсөлдөх давуу
          байдлын гол эх сурвалж

                                                                                                         Organizational memory – Байгууллагын санах ой

12.11                                                       © 2006 by Prentice Hall   12.12                                                              © 2006 by Prentice Hall




  СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа
                                                                                                                                                                                   2
СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                           2011-2012 хичээлийн жил



                 Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                         Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                            Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах

                 БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГА                                                                  Байгууллагын суралцах явц ба мэдлэгийн удирдлага


            Байгууллагын суралцах явц ба                                                             • Мэдлэгийн удирдлага
            мэдлэгийн удирдлага                                                                              – Мэдлэгийг бий болгох, цуглуулах, хадгалах,
                                                                                                               хөтөлж авч явах ба тарааж түгээх
                                                                                                               процессуудийн иж бүрдэл
        • Шинэ бизнес процессуудыг бий болгох,
                                                                                                             – Байгууллагын гадаад орчноосоо суралцах,
        • Удирдлагын шийдвэр гаргалтын харилцан                                                                мэдлэгийг бизнес процессууддаа тусгах
          хамаарал, уялдаа холбоог өөрчлөх замаар                                                              чадварыг сайжруулах замаар байгууллагын
                                                                                                               суралцах чадварыг дээшлүүлнэ
        • Сурсан зүйлээ ажил, үйл ажиллагаандаа
          тусгахын тулд зан төлвөө өөрчлөх процесс
                 Organizational Learning – Байгууллагын суралцах явц                                                             Knowledge Management– Мэдлэгийн удирдлага

12.13                                                                  © 2006 by Prentice Hall   12.14                                                                       © 2006 by Prentice Hall




                 Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                         Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                            Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах

              Байгууллагын суралцах явц ба мэдлэгийн удирдлага
                                                                                                                         БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГА


        Мэдлэгийн хөрөнгө буюу үнэт зүйл                                                                     Мэдлэгийн удирдлагын системийн төрлүүд
        • Мэдлэг нь бүтээмжийн ба стратегийн үнэт зүйл,
          өрсөлдөх давуу байдлын чухал эх сурвалж                                                        1. Байгууллагын хэмжээний мэдлэгийн
        • Пүүс компанийн их хэмжээний үнэ цэнэ, амжилт нь                                                   удирдлагын системүүд
          түүний мэдлэгийг бий болгож, удирдахаас
          хамаарна                                                                                       2. Мэдлэгийн ажлын системүүд
        Мэдлэгийн ерөнхий менежер
                                                                                                         3. Хиймэл оюун ухааны системүүд
        • Байгууллагын мэдлэгийн удирдлагын хөтөлбөрийг
          хариуцдаг удирдах албан тушаалтан
                                                                                                             Enterprise-Wide Knowledge Management Systems – Байгууллагын хэмжээний мэдлэгийн
                                                                                                             удирдлагын системүүд
                                                                                                             Knowledge Work Systems - Мэдлэгийн ажлын системүүд
                                                                                                             Artificial Intelligent – Хиймэл оюун ухаан
                Chief Knowledge Officer – Мэдлэгийн ерөнхий менежер
12.15                                                                  © 2006 by Prentice Hall   12.16                                                                       © 2006 by Prentice Hall




                 Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                         Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                            Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                  Мэдлэгийн удирдлагын МТ-ийн дэд бүтэц                                                        БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД


                                                                                                         Байгууллагын хэмжээний мэдлэгийг удирдах системүүд/
                                                                                                            Байгууллагын агуулга удирдах системүүд
                                                                                                         • Дижитал агуулга ба мэдлэгийг цуглуулах, ангилж,
                                                                                                            зохион байгуулах, хадгалах, тарааж түгээх ба хэрэглэхэд
                                                                                                            тусална.
                                                                                                         1. Бүтэцчилэгдсэн мэдлэгийн системүүд
                                                                                                         •  Бүтэцчилэгдсэн бичиг баримтуудыг зохион байгуулах ба
                                                                                                            хадгалахад зориулагдсан мэдээллийн сан ба
                                                                                                            хэрэгслүүдээр хангах
                                                                                                         2. Хагас бүтэцчилэгдсэн мэдлэгийн системүүд
                                                                                                         •      И-мэйл гэх мэт хагас бүтэцчилэгдсэн мэдлэгийг зохион
                                                                                                                байгуулж, хадгалах зориулалттай мэдээллийн сан ба
                                                                                                                хэрэгслүүдээр хангах
12.17                                                                  © 2006 by Prentice Hall   12.18                                                                       © 2006 by Prentice Hall




  СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа
                                                                                                                                                                                                       3
СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                             2011-2012 хичээлийн жил



                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                      Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                   Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                          Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


           БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД                                   БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД

                                                                                                                                  3. Мэдлэгийн сүлжээний
                                                                                                                                          системүүд
                                                                                                                            • Далд мэдлэгийн чухал эх үүсвэр
                                                                                                                              болох компаний онцгой туршлагатай
                                                                                                                              ажилтнуудыг хайж олоход
                                                                                                                              зориулагдсан каталоги (директори)
                                                                                                                              ба хэрэгслүүдээр хангана
                                                                                                                            • Зарим мэдлэгийн сүлжээний
                                                                                                                              системүүд экспертүүдийн
                                                                                                                              боловсруулсан шийдлүүдийг цааш
                                                                                                                              нь системчилж, дараа нь тухайн
                                                                                                                              шийдлүүдийг шилдэг туршлага
                                                                                                                              эсвэл FAQ сан хэлбэрээр мэдлэгийн
                                                                                                                              сангуудад хадгалдаг

12.19                                                            © 2006 by Prentice Hall   12.20                                                       © 2006 by Prentice Hall




                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                      Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                   Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                          Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


          БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД                                           МЭДЭЭЛЛИЙН БА МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД

          Хамтын ажиллагааны системүүд ба сургалтыг                                                            Байгууллагын мэдээллийн портал
                     удирдах системүүд
  • Зарим агуулга удирдах хүчирхэг системийн хэрэгслүүд:
     – Бүлэг/багий хамтын ажиллагааны хэрэгслүүд (Groupware &
       Teamware)
     – Мэдээлэл рүү хандах процессыг хялбаршуулдаг портал
     – Хайлтын хэрэгслүүд
     – Байгууллагад тохиромжтой ангилалд тулгуурлан мэдээллийг
       ангилахад зориулсан хэрэгслүүд
     – Blog, wikis, social bookmarking
     – Сургалтыг удирдах систем (LMS)

12.21                                                            © 2006 by Prentice Hall   12.22                                                       © 2006 by Prentice Hall




                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                      Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                   Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                          Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                          МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД                                                       МЭДЭЭЛЛИЙН БА МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД

        Мэдлэгийн ажлын системүүд (KWS)                                                                   Мэдлэгийн ажлын системүүдийн шаардлагууд

        • Шинэ мэдлэгийг бий болгох, түүнийг байгууллагад
          нэвтрүүлэхэд тусална.
        • Ажлыг байгууллагын хэрэгцээ шаардлагын дагуу өөрчилж
          болдог ажлын станцууд дээр ажиллана.
        • Шаардлагууд:
           – Хүчирхэг компьютерын техник хангамж болон ашиглахад хялбар
             хэрэглэгчийн интерфейс
           – Мэдлэгийн гадаад сан руу амархан хандах
           – Маш их хэмжээний зураг дүрс, шинжилгээ, бичиг баримтыг удирдах
           – Харилцаа холбооны чадваруудтай програм хангамжийг дэмжих
12.23                                                            © 2006 by Prentice Hall   12.24                                                       © 2006 by Prentice Hall




  СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа
                                                                                                                                                                                 4
СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                               2011-2012 хичээлийн жил



                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                          Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                    Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                             Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                            МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД                                                                         МЭДЭЭЛЛИЙН БА МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД

                                                                                                                     Зохион бүтээх төслийн удирдлагын процесс дахь өөрчлөлтүүд
        Мэдлэгийн ажлын системийн жишээнүүд                                                                                                         ӨМНӨ НЬ

        •   Компьютерт суурилсан зохиомжийн CAD системүүд
             – Бараа бүтээгдхүүний дизайныг гаргах
        •   Виртуал бодит байдлын системүүд нь
             – Бодит ертөнцтэй яг адилхан интерактив загваруудыг байгуулах
                                                                                                                                                    ДАРАА НЬ
        •   Дүрс зургууд болон хүчирхэг загварчлалын чадваруудыг шаардана.
        •   Санхүүгийн мэргэжлийн хүмүүст зориулсан KWS
             – Гадны мэдээллийн сангууд руу хандах, их хэмжээний
               санхүүгийн өгөгдлүүдийг маш хурдан шинжлэх боломжуудыг
               олгодог.


12.25                                                                          © 2006 by Prentice Hall   12.26                                                                  © 2006 by Prentice Hall




                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                          Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                    Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                             Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                          ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ СИСТЕМҮҮД                                                                                   ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН


        Хиймэл оюун ухаан                                                                                               Байгууллага яагаад хиймэл оюун ухааныг сонирхдог вэ?

        • Хүний оюун ухааны уян хатан байдал, амьсгал,                                                           • Хиймэл оюун ухаан:
          нэгдмэл шинж чанараас дутдаг
        • Байгууллагын мэдлэгийг цуглуулах, кодлох,                                                                    – Идэвхтэй хэлбэрт мэдээллийг хадгална.
          өргөтгөхөд хэрэглэж болно
                                                                                                                       – Хүний үзэл бодолд захирагдахгүй механизмыг бий
        Хиймэл оюун ухааны системүүдийг хэрэглээ                                                                         болгодог
        • Байгууллагууд далд мэдлэгийг цуглуулах ба хадгалах,                                                          – Өдөр тутмын, сэтгэлд хүрээгүй ажлуудыг
          мэдлэгийг нээж илрүүлэх                                                                                        багасгана.
        • Хүмүүс өөрсдөө шинжлэхэд хэтэрхий их, төвөгтэй
          тодорхой асуудлуудын шийдлийг гаргах                                                                         – Байгууллагын мэдлэгийн бааз, суурийг сайжруулна.
        • Мэдээллийг хайх ба шүүх                                                                                      – Өвөрмөц тулгарсан асуудлуудын шийдлийг гаргана
                      Artificial Intelligence – Хиймэл оюун ухааны системүүд
12.27                                                                          © 2006 by Prentice Hall   12.28                                                                  © 2006 by Prentice Hall




                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                          Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                    Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                             Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                     ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ                                                                      ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ


        Хиймэл оюун ухааны системүүд                                                                             Эксперт системүүд
                                                                                                                 •    Маш онцлог, тодорхой хязгаарлагдмал хүрээтэй хүний
        •   Эксперт системүүд                                                                                         туршлагаас далд мэдлэгийг цуглуулж, түүнийг өөр хоорондоо
                                                                                                                      маш харилцан хамааралтай дүрэм журмуудын хэлбэрээр
                                                                                                                      илэрхийлнэ.
        •   Fuzzy logic
                                                                                                                 •    Ур чадвартай хүний мэдлэгийн компьютерт ойлгогдох хэлбэрт
        •   Нервийн системүүд                                                                                         загварчилж, дүрсэлнэ.

        •   Генетикийн алгоримтууд                                                                               •    Ангилах эсвэл оношлох асуудлуудад хамгийн ашигтай
                                                                                                                 •    Дүгнэлтийн хөдөлгүүр - эксперт системийн дүрэм журмын сан
        •   Оюун ухааны агентууд                                                                                      буюу мэдлэгийн сангаас хайлт хийх стратеги
                                                                                                                       – Урагш эсвэл хойш гэсэн гинжин цуваагаар хайлт хийнэ.


                                                                                                                                       Expert systems – Эксперт системүүд
12.29                                                                          © 2006 by Prentice Hall   12.30                                                                  © 2006 by Prentice Hall




  СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа
                                                                                                                                                                                                          5
СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                                 2011-2012 хичээлийн жил



                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                              Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                   Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                                Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                                  ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН                                                                                 ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ

                Хиймэл оюун ухааны програм дахь дүрэм журмууд
                                                                                                                    Кейсэд буюу тохиолдолд суурилсан учир шалтгааны
                                                                                                                       системүүд
                                                                                                                    •    Цаашид өргөжүүлж, баяжуулж болох кейсүүдийн
                                                                                                                         мэдээллийн сан байдлаар байгууллагын далд
                                                                                                                         мэдлэгийг цуглуулж, дүрсэлнэ.
                                                                                                                    1. Хэрэглэгч шинэ кейстэй тохиолдсон үед систем нь
                                                                                                                       ижил төстэй кейсийг хайна
                                                                                                                    2. Хамгийн сайн таарч тохирох кейсыг олно
                                                                                                                    3. Хуучин кейсийн шийдлүүдийг шинэ кейсэд ашиглана.
                                                                                                                    4. Шинэ кейс амжилттай шийдлүүдтэйгээ хамт кейсийн
                                                                                                                       мэдээллийн санд хадгалагдана.
                                                                                                                    Case-based reasoning – Кейсэд буюу тохиолдолд суурилсан учир шалтгааны системүүд
12.31                                       Зураг 10-9                            © 2006 by Prentice Hall   12.32                                                                     © 2006 by Prentice Hall




                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                              Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                   Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                                Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах

        Кейс буюу тохиолдолд суурилсан учир шалтгааны системүүд                                                                               ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН

           1.       User describes the
                          problem

                      System searches
           2.       database for similar
                            cases
                                                                         Case
                     System asks user                                  database
           3.     additional questions to
                    narrow the search

                   System finds closest
                     fit and retrieves
           4.              solution
                                                                    System stores
           5.      System modifies the                                problem and
                   solution to better fit                   6.
                                                                   successful solution
                         the problem                                in the database
                Successful?



                   NO                  YES

12.33                                                                             © 2006 by Prentice Hall   12.34                                                                     © 2006 by Prentice Hall




                     Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                              Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                   Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                                Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах

                                        ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН                                                                          ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ


                        Эксперт системийг байгуулах                                                                 Fuzzy Logic
                                                                                                                    •    Ойролцоо эсвэл субъектив утгуудыг хэрэглэдэг
        Мэдлэгийн инженер                                                                                                дүрэм журмын хэлбэрээр далд мэдлэгийг дүрсэлнэ
                                                                                                                    •  Тодорхой бус байдлыг хүлээн авна
                                                                                                                    •  Асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд гишүүнчлэлийн
        • Бусад мэргэжилтнүүдээс мэдээлэл ба их                                                                        функцүүд гэж нэрлэдэг ердийн нэр томъёонуудыг
          мэдлэгийг олж илрүүлдэг мэргэжилтэн                                                                          хэрэглэнэ
                                                                                                                    Fuzzy Logic-ийн хэрэглээ
        • Эксперт системд зориулан мэдээллийг дүрэм                                                                 •    Бодит төхөөрөмжүүдийг хянаж, удирдах
          журмын иж бүрдэл болгон хувиргана                                                                         •    Шийдвэр гаргалтын зарим нэг хэрэглээнд
                                                                                                                         ашиглагдаж эхэлж байна
                              Knowledge engineer – Мэдлэгийн инженер
12.35                                                                             © 2006 by Prentice Hall   12.36                                                                     © 2006 by Prentice Hall




  СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа
                                                                                                                                                                                                                6
СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                                    2011-2012 хичээлийн жил



                          Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                        Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                        Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                           Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах

                                БУСАД ХИЙМЭЛ ОЮУНЫ УР ЧАДВАРУУД                                                                    ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ

                            Техник хангамжинд Fuzzy Logic-ийн                                                     Нервийн системүүд
                                 дүрмүүдийг нэвтрүүлэх
                                                                                                                  •       Мэдлэгийг нээж илрүүлэхэд тусална.
                                                                                                                  •       Хүний оюун ухааны бодох процессыг дуурайхыг оролддог
                                                                                                                          техник ба програм хангамжуудаас тогтоно
                                                                                                                  •       Програмчлахгүйгээр суралцах чадвар ба хүний амархан
                                                                                                                          тодорхойлж чадахгүй уялдаа холбоо, харилцан хамаарлыг
                                                                                                                          таньж мэддэг
                                                                                                                  Нервийн системүүдийн хэрэглээ
                                                                                                                  •       Асар их хэмжээний өгөгдлүүд доторх харилцан хамаарал,
                                                                                                                          уялдаа холбоог ялгаж салгах зорилгоор шинжлэх ухаан,
                                                                                                                          анагаах ухаан, бизнест гол төлөв ашиглагдаж байна.

                                                                                                                                         Neural networks – Hервийн сүлжээнүүд
12.37                                                                               © 2006 by Prentice Hall   12.38                                                                  © 2006 by Prentice Hall




                          Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                        Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                        Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                           Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                          ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ                                                                      ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ

                 Нервийн сүлжээ хэрхэн ажилладаг вэ?                                                                  Генетикийн алгоримтууд
                       Орцын давхарга       Нуугдмал давхарга    Гарцын давхарга
                                                                                                                      •    Фитнес, гүйлт, мутац зэрэг генетикт суурилсан процессуудыг
                                                                                                                           ашиглан тодорхой асуудлуудыг шийдэх шийдлүүдийг хөгжүүлнэ
    Өгөгдөл
                                                                                       Үр дүнгүүд                     •    Өвөрмөц асуудлуудын шийдлүүдийн хувьсал хөгжлийг дэмжинэ
    • Нас
    • Орлого
    • Худалдан
                                                                                       Хүчинтэй                       •    Амьд организмуудыг тэдний гадаад орчинд дасан зохицуулах
      авалтын түүх
                                                                                       худалдан авалт                      загварыг ашиглана
    • Худалдан
      авалтын давтамж
                                                                                                                      Генетикийн алгоримтуудын хэрэглээ
    • Худалдан
      авалтын дундаж
                                                                                                                      •    Оптимизац, бүтээгдхүүний дизайн, үйлдвэрлэлийн системүүдийг
                                                                                       Луйврын
      хэмжээ                                                                           худалдан авалт
                                                                                                                           хянах зэрэг оновчтой шийдлийг гаргахын тулд
                                                                                                                      •    Олон хувилбарууд эсвэл утгуудыг үнэлж дүгнэх шаардлагатай
        Нервийн сүлжээ нь зүй тогтлын нуугдмал давхаргыг бүрдүүлэхийн тулд өгөгдлүүд доторх уялдаа                         байдаг асуудлуудад хэрэглэх
        холбооноос “суралцдаг” дүрмүүдийг хэрэглэдэг. Дараа нь нуугдмал давхарга нь тухайн загварын
        туршлага дээр тулгуурлан орцуудыг ангилан боловсруулна. Энэ жишээн дээр нервийн сүлжээ нь
        хүчинтэй ба луйврын зээлийн картаар хийгдэж буй худалдан авалтуудыг хооронд нь ялгаж байхаар
        сургагдсан байна                                                                                                               Genetic algorithms – Генетикийн алгоримтууд
12.39                                                                               © 2006 by Prentice Hall   12.40                                                                  © 2006 by Prentice Hall




                          Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                        Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                        Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                           Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                                           ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН                                                                       ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ

                         Генетикийн алгоритмуудын бүрэлдхүүн хэсгүүд                                                  Тандагч агентууд
                                                                                                                      •    Дотор нь суулгасан эсвэл суралцсан мэдлэгийн
                                                                                                                           сангуудтай
                                                                                                                      •    Хувь хүн, бизнес процесс, эсвэл програм хангамжийн
                                                                                                                           хэрэглээнд зориулан онцлог, давтагддаг, урьдчилан
                                                                                                                           таамаглах боломжтой ажил даалгавруудыг гүйцэтгэдэг
                                                                                                                           програм хангамж
                                                                                                                      •    Хэрэгтэй мэдээллийг хайж олохын тулд их хэмжээний
                                                                                                                           өгөгдлүүдийн дотор ажиллана.
                                                                                                                      •    Зарим тохиолдолд хэрэглэгчийн өмнөөс тэрхүү мэдээлэл
                                                                                                                           дээр ажиллахын тулд тандагч агентуудыг програмчилж
                                                                                                                           болно.
                                                                                                                                           Intelligent Agents – Тандагч агентууд
12.41                                                                               © 2006 by Prentice Hall   12.42                                                                  © 2006 by Prentice Hall




  СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа
                                                                                                                                                                                                               7
СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                                   2011-2012 хичээлийн жил



                         Менежментийн Мэдээллийн Системүүд                                                                   Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                       Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах                                                      Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах


                        ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ                                                 МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД БА УДИРДЛАГЫН ШИЙДЛИЙН СОРИЛТУУД

        P&G-ийн Нийлүүлэлтийн Гинжин Сүлжээн дэх тандагч агентууд
                                                                                                                   МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД БА
                                                                                                                     УДИРДЛАГЫН ШИЙДЛҮҮДИЙН ГАРГАЖ ИРДЭГ
                                                                                                                     СОРИЛТУУД

                                                                                                                   • Мэдлэгийн удирдлагын системүүдийг
                                                                                                                     амжилттай нэвтрүүлэхэд хэцүү
                                                                                                                   • Нэвтрүүлсний дараа үргэлж үнэ цэнийг бий
                                                                                                                     болдоггүй

        Тандагч агентууд нь Procter & Gamble-д Tide зэрэг бүтээгдэхүүнүүдийг сэлбэх циклүүдийг
                                      богиносгоход тусалж байна.

