2. Spis treści
5 Rozwijać biznes, szukać oszczędności
czy chronić środowisko naturalne?
8 Rynek nowoczesnych usług biznesowych
to prawdziwie polska specjalność!
11 Korzyści w dobie kryzysu
14 Działania w obszarze kosztów pracy
w okresie spowolnienia gospodarczego
16 Polityka rachunkowości – drogowskaz
dla firmy
19 Outsourcing pod całkowitą kontrolą
21 Swoboda przedsiębiorczości
22 Możliwości zatrudnienia, czyli sześć
sposobów na zaangażowanie pracownika
29 Zarządzanie zespołem złożonym
z indywidualności
2 PLUS
3. Outsourcing rachunkowości
Drodzy Czytelnicy,
warto próbować odpowiedzieć na ważne pytania:
czy troska o zrównoważony rozwój przedsiębiorstwa
może, czy raczej musi przynieść korzyści oraz
czy menedżerowie są już gotowi do wykorzystania
możliwości tkwiących w budowaniu nowoczesnych
relacji z otoczeniem? I czy są oni przygotowani na
przyjęcie usług biznesowych w wersji „upgrade 3.0”?
Rynek nowoczesnych usług biznesowych przybiera
rozmiary, które zmuszają do jednoznacznej oceny
potencjału uwalnianego przy jego wykorzystaniu.
Menedżerowie niezauważający zmian w organizacji
otoczenia biznesu nie osiągną możliwie najlepszego
wyniku lub przegrają z konkurencją.
Dynamiczne firmy, aby zająć czołowe miejsce
w biznesie, są zmuszone inwestować i zmieniać
się w sposób zrównoważony i stały. Z tego powodu
potrzebują elastycznego środowiska biznesowego,
w tym regulacji prawnych podnoszących bezpieczeństwo
współpracy z partnerami biznesowymi, a także swobody
operacyjnej i nowoczesnych rozwiązań organizacyjnych.
Niniejsze wydanie magazynu „PLUS” zawiera
artykuły sygnalizujące praktyczne źródła wzrostu wartości
firmy. Autorzy kierują uwagę na miękkie instrumenty
zarządzania przedsiębiorstwem, które w długiej
perspektywie przynoszą wymierne korzyści.
Życzę interesującej lektury.
Katarzyna Banach
Partner Zarządzający
PLUS 3
4.
5. Outsourcing rachunkowości
Rozwijać biznes, szukać
oszczędności czy chronić
środowisko naturalne?
Obecna sytuacja biznesowa kanały komunikacji. Tak realizowana usługa umożliwia
pracę praktycznie przez 24 godziny, siedem dni
wymusza na przedsiębiorcach w tygodniu. Wykorzystanie nowoczesnej techniki
poszukiwanie oszczędności pozwala na większą automatyzację procesów wewnątrz
firmy, umożliwiając tym samym redukcję kosztów
i stawia coraz wyższe wymagania. oraz efektywniejsze wykorzystanie czasu i potencjału
ludzkiego.
Są one związanie m.in. ze wzrostem znaczenia Oszczędność powstaje w tym przypadku poprzez
zaawansowanych i innowacyjnych technologii, wykorzystanie pracy zdalnej w kontaktach firmy
które determinują procesy ekonomiczne. Dodatkowo z dostawcą usług outsourcingowych. Obecna
jednym z głównych trendów współczesnego świata technologia skraca etapy tworzenia, obiegu
jest połączenie innowacyjnych rozwiązań z troską dokumentacji oraz wykorzystania wiedzy o sytuacji
o środowisko naturalne. O tym, że warto być firmy, daje również możliwość optymalnego ułożenia
ekologicznym, przekonują także kampanie społeczne. procesów spółki, które zostają wydzielone poza
Czy jest jednak możliwe, aby jednocześnie się przedsiębiorstwo. Przykładem może być obieg
rozwijać, oszczędzać i być ekologicznym? dokumentów księgowych, np. elektroniczna faktura
Pomimo, iż wiemy, że firmy wykorzystujące zakupu. Wykorzystując pracę zdalną, możliwe
ekologiczne rozwiązania są lepiej postrzegane i łatwiej jest jej automatyczne zarchiwizowanie, akceptacja
im nawiązać współpracę z partnerami zagranicznymi, oraz zapisanie w kolejnych etapach w księgach
ceniącymi przyjazne dla środowiska, to jednak jest to rachunkowych, a odpowiedzialność za nie ponosi
za mało. dostawca usług outsourcingowych. Wykorzystując
Czy powinniśmy, parafrazując Adama Smitha pracę w trybie on-line, podgląd zarchiwizowanego
– który twierdził, iż nakłonienie ludzi do pomocy dokumentu w tym samym czasie mogą mieć osoby
jest bardziej prawdopodobne, kiedy odwołamy z innych działów i przebywające w różnych biurach.
się do ich egoizmu – opierać się na „dbałości Praca zdalna w zakresie usług outsourcingu
o własny interes”, zamiast liczyć na życzliwość? rachunkowości daje nieograniczone możliwości.
Raz wystawiony czy zeskanowany i zapisany w systemie
Większość przedsiębiorców postępuje właśnie dokument przekazywany jest do wyznaczonych
w taki sposób i odnosi sukcesy. Często dbałość komórek administracyjno-księgowych, które
o środowisko, które jest dobrem wspólnym, staje mogą znajdować się na drugim końcu świata.
się jedynie efektem ubocznym takiego działania. Wykorzystywanie tego rozwiązania w dużych centrach
Nieustanny postęp technologiczny kreuje nowy księgowych pozwala na równoległą pracę kilku osób.
rodzaj usług i łączy specjalistyczną wiedzę z nowoczesną Pracownicy nie czekają, aż dokument zostanie przesłany
formą jej przekazu. W ramach intensywnie pocztą lub przyniesiony osobiście. Następuje więc
rozwijającego się rynku usług outsourcingowych duże zwiększenie wydajności pracy osób biorących udział
znaczenie ma forma kontaktu oraz przekazywania w procesie. Poprzez eliminację papierowego obiegu
danych. Zapomina się o faksach czy tradycyjnej dokumentów, zauważalne jest w firmach zmniejszenie
poczcie, a ich miejsce zastępują poczta elektroniczna zapotrzebowania na papier, materiały eksploatacyjne
i komunikatory internetowe, które stanowią szybkie (np. drukarki, ksera) oraz energię.
PLUS 5
6. Sprawozdanie na temat działalności CSR, procentowa liczba przedsiębiorstw (globalnie w regionach)
Ameryka Pn.
Globalnie
Obecne raportowanie na temat
CSR / zrównoważonego rozwoju
Unia Europejska działalności
Zgadzam się, że zgłaszanie
informacji niefinansowych
powinno być zintegrowane
0% 20% 40% 60% 80% 100% ze sprawozdawczością finansową
Źródło: Grant Thornton IBR 2011
Dodatkową korzyścią wykorzystania technologii w Ameryce Łacińskiej przygotowuje sprawozdanie
w postaci elektronicznego obiegu dokumentów na temat CSR, w porównaniu z zaledwie 17%
oraz teleinformatycznych możliwości kontaktu przedsiębiorstw w Ameryce Północnej. Na poziomie
(wideokonferencje, telekonferencje) jest możliwość krajowym, odsetek firm stosujących tego typu
odbywania spotkań bez wychodzenia z biura praktyki waha się od 70% w Meksyku do zaledwie
i ponoszenia kosztów podróży. I tu także w pośredni 7% w Japonii.
sposób kształtuje się wpływ na stan środowiska. Zdarza się, iż do działań proekologicznych firmy
Wraz z rozwojem techniki przybywa także zmuszane są poprzez odpowiednie akty prawne,
ekologicznych rozwiązań. Niektóre z nich np. w zakresie gospodarowania odpadami.
wykorzystywane są świadomie, np. wdrażanie W tym przypadku sytuacja wygląda zdecydowanie
zasad CSR (Corporate Social Responsibility). lepiej, bo rozwiązania prawne są opłacalne.
W zakresie produkowanych przez przedsiębiorcę
CSR to społeczna odpowiedzialność odpadów, ten kto je segreguje, płaci mniej.
biznesu, która polega na tym, że firmy Jak wynika z badań przeprowadzonych przez
poprzez prowadzone działania pomagają Grant Thornton International Business Report,
dobrowolnie, albo zakładając fundacje, wdrożenie inicjatyw korzystnych dla środowiska
albo chroniąc środowisko. może również pomóc przedsiębiorstwom ograniczyć
koszty. Inwestycje w gospodarkę odpadami, poprzez
Raportowanie działalności CSR jest narzędziem, wprowadzenie udogodnień w zakresie segregacji,
które przedsiębiorstwa mogą wykorzystywać recyklingu czy zachęcanie pracowników
w kontaktach rynkowych z klientami. Zdarza się, do zmniejszenia ilości druków lub stosowanie
iż kontrahenci, z którymi współpracują firmy, rozwiązań zmniejszających zużycie energii
oczekują prowadzenia operacji zgodnie z surowymi (telekonferencje, zmiana oświetlenia) oferują
wytycznymi CSR. wymierne oszczędności w długim okresie. Istnieje
Badanie przeprowadzone przez Grant Thornton ścisła korelacja między krajami, w których
wykazało, że jedna czwarta firm na całym świecie przedsiębiorstwa poprawiają efektywność
przygotowuje raport na temat CSR. Część firm energetyczną i prowadzą lepszą gospodarkę
wykorzystuje połączenie finansowych i niefinansowych odpadami. Najbardziej aktywne w działaniach
informacji w jednym sprawozdaniu, natomiast proekologicznych są firmy z Wielkiej Brytanii
większość przedstawia je za pomocą oddzielnego i Irlandii oraz z Filipin. Jednak te same korzyści
sprawozdania. Występują jednak pewne różnice nie wydają się jeszcze przekonujące dla szybko
regionalne: ponad połowa przedsiębiorstw rozwijających się gospodarek Turcji, Indii i Rosji.
