SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  12
Espezie inbaditzaileak Naturan eragiten dute: planetako beste toki batzuetatik etorri edo ekarritako landare eta animaliek tokian tokiko izaki bizidunei kalte larriak -atzera gabekoak, zenbaitetan- eragiten dizkiete. Berezko eremuetatik kanpo baina onik irauteko toki aproposean espezie asko bizi dira, geroz eta gehiago. Lekura egokitzeko ahalmen aparta hori, elikagaia edo lurraldea eskuratzearren lehian dabiltzan espezieentzat mehatxu bilakatu da, tokian tokiko espezieen desagertzea ekar dezake eta. Habitata hondatzearen ondotik, espezie inbaditzaile edo aloktonoen ugaltzea da landare eta animalien desagertzearen arrazoi nagusia: kanpotar horiek autoktonoen gainetik depredatzen dute, baliabideak lortzearren lehian dihardute, hibridatu egiten dira eta gaixotasunak transmititzen dituzte.
Espezie inbaditzaileetariko batzuk Flora   Fauna
Mustuka edo Panpako belarra Landare exotiko hau Euskal Herrira XX. mendearen hasieran iritsi zen Atlantikoaz beste aldetik, etxe ederretako lorategien apaingarri. Izurri bilakatzear dago. Erraz hautematen da landare dotore hau, ia bi metroko altueraraino iristen den zuri edo zilar koloreko mustukari esker. Nonahi etortzen da (bide ertzean, erriberan, mendian) eta, horren erraz eta ederki egokitu denez, benetako mehatxua da Kantauri erlaitzeko landare-aniztasunarentzat.
Sasi-akazia (Robinia pseudoacacia ,  mendi bazterretan geroz eta ugariago.Paspalum izeneko graminea hegoamerikarra itsas ertzetik gertuko zelaietako belar tradizionala ordezkatzen ari da, geruza lodi eta itxiak eratuz. Graminea honek sorturiko arazoa, Espainiako Hegoaldean eta Balear Uharteetan carpobrutus belaze afrikarrak sortarazi duenaren parekoa da: ur gutxirekin bizirik irauteko gauza zelako urbanizazio berrietako lorategiak berdez janzteko baliatzen hasi zelarik, lekuan lekuko barietateen ordezko bilakatu da atzenean.
Caulerpa taxifolia Mediterraneoko urak kolonizatzen ari den 80 zentimetroko alga tropikal hau arriskutsua da itsas landare-ekosistemarentzat. Duela hogei bat urte arrain-ontzietako edergailu gisa erabili zelarik, Monakoko akuario batetik igaro omen zen itsasora. Hotsaren aurka erresistentzia handiko alga da, toxina asko dauka: horregatik ez zaizkio harraparirik hurbiltzen
Zebra muskuilua Itsaso Beltz eta Kaspiotik etorria, Ebro Beherean hauteman da berriki. Ur gezako muskuilu honek ontzien kroskoari itsatsita "bidaiatzen" du. Neurririk gabe ugaltzen denez, ubideak eta azpiegitura hidraulikoak (ureztatze eta kontsumorako ur-hoditeriak) erabat ixten ditu maiz. Habitatean flora eta fauna-espezieen sekulako galerak eta azpiegituretan, esan bezala, berebiziko kalteak eragiten ditu.
Amerikar karramarro gorria Gure ibaietako izurri eskerga benetan. Errekak birpopulatzeko xedez, 1974 urtean sartu zuten. Karramarro horrek, tokian tokiko espezieen suntsiketa eragin du. Erriberetan bizi delarik, bertan dihardu lurpeko osoa zulatzen, luiziak eraginez eta ibai ertzetako berezko orografia aldarazten. Delt d'Ebre eta Valentziako Albuferako arroztegien arazo larri bihurtu da, karramarroen biomasa, hektareako, 500 kilokoa izan daitekeenez, arroz-landareen ernamuinak zeharo irensten ditu.
Lutxoa Metro erdiko luzera eta 35 kiloko pisua izan dezakeen arraintzar honen jatuntasun ikaragarriak lekuan lekuko espezie askoren galera ekarri du, arrainak, anfibioak eta, areago, hegaztiak ere Erdialdeko Europatik 1949an ekarritako lutxoaren elikagai baitira.
Floridako apoarmatua Dortoka mota hau etxean edukitzen zuten, maskota gisa. Duela hamabost urte 900.000 ale inportatu ziren. Europako apoarmatuak baino egokigarriago, jatunago eta oldarkorrago denez, bertakoak ordezkatu zituen. Floridako apoarmatu gazteak, gainera, biziki haragijaleak direlarik, bertako igel eta zapaburuak ugari irensten dituzte. Europar Batasunak horrelakoak inportatzea debekatua du egun.
Kanela koloreko malbasia Ahate hau Europako hegoaldea kolonizatzen ari da, malbasia buruzuria delako senide europarra arriskupean jarrita. Kanela kolorekoak autoktonoarekin kopulatzen du,   bertako espeziea endekatzen duten hibridoak sortaraziz.
Bisoi amerikarra Larru-industriak ugaltzen duena da hau. Aspaldi honetan, enpresa horietako kaioletatik ihes eginiko bisoi amerikarra europarren lehiakide bilakatu da, kanpotarra tamainaz handiago, oldarkorrago eta egokigarriagoa baita. Araldian lehenago sartzen denez bertakoa ordezkatu du ia, desagertzear utzi duelarik.
2 . E   k o   i k a s l e a k A st i - le ku  i ka st ol ak o