12.43                                                                            © 2006 by Prentice Hall   12.44                                                         © 2006 by Prentice Hall




                         Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                       Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах
                                                                                                                               Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
                                                                                                                                   Дижитал компанийн мэдлэгийг удирдах

 МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД БА УДИРДЛАГЫН ШИЙДЛИЙН СОРИЛТУУД


        Мэдлэгийн удирдлагын төслүүдийг амжилтанд хүргэхэд
          нөлөөлөх хүчин зүйлүүд                                                                                   Лекц 7
        • Мэдлэгийг дундаа ашигласных нь төлөө шагнаж
          урамшуулах
        • Дадал туршлагын болон мэдлэгийн соёлын
          бүлэглэлүүдийг дэмжиж урамшуулах                                                                              Дижитал компанийн
        • Байгууллагын мэдлэгт зориулан зохих нэр зүй, ангиллыг
          зохиох
        • Зөв төлөвлөх
                                                                                                                        мэдлэгийг удирдах
        • Үр өгөөжийг хэмжих зохих хэмжүүрүүдийг
          боловсруулах, үе шаттайгаар шинэчилж байх
                                                                                                                    Багш Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМ Тэнхим
        • Мэдлэгийн удирдлагын системүүдийн хамгийн их үнэ
          цэнээр хангаж чадах бизнес процессуудыг тодорхойлох                                                              dbolormaa@ife.edu.mn


12.45                                                                            © 2006 by Prentice Hall   12.46                                                         © 2006 by Prentice Hall




  СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа
                                                                                                                                                                                                   8

Contenu connexe

En vedette

Справочник по продукции Майкросильвер. LR Health&Beauty
Справочник по продукции Майкросильвер. LR Health&BeautyСправочник по продукции Майкросильвер. LR Health&Beauty
Справочник по продукции Майкросильвер. LR Health&BeautyJulia julia
 
Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох нь.
Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох нь.Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох нь.
Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох нь.Sundui Batbold
 
ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫГ ДЭМЖИХ ТЭТГЭЛЭГ:
ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫГ ДЭМЖИХ ТЭТГЭЛЭГ: ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫГ ДЭМЖИХ ТЭТГЭЛЭГ:
ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫГ ДЭМЖИХ ТЭТГЭЛЭГ: Ганцоож Цэрэннадмид
 
ИТХ-ын байгууллагын хяналтын чиг үүргийг чанаржуулах нь
ИТХ-ын байгууллагын хяналтын чиг үүргийг чанаржуулах ньИТХ-ын байгууллагын хяналтын чиг үүргийг чанаржуулах нь
ИТХ-ын байгууллагын хяналтын чиг үүргийг чанаржуулах ньГанцоож Цэрэннадмид
 
007 электрон бизнесийн системүүд
007 электрон бизнесийн системүүд007 электрон бизнесийн системүүд
007 электрон бизнесийн системүүдBobby Wang
 
008 электрон худалдааны системүүд
008 электрон худалдааны системүүд008 электрон худалдааны системүүд
008 электрон худалдааны системүүдBobby Wang
 
006 харилцаа холбоо ба сүлжээ
006 харилцаа холбоо ба сүлжээ006 харилцаа холбоо ба сүлжээ
006 харилцаа холбоо ба сүлжээBobby Wang
 
010 бизнесмт ийн шийдлүүдийг хөгжүүлэх
010 бизнесмт ийн шийдлүүдийг хөгжүүлэх010 бизнесмт ийн шийдлүүдийг хөгжүүлэх
010 бизнесмт ийн шийдлүүдийг хөгжүүлэхBobby Wang
 
004 компьютерын програм хангамж
004 компьютерын програм хангамж004 компьютерын програм хангамж
004 компьютерын програм хангамжBobby Wang
 
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлагаBobby Wang
 
мэдээллийн систем Ichko 10b
мэдээллийн систем Ichko 10bмэдээллийн систем Ichko 10b
мэдээллийн систем Ichko 10bKhishighuu Myanganbuu
 
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөхBobby Wang
 
003 компьютерын техник хангамж
003 компьютерын техник хангамж003 компьютерын техник хангамж
003 компьютерын техник хангамжBobby Wang
 
ERP мэдээлэл, тооцооллын систем
ERP мэдээлэл, тооцооллын системERP мэдээлэл, тооцооллын систем
ERP мэдээлэл, тооцооллын системErdenechimeg Davaadorj
 
мөнгөний цахим тооцоолуурын систем
мөнгөний цахим тооцоолуурын системмөнгөний цахим тооцоолуурын систем
мөнгөний цахим тооцоолуурын системNomin-Erdene Gantur
 

En vedette (20)

Справочник по продукции Майкросильвер. LR Health&Beauty
Справочник по продукции Майкросильвер. LR Health&BeautyСправочник по продукции Майкросильвер. LR Health&Beauty
Справочник по продукции Майкросильвер. LR Health&Beauty
 
Ppp
PppPpp
Ppp
 
Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох нь.
Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох нь.Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох нь.
Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох нь.
 
Business
BusinessBusiness
Business
 
Ois lessons9,10
Ois lessons9,10Ois lessons9,10
Ois lessons9,10
 
ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫГ ДЭМЖИХ ТЭТГЭЛЭГ:
ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫГ ДЭМЖИХ ТЭТГЭЛЭГ: ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫГ ДЭМЖИХ ТЭТГЭЛЭГ:
ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫГ ДЭМЖИХ ТЭТГЭЛЭГ:
 
ИТХ-ын байгууллагын хяналтын чиг үүргийг чанаржуулах нь
ИТХ-ын байгууллагын хяналтын чиг үүргийг чанаржуулах ньИТХ-ын байгууллагын хяналтын чиг үүргийг чанаржуулах нь
ИТХ-ын байгууллагын хяналтын чиг үүргийг чанаржуулах нь
 
007 электрон бизнесийн системүүд
007 электрон бизнесийн системүүд007 электрон бизнесийн системүүд
007 электрон бизнесийн системүүд
 
008 электрон худалдааны системүүд
008 электрон худалдааны системүүд008 электрон худалдааны системүүд
008 электрон худалдааны системүүд
 
Obrien13e chap001mn
Obrien13e chap001mnObrien13e chap001mn
Obrien13e chap001mn
 
006 харилцаа холбоо ба сүлжээ
006 харилцаа холбоо ба сүлжээ006 харилцаа холбоо ба сүлжээ
006 харилцаа холбоо ба сүлжээ
 
010 бизнесмт ийн шийдлүүдийг хөгжүүлэх
010 бизнесмт ийн шийдлүүдийг хөгжүүлэх010 бизнесмт ийн шийдлүүдийг хөгжүүлэх
010 бизнесмт ийн шийдлүүдийг хөгжүүлэх
 
004 компьютерын програм хангамж
004 компьютерын програм хангамж004 компьютерын програм хангамж
004 компьютерын програм хангамж
 
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
 
мэдээллийн систем Ichko 10b
мэдээллийн систем Ichko 10bмэдээллийн систем Ichko 10b
мэдээллийн систем Ichko 10b
 
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
 
003 компьютерын техник хангамж
003 компьютерын техник хангамж003 компьютерын техник хангамж
003 компьютерын техник хангамж
 
албаны төлөвлөгөө 2014 2015
албаны төлөвлөгөө 2014 2015албаны төлөвлөгөө 2014 2015
албаны төлөвлөгөө 2014 2015
 
ERP мэдээлэл, тооцооллын систем
ERP мэдээлэл, тооцооллын системERP мэдээлэл, тооцооллын систем
ERP мэдээлэл, тооцооллын систем
 
мөнгөний цахим тооцоолуурын систем
мөнгөний цахим тооцоолуурын системмөнгөний цахим тооцоолуурын систем
мөнгөний цахим тооцоолуурын систем
 

Similaire à Mis lecture 7

001 бизнесийн мэдээллийн системүүдийн үндэс
001 бизнесийн мэдээллийн системүүдийн үндэс001 бизнесийн мэдээллийн системүүдийн үндэс
001 бизнесийн мэдээллийн системүүдийн үндэсBobby Wang
 
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЭЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЭЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЭЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЭЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...batnasanb
 
ХӨС Семинар 1
ХӨС Семинар 1ХӨС Семинар 1
ХӨС Семинар 1Usukhuu Galaa
 
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
 Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business... Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...batnasanb
 
математикийн хичээлд мхт ашиглаж буй судалгаанд хийсэн дүн
математикийн хичээлд мхт ашиглаж буй судалгаанд хийсэн дүнматематикийн хичээлд мхт ашиглаж буй судалгаанд хийсэн дүн
математикийн хичээлд мхт ашиглаж буй судалгаанд хийсэн дүнmuugii_16
 