6 PLUS
7. Korelacja między gospodarowaniem odpadami a efektywnością energetyczną
100%
Filipiny
90%
Wielka Brytania
Botswana
Hiszpania Irlandia
80% Nowa Zelandia
Afryka Pd. Taiwan
Kanada
Australia Malezja
Singapur Tajlandia
70% Meksyk
Francja Chile Hong Kong
Szwecja
Brazylia Stany Zjednoczone Chiny
60% Belgia Finlandia
Polska Szwajcaria
Globalnie Holandia
Argentyna
50% Zjednoczone Emiraty Arabskie Dania
Grecja
Japonia
40%
Gruzja Niemcy
30%
Rosja
Indie
20% Armenia
Turcja
10% Wietnam
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Źródło: Grant Thornton IBR 2011
Wraz z rozwojem techniki przybywa
także ekologicznych rozwiązań.
Niektóre z nich wykorzystywane
są świadomie, np. wdrażanie zasad
Corporate Social Responsibility.
Kinga Lasota-Kielan
Menedżer Administracyjny
PLUS 7
8. Outsourcing rachunkowości
Rynek nowoczesnych usług
biznesowych to prawdziwie
polska specjalność!
BPO ITO SSC R&D KPO
Rynek nowoczesnych usług biznesowych W Europie Środkowo-Wschodniej Polska
to polska specjalność! jest zdecydowanym liderem pod względem
Świat rozpoznaje Polskę jako lidera w sektorze wielkości zatrudnienia w omawianym sektorze.
usług biznesowych. W raporcie firmy Tholons W 2. kwartale 2012 r. w kraju działało 350 centrów
z 2012 r., Kraków zajął 11. pozycję wśród usług z kapitałem zagranicznym należącym do ponad
najbardziej atrakcyjnych lokalizacji dla outsourcingu 240 inwestorów. Średnioroczny wzrost zatrudnienia
usług biznesowych na świecie, wyprzedzając inne w sektorze w latach 2008‒2011 utrzymuje się
miasta w Europie Środkowo-Wschodniej, m.in. tu na poziomie ponad 20% i charakteryzuje się
Pragę, Budapeszt i Brno. Nota przyznana największą stabilnością wśród wszystkich państw
Krakowowi odpowiada 1. miejscu na świecie regionu. Obecnie polskie centra usług zatrudniają
w grupie wschodzących lokalizacji dla outsourcingu blisko 38% pracowników sektora na obszarze
usług biznesowych. Europy Środkowo-Wschodniej. Zdaniem Marka
Kryzys prawdopodobnie przyniósł tu nowy biznes, Grodzińskiego (ABSL), na uwagę zasługuje fakt,
outsourcing. Po dziesiątkach lat poszukiwań Polska że przyrost zatrudnienia w sektorze w analizowanym
ma swoją specjalizację biznesową i jest w czołówce regionie wynika m.in. z ustabilizowanej pozycji
globalnych liderów. Grupa Everest uznała nasz kraj nearshoringu (outsourcing świadczony na tym
za najbardziej dojrzałą lokalizację offshoringową samym kontynencie) jako części strategii
w Europie i jedną z pięciu czołowych na świecie. offshoringowej (outsourcing świadczony na innym
W grudniu 2011 r. w Europie Środkowo- kontynencie) wielu zachodnioeuropejskich firm.
Wschodniej działało 847 centrów usług z kapitałem
zagranicznym. Zdecydowana większość z nich
Budowa i rozwój sektora
to inwestycje przedsiębiorstw z krajów Europy
Zachodniej. Usługi w formie outsourcingu
nowoczesnych usług
i captive offshoringu (centrum usług wspólnych)
są wykonywane w ponad 100 państwach na świecie.
w Polsce jest narodowym
Światowym liderem są Indie (ok. 40% rynku).
Udział państw Europy Środkowo-Wschodniej
dobrodziejstwem.
jest szacowany na 7‒8% całkowitej wartości
offshoringu usług na świecie.
8 PLUS
9. Sektor nowoczesnych usług biznesowych
obejmuje następujące obszary:
• BPO – Business Process Outsourcing
(m.in. księgowość, płace, kadry);
• ITO – IT Outsourcing;
• SSC – Share Services Center
(m.in. księgowość, płace, kadry);
• R&D – Research and Development;
• KPO – Knowledge Process Outsourcing.
Najwięcej centrów (131) to podmioty typu BPO/
ITO. Znajduje w nich zatrudnienie 45% pracowników
sektora. Centrów usług wspólnych (SSC) jest 113
i zatrudniają one 35% sektora, a pozostałe jednostki
(93) to centra badawczo-rozwojowe (R&D). Przeciętne
centrum usług wspólnych typu BPO/ITO zatrudnia
blisko 300 osób. W Polsce działalność prowadzi
17 zagranicznych centrów zatrudniających ponad średnich szkół ekonomicznych. Średnia wieku
1000 osób. pracowników sektora to 29‒30 lat. W centrach
W siedmiu głównych aglomeracjach offshoringu usług wspólnych i outsourcingowych przeważa
usług biznesowych (Warszawa, Kraków, Wrocław, zatrudnienie kobiet, w outsourcingu IT ‒ mężczyzn.
Łódź, Metropolia Silesia, Trójmiasto, Poznań) Średni staż pracy to 3 lata, przy jednoczesnym
znajduje się ponad 80% wszystkich centrów usług wzroście tego parametru.
wspólnych w kraju. Budowa i rozwój sektora usług nowoczesnych
W centra usług w Polsce zainwestowały jest dobrodziejstwem dla kraju. Sektor rozwija się
przedsiębiorstwa z 24 państw. Prawie 1/3 centrów w tempie istotnie wyższym niż pozostałe branże.
usług z kapitałem zagranicznym to inwestycje Dominującym czynnikiem, w oparciu o który
amerykańskie (111 centrów), kapitał 50% centrów następuje wzrost sektora jest dostępność wysoko
jest własnością firm z państw Unii Europejskiej, wykwalifikowanej kadry. Usługi nowoczesne
a kolejne to kapitał francuski (49), niemiecki (29) realizowane są z wykorzystaniem najnowszych
i brytyjski (27). technologii. Obydwa te czynniki (wykształcona
Analiza struktury usług świadczonych w centrach kadra i stosowanie najnowszych technologii) kształtują
SSC, BPO/ITO oraz R&D wykazała, że procesami styl życia i pozwalają na zrównoważony, oparty na
biznesowymi obsługiwanymi w największej liczbie wiedzy i stabilny rozwój nowoczesnego społeczeństwa.
tych miejsc są finanse i księgowość (108 centrów), Prof. Jerzy Buzek, podczas 3. konferencji ABSL
usługi IT (107) oraz działalność badawczo- (Association of Business Service Leaders) w Sopocie,
rozwojowa (106). Inne to obsługa klienta, zarządzanie (wrzesień 2012 r.), wskazał na sektor usług
zasobami ludzkimi, usługi finansowe, zarządzanie nowoczesnych, który rośnie w nieporównywalnie
zaopatrzeniem i dokumentacją. Należy podkreślić, większym tempie, niż pozwala na to potencjał naszego
że zdecydowana większość centrów świadczy usługi kraju i może stać się nad Wisłą największą wartością,
w zakresie co najmniej dwóch procesów biznesowych, silnie promowaną i wspieraną przez programy unijne.
np. finansów i księgowości oraz usług IT. Stanowi
to przejaw rosnącej kompleksowości działalności „Marzymy, by mieć w Polsce specjalność
tych ośrodków w Polsce i wzrostu zaawansowania najwyższego lotu. Jeśli jest coś w naszej
prowadzonej działalności. gospodarce, na czym moglibyśmy oprzeć
Wyniki analizy wskazują, że usługi wykonywane swój rozwój w obszarze nowych technologii,
w centrach w Polsce świadczone są w 34 językach. to właśnie na branży nowoczesnych usług.
Najczęściej obsługuje się klientów w j. angielskim 20 lat temu mało kto miał telefon komórkowy.
(prawie wszyscy przedstawiciele centrów, 96%, Ale były kraje, które postawiły na rozwój tego
zadeklarowali jego użycie podczas wykonywania biznesu. Mam wrażenie, że teraz Polska jest
usług), na kolejnym miejscu znalazł się j. niemiecki w podobnej sytuacji. Musimy wykorzystać
(86%) i ok. 75% zadeklarowało wykonywanie usług szansę. To może być nasza wizytówka.
w j. polskim. To cacko trzeba pielęgnować.”
Zdecydowana większość (ponad 90%) pracowników (Prof. Jerzy Buzek)
sektora nowoczesnych usług biznesowych to osoby
z wyższym wykształceniem lub aktualnie studiujące. Katarzyna Banach
Jednocześnie rośnie zainteresowanie absolwentami Partner Zarządzający
PLUS 9
10.
11. Outsourcing rachunkowości
Korzyści w dobie kryzysu
Warto spróbować Dlaczego zatem mimo gorszej koniunktury
gospodarczej firmy stają się coraz nowocześniejsze?
odpowiedzieć na pytania, Być może rozwijają skalę własnej działalności
i są bardziej profesjonalne, ale wielu specjalistów
czy outsourcing jest uważa, że wpływ na to zjawisko mają rozwój
outsourcingu i większa świadomość rynku na temat
dobrym rozwiązaniem pozytywnych długofalowych efektów takiej strategii.
na czas kryzysu i czy Niejednokrotnie w swojej pracy, podczas rozmów
z klientami, spotykam się z utartymi opiniami:
należy go wdrażać „outsourcing powinien oznaczać niską cenę” lub
„outsourcing kojarzy mi się z redukcją kosztów”.
czy też z niego I na tym koniec. Obserwując aktualne trudne lata,
dyscyplinę kosztów i walkę firm o dodatni wynik
rezygnować, jeśli nie finansowy w dobie kryzysu, trzeba uznać takie
podejście za podstawowy argument decyzji.
przynosi wymiernej Zazwyczaj polega to na jednowymiarowym
redukcji kosztów. porównaniu kosztów konkretnego działu do
wynagrodzenia firmy outsourcingowej. Zasada
jest prosta – jeśli coś funkcjonuje wewnątrz firmy
i „jakoś to działa”, to na zewnątrz może być
tak samo, a nawet gorzej. Zatem niech będzie
przynajmniej taniej.
