1. juli 2009
NR.6 Vensterlicht
De activiteiten van Hendriks Bouw en Ontwikkeling in het licht van vandaag
Hendriks-relatiedag: ruimte voor verandering!
Presentatie Dome-X, minisymposium en forum
Donderdag 23 april ging op het terrein van
Hendriks Bouw en Ontwikkeling in Oss de
bouw van het Woon- en KennisAtelier
Dome-X symbolisch van start. ‘Sym-
bolisch’, want eerst moet de vroegere
timmer- en kappenfabriek nog worden
gesloopt en de bouwvergunning worden
verleend. In de grote, feestelijk aan-
geklede fabriekshal woonden meer dan
250 gasten de Hendriks-relatiedag bij.
Motto: ruimte voor verandering!
Integrale aanpak
De genodigden woonden een minisym-
posium bij over integraal ontwikkelen,
ontwerpen en bouwen onder leiding van
Sybilla Dekker. Zij was niet alleen minis-
ter van Volkshuisvesting in de kabinetten
Balkenende II en III, maar ook directeur
van het Verbond van Ondernemers in de
Bouwnijverheid. Ze hield een inleiding
over de integrale aanpak van ruimtelijke
vraagstukken en leidde daarna deskundig
- met gevoel voor humor - een forum-
discussie.
het project De Rooise Zoom realiseert, Robin Har togh Heys van de Lier, TU-student, aankomend projectleider
Forumleden Michel Schrijvers, directeur van Schrijvers directeur Gebiedsontwikkeling en voorbereiding en ‘jong talent’.
In het forum zaten burgemeester Peter Elektrotechniek, dat zich gaat vestigen Strategie, Rob Haarmans, directeur van
Maas van Sint-Oedenrode, waar Hendriks in Dome-X, en drie ‘eigen’ mensen: het Bouwbedrijf en Cyrille Pennavaire,
Voorwoord INHOUD:
Ruimte om te handelen - De openingstoespraak
van Lambèr Hendriks
Als het slecht gaat met de economie is ‘afwachten’ geen optie. Juist in moeilijke
tijden moet je onderzoeken waar ruimte is voor mogelijkheden en vervolgens: - Samengevatte toespraak
handelen. Voor Hendriks is deze houding vanzelfsprekend. Ook al ver voor deze van Sybilla Dekker
moeilijke tijden waar we nu met z’n allen in zitten. We ontwikkelden bijvoorbeeld
plannen voor Dome-X, Domotica en Holland Virtueel. En gaan ze daadwerkelijk uit-
- Een verslag van de forum-
voeren. Hiermee kunnen we nog beter inspelen op de eisen van de toekomst en de
discussie
wensen van de woonconsument van morgen.
- Een uiteenzetting over
Dome-X
Ondanks ons sterke geloof in de toekomst, moeten we natuurlijk vaststellen dat
de situatie vandaag zorgwekkend is. Want de in aanbouw zijnde productievolumes - Een artikel over domotica
in de bouwbranche nemen af. Dat zal gevolgen hebben. Deze situatie zagen we al
aankomen. Mede daarom ontwikkelden we verkoopstimulerende producten onder - Een uitleg van drie- en
de noemer het Hendriks Prettig Kopen Plan®. Maar in ons eentje kunnen we het vierdimensionaal
sentiment in de markt niet ombuigen. Ook de overheden zullen meer moeten doen. ontwerpen
Lambèr Hendriks Lokaal is er wel wat beweging, de provincie is van goede zin en de rijksoverheid
Algemeen directeur heeft de Nationale Hypotheek Garantie-grens eindelijk opgehoogd! Laten we hopen - Verkoopbevorderende
Hendriks Bouw en Ontwikkeling dat iedereen de ruimte neemt om te handelen. maatregelen
112 09-HE-VENSTERLICHT[11druk].indd 1 14-07-09 10:52
2. 2 juli 2009
NR.6 Vensterlicht
Oud-minister Sybilla Dekker bij start van Dome-X over de kansen van integrale gebiedsontwikkeling:
‘Betrokkenheid en inbreng van alle
partijen goed regelen’
Vóór Sybilla Dekker het aanwezige
publiek haar visie op de kansen van in-
tegrale gebiedsontwikkeling gaf, ging
ze kort in op de economische crisis. ‘We
verkeren in een vertrouwenscrisis ten
aanzien van het systeem dat ons welvaart
schonk. Vertrouwen is het noodzakelijke
fundament voor duurzame organisaties
en de samenleving. We moeten af van
een systeem waarin aanzien teveel wordt
uitgedrukt in geld.’ Het gaat volgens haar
in de woningmarkt en de gebiedsontwik-
keling juist over vertrouwen tussen over-
heid en private partijen én vertrouwen
tussen overheden. ‘Dat vraagt kennis en
kunde om deze processen in te richten,
samen met verschillende partners.’