Contenu connexe

En vedette

221_ilargia definitiboa 2.pps
221_ilargia definitiboa 2.pps221_ilargia definitiboa 2.pps
221_ilargia definitiboa 2.pps
ElhuyarOlinpiada
 
174_1proba-burua dantzan-alhambra.ppt
174_1proba-burua dantzan-alhambra.ppt174_1proba-burua dantzan-alhambra.ppt
174_1proba-burua dantzan-alhambra.ppt
ElhuyarOlinpiada
 
226_zer nola inkesta interneteri buruz.pdf
226_zer nola inkesta interneteri buruz.pdf226_zer nola inkesta interneteri buruz.pdf
226_zer nola inkesta interneteri buruz.pdf
ElhuyarOlinpiada
 
1034_mundua mundua denetik.pdf
1034_mundua mundua denetik.pdf1034_mundua mundua denetik.pdf
1034_mundua mundua denetik.pdf
ElhuyarOlinpiada
 
663_interneten alde onak eta alde txarrak.ppt
663_interneten alde onak eta alde txarrak.ppt663_interneten alde onak eta alde txarrak.ppt
663_interneten alde onak eta alde txarrak.ppt
ElhuyarOlinpiada
 
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
ElhuyarOlinpiada
 
1014_kopia - aurkezpena1.pps
1014_kopia - aurkezpena1.pps1014_kopia - aurkezpena1.pps
1014_kopia - aurkezpena1.pps
ElhuyarOlinpiada
 
147_zernola1.froga.konprimituta.ppt
147_zernola1.froga.konprimituta.ppt147_zernola1.froga.konprimituta.ppt
147_zernola1.froga.konprimituta.ppt
ElhuyarOlinpiada
 
161_tratu txarrak zernola.doc
161_tratu txarrak zernola.doc161_tratu txarrak zernola.doc
161_tratu txarrak zernola.doc
ElhuyarOlinpiada
 
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
ElhuyarOlinpiada
 
22_entzun_gorputzaren_musika[1].ppt
22_entzun_gorputzaren_musika[1].ppt22_entzun_gorputzaren_musika[1].ppt
22_entzun_gorputzaren_musika[1].ppt
ElhuyarOlinpiada
 

En vedette (20)

1145_chocolate.ppt
1145_chocolate.ppt1145_chocolate.ppt
1145_chocolate.ppt
 
221_ilargia definitiboa 2.pps
221_ilargia definitiboa 2.pps221_ilargia definitiboa 2.pps
221_ilargia definitiboa 2.pps
 
174_1proba-burua dantzan-alhambra.ppt
174_1proba-burua dantzan-alhambra.ppt174_1proba-burua dantzan-alhambra.ppt
174_1proba-burua dantzan-alhambra.ppt
 
383_berria agurra.ppt
383_berria agurra.ppt383_berria agurra.ppt
383_berria agurra.ppt
 
226_zer nola inkesta interneteri buruz.pdf
226_zer nola inkesta interneteri buruz.pdf226_zer nola inkesta interneteri buruz.pdf
226_zer nola inkesta interneteri buruz.pdf
 
Proposition de Loi
Proposition de LoiProposition de Loi
Proposition de Loi
 
1034_mundua mundua denetik.pdf
1034_mundua mundua denetik.pdf1034_mundua mundua denetik.pdf
1034_mundua mundua denetik.pdf
 
