SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  34
Télécharger pour lire hors ligne
Cultureel centrum
Als herbestemming schakelhuis breda




             op basis van architectonische
             Toepassing van twee culturen.
                                 ilse mathijssen
Cultureel centrum
Als herbestemming schakelhuis breda




op basis van architectonische Toepassing van twee culturen.
COLOFON                                                                        Voorwoord

T itel rapport:							Cultureel centrum. Als herbestemming schakelhuis breda   Het onderzoeksverslag wat u voor u heeft lig-
                                                                               gen geeft het onderzoeksproces weer die ik
Versie, datum:							 1.0, 21 mei 2012                                         heb gemaakt om het afstudeerontwerp, cul-
                                                                               tureel centrum als herbestemming schakelhuis
Kader:										Afstudeeronderzoek, Ruimtelijk ontwerp - interieurarchitec-    Breda, te ontwerpen vanuit een eigen visie.
tuur
                                                                               Naast het uitgevoerde proces geeft het onder-
Publicatiedatum:					 21 mei 2012                                              zoeksverslag mijn ontwerphouding en identiteit
                                                                               weer. De beschreven visie, onderzoeken en
Auteur:										Mathijssen CCM, Ilse                                          ontwerpen zijn ontstaan vanuit mijn hypothese
                                                                               en kijk op architectuur. De combinatie van de
Contact:									 ilsemathijssen@gmail.com                                     onderzoeksresultaten en mijn identiteit als ont-
                                                                               werper leiden tot het eindresult aat.
Begeleidende docenten:		Douwe Boonstra, Erik Maria Dolné, Laurens Kolks
                                                                               T ijdens dit proces ben ik begeleid en onder-
Opleidingsinstantie:				AKV|Sint Joost, Avans Hogeschool                       steund door meerdere personen die ik hierbij
												Locatie Breda                                                      wil bedanken, namelijk:
												Beukenlaan 1
												 4834 CR Breda                                                     - Rinus Damen, onder zijn toezicht heb ik de
												 t: 076 525 03 02                                                  mogelijkheid gekregen om het volledige pand
												 e: info.akvstjoost@avans.nl                                       te bezichtigen wat nor maal afgescher md is
													                                                                  voor publiek.

                                                                               - De docenten Douwe Boonstra, Erik Dolne en
                                                                               Lourens Kolks voor de begeleiding tijdens het
                                                                               afstudeerproces.

                                                                               - Mijn klasgenoten, voor het elkaar helpen en
                                                                               motiveren gedurende de complete studie.

                                                                               - Gwendolien Mathijssen, voor de grammati-
                                                                               cale controle.

                                                                               - Floris Fransen, als onvoorwaardelijke steun
                                                                               gedurende de gehele studielooptijd.

                                                                               Ik hoop dat u met veel interesse en plezier het
                                                                               onderzoeksverslag leest en mogelijk laat inspi-
                                                                               reren door middel van mijn ontwerpvisie.

                                                                               Ilse Mathijssen

                                                                                                                                  5
Samenvatting

    Vanwege de mogelijke herbestemming
    van het schakelhuis, gelegen aan de Aca-
    demiesingel te Breda, besluit ik voor deze
    locatie een cultureel centrum te ontwer-
    pen.
    Het cultureel centrum wordt ontworpen
    met de visie dat het centrum een weer-
    spiegeling is van de multiculturele samen-
    leving binnen Nederland. Bij dit ontwerp
    richt ik me op de Nederlandse en de Ma-
    rokkaanse samenleving.

    De hoofdvraag luidt:
    Hoe kan de Nederlandse en de Marok-
    kaanse cultuur op architectonische wijze
    verenigt worden in het ontwerp van het
    cultureel centrum gevestigd in het scha-
    kelhuis in Breda?

    Het onderzoek start door een studie op de
    culturele architectuur van Nederland en
    Marokko, met als basis de kenmerkende
    woningen. Daar naast wordt het herbe-
    stemde pand onderzocht op voorwaar-
    delijke eigenschappen. Met als doel om
    de geconcludeerde eigenschappen met
    elkaar te laten intregeren binnen het her-
    bestemde pand.