Nota Ruimte
Oud-minister Dekker herinnerde aan het
adagium van haar Nota Ruimte: centraal
wat moet, decentraal wat kan. Gebieds-
ontwikkeling is bij de uitvoering van de
nota de rode draad. Het is een manier van
werken waarbij de overheid niet langer in
een ivoren toren blauwdrukken maakt.
‘Bewoners, bedrijven, marktpartijen uit
de bouwwereld en maatschappelijke
organisaties zoals natuur en milieu-
organisaties komen zelf met ideeën en
projecten en voeren die ook zelf uit. Ik
ben ervan overtuigd dat deze aanpak
werkt.’
Parallel schakelen
Ze stelde vast dat we nog niet klaar zijn
met het proces van gebiedsontwikke-
ling. En dat we successen nodig hebben
om te laten zien dat het kan. ‘Integrale
projecten staan of vallen met heldere Elkaar committeren Onomkeerbare keuze Sybilla Dekker: ‘Een integrale aanpak
keuzes en het doorbreken van muren tus- Over de eerste stap: ‘Betrokkenheid en Haar tweede stap: ‘Onderneem actie voor betekent - zeker in deze tijd - dat er
sen overheid en marktpartijen, tussen inbreng van maatschappelijke organi- onomkeerbare implementatiestappen. vertrouwen moet zijn tussen de samen-
overheid en burgers en tussen ambtelijke saties en private partijen moeten per Dat is me uit het hart gegrepen. Maak in- werkende partners.’
diensten onderling. De oude planhiërar- project goed geregeld zijn. Alleen dan zichtelijk wanneer, wie, welke beslissing
chie moet doorbroken worden’, zei de is sprake van echte integrale gebieds- moet nemen zodat iedereen uiteindelijk
oud-minister. ‘Beslissers als rijk, provin- ontwikkeling. ’En wat de ruimtelijke het zijne kan doen en er onomkeerbare de bouwondernemer wordt geleverd.
cie en gemeenten moeten tegelijk aan één ontwikkeling betreft: ‘Vanaf de eerste keuzes gemaakt worden.’ Dat geeft voortgang, slagvaardigheid
tafel zitten én knopen doorhakken. Paral- schetsen met alle partijen nadenken, en flexibiliteit’, zei mevrouw Dekker.
lel schakelen dus, in plaats van na elkaar elkaar committeren aan een gebiedsvisie Integrale bouwproces
beslissen.’ en een uitvoeringsprogramma.’ Sybilla Dekker beperkte zich niet tot de En de banken….
kansen van integrale gebiedsontwikke- ‘Als de banken dan ook het vertrouwen
ling. Ze ging ten slotte ook nog in op het hebben om weer kredieten te verstrek-
‘Het gaat om het doorbreken van de
integrale bouwproces zelf. Vooraf moeten ken, dan komt de economie op gang en
in het overleg tussen gemeente en bedrijf wordt de woning(bouw)markt weer wat in
stagnatie en het stimuleren van de
de bouwregels en voorwaarden voor ver- beweging gezet’, aldus oud-minister
gunningverlening helder zijn. ‘De bouw- Sybilla Dekker.
ruimtelijke ontwikkeling voor groei en
ondernemer is verantwoordelijk voor de
kwaliteit. Hij stuurt het hele bouwproces
kwaliteit.’
