Cavablar.net saytının elektron jurnal buraxılışı

1. Cavablar.net. Elektron jurnal.
50 sual – 50 cavab. № 2. Oktyabr 2010.
Bu sayda әsas işlәnәn açar sözlәr
ödəniş adapter amazon Browser cms connection Delphi dil DLE domain ebay elektron
ticarət email facebookfay formhosting internet jar javaJavaScript joomla jQuery
LİNUX laptop login monitor mysql notebook php qeydiyyat sayt security telefon virus
web windows wordpress YouTube
Bu sayda verilәn suallardan bәzilәri
Nokia 6300 modelində unudulmuş pin kodun bərpası necə olur? Hansı ki o kodla klavblok olunur?!
Salam. Men internetdən alış-veriş eləmek üçün hansı plastik kartlardan istifadə edə bilərəm?
İnternetdə hansı tip dələduzluqlar mövcuddur?
Salam, WordPress-də commentlərə reply edərkən iç-içə yazilir. Necə edə bilərəm ki, iç-içə
yazılmasın?
E-Haci.net istehsalı. © 2010.

2. 2
Jurnal Cavablar.net İT sual-cavab sistemi saytının bazası әsasında yaradılmışdır. Saytda verilәn suallara
saytın istifadәçilәri cavab verir vә cavablar sәsvәrmә yolu ilә qiymәtlәndilirilir. Әn yaxşı cavab jurnala sualın cavabı
kimi yerlәşdirilir. Zәrurәt olduqda bir neçә cavab birlәşdirilәrәk bir cavab şәklindә yazılır.
Jurnal yalnız elektron formadadır, heç bir kommersiya mәqsәdi daşımır, pulsuz olaraq internetә
yerlәşdirilir, sadәcә olaraq Azәrbaycan internet istifadәçilәrinә kömәk mәqsәdi ilә yaradılıb. Jurnal hәlә ki, iki ayda
bir dәfә dәrc olunacaq, gәlәcәkdә mümkündür ki interval daha da qısaldılsın.
Dəstək verən saytlar

3. 3
Mündәricat
Mobil telefonlar .............................................................................................................................. 4
Elektron ticarət................................................................................................................................ 6
İnternet.......................................................................................................................................... 10
Proqramlaşdırma........................................................................................................................... 14
Aparat və proqram təminatı .......................................................................................................... 19
Web development ......................................................................................................................... 22

4. 4
Mobil telefonlar
Sual 1. Nokia 6300 modelində unudulmuş pin kodun bərpası necə olur? Hansı ki o kodla klavblok
olunur?!
Cavab: http://unlockme.co.uk/ bu sayta baxın.
əsasən də bu http://unlockme.co.uk/master.php əgər bununla alınmasa internetdə “brute force”
tipli proqramlar var bunu üçün, özüm eləmişəm N72 telefonunda alınıb.
Sual 2. Bilmək istərdim ki ən sərfəli 1 nömrəylə danışmaq (Sevimli nömrə) hansı mobil
operatordadır?
Cavab: Fikrimcə Bakcell-dədir ən sərfləisi. Daha sonra Nar, ən sonda Azercell.
Sual 3. men telefon almaq isteyirem bilmirem nokia 5230 alim yoxsa samsung s5230 ..xais
edirem mene meslehet veresiniz cavabinizi gozleyecem…

5. 5
Cavab: Nokiani ne qeder xoshlasam da, demeliyem ki, nokia 5230 tam olaraq Nokia 5800-un
kitayski “poddelkasidi”… Umumen bu telefonu ishledenlerden hele ki, yaxshi bir soz
eshitmemishem Samsung haqqinda ise bir soz deye bilmerem…
Mən Samsung S5230 işlədirəm. Maraqlı telefon və funksiyaları
var.http://www.youtube.com/watch?v=b0-LWTp2SfQ&feature=related bura daxil olaraq. daha
dəqiq nə demək istədiyimi bilərsiz. Təşəkkürlər
Sual 4. Sizlərə belə bir sayt üçün təşəkkür edirəm çox işimə yaradı.Difgərbi sual vermək
istəyirəm.Mənim Telefonum Samsung Duas D980.Bilmək istərdimki bunun e-book funksiyası
var?varsa hansı formatları dəstəkləyir?.
Cavab: Burda xeyli reader var: http://mobiland.az/search.html?q=reader&type=1
Baxın uyğun olanı seçin. fb2 və txt fayllarını oxumaq üçündürlər.
Sual 5. telefonum 5230dur.komputerden usbiye qosula bilmirem.amma o biri markali
telefonlardan qosulmaq olur.ne etmek olar? Telefonum 5230dur.komputerden usbiye qosula
bilmirem.amma o biri markali telefonlardan qosulmaq olur.ne etmek olar?
Cavab: Siz yaxşısı budur Nokia 5230 üçün PC Suite istifadə edin. Əgər diski varsa onu
komputerinizə yazın. ya da buradan endirə bilərsiz.
http://nds1.nokia.com/files/support/global/phones/software/Nokia_PC_Suite_tur_web.exe
Sual 6. Salam. Tanishimda IPhon 8GB-liq telefon var. Telefonda telefonun oz kamerasiyla chekilen
shekilleri tapmag olmur. Yeni shekili chekdin, shekil harasa save olur ama hara… onu tapmag
olmur, iphone ishledenler yeqinki bunun charesini bilerlerse yazsinlar. 2cideki bluetooth-la qebul

6. 6
olunan fayllari (bildiyiniz kimi iphon-da bluetooth-la qebul olunan fayllar bluetooth-un yaddashina
qebul edilib saxlanir ve oradan qalareyaya kochurmek olur)
bluetooth-un yaddashindan silmek olmur. Yeni delete funksiyasini tapmag olmur ki, bluetooth-a
yigilan fayllari silesen. Bununda charesi bilen varsa yazsin.
Cavab: Əgər siz deyən İphone originaldırsa(deyil yəqin ki, çünki İphone-un fayl transferi üçün
bluetooth-u olmur ) o halda bütün şəkillər birinci ekranın pictures app-ında olur. Çin variant
İphone-da bu problem daxili yaddaş ilə-ROM ilə bağlı ola bilər. Və bluetooth adətən faylları əsas
diskə-C diskinə yazır. Dəqiq deyə bilmərəm, çünki Çin İphone-ları müxtəlif cür olurlar.”
Elektron ticarət
Sual 7. İnternetdən alış-veriş eləmək üçün hansı plastik kartlardan istifadə edə bilərəm?
Cavab: Salam. Elektron ticarət üçün Azərbaycan banklarından Visa və ya Master Card dəstəkli
plastik kartlar əldə etmək lazım. Əksər banklarda bu pulsuz verilir, sadəcə hesabınıza müəyyən
məbləğ yatırmaq şərti ilə. Elə banklar da var ki, heç bir şərt olmadan ucuz məbləğə verir. Məsələn
Dəmir bank 5 manata Visa kart təqdim edir. Siz sadəcə banklardan birinə yaxınlaşın və elektron alış
veriş üçün Visa kart üçün gəldiyinizi deyin. Bank respublika və ya Dəmir bank məsələn.
Sual 8. Salam. Mən eBay və amazon-dan alış veriş etmək istəyirəm. Bu saytlardan Azərbaycan-a
nə gətirtmək olar?
Bir də ki, bu saytlardan verdiyim sifariş hansı adrese gəlir? Gömrükdən özüm götürməliyəm?