    Wat ontstaat is een ontwerp van een cul-
    tureel centrum die gebaseerd is op de
    twee type woningen, het herbestemde
    pand zelf en mijn ontwerphouding.

    Wegens de visuele conclusie van de
    hoofdvraag wordt deze in twee hoofd-
    stukken beantwoord. Hoofdstuk zes geeft
    antwoordt op de onderzoeksvraag en in
    hoofdstuk zeven wordt het uiteindelijke vi-
    suele ontwerp weer gegeven.


6                                                 7
Inhoudsopgave

    voor woord 										                        5	

    samenvatting                                 7

    hoofdstuk 1 inleiding                        10
    Aanleiding                                   12
    Onderzoeksvraag                              15
    Structuur                                    15

    Hoofdstuk 2 programma van eisen              16
    Randvoorwaarden                              18
    Uitgangspunten                               19

    Hoofdstuk 3 STUDIE CULTURELE ARCHITECTUUR    20
    Kenmerkende woning                           22
    Doorzonwoning                                22
    Patiowoning                                  23
    V isuele analyse                             23
    Ruimte                                       24
    Ruimtelijke or ganisatie                     26
    Vor m                                        28
    Daglicht                                     30
    Materiaal                                    32

    Hoofdstuk 4 STUDIE organisatie schakelhuis   34
    Exterieur schakelhuis                        36
    Interieur schakelhuis                        38
    Analyse                                      40
    Geraamte                                     41
    Materialisering interieur                    41

    Hoofdstuk 5 ontwerp & conclusie              42
    V isuele conclusie                           44
    Voorstel verder onderzoek                    44
    Entree                                       46
    Open veld                                    48
    Activiteitenhuis                             52
    Activiteitenhuis vor ming & educatie         54
    Activiteitenhuis kunst & creatie             56
    Activiteitenhuis sport & dans                58
    Plattegrond & dwarsdoorsnede                 61

    literatuurverwijzing                         62
8                                                     9
Hoofdstuk 1




AFBEELDING 1.1
Het Schakelhuis, voorzijde
                                           inleiding
Aanleiding

     Er bestaat een reële kans dat het scha-
                                                                                           AFBEELDING 1.2
     kelhuis, gelegen aan de academiesingel
                                                                                 Het Schakelhuis, voorzijde
     in Breda, leeg komt te staan wegens ver-
     ouderde installaties van het elektriciteits-
     bedrijf. Om een mogelijke sloop van dit
     markante gebouw te voorkomen dient
     een herbestemming te worden gevon-
     den voor deze locatie ten aanzien van
     architectuurbehoud in Breda. Omdat de
     toegangswegen en parkeervoorzienin-
     gen makkelijk toegankelijk zijn vanuit alle
     hoeke n van Breda zal een publieke func-
     tie een passende bestemming zijn voor dit
     gebouw: een cultureel centrum.

     Als een cultureel centrum zijn bestaans-
     recht wilt behouden zal men daarbij moe-
     ten inspelen op de eigenschappen van
     de multiculturele samenleving waarin
     het kenmerkend is dat interesses en ach-
     ter gronden ruim van elkaar verschillen.
     Daarom vind ik het belangrijk dat een
     cultureel centrum niet enkel de sociale
     activiteiten moeten opnemen maar juist
     ook de samenleving weerspiegelt in haar
     verschijning.

     In dit onderzoeks verslag wordt het interi-
     eurontwerp gecreëerd voor het schakel-
     huis met als functie cultureel centrum. Dit
     interieurontwerp zal gebaseerd zijn op de
     sociale architectuur van twee etnische
     groepen woonachtig in Nederland. Ge-
     kozen is voor de Nederlandse en Marok-
     kaanse culturele architectuur.