integraal aan. De onderaannemers teke-
nen voor de kwaliteit die onder regie van
112 09-HE-VENSTERLICHT[11druk].indd 2 14-07-09 10:52
3. juli 2009
NR.6 Vensterlicht 3
Forumleden over gebiedsontwikkeling: IN PORTEFEUILLE
Open mind, duidelijkheid,
transparantie & samenwerken Een selectie van onze projecten
‘Wat is de eerste en de beste stap die je Cyrille Pennavaire zei dat integraal ont- rol, positie en wensen van de consument IN ONTWIKKELING
nu zou nemen bij gebiedsontwikkeling?’ werpen voor hem centraal staat. De drie- in het ontwikkel- en verkoopproces in de
Dat was de slotvraag van Sybilla Dekker dimensionale aanpak van ontwerpen en gaten houdt. En wat de woonlasten be- 142 appartementen en woningen
aan de forumleden op 23 april tijdens bouwen ziet hij helemaal zitten. Het ont- treft: ‘Een huis is in beginsel duurder als huur/koop Boschveld,
het minisymposium op de dag van de werpen in 3D geeft volgens hem minder er veel is geïnvesteerd in energiebespa- ’s-Hertogenbosch
presentatie van Dome-X. Ze bleken goed communicatieproblemen, meer tijdwinst ring en duurzaamheid. Banken moeten er
naar haar inleiding geluisterd te hebben, en een hogere kwaliteit. Hij werkt nu bij in gaan geloven dat de woonlasten daar-
want ‘open mind’, ‘duidelijkheid’, ‘trans- Hendriks aan de voorbereiding van door juist lager worden.’
parantie’ en ‘samenwerken’ waren de Dome-X en dát wordt volgens hem ook in
trefwoorden. dit opzicht het paradepaardje. Nul-energiewoning
Ook het publiek kon tijdens de forum-
Geen verborgen agenda’s Ict-technieken inbrengen discussie vragen stellen. Een architect
Burgemeester Peter Maas van Sint- Ook voor Rob Haarmans is integrale ont- vond dat de droom van een bouwer een
Oedenrode zei: ‘Beginnen met een open wikkeling de toekomst. ‘Als we ontwerp, nul-energiewoning zou moeten zijn en hij
mind, niet tégen elkaar maar mét elkaar.’ uitwerking en uitvoering in een 3D-model bepleitte om daar een deel van de omzet
Directeur Bouwbedrijf Rob Haarmans: inbrengen, kunnen we ook de faalkosten aan te besteden. Sybilla Dekker stelde 130 appartementen huur/koop
‘Transparant zijn en niet werken met ver- flink omlaag brengen. De bouw is redelijk vast dat hier nog een grote opgave ligt GGD-terrein, ’s-Hertogenbosch
borgen agenda’s.’ Directeur Gebiedsont- conventioneel en houdt vaak vast aan voor overheid en bedrijfsleven.
wikkeling Robin Hartogh Heys: ‘Het haar traditionele rol. De ict-technieken 15 woningen Kerkstraat, Riel
traject samen aangaan. De tijd nemen moeten we nadrukkelijk inzetten.’ De WVG frustrerend 28 app. Marius, Oss
om na te denken over het gemeenschap- aanwezigen kregen een filmpje te zien Iemand die zich met grondverwerving
pelijke doel.’ Michel Schrijvers van van de digitale bouwplaats, ontwikkeld bezig houdt, vond de Wet Voorkeursrecht
Schrijvers Elektrotechniek, die vast- door Holland Virtueel (zie ook het artikel Gemeenten, de WVG, een feodaal in-
stelde dat hij op het terrein van gebieds- op pagina 8), waarin alle beheersaspec- strument en frustrerend voor integrale
ontwikkeling een buitenstaander is, zou ten aan de orde kwamen: planning, kwa- samenwerking. Burgemeester Maas
beginnen met het ontwikkelen voor liteit, veiligheid, organisatie, financiën dacht daar anders over: ‘Destijds werden
toekomstige functionaliteiten. en informatie, maar dat ook een virtuele de lusten en lasten niet rechtvaardig ver-
rondleiding toonde. deeld. Bouwers betaalden niet mee aan
Waar leer je dat? bovenwijkse voorzieningen. Met de WVG 28 app. Arcis Vidêre, Cuyk
Sybilla Dekker startte met de forum- Uitvoeringtechnisch gebeurt dat wel.’ Sybilla Dekker: ‘Daar
leden te vragen naar hun visie op inte- ‘Kan dat wel, al die moderne techniek op waar het algemeen belang meespeelt,
grale ruimtelijke ontwikkeling. Robin de bouwplaats?’, vroeg Sybilla Dekker moet de gemeente iets te zeggen hebben.’
