Εορταστικό Πολιτιστικό Πρόγραμμα Δημοτικού «ΔΕΛΑΣΑΛ» «Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΑΙ …1912 – 2012» Τμήμα ΣΤ'1 «Όψεις, άνθρωποι και μνήμες της Θεσσαλονίκης» Στόικου Δέσποινα

1. Ποιητές & Λογοτέχνες του 20ού
αιώνα στη Θεσσαλονίκη
Στόικου Δέσποινα
Στ΄1

2. Περιεχόμενα
Εισαγωγή
Ποιητές & λογοτέχνες(1)
Ποιητές & λογοτέχνες(2)
Επίλογος

3. Εισαγωγή
Αν το 1850 θεωρείται, από πολλούς, σημείο εκκίνησης του επίσημου
πνευματικού βίου της νεότερης Θεσσαλονίκης εξαιτίας της ίδρυσης του
πρώτου ελληνικού τυπογραφείου στην πόλη από τον Μιλτιάδη Γκαρπολά,
πράξη που είχε θετικές επιπτώσεις στην εκδοτική δραστηριότητα, το
βιβλιοεμπόριο, την παιδεία και τη λογοτεχνία, άλλο τόσο σημαντικό
σημείο αποτελεί η απελευθέρωση της πόλης και η ενσωμάτωσή της στο
ελληνικό κράτος το 1912, χρονολογία-κλειδί για τις αλλαγές που θα
ακολουθήσουν.
Κοντά έναν αιώνα λοιπόν, η σύγχρονη ελληνική ποίηση και λογοτεχνία
εκπροσωπούνται επάξια από μια πλειάδα δημιουργών που κατά τον ένα ή
άλλο τρόπο η Θεσσαλονίκη άφησε πάνω τους ανεξίτηλα σημάδια.

4. Δημιουργοί που γεννήθηκαν στις αρχές
του 1900 έως και πριν την κατοχή.

Νίκος Γαβριήλ Πετζίκης

Μανώλης Αναγνωστάκης

Ζωή Καρέλλη

Κλείτος Κύρου

Κώστας Ταχτσής

Ντίνος Χριστιανόπουλος
Λογοτέχνες (1)

5. Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (1908-1993)
Γεννήθηκε το 1909 στη Θεσσαλονίκη.
Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα
τον Απρίλιο του 1935 με το
πεζογράφημα «Άνοιξη» και ως ποιητής,
με το ποίημα «Η γυναίκα που
προπονείται στο κολύμπημα» το 1935.
Συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά και
εφημερίδες, υπήρξε ένα από τα δύο
ιδρυτικά μέλη της εκδοτικής ομάδας
του περιοδικού «Κοχλίας». Επίσης,
μετέφρασε πολλά λογοτεχνικά και
εκκλησιαστικά κείμενα .
Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1993.

6. Μανώλης Αναγνωστάκης
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1925.Το
1945 πραγματοποίησε την πρώτη
επίσημη εμφάνισή του στο χώρο των
γραμμάτων με την ποιητική συλλογή
«Εποχές».
Έργα του Μανόλη Αναγνωστάκη
μελοποιήθηκαν από τον Μίκη
Θεοδωράκη και άλλους έλληνες
συνθέτες και μεταφράστηκαν σε ξένες
γλώσσες.
Πέθανε στην Αθήνα στις 23 Ιουνίου του
2005.

7. Ζωή Καρέλλη
Η Ζωή Καρέλλη γεννήθηκε στη
Θεσσαλονίκη το 1901.
Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο των
ελληνικών γραμμάτων το 1935, με
διμοσιεύσεις από τις στήλες του
περιοδικού «Το 3ο μάτι», όπου
δημοσίευσε το πεζογράφημα
«Διαθέσεις».
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το
δοκιμιακό της έργο κυρίως γύρω από
τη λογοτεχνία και το θέατρο.
Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1998.

8. Κλείτος Κύρου (1921-2006)
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1921.
Από το 1974 ως το 1976 διετέλεσε
γενικός γραμματέας του Κρατικού
Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το
1945 με τη δημοσίευση του ποιήματος
«Προσμονή». Ασχολήθηκε επίσης με τη
λογοτεχνική μετάφραση και με την
κινηματογραφική κριτική.
Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 2006.

9. Κώστας Ταχτσής
Ο Κώστας Ταχτσής (Θεσσαλονίκη, 8
Οκτωβρίου 1927 – Αθήνα,5 Αυγούστου
1988) ήταν διακεκριμένος Έλληνας
λογοτέχνης της λεγόμενης
μεταπολεμικής γενιάς.
Ο Ταχτσής εμφανίστηκε στα ελληνικά
γράμματα στις αρχές της δεκαετίας του
1950. Με χίλιες δυσκολίες, το 1962
εξέδωσε το μυθιστόρημα «Το τρίτο
στεφάνι», με το οποίο αργότερα
καθιερώθηκε ως ένας από τους
καλύτερους πεζογράφους της γενιάς
του.

10. Ντίνος Χριστιανόπουλος
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος
γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το
1931.Παράλληλα το 1958 ίδρυσε και
άρχισε να διευθύνει το λογοτεχνικό
περιοδικό «Διαγώνιος», που
κυκλοφόρησε ως το 1983 με
ολιγόχρονες παύσεις.
Την πρώτη του εμφάνιση στη
λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1949
με τη δημοσίευση του ποιήματος
«Βιογραφία» στο Θεσσαλονικιώτικο
περιοδικό «Μορφές».

