1. NUTRIZINO
FUNTZINOA
DIGESTINO APARATUA
ETA DIGESTINOA
Digestino aparatuaren funtzinoa hartzen doguzan
elikagaiak substantzia txikiago edo mantenugai
bihurtzea da; gure gorputzeko zelulek mantenugai
horreek behar eta erabilten dabez, euren
eginkizun guztiak beteteko.

2. DIGESTINO PROZESUA
Digestinoa hartzen doguzan elikagaiak deskonposatu eta
gure organismoarentzat beharrezkoak diran mantenugai
bihurtzeko aldaketen multzoa da.Honexek dira digestinoan
parte hartzen dabe.
·Ahoan elikagaiak mastekatu eta xehatu egiten dira, hortzhaginen bidez.Mihinak txu guruinek sortzen dabentxuagaz
nahasten dauz elikagaiak, eta elikadura boloa sortzen da
holan.
·Faringean eta hestegorrian behera, elikadura boloa
urdaileraino heltzen da.
·Urdailean elikadura boloa urin gastrikoakaz nahasten da,
urdailaren mogimenduei esker, etakimo izeneko substantzia
oretsua bihurtzen da.
·Heste meharrean Pankreako urina,Berhazuna eta heste
urinakaz nahasten danean kiloa sortzen da, elikagaien
mantenugaiek osotutako substantzia likidoa.Heste
meharrean, mantenugaiak xurgatzen dira, odolera heltzen
dira eta gorputzeko zelula guztietara eroatzendauz.
·Heste lodiak gure gorputzak aprobetzatu ez dauzan
substantziak batu eta gorozki bihurtzen dauz.Gorozkiak
uzkiaren bidez egozten dira.

3. ESNE HORTZERIA HORTZERIA IRAUNKORRA
HHHORTZERIAHHO IIRAUNKORRA L e t a g i n a k
RTZERIA
Ebakortzak
HHHORTZERIA
HHORTZE
Ebakortzak
RIA
Letaginak
Aurreko haginak
U
R
Kardia
Atzeko haginak
Aurreko aginak
D
A
URDAILA
I
L
A
Piloroa
HESTE MEHARRAREN
TOLESTURAK
HESTE LODIA
Kolona
Apendizea
Itsua
Ondestea
Uzkia

4. Ahoa
Txu guruinek
Urdaila
Gibela
Heste lodia
Pankrea
Heste meharra
Uzkia
Arnas aparatua eta
arnasketa
Guregorputzaosotzendabenzelulekma
ntenugaiak eta
oxigenoabehardabezbizifuntzinoakbet
etzeko. Arnas
ARNAS APARATUAREN
Aparatuakairetikoxigenoahartzendau
OSOGAIAK eta
Arnasguregorputzaksortzendauankarbonod
aparatuaarnasbidez eta birikizosotutadago.
ioxidoakanporabotatendau.
·Arnasbideakaireakzirkulatzendauanhodiakdira.G
uregorputzekoarnasbideenosagaiakhoneekdira:

6. ARNASKETA PROZESUA
Arnasketearen helburua oxigenoa lortzeko gure
gorputzean airea sartzea, eta zortzen dogun
karbono dioxidoa botatea da.
·Arnasketa mogimenduak, arnasgorea, eta
arnasbeherea, gure birikietan airea sartzeko eta
urteteko mogimenduak dira, hurrenez hurren.
·Gasen trukea biriki albeoloetan gertatzen da.Biriki
albeoloen bidez, hartzen dogun airearen oxigenoa
odolera doa, eta odolak daroan karbono
ARNASKETA MOGIMENDUAK
ARNASGOREA ARNASBEHEREA
dioxidoakanporatu egiten da.
EPIGLOTISA
ALBEOLOAK TRAKEA ARNAS APARATUA

7. Zirkulazinoaparatua eta
zirkulazinoa
Mantenugaiak eta oxigenoa gure gorputzeko zelula
guztietara heldu daitezan eta zelulek sortzen dabezan
hondakinak egozteko, horrek garraiatuko
dauzansistemea behar da. Eta horixe da, hain zuzen
ere, zirkulazino aparatuaren eginkizuna.
ZIRKULAZINO APARATUAREN OSOGAIAK
Zirkulazinoaparatuahiruelementuzosotutadago: bihotza,
odolbasoak eta odola.
·Bihotzatoraxarenezkerraldeankokatutadago, eta
ponpabatbalitzlegez, odolagorputzguztirabultzatzendau.
Laubarrunbezosotutadago: goianbiaurikulu eta
beheanbibentrikulu.Aurikulekezdabekonektatzen, eta
bentrikuluekbardin,
bainabaikontektatzendabeezkerrekobentrikulua eta
ezkerrekoaurikula eta eskumakoaurikula eta bentrikulua, eta
horreklotzendabenbalbulak (eskumakoa)balbulatrikupsidea eta
(ezkerrekoa)balbulamitraladira.
·Odolbasoakera askotakolodiereadaukienhodiakdira, eta
odolakzirkulatzendauanzirkuituitxibatosotzendabe.Lodierarena
rabera, lodienetikmeheenera, arteriak, kapilarrak eta
benakbereiztendira.

