3. Burimet e Njësive Publike përbehen nga;
1. Fondi baze (kapitalin qe ka Njësia Publike.)
2. Grandet kapitale të brendshme dhe të jashtme
3. Rezervat që përfshijnë
a) Rezervat për investime kapitale nga fitimi i bartur
b) Rezervat nga rivlerësimi i aktiveve afatgjata materiale
Në Njësite publike jofitimprurëse’
4. Rezultati pozitiv nga zbatimi i buxhetit (Suficiti/tejkalimi i të
ardhurave rrjedhëse ndaj shpenzimeve rrjedhëse)
Në Njësit publike fitimprurëse
4. Rezultati financiarë pozitiv
- Fitimi i realizuar gjatë vitit
- Fitimi i bartur na vitet e kaluara
- Fitimi nga shitja e aktiveve afatgjata
3
4. 1. Fondi bazë
Përfaqëson burimet e mbulimit të aktiveve afatgjata që Nj,P, ka në
përdorim.
Vlera e këtij fondi në datën e bilancit është e barabartë me
vlerën e aktiveve afatgjata qe ka Nj, Publike te paraqitur
ne bilanc, si dhe një pjesë tjetër të inventarëve (stoqeve)
qe nuk janë amortizuar – Amortizimi i akumuluar.
Fondi bazë fillon të krijohet nga burimet e financimit te aktiveve
afatgjata të njësisë publike sapo fillon të kryej aktivitetin e saje.
Forma e pare kur çfaqet fondi baze ne Nj,P, është ajo e financimit
fillestar për sigurimin e aktiveve afatgjata (grantit kapital) i cili
bartet ne llogarinë e saj ne thesare
dhe kemi;
Llogaria ne thesare……………DEBI… 150.000 euro
Granti kapital ………………………… KREDI…. 150.000 euro
4
5. Pastaj kur zmadhohen burimet e veta te Njësisë publike krediton llogaria “Fondi
baze”
Kjo ndodhe vetëm kur njesia publike te kete perdor grantet kapitale dhe rezervat per
investime.
dhe kemi;
Grdantet kapitale …… DEBI…. 150.000 euro
Llogaria ne thesare …………..… KREDI… 135.000 euro
Fndi baze ……………..…………… KREDI…. 20.000 euro
Grandet kapital; janë llogari ndërmjetëse dhe përdoren kur njesive publike u jepen
financime ne mjete monetare ose ne forme te aktiveve (ne natyre).
Grantet kapitale kane disa veçori;
1. Përdoren vetëm për investime kapitale
2. Ato munde te jene te brendshme dhe te jashtme
3. Ato përfitohen ne forme monetare ose ne forme te aktiveve afatgjata (ne natyre)
4. Llogaria “Grante kapitale” është llogari ndërmjetëse (e përkohshme) e burimeve
te Njesise publike.
5. Llogaria “grante kapitale” shërben per te kontrolluar si ajne siguruar burimet e
finacimit te aktiveve aftagjata ne njesin publike.
Lëvizja (ndryshimet e kësaj llogarie “grante kapitale” tregon si eshte zbatuar buxxheti
5
I miratuar
6. Rezervat janë burime te veta te Njësisë publike fitim prurës te realizuara nga
rezultati financiare i realizuar ne periudhën kontabile dhe nga rezultati i
pritshëm i vitit. Teprica e bartur ose “suficiti”
1. Ato janë burime te përkohshme të cilat krijohen me vendime te vete
njësisë ekonomike
2. Ato kane destinacion te përcaktuar dhe përdoren kur plotësohen kushtet
per përdorimin dhe qëllimin e tyre
3. Ato shërbejnë si burime financimi te veprimtarisë rrjedhëse
(shpenzimeve rrjedhëse) dhe veprimtarisë se investimeve (shpenzime
kapitale)
Rezervat krijohen nga;
1. Fitimi i periudhës kontabël dhe
2. Fitimet e mbartura nga vitet e kaluara
Shembull i krijimit te rezervave;
Fitimi i periudhës kontabile ……………… 10.000 euro
Fitimet e mbartura nga vitet e kaluar …. 25.000 euro
Rezervat e krijuara ……………………………………………. 35.000 euro
6
7. Shfrytëzimi i rezervave, kontabilizimi I tyre;
Rezervat e krijuara ………… 20.000 euro
Mbulimi i humbjeve …………………………….... 5.000 euro
Te ardh, per finacimin e shpenz, rrjedhese … 5.000 euro
Te ardhurat per investime kapitale ……………. 5.000 euro
Fondi baze ……….………….………………………….. 5.000 euro
Rezervat njesia publike mund ti perdor edhe per mbulimin e detyrimeve ndaj te treteve
“Llogarit e pagueshme” qe vijne si rezultat i veprimtarise rrjedhese (borgjet e mbetura)
Shembull;
Rezervat per shpenzimet rrjedhese ………………. 5.000 euro
Te ardhurat per financimin e shpenzimeve rrjedhese ………… 5.000 euro
Pastaj kemi
Shpenzimet rrjedhese …………………………………. 5,000 euro
Furnitoret: Kreditore te ndryshem ………………………………… 5.000 euro
Dhe pagesen;
Furnitoret ………………………………………….… 5.000 euro
Llogaria ne thesare ……………………………………………………… 5.000 euro
Kjo teme me shume do t epasqyrohet ne kapitullin 7
7
8. Kemi theksuar se Njesia publike I krijon rezervat e saja ne dy menyra;
1. Nga fitimet e periudhes kontabel (gjate vitit)
2. Nga fitimet e bartura nga vitet e kaluara
Gjate perpilimit te bilancit te suksesit (Pasqyra e te ardhurave dhe
shpenzimeve) na paraqitet ana Debi me e madhe se ana kredi, dhe
per diferencen e paraqitur celim llogarin “Fitimet e mbartura” per
tu balancuar bilanci’
Shembull;
Llogaria e aktivit …… 35.000 euro
Llogaria e pasivit ………………….. 31.900 euro
Fitimi I mbartur “sugiciti”……… 3.100 euro
Keto rezerva Njesia publike pastaj ka te drejten e perdorimit te tyre per
aktivitetin e saje.