7. 7
Cavab: eBaydan men bir neche defe almişam. Orada satan magaza ozu qeyd edir, paypal adres ve
ya ebay adrese gonderdiyini. Hansi olkelere ne qeder vaxta gonderdiyini de deqiq yazir. Aldiginiz
mal ise Poctla gonderilir, qeyd etdiyiniz Postal koda (meselen: AZ1000)
Sual 9. PayPal hesabindan Azerbaycanda pul chekmek mumkun deyil. Bu aydindir.
Bes PayPal hesabima pul gonderile biler? Onu (cixara bilmesek de) xarici bazarlarda istifade etmek
olar?
Cavab: Əlbəttə mümkündür, hətta asanlıqla. Mən uzun müddətdir ki istifadə edirəm. Paypal-a pul
yükləmək üçün elektron ödəməni dəstəkləyən istənilən kartın olması kifayətdir(Visa, Visa Electron,
Master Card və.s.). Sadəcə ilkin aktivasiya zamanı Paypal sizin kartdan cüzi məbləğ çıxır və bu
zaman banka bu ödənişin traznzaksiyasında xüsusi kod göndərir. Siz banka zəng edib o kodu
öyrənib paypal hesabınılzda Aktivasiya bölməsinə yazırsınız. Daha sonra Paypal o cüzi ödənişi sizin
hesaba qaytarır. Vəssalam. Ondan sonrakı ödəmələrdə artıq heç nə lazım deyil, hətta kartın
nömrəsini hər dəfə yenidən daxil etməyə də gərək olmur, paypal save edir onu, siz sadəcə məbləği
yazıb OK verirsiniz hər dəfə.
Sual 10. Salamlar.Xahiş edirım sualımı cavablandırın.Bir plastik kartdan digərinə necə pul
köcürtməsi etmək olar?
Cavab: Salam. Əgər sizin plastik kartı aldığınız bank AzeriKartın KartTransfer xidmətinə
qoşulubsa, onda rahatdır. KartTransfer” xidməti vasitəsilə ATM və ödəniş köşklərindən,
İnternetBankdan istifadə edərək kart hesabları arasında pul köçürmələri etmək mümkündür.
Bu xidmətə qoşulmuş bankların siyahısını aşağıdakı saytda görə bilərsiniz:
http://azericard.com/az/services/card_transfer/
Sual 11. Mən tələbəyəm, universitetdən bizə təqaüd almaq üçün kart veriblər. Yəni maaş kartı…
Karta hansı gün pulun yatırıldığını dəqiq bilmirəm, hər dəfə bankomata yaxınlaşanda ya bankomat
işləmir, ya da işləsə də, baxıb görürəm ki, karta hələ yeni ayın pulu yatırılmayıb…
Sualım isə belədir: karta pulun yatırılıb-yatırılmadığını internetdən öyrənmək mümkündürmü?
Mümkündürsə, necə?

8. 8
İnternetdən kartda olan pulun miqdarını öyrənmək təhlükəli ola bilərmi (kibercinayətkarlıq
baxımından)?!
Cavab: 1.Mən biləni internet banking-ə qoşulmaq lazımdır bununçün, bu isə ödənişlidir və sizə
sərf etməz. Evdən çıxmadan məlumatı həll etməyin ən yaxşı yolu banka zəng etməkdir Banka zəng
edirsiniz, kart nömrənizi deyirsiniz sizə balansınızı deyirlər.
2.İnternetdə kartda olan məbləği bank və ya kart processing mərkəzi təqdim edə bilər, bu isə
təhlükəsizdir.
Bele ki, Mehman, pulun hesaba oturub oturmadigini bankdan zeng vurub oyrene bilersen, bu en
sade yoldur. Amma en yaxshisi gsm bankg-dir. Hesaba pul oturan kimi ve hetta pulu hesabdan
chixardan kimi senin mobil telefonuna sms gelecek. Ona qoshulmaq kifayetdir, komissiya haqqi
odemek lazimdir, amma o qeder chox bir megleb olmur, her banka gore deyishir. Balansi
internetden yoxlamagin yolu e-mail bankigdir. Amma eger, gsm-e qoshulmusansa balansini da
oyrenmek mumkundur . Chox asandir ve serfelidir. Meslehet gorurem.
Sual 12. Sualı Elten göndərib – Salam. mən mobil telefon üçün program yazmışam. Birinci
versiyani pulsuz qoydum. ikincini satmaq isteyirəm bu necə mümkündur?. Qarşi tərəf mənə mobil
telefonunun imei nomresini göndərməli və pul ödəməlidir. Mən də hesaba ödəmə olduğundan əmin
olduqdan sonra, telefonun imei nömrəsinə uyğun kod göndərməliyəm. hər telefonun öz imei
nömrəsi var. ona uyğun olaraq proqram imei nömrəsindən istifadə edib kod hazırlayır. Deməli hər
telefon üçün kod ayrıdır. o kod daxil edilməsə işləmir.
Cavab: Bu realizasiyası bir az uzun, amma çətin olmayan bir prosesdir. Sadəcə müəyyən işlər
görmək lazım.
1. Vergilər naziriliyində şəxsi VÖEN açdırmaq.
2. VÖEN-ə uyğun Bank Hesabı açdırmaq(Beynəlxalq bankda daha əlverişlidir).
3. Azericard(azericard.com) şirkəti ilə email ya telefonla əlaqə saxlayıb görüş təyin etmək və orada
özünüzə pulsuz elektron mağaza açmaq.
Bundan sonrası sırf texniki işlərdir. Azericard-dan sizə bir proqramçı online rejimdə kömək edəcək
və siz dediyiniz ödəniş edib-imei-ə uyğun kod alma sistemini ikiniz birgə quracaqsınız. Bundan
sonra artıq online rejimdə(sizin özünüzen göndərməyinə ehtiyac olmayacaq, istifadəçi plastik
kart(Visa, Master Card və.s.) ilə ödənişi edən kimi uyğun kodu e-mağaza üçün açdığınız veb

