Εορταστικό Πολιτιστικό Πρόγραμμα Δημοτικού «ΔΕΛΑΣΑΛ» «Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΑΙ …1912 – 2012» Τμήμα ΣΤ'2 «Πληθυσμιακές εθνότητες και σχολεία της Θεσσαλονίκης γύρω στο 1900» Φοίβη Καραγιάννη-Γλύκα Τσαγκαλή-Κάρολος Μπασγιουράκης-Δημήτρης Φoρίδης

1. Η εργασία δημιουργήθηκε από τους:
Φοίβη Καραγιάννη Γλύκα Τσαγκαλή
Κάρολος Μπασγιουράκης Δημήτρης Φoρίδης

2. Ανοιχτή πόλη στους δύο κόσμους, της Δύσης και της Ανατολής
,αποτέλεσε
σταθμό για όλους τους λαούς που πέρασαν από αυτήν.
Βυζαντινοί, Φράγκοι, Οθωμανοί, Εβραίοι είχαν κάτι να αφήσουν και
κάτι
να πάρουν από τον πολιτισμό της, από την πολιτιστική της κληρονομιά ,
από τις ιστορίες και τις παραδόσεις του λαού της.
Υπήρξε το σταυροδρόμι εθνοτήτων και θρησκειών, τα απομεινάρια
των οποίων καθρεφτίζονται στα πολυάριθμα μνημεία,

3. Μέχρι τον 18ο αι. τον πληθυσμό της Θεσσαλονίκης συναποτελούσαν τρεις
μεγάλες εθνικο –θρησκευτικές κοινότητες, οι Εβραίοι , οι Έλληνες και οι
Τούρκοι.
Ο γαλλογερμανικός πόλεμος το 1870,ο ρωσοτουρκικός πόλεμος το 1877,
και ο ελληνοτουρκικός πόλεμος το 1897 μετέτρεψαν την πόλη σε κέντρο
πολεμικών επιχειρήσεων και οδήγησαν σε μια πρωτοφανή οικονομική
αναγέννηση.
Στο λιμάνι της πόλης συγκεντρώθηκε όλο το εμπόριο της Μακεδονίας ,
γεγονός που προσέλκυσε πολλούς Δυτικοευρωπαίους , έμπορους και
επιχειρηματίες.
Πλοία όλων των εθνοτήτων έφταναν καθημερινά και εγκαταστάθηκαν
προξενεία όλων των ευρωπαϊκών χωρών , τα οποία λειτουργούσαν κυρίως
ως
ναυτικοί πράκτορες.

4. ΕΒΡΑΙΟΙ 61.439
ΤΟΥΡΚΟΙ 45.869
ΕΛΛΗΝΕΣ 39.956
ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ 6.263
ΞΕΝΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ 4.364
ΣΥΝΟΛΟ 157.889

5. Οι διάφοροι ξένοι που ήρθαν στη Θεσσαλονίκη ήταν κυρίως Γερμανοί,
Δανοί, Αυστριακοί ,Βρετανοί ,Βέλγοι , Γάλλοι ,Ολλανδοί , Ιταλοί και
Ρώσοι.
Εγκαταστάθηκαν στο δυτικό τμήμα της πόλης , κοντά στο λιμάνι την περιοχή
γύρω από τη σημερινή οδό Φράγκων ,το λεγόμενο «Φραγκομαχαλά».

6. Οι Δυτικοευρωπαίοι δούλευαν στα προξενεία και ασχολήθηκαν κυρίως με
το εμπόριο .
Στο Φραγκομαχαλά εγκαταστάθηκαν όλες οι τράπεζες ,τα ξενοδοχεία ,
τα μεγάλα καταστήματα και έκαναν την εμφάνισή τους οι εμπορικές στοές ,
οι οποίες στέγαζαν γραφεία ασφαλιστικών και ναυτιλιακών εταιριών ,
διοικήσεις βιομηχανιών ,χρηματιστηριακά γραφεία και τυπογραφεία.

7. Το έντονο οικονομικό και πολιτικό ενδιαφέρον
της Ιταλίας ,για την οποία μια σταθερή
παρουσία στην περιοχή αποτελεί
προανάκρουσμα εδαφικής και οικονομικής
εξάπλωσης προς την Ανατολή και πραγμάτωση
του ρωμαϊκού οράματος του ‘’mare nostrum”
εκδηλώνεται πολλαπλά.

8. Το γαλλικό ενδιαφέρον για τη Θεσ/νίκη ξεκινά ήδη επί
Λουδοβίκου ΙΔ’ ,όταν ο υπουργός οικονομικών του
αναγνωρίζει την πόλη ως τη μεγαλύτερη αποβάθρα
της ανατολής.
Κι ύστερα θα ακολουθήσει ο Κριμαϊκός πόλεμοςκαι ο Ά
Παγκόσμιος,που θα οδηγήσουν γαλλικό στρατό στην
πόλη και θα αφήσουν 9.000 τάφους στο Ζεϊτενλίκ.