11. Δημιουργοί που γεννήθηκαν από το 1940 έως το
τέλος της δεκαετίας του ΄50
Στη συγκεκριμένη ποιητική γενιά περιλαμβάνονται ποιητές που γεννήθηκαν
στα χρόνια 1941 έως 1959.

Ρούλα Αλαβέρα

Αλεξάνδρα Μπακονίκα

Αλέξανδρος Κοσματόπουλος

Τάσος Καλούτσας

Στέλλα Βογιατζόγλου

Γιώργος Σκαμπαρδώνης
λογοτέχνες(2)

12. Ρούλα Αλαβέρα
Γεννήθηκε το 1942 στη
Θεσσαλονίκη, όπου και ζει.
Ποιήματά της δημοσιεύονται από
το 1963 σε λογοτεχνικά περιοδικά.
Έχει οργανώσει σημαντικές
δημόσιες εκδηλώσεις γύρω από
λογοτεχνικά θέματα.
Ήταν από τους βασικούς
συνεργάτες του λογοτεχνικού
περιοδικού «Νέα Πορεία» και
σύζυγος του Τηλέμαχου Αλαβέρα.

13. Αλεξάνδρα Μπακονίκα
Γεννήθηκε το 1951 στη Θεσσαλονίκη,
όπου και ζει.Το 1982 δημοσίευσε
ποιήματά της στο περιοδικό
«Διαγώνιος».
Ποιήματά της μεταφράστηκαν στα
αγγλικά, στην έκδοση: "Lovers and
Lairs. Poems from the Greek", μετ.
Richard Scorza .

14. Αλέξανδρος Κοσματόπουλος
Ο Αλέξανδρος Κοσματόπουλος
γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1947.
Aσχολείται με τον πεζό και ποιητικό
λόγο, το δοκίμιο και τη μετάφραση.
Από το 1977 έως το 1982 διέπρεψε
στην Καστοριά, όπου έγραψε το
πεζογράφημα «Τα δυο φορέματα», η
δεύτερη και η τρίτη έκδοση του
οποίου έτυχαν και νέας εκ μέρους του
επεξεργασίας με νέες προσθήκες,
ώστε το βιβλίο να γράφεται
ουσιαστικά επί τριάντα χρόνια.
Μένει στη Θεσσαλονίκη.

15. Τάσος Καλούτσας
Ο Τάσος Καλούτσας γεννήθηκε
το 1948 στη Θεσσαλονίκη,
όπου και ζει.
Πρωτοεμφανίστηκε στα
ελληνικά γράμματα το 1983. Για
το βιβλίο του Το τραγούδι των
σειρήνων έχει τιμηθεί με το
Κρατικό Βραβείο Διηγήματος,
καθώς και με το αντίστοιχο
βραβείο του περιοδικού
Διαβάζω.
Το 2011 τιμήθηκε από το Ίδρυμα
Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας
Αθηνών με το βραβείο
Διηγήματος για τη συλλογή του
«Η ωραιότερη μέρα της».

16. Στέλλα Βογιατζόγλου
Η Στέλλα Βογιατζόγλου γεννήθηκε το
1950στη Θεσσαλονίκη, όπου και έζησε.
Ως συγγραφέας,ασχολήθηκε με το
διήγημα, το μυθιστόρημα, το θέατρο,
τα βιβλία για παιδιά. Εμφανίστηκε
στην πεζογραφία με το μυθιστόρημα
"Το μαγγανοπήγαδο", το 1980.
Έκτοτε ακολούθησαν άλλα έξι βιβλία
πεζογραφίας, τρία θεατρικά έργα, ένα
σενάριο για τον κινηματογράφο και έξι
παιδικά βιβλία, ανάμεσά τους και μια
σύντομη διασκευή της Οδύσσειας για
παιδιά.
Πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 18
Αυγούστου 2008, μετά από
μακρόχρονη μάχη με τον καρκίνο .

17. Σκαμπαρδώνης Γιώργος (1953 - )
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το
1953. Τώρα είναι διευθυντής του
καλλιτεχνικού περιοδικού
"Πανσέληνος" της Εφημερίδας
Κυριακάτικη Mακεδoνία που
τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό βραβείο
European Award News Paperdesign
2000.
Η συλλογή διηγημάτων του "Η
Στενωπός των Υφασμάτων"
τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο
Διηγήματος, το 1993.
Επίσης, έλαβε Βραβείο Διηγήματος
του περιοδικού "Διαβάζω" για τη
συλλογή διηγημάτων του "Επί
ψύλλου κρεμάμενος" το 2004.

18. Επίλογος
H ''πανέμφυμη'', η''θεοφύλακτη'‘, η''ευδαίμων'‘
συμβασιλεύουσα Θεσσαλονίκη, βιώνεται μέσα και πέρα
από τη σκονισμένη καθημερινότητα της, εμπνέει με την
γοητεία και την μοναδικότητά της τους δημιουργούς,
εκφράζεται μέσα από το έργο τους, υψώνεται στο
πάνθεον του χρόνου. Αιώνια Πόλη!