9. 9
səhifədən götürəcək.) sayt normal işləyəcək və ödənişlər sizin bankdakı hesabınıza avtomatik
keçəcək.
Sual 13. İnternetdə hansı tip dələduzluqlar mövcuddur?
Cavab: Nigeriya məktubları haqda: (mənbə – http://e-haci.net)
İnternet dələduzluğun bir çox növləri mövcuddur. İndi onların ən yayğın növlündən-Nigeriya
məktublarından yazacam.
1. Pulun xaricə köçürülməsi üçün kömək
Bu tip fırıldaq daha məşhurdur. Əsas mahiyyət budur: Kimsə istifadəçinin emailini guya təsadüfən
taparaq ondan kömək istəyir. Məsələn deyir: Mən filan ölkədə olan keçmiş varlı bir məmuram,
hazırda sıxıntıdayam, əlimdə olan milyonlarla pulu xarici hesabıma köçürmək üçün əngəllər var,
əgər onu sizin hesaba köçürsəm, daha sonra siz də mənim xarici hesabıma köçürsəniz, əməliyyat
başa çatar və mən sizə buna görə ümumi pulun 15%-ni(10-50% arası dəyişir vədlər) verəcəm.
Məktubda söhbət milyonlarla dollar puldan getdiyindən 15% də kifayət qədər böyük məbləğ edir.
Burda da məqsəd eynidir, siz razı olduğunuz halda köçürmə işində “yüngülvari” xərcləri siz ödəməli
olursunuz, və sonda məktub göndərən qeyb olur, məlum olur ki ortada milyonlar yox imiş, sadəcə
fırıldaqçı imiş, məqsədi də sizin o “yüngülvari xərclərinizi” cibinə qoymaq imiş.
2. Sizin email milyardlarla emailin arasında keçirilimiş İnternet-lotereyada 1 000 000 $ uddu.
Təbrik edirik.
Təbii ki internetdə təcrübəsi az olan istifadəçilərin bu emailə inanma ehtimalı mövcuddur.
Azərbaycanda dəfələrlə bu tip emaillərə inananlar olub. Emaillə maraqlanan kəs lotereyanın “rəsmi
saytına” keçir, saytda olan ciddi atmosfer, qoca dayının imzalı şəkli və.s. istifadəçini tam inandırır.
Uzatmayaraq deyim ki, sonuc eynidir. Sizə göndərilən pulun bank transfer haqqı adı ilə, və ya
hesabın aktivasiyası adı ilə sizdən 1 milyonun fonunda çox kiçik görünən məsələn 100 $ istəyirlər.
İstifadəçi də dərhal ödəməni edir… və lotereya keçirənlərin izi tozu itir. Məqsəd elə həmin 100 $
imiş.
Siyahını uzatmaq da olar: Xaricdə yaşayan qohumun sizə vəsiyətini təqdim etmək istəyən hüquq
firması, bank işçisi və.s. adlar altında sizə emaillər gələ bilər.

10. 10
Odur ki hamı ehtiyatlı olmalıdır. Heç vaxt tanımadığınız adamlardan gələn hər hansı şirnikləndirici
emailə inanmayın. Təklif nə qədər cazibədar görünsə də fikir verməyin, emaili MARK AS SPAM edib
silin.
İnternet
Sual 14. Hamiya salam. Men internet chekdirmishem 2 ay olar chox ela ishleyirdi. Internet
paraleledi yeni qonshuyada chekmishem ama modem mendedi.Son vaxtlar internet nese tez-tez
internet oz-ozune atir. ama modemde intermet isharesi yanir,sondurub yandiriram ama nete
girmir.Qonshuda ise hech bir problem yoxdu.Yeni men nete gire bilmiyende olar gire bilirler.Gerek
kompu sondurub yaniram sora net gire bilirem. Her defe atanda gerek bele eliyim. Kimse mene
komek eleye biler.
Cavab: Yeqin windows-a virus dushub ona gore shebekeye qoshulmur ya gec qoshulur ve ya
shebekede olanda net atir. Antivirusda scan system verin qoy axtarsin eger alinmasa gerek
windows-u yenileyesen
Sual 15. Salam. Rapidshare premium account nece ala bilərəm? Əvvəl premium accountum var
idi, expire olub. ancaq indiki qeydiyyat sistemi və şərtlər dəyişib.
Cavab: Ödəmə kartları ilə almaq olar.
5 AZN – 90 gunluk premium
email: cholden@rambler.ru
Sual 16. Salam. Mənə istənilən saytdan videonu yazmaq üçün proqram lazımdır. Hardan elde ede
bilerem?

11. 11
Cavab: Salam. İstənilən saytdan deyə bilmərəm, amma bir çox tanınmış saytlardan yükləməyə
imkan verən bir proqram məsləhət görə bilərəm. Proqramın adı “VideoGet”.
Yüklədikdən sonra istənilən formata konvert etməkdə mümkündür.
Bir dəfə qrup yoldaşım bir kinonu gətirməyi xahiş etmişdi, fəqət video elə də tanınmayan saytın
tərkibində idi. GetFLV Pro-nu sınadım, alındı, bu da link:
http://letitbit.net/download/40201.40121b3b61230f319ca475024f1d472bb/GetFLV_Pro_8.9.3.6.r
ar.html
http://turbobit.net/qnjevp03qhtg.html
http://vip-file.com/downloadlib/6612158570834632-
40201.40121b3b61230f319ca475024f1d472bb/GetFLV_Pro_8.9.3.6.rar.html
En rahat yolu Firefox Add-ons-lardan istifade etmekdir.
Secim cox boldu orda
Meselen biri:
https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/3006/
Axtarsan daha cox da tapa bilersen.
Tesekkurler.
Sual 17. Salam. Mən notebook`da wi-fi ilə internetə qoşulanda wi-fi connect gedir və network
connection`un sürətini də göstərir (təqribən 40-50 MB arası). Yalnız İP number vermir. Ona görə
də internetə də qoşulmaq olmur. Mən necə bunu düzəldə bilərəm ? Əvvəlcədən təşəkkür.
Cavab: Sizdə yəqin ki DHCP aktiv deyil, ona görə də sizin notebooka dinamik İP adresi təyin edilə
bilmir.
windows 7 dirse ele problemleri olur modemle prosifka edin modemi adeten d-link routerlerde ele
olur eks halda modem den DHCP serveri axtive edin ya da manual ip verin mes: modem
192.168.1.1=> PC 192.168.1.2