Hartogh Heys mocht het spits afbijten. Hij zich af. Cyrille Pennavaire: ‘Dat kan prima.
vond dat de opdrachtgever een grotere Het is alleen een uitvoeringstechnisch
rol moest krijgen bij het ontwikkelings- probleem.’ Cyrille onthulde de droom van
proces en samen met alle denkbare zijn baas Rob Haarmans. Die zou van-
partijen dient te ontwikkelen. ‘Maar waar achter zijn bureau met een joystick alle
leer je dat?’ vroeg hij zich af, ‘want er is bouwplaatsen in de gaten willen houden
geen opleiding voor gebiedsontwikke- en aansturen. Forumleden v.l.n.r. Robin Hartogh Heys,
ling.’ Peter Maas pleitte ervoor om vooraf Rob Haarmans, Michel Schrijvers, Peter
niet alles dicht te timmeren, maar een Duurzaamheid Maas en Cyrille Pennavaire.
heldere visie op een gebied te ontwikke- De discussieleidster miste het aspect
len en samen op zoek te gaan naar de duurzaamheid in de verhalen. Michel
wijze van invulling. Hij noemde de gang Schrijvers zei dat de duurzaamheid terug
van zaken bij de ontwikkeling van De te vinden is in de woonlasten, met name
Rooise Zoom als goed voorbeeld. bij energie- en onderhoudslasten.
‘Domotica is bij de aanleg wat duurder,
Paradepaardje maar tijdens het gebruik zie je de kosten
Michel Schrijvers moest eerst even fors dalen. Uiteindelijk kun je dertig
uitleggen wat domotica inhoudt (zie procent besparen op elektra en cv.’
ook het artikel op pagina 7). Hij vindt
dat domoticatechnieken integraal in de De consument
bouwplannen moeten worden opgeno- Inmiddels heeft Hendriks een verkoop-
men, in het belang van de bewoners. manager in dienst, die vanaf het begin de
Banken moeten geloven in lagere
woonlasten.
112 09-HE-VENSTERLICHT[11druk].indd 3 14-07-09 10:52
4. 4 juli 2009
NR.6 Vensterlicht
Beste bouwplaats van de regio
Bouwplaats
De Rooise Zoom ‘Als een vervolg op het Hendriks Prettig-
WonenPlan® hebben we het in de voor-
naam. Dat is Dome-X geworden’, aldus
Robin Hartogh Heys van de Lier, directeur
winterproof
bereidingsfase Hendriks PrettigWonen- Gebiedsontwikkeling en Strategie van
Centrum genoemd. Maar we wilden een Hendriks. ‘Dome is afgeleid van domus,
kernachtige, eigentijdse, aansprekende het Latijn voor huis. Dome heeft ook al-
les te maken met domotica, het begrip
voor alle denkbare elektronische zaken
die een woning veilig, comfortabel
en energiezuinig maken. De X staat
voor existeren, dus voor leven, en voor
alle extra’s die wij er gaan bieden. Maar
evengoed staat de X voor de x-factor, het
Zo veel mogelijk doorbouwen in de winter biedt zowel de bouwer als de opdracht-
‘iets’ dat zorgt voor extra aantrekkings-
gever voordelen. Maar daartoe moet je dan wel verletbeperkende maatregelen
kracht en uitstraling.’
nemen. Het Technisch Bureau Bouwnijverheid controleert of bouwers dat goed
doen. Hendriks Bouw en Ontwikkeling doet dat goed. Daarvoor ontvingen we een
Andere visie op bouwen
akkoordcertificaat, tevens werd onze bouwplaats van De Rooise Zoom in Sint-
‘Wij zijn al een paar jaar bezig met het
Oedenrode genomineerd als beste bouwplaats van de regio Brabant!