663_interneten alde onak eta alde txarrak.ppt
663_interneten alde onak eta alde txarrak.ppt663_interneten alde onak eta alde txarrak.ppt
663_interneten alde onak eta alde txarrak.ppt
 
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
 
215_txantiloia-sapuak.ppt
215_txantiloia-sapuak.ppt215_txantiloia-sapuak.ppt
215_txantiloia-sapuak.ppt
 
1014_kopia - aurkezpena1.pps
1014_kopia - aurkezpena1.pps1014_kopia - aurkezpena1.pps
1014_kopia - aurkezpena1.pps
 
147_zernola1.froga.konprimituta.ppt
147_zernola1.froga.konprimituta.ppt147_zernola1.froga.konprimituta.ppt
147_zernola1.froga.konprimituta.ppt
 
65_2.froga.pps
65_2.froga.pps65_2.froga.pps
65_2.froga.pps
 
161_tratu txarrak zernola.doc
161_tratu txarrak zernola.doc161_tratu txarrak zernola.doc
161_tratu txarrak zernola.doc
 
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
233_aurkezpena1.pptbukaaaatutttaeeee.ppt2.ppt
 
648_san valentin-1.ppt
648_san valentin-1.ppt648_san valentin-1.ppt
648_san valentin-1.ppt
 
22_entzun_gorputzaren_musika[1].ppt
22_entzun_gorputzaren_musika[1].ppt22_entzun_gorputzaren_musika[1].ppt
22_entzun_gorputzaren_musika[1].ppt
 
39_zernola froga 2.ppt
39_zernola froga 2.ppt39_zernola froga 2.ppt
39_zernola froga 2.ppt
 
218_inkesta dbh2b.ppt
218_inkesta dbh2b.ppt218_inkesta dbh2b.ppt
218_inkesta dbh2b.ppt
 
383_berria agurra.ppt.1
383_berria agurra.ppt.1383_berria agurra.ppt.1
383_berria agurra.ppt.1
 

Similaire à 62_zn guztiz bukata.odp (18)

60_2 a gelakoa.ppt
60_2 a gelakoa.ppt60_2 a gelakoa.ppt
60_2 a gelakoa.ppt
 
life_estuarios_eu.pdf
life_estuarios_eu.pdflife_estuarios_eu.pdf
life_estuarios_eu.pdf
 
life_estuarios_eu.pdf
life_estuarios_eu.pdflife_estuarios_eu.pdf
life_estuarios_eu.pdf
 
Zuhaitz eguna 2014
Zuhaitz eguna 2014Zuhaitz eguna 2014
Zuhaitz eguna 2014
 
Biodibertsitatea
BiodibertsitateaBiodibertsitatea
Biodibertsitatea
 
Arrano arrantzalea, ingurugiroaren ikur.
Arrano arrantzalea, ingurugiroaren ikur.Arrano arrantzalea, ingurugiroaren ikur.
Arrano arrantzalea, ingurugiroaren ikur.
 
Fauna iberikoa aitor
Fauna iberikoa aitorFauna iberikoa aitor
Fauna iberikoa aitor
 
Fauna Iberikoa
Fauna IberikoaFauna Iberikoa
Fauna Iberikoa
 
Fauna iberikoa sl Elexalde
Fauna iberikoa sl ElexaldeFauna iberikoa sl Elexalde
Fauna iberikoa sl Elexalde
 
116_zernola4froga1s.ppt
116_zernola4froga1s.ppt116_zernola4froga1s.ppt
116_zernola4froga1s.ppt
 
116_zernola4froga1s.ppt
116_zernola4froga1s.ppt116_zernola4froga1s.ppt
116_zernola4froga1s.ppt
 
79_san luis la salle dbh1.ppt
79_san luis la salle dbh1.ppt79_san luis la salle dbh1.ppt
79_san luis la salle dbh1.ppt
 
Lucia
LuciaLucia
Lucia
 
Euskal Herriko Gune Babestuak III
Euskal Herriko Gune Babestuak IIIEuskal Herriko Gune Babestuak III
Euskal Herriko Gune Babestuak III
 
Kantauri itsasoa
Kantauri itsasoaKantauri itsasoa
Kantauri itsasoa
 
Euskalerrikoperretxikoak
EuskalerrikoperretxikoakEuskalerrikoperretxikoak
Euskalerrikoperretxikoak
 
Lana
LanaLana
Lana
 
La guardiako urmaela
La guardiako urmaelaLa guardiako urmaela
La guardiako urmaela
 