Czy to jednak jest właściwe podejście?
Osoby zarządzające zarówno wielkimi, jak i małymi
firmami wciąż dokonują wieloaspektowych analiz
w zakresie doboru kontrahentów, pracowników,
rozwijania sprzedaży, podpisywania umów itp.
Nowe sytuacje każdego dnia wymagają dobrego
zarządzania. Jeśli więc wdrożenie outsourcingu
ma przynieść korzyści, wymaga odpowiedniego
podejścia i szerokiej analizy.
Nowoczesny outsourcing to przede wszystkim
poprawa jakości organizacji i korzystanie ze wsparcia
dodatkowych specjalistów. Firmy świadczące usługi
outsourcingowe dysponują zaawansowaną wiedzą,
bieżąco doskonaloną i aktualizowaną, a także
skupiają specjalistów praktykujących każdego dnia
w podobnych lub skrajnie różnych firmach. Mają
oni bogatą wiedzę merytoryczną i odznaczają się
PLUS 11
12. biegłością w rozwiązywaniu wielu „niecodziennych Współczesny outsourcing to doskonale już
sytuacji”. Wykształcona od kilku lat specjalizacja rozumiana redukcja ryzyka, związanego chociażby
– outsourcing – pozwoliła na podniesienie z mandatami i odsetkami za nieterminowe
efektywności działania firm tej branży. Dobrze obliczenie zobowiązań publicznoprawnych w dziale
zarządzane przedsiębiorstwo outsourcingowe posiada finansowym. Firmy oferujące outsourcing ksiąg,
ustandaryzowane procedury pracy, zdefiniowane kadr i płac obligatoryjnie posiadają wysokie polisy
procedury kontroli i stały dostęp do nowoczesnych ubezpieczeniowe, a przedsiębiorstwa rozliczające
technologii. Dzięki już dość znacznej konkurencji się samodzielnie niezwykle rzadko się na ten krok
na rynku, firmy z tej branży wciąż doskonalą swoje decydują. Redukcja ryzyka polega również na
know-how oraz zatrudniają specjalistów z różnych wyłączeniu odpowiedzialności za działanie systemów
dziedzin w celu lepszego zrozumienia kolejnych gałęzi informatycznych, nieplanowaną nieobecność
biznesu. Stanowi to doskonałe uzupełnienie dla firmy, pracownika pełniącego określone funkcje w firmie
która skupia się na własnym „core” biznesu, zyskując (np. księgowy czy informatyk) oraz na unikaniu
przy tym możliwość łatwiejszego i wbrew pozorom sytuacji korupcjogennych. W momencie przekazania
tańszego dostępu do lepszej jakości informacji. pomocniczych ról w funkcjonowaniu firmy
Korzystając z usług outsourcingowych w różnych rzetelnemu outsourcerowi, określone czynności
obszarach, organizacja może być postrzegana jako zostają ograniczone do minimum.
wiarygodny, rzetelny partner w biznesie. Nowoczesny outsourcing to szeroko rozumiane
korzyści finansowe, które nie mieszczą się w zwykłym
Nowoczesny outsourcing porównaniu kosztów zatrudnienia pracownika wraz
cechuje się wysoką elastycznością z odpowiednim wyposażeniem pomieszczenia
i uruchomieniem narzędzi pracy. Na koszt zatrudnienia
narzędzi informatycznych, zasobów własnych składają się również koszty:
stale dopasowywaną do aktualnych urlopów, rekrutacji, szkoleń, wydawnictw, zakupu
potrzeb klienta. i eksploatacji sprzętu komputerowego oraz aktualnego
12 PLUS
13. Nowoczesny outsourcing
to przede wszystkim
poprawa jakości organizacji
i korzystanie ze wsparcia
dodatkowych specjalistów.
oprogramowania, powierzchni biurowej, mediów
i materiałów biurowych. Trzeba wziąć pod uwagę
także alokację kosztów administracyjnych
na obsługiwany i zarządzany dział wewnętrzny.
Te parametry często nie podlegają wydzieleniu
przy porównywaniu z kosztem obsługi zewnętrznej.
Nakładają się jednak na nie bezpośrednie korzyści
możliwe do osiągnięcia: odzyskanie wolnego
czasu na inne działania operacyjne pracowników
administracyjnych, możliwość redukcji powierzchni
lub wykorzystania jej na cele służące sprzedaży,
uwolnienie środków obrotowych i redukcja kosztów
związanych z pozyskiwaniem pracowników
„na zastępstwo”.
Ile wobec tego zaoszczędzi firma? O wiele więcej,
niż można to przedstawić w kilku liczbach.
Są to m.in. pieniądze, czas, ludzie i poczucie spokoju.
A w perspektywie długofalowej taka jednostka będzie
miała znacznie większe szanse przetrwać kryzys
i rozwijać się w trudniejszym okresie.
A outsourcing? On nadal ma szanse rozwoju,
przynajmniej dopóki pojawiają się pomysły na
wydzielanie zbędnych funkcji poza organizację,
terytorium kraju czy kontynentu. Po kilku latach
istnienia, działalność ta nie ogranicza się już jedynie
do usług księgowych, informatycznych, prawniczych,
ochroniarskich czy sprzątania ‒ ogromne korporacje
zlecają na zewnątrz nawet suport lub część produkcji.
Outsourcing powstanie w każdej dziedzinie, w której
pojawi się na niego zapotrzebowanie. Będzie także
wciąż doskonalił swój warsztat, gdyż taki jest cel jego
działalności. Przyszłością tego typu usług jest więc
zaangażowanie wszelkich środków w podniesienie
poziomu jakości powierzanych zadań i budowanie
ponadnarodowej przewagi konkurencyjnej.
Katarzyna Ochnicka
Senior Menedżer
PLUS 13
14. Outsourcing rachunkowości
Działania w obszarze
kosztów pracy w okresie
spowolnienia gospodarczego
Spowolnienie gospodarcze skłania pracodawców z przyczyn niedotyczących pracownika, jest objęty
do weryfikacji polityki kadrowej w zakresie tzw. ustawą o zwolnieniach grupowych, która
poszukiwania rozwiązań optymalizujących koszty gwarantuje pracownikom odprawy (ich wysokość
pracy. Część pracodawców podejmuje działania zależy od długości okresu zatrudnienia). Przepisy
o znaczeniu krótkookresowym, mające na celu przewidują, że pracownikowi zwalnianemu
doraźne obniżenie kosztów pracy. W sytuacji z przyczyn nie leżących po stronie pracownika
wycofania się głównego klienta (czego skutkiem jest przysługuje odprawa w wysokości jednomiesięcznego,
gwałtowne obniżenie poziomu przychodów) często dwumiesięcznego lub trzymiesięcznego
najskuteczniejsze są rozwiązania pozwalające zachować wynagrodzenia, w zależności od zakładowego
płynność finansową i utrzymać zakładany poziom stażu pracy u danego pracodawcy (odpowiednio:
wyniku finansowego. zatrudnieniu do dwóch lat, od dwóch do ośmiu
W sytuacji, w której takie doraźne działania lat, powyżej ośmiu lat). Dodatkowo pracownikowi
nie są konieczne, pracodawcy poszukują innych w momencie rozwiązania stosunku pracy trzeba
możliwości zarządzania kosztami pracy, wypłacić należny ekwiwalent urlopowy (przy 20
jak np. obniżenie świadczeń pracowników czy dniach niewykorzystanego urlopu jest to dodatkowy
optymalizacja wykorzystania budżetu na koszty koszt ok. jednomiesięcznego wynagrodzenia) oraz
pracy. Przedsiębiorcy starają się podnieść wydajność wynagrodzenie za okres wypowiedzenia (jeżeli
pracy, zwiększyć poziom utylizacji przez zarządzanie zatrudnienie na umowę na czas nieokreślony trwało
przepływem zadań, analizują też korzyści wynikające co najmniej pół roku, okres wypowiedzenia wynosi
z dostosowania systemu czasu pracy do faktycznego miesiąc, a jeżeli dłużej niż trzy lata – trzy miesiące).
zapotrzebowania na pracę lub decydują się na Należy również zwrócić uwagę, że bardzo częstą
wydzielenie części procesów poza przedsiębiorstwo. praktyką pracodawców w okresie wypowiedzenia
w sytuacji likwidacji stanowisk pracy jest zwalnianie
Redukcja zatrudnienia pracowników z obowiązku świadczenia pracy (czyli
Redukcja zatrudnienia jest działaniem pracownicy nie są już zobligowani do gotowości
krótkookresowym, ocenianym przez przedsiębiorstwa podjęcia pracy, ale otrzymują za ten czas
jako bardzo skuteczne. Podejmując decyzję o redukcji wynagrodzenie).
należy jednak wziąć pod uwagę całość kosztów Dodatkowo przeprowadzający zwolnienia
związanych z taką operacją. Zwolnienie części załogi grupowe muszą liczyć się z tym, że niedostatecznie
pozwala pracodawcy wejść w nowe okresy z niższym przygotowana redukcja zatrudnienia może
budżetem wynagrodzeń zapadłych, ale należy wpłynąć na niekorzystny wizerunek pracodawcy
pamiętać, że w samym momencie redukcji poziom i przedsiębiorstwa na rynku oraz spowodować
kosztów pracy oraz konieczne z tym wydatki są – ze względu na niedostateczną komunikację
wyższe niż miesięczne, bieżące koszty wynagrodzeń. i brak poczucia bezpieczeństwa ‒ odejście innych
Całkowite wydatki związane z redukcją etatów to pracowników. Utrata pozostałej cennej kadry wpływa
niejednokrotnie dodatkowe półroczne wynagrodzenie zazwyczaj na spadek konkurencyjności firmy na
pracownika. rynku. W efekcie w sytuacji poprawy koniunktury
Pracodawca zatrudniający co najmniej 20 osób, gospodarczej pracodawca może mieć problemy
który rozwiązuje z pracownikiem umowę o pracę z efektywnym pozyskiwaniem nowej kadry.