Strategic Management - Lecture 5
Strategic Management - Lecture 5Strategic Management - Lecture 5
Strategic Management - Lecture 5Энхтамир Ш
 
Б.Мөнгөнчимэг - Байгууллага дахь дундын эзэмшлийн өгөгдлийг ашигладаг системү...
Б.Мөнгөнчимэг - Байгууллага дахь дундын эзэмшлийн өгөгдлийг ашигладаг системү...Б.Мөнгөнчимэг - Байгууллага дахь дундын эзэмшлийн өгөгдлийг ашигладаг системү...
Б.Мөнгөнчимэг - Байгууллага дахь дундын эзэмшлийн өгөгдлийг ашигладаг системү...batnasanb
 
Agile төслийн менежмент
Agile төслийн менежментAgile төслийн менежмент
Agile төслийн менежментZaya G
 

Similaire à Mis lecture 7 (20)

Ois lessons1
Ois lessons1Ois lessons1
Ois lessons1
 
001 бизнесийн мэдээллийн системүүдийн үндэс
001 бизнесийн мэдээллийн системүүдийн үндэс001 бизнесийн мэдээллийн системүүдийн үндэс
001 бизнесийн мэдээллийн системүүдийн үндэс
 
Lecture 4 is
Lecture 4 isLecture 4 is
Lecture 4 is
 
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЭЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЭЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЭЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЭЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
 
2014 IS 101 lec5
2014 IS 101 lec52014 IS 101 lec5
2014 IS 101 lec5
 
ХӨС Семинар 1
ХӨС Семинар 1ХӨС Семинар 1
ХӨС Семинар 1
 
IS test
IS testIS test
IS test
 
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
 Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business... Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
Б.Гэрэлтуяа О.Намуунцэцэг - БИЗНЕСИЙН УХААЛАГ МЭДЭЭЛЛИЙГ СУДЛАХ НЬ (Business...
 
математикийн хичээлд мхт ашиглаж буй судалгаанд хийсэн дүн
математикийн хичээлд мхт ашиглаж буй судалгаанд хийсэн дүнматематикийн хичээлд мхт ашиглаж буй судалгаанд хийсэн дүн
математикийн хичээлд мхт ашиглаж буй судалгаанд хийсэн дүн
 
IS101 2014 lec1
IS101 2014 lec1IS101 2014 lec1
IS101 2014 lec1
 
Strategic Management - Lecture 5
Strategic Management - Lecture 5Strategic Management - Lecture 5
Strategic Management - Lecture 5
 
Ois lessons5,6
Ois lessons5,6Ois lessons5,6
Ois lessons5,6
 
Б.Мөнгөнчимэг - Байгууллага дахь дундын эзэмшлийн өгөгдлийг ашигладаг системү...
Б.Мөнгөнчимэг - Байгууллага дахь дундын эзэмшлийн өгөгдлийг ашигладаг системү...Б.Мөнгөнчимэг - Байгууллага дахь дундын эзэмшлийн өгөгдлийг ашигладаг системү...
Б.Мөнгөнчимэг - Байгууллага дахь дундын эзэмшлийн өгөгдлийг ашигладаг системү...
 
Agile төслийн менежмент
Agile төслийн менежментAgile төслийн менежмент
Agile төслийн менежмент
 