                                                    AFBEELDING 1.2
                                                    Situatietekening anno 1952
                                                                                                                        AFBEELDING 1.3
12                                                                                                            Het Schakelhuis, voorzijde
Onderzoeksvraag

                           Hoe kan de Nederlandse en de Marok-
                           kaanse cultuur op architectonische wijze
                           verenigt worden in het ontwerp van het
                           cultureel centrum gevestigd in het scha-
                           kelhuis in Breda?

                           Binnen de culturele architectuur richt ik
                           me op de woonomgeving van de geko-
                           zen bevolkingsgroepen. Een visuele studie
                           naar beide type woonhuizen ten opzichte
                           van elkaar levert interessante karakteris-
                           tieken op die leidend zijn in het ontwerp
                           van het cultureel centrum.

                           Binnen het onderzoek naar het verenen
                           van de Nederlandse en Marokkaanse cul-
                           turele architectuur richt ik mij hoofdzake-
                           lijk op twee gebieden. Enerzijds de bele-
                           vingseigenschappen van de Nederlandse
                           en Marokkaanse woonarchitectuur en an-
                           derzijds onderzoek ik de mogelijkheden
                           die het schakelhuis biedt voor het project.

                           Structuur

                           Om tot de conclusie van de onderzoeks-
                           vraag te komen wordt eerst het program-
                           ma van eisen in hoofdstuk twee beschre-
                           ven. In hoofdstuk drie onderzoek ik de
                           woonarchitecturen door middel van een
                           visuele studie. Naast de uitkomst van de
                           studie moet de kwaliteiten van de locatie
                           geïdentificeerd worden, hetgeen behan-
                           deld wordt in hoofdstuk vier. Op basis van
                           de resultaten van beide analyses wordt in
                           hoofdstuk vijf de onderzoeksvraag behan-
                           delt. De conclusie alsook het ontwerp van
                           het cultureel centrum in het schakelhuis is
                           beschreven in hoofdstuk zes.


AFBEELDING 1.4
Schakelhuis, linkerzijde                                                 15
Hoofdstuk 2




                                            programma
AFBEELDING 2.1 - 2.3
Functionele randvoorwaarden
                                              van eisen
Randvoorwaarden                                Vorming & Educatie                           Uitgangspunten
                                                    Een neutrale ruimte waar vor ming en edu-
     De randvoorwaarden waaraan het het             catie centraal staan maar waarook an-        Het ontwerp van het gemeenschapscen-
     cultureel centrum moet voldoen:                dere activiteiten plaats kunnen vinden.      trum op de bestaande locatie worden
                                                    Deze ruimte dient neutraal te worden in-     ontworpen vanuit de volgende uitgangs-
     Maatschappelijke randvoorwaarden               gericht.                                     punten:
     - De vor mgeving van het cultureel cen-        Geschikt voor 10 - 12 personen.
     trum dient een 	 architectonische vereni-                                                   Maatschappelijke uitgangspunten
     ging te zijn van de Nederlandse en Marok-      Ontmoeting & Versnapering                    - De resultaten uit het onderzoek naar de
     kaanse cultuur.                                Een bar die zowel geopend als gesloten       culturele architectuur zal ik niet letterlijk
                                                    kan zijn voor het publiek. Rond deze bar     over nemen maar vrij gaan vertalen naar
     Locationele randvoorwaarden                    zijn ontmoetingsplaatsen voorzien.           een nieuw ontwerp.
     - De uiterlijke verschijning van het markan-                                                                                                  AFBEELDING 2.4     AFBEELDING 2.5
     te gebouw in het straatbeeld blijft intact     Toiletten                                    Locationele uitgangspunten
     en ongewijzigd.                                Een gescheiden ruimte voor mannen en         - Om het karakter van de locatie te be-
                                                    vrouwen welke geschikt is voor een toilet-   houden zal de huidige or ganisatie zo veel
     Funct ionele randvoorwaarden                   bezoek en persoonlijke ver frissing.         mogelijk in stand worden gehouden. Het
     - Het centrum wo rdt een kleinschalig cen-                                                  ontwerp van het grondplan is hier dan
     trum welke geschikt is voor activiteiten                                                    ook op gebaseerd. De uitkomsten vanuit
     met kleinere groepen bezoekers.                                                             het onderzoek naar de culturele architec-
     - Het gemeenschapscentrum gaat een di-                                                      tuur komen vooral naar voren in de extru-
     versiteit aan activiteiten bieden met func-                                                 sie vanuit het grondplan.
     tionele eisen omtrent de ruimte:
     	                                                                                           Functionele uitgangspunten
     Open Veld:                                                                                  - De ruimtes waar de activiteiten plaats
     Een open en onbepaald gebied waar al-                                                       vinden communiceren zichtbaar hun the-
     lerlei activiteiten plaats kunnen vinden. Te                                                ma door middel van het interieur.
     denke n aan expositie, markt, spellen en
                                                                                                                                                   AFBEELDING 2.6     AFBEELDING 2.7
     andere onbepaalde activiteiten.