Kete pjese e kemi spjeguar me pare dhe e kemi demonstruar gjate
ushtrimeve
8
9. Detyrimet klasifikohen ne dy grupe;
1. Detyrime afatgjata dhe
2. Detyrime afatshkurtra
Detyrimet afatgjata
1. Huamarrjet nga nivelet e ndryshme qeveritare
2. Huamarrjet nga sistemi bankare
3. Huamarrjet ne letra me vlere
Detyrimet afatshkurtra klasifikohen ne;
1. Detyrimet ndaj furnitorëve
2. Detyrimet ndaj kreditoreve te ndryshëm
3. Detyrimet ndaj personelit
4. Detyrimet ndaj shtetit për taksa dhe tatime
5. Detyrimet ndaj sigurimeve pensionale dhe shëndetësore
6. Detyrimet ndaj njësive tjera publike
7. Huamarrjet afatshkurtra nga emetimin e bonove te thesarit
8. Huamarrjet nga nivelet e ndryshme te qeverise
9. Huamarrjet nga sistemi bankare
9
10. Huamarrjet e shtetit ose e borxhit publik klasifikohet sipas kritereve qe
pranohet ajo e që janë;
1. Huamarrje e origjinës së borxhit
2. Kriteri i afatit te shlyerjes
3. Kriteri i kombësisë se huamarrjes
Sipas kriterit te origjinës;
- Huamarrjet qe realizohen ne tregun financiarë me nënshkrim ne
publik, (blerja e obligacioneve)
- Huamarrjet qe realizohen me nënshkrim nga organizatat
financiare te vendit (bankat komerciale)
- Huamarrje qe realizohen me nënshkrime nga institucionet
financiare shtetërore ose nga shtetet e huaja (Banka
qendrore, Bankat e shteteve tjera)
10
11. Sipas kriterit te afatit te shlyerjes;
- Huamarrjet afatgjata apo afatmesme (huamarrja e
obligacioneve, dhe huamarrjet nga bankat e shtetit apo
bankat e huaja) dhe
- Huamarrjet afatshkurtra, (huamarrje nga emetimi i
bonove te thesarit dhe huamarrje tjera afatshkurtra)
Sipas kriterit te kombësisë kemi;
- Huamarrjet e brendshme qe përfaqësojnë huamarrjet
e realizuara ne tregun e brendshëm financiare dhe
- Huamarrjet e jashtme qe përfaqësojnë huamarrjet e
kontraktuara me qeverinë me arganizma tjerë
ndërkombëtare (bankat e jashtme
11
12. Marrja e huave afatgjatë nga qeveria qendrore pasqyrohet kështu’
“Llogaria e thesarit e qeverise” ………. 40.000 euro
Huamarrjet afatgjata …………………………… 40.000 euro
Debitimi i llogarisë se thesarit te qeverise pasqyron arkëtimin e huamarrjeve te
shtetit, ndërsa kreditimi Huamarrjet afatgjata tregon lindjen e detyrimit te
qeverise kundrejt huadhënësit,
.
I njëjti regjistrim kontabël behet edhe te huat afatmesme .
Pasqyrimi i pagesës se kësteve te huave’
Huamarrje afatgjata e maturuara (afati i pagesës) ….. 1.000 euro
Llogaria e thesarit e qeverise ………………………………….. 1.000 euro
Duhet pasur parasysh se marrja e huave shoqërohen edhe me interesin qe
duhet paguar dhe kemi;
Shpenzimet nga interesi I huamarrjeve afatgjata …… 100 euro
Llogaria e thesarit te shtetit ………………………………………. 100 euro
12
13. Ne funde te vitit pasqyrohet shuma vjetore e maturuar për
huamarrjen e cila duhet te mbyllet me llogarinë Huamarrjet
afatgjata “
Dhe kemi;
“Huamarrje afatgjate” …….. 6.000 euro
“Huamarrje afatgjate e maturuar”……….. 6.000 euro
Debitimi i llogarisë “Huamarrje afatgjata” e pakëson detyrimin
e krijuar me kreditimin e kësaj llogarie.
Pas këtij regjistrimi na paraqitet se saldo detyrimi i mbetur i
huamarrjes.
E njëjta forme e kontabilizimit vlenë edhe te huat afatshkurtra
13