Plus de ElhuyarOlinpiada

Plus de ElhuyarOlinpiada (20)

990_basoen garrantzia.ppt
990_basoen garrantzia.ppt990_basoen garrantzia.ppt
990_basoen garrantzia.ppt
 
941_umea.doc
941_umea.doc941_umea.doc
941_umea.doc
 
932_zientzia.doc
932_zientzia.doc932_zientzia.doc
932_zientzia.doc
 
912_doc1.doc
912_doc1.doc912_doc1.doc
912_doc1.doc
 
885_energia motak.ppt
885_energia motak.ppt885_energia motak.ppt
885_energia motak.ppt
 
861_triangulo de penrose.pdf
861_triangulo de penrose.pdf861_triangulo de penrose.pdf
861_triangulo de penrose.pdf
 
860_euskal dantzak.ppt
860_euskal dantzak.ppt860_euskal dantzak.ppt
860_euskal dantzak.ppt
 
833_nuevos_dibujos_de_j.breaver.pps
833_nuevos_dibujos_de_j.breaver.pps833_nuevos_dibujos_de_j.breaver.pps
833_nuevos_dibujos_de_j.breaver.pps
 
832_musika motak[1].ppt
832_musika motak[1].ppt832_musika motak[1].ppt
832_musika motak[1].ppt
 
830_aurkezpena1.ppt
830_aurkezpena1.ppt830_aurkezpena1.ppt
830_aurkezpena1.ppt
 
827_itsaso_koala.ppt
827_itsaso_koala.ppt827_itsaso_koala.ppt
827_itsaso_koala.ppt
 
826_tipo_de_tortugas.doc
826_tipo_de_tortugas.doc826_tipo_de_tortugas.doc
826_tipo_de_tortugas.doc
 
825_hartz_arrea.ppt
825_hartz_arrea.ppt825_hartz_arrea.ppt
825_hartz_arrea.ppt
 
824_tutanjamon.doc
824_tutanjamon.doc824_tutanjamon.doc
824_tutanjamon.doc
 
823_iritziak_dbh1.ppt
823_iritziak_dbh1.ppt823_iritziak_dbh1.ppt
823_iritziak_dbh1.ppt
 
823_dbh1_irakurzaletsuna_bultzatuz.ppt
823_dbh1_irakurzaletsuna_bultzatuz.ppt823_dbh1_irakurzaletsuna_bultzatuz.ppt
823_dbh1_irakurzaletsuna_bultzatuz.ppt
 
822_prozedurak..doc.doc
822_prozedurak..doc.doc822_prozedurak..doc.doc
822_prozedurak..doc.doc
 
778_jesus_obreroko_jaiak[1] zuzenduta.ppt
778_jesus_obreroko_jaiak[1] zuzenduta.ppt778_jesus_obreroko_jaiak[1] zuzenduta.ppt
778_jesus_obreroko_jaiak[1] zuzenduta.ppt
 
749_arparen atalak(irudia).doc
749_arparen atalak(irudia).doc749_arparen atalak(irudia).doc
749_arparen atalak(irudia).doc
 
742_emakume taldearentzako gutuna.doc
742_emakume taldearentzako gutuna.doc742_emakume taldearentzako gutuna.doc
742_emakume taldearentzako gutuna.doc
 