     Sport & Dans
     Een ruimte met een vloeroppervlakte vrij
     van objecten zod at het geschikt is voor het
     beoefenen van a llerlei dansen en sporten.
     Geschikt voor 12 - 16 personen.

     Kunst & Creatie
     Deze r uimte dient als werkplaats voor cre-
     atieve cursisten. Allerlei creatieve cursus-
     sen horen hier gegeven kunnen worden,
     zoals kleding maken en schilderen. De
     ruimte dient zicht te kunnen schikken naar
     de werkzaamhed en.
     Geschikt voor 10 - 12 personen.                                                                                                               AFBEELDING 2.8     AFBEELDING 2.9
18                                                                                                                                                                                     19
Hoofdstuk 3




                                                                     Studie
                                                                 Culturele
AFBEELDING 3.1 - 3.2
Kenmerkende Nederlandse en Marokkaanse woning
                                                              Architectuur
Kenmerkende woning                              Doorzonwoning                                 Patiowoning                                     Afgebeelde patiowoningen dienen als
                                                                                                                                                   uitgangspunt voor de analyse. Deze pa-
     De gebouwde leefomgeving van de twee            De architectuur van de doorzonwoning          In Marokko zijn de meeste woningen voor-        tiowoningen ontworpen door de Franse
     etnische groepen dient als blauwdruk            staat niet op zichzelf. Vaak is dit woning-   zien van een patio vanwege privacy re-          architect Zevaco zijn gelegen in Agadir
     voor het ontwerp van het gemeenschaps-          type een onderdeel van een complete rij       denen alsook geografische redenen. Het          en heeft in 1980 de de Aga Khan Prijs voor
     centrum.                                        met woningen die in de gehele wijk voor-      bekendste voorbeeld is de car men, een          Architectuur gewonnen.
                                                     komen.                                        woning voorzien van een patio in het mid-
     Binnen Nederland is de doorzonwoning                                                          den van de woning.                              Visuele analyse
     het meest voo rkomende woningtype.              De plattegrond vor mt de basis voor deze
     Vaak wordt de doorzonwoning toegepast           woningtypen en is voorzien van een ge-        Ook de hedendaagse woningen zijn voor-          De studie naar de doorzonwoning en de
     in een complete rij, repeterend door de         standaardiseerde indeling. Op de bega-        zien van een patio maar zijn ook, net als       patiowoning is een analyse dat zich richt
     gehele wijk. In Marokko is de patiowoning       ne grond vindt men langs de ene zijde de      de doorzonwoning, een onderdeel van             op de thema’s ruimte - or ganisatie - vor m
     de meest toegepaste typologie. In de ge-        hal, toilet, trap en de keuken. De andere     een complete rij woningen. Echter zijn          - licht - materiaal, toegepast in de archi-
     schiedenis was de car men het grote voor-       zijde beslaat de woonkamer die zowel          deze niet zoals in Nederland gekopieerd         tectuur. Deze bestudering vanuit de hypo-
     beeld hiervan. Tegenwoordig zijn deze           aan de voorzijde als aan de achterzijde       naar een complete wijk.                         these is meer gericht op de beleving van
     patiowoningen ook toegepast in rijwonin-        grensd. Op deze wijze is de woonkamer                                                         architectuur en de bijbehorende cultuur
     gen.                                            verzekert van zoveel mogelijk daglicht.       Waar de doorzonwoning vooral gericht is         dan een zogenoemde plananalyse.
                                                                                                   op een maximale toetreding van de zon
     De volgende twee paragrafen gaan kort           De studie richt zich op de gemiddelde         is de Marokkaanse patiowoning geschikt          In de visuele analyse worden de volgende
     in op deze woningtypen alvorens deze            doorzonwoning, de afgebeelde woning           voor de levenstijl van de bevolking. Dit        kleuren gehanteerd:
     geanalyseerd worden op basis van een            vor mt het uitgangspunt. Deze door zon-       vanwege het reduceren van war mte en            - Antratiet: de bebouwing
     visuele studie. Deze studie gaat vooral in      woning is gelegen aan de Leon van Heil-       het creëren van privacy. Een andere type        - Rood: de context en beleving
     op de kenmerken die verantwoordelijk zijn       straat te Breda.                              woning met een andere beleving van de           - W it: de ruimte
     voor de beleving van deze woningen.                                                           woning en straatbeeld is het gevolg.