12. 12
Sual 18. Azərbaycanin day.az , trend.az , milli.net kimi xəbər saytları hansı CMS üzərində
qurulub? Fikir verirem hamisinda eyni sistemdir.
Bele saytlari WordPress ile qurmaq olarmi?
Cavab: Bəli, worpdress-də artıq çox gözəl funksional saytlar qurmaq mümkündür. Dediyiniz xəbər
saytlarını isə daha asanlıqla qurmaq mümkün, WordPressdə. Day.az Nur.kz saytının klonudur,
məncə universal CMS deyil, konkret kimlərinsə qurduğu qapalı proyektdir. o birilərdən isə xəbərim
yox.
1. Proqramlaşdırmadan çox az məlumatı olanlar üçün ən yaxşı CMS Joomladır. Ümumən isə
Joomla zəifdir, zəngin extensionlara malik olsa da.
2. Veb developerlər üçün ən yaxşı CMS WordPressdir. WordPress bir sözlə desək, gözəldir.
(Cavablar.net-də VVordpressdə qurulub,yəqin hiss etmisiniz.)
3. Daha dərin işlərlə məşğul olmaq üçün, CMS üzərində mürəkkəb və peşəkar işlər görmək üçün ən
yaxşı CMS Drupaldır. Sadəcə olaraq Drupal o qədər mürəkkəbdir ki, mənimsənilməsi bir neçə ay
vaxt tələb edir.
Sual 19. Salam, .com ve .net kimi domen qeydiyyat etmek isteyirem. En ucuz ve en rahat sayt
hansidir bu domenler ucun?
Cavab: bu adrese daxil ol..en serfelisi budu…
http://tinyurl.com/35sp22l
3ix.org, godaddy.com bütün domen-hostinq satış saytlarında domen həm də ayrıca satılır. Sadəcə
müvafiq bölməyə daxil olmaq lazım. məsələn http://www.3ix.org/register_domain_name.php
Sual 20. Salam. Menim saytim evvelce bashga hostingde idi. Sonra yeni hostinge kechirmek
uchun nameserverlerini deyishdirdim. Texminen 4 gun olar deyishdirmishem. Yeni hostingde de
sayti hosta elave etmishem. Lakin sayt hele de yeni hosta yonlenmeyib. Ne ede bilerem ?

13. 13
Cavab: Bu linkə baxın, əmin olun ki hər şeyi düzgün
etmisinizmi:http://cavablar.net/2010/06/28/domaini-hostinq-%c9%99-
birl%c9%99sdrm%c9%99/
4 gün çoxdur, maksimum 2-3 gün ola bilər. çox güman nəsə problem var. Hər ehtimala qarşı proxy
saytlardan girin baxın görün başqa yerlərdə də saytınız yönlənməyibmi? Çünki bəzən yönlənmə
məsələn USA-da olur, amma bizim locationa bir neçə gün gec gəlib çatır. məsələn freeproxy.ca-ya
girin orda saytı bir neçə serverdən yoxlayın. Nəticə eynidirsə deməli nəyisə düzgün etməmisiniz.
Sual 21. Barbie winx club ve buna oxshar saytlar var?
Cavab: http://www.dressupgames.ph/game/654/Winx-Club.html
Facebookda da var: http://apps.facebook.com/mallworldgame/
Sual 22. Facebook, Twitter-de upload or share edende telefonun markasinin yazilmasi ucun ne
etmeli?
Cavab: Telefonların markalarının yazılması birbaşa istifadəçilərin özündən asılı deyil. İndiki halda
Markaları yazılanlar həmin telefon platformaları üçün yazılmış xüsusi application-lardan istifadə
edirlər. İstifadə etdikləri applicationlar isə istifadə olunan cihazın adını yazır. Məsələn blackberry,
iphone, android kimi. İstifadəçinin etməli olduğu iş uyğun application tapmaqdır. Yoxsa sadəcə
olaraq “from mobile” yazılacaq.

14. 14
Sual 23. Salam.
Tutaq ki, Azerbaycanin en cox ziyaret olunan bir saytini gotururuk. Meselen day.az. Bu saytin
trafik, sql sorgu ve diger (sayt ucun ne lazimdirsa hamisi) teleblerini hostgatorun 2-ci hosting plani
(Baby) odeye bilermi? Yeni demek isteyirem ki, gundelik istifadeci sayi day.az, trend.az, mix.az
kimi saytlar, ne bilim tutaq ki, gundelik 1000 user.
Cavab: Salam. Day.az ilə müqayisə etsək, elə bir saytı hər hansı
shared hostinq plan əlbəttə ki ödəyə bilməz, heç 10 dəqiqə tab gətirməz və sql baza bloka düşər
trafik də dolar. Shared-də UNLİMİTED sözlərinə aldanmayın, ümumi yanaşsaq o yazılanlar
yalandır. Dar mənada isə doğrudur. Yəni məsələn hər gün sizin sayta maksimum 700-800 adam
girəcəksə və saytınızda ağır sql sorğuları(İnner join, left join ilə olan və ya eyni sorğuda bir neçə
table-a müraciət edən və ya sadəcə for () daxilinə sql sorğu olması-saniyədə çoxlu sayda sql sorğu
və.s.) olmayacaqsa, video stream filan olmayacaqsa o halda saytın siz deyən planda işləməsi
mümkündür. Saytınızın auditoriyası 1000-den çox gündəlik istifadəçiyə hesablanıbsa sizə
VPS(Virtual Private Server) lazımdır. elə hostgator-da o üzrə planlar var. Bir sözlə dinamik və geniş
auditoriyalı sayt üçün SHARED HOSTİNQi unudun.
Proqramlaşdırma
Sual 24. Java-da applet-leri test etmek istəyirəm, Chrome-da açanda boş görsənir, digər
browserlərdə açmaq istəyən kimi hansısa error verib browseri bağlayır. Heç cür açmaq olmur
applet-ləri. Əvvəllər olurdu. Jre də Jdk da install olunub, Netbeans normal işləyir.
Cavab: JDK-nin içərisində Applet Viewer proqramı var, onunla applet proqramlarını yoxlamaq
olar. Brauzerin xüsusiyyətlərində Java appletləri üçün konkret hansı JRE-ni istifadə etməyini
göstərmək olur. Applet yüklənməsə, brauzer bunun üçün xəta mesajını göstərməlidi axı.
Sual 25. WordPress-in thlukesizliyini temin etmek ucun meslehetler. Xahis edirem 3.01
versiyasina aid olanlar