62_zn guztiz bukata.odp

  • 1. Espezie inbaditzaileak Naturan eragiten dute: planetako beste toki batzuetatik etorri edo ekarritako landare eta animaliek tokian tokiko izaki bizidunei kalte larriak -atzera gabekoak, zenbaitetan- eragiten dizkiete. Berezko eremuetatik kanpo baina onik irauteko toki aproposean espezie asko bizi dira, geroz eta gehiago. Lekura egokitzeko ahalmen aparta hori, elikagaia edo lurraldea eskuratzearren lehian dabiltzan espezieentzat mehatxu bilakatu da, tokian tokiko espezieen desagertzea ekar dezake eta. Habitata hondatzearen ondotik, espezie inbaditzaile edo aloktonoen ugaltzea da landare eta animalien desagertzearen arrazoi nagusia: kanpotar horiek autoktonoen gainetik depredatzen dute, baliabideak lortzearren lehian dihardute, hibridatu egiten dira eta gaixotasunak transmititzen dituzte.
  • 3. Mustuka edo Panpako belarra Landare exotiko hau Euskal Herrira XX. mendearen hasieran iritsi zen Atlantikoaz beste aldetik, etxe ederretako lorategien apaingarri. Izurri bilakatzear dago. Erraz hautematen da landare dotore hau, ia bi metroko altueraraino iristen den zuri edo zilar koloreko mustukari esker. Nonahi etortzen da (bide ertzean, erriberan, mendian) eta, horren erraz eta ederki egokitu denez, benetako mehatxua da Kantauri erlaitzeko landare-aniztasunarentzat.
  • 4. Sasi-akazia (Robinia pseudoacacia , mendi bazterretan geroz eta ugariago.Paspalum izeneko graminea hegoamerikarra itsas ertzetik gertuko zelaietako belar tradizionala ordezkatzen ari da, geruza lodi eta itxiak eratuz. Graminea honek sorturiko arazoa, Espainiako Hegoaldean eta Balear Uharteetan carpobrutus belaze afrikarrak sortarazi duenaren parekoa da: ur gutxirekin bizirik irauteko gauza zelako urbanizazio berrietako lorategiak berdez janzteko baliatzen hasi zelarik, lekuan lekuko barietateen ordezko bilakatu da atzenean.
  • 5. Caulerpa taxifolia Mediterraneoko urak kolonizatzen ari den 80 zentimetroko alga tropikal hau arriskutsua da itsas landare-ekosistemarentzat. Duela hogei bat urte arrain-ontzietako edergailu gisa erabili zelarik, Monakoko akuario batetik igaro omen zen itsasora. Hotsaren aurka erresistentzia handiko alga da, toxina asko dauka: horregatik ez zaizkio harraparirik hurbiltzen
  • 6. Zebra muskuilua Itsaso Beltz eta Kaspiotik etorria, Ebro Beherean hauteman da berriki. Ur gezako muskuilu honek ontzien kroskoari itsatsita "bidaiatzen" du. Neurririk gabe ugaltzen denez, ubideak eta azpiegitura hidraulikoak (ureztatze eta kontsumorako ur-hoditeriak) erabat ixten ditu maiz. Habitatean flora eta fauna-espezieen sekulako galerak eta azpiegituretan, esan bezala, berebiziko kalteak eragiten ditu.
  • 7. Amerikar karramarro gorria Gure ibaietako izurri eskerga benetan. Errekak birpopulatzeko xedez, 1974 urtean sartu zuten. Karramarro horrek, tokian tokiko espezieen suntsiketa eragin du. Erriberetan bizi delarik, bertan dihardu lurpeko osoa zulatzen, luiziak eraginez eta ibai ertzetako berezko orografia aldarazten. Delt d'Ebre eta Valentziako Albuferako arroztegien arazo larri bihurtu da, karramarroen biomasa, hektareako, 500 kilokoa izan daitekeenez, arroz-landareen ernamuinak zeharo irensten ditu.
  • 8. Lutxoa Metro erdiko luzera eta 35 kiloko pisua izan dezakeen arraintzar honen jatuntasun ikaragarriak lekuan lekuko espezie askoren galera ekarri du, arrainak, anfibioak eta, areago, hegaztiak ere Erdialdeko Europatik 1949an ekarritako lutxoaren elikagai baitira.
  • 9. Floridako apoarmatua Dortoka mota hau etxean edukitzen zuten, maskota gisa. Duela hamabost urte 900.000 ale inportatu ziren. Europako apoarmatuak baino egokigarriago, jatunago eta oldarkorrago denez, bertakoak ordezkatu zituen. Floridako apoarmatu gazteak, gainera, biziki haragijaleak direlarik, bertako igel eta zapaburuak ugari irensten dituzte. Europar Batasunak horrelakoak inportatzea debekatua du egun.
  • 10. Kanela koloreko malbasia Ahate hau Europako hegoaldea kolonizatzen ari da, malbasia buruzuria delako senide europarra arriskupean jarrita. Kanela kolorekoak autoktonoarekin kopulatzen du, bertako espeziea endekatzen duten hibridoak sortaraziz.
  • 11. Bisoi amerikarra Larru-industriak ugaltzen duena da hau. Aspaldi honetan, enpresa horietako kaioletatik ihes eginiko bisoi amerikarra europarren lehiakide bilakatu da, kanpotarra tamainaz handiago, oldarkorrago eta egokigarriagoa baita. Araldian lehenago sartzen denez bertakoa ordezkatu du ia, desagertzear utzi duelarik.
  • 12. 2 . E k o i k a s l e a k A st i - le ku i ka st ol ak o