kafsha ime e preferuar

2. • Luani është një kafshë e fortë, dhe ndryshe
njihet si "Mbret i Kafshëve". Emrin "Mbret i
Kafshëve", luani e ka përfituar në bazë të
sjelljeve të tij. Nga sjelljet e tija shumë të
njohura, është ngrënia e gjahut të gjuajtur
vetë dhe mos-ngrënia e gjahut të gjuajtur nga
të tjerët. Të sulmuarit e gjahut nuk e bën
prapa shpine por gjithmonë në përballë, si
dhe më kryesorja është se është në gjendje të
sulmoje të gjitha kafshët.

3. Fosili lion-si është i njohur nga Laetoli
në Tanzani dhe ndoshta është 3,5
milionë vjet e vjetër, disa shkencëtarë
kanë identifikuar materiale si Panthera
leo. Këto shënime nuk janë të mirë-
arsyetuar, dhe të gjitha që mund të
thuhet është se ata i përkasin një felid
Panthera-si. Të dhënat më të vjetra
konfirmoi të Panthera leo në Afrikë
janë rreth 2 milion vjet më të RINJE.

4. • Të afërmit e afërt e luanit janë specie të tjera
Panthera: tigër, jaguar, dhe leopardi.
Morfologjike dhe studimet gjenetike tregojnë
se tigër ishte i pari prej këtyre llojeve të fundit
të ndryshojnë. Rreth 1.9 milion vjet më parë
jaguar branched jashtë grupit e mbetur, e cila
përmbante paraardhësit e leopard dhe luanit.
Luanit dhe leopardi ndarë më pas rreth 1 to
1.25 milion vjet më parë nga njëri-tjetri.

5. • Panthera leo veten evoluar në Afrikën në mes të 1
milion e 800.000 vjet më parë, para se të
përhapet në të gjithë rajonin Holarctic. Ajo u
shfaq në Evropë për herë të parë 700.000 vjet më
parë me specia Panthera leo fossilis në Isernia në
Itali. Nga kjo rrjedh luan më vonë Shpella Lion
(Panthera leo spelaea), e cila u shfaq rreth
300.000 vjet më parë. Gjatë epoka e akullnajave e
sipërme e përhapjes luanit të Veriut dhe Amerika
e Jugut, e zhvilluar në Panthera leo atrox, Lion
amerikan Luanët. [15] vdiq në Euro-Azi dhe
Amerika veriore në fund të glaciation fundit, rreth
10.000 vjet më parë; kjo mund të ketë qenë e
mesme në zhdukjen e megafauna epoka e
akullnajave.

6. • Fosili më i vjetër i luanëve është gjetur në Leatoli
në Tanzani dhe është rreth 3,5 milion vjet i vjetër
dhe disa shkencëtare e kanë quajtur këtë material
pantera leo. Këto të dhëna nuk janë shumë të
sakta megjithatë ne na mbetet të themi që
materiali i gjetur ngjasonte me gjininë pantera.
Fosilet më të vjetra që janë në gjetur në Afrikë janë
rreth 2 milion vjet të vjetra. Speciet më të përafërta
me luanët janë tigri, jaguari edhe leopardi.
Studimet gjenetike kanë dhëne informacion që tigri
ka qenë i pari nga këto specie që divergjoi. 1,9
milion vjet më parë jaguari u largua nga grupi i cili
përbehej nga leopardë edhe nga luanë. Luanët
dhe jaguarët u ndanë nga njeri tjetri rreth 1,25
milion vjet më parë. Pantera leo si gjini u shfaq për
herë të parë në Afrikë rreth 1 milion vjet më parë
dhe u shfaq për herë të parë në Evrope rreth
700.000 vjet me pare

7. Mbas tigrit luani është kafsha grabitqare e tretë në botë
për nga madhësia dhe e para në kontinentin e Afrikës.
Një luan mashkull ka gjatësinë e trupit 170–250 cm, një
lartësi nga toka deri tek fundi i krahëve 120 cm,ka një
bisht me gjatësi rreth 1 m dhe mund të bëhet i rëndë
deri në 225 kg.
Luanesha e ka gjatësinë e trupit 140–175 cm, një lartës
deri në 1 m dhe bishti i tyre ka rreth 85 cm gjatësi.
Pesha e një luaneshe mund të jetë deri në 150 kg.
Normal një luan është më i lartë se një tigër por është
më i shkurtër. Në kopshte zoologjike një luan si pasojë e
ushqimit shumë të mirë mund të arrijë një peshë rreth
300 kg.

8. .

9. • Shëndeti i luanëve
• Luanët e rritur nuk kanë predatore, ata vdesin
duke u sulmuar nga njerëzit ose nga luanët e
tjerë. Luanët meshkuj janë me agresore në
lidhje me dyluftimin që bëhet misis dy luanëve
meshkuj. Në fakt edhe pse një luan mund të
jetojë deri në 15-16 vjet ai e arrin këtë vetëm
duke shmangur sulmet nga rivalet e tjerë, por
shumica e luanëve meshkuj nuk jetojnë më
shumë se 10 vjet. Kjo është arsyeja pse luanët
meshkuj kanë jetëgjatësinë më të vogël se të
femrave, gjithsesi të dyja sekset mund të
vriten nga luanë të tjerë rivale.