Ois lessons2
Ois lessons2Ois lessons2
Ois lessons2
 
Diplomiin ajil
Diplomiin ajilDiplomiin ajil
Diplomiin ajil
 
It101 lec16
It101 lec16It101 lec16
It101 lec16
 
It101 lec13
It101 lec13It101 lec13
It101 lec13
 
Naidkaa angiin ajil
Naidkaa angiin ajilNaidkaa angiin ajil
Naidkaa angiin ajil
 
U.it101 lecture9
U.it101 lecture9U.it101 lecture9
U.it101 lecture9
 

Mis lecture 7

  • 1. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд 2011-2012 хичээлийн жил Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12. Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Дижитал компанийн мэдлэгийг удирдах Хичээлийн зорилго Лекц 7 • Мэдлэгийн менежмент ба түүний бизнес дэх гүйцэтгэх үүрэг роль • Байгууллагын хэмжээний мэдлэгийн удирдахад ашигладаг мэдээллийн Дижитал компанийн системүүдийн төрлүүд, тэдгээрийн мэдлэгийг удирдах байгууллагад бий болгож буй үнэ цэнэ • Мэдлэгийн ажлын системийн үндсэн төрлүүд, тэдгээрийн бизнесийн үнэ цэнэ Багш Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМ Тэнхим dbolormaa@ife.edu.mn 12.1 © 2006 by Prentice Hall 12.2 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12. Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Мэдлэгийг удирдах мэдээллийн системээс та танай газар, Хичээлийн зорилго хэлтсийн хүртэх үр өгөөж Хэрэв та: • Санхүү, НББ-ийн хэлтэст ажилладаг бол зээл хүсэгчдийн зээлийн эрсдлийг үнэлэх, хөрөнгө оруулалтын портфолиог сонгоход зориулагдсан дүрэмд суурилсан эксперт системүүдийг хэрэглэж болно. Мөн аюулгүй худалдаа хийх, зээлийн картын луйврыг илрүүлэхэд зориулагдсан нервийн сүлжээнүүдийг • Мэдлэгийн менежментэд хиймэл оюун ухааны хэрэглэж болно. • Хүний нөөцийн газарт ажилладаг бол ажилтнууддаа мэдлэгийн удирдлагын системүүдийг хэрэглэхэд нь арга зүйг хэрэглэхийн бизнесийн үр өгөөж туслахын тулд ажилчдын сургалтын хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлж, компаний сургалтыг удирдах системүүдийг ажиллуулах үүргийг хүлээж магадгүй. • Мэдээллийн системийн хэлтсийн ажилтан бол мэдлэгийг удирдах програмууд болон хиймэл оюун ухааны системийн програмуудыг үнэлэх, мөн мэдлэгийг удирдах системүүдэд зориулан мэдлэгийг • Мэдлэгийн менежментийн системүүд ба ангилж, зохион байгуулахад нь бизнесийн мэргэжлийн хүмүүст туслах ажлыг хийж магадгүй. мэдлэгийн шийдлүүдээр гарч ирдэг сорилтууд • Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагааны удирдлагын газарт ажилладаг бол мэдлэгийн ажил болон бүлгийн хамтын ажиллагааны хэрэгслүүдийг хэрэглэх болно бүтээгдэхүүний зохиомж, үйлдвэрлэлийн тодорхойлолтуудыг гаргах, дундаа хэрэглэх, оношлох, засварлах ажилд зориулагдсан эксперт болон кейсэд суурилсан учир шалтгааны системийг бас хэрэглэж магадгүй юм. • Борлуулалт, маркетингийн газрын ажилтан бол хэрэглэгч, борлуулалтыг тэргүүлэгчид, өрсөлдөгчид, бүтээгдэхүүний үнэ, тодорхойлолтонд гарсан өөрчлөлтүүдийн талаарх мэдээлэл рүү хандах, дундаа ашиглахын тулд бүтэцчилэгдсэн болон бүтэцчилэгдээгүй мэдлэгт зориулсан компаний портал болон мэдээлийн сангуудыг хэрэглэх болно 12.3 © 2006 by Prentice Hall 12.4 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН ЦАР ХҮРЭЭ ӨГӨГДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, МЭДЛЭГ, МЭРГЭН УХААН, ТЭРГҮҮН ТУРШЛАГА АНУ-ын байгууллагын мэдлэгийн удирдлагын програм • ӨГӨГДӨЛ – үйл явдал, ажил гүйлгээний тухай хангамжаас олсон ашиг орлого 2001-2006 түүхий тоо, мэдээ • МЭДЭЭЛЭЛ – боловсруулж, ойлгомжтой төрөл, ангиудад зохион байгуулсан өгөгдлүүд • МЭДЛЭГ – мэдээллийг бий болгох, үнэлж дүгнэх, хэрэглэх тухай ойлголт, туршлага, зөн билэг • МЭРГЭН УХААН – тулгарсан асуудлуудын шийдэлд мэдлэгийг хэрэглэх хамт олны болон хувь хүний туршлага • ШИЛДЭГ ТУРШЛАГА - Тодорхой байгууллага эсвэл үйлдвэрийн боловсруулсан амжилттай шийдлүүд буюу асуудал шийдвэрлэх аргууд Source: Based on the data in Data – Өгөгдөл Information – Мэдээлэл Knowledge – Мэдлэг eMarketer, “Portals and Content Management Wisdom – Мэргэн ухаан Best Practices – Тэргүүн туршлага Solutions,” June 2003. 12.5 © 2006 by Prentice Hall 12.6 © 2006 by Prentice Hall СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 1
  • 2. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд 2011-2012 хичээлийн жил Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах МЭДЛЭГИЙН ЧУХАЛ ШИНЖ ЧАНАРУУД МЭДЛЭГИЙН ЧУХАЛ ШИНЖ ЧАНАРУУД • МЭДЛЭГ – БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨРӨНГӨ • МЭДЛЭГ ЯНЗ БҮРИЙН ХЭЛБЭРТЭЙ – Мэдлэг - хэмжих болдоггүй хөрөнгө – Мэдлэг – далд эсвэл ил (ойлгомжтой, дэс дараалалтай илэрхийлсэн) байж болно – Өгөгдлийг хэрэгтэй мэдээлэл, мэдлэг болгон – Мэдлэг – ноу-хау, ов мэх, ур чадварыг агуулна. хувиргах процесс нь байгууллагын нөөцүүдийг шаардана. – Мэдлэг – зааврыг хэрхэн дагаж мөрдөх талаарх мэдлэгийг агуулна. – Мэдлэг - бодит хөрөнгө шиг орлогыг бууруулдаг – Мэдлэг – зөвхөн хэзээ ямар нэгэн юм болсныг хуульд захирагддаггүй, харин илүү олон хүн дундаа төдийгүй яагаад болсон талаарх (учир шалтгаан) хэрэглэх тусам түүний үнэ цэнийг нэмэгдүүлж мэдлэгийг агуулна. байдаг сүлжээний үр ашгийг (орлогыг нэмэгдүүлдэг хууль) үзүүлдэг. 12.7 © 2006 by Prentice Hall 12.8 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах МЭДЛЭГИЙН ЧУХАЛ ШИНЖ ЧАНАРУУД МЭДЛЭГИЙН ЧУХАЛ ШИНЖ ЧАНАРУУД • МЭДЛЭГ ТОДОРХОЙ БАЙРЛАЛТАЙ • МЭДЛЭГ ТОДОРХОЙ НӨХЦӨЛ БАЙДАЛД • Мэдлэг –хувь хүний оюуны загвар болон төсөөллийг ХАМААРАЛТАЙ, ХОЛБООТОЙ агуулдаг танин мэдэхүйн үйл явц • Мэдлэг – хамааралтай: Дүрэм журмыг хэзээ • Нийгэм ба хувь хүн хоёрт хоёуланд нь суурилсан мэдлэг байдаг хэрэглэхийг мэдэх нь дүрэм журмыг мэдэхтэй адил маш чухал (хамааралтай) • Мэдлэг – “наалдамхай” (шилжүүлэхэд амаргүй), байршсан (компанийн соёлд хутгалдсан), нөхцөл • Мэдлэг – нөхцөл байдалтай холбоотой: байдалтай холбоотой (тодорхой нөхцөл байдалд л ажиллана) байдаг Тодорхой хэрэгслийг ямар нөхцөлд яаж хэрэглэх вэ гэдгийг мэдэж байх ёстой. 12.9 © 2006 by Prentice Hall 12.10 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах МЭДЛЭГИЙН ҮНЭ ЦЭНЭ МЭДЛЭГИЙН ҮНЭ ЦЭНЭ Байгууллагын санах ой • Бусад байгууллагууд амархан дуурайж чадахгүй арга замаар • Байгууллагын түүхээс суралцах • Юмыг яаж үр дүнтэй, үр ашигтай хийх вэ гэдгийг мэдэж байх • Шийдвэр гаргалт ба бусад зорилгод • Зах зээл дээрээс өрсөлдөгчид амархан хэрэглэх худалдаж авч чадахгүй өрсөлдөх давуу байдлын гол эх сурвалж Organizational memory – Байгууллагын санах ой 12.11 © 2006 by Prentice Hall 12.12 © 2006 by Prentice Hall СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 2