15. 15
olsun.Adminden dolgun cavablar gozleyirem.
Cavab: WordPress özü təhlükəsizliyi ən üst səviyyədə təmin olunmuş bir CMS-dir. Mən hələ
eşitməmişəm ki hansısa sayt vvorpress-in nüvə fayllarındakı boşluq üzündın hack olunub. Boşluq
pluginlərdə ola bilər, onları da hardan gəldi yox, wordpress.org-dan yükləmək lazım.
Konkret super security zəmanəti üçün gərək çoxlu araşdırmalar aparıla.
VVordpress-in instal olunmuş default halını tam scan etmək üçün plugin: Test edin
baxın: http://wordpress.org/extend/plugins/wp-security-scan/
Advanced security üçün əla məsləhətlər:
http://www.makeuseof.com/tag/18-useful-plugins-and-hacks-to-protect-your-wordpress-blog/
http://www.noupe.com/how-tos/wordpress-security-tips-and-hacks.html
Şəxsi fikrimdir ki, vvordpress-ə güvənməyə dəyər. (joomla-ya, mambo-ya qətiyyən yox.)
Sual 26. Netbeans-da düzəldilən və uğurla Run olan Java Desktop applicationu Netbeans-dan
kənar-müstəqil execute etmək alınmır. Launcher olaraq internetdə yazıldığı kimi
Jre/bin/javaw.exe-ni seçsəm də nəticə vermir. Nə etməli?
Cavab: Aşağıdakı kimi cmd-dən işlət. java -jar JarArxivinAdi.jar
Əgər açılmasa, deməli arxivin içində manifest.mf faylında içində main metodu olan sinifin adı
göstərilməyib. Amma normalda Netbeans-də düzgün jar faylı yaradır, problem olmamalıdı.

16. 16
Sual 27. Bakıda web programlama kursları varmı? Kursun adı zəhmət olmasa. Və qiymətlər.
Cavab: Konkret olaraq PHP kursu istəyirsinizsə, Discovery Tədris Mərkəzini(DTM) məsləhət görə
bilərəm. PHP kursu 4 ay davam edir. Fərdi 1 ay 72 manat, qrup şəklində isə 1 ay 48 manatdır.
Ətraflı:
1. http://dtm.az/?src=14
2. http://dtm.az/contacts.php
Sual 28. Zəhmət olmasa komək edin Bakıda professional kurslar harda var? Mene indiki dovr
üçün Adobe Flash ve Java Script kursları lazımdır.
Qabaqcadan çox sağolun!
Cavab: Azərbaycanda Professional kurslar tapmaq çox çətindir..
Çox ehtimaldır ki, istedadlı gənclərimiz hamısı özləri üzərində işləyərək öyrəniblər..Bunun üçün
müxtəlif dillərdə eləcədə öz ana dilimdə də, dərsliklərimiz var. Paylaşım saytlarına göz atsan
dediyimlə razı olacaqsan. Hər bir proqram üzrə paylashım saytlarımız mövzuddur..
Kurslarda pis deyil, ama insan öz üzərində işlədikcə, həm həvəsi artır həmdə özünün inkişafı =)..Bu
sadəcə mənim öz fikrimdi =)
Sual 29. Salam. yeni nəsl telefonlar üçün application düzəltmək istəyirəm. Amma Nokia N81 də
yazır ki “not compatible”.
Mümkünsə kömək edin, proyekt yaradarkən hansı platformanı seçim? Hansı emulyatordan istifadə
edim? Nəsə seçdyim şəkilləri göstərmir (

17. 17
Cavab: Evvela buradan Visual Studionu yukle:http://www.microsoft.com/express/default.aspx
Sonra bunu
yukle: http://www.microsoft.com/downloads/details.aspx?displaylang=en&FamilyID=cabcd5ed-
7dfc-4731-9d7e-3220603cad14
Project yaradarken WindowsPhone7 platformasini sec.
Beledci komek: http://msdn.microsoft.com/en-us/library/ff402535(VS.92).aspx
Her hansi bir cetinliyin olsa sorush.
Sual 30. saytı hack olunmaqdan qorumaq üçün nələr etmək olar?
htmlspecialchars,trim,striptags,strlen(limit qoymaq üçün)=>postların qabağına..başqa nələr
eləmək olar..?
Cavab: Bu bir cavabda təsvir olunacaq qədər kiçik məsələ deyil. Sayt təhlükəsizliyi böyük bir
mövzudur. Bunun üçün http://phpsec.org/projects/guide/ bu linkdəki materialları oxuyun.
Yazdığınız funksiyalar hər biri lazım ola bilər. Əsas bu məsləhətləri verə bilərəm.
1. GET, POST, REQUEST dəyişənlərinin axınını tam nəzarətə almaq və filtr etmək(siz deyən
funksiyalarla, lazım olsa is_numeric ilə, addslashes ilə, file_exists ilə və.s.)
2. SQL injectionların qarşısını almaq. Bu məsələ 1-ci bəndlə də sıx bağlıdır. Məqsəd dinamik query-
nin istənməyən formay düşməsinin qarşısını almaqdır.
3. XSS və digər məsələlər. Burda artıq məsələ get-gedə qəlizləşdiyindən çıxış yolu FRAMEWORK
texnologiyasıdır. Belə ki framvvorklarda yuxarıda yazdığım işlərin əksəriyyəti hazır vəziyyətdə olur
siz əziyyətə düşmürsünüz. Framvvorkla bağlı sual olsa ayrıca sual kimi bu saytda yazın.

18. 18
Əgər saytda qeydiyyat varsa yaxşı olar ki qeydiyyatda zamanı ləqəb və şifrənin düzgünlüyünü
yoxlamaq üçün, regular expressionlardan istifadə edəsən. Həmçinin şifrənin ötürülməsində GET
metodundan istifadə edirsənsə (adətən wap saytlarda belə olur və şifrə linkdə açıq şəkildə görünür
Misal: wap.sizinsayt.com/enter.php?id=2323&pass=12345), yaxşı olar ki şifrəni md5_encode və
md5_decode funksiyaları vasitəsi ilə çevirəsən. O zaman yuxarıdakı link təxminən belə olacaq
wap.sizinsayt.com/enter.php?id=2323&pass=3gjh59hg9wk04. Həmçinin offline vaxtı təyin etsən
yaxşı olar. Bu istifadəçilərin keşdə qalan linklərdən istifadə etməsinin qarşısını alır və müəyyən bir
zaman intervalı ərzində aktiv olmadıqda təkrar girişi tələb edir.
Sual 31. MySQL-də baza yaradarkən hansi kodirovka seçmək lazimdir.
Cavab: utf8_general_ci. Ümumiyyətlə utf8 ilə işləyin. Həm bazada, həm table-larda, həm də
php,html səhifələrinin öz encode-unda
Sual 32. Netbeans-da Java class-da mysql ilə bağlantı qurarkən belə bir səhv ilə üzləşirəm:
java.sql.SQLException: No suitable driver found for jdbc:mysql://localhost:3306/language
Mysql Connector/J Driver də qurmuşam, Netbeans panelində həmin mysql DB-nin treevievv-sı da
çıxır.
Qeyd edim ki, nümunə kodu Deitel kitabından götürmüşəm, odur ki, APİ importu ilə və ya
alqorimtlə bağlı hər hansı problem yoxdur.
Nə etməli?
Cavab: Çünki MySQL JDBC drayverini proyektə “Library” kimi əlavə etməmisiniz və proqram işə
düşəndə onu yaddaşda tapa bilmir. Yaxşısı budur ki, yeni global class library yaradın və bütün
proyektlərdə istifadə edin. Netbeans-də necə global class library əlavə etməyi aşağıdakı yazıda
şəkillərlə izah etmişəm.
http://raminorucov.wordpress.com/2010/01/24/java-ile-oracle-bazasina-qosulmaq/