      AFBEELDING 3.3                AFBEELDING 3.4                    AFBEELDING 3.5                AFBEELDING 3.9               AFBEELDING 3.10                   AFBEELDING 3.11




      AFBEELDING 3.6                AFBEELDING 3.7                    AFBEELDING 3.8                AFBEELDING 3.12              AFBEELDING 3.13                   AFBEELDING 3.14
22                                                                                                                                                                                               23
ruimte                                        doorzonwoning                                                                                   patiowoning
                                                   Bovenaanzicht                                                                                          Bovenaanzicht
     Ruimte, geen zichtbare materie waar we
     altijd van bewust zijn. Toch geeft ruimte,
     en haar begrenzing, de perceptie van
     massa, openheid en privacy. De analyse
     op ruimte m.b.t. het exterieur is hier dan
     ook op gericht.

     Oriëntatie                                                                       Fragment voorgevel
     De doorzonwoning or ganiseert de ruimte
     door parallelle plaatsing van verticale
     wanden. De diverse ruimtes van de patio-
     woning omsluit de ruimte met hoge mu-
                                                  Parallelle oriëntatie:                                         Oriëntatie ruimte en massa naar binnen gericht.
     ren.                                         Exterieur horizontaal - ruimte verticaal. Extrovert systeem.   Kavel volledig ommuurd. Introvert systeem.
                                                   Voorgevel                                                                                                  Voorgevel
     Extrover t - Introver t
     Vanwege de twee evenwijdig geplaatste
     ramen in voor en achter gevel bezit de
     doorzonwoning een extrovert systeem. De
     woning en de openbare ruimte regeren
     elkaar. Bij de patiowoning domineert het
     introverte systeem. De binnen- alsook de
     buitenruimtes zijn naar binnen gekeerd en
     zonderen zich van elkaar af.

     Begrenzing
     Locatie en de hoogte van de begrenzing
     van eigen gebied bepalen de mate van         Private ruimte & begrenzing. Eigen gebied voorzijde            Private ruimte & begrenzing.
     private en openbare ruimte en zijn eigen-    woning slechts omkaderd, geen visuele afscheiding.             Eigen gebied geheel ommuurd t.b.v. volledige privacy.
     schappen. De persoonlijke ruimte van een      Dwarsdoorsnede achtergevel                                                                 Dwarsdoorsnede achtergevel
     doorzonwoning is slechts omkaderd door
     een lage of 2 meter hoge schutting, waar-
     door de visuele ruimte niet afgescher md
     is. De ommuurde Marokkaanse woning
     geeft niet alleen het eigen gebied aan,
     ook de visuele ruimte wordt afgebakend.