14 PLUS
15. Redukcja świadczeń
Do świadczeń zalicza się zarówno wynagrodzenia
(podstawowe i premiowe), jak i świadczenia
pozapłacowe finansowane przez pracodawców
(dodatkowe ubezpieczenie, możliwość skorzystania
z opieki medycznej w postaci abonamentów, bony
żywieniowe czy talony o charakterze pieniężnym
w okresach przedświątecznych). Rezygnacja
przez pracodawców z finansowania świadczeń
pozapłacowych przynosi kilkuprocentowe, ale realne
obniżenie poziomu kosztów, szczególnie jeżeli
w oszczędnościach uwzględni się administracyjne
koszty zarządzania i obsługi tych świadczeń.
Obniżenie świadczeń płacowych, takich jak
wynagrodzenie (niezależnie od wymiaru etatu czy
powiązane z redukcją etatu) jest już proceduralnie
trudniejsze. Takie rozwiązanie pozwala pracodawcy
w kryzysie dostosować koszty do mniejszego • stosowaniu rekrutacji wewnętrznych czy relokacji
zapotrzebowania na pracę, wynikającego z mniejszej pracowników między działami (powoduje niższe
produkcji czy niższego wolumenu obrotów. Część koszty rekrutacji i niższe koszty adaptacji;
zatrudnionych zaakceptuje takie działania, gdyż • wdrożenia pracowników do pracy ‒ przy
alternatywą byłyby np. długotrwałe bezrobocie czy jednoczesnym zachowaniu w przedsiębiorstwie
całkowita utrata dochodów, ale dla pracodawcy wiedzy i doświadczenia pracownika relokowanego
powstają wówczas zagrożenia związane z obniżeniem czy przekwalifikowywanego).
motywacji pracowników. Przedsiębiorca rozważający
redukcję świadczeń powinien przede wszystkim Outsourcing niektórych procesów
przyjrzeć się programom premiowym i motywacyjnym, Jest to działanie skutkujące długookresowo,
tak by w miarę możliwości nie rezygnować ze świadczeń będące często efektem analizy możliwości
promujących wydajność pracy czy wzrost sprzedaży. zarządzania kosztami utrzymania pracowników.
Proces wydzielania funkcji na zewnątrz wymaga
Praca nad kosztami utrzymania pracowników przygotowania, m.in. zmian organizacyjnych
Takie podejście nie zakłada redukcji etatów, ale i identyfikacji zadań czy obszarów, które mogą
poszukuje oszczędności czy optymalizacji w ramach być wydzielone. Pracodawca decydujący się na
posiadanego zasobu pracowników i danego budżetu outsourcing musi również określić cel zadań i efekty
wynagrodzeń. Działania optymalizujące mogą polegać na: oczekiwane w ramach obszarów poddanych analizie.
• zmianie systemów i organizacji czasu pracy Działy HR analizujące efektywność i wydajność
na rozwiązania lepiej dostosowane do potrzeb zasobów będą w stanie określić wymagania,
przedsiębiorstwa (działanie polegające a później zweryfikować skuteczność funkcjonowania
na dostosowaniu dostępności pracowników wydzielonego obszaru. Przy wydzielaniu funkcji
do faktycznych potrzeb pracodawcy przy na zewnątrz, po stronie pracodawcy pozostaje
jednoczesnym obniżeniu kosztów związanych zarządzanie relacją z dostawcą usługi wykonującym
z pracą ponadnormatywną); zadania, które do tej pory realizowali pracownicy.
• rezygnacji z waloryzacji wynagrodzenia (czasowy Koszty rekrutacji, adaptacji, wyposażenia
brak indeksowania budżetu wynagrodzeń dla stanowiska pracy, świadczeń płacowych
ogółu pracowników, stosowanie promocji i pozapłacowych, absencji załogi czy redukcji
i awansów dla wybranych pracowników i tylko zatrudnienia w zakresie wydzielonej funkcji nie
w ramach posiadanego budżetu); obciążają już przedsiębiorcy, a dzięki współpracy
• korzystaniu z elastycznych form pracy (np. z pracy z dostawcą usługi outsourcingowej pojawia się
„samozatrudnionych”, zawieranie umów możliwość skorzystania z nowocześniejszych
cywilnoprawnych w sytuacji, w której zadania rozwiązań biznesowych.
nie wymagają stałego zatrudnienia w ramach Wybór takiego narzędzia optymalizującego koszty
stosunku pracy, używanie telepracy, korzystanie przynosi wymierne i długotrwałe efekty.
z pracowników agencji pracy tymczasowej);
• analizie wydajności i utylizacji pracowników,
zmierzającej nie tyle do dodatkowego obciążenia Magdalena Marcinowska
pracą, co do egzekwowania oczekiwanej wydajności; Payroll Partner
PLUS 15
16. Outsourcing rachunkowości
Polityka rachunkowości
– drogowskaz dla firmy
Polityka rachunkowości ochrony danych, w tym (w szczególności metod
zabezpieczenia dostępu do danych i systemu
to wybrane i stosowane ich przetwarzania), a ponadto określenie wersji
przez jednostkę rozwiązania, oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji.
4) ochrony danych i ich zbiorów, w tym dowodów
dopuszczone Ustawą księgowych, ksiąg rachunkowych i innych
o rachunkowości, w tym także dokumentów stanowiących podstawę dokonanych
w nich zapisów.
MSR, zapewniające wymaganą Często jednak polityka rachunkowości stanowi
jakość sprawozdań finansowych. jedynie dokumentację papierową, kompletowaną
na zakończenie każdego roku obrotowego lub
W polityce rachunkowości zawarte są informacje w związku z badaniem sprawozdania finansowego
dotyczące: przez biegłego rewidenta. Dodatkowo, niektóre
1) roku obrotowego i wchodzących w jego skład polityki nie odzwierciedlają operacji gospodarczych
okresów sprawozdawczych; specyficznych dla danej jednostki. Tworząc politykę
2) metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania rachunkowości, często nie zauważa się korzyści z niej
wyniku finansowego; płynących i powstają rozwiązania, których odbiorcą
3) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym ma być jedynie audytor lub organy kontrolne.
co najmniej: Polityka rachunkowości nie jest „złem koniecznym”,
a zakładowego planu kont, ustalającego wykaz lecz zbiorem zasad stosowanych przez jednostkę,
kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zgromadzonych w jednym dokumencie, lub opisem
zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg indywidualnego i niepowtarzalnego systemu
pomocniczych oraz ich powiązania z kontami rachunkowości w danej organizacji. Polityka ta
księgi głównej; powinna być skrojona na miarę, by wybierać z ustawy
b wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu rozwiązania uwzględniające specyfikę działalności,
ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera musi ona także nadążać za życiem gospodarczym.
‒ wykazu zbiorów danych tworzących księgi Zadaniem poprawnie skonstruowanej ewidencji
rachunkowe na komputerowych nośnikach rachunkowej w jednostce jest zabezpieczenie kilku
danych, z określeniem ich struktury, wzajemnych obszarów na raz, tj.:
powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości • spełnienie wymogów przepisów rachunkowych;
ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania • spełnienie wymogów przepisów podatkowych;
danych; • zapewnienie szybkiego pozyskania informacji dla
c opisu systemu przetwarzania danych, a przy organów zewnętrznych i wewnętrznych jednostki.
prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu Jest to zadanie niełatwe, wymagające zastosowania
komputera ‒ opisu systemu informatycznego rozbudowanej analityki i przemyślanych rozwiązań.
zawierającego wykaz programów, procedur Zbyt ogólna ewidencja wydłuża proces analizy
lub funkcji (w zależności od struktury danych i opóźnia moment pozyskiwania informacji,
oprogramowania) wraz z opisem algorytmów tak ważny przy szybkiej reakcji zarządu jednostki na
i parametrów oraz programowych zasad zachodzące zmiany i odchylenia w obszarach
16 PLUS
17. np. rachunku wyników. Z kolei ewidencja zbyt rozległa
i obszerna, niedostosowana do potrzeb informacyjnych
w jednostce, opóźnia wprowadzanie danych i wydłuża
czas pracy zespołu księgowego, przynosząc zarządowi
niewiele korzyści.
Dobrym przykładem powiązania rachunkowości
finansowej z rachunkowością zarządczą jest dostosowany
do potrzeb jednostki Zakładowy Plan Kont (element
polityki rachunkowości). Pozwala on na ewidencję
zdarzeń gospodarczych nie tylko w ujęciu podatkowym,
lecz także procesowym, wykorzystując agregaty
i centra kosztów występujące w jednostce. Dzięki
ewidencji można uzyskać niezbędne informacje
‒ bazę do przygotowywania raportów zarządczych,
wykorzystywanych następnie w procesie decyzyjnym.
Dość często spotykanym mankamentem polityki
wykorzystywanej przez jednostkę jest brak aktualizacji
zastosowanych rozwiązań w dokumentacji pisemnej,
tj. zmiana zasad bez ich uwzględnienia w polityce
spisanej. Problemem może być również sytuacja
odwrotna, czyli zastosowanie zbyt lakonicznych
opisów zasad, które u odbiorcy informacji mogą
wywołać wątpliwości interpretacyjne i powodować
błędy. Niekompletność polityki, a także brak opisu
zasad działania aplikacji księgowej wykorzystywanej
do ewidencji wpływają na zakłócenie zasad ciągłości
w przypadkach zmian w zespole księgowym,
np. przy wdrażaniu nowych członków zespołu.
Nie ma doskonałej polityki rachunkowości,
która objęłaby zakresem wszystkie możliwe
operacje gospodarcze, jednak przy konstrukcji
tego typu rozwiązań jednostka powinna
kierować się wymogami ustawowymi,
doświadczeniem, specyfiką życia
gospodarczego i zdrowym rozsądkiem.