19. 19
Aparat və proqram təminatı
Sual 33. Hamıya salam. D diskində olan bəzi tanış olmayan və silinməyən fayl və qovluqları
Unlocker proqramı vasitəsilə silmişəm. Zibil qutusuna düşən həmin qovluq və faylları da yenidən
Unlocker-lə silmişəm, lakin 27 ədəd içi boş görünən və adları Dd ilə başlayan qovluqları silən kimi
yenidən adları Dd ilə başlayan lakin növbəti rəqəmlərlə nömrələnmiş qovluqlar yaranır. Bildiyim
bütün üsullardan istifadə etmişəm, demək olar ki əlavə proqramlara aid olan bütün prosesleri
silirəm xeyri olmur, çox güman ki bu qovluqları Windows özü açır. Xatırladım ki, D diskinə heç bir
oyun və ya proqram quraşdırılmayıb. Bu qovluqları silmək və ya başqa direktoriyaya yerləşdirmək
üçün nə etməyi məsləhət görürsünüz? Əvvəlcədən minnətdaram.
Cavab: Unlocker proqramı silinmənin qarşısını alan proqramı göstərir. Həmin proqram sizə tanış
deyilsə deməli virus elə o özüdür. Çalışın həmin proqramın işə düşməsinin qarşısını alasınız. Yəni,
msconfig-startup burada baxın əgər varsa orda yığışdırın. Disklərinizdə Smart Virus Remover
proramı ilə autorun fayllarınızı silin. və s. və i.
Sual 34. Hər kəsə salam.Belə bir sualım var bəlkədə coxları güləcək amma oxumaq və öyrənmək
hec vaxt gec deyil deyirlər.Bir nəfər tanış mənə onun üçün videokart almağı xahiş etdi.Mənndə
magazadan maraqlandım dedilər PCİ(yəqinki düz yazmışam) 40 manat-dır.Sualım onun qiyməti ilə
bağlı deyil.Bilmək istərdimki PCİ nedi və ya nə deməkdi və PCİ başqa necə olur vı adı nedi ve
onların fərqi?
Cavab: PCI-Peripheral component interconnect ana plataya qoşulmaq üçün olan şindir.
Videokartlar, RAM, Tv tuner və.s. bu yolla ana plataya qoşulur.
Pci videokartlar tanıdığınız əksər markaların buraxdığı videokartlardır:
ATİ, NVidia, GeoForce, Radeon və.s.
Məsələn Nvidia alın. Yaddaşına fikir vermək şərti ilə təbii ki.
Sual 35. mənə elektrik cihazlarda olan (DVD, TV, video player,motherboard)çiplərin, diodlerın,
kondensatorların xassələrini göstərən öyrədici bir mənbə lazımdır. azərbaycan türk dillərində olsa
lap əla yoxsa ingilis, rus, ola bilər.

20. 20
Cavab: Hmm. Belə başa düşdüm ki, bu sahədə baza anlayışınız azdır. Dövrədəki kondensatorun
tutumu (microfarad) onun dövrədəki funksiyasından asılıdır, baxır o orda nə iş görür. Yetər ki,
detalın üzərindəki V-u, dövrənin V-u ilə bərabər və ya, daha yaxşısı, ondan çox olsun. 14V-u
stabilitron vasitəsilə 12V-a endirib stabil saxlamaq olar. Amma baxır bu 12V-dan nə üçün istifadə
olunacaq. Stabilitron əsasən aşağı amperli gərginliklər üçündür. Ya da gərək qida blokunun
transformatorunun çıxış kaskadındakı məftilin sarğısını 2 dövrə azaldasan. (Transformatorun hər 1
dövrə sarğısı 1 V-a bərabərdir.) Belə şeyləri praktikada tətbiq etməkçün gərək nəzəri anlayış da
olsun. Hələlik aşağıdakı linklərdən istifadə eləyin:
http://ru.wikipedia.org/wiki/Электроника_(наука) (Aşağıda .djvu linklər var.)
http://easyelectronics.ru/
Həmçinin, mən sizə 2002-ci ildə Radiotexnika kurslarında tələbəsi olduğum Əliyev Arif müəllimin
kitabını məsləhət görərdim. Öz dilimizdə, sadə və yığcam kitabdır. Amma bilmirəm satışda qalıb, ya
yox Yaxın illərədək kitab piştaxtalarında tez-tez görürdüm. Kurslar Fəvvarələr bağının
yuxarısında, Nəşriyyat evinin binasında idi, kitab da elə o həndəvərdəki yerlərdə satılırdı. Yaşıl üzlü,
nazik kitabdır, adı “Radiotexnika və radiotelecihazların təmiri”dir. Çox köməyi dəyər. Çoxdandır
əlaqəm yoxdur, deyə bilmərəm yenə həmin kurslar var, ya yox, amma birdən maraqlansaz,
müəllimin telefon nömrəsini verə bilərəm. Kitabı istəsəz də, zəng vurub özündən soruşa bilərsiz.
Sual 36. Salam men admine parol qoymusam ve onu pozmaq istiyirem noutbook xp 2003
versiyasi
Cavab: Start->Settings->Control Panel->Users and accounts->Administrator->Change my
password ardıcıllığını icra edin və dəyişin.
Sual 37. Salam. Notebook-a format vermek isteyirem amma format diskini start-up-da oxumur.
Start-up gederken f2 basiram setup utility bolmesi achilir oradan start-up-da diski oxumasi uchun