idee van wat nu Dome-X gaat worden’,
zegt Hartogh Heys. ‘Een huis kopen doe
je meestal niet zo vaak. De verkopende
partij mag daar dus best meer tijd en
aandacht aan schenken. Dat begint al in
de oriëntatiefase, dat krijgt een vervolg
bij het kiezen van meer- of minderwerk
Lambèr Hendriks onthult het Dome-X en domotica, bij de ondertekening van de
Woon-en KennisAtelier. koopakte, bij het volgen van het bouw-
Mooi werk
188 appartementen op een
binnenstedelijke locatie nabij
het centrum van Nijmegen.
Akkoordcertificaat
Het Technisch Bureau Bouwnijverheid bezocht afgelopen winter 250 bouwplaat-
sen in de regio Brabant en Limburg, waaronder een aantal van Hendriks Bouw en
Ontwikkeling. Het bureau checkte of de bouwplaats ‘winterproof’ was. Wanneer
een ondernemer heeft gedaan wat redelijkerwijs in zijn vermogen ligt om de bouw-
plaats ‘winterproof’ te maken, ontvangt deze een akkoordcertificaat.
Verletbeperkend
De bouwplaatsen van Hendriks Bouw en Ontwikkeling kwamen als beste uit de bus.
Daarbij werd de bouwplaats van De Rooise Zoom in Sint-Oedenrode genomineerd
als beste bouwplaats van de regio Brabant wat betreft verletbeperkende toepas-
singen. Denk hierbij aan de beschikbaarheid van winter/doorwerkkleding, begaan-
bare rijwegen en looppaden, tochtvrije arbeid, het vorstvrij houden van de bouw-
waterleidingen, het beschermen van materiaal en het plaatsen van afschermingen
op werkplekken.
Oorkonde
Hendriks kreeg hiervoor op 17 april 2009 op de bouwplaats van De Rooise Zoom
een oorkonde. Daarbij waren een aantal districtbestuurders van het FNV, een CAO-
onderhandelaar en een aantal mensen van het Technisch Bureau Bouwnijverheid
aanwezig.
Het project De Rooise Zoom ligt aan de A50. Hier verrijzen drie karakteristieke nieuw-
bouw kantoorvilla’s voor de verhuur. Achter de geluidswal ontstaat een prachtige
woonwijk met een overzichtelijke schaal en een groen karakter. Meer informatie?
www.rooisezoom.nl
112 09-HE-VENSTERLICHT[11druk].indd 4 14-07-09 10:53
5. juli 2009
NR.6 Vensterlicht 5
IN PORTEFEUILLE
proces, bij de oplevering en bij de na- en ruimte. Schrijvers Elektrotechniek en nische universiteiten met ons en met
zorg. Daarom vindt de aspirant koper en Holland Virtueel zijn daar voorbeelden derden brainstormen over duurzaamheid
later de koper in Dome-X onze afdelingen van. Schrijvers brengt in Dome-X een en energie. Of dat we met banken en andere Een selectie van onze projecten
Projectontwikkeling, Installatietechniek, domotica-designcenter onder, Holland hypotheekverstrekkers praten over de
Onderhoud en Beheer en Kopersbegelei- Virtueel laat ons straks driedimensionaal relatie tussen de hogere kostprijs en de
ding, maar desgewenst ook de makelaar door een woning lopen. Het zijn activitei- lagere woonlasten én hun positie daarin. IN UITVOERING
en de notaris. Dome-X is het resultaat van ten die passen bij de nieuwe slogan die Kortom, de ondertitel van Dome-X is niet
een andere visie op bouwen, een visie wij vanaf nu gebruiken: Hendriks maakt voor niets ‘Woon- en KennisAtelier’. We 30 patiowoningen + 84 appartementen
waarin de klant meer dan ooit centraal ruimte om te leven.’ willen de kennis van externe specialisten Het Geerke, ’s-Hertogenbosch
staat.’ graag combineren met de kennis die we
Woon- en KennisAtelier zelf inbrengen. Daar hebben we in Dome-X
Kennis en inspiratie Maar ook op andere wijze kan Dome-X met presentatie- en vergaderruimtes ook
Hartogh Heys benadrukt dat in Dome-X méér gaan betekenen. Hartogh Heys fysiek de mogelijkheden voor. Het wordt
ook externe partijen welkom zijn. ‘Op denkt aan conferenties, workshops, ate- ook de plek waar woningcorporaties, zorg-
die manier kunnen we inspiratie opdoen liers. ‘Ik kan me bijvoorbeeld voorstellen instellingen en onderwijsinstituten zich
en met elkaar kennis delen over wonen dat studenten van hogescholen en tech- kunnen oriënteren.’ nieuwbouw Hooghuis lyceum, Oss
188 appartementen locatie Hessenberg,
Ontwerp Nijmegen
‘Ook externe partijen zijn welkom in
Architect Gerard van Ede uit Arnhem heeft
een modern en efficiënt gebouw ontwor- 82 woningen en 3 kantoortorens locatie
De Rooise Zoom, Sint-Oedenrode
Dome-X. Dan kunnen we inspiratie
pen, dat de volledige instemming kreeg
van de gemeentelijke commissie voor
opdoen en kennis delen over wonen
Wonen, Openbare Ruimte en Milieu en
van welstandstoezicht. Wie straks over de
en ruimte.’