Agnieszka Chwalińska
Accounting Partner
PLUS 17
18. Standard ISAE 3402
jest narzędziem coraz
powszechniej stosowanym
przez firmy outsourcingowe,
gdyż pozwala on na niezależne
potwierdzenie jakości
środowiska kontroli
wewnętrznej usługodawcy.
19. Outsourcing rachunkowości
Outsourcing
pod całkowitą kontrolą
Klient, zlecając usługodawcy prowadzenie kluczowych niezależnego biegłego rewidenta podnosi wiarygodność
procesów finansowo-księgowych, chciałby formalnego oraz prestiż samego dostawcy usługi.
i niezależnego potwierdzenia, że powierzone procesy W praktyce raport ISAE 3402 stanowi dla klienta
rachunkowe lub płacowe są przeprowadzane przez usług rachunkowych kompendium wiedzy na temat:
usługodawcę nie tylko efektywnie, lecz także bezpiecznie • sposobu przechowywania danych przez zewnętrznego
i prawidłowo. Do czynników determinujących dostawcę (w szczególności aspekt ich bezpieczeństwa,
konieczność zarządzania ryzykiem w obszarze ochrony, autoryzacji dostępów, archiwizacji itd.);
outsourcingu należą w szczególności: • sposobu przetwarzania danych przez usługodawcę
• coraz większy stopień skomplikowania biznesu (prawidłowość i kompletność procesów miesięcznych
i otoczenia; i rocznych, przetwarzanie danych wyłącznie w celach
• galopujący postęp techniczny; określonych w kontrakcie);
• wysokie wymagania dotyczące sprawności operacyjnej, • środowiska kontrolnego i kluczowych czynności
spowodowane coraz liczniejszą konkurencją na kontrolnych (w tym zdefiniowania, wdrożenia
rynku outsourcingu rachunkowości i płac; i monitorowania celów kontrolnych dla poszczególnych
• odczuwalna na rynku globalizacja procesów, procesów). Wdrożenie ISAE 3402 jest też pomocne
centralizacja i zwiększone zapotrzebowanie na w implementacji zintegrowanego systemu kontroli
centra usług wspólnych, także w obszarze procesów wewnętrznej u dostawcy usługi w obszarze przetwarzania
rachunkowo-płacowych. danych i raportowania (np. system COSO);
Wszystkie powyższe czynniki powodują, że coraz • przeprowadzonych przez biegłego rewidenta testów
bardziej popularny, również na rynku polskim, staje się efektywności operacyjnej (raport stanowi opis
standard ISAE 3402, który reguluje zasady dotyczące osiągniętych rezultatów czy zaobserwowanych
oceny środowiska kontroli wewnętrznej w organizacjach braków lub odstępstw od ustalonych zasad);
świadczących usługi outsourcingowe. Ocena ta • procesów, na które klient powinien zwrócić szczególną
następuje poprzez niezależne badanie biegłego uwagę korzystając z zewnętrznej usługi (np. tzw.
rewidenta. Standard ISAE 3402 umożliwia firmom operacje na styku, czyli na wejściu i/lub wyjściu danych
działającym w outsourcingu rachunkowości i płac: do przetwarzania). Procesy te powinny być dodatkowo
a) przedstawienie w czytelny i wiarygodny sposób zabezpieczone lub monitorowane przez klienta.
realizowanych przez nie procesów, wszystkim Powyższe informacje pozwalają ocenić jakość oferowanej
klientom lub wybranej ich grupie; usługi, a co najważniejsze jej wpływ na wiarygodność
b) przedstawienie wdrożonych mechanizmów sprawozdania finansowego Klienta. Dodatkowo potencjalny
kontrolnych dla realizowanych procesów. klient może zweryfikować na tej podstawie poziom dojrzałości
Standard ISAE 3402 jest narzędziem coraz danej firmy outsourcingowej i jej gotowość do realizacji
powszechniej stosowanym przez firmy outsourcingowe, usługi. Użytkownicy raportu ISAE 3402 to głównie klienci
gdyż pozwala on na niezależne potwierdzenie jakości usługodawcy i ich kierownictwo, natomiast informacje
środowiska kontroli wewnętrznej usługodawcy. płynące z raportu są wykorzystywane przez audytorów
Dodatkowym zadaniem ISAE 3402, poza zapewnieniem sprawozdań finansowych poszczególnych klientów.
poczucia bezpieczeństwa, jest podniesienie wiarygodności
firmy w oczach otoczenia: konkurencji, dostawców,
potencjalnych lub nowych klientów. Fakt, że środowisko Agnieszka Chwalińska
kontroli wewnętrznej podlega weryfikacji Accounting Partner
PLUS 19
20. Świadomość pełnego otwarcia na rozwój
międzynarodowy poparty prawnymi
uregulowaniami daje poczucie pełnego
komfortu w rozwoju prowadzonej
działalności.
20 PLUS
21. Outsourcing rachunkowości
Swoboda przedsiębiorczości
Swoboda przedsiębiorczości należy do swobód zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej,
wspólnotowych, służących zagwarantowaniu państw członkowskich Europejskiego Porozumienia
prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy
Unii Europejskiej. Regulacje jej dotyczące zostały o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz osoby
spisane w Traktacie o Funkcjonowaniu Unii zagraniczne z państw niebędących stronami umowy
Europejskiej (Dziennik Urzędowy UE, C 83/49 o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą
z dnia 30 marca 2010 PL). W myśl tych zasad korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie
wszystkie państwa należące do wspólnoty zostały umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą
zobowiązane do wdrożenia przepisów, praktyk Europejską i jej państwami członkowskimi, mogą
i procedur umożliwiających obywatelom prowadzenie podejmować i wykonywać działalność gospodarczą
działalności gospodarczej w innych państwach na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
członkowskich. Oznacza to głównie: Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej
• obowiązek wprowadzenia jednolitych przepisów dopuszcza wprowadzenie przez państwa członkowskie
dla obywateli danego kraju oraz innych państw regulacji ograniczających swobodę przedsiębiorczości,
członkowskich; o ile podyktowane są one koniecznością zagwarantowania
• eliminację przepisów dyskryminujących porządku i bezpieczeństwa oraz zdrowia publicznego
przedsiębiorców z innych państw członkowskich; w danym państwie. Traktat zawiera zamknięty katalog
• stopniowe znoszenie regulacji, które mogłyby rodzajów działalności gospodarczej, które z oczywistych
w jakikolwiek sposób ograniczać swobodę powodów nie mogę być prowadzone zgodnie z zasadą
przedsiębiorczości (np. w zakresie tworzenia swobody przedsiębiorczości. Przepisy ograniczające
oddziałów, filii, agencji lub warunków wchodzenia dotyczą m.in. podjęcia i wykonywania działalności
osób zagranicznych w skład organów nadzorczych wymagających uzyskania określonych koncesji czy
tych przedsiębiorstw). zezwoleń, jak np. wytwarzanie i obrót materiałami
Zasada swobody przedsiębiorczości, łącznie ze wybuchowymi i bronią, przewozy lotnicze,
swobodami: przepływu towarów, przemieszczania wydobywanie kopalin.
się pracowników, świadczenia usług oraz przepływu Świadomość istnienia takich zapisów w prawie
kapitału, uprawnia unijnych przedsiębiorców do międzynarodowym to ważny element rozwoju
zakładania działalności lub do czasowego świadczenia nowoczesnego biznesu. Poczucie pełnego otwarcia
usług w dowolnym kraju Unii Europejskiej, bez na rozwój międzynarodowy poparty prawnymi
konieczności zakładania nowej siedziby w danym uregulowaniami daje poczucie pełnego komfortu
państwie. w rozwoju prowadzonej działalności. Przedsiębiorstwa
prowadzące działalność na terenie jednego kraju
Jedynie brak ograniczeń gwarantuje prawidłowe Wspólnoty mogą bez przeszkód poszerzać horyzonty
funkcjonowanie rynku wewnętrznego UE. własnej działalności. To bardzo ważne w dobie rozwoju
nowoczesnego biznesu i globalizacji rynku.
Na gruncie prawa polskiego przełożenie tych regulacji
odzwierciedla Ustawa o swobodzie działalności
gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. (Dz.U. 2010 r. nr 220,
Katarzyna Ochnicka
poz.1447 ze zmianami). Podkreśla ona, że osoby Senior Menedżer
PLUS 21
22. Outsourcing rachunkowości
Możliwości zatrudnienia,
czyli 6 sposobów
na zaangażowanie pracownika
Globalizacja procesów Alternatywne formy zatrudnienia pojawiają się
coraz częściej w przypadku menedżerów (kontrakty
gospodarczych, rozwój menedżerskie) lub osób wykonujących pracę
dorywczą (umowy cywilnoprawne).
technologii, ekspansja Najpowszechniejszym sposobem regulowania
wzajemnych relacji pomiędzy pracownikiem
sektora usług oraz sytuacja a pracodawcą jest nadal umowa o pracę. Poniżej
na rynku pracy zmuszają przedstawiam sześć sposobów na zatrudnienie
pracownika.
przedsiębiorców do
Sposób 1. Umowa o pracę
uelastycznienia form Stosunek pracy jest relacją zachodzącą pomiędzy
pracownikiem a pracodawcą, w ramach której
zatrudnienia i organizacji pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy
określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego
czasu pracy. kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego
wyznaczonym, a pracodawca zobowiązuje się do
zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.