21. 21
olan emri (on/off, enable/disable) tapa bilmirem(yoxdu). Yani stolustu komputerin start-up-inda
etdiklerimi notebookda tapa bilmirem. Firma Toshiba: bilen varsa komek etsin.
Cavab: Restart eliyəndə F2, F12, TAB ve ya DELETE duymalarini də yoxla. Amma bəzi
Toshibalarda sistem açılmamış balaca interace açılır və orada BOOT variantları (CD, HDD,
NETWOK) görsənir.
Birincisi: meslehet gormurem ki Seven-i silib evezine XP SP3 yazasan. Seven yaxhsi sistemdi. Cox
rahatdi.
Ikinci: eger bele jelezni silmak istiyirsense Seven-i onda yerinde baxmaq lazimdi BIOS-a.
Sual 38. Men Amazon.com-dan ve ya ozon.ru-dan Ipad ve ya MacBookMini meselen sifarish
edsem catacaq? Sozbet elbette elektron ve komp avadanliqdan gedir. Ve ya 200-900 deyerinde olan
UPS sifarish etsem catar?
Cavab: Amazaon.com B2B saytidi… Istediyin mali saticisi ile
elaqe saxlamaq lazimdi. Azerbaycana gondere bilecek ya yox, hansi express’le ve.s
P.S 200$ yuxari qiymete olan mallar bizim pochtda gomruk rusumuna dushur…
Sual 39. Salam məndə windows 7 əməliyyat sistemidi məndə belə bir problem var daha dogrusu
problem deyil bilmirəm necə edirlər.XP bilirdim sleep rejimdən çıxartmaq amma Windows 7 tapa
bilmirəm heç cür.
Cavab: Məndə Wind7 32 də var 64 də var. Hər ikisini elə indi yatirtdim və mous-a toxunmaqla
oyatdım. Bu klavişlə də mümkündür. Mən adətən Ctrl-a toxunaraq sistemi oyadlram.
Windows 7 də Sleep rejiminden bu yolla çıxmaq olar .Mouse un sağ düyməsini vurub
Personalization seçirik.Sonra Screen Saver pəncərəsinə daxil olub Change Power Settings səhifəsinə

22. 22
keçib,Balance(recommended)-Change Plan Settings-ə girib,Put the computer to sleep : Never———
>Never qeyd edirik.Finish
Sual 40. 2 aryı nömrə və 2 ayrı provayder, birində microsoft outlook işləyir digərində isə yox, hər
ikisindədə hər şey eynidi, işləməyən lap əvvəldən işləyib, həmdə hal hazırda işləyən outlooku təmin
edən provayderlə,sonra provayder dəyişdi və outlook işləmədi, amma internet var.
Cavab: Salam. Qardash biraz etrafli yaz imkan varsa…Sizin mailler daxili mail serverde yaranib
yoxsa nece? yoxsa hansisa domenin mail serverinden istifade edirsiz? Chox guman sizin problem
hemin provayderle baglidi. Hemin provaydere zeng edib problemi deyin, sizin domeni yeniden
DNS-lerine elave etsinler…Ola bilsin Hemin provayder siz provayderden chixandan sora sizin
domeni oz DNS-lerinden silib, problemi provaydere deyin olar yoxlasinlar. Bu ehtimallardan biridi.
Daha deqiq yazsaz gedishatlari yene fikirleshe bilerik.
Web development
Sual 41.
1. – Hosting xidmetinde SSl neye xidmet edir. Umumiyyetle bu vacibdirmi?
Shared SSL nedir? Dedicated SSL nedir? Dedicatedin Sharedden ustunluyu nededir?
2. – Meselen hostgator.com-un Baby plani normal sayt acmaga kifayet edirmi?
3.- Bir de ki, orda Ip sohbeti var. Bu barede yazsaniz yaxhi olardi.
Cavab: Salam. SSL-Secure Sockets Layer anlamını verən protokoldur. Əsas məqsədi client ilə
server arasındakı məlumat mübadiləsini şifrələməkdir-məlumata yolda müdaxilənin qarşısını

23. 23
almaqdır, qorumaqdır bir sözlə. Bu ötürülən məlumatların təhlükəsizliyinin çox vacib olduğu
saytlarda işlədilir.
Dedicated server vs Shared hostinq. İlk başlayan, kiçik şəxsi səhifələri olan, informasiya xarakterli
statik sayta malik təşkilatlar shared hostinqdən istifadə edir. Shared hostinq adından göründüyü
kimi paylaşılmış serverdə yerləşir. Bir serverdə 1000lərlə hostinq yerləşir və onların hamısı eyni İP-
dən istifadə edir. Mənfi cəhətləri yalnız sayt populyar, dinamik sayt olduqda üzə çıxır. Belə ki
gündəlik ziyarətçi sayı artdıqda, və ya saytda video streamlar, ağır SQL sorğular olduqda sayt
demək olar ki gündəlik kilidlənir. Server ona ağır yük yaradan saytı kilidləyir. Gərək sayt rəhbəri hər
gün müraciət edə ki saytı yenidən açıla.
Dedicated isə ayrılmış serverdir, shared-dən qat-qat bahalıdır, amma bu zaman sayta müstəqil İP,
müstəqil maşın(serverin oturduğu aparat-komputer) ayrılır və idarəetmə sayt sahibinə verilir.
Belədə siz serveri istənilən an saxlaya,restart, format edə bilərsiz, oraya yeni proqram təminatı yaza,
saytın bütün texniki parametrlərini artırıb azalda bilərsiniz(php,apache parametrləri və.s.). Bir
sözlə server sizin idarə sizin nə istəyirsiz edin.
Sual 42. Saytimin hostingi hostgatordadir.
XXXXXXXX.com/nese_bir sey.html
yazanda 404 sehife acilir, lakin hostgatorun reklami ile. Onu nece silim,oz sehifem acilsin?
Cavab: Cpanel-dir yəqin ki saytınızın idarə paneli. O halda ilk səhifədə ERROR PAGES adlı bölmə
olmalıdır, ora daxil olun və 404.shtml-i edit edib istədiyiniz mətni yazın.
.htaccess faylının içinə bunları yazın və müvafiq fayllar yaradın.
ErrorDocument 401 /401.html
ErrorDocument 403 /403.html
ErrorDocument 404 /404.html
ErrorDocument 500 /500.html
Yoxlayın görün alınır?