Havenstraat het bedrijventerrein Elzen-
burg nadert, kan niet om Dome-X heen…
135 appartementen c.q. woonwerk-
woningen en 3 commerciële ruimten huur/
koop. Blok C Hinthamerpoort,
’s-Hertogenbosch
Nieuwbouw De Rooi Pannen (school),
Tilburg
55 woningen Boekel
21 eilandwoningen, Beuningen
115 appartementen Maas-Waal,
Nijmegen
Dome-X Woon- en KennisAtelier, Oss
161 woningen Huurlingse Dam,
Wijchen
Renovatie 128 + 12 woningen Abersland/
Elsland Wijchen
Renovatie 74 woningen Boschpoort, Oss
112 09-HE-VENSTERLICHT[11druk].indd 5 14-07-09 10:53
7. juli 2009
NR.6 Vensterlicht 7
Domotica-designcenter in Woon- en KennisAtelier Dome-X
‘De intelligente woning weet dat je
thuis komt én wat je wenst’
‘Domotica vanaf de voorbereiding van de Gebruiksvriendelijk systeem
nieuwbouw tot en met de nazorg integraal In auto’s is dat al een feit, legt Schrijvers
meenemen. Dus vanaf de bestekfase tot uit. ‘Als het contact aanstaat, werken alle
en met de serviceverlening in de jaren functies en is alles op één display af
na de oplevering.’ Dat is volgens Michel te lezen. Maar in onze woning zijn we de
Schrijvers in het kort de bedoeling van de hele dag aan het schakelen om beveili-
samenwerking waartoe Hendriks Bouw ging, verlichting, verwarming, keuken-
en Ontwikkeling en Schrijvers Elektro- apparatuur, computer, tv en audio aan-
techniek in 2008 besloten. Die samen- of uit te zetten. Domotica integreert en
werking resulteert in 2010 in de huisves- combineert alle functies tot één gebruiks-
ting van Schrijvers in Dome-X, het nieuwe vriendelijk systeem, levensloopbesten-
Woon- en KennisAtelier van Hendriks. dig, gemakkelijk uit te breiden en aan te
passen aan toekomstige wensen. Het ver-
Intelligente woning schil met de auto? Een auto daalt, maar
Domotica is het overkoepelende begrip een huis met domotica stijgt in waarde!
voor alles wat in een woning, kantoor, En met domotica kan het energieverbruik
school of zorgcentrum via elektronische dertig procent omlaag ten opzichte van de
weg bijdraagt aan optimale veiligheid, conventionele installaties. Die zijn tech-
comfort en beperking van het energie- nisch in feite al honderd jaar hetzelfde.’