Wyróżnia się następujące rodzaje umów o pracę:
• umowa o pracę na czas nieokreślony
jest podstawową formą nawiązania stosunku pracy
i najbardziej korzystną z punktu widzenia pracownika,
gdyż gwarantuje stałość zatrudnienia. Rozwiązanie
ww. umowy wiąże się z koniecznością podania
i uzasadnienia przyczyny. Zaletą umowy o pracę na
czas nieokreślony jest poczucie pewności dotyczące
długotrwałego zatrudnienia danego pracownika;
• umowa o pracę na czas określony
jest zawierana na czas z góry określony i można ją
wypowiedzieć jedynie w przypadku zawarcia umowy
na okres powyżej sześciu miesięcy, pod warunkiem
zastrzeżenia w umowie klauzuli o możliwości
rozwiązania jej z zachowaniem dwutygodniowego
okresu wypowiedzenia. Zawarcie trzeciej z kolei
umowy na czas określony powoduje skutki
prawne, takie jak zawarcie umowy o pracę na czas
nieokreślony, pod warunkiem, że przerwa między
kolejnymi umowami była nie dłuższa niż 30 dni;
22 PLUS
23. • umowa o pracę na czas wykonania określonej pracy od wyników. Zleceniobiorca zobowiązuje się
zostaje zawarta w celu wykonania określonej pracy, przeprowadzić dla zleceniodawcy określoną
w sytuacji gdy termin jej wykonania nie jest możliwy czynność prawną lub faktyczną.
do określenia w dniu podpisania umowy, znany
jest natomiast zakres oznaczonego w czasie zadania; Kontrakt menedżerski jest umową dwóch
umowa ta nie podlega wypowiedzeniu i można ją podmiotów, o wzajemnej, równorzędnej
rozwiązać jedynie za porozumieniem stron (wyjątek podległości. Jedna ze stron kontraktu
stanowi ogłoszenie upadłości lub likwidacji zakładu (zleceniobiorca czyli menedżer) przyjmuje
pracy); zlecenie zarządzania przedsiębiorstwem
• umowa o pracę na czas zastępstwa w imieniu przedsiębiorcy (zleceniodawcy
jest zawierana na czas usprawiedliwionej nieobecności czyli firmy) i zobowiązuje się do świadczenia
innego pracownika; można ją rozwiązać z zachowaniem usług za umówionym wynagrodzeniem.
trzydniowego okresu wypowiedzenia;
• umowa o pracę na okres próbny W przypadku kontraktu menedżerskiego
może poprzedzić każdą z umów o pracę; jest zawierana wynagrodzenie zarządcy uzależnione jest przede
na okres nieprzekraczający trzech miesięcy. wszystkim od uzyskanego i wypracowanego
wyniku. Efekty mogą być różne, w zależności
Umowę o pracę zawiera się na piśmie, od tego, co strony ustaliły w umowie:
a jeśli ta forma nie została zachowana, np. maksymalizacja zysku, określony poziom
pracodawca powinien najpóźniej w dniu sprzedaży, zdobycie nowych rynków zbytu, likwidacja
rozpoczęcia pracy przez pracownika nierentownych oddziałów, pozyskanie inwestorów
potwierdzić na piśmie ustalenia co do rodzaju itp., dlatego w kontraktach menedżerskich, inaczej
i warunków umowy o pracę. niż w umowie-zleceniu, wymieniane są często dwa
składniki wynagrodzenia: stały i zmienny. Kontrakt
Sposób 2. Kontrakt menedżerski menedżerski może również zostać zawarty w formie
W prawie cywilnym kontrakty menedżerskie umowy o pracę, stosuje się wówczas do niego
zaliczane są do tzw. umów nienazwanych. przepisy prawa pracy, a nie prawa cywilnego.
Przyjmuje się, że takim kontraktem jest umowa Kontrakty menedżerskie wiążą się z licznymi
wynikająca ze stosunku cywilnoprawnego korzyściami dla udziałowców czy właścicieli firm.
określonego w art. 750 Kodeksu cywilnego, Najważniejszą z nich jest łatwy sposób rozstania
do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się z menedżerem, który nie spełnił określonych
się przepisy dotyczące zlecenia (do umów oczekiwań. Dopuszczalną formą jest rozwiązanie
o świadczenie usług, które nie są uregulowane warunków kontraktu, praktycznie z dnia na dzień,
innymi przepisami, odnosi się odpowiednio przepisy bez konieczności wypłacania jakichkolwiek świadczeń.
o zleceniu). Jednak jest istotna różnica pomiędzy Warto przypomnieć, że w przypadku wypowiedzenia
zleceniem a kontraktem menedżerskim, gdyż umowy o pracę, pracownikowi należą się odprawa
umowa-zlecenie to umowa starannego działania i odpowiedni okres wypowiedzenia, gwarantujący
i wynagrodzenie zleceniobiorcy nie jest uzależnione wypłatę wynagrodzenia.
PLUS 23
24. Tego typu umowy wiążą się również z korzyściami określonym czasie i pod kierownictwem pracodawcy.
dla samych menedżerów podejmujących się Zleceniobiorca sam decyduje o sposobach, środkach
zarządzania przedsiębiorstwem. Należą do nich oraz czasie wykonania zlecenia.
m.in. brak podporządkowania i zwierzchności
kierowniczej czy nienormowany, elastyczny czas pracy. Umowa-zlecenie może być zarówno odpłatna,
Menedżerowie wybierający taką formę zatrudnienia jak i nieodpłatna. Wypłata wynagrodzenia
podkreślają, że samodzielność i większa swoboda następuje po wykonaniu zlecenia, chyba
decyzyjna jest dla nich znacznie ważniejsza niż tzw. że strony ustaliły inne warunki.
„ciepła posadka na etacie”.
Dla przedsiębiorczych menedżerów praca Umowa-zlecenie może zostać wypowiedziane
w oparciu o kontakt menedżerski może być przez każdą ze stron i w każdym czasie, a do jej
swoistą próbą zarządzania przedsiębiorstwem, rozwiązania dochodzi z dnia na dzień, bez okresów
bez konieczności jednoczesnego ponoszenia wypowiedzenia, chyba że strony ustaliły w umowie
odpowiedzialności jako właściciel. inne warunki rozwiązania wzajemnej relacji.
Sposób 3. Umowa-zlecenie Sposób 4. Umowa o dzieło
Jest ona umową cywilnoprawną, zwaną umową Istotą umowy o dzieło jest obowiązek dostarczenia
starannego działania, o świadczenie usług. przez przyjmującego zamówienie gotowego rezultatu,
Na jej podstawie zleceniobiorca zobowiązuje się materialnego efektu pracy, za który przysługuje mu
do wykonania określonych czynności na rzecz wynagrodzenie. Pojęcie „dzieło” oznacza zazwyczaj
zlecającego. Nie podlega ona przepisom kodeksu rezultat pracy lub twórczości. Chodzi tu zarówno
pracy, lecz kodeksu cywilnego. o materialne (np. naprawa sprzętu), jak i niematerialne
Zleceniodawcą może być każdy przedsiębiorca efekty pracy, utrwalone w jakimś przedmiocie
oraz osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność (np. namalowanie obrazu, wykonanie projektu).
do czynności prawnych, a zleceniobiorcą ‒ osoba, Charakterystyczne dla tej umowy jest ponoszenie
która ukończyła 18 lat. przez wykonawcę pełnej odpowiedzialności za wynik
Przedmiotem zlecenia są określone czynności, pracy. Ponadto istnieje możliwość dochodzenia przez
których wykonanie nie musi odbywać się w ściśle zamawiającego roszczeń z tytułu rękojmi za wady
24 PLUS
25. dzieła, co odróżnia tę umowę od umowy-zlecenia. Sposób 5. Umowa agencyjna
Przykładem umowy o dzieło może być umowa Poprzez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie
z krawcem o uszycie płaszcza czy z firmą budowlaną (tzw. agent) zobowiązuje się za wynagrodzeniem
o budowę domu. (prowizją) do stałego pośredniczenia przy zawieraniu
Wysokość wynagrodzenia za wykonanie umów na rzecz dającego zlecenie lub też do zawierania
dzieła można określić w stałej kwocie (ryczałt) umów w jego imieniu.
albo przez wskazanie podstaw do jego ustalenia Na zasadzie umów agencyjnych najczęściej
(wynagrodzenie kosztorysowe). Jeżeli strony nie zatrudniane są osoby pracujące np. na rzecz firm
określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały ubezpieczeniowych czy instytucji finansowych.
podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie Wprawdzie różnice pomiędzy umową agencyjną
wątpliwości, że miały na myśli zwykłe wynagrodzenie a umową o pracę są bardziej dostrzegalne niż umowy-
za dzieło tego rodzaju. W razie braku odmiennych zlecenia czy umowy o dzieło, jednak i tu pojawić się
postanowień umowy, wykonawcy przysługuje mogą wątpliwości.
wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. Jeżeli dzieło
ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało Jeżeli zamawiający szczegółowo
obliczone za każdą część z osobna, wynagrodzenie określi w umowie czas, miejsce i sposób
należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń pośredniczenia przy zawieraniu umów
częściowych. lub też wprowadzi do umowy agencyjnej
obowiązek podlegania poleceniom pracodawcy
Podstawowe cechy umowy o dzieło: (podporządkowanie pracownicze),
• jej przedmiotem muszą być czynności dające to można przyjąć, że mimo innej nazwy,
konkretny rezultat; jest to umowa o pracę.
• w przypadku podpisania umowy o dzieło z własnym
pracownikiem, jej przedmiotem nie mogą być Sposób 6. Działalność gospodarcza
prace świadczone w ramach stosunku pracy; samozatrudnienie
• nie ma obowiązku osobistego świadczenia pracy; Wzrastającą popularność samozatrudnienia łatwo
• jeśli nie jest zawarta z własnym pracownikiem, dostrzec w ogłoszeniach prasowych. Pracodawcy coraz
nie podlega składce ZUS; częściej informują oficjalnie, że oferują pracę osobom
• odpowiedzialność za dzieło spoczywa na wykonawcy; prowadzącym własną działalność gospodarczą.
• różne są podstawy ustalania wynagrodzenia Z punktu widzenia prawa pracy, tego rodzaju praktyka
(kosztorysowe, ryczałtowe, odpowiadające nie jest sposobem zatrudniania pracowników, niestety,
nakładowi pracy itp.). w wielu firmach bywa to stosowane powszechnie.
