Presentatie voor de najaarsledendag van de VTHA (Vereniging Topografisch Historische Atlas) bij het Gemeentearchief Schiedam. Thema was: Betalen voor digitale dienstverlening, een goede zaak. Ik heb het standpunt verdedigd dat gratis weliswaar duurder is, maar met name in het bereik van je informatie en bronnen veel productiever.

1. NIET VOOR NIETS GRATIS
Luud de Brouwer
Hoofd Regionaal Archief Tilburg
Najaarsledendag VTHA 15/11/2012
column in: Archievenblad, jrg. 114 (2010), nr. 7 (september), p. 37

3. Bron: Archievenblad.nl – 1 maart 2000

4. In principe is informatie van de
overheid gratis beschikbaar
Archiefwet
De archiefbescheiden die in een archiefbewaarplaats
berusten zijn, behoudens het bepaalde in de artikelen 15,
16 en 17, openbaar. Ieder is, behoudens de beperkingen
die voortvloeien uit het in die artikelen bepaalde, bevoegd
die archiefbescheiden kosteloos te raadplegen en daarvan
of daaruit afbeeldingen, afschriften, uittreksels en
bewerkingen te maken of op zijn kosten te doen maken.
http://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/geldigheidsdatum_04-11-2012

6. Durven kiezen
KIES VOOR GRATIS
Het is geen vanzelfsprekendheid
Het vraagt om investeringen
Het vereist bewustzijn over de gevolgen
Het gaat tegen de stroom in

7. Bron: http://www.boston.com/bigpicture/2012/10/post.html?camp=obinsite

8. Voordelen van online informatie
Voor de archiefdienst:
• Groter bereik.
• Laagdrempelig.
Voor de gebruiker:
• Minder kosten (tijd en geld).
• Geen beperking in mobiliteit.
• 24/7 beschikbaar zonder extra kosten.
De toename van bereik en beschikbaarstelling van
archiefbronnen hadden we nooit binnen de fysieke
beperkingen van de studiezaal kunnen realiseren.

9. Toekomst overheidsinformatie
Middellange termijn: (0 tot 5 jaar)
• De overheid wordt digitaal
• Vervroegde overbrenging?
• Nieuwe openbaarheidstermijnen?
Hoe gaan we daar dan mee om?
• Realtime Digitale Dienstverlening is dan een must.
Door nu die nieuwe diensten aan te bieden kunnen we als
archieven ons ontwikkelen als een goede partner voor
gemeenten op het gebied van digitale dienstverlening.

10. Toekomst overheidsinformatie
Lange termijn: (over 5 jaar en verder)
• Toenemende substitutie.
• Vraag om digitale levering wordt een eis.
Dan is het tijd voor nieuwe keuzes:
• Goedkopere locatie.
• Fysiek bezoek op afspraak.
• De organisatie kan zich verspreiden door de stad op
plekken die er toe doen, bv. universiteitscampus.

12. Open Data
De Nederlandse overheid bevordert de beschikbaarheid
van Open Data; het actief en herbruikbaar aanbieden van
openbare overheidsinformatie, bijvoorbeeld via het Open
Dataportaal data.overheid.nl.
Deze overheidsdata kunnen - meestal na verrijking door
marktpartijen - commerciële waarde krijgen en daarmee
bijdragen aan economische groei. Meer en meer landen
bieden overheidsdata vrij toegankelijk aan.
Bron: Data.overheid.nl

14. Verbinden van informatie
• Informatie is digitaal goed te verbinden.
• Eenmaal opslaan, veel keer gebruiken (b.v. embed).
• Controle over de primaire bron.
• Hogere ranking in zoekmachines.
• Makkelijk aansluiten bij (inter)nationale portals.

20. http://www.regionaalarchieftilburg.nl/wiki/Brouwer,_Joannes_de

21. http://www.regionaalarchieftilburg.nl/zoeken-in-databases/genealogie/inzien-van-

23. Social Media
• Het gebruik van social media neemt nog steeds toe.
• Geschikt om informatie te delen.
• Niet gepushed vanuit de eigen dienst maar vrienden
informeren elkaar. (=effectiever)
• Informatie achter een betaalpoort beperkt het delen van
die informatie via social media.

24. Kosten betaaldiensten
versus opbrengsten
• De cijfers van verdiensten niet altijd transparant.
• De gemaakte (personele) kosten meestal niet
duidelijk
• Schaalgrootte van de dienst belangrijk
• Zoek ook andere oplossingen om kosten te besparen
zoals andere opslagformaten e.d.

26. Klanttevredenheid
• De klant is tevreden met de gratis informatie.
• De klant verwacht meer service als de informatie niet
gratis is.
• Dat vraagt om meer personele inzet (=kosten).
• Mogelijk gevaar: Bezoekers geven feedback over
fouten in de database. Zij helpen ons om de
informatie beter te maken. Blijven ze dat doen?

28. Bezoekcijfers websites kritisch
bekijken
• Reken je niet rijk op basis van bezoekcijfers van
websites.
• Werkelijk bezoek is aanzienlijk lager
• Het BHIC past een correctie toe op basis van
ervarings- en onderzoeksgegevens van 60% op het
aantal unieke bezoekers.
http://www.den.nl/art/uploads/files/Publicaties/Webstats_%20empirisch_deel.pdf

29. Samenvatting
• Gratis is een keuze
• In principe is informatie van de overheid gratis
beschikbaar
• Open data
• Verbinden van informatie
• Kosten betaaldiensten versus verdiensten
• Klanttevredenheid
• Bezoekcijfers websites kritisch bekijken

30. Conclusie
Informatie uit overheidsarchieven moet gratis beschikbaar
zijn voor de burgers. Geld vragen voor
beschikbaarstellen ondermijnt het gebruik en het sluit
mindervermogenden steeds meer uit.
De overheid predikt het gebruik van open data voor de
informatie die ze zelf heeft vervaardigd.
Digitale informatie laat zich makkelijk verbinden in nieuwe
contextrijke toepassingen.
Gebruik de groeiende digitale dienstverlening als

31. VRAGEN?