  • 3. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд 2011-2012 хичээлийн жил Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГА Байгууллагын суралцах явц ба мэдлэгийн удирдлага Байгууллагын суралцах явц ба • Мэдлэгийн удирдлага мэдлэгийн удирдлага – Мэдлэгийг бий болгох, цуглуулах, хадгалах, хөтөлж авч явах ба тарааж түгээх процессуудийн иж бүрдэл • Шинэ бизнес процессуудыг бий болгох, – Байгууллагын гадаад орчноосоо суралцах, • Удирдлагын шийдвэр гаргалтын харилцан мэдлэгийг бизнес процессууддаа тусгах хамаарал, уялдаа холбоог өөрчлөх замаар чадварыг сайжруулах замаар байгууллагын суралцах чадварыг дээшлүүлнэ • Сурсан зүйлээ ажил, үйл ажиллагаандаа тусгахын тулд зан төлвөө өөрчлөх процесс Organizational Learning – Байгууллагын суралцах явц Knowledge Management– Мэдлэгийн удирдлага 12.13 © 2006 by Prentice Hall 12.14 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Байгууллагын суралцах явц ба мэдлэгийн удирдлага БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГА Мэдлэгийн хөрөнгө буюу үнэт зүйл Мэдлэгийн удирдлагын системийн төрлүүд • Мэдлэг нь бүтээмжийн ба стратегийн үнэт зүйл, өрсөлдөх давуу байдлын чухал эх сурвалж 1. Байгууллагын хэмжээний мэдлэгийн • Пүүс компанийн их хэмжээний үнэ цэнэ, амжилт нь удирдлагын системүүд түүний мэдлэгийг бий болгож, удирдахаас хамаарна 2. Мэдлэгийн ажлын системүүд Мэдлэгийн ерөнхий менежер 3. Хиймэл оюун ухааны системүүд • Байгууллагын мэдлэгийн удирдлагын хөтөлбөрийг хариуцдаг удирдах албан тушаалтан Enterprise-Wide Knowledge Management Systems – Байгууллагын хэмжээний мэдлэгийн удирдлагын системүүд Knowledge Work Systems - Мэдлэгийн ажлын системүүд Artificial Intelligent – Хиймэл оюун ухаан Chief Knowledge Officer – Мэдлэгийн ерөнхий менежер 12.15 © 2006 by Prentice Hall 12.16 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Мэдлэгийн удирдлагын МТ-ийн дэд бүтэц БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД Байгууллагын хэмжээний мэдлэгийг удирдах системүүд/ Байгууллагын агуулга удирдах системүүд • Дижитал агуулга ба мэдлэгийг цуглуулах, ангилж, зохион байгуулах, хадгалах, тарааж түгээх ба хэрэглэхэд тусална. 1. Бүтэцчилэгдсэн мэдлэгийн системүүд • Бүтэцчилэгдсэн бичиг баримтуудыг зохион байгуулах ба хадгалахад зориулагдсан мэдээллийн сан ба хэрэгслүүдээр хангах 2. Хагас бүтэцчилэгдсэн мэдлэгийн системүүд • И-мэйл гэх мэт хагас бүтэцчилэгдсэн мэдлэгийг зохион байгуулж, хадгалах зориулалттай мэдээллийн сан ба хэрэгслүүдээр хангах 12.17 © 2006 by Prentice Hall 12.18 © 2006 by Prentice Hall СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 3
  • 4. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд 2011-2012 хичээлийн жил Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД 3. Мэдлэгийн сүлжээний системүүд • Далд мэдлэгийн чухал эх үүсвэр болох компаний онцгой туршлагатай ажилтнуудыг хайж олоход зориулагдсан каталоги (директори) ба хэрэгслүүдээр хангана • Зарим мэдлэгийн сүлжээний системүүд экспертүүдийн боловсруулсан шийдлүүдийг цааш нь системчилж, дараа нь тухайн шийдлүүдийг шилдэг туршлага эсвэл FAQ сан хэлбэрээр мэдлэгийн сангуудад хадгалдаг 12.19 © 2006 by Prentice Hall 12.20 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД МЭДЭЭЛЛИЙН БА МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД Хамтын ажиллагааны системүүд ба сургалтыг Байгууллагын мэдээллийн портал удирдах системүүд • Зарим агуулга удирдах хүчирхэг системийн хэрэгслүүд: – Бүлэг/багий хамтын ажиллагааны хэрэгслүүд (Groupware & Teamware) – Мэдээлэл рүү хандах процессыг хялбаршуулдаг портал – Хайлтын хэрэгслүүд – Байгууллагад тохиромжтой ангилалд тулгуурлан мэдээллийг ангилахад зориулсан хэрэгслүүд – Blog, wikis, social bookmarking – Сургалтыг удирдах систем (LMS) 12.21 © 2006 by Prentice Hall 12.22 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД МЭДЭЭЛЛИЙН БА МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД Мэдлэгийн ажлын системүүд (KWS) Мэдлэгийн ажлын системүүдийн шаардлагууд • Шинэ мэдлэгийг бий болгох, түүнийг байгууллагад нэвтрүүлэхэд тусална. • Ажлыг байгууллагын хэрэгцээ шаардлагын дагуу өөрчилж болдог ажлын станцууд дээр ажиллана. • Шаардлагууд: – Хүчирхэг компьютерын техник хангамж болон ашиглахад хялбар хэрэглэгчийн интерфейс – Мэдлэгийн гадаад сан руу амархан хандах – Маш их хэмжээний зураг дүрс, шинжилгээ, бичиг баримтыг удирдах – Харилцаа холбооны чадваруудтай програм хангамжийг дэмжих 12.23 © 2006 by Prentice Hall 12.24 © 2006 by Prentice Hall СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 4
  • 5. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд 2011-2012 хичээлийн жил Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД МЭДЭЭЛЛИЙН БА МЭДЛЭГИЙН АЖЛЫН СИСТЕМҮҮД Зохион бүтээх төслийн удирдлагын процесс дахь өөрчлөлтүүд Мэдлэгийн ажлын системийн жишээнүүд ӨМНӨ НЬ • Компьютерт суурилсан зохиомжийн CAD системүүд – Бараа бүтээгдхүүний дизайныг гаргах • Виртуал бодит байдлын системүүд нь – Бодит ертөнцтэй яг адилхан интерактив загваруудыг байгуулах ДАРАА НЬ • Дүрс зургууд болон хүчирхэг загварчлалын чадваруудыг шаардана. • Санхүүгийн мэргэжлийн хүмүүст зориулсан KWS – Гадны мэдээллийн сангууд руу хандах, их хэмжээний санхүүгийн өгөгдлүүдийг маш хурдан шинжлэх боломжуудыг олгодог. 12.25 © 2006 by Prentice Hall 12.26 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ СИСТЕМҮҮД ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН Хиймэл оюун ухаан Байгууллага яагаад хиймэл оюун ухааныг сонирхдог вэ? • Хүний оюун ухааны уян хатан байдал, амьсгал, • Хиймэл оюун ухаан: нэгдмэл шинж чанараас дутдаг • Байгууллагын мэдлэгийг цуглуулах, кодлох, – Идэвхтэй хэлбэрт мэдээллийг хадгална. өргөтгөхөд хэрэглэж болно – Хүний үзэл бодолд захирагдахгүй механизмыг бий Хиймэл оюун ухааны системүүдийг хэрэглээ болгодог • Байгууллагууд далд мэдлэгийг цуглуулах ба хадгалах, – Өдөр тутмын, сэтгэлд хүрээгүй ажлуудыг мэдлэгийг нээж илрүүлэх багасгана. • Хүмүүс өөрсдөө шинжлэхэд хэтэрхий их, төвөгтэй тодорхой асуудлуудын шийдлийг гаргах – Байгууллагын мэдлэгийн бааз, суурийг сайжруулна. • Мэдээллийг хайх ба шүүх – Өвөрмөц тулгарсан асуудлуудын шийдлийг гаргана Artificial Intelligence – Хиймэл оюун ухааны системүүд 12.27 © 2006 by Prentice Hall 12.28 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ Хиймэл оюун ухааны системүүд Эксперт системүүд • Маш онцлог, тодорхой хязгаарлагдмал хүрээтэй хүний • Эксперт системүүд туршлагаас далд мэдлэгийг цуглуулж, түүнийг өөр хоорондоо маш харилцан хамааралтай дүрэм журмуудын хэлбэрээр илэрхийлнэ. • Fuzzy logic • Ур чадвартай хүний мэдлэгийн компьютерт ойлгогдох хэлбэрт • Нервийн системүүд загварчилж, дүрсэлнэ. • Генетикийн алгоримтууд • Ангилах эсвэл оношлох асуудлуудад хамгийн ашигтай • Дүгнэлтийн хөдөлгүүр - эксперт системийн дүрэм журмын сан • Оюун ухааны агентууд буюу мэдлэгийн сангаас хайлт хийх стратеги – Урагш эсвэл хойш гэсэн гинжин цуваагаар хайлт хийнэ. Expert systems – Эксперт системүүд 12.29 © 2006 by Prentice Hall 12.30 © 2006 by Prentice Hall СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 5