Od umowy o dzieło można odstąpić tylko w sytuacji, gdy: Zatrudnianie pracowników prowadzących
• wykonawca spóźnia się z rozpoczęciem lub własną działalność gospodarczą pozwala pracodawcy
ukończeniem dzieła, tak że stwarza to na znaczne oszczędności w kosztach personalnych
prawdopodobieństwo, że nie wykona go w terminie; (w zwłaszcza w zakresie składek ZUS oraz ewentualnych
• wykonawca wykonuje dzieło wadliwie; kosztów związanych z zakończeniem współpracy,
• wady są tak istotne, że uniemożliwiają wykorzystanie tj. okresu wypowiedzenia czy ekwiwalentu
dzieła, a wykonawca nie jest w stanie ich usunąć. za niewykorzystany urlop).
PLUS 25
26. 3.
Umowa-zlecenie
2. 5.
Kontrakt menedżerski Umowa agencyjna
6.
Działalność gospodarcza
samozatrudnienie
1.
Umowa o pracę
4.
Umowa o dzieło
27. Niezwykle ciekawe są również przypadki,
kiedy inicjatywa zatrudnienia w oparciu
o działalność gospodarczą coraz częściej wychodzi
nie od pracodawcy, ale od samego pracownika.
Jest to związane z preferencją pracownika,
by pieniądze, które mają trafić do ZUS, trafiły
bezpośrednio do niego. Najczęściej bowiem
w przypadku działalności gospodarczej opłacana
zostaje minimalna stawka ubezpieczenia, która
w przypadku standardowej umowy o pracę byłaby
znacznie większa. Dodatkowym atutem jest również
możliwość zastosowania podatku liniowego.
Nie należy jednak zapominać o tym, że osoba
zatrudniona w oparciu o działalność gospodarczą
w sytuacji ewentualnej choroby otrzyma od ZUS
również minimalne wynagrodzenie chorobowe.
Dodatkowo wobec tego typu osób nie określa
się żadnych terminów wypowiedzenia, wobec
czego mogą one stracić pracę z dnia na dzień,
bez jakiegokolwiek zabezpieczenia. Zwolnieni Warto mieć na uwadze,
pracownicy nie mają też możliwości dochodzenia
swych praw w Sądzie Pracy, gdyż łączy je że przy tego samego
z pracodawcą jedynie umowa cywilna.
rodzaju pracach
Kwalifikowanie umów cywilno-prawnych
i umów o pracę
równoległe zatrudnianie
O prawidłowej kwalifikacji świadczą okoliczności, przez jeden podmiot
w których świadczona była praca. Szczególnie
istotne jest to, czy była ona wykonywana pod pracowników na podstawie
nadzorem ze strony zamawiającego i czy wymaga
osobistego wykonania w określonym czasie i miejscu umów cywilno-prawnych
(co jest charakterystyczne dla umowy o pracę).
Jeśli działanie ma przynieść określony rezultat lub poza normalnym czasem
polega jedynie na wykonaniu określonych czynności
(np. roznoszenie ulotek), może być normowana
pracy stanowi obejście
umową-zleceniem. przepisów o czasie pracy
Nie każdy rodzaj i charakter pracy dorywczej
może być zakwalifikowany jako umowa cywilno- w godzinach nadliczbowych.
prawna. Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo
zakwestionować ich stosowanie, jeśli całokształt
okoliczności wskazuje, że działanie wykonywane
było w sposób typowy dla stosunku pracy.
Stosuje się wówczas kary za naruszenie uprawnień
pracowniczych. Wykonujący pracę również może
wnieść pozew do Sądu Pracy o uznanie stosunku
pracy.
Monika Smulewicz
Dyrektor Zarządzający
Grant Thornton FPA Outsourcing
PLUS 27
29. Outsourcing rachunkowości
Zarządzanie zespołem
złożonym z indywidualności
W obecnych czasach i nadzorowanie pracy jednostek wykonawczych,
np. zespołu zadaniowego. Rola kierownika jest
zarządzanie jest procesem, złożona i nie każdy może ją dobrze pełnić, tym
który towarzyszy ludziom bardziej że kierowanie ludźmi i zespołem jest trudnym
wyzwaniem. Bywa ono jeszcze trudniejsze, jeśli zespół
praktycznie na każdym kroku. składa się z osób, które można określić mianem
W dobie kapitalizmu indywidualności.
Co czyni menedżera dobrym kierownikiem
i gospodarki wolnorynkowej i przywódcą zespołu? Przede wszystkim taka osoba
zarządza się m.in. pracownikami, musi posiadać odpowiednie kwalifikacje do objęcia
tego typu stanowiska. Dobrze ugruntowana wiedza
przedsiębiorstwami i finansami, z zakresu zarządzania jest tylko podstawą i tłem dla
ale można również zarządzać reszty kompetencji menedżerskich. Menedżer musi
umieć faktycznie kierować ludźmi, a nie ograniczyć się
środowiskiem, czasem, jedynie do teorii zarządzania, nawet jeśli byłaby ona
konfliktami, a nawet stresem. opanowana w bardzo dobrym stopniu. Niewątpliwie,
aby stać się dobrym kierownikiem potrzeba czasu,
Często od skuteczności tego typu działania zależy wiedzy i doświadczenia, ale na kompetencje menedżera
sukces całej organizacji, dlatego stało się ono składają się również inne elementy, tzw. umiejętności
niezwykle popularnym przedmiotem nauki personalne oraz interpersonalne. Można by tu
(tym bardziej, że nie jest to umiejętność wrodzona wymienić zarządzanie czasem, ustalanie celów,
i można się jej nauczyć). skuteczne delegowanie zadań, motywowanie innych,
Odkąd zarządzanie zaczęto traktować jako rozwiązywanie konfliktów oraz bardzo wysoko
przedmiot badań, czyli już od początków XX w., rozwiniętą komunikację międzyludzką.
pojęcie to doczekało się wielu naukowych definicji. Z dobrym kierownikiem czy menedżerem łączy się
W uproszczeniu można przyjąć, że jest to proces jeszcze jedno pojęcie. Jest to autorytet. Osoby, które
stosowania wybranych środków dla osiągnięcia poprzez swoje działania, charakter i osobowość potrafią
zamierzonych wcześniej celów. Z punktu widzenia zdobyć w zespole nieformalny autorytet (niewynikający
organizacji można tę definicję uściślić jako zestaw tylko z ich nadrzędnego stanowiska wobec zespołu),
działań kierowniczych (na które składają się: mogą zarządzać w sposób jeszcze bardziej efektywny.
planowanie, organizowanie, motywowanie oraz Jeśli zespół składa się z indywidualności, a więc osób
kontrolowanie) skierowanych na wszelkie zasoby wybitnych, wyróżniających się spośród pozostałych
organizacji (w tym ludzkie, finansowe, rzeczowe pracowników, zarządzanie nimi staje się łatwiejsze,
i informacyjne). Działania te z założenia mają jeśli przyjmują i akceptują oni autorytet swojego
doprowadzić do osiągnięcia wyznaczonych przez przełożonego. Trzeba przy tym pamiętać, że osoby
organizację celów. określane mianem indywidualności mają dość silne
Ważnym elementem zarządzania jest osoba charaktery i często nie lubią podporządkowywać się
menadżera, który odpowiada za cały proces innym (mają tendencję do rządzenia w grupie lub
kierowniczy, w tym również za prowadzenie przeciwnie ‒ preferują swobodę w działaniu i nie lubią
PLUS 29
30. bądź nie potrafią dobrze pracować w grupie). i dyscyplin zespołowych, w których wyraźnie
Można z tego wnioskować, że jednym widać, jak newralgiczne jest prowadzenie drużyn,
z elementów skutecznego zarządzania zespołem w których gra wielu wybitnych sportowców.
złożonym z indywidualności jest pozycja przywódcy Często okazuje się bowiem, że tzw. „dream team”,
wypracowana przez menedżera, najlepiej poparta obejmujący praktycznie same gwiazdy, wcale nie
wiedzą, umiejętnościami oraz wzbudzającym osiąga zamierzonych wyników, a nawet może grać
zaufanie autorytetem. poniżej oczekiwań, np. gorzej od drużyn złożonych
Innym, nie mniej istotnym elementem z przeciętnych zawodników. Znacznie lepsze efekty
w zarządzaniu grupą jest wiedza o ludzkich w sporcie przynosi budowanie drużyny opartej tylko
zachowaniach (z pogranicza psychologii oraz na jednym wybitnym graczu niż całej ich plejadzie.
socjologii). Kierownik zespołu powinien być zatem Świadczy to o tym, że na sukces zespołu wpływa duch
w pewnym stopniu również dobrym psychologiem. gry zespołowej, gdy nie liczą się wyniki i osiągnięcia
Zarządzając zespołem, szczególnie złożonym poszczególnych jednostek, ale sukces całej drużyny.
z indywidualności, powinien znać pewne reguły Podobna sytuacja może występować w organizacji.
działające w grupie (jak w spójnym organizmie). Menedżer musi pamiętać, że jego zespół pracuje
Istotna jest m.in. świadomość, że dobrze zaplanowana jako jedna drużyna, dla której liczy się wspólny
i zarządzana praca zespołowa przynosi znacznie cel. Jest nim sukces, mierzony jako efekty i wyniki
lepsze efekty niż starania indywidualne. Badania realizacji stawianych zespołowi zadań. Zadania te wg
na tym polu dowodzą, że zespoły pracowników formuły SMART powinny być konkretne, mierzalne,
są bardziej efektywne od pojedynczych jednostek: akceptowane przez każdą osobę z zespołu, możliwe
osiągają optymalne wyniki, obniżają koszty, są szybsze do osiągnięcia oraz określone w czasie.