verbruik. Schrijvers: ‘In de intelligente
woning zijn alle apparaten en installa- Domotica-designcenter
ties met elkaar én met de buitenwereld In Dome-X van Hendriks gaat Schrijvers
verbonden. En: je kunt ze bedienen met een domotica-designcenter inrichten
één toets, via een afstandsbediening of met aparte ruimtes voor de diverse doel-
via een touchscreen. Je kunt het zo rege- groepen. Want particulieren en woning-
len, dat de woning als het ware weet dat corporaties hebben andere wensen dan
je thuis komt en zich aanpast aan je be- zorginstellingen en scholen. ‘De poten-
hoeftes van dat moment.’ tiële koper van een woning krijgt er voor-
lichting over wat domotica voor hem kan Michel Schrijvers laat in Dome-X zien hoe
betekenen op het gebied van energie, be- middels domotica een huis zich met één
dieningsgemak, luxe, comfort, veiligheid druk op de knop aanpast aan de behoef-
en multimedia. Op een aparte bestek- ten van de bewoner.
tekening worden alle mogelijkheden aan-
gegeven en toegelicht. Erg duidelijk voor meer is dan de buitenlamp, het geluids-
de belangstellende’, zegt Schrijvers. alarm en de rookmelder. En dat comfort
ook alles te maken heeft met klimaat-
KNX-protocol beheersing, zonwering en ventilatie. Verder
Schrijvers Elektrotechniek werkt binnen vertelt hij dat de levensloopbestendig-
het KNX-protocol, het communicatie- heid van domotica kostenvoordelen biedt
protocol voor netwerken in intelligente bij onderhoud of verbouwing. En wat gaat
gebouwen. Dat werd in 2003 wereldwijd het kosten? Schrijvers: ‘Voor ieder budget
ingevoerd. Circa honderdvijftig toonaan- is er een domotica-pakket op maat. Vanaf
gevende fabrikanten hebben zich er bij circa vijftienhonderd euro kun je al een
aangesloten. Schrijvers: ‘Het KNX-proto- domotica-infrastructuur in je woning
col voor domotica betekent dat het een hebben. Maar eigenlijk geldt: er is heel
veilige en goede investering is.’ veel mogelijk op domotica-gebied om
Er is heel veel mogelijk op domotica-
ruimtes optimaal leefbaar te maken.’
Showroom
gebied om ruimtes optimaal leefbaar
In zijn huidige showroom aan de Willaert-
straat toont Michel Schrijvers enthousiast
te maken.
hoe ‘het’ in de praktijk allemaal werkt.
Hij laat zien dat domotica-veiligheid veel
112 09-HE-VENSTERLICHT[11druk].indd 7 14-07-09 10:53
8. 8 juli 2009
NR.6 Vensterlicht
Hendriks Bouw en Ontwikkeling en KPE starten Holland Virtueel
Digitale bouwplaats met extra
dimensie reduceert kosten
4D: het voorlopig ontwerp komt vanaf
het uitzetten van de bouwplaats tot en
met de oplevering tot leven op je scherm.
Dit is werkelijkheid bij de toepassing van
het 4D-systeem van Holland Virtueel.
Dat is de naam van de onderneming die
Hendriks Bouw en Ontwikkeling en het
Kenniscentrum voor Projectadvisering en
Ruimte voor verandering
Educatie (KPE) hebben opgericht om de
4D-techniek voor de bouw- en vastgoed-
Hendriks verandert continu.
branche verder te ontwikkelen.
Vroeger, in 2008 én in de komende
jaren. Onder andere door Dome-X,
Factor tijd
Holland Virtueel, Domotica en
Driedimensionaal ontwerpen - in 3D dus
Integraal Energetisch Ontwerpen.
- is bekend. Maar vierdimensionaal, 4D?
Wat moeten we ons daarbij voorstellen?
U leest het in ons jaarverslag over 2008:
‘De vierde dimensie is de factor tijd’, zegt
Ruimte voor verandering
algemeen directeur Lambèr Hendriks. Hij
opent zijn laptop en tovert de bouwplaats
Heeft u geen jaarverslag ontvangen, dan
van het in uitvoering zijnde appartemen-
kunt u deze telefonisch of per mail bij ons
tencomplex Bospark in 4D op het scherm.
aanvragen.