  • 6. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд 2011-2012 хичээлийн жил Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ Хиймэл оюун ухааны програм дахь дүрэм журмууд Кейсэд буюу тохиолдолд суурилсан учир шалтгааны системүүд • Цаашид өргөжүүлж, баяжуулж болох кейсүүдийн мэдээллийн сан байдлаар байгууллагын далд мэдлэгийг цуглуулж, дүрсэлнэ. 1. Хэрэглэгч шинэ кейстэй тохиолдсон үед систем нь ижил төстэй кейсийг хайна 2. Хамгийн сайн таарч тохирох кейсыг олно 3. Хуучин кейсийн шийдлүүдийг шинэ кейсэд ашиглана. 4. Шинэ кейс амжилттай шийдлүүдтэйгээ хамт кейсийн мэдээллийн санд хадгалагдана. Case-based reasoning – Кейсэд буюу тохиолдолд суурилсан учир шалтгааны системүүд 12.31 Зураг 10-9 © 2006 by Prentice Hall 12.32 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Кейс буюу тохиолдолд суурилсан учир шалтгааны системүүд ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН 1. User describes the problem System searches 2. database for similar cases Case System asks user database 3. additional questions to narrow the search System finds closest fit and retrieves 4. solution System stores 5. System modifies the problem and solution to better fit 6. successful solution the problem in the database Successful? NO YES 12.33 © 2006 by Prentice Hall 12.34 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ Эксперт системийг байгуулах Fuzzy Logic • Ойролцоо эсвэл субъектив утгуудыг хэрэглэдэг Мэдлэгийн инженер дүрэм журмын хэлбэрээр далд мэдлэгийг дүрсэлнэ • Тодорхой бус байдлыг хүлээн авна • Асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд гишүүнчлэлийн • Бусад мэргэжилтнүүдээс мэдээлэл ба их функцүүд гэж нэрлэдэг ердийн нэр томъёонуудыг мэдлэгийг олж илрүүлдэг мэргэжилтэн хэрэглэнэ Fuzzy Logic-ийн хэрэглээ • Эксперт системд зориулан мэдээллийг дүрэм • Бодит төхөөрөмжүүдийг хянаж, удирдах журмын иж бүрдэл болгон хувиргана • Шийдвэр гаргалтын зарим нэг хэрэглээнд ашиглагдаж эхэлж байна Knowledge engineer – Мэдлэгийн инженер 12.35 © 2006 by Prentice Hall 12.36 © 2006 by Prentice Hall СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 6
  • 7. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд 2011-2012 хичээлийн жил Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах БУСАД ХИЙМЭЛ ОЮУНЫ УР ЧАДВАРУУД ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ Техник хангамжинд Fuzzy Logic-ийн Нервийн системүүд дүрмүүдийг нэвтрүүлэх • Мэдлэгийг нээж илрүүлэхэд тусална. • Хүний оюун ухааны бодох процессыг дуурайхыг оролддог техник ба програм хангамжуудаас тогтоно • Програмчлахгүйгээр суралцах чадвар ба хүний амархан тодорхойлж чадахгүй уялдаа холбоо, харилцан хамаарлыг таньж мэддэг Нервийн системүүдийн хэрэглээ • Асар их хэмжээний өгөгдлүүд доторх харилцан хамаарал, уялдаа холбоог ялгаж салгах зорилгоор шинжлэх ухаан, анагаах ухаан, бизнест гол төлөв ашиглагдаж байна. Neural networks – Hервийн сүлжээнүүд 12.37 © 2006 by Prentice Hall 12.38 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ Нервийн сүлжээ хэрхэн ажилладаг вэ? Генетикийн алгоримтууд Орцын давхарга Нуугдмал давхарга Гарцын давхарга • Фитнес, гүйлт, мутац зэрэг генетикт суурилсан процессуудыг ашиглан тодорхой асуудлуудыг шийдэх шийдлүүдийг хөгжүүлнэ Өгөгдөл Үр дүнгүүд • Өвөрмөц асуудлуудын шийдлүүдийн хувьсал хөгжлийг дэмжинэ • Нас • Орлого • Худалдан Хүчинтэй • Амьд организмуудыг тэдний гадаад орчинд дасан зохицуулах авалтын түүх худалдан авалт загварыг ашиглана • Худалдан авалтын давтамж Генетикийн алгоримтуудын хэрэглээ • Худалдан авалтын дундаж • Оптимизац, бүтээгдхүүний дизайн, үйлдвэрлэлийн системүүдийг Луйврын хэмжээ худалдан авалт хянах зэрэг оновчтой шийдлийг гаргахын тулд • Олон хувилбарууд эсвэл утгуудыг үнэлж дүгнэх шаардлагатай Нервийн сүлжээ нь зүй тогтлын нуугдмал давхаргыг бүрдүүлэхийн тулд өгөгдлүүд доторх уялдаа байдаг асуудлуудад хэрэглэх холбооноос “суралцдаг” дүрмүүдийг хэрэглэдэг. Дараа нь нуугдмал давхарга нь тухайн загварын туршлага дээр тулгуурлан орцуудыг ангилан боловсруулна. Энэ жишээн дээр нервийн сүлжээ нь хүчинтэй ба луйврын зээлийн картаар хийгдэж буй худалдан авалтуудыг хооронд нь ялгаж байхаар сургагдсан байна Genetic algorithms – Генетикийн алгоримтууд 12.39 © 2006 by Prentice Hall 12.40 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ Генетикийн алгоритмуудын бүрэлдхүүн хэсгүүд Тандагч агентууд • Дотор нь суулгасан эсвэл суралцсан мэдлэгийн сангуудтай • Хувь хүн, бизнес процесс, эсвэл програм хангамжийн хэрэглээнд зориулан онцлог, давтагддаг, урьдчилан таамаглах боломжтой ажил даалгавруудыг гүйцэтгэдэг програм хангамж • Хэрэгтэй мэдээллийг хайж олохын тулд их хэмжээний өгөгдлүүдийн дотор ажиллана. • Зарим тохиолдолд хэрэглэгчийн өмнөөс тэрхүү мэдээлэл дээр ажиллахын тулд тандагч агентуудыг програмчилж болно. Intelligent Agents – Тандагч агентууд 12.41 © 2006 by Prentice Hall 12.42 © 2006 by Prentice Hall СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 7
  • 8. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд 2011-2012 хичээлийн жил Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААНЫ АРГА ЗҮЙГ ХЭРЭГЛЭХ МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД БА УДИРДЛАГЫН ШИЙДЛИЙН СОРИЛТУУД P&G-ийн Нийлүүлэлтийн Гинжин Сүлжээн дэх тандагч агентууд МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД БА УДИРДЛАГЫН ШИЙДЛҮҮДИЙН ГАРГАЖ ИРДЭГ СОРИЛТУУД • Мэдлэгийн удирдлагын системүүдийг амжилттай нэвтрүүлэхэд хэцүү • Нэвтрүүлсний дараа үргэлж үнэ цэнийг бий болдоггүй Тандагч агентууд нь Procter & Gamble-д Tide зэрэг бүтээгдэхүүнүүдийг сэлбэх циклүүдийг богиносгоход тусалж байна. 12.43 © 2006 by Prentice Hall 12.44 © 2006 by Prentice Hall Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг 12 Дижитал байгууллагын мэдлэгийг удирдах Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Дижитал компанийн мэдлэгийг удирдах МЭДЛЭГИЙН УДИРДЛАГЫН СИСТЕМҮҮД БА УДИРДЛАГЫН ШИЙДЛИЙН СОРИЛТУУД Мэдлэгийн удирдлагын төслүүдийг амжилтанд хүргэхэд нөлөөлөх хүчин зүйлүүд Лекц 7 • Мэдлэгийг дундаа ашигласных нь төлөө шагнаж урамшуулах • Дадал туршлагын болон мэдлэгийн соёлын бүлэглэлүүдийг дэмжиж урамшуулах Дижитал компанийн • Байгууллагын мэдлэгт зориулан зохих нэр зүй, ангиллыг зохиох • Зөв төлөвлөх мэдлэгийг удирдах • Үр өгөөжийг хэмжих зохих хэмжүүрүүдийг боловсруулах, үе шаттайгаар шинэчилж байх Багш Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМ Тэнхим • Мэдлэгийн удирдлагын системүүдийн хамгийн их үнэ цэнээр хангаж чадах бизнес процессуудыг тодорхойлох dbolormaa@ife.edu.mn 12.45 © 2006 by Prentice Hall 12.46 © 2006 by Prentice Hall СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 8