8. Arteriekodolabihotzetikgorputzekoorganoguztietarazabaltze
ndabe.
-Benekodolagorputzekoatalguztietatikbihotzeradaroe.
-Kapilarrak oso meheakdira, eta arteriak eta
zainaklotzendabez.
·Odola, bihotzakbultzatuta,
odolbasoetanzeharzirkulatzendauanlikidoada.Mantenugaiak
eta oxigenoagarraiatzendauz, eta
hondakinakbatzendauz.Plasmaz eta
plasmakozelulezosotutadago.
-Plasmealikidohorixkabat da, eta
likidohorretanflotatzendagozodolzelulaguztiak;gainera,
digestinoari esker sortutakomantenugaiakgarraiatzendauz,
adibidez.
-Odolzelulakglobulugorriak, globuluzuriak eta plaketakdira.
ARTERIA
GLOBULU
ZURIAK
PLAKETAK
GLOBULU
GORRIAK

9. ODOL ZIRKULAZINOA
Odolzirkulazinoazirkuitubereiztubirenbidezegiten da:
zirkulazinotxikiaedobirikietakoadeitzenjakozirkulazinobati,
eta zirkulazinonagusiaedoorokorra, barrizbesteari.
·Zirkulazinotxikiaedobirikietakoabihotzetikbirikietaradoa eta
bihotzeraitzultzen da.
Eskumakobentrikulutikkarbonodioxidozbetetakoodolabirikia
rterienbidezatera eta birikietaraateratzen da.
Birikietakoalbeoloetanodolakkarbonodioxidoaaskatzendau,
eta oxigenoahartzendau.
Birikibenenbidez,
odoloxigenatuabihotzarenezkerrekoaurikularaheltzen da,
geroezkerrekobentrikuluradoa eta, hortik Aurrera,
zirkulazinonagusiahasten da.
·Zirkulazinonagusiaedoorokorra,
bihotzetikbesteorganoetaradoa, eta bihotzeraitzultzen da.
Ezkerrekobentrikulutikodoloxigenatua aorta
arteriarenbidezurtetendau, eta gorputzeko órgano
guztietanbanatzen da, oxigenoa eta mantenugaiakizteko eta
karbonodioxidoa eta
hondakinakjasotzeko.Substantziazbetetakoodolabihotzekoesk
ZIRKULAZINO MOGIMENDUAK
umakoaurikularaitzultzen da, Kababenenbidez.
SISTOLEA
DIASTOLEA
Eskumakoaurikulutikeskumakobentrikuluradoa eta, hortik,
zirkulazinotxikira.

10. IRAITZ APARATUA
ETA IRAIZKETEA
Zelulek ezabatu beharreko hondakin substantziak sortzen
dabez. Substantzia horreek osasunari kalte eragin deikioe
gorputzak ez badauz iraitz aparatuaren bidez
kanporatzen. Iraitz aparatua gernu sistemeaz eta izerdi
guruinez osotuta dago.
GERNU SISTEMEA
Kuntzurrunek, ureterrek, gernu maskuriak eta uretreak zortzen
dabegernu sistemea.
·Kuntzurrunak baba formako organo bi dira, eta kaxa toraxikoaren
azpian dagoz, bizkarrazunaren alde banatan. Kuntzurrunetatik
igaroten dan odola iragaztea da horren eginkizuna,
organismoarentzat toxikoak diran hondakinak erauzteko.
Kuntzurrunek substantzia horreek gordeten dabez eta, urez
nahastuta, gernua sortzen dabe.
·Ureterrak gernua kuntzurrunetatik hartu eta gernu maskuria eroaten
daben hodi bi dira.
·Gernu maskuriak, gernuari maskuriatik urteten izteko guretan
zabaltzen eta ixten dan esfinter bat dauka barrualdean.
·Urtetra hodiaren bidez, gernu maskurian gordetako gernua
kanporatu egiten da.

11. IZERDI GURUINAK
Azala gure gorputzeko hedadura handieneko organoa da, eta hesi
babesle moduko bat osatzen dau.Nerbio amaierez eta odol basoez
aparte, azalean izerdi guruinak dagoz.Azal osoan bananduta dagoz,
eta funtzino bi beteten dabez: substantzia toxikoak kanporatzea eta
gorputzeko tenperaturea kontrolatzea.
·Izerdi guruinen bidez, horreetatik hur dagozan kapilarreetako
substantzia toxikoak ezabatzen dira. Horretarako, izerdia zortzen
dabe, hau da, gatzez eta % 99an urez osotutako disoluzino bat.
·Izerdi guruinei esker, gorputzaren tenperaturea kontrolatzen da,
izerdia lurrundu egiten dalako azalaran beroa erabilita, eta, halan,
azala freskatzen daualako.
Egilea:Ibai T