24. 24
Sual 43. Salam. WordPress-de tarixleri Azerbaycan diline nece cevirmek olar. Mes: September,
March ve s.
Cavab: WordPress-in özünü bütövlükdə Azərbaycan dilinə çevirin .mo faylı ilə.http://en2az.net-
ə daxil olub yükləyin.
http://en2az.net ünvanında .mo faylının yükləmə linkini tapa bilmədim. google-da
axtarıb http://linux.az/?p=25 ünvanında tapdım.
Automax, Poedit proqramını http://www.poedit.net/download.php ünvanından yüklə, install elə.
Sonra Command Promt vasitəsilə “C:Program FilesPoeditbin” ünvanına daxil olub, oradan
msgunfmt [path_to_file.mo] > [path_to_file.po] əmrini ver. Rahat olmaq üçün endirdiyin az.mo
faylını elə həmin qovluğa (C:Program FilesPoeditbin) atıb, msgunfmt [az.mo] > [az.po] əmrini
ver. Yeni yaranacaq az.po faylını Poedit proqramı vasitəsilə istədiyin kimi redaktə edə bilərsən.
Dəyişiklikləri .mo faylında yadda saxlamaq üçün proqramın yuxarısında “Save catalog” ikonuna
basmaq lazımdır. Əgər .po faylının yanında .mo faylı varsa, dəyişikliklər həmin faylda saxlanacaq,
yoxdursa, .mo faylı orada yenidən yaradılacaq.
Sual 44. WordPress-e admin kimi login ola bilmirem. Her seyi duz yaziram.
Amma Dashboard-a buraxmir. Maraqli budur ki, qesden sehv parol yigiram, error passowrd cixir.
ama parolu duz yigiram, hec ne cixmir ama buraxmir ki, buraxmir. Lost password-da eliyirem,
passwordu gorndermir. Pluginlere gelince Akismet, wp-security-scan. Basqa hecne aktiv
elememisem hele. Bir de ki, .htaccess faylinda da ele de bir sey yoxdur.
Cavab: Siz başqa brouzerdən yoxlayın, əminəm ki düzələcək. Opera-da 99% işləməlidir. Yəqin ki
firefox və ya chrome-dan girmisiniz.
Mənim də qarşıma bu problem çıxıb dəfələrlə. Amma YALNIZ LOCALHOST-da. orda
REDİRECTİON problemi yaranır bu da brouzerlərlə bağlıdır. Amma veb hostinqin özündə belə bir
problemlə rastlaşdığımı xatırlamıram düzü. Hər halda, bütün brozuerlərdə sınayın, ilk növbədə
Operada.
Sual 45. Serverdə php fayl var. həmin php fayla müraciət edib serverə fayl yükləmək lazımdır.
Bundan başqa postla mətn də göndərmək lazımdır. Bunu necə edə bilərəm? Mümkünsə Netbeansda
nümunə göstərərdiz.

25. 25
Cavab: İstədiyiniz burada var, həm Java, həm də PHP kodu.
http://wiki.forum.nokia.com/index.php/HTTP_Post_multipart_file_upload_in_Java_ME
Sual 46. WordPress üçün mənim üçün çox vacib olan bir tema yüklədim..Ama həm admin
paneldə, həmdə temanın özündə.. bu error verdi,
Fatal error: Call to undefined function: add_theme_support() in
z:homelocalhostwwwpaylashwp-contentthemesblanditmagazine2includesimages.php on
line 22
nədən ola bilər? çox vacibdi bu tema mənim üçün. çox xahiş edirəm kömək edin, mənim üçün çox
vacibdir.
Cavab: Theme-dəki FUNCTİONS.PHP faylına baxın, görün orda varmı add_theme_support()
funksiyası? Readme faylını oxuyun theme-də , bəlkə manual etməniz gərəkən bəzi işləmlər var.
Bunları edin və nəticəni yazın lütfən.
Sual 47. Salam. Mən wordpress də qeydiyyat formunu dəyişdirmək istəyirəm, məsələn daha 5 feild
əlavə etmək istərdim. İnternetdə axtardım bir çox pluginlər təklif edilir, lakin pulludur. Bu məsələni
necə həll etmək olar? Öncədən təşəkkürlər
Cavab: Plugin-ləri vvorpredd.org daxilində axtarmaq lazım, orda pulsuzlar kifayət qədərdir. Sizin
işinizə bunlar yaraya bilər:
http://wordpress.org/extend/plugins/full-registration-form/
http://wordpress.org/extend/plugins/simplr-registration-form/
http://wordpress.org/extend/plugins/register-plus/
http://wordpress.org/extend/plugins/advanced-events-registration/

26. 26
Sual 48. ftp.saytiminadi.com yaziram brauzerde Soderjanie olan sehife acilir. pub/ papkasi
gorsenir. nece eliyim ki, hec ne gorsenmesin. Meselen ftp.cavablar.net yazdim, yazdi ki, bele sehife
tapilmadi
Cavab: Для того, чтобы запретить отображение файлов и директорий, необходимо сменить
права(CHMOD) папки “ftp” – запретив “просмотр всем”
Или же, в случае с Apachе сервером, создать файл .htaccess в папке ‘ftp’ и в нем прописать
строку:
Options –Indexes
Ftpyə girmək üçün ftp manager proqramlarından istifadə etməyiniz məsləhətdir.
Yox əgər VVindovsun explorerindən istifadə etməkdə qərarlısınızsa onda ftpyə daxil olarkən bu cür
daxil olun.
ftp://login@numune.az
bunan sonra sizdən parol soruşulacaq.
Sual 49. Salam, WordPress-də commentlərə reply edərkən iç-içə yazilir. Necə edə bilərəm ki, iç-içə
yazılmasın?
Cavab: Bu plugin-ə baxın, əsl mahiyyəti tvvittərvari REPLY yaratmaq olsa da, hər halda ola bilsin
ki sizin istəyi də yerinə yetirə bildi.
http://wordpress.org/extend/plugins/reply-to/screenshots/
Əgər konkret WordPress mövzusunda Reply edərkən iç-içə yazılmanı ləğv etmək istəyirsənsə, onda
gərək həmin hissəni mövzunun fayllarında tapıb, HTML-ində dəyişiklik edəsən.
style.css faylında “.commentlist .children li” selektorunu tapıb, ona “padding: 0;” xassəsini əlavə
edin və aşağıdakı kodu da həmin CSS faylına əlavə edin:
.commentlist .children li .avatar {
left: -56px;
}
Sual 50. Salam. Deməli, HTML-də konkret element və onun child elementləri var. Bu child
elementlərə bir dənədən bir eyni bir CSS class verilməlidir. Məncə JavaScript-lə bu child-ların sıra

27. 27
sayını təyin edib, sıra sayının tək və ya cüt olmasına uyğun olaraq lazım olan class-ı child elementə
add eləmək olar. Amma bilmirəm necə
Cavab: Özüm tapdım
jQuery qoşmuşdum, sadəcə $(‘.ads-reviews p:even’).addClass(“strp”); yazmaqla problem həll
olundu.
Bu kod .ads-reviews class-lı elementin (div) içində sıra sayı cüt olan p teqlərinə .strp class-ını
mənimsədir. Daha doğrusu, sıra sayı cüt olanlara mənimsətməli idi, mənə isə tək olanlar lazım idi
(1-ci, 3-cü, 5-ci və s.), ona görə əvvəl uyğun olaraq p:odd yazmişdim, amma nədənsə class-ın tətbiqi
2-ci p-dən başlayırdı, p:even yazanda istədiyim nəticəni aldım. Nə isə, fərq etməz, əsas odur ki,
işləyir
Bu elə CSS3-dəki :nth-child xassəsi ilə də alınırmış. Onu oxumuşdum, amma nəsə əvvəl onun
funksiysını başqa cür başa düşmüşdüm. Onsuz da :nth-child IE-də işləmir. Kodu bir az dəyişdim,
nəticədə “odd” ilə mən deyən nəticə alındı:
$(‘.ads-reviews p:nth-child(odd)’).addClass(“strp”);

28. 28
Cavablar e-junalı, E-Haci.net, © Oktyabr,2010. Say 2.