i bardziej racjonalne w podejmowaniu decyzji. Aby zespół złożony z silnych jednostek dobrze
Zespół osiągnie najlepsze efekty, jeśli stawiane przed funkcjonował, menedżer powinien umiejętnie
nim zadania znajdą się w zasięgu jego możliwości, nim kierować. Przede wszystkim musi zadbać,
ale jednocześnie będą wymagały sporego wysiłku aby nie zatracić indywidualności każdego z członków
włożonego w ich wykonanie. zespołu. Szczególnie ważne jest to w przypadku
osób wybitnych, gdyż indywidualizm i wyróżniająca
W przypadku zespołów złożonych się osobowość to mogą być ich największe atuty,
z indywidualności, zarządzanie wymaga stanowiące podstawę, na której opiera się ich
większego zaangażowania i uwagi wielkość. Zadaniem menadżera jest tak rozdzielić
ze strony menedżera. zadania w grupie i zintegrować zespół, aby
z indywidualizmu poszczególnych osób stworzyć
Wszelkie działania kierownicze powinien on wartość dodatnią i mocną stroną całego zespołu.
podejmować z rozwagą, tak aby najpierw stworzyć, Pomocne może być zrozumienie przez kierownika
a później utrzymać osiągniętą w zespole równowagę. tworzących się w zespole ról, determinowanych
Zespoły tego typu są trudniejsze w prowadzeniu przez charakter i dotychczasowe doświadczenia
i przewodzeniu, a często też bardziej podatne poszczególnych członków. W grupie wyróżniać
na dezintegrację i rozpad. się mogą liderzy, myśliciele (czyli pomysłodawcy),
Można się też odwołać do psychologii sportu koordynatorzy, detaliści oraz cierpliwi wykonawcy,
30 PLUS
31. Menedżer zarządzający zespołem
indywidualności powinien dawać
grupie przykład poprzez motywację
do pracy i akceptację celów oraz
wartości organizacji.
mogą też pojawić się krytycy lub buntownicy, Maslowa motywacja wynika z zaspokojenia pięciu
sierotki albo zespołowe błazny. Zadaniem menadżera podstawowych, ułożonych hierarchicznie potrzeb
jest obserwować relacje w zespole i poznać powstałe ludzkich. Są to kolejno potrzeby: fizjologiczne,
w nim role. Sposób interakcji poszczególnych osób bezpieczeństwa, przynależności, uznania oraz
w zespole można wyznaczyć na podstawie testu samorealizacji. Opierając się na tym schemacie,
Myersa-Briggsa (wskaźnik MBTI). Po otrzymaniu menedżer powinien zadbać o to, aby w miarę
wyników i określeniu typów osobowości oraz możliwości zaspokoić potrzeby swoich pracowników,
preferencji zachowań wewnątrzgrupowych warto począwszy od tych położonych najniżej w klasyfikacji,
wyodrębnić obszary wymagające poprawy współpracy aż do potrzeb samorealizacji, które są niezwykle
pomiędzy danymi członkami zespołu. ważne dla osób określanych indywidualnościami.
Chęć samorealizacji powoduje u nich ciągłe dążenie
Ważna dla każdego zespołu, a szczególnie do poprawy wyników w pracy, wymagają od siebie
dla takiego, który składa się z indywidualności, coraz więcej i chętnie podejmują nowe wyzwania, co
jest integracja. przekłada się na coraz lepsze rezultaty. Samorealizacja
jest więc pragnieniem wykorzystywania swoich
Grupa współpracujących ze sobą osób powinna czuć zdolności i zainteresowań, ciągłego wzrostu
się jedną drużyną, której przyświeca wspólny cel, zawodowego oraz indywidualnego rozwoju.
a między osobami w zespole w sposób naturalny Motywować zespół oraz poszczególnych
powinny rozwinąć się więzi grupowe. Duch pracowników można na dwa sposoby – poprzez
zespołowy jest często przepustką do osiąganego przez zachęty materialne i niematerialne. Na pierwsze
grupę sukcesu, dlatego dla menedżera tak bardzo z nich składają się korzyści ekonomiczne, a więc
istotne jest dobre zintegrowanie swojego zespołu. płace i podwyżki, premie, nagrody, deputaty,
Narzędziami dość często stosowanymi w takich ryczałty, świadczenia socjalno-bytowe oraz inne
przypadkach są wspólne wyjścia po pracy lub wyjazdy przywileje niewłączone do wynagrodzeń. Z kolei
integracyjne. W takich momentach członkowie do niematerialnych sposobów motywowania
zespołu mają okazję lepiej się poznać, również na należą m.in. awanse, uznanie społeczne, udział
innych płaszczyznach, wykraczających poza czysto w zarządzaniu, autonomia w realizacji zadań,
formalne i pracownicze relacje. Poza tym w innym niż prowadzenie jasnej polityki kadrowej, informowanie
zawodowe środowisku ludzie zachowują się bardziej pracowników o ich wynikach i osiągnięciach oraz
naturalnie i szybciej tworzą między sobą więzi. możliwości samokształcenia. Niezwykle istotne,
Dobrze zintegrowany zespół akceptuje wszystkie szczególnie w zarządzaniu zespołem indywidualności,
wchodzące w jego skład osoby, zna swoje słabe są regularne kursy, szkolenia, seminaria, konferencje,
i mocne strony, ale przede wszystkim umie efektywnie czyli wszystkie te elementy, które wpływają na
współpracować, nawet jeśli złożony jest z wielu poszerzenie wiedzy. Działania takie z jednej strony
indywidualności. umożliwiają zaspokojenie potrzeb samorealizacji
Kolejnym istotnym elementem w zarządzaniu tego pracowników, z drugiej zaś pozwalają zwiększyć
typu zespołem jest odpowiednia motywacja. Stanowi granice możliwości zespołu i tym samym przynoszą
ona czynnik, dzięki któremu można osiągać znaczące wymierne korzyści dla funkcjonowania organizacji.
rezultaty w pracy. Wg amerykańskiego psychologa Menedżer powinien zatem bardzo umiejętnie
PLUS 31
32.
33. dobierać systemy motywacyjne dla swojego zespołu,
biorąc pod uwagę potrzeby wszystkich ich członków,
także wyróżniających się w grupie indywidualności,
aby odpowiednio stymulować te osoby do pracy.
Silne jednostki są bardziej podatne na proces
demotywacji, więc kiedy nie realizują się w działaniach,
szybciej przestają się starać, zaczynają osiągać coraz
gorsze wyniki lub zmieniają nieatrakcyjną w ich
mniemaniu pracę. Menedżer zarządzający zespołem indywidualności
powinien dawać grupie przykład poprzez motywację
Demotywacja pracowników jest zjawiskiem, do pracy i akceptację celów oraz wartości organizacji.
które potrafi szybko zniszczyć zespół od środka, Jego zadaniem jest okazywanie swojej grupie zaufania
dlatego należy dołożyć wszelkich starań, oraz wiary w jej możliwości, co przejawia się zgodą
aby do tego nie dopuścić. na pewną autonomię w działaniu, mobilizującą do
lepszej pracy oraz aktywniejszej postawy. Mocną
Ponadto w życiu każdego zespołu składającego się stroną menedżera, pomocną w komunikacji, będzie
ze współpracujących ze sobą różnych osób mogą również jego praca na własną pozycję w zespole.
pojawić się konflikty. Zespół, do którego należą Wówczas może być traktowany przez zespół jako
indywidualności, osoby dominujące bądź konfliktowe, równoprawny członek zespołu, „jeden z nas”,
a więc jednostki często o trudnych charakterach, jest a nie osoba nadzorująca z zewnątrz.
jeszcze bardziej narażony na powstawanie tego typu Na dobrą komunikację w zespole wpływa też
napięć i nieporozumień. Dlatego tak ważną rolę czas, który menedżer poświęca swoim pracownikom.
odgrywa osoba kierownika, który potrafi określić Dobrą metodą w zarządzaniu zespołem złożonym
istotę konfliktu i doprowadzić do jego rozwiązania. z indywidualności są regularne, półformalne
Nieporozumienia w zespole mogą mieć różne spotkania. W ich trakcie menedżer oraz członkowie
podłoża: zły dobór stanowiska lub roli oraz walkę zespołu mieliby okazję swobodnie porozmawiać,
o dominację, nieprawidłowo funkcjonujący system np. o prowadzonych projektach, postępach w pracy,
komunikacji wewnątrz zespołu, sprzeczność wartości nowych pomysłach, ale również o problemach,
i celów, różnice ekonomiczne oraz kulturowe jakie cały zespół i wchodzące w jego skład
pomiędzy członkami itp. Konflikty są przeważnie poszczególne osoby napotykają, a także o sposobach
destrukcyjne, ale jeśli zostaną dobrze pokierowane, ich rozwiązania. Ważne jest, by takie spotkania
mogą pełnić także pozytywne funkcje w organizacji, utwierdzały zespół, że wraz ze swoim menedżerem
poprzez utrzymywanie żywotności i wprowadzanie stanowią wspólnotę.
dodatkowej energii w zespołach i całej firmie.
Menedżer powinien nauczyć swój zespół radzenia Zarządzanie samo w sobie nie jest działaniem
sobie z tego typu problemami dzięki zastosowaniu łatwym. Zarządzanie zespołem złożonym
tzw. gier sytuacyjnych. Pokazują one schemat
przebiegu i możliwości rozwiązania konfliktów,
z indywidualności jest jeszcze trudniejszym
np. poprzez negocjacje, kompromis czy też tzw. wyzwaniem, wymagającym dużej wiedzy,
styl integracyjny, który prowadzi do wypracowania rozsądku, umiejętności komunikowania
nowych wspólnych rozwiązań problemów.
Na koniec tych rozważań warto nawiązać do jeszcze
się z ludźmi i tworzenia dobrych relacji
jednego elementu, niezwykle istotnego w zarządzaniu interpersonalnych.
zespołem składającym się z indywidualności. Podstawę
i sedno sukcesu funkcjonowania grupy w organizacji
stanowi dobra komunikacja wewnątrz zespołu oraz Monika Smulewicz
Dyrektor Zarządzający
między grupą a jej menedżerem. Grant Thornton FPA Outsourcing
PLUS 33