‘Kijk, hiermee kun je zien in welke week
we hoever gevorderd dienen te zijn. En
hoeveel man eigen personeel en hoeveel
mensen van onderaannemers je in die
week nodig hebt. Met daarbij alle belang-
rijke details waarmee het in de praktijk
wel eens mis kan gaan. Dat kun je alle-
maal prima op papier zetten - en dat
blijven we ook doen - maar nu kunnen we Ondersteuning Beuningen. We zien op de laptop hoe COLOFON
het ook op een heel duidelijke manier Na een uitgebreide presentatie en twee de digitale bouwplaats in gereedheid
zichtbaar maken. Hiermee lopen we pilotprojecten waren de directieleden, wordt gebracht, directieketen worden ge- Ontwerp, redactie en realisatie:
landelijk voorop!’ diensthoofden, projectontwikkelaars plaatst, de bouwplek wordt uitgezet, de Fundament All Media
en projectleiders van Hendriks direct plaats voor de bemaling wordt bepaald,
Digitale bouwplaats enthousiast. Lambèr: ‘We hebben be- het grondwerk wordt uitgevoerd, enzo- Tekst:
Directeur Ron Koenen van KPE uit Maas- sloten voortaan elk nieuwbouwproject voorts… tot en met het plaatsen van het Jos Neomagus
tricht: ‘Om het formeel te zeggen: Holland ook in 4D uit te werken. Na goedkeuring dak en het leggen van de dakpannen. En
Virtueel ontwikkelt innovatieve informa- kunnen we het voorlopig ontwerp steeds wordt aangegeven hoeveel eigen Fotografie:
tiedragers om het bouwproces te kunnen binnen enkele weken in 4D op onze mensen en hoeveel medewerkers van Wim Roefs, Marcel Willems
managen vanaf initiatief tot oplevering. computer hebben. Het systeem onder- derden moeten worden ingezet. Het huis
Die informatiedragers kun je gebruiken steunt alle betrokkenen, op het kantoor groeit in twaalf stappen, gelijk aan twaalf Drukwerk:
als communicatiemiddel tijdens de ver- én op de bouwplaats, bij de ontwikkeling weken, voor onze ogen. We kunnen het S&B Druk
schillende fases van het bouwproces. De en de uitvoering. Dat geldt voor de ook van alle kanten bekijken, omdat we
digitale bouwplaats is een voorbeeld van planning en de inzet van personeel, maar het 360 graden kunnen draaien. Van elke
zo’n informatiedrager. Holland Virtueel wil ook voor de detaillering en de veilig- denkbare situatie zijn tachtig afbeeldingen
aantonen dat het gebruik van dit systeem heidsinstructies. En straks nemen we beschikbaar. We kunnen naar behoefte
leidt tot bedrijfsmatige en projectmatige er natuurlijk ook zaken als domotica in in- en uitzoomen, details bekijken van de Vensterlicht is een periodieke uitgave
kostenreductie.’ Lambèr: ‘En dan hebben mee.’ fundering, de geveldragers, het dak, de voor de relaties van Hendriks Bouw
we het bijvoorbeeld over efficiënter werken garage, de douchebak en noem maar op. en Ontwikkeling.
en minder faalkosten. Die kosten kunnen 360 graden
met dit systeem vier tot vijf procent lager Een van de twee pilots betreft een vrij- Animaties Hendriks Bouw en Ontwikkeling
uitvallen.’ staande woning die gebouwd wordt in Animaties maken het mogelijk dat we ook Kanaalstraat 12
virtueel door de woning kunnen wandelen, 5347 KM OSS
virtueel over de bouwplaats gaan en zelfs T 0412 66 94 44
Met Holland Virtueel kun je virtueel de wijk bekijken. ‘Te zijner tijd
zetten we 3D-visualisaties in Dome-X
info@hb-oss.nl
www.hendriksbouwenontwikkeling.nl
virtueel het bouwproces volgen, natuurlijk ook in als instrument voor
de bevordering van de verkoop. Dan
door de woning wandelen én de brengen we daarmee voor de consument
zijn toekomstige woonruimte virtueel tot
‘Hendriks maakt ruimte om te leven’
wijk bekijken. leven’, zegt Lambèr Hendriks.
112 09-HE-VENSTERLICHT[11druk].indd 8 14-07-09 10:53