9. Η Μονή Λαζαριστών χτίστηκε το 1886 από τους μοναχούς του τάγματος
του Αγίου Βικεντίου. Οι Λαζαριστές που πρωτοεμφανίστηκαν στην
Ελλάδα
περί το τέλος του 18ου - αρχές 19ου αιώνα είχαν ως κύριο στόχο, εκτός
από
τη φροντίδα και περίθαλψη των φτωχών, την μόρφωση των κληρικών
και την εξάπλωση του καθολικισμού.
Στα μέσα του 19ου αιώνα δραστηριοποιήθηκαν έντονα, περιθάλποντας
βουλγαρικές οικογένειες και παράλληλα αναλαμβάνοντας τη μόρφωση
καθολικών Βουλγάρων ιερωμένων. Στα πλαίσια αυτά, η Καθολική
Εκκλησία αναπτύσσει ένα σημαντικό για τα δεδομένα της εποχής

10. Τα συμμαχικά νεκροταφεία του Ζέιτενλικ είναι η μεγαλύτερη νεκρόπολη της
χώρας ,όπου βρίσκονται θαμμένοι 20.500 στρατιώτες των συμμάχων της
Αντάντ , που πολέμησαν στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά τη διάρκεια
του Α ’Παγκοσμίου πολέμου .
Βρίσκονται στην οδό Λαγκαδά στον ίδιο χώρο με το καθολικό νεκροταφείο
του Αγίου Βικεντίου και Παύλου και δίπλα στα κτίρια των Λαζαριστών .
Χωρίζεται σε 5 τομείς ανάλογα με την εθνικότητα των πεσόντων. Εκεί
κείτονται
1.600 Βρετανοί,8.089 Γάλλοι ,7.500 Σέρβοι ,3.000Ιταλοί ,400 Ρώσοι
στρατιώτες

11. Εκτός από τα ελληνικά σχολεία και σχολές, που συνιστούσαν και τη μέγιστη
πλειοψηφία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στη Θεσσαλονίκη τον 19ο αιώνα
ιδρύθηκαν διάφορα ευρωπαϊκά ιδιωτικά σχολεία ,τα οποία δέχονταν
μαθητές όλων των θρησκευμάτων και εθνοτήτων.

12. Το “Deutsche schule’’ ιδρύθηκε στις 13 Φεβρουαρίου του 1888 για τα παιδιά
των υπαλλήλων των “Ανατολικών Σιδηροδρόμων’’. Η σχολή άρχισε με 16
μαθητές στην οδό Μπεχτσινάρ με διευθυντή τον August Sigmund.
To 1911 στεγάζεται σε νέο κτήριο, αλλά το 1914 ξεσπά ο Α’ Παγκόσμιος
Πόλεμος
όπου συλλαμβάνεται ο τότε διευθυντής και παραδίδεται στις ελληνικές αρχές
.

13. Στις αρχές του 20ου αιώνα λειτουργούν στην πόλη 10 ιταλικά σχολειά:
Η Βασιλική Σχολή Αρένων/Θηλέων, Δημοτικό Σχολείο Αρένων/Θηλέων,
Επαγγελματική Σχολή Θηλέων , Πρακτική και Εμπορική Σχολή, Ιταλικό
Δημοτικό και Εσπερινή Σχολή Ιχνογραφίας.
Το 1934 διαφημίζεται το ιταλικό σχολείο “santa rosa’’ το οποίο
μεταφέρθηκε
από την οδό Δημοκρατίας στην οδό Κολοκοτρώνη.
Ο Β ’Παγκόσμιος οδήγησε στο κλείσιμο των ιταλικών σχολείων.

14. Εκείνη την εποχή λειτούργησαν 8 γαλλικά σχολεία:
Το εκπαιδευτικό ίδρυμα της ‘’Μission Laique Francaise ’’, το σχολείο των
Frères des écoles Chrétiennes ’’De La Salle’’,το Seminaire Catholinque,
τo College de Saint Vincent de Paul, τo école des filles de la Charité ,
το Κουκουλέ , το école Paroissiale και το εκπαιδευτικό ίδρυμα της Μονής
Λαζαριστών.

15. Το σχολείο των αδελφών των Χριστιανικών Σχολών του Τάγματος του Αγίου
Ιωάννου , ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1888 ,όταν πέντε φρερ του τάγματος
έφτασαν στη Θεσσαλονίκη , εγκαταστάθηκαν προσωρινά στη Μονή
Λαζαριστών
στο Ζέιτενλικ κι άρχισαν μαθήματα σε 33 μαθητές , που ως το τέλος του χρόνου
είχαν φτάσει τους 87.

16. Το 1897 η σχολή τους ,που έχει ξεπεράσει τους 200 μαθητές , αγοράζει την
οικεία του Βαρώνου ντε Σαρνώ στην οδό Φράγκων , όπου και εγκαθιστάται.
Το 1902 οι Φρερ αγοράζουν το κτήμα στο Ρετζίκι , το οποίο ανήκε αρχικά
στον G.Abbot και κατόπιν στον Ed.de Charneaud και στον P.Ruggiero.
Το 1933, με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας, οι πρώτες πέντε τάξεις του
αναγνωρίστηκαν ως ισότιμες με τις αντίστοιχες των ελληνικών γυμνασίων
και το 1945 γίνεται πλήρες γυμνάσιο. Το 1968 μεταφέρθηκε στις νέες
εγκαταστάσεις του στο Ρετζίκι.
Το Δελασάλ συνεχίζει εδώ και 108 χρόνια τον δρόμο του στη
Θεσσαλονίκη.