                                                  Private ruimte & begrenzing. Omkadering                        Private ruimte & begrenzing.
                                                  achtertuin biedt partiële visuele afscherming.                 Eigen gebied geheel ommuurd t.b.v. volledige privacy.
24                                                                                                                                                                         25
Ruimtelijke organisatie                         doorzonwoning                                                                                  patiowoning
                                                      Plattegrond                                                                                           Plattegrond
     Een woning bestaat uit een or ganisatie
     van vlakken en ruimtes, essentieel voor de
     functionaliteit van de verschillende ruimtes
     en de beleving hiervan. De twee woningen
     zijn op drie verschillende or ganisatie the-
     ma’s geanalyseerd die de gevolgen rond
     de indeling kenbaar maakt.

     Ruimtelijke organisatie
     Beide woningen binnen het gehele pand
     zijn gescheiden door gezamenlijk aangren-
     zende scheidingsvlakken. De doorzonwo-
                                                    Lineaire organisatie: Exterieur verdeelt in lineaire reeks        Geclusterde organisatie: Geometrisch georga-
     ning vor mt zich tot een lineaire reeks wo-    van ruimtes gescheiden door aangrenzende muur.                    niseerde ruimtes binnen begrensd gebied.
     ningen. De patiowoning or ganiseert zich
                                                      Bovenaanzicht                                                                                       Bovenaanzicht
     tot een geometrische clustering binnen het
     omsloten gebied.

     Orderingsprincipe
     Naast de ruimtelijke or ganisatie is or ga-
     nisatie principe van het pand belangrijk,




                                                                                                                                  L
     bijvoorbeeld ter voorkoming van chaos of




                                                                                                                           L
     eentonigheid. Waar de doorzonwoning ge-                                                    detail vooraanzicht
     baseerd is op de symmetrie en repetitie,
     is de patiowoning gebaseerd op repetitie
     van een L-vor mige ruimte.
                                                    Symmetrisch orderingsprincipe verdeelt boven- en
     Zonering                                       vooraanzicht in twee identieke helften.
                                                                                                                      Repeterende orderingsprincipe gebaseerd op L-
     De indeling van de Nederlandse woning is                                                                         vorm, elke kamer dubbele oriëntatie naar patio.
                                                    Stippellijn weergeeft secundaire symmetrie.
     verdeeld in vier zones: voortuin, woning,        Bovenaanzicht                                                                                       Bovenaanzicht
     achtertuin en ber ging. De voortuin vor mt                            4
     de over gang tussen publieke en private
     zone, waardoor rechtstreeks zicht in de                               3
     woning belet wordt. De zonering van de
     Marokkaanse woning is gericht op inter ne
     focus van buiten- en binnenruimte, met                                2
     als uitgangspunt dat iedere binnenruimte
     beschikt over een eigen, privacybiedende                              1              Fragment voorgevel

     buitenruimte.


                                                    Zonering als overgang publieke                                    Zonering gericht op interne focus
                                                    en private ruimte                                                 van binnen- en buitenruimte.
26                                                                                                                                                                        27
vorm                                             doorzonwoning                                                                               patiowoning

     Architecturale vor men geeft architectuur
     een silhouetten die bepalend is voor de
     herkenbaar heid en de leesbaar heid van
     het gebouw en zijn functie. Deze studie richt
     zich op het driedimensionale geometrisch
     lichaam van de woning, bepalend voor
     het essentiële aanzicht van de vor m en
     zijn uiterlijk. Het driedimensionale lichaam
     wordt bij deze analyse vereenvoudigt tot
     de ruimtelijke figuren.

     Primair ruimtelijk lichaam
                                                     Vierkant en driehoek vormen basale vlakken van de ruim-   Het vierkant vormt het basale figuur van de ruimtelijke li-
     De balk vor mt voor beide woningtypen           telijke figuren van woning, balk en driehoekig prisma.    chamen van de woning, de balk. Deze balk is getransfor-
     een belangrijke basis die op andere wij-                                                                  meerd naar diverse variaties.
                                                      Zijgevel                                                                                       Fragment voorgevel
     ze zijn toegepast. De plattegrond van
     de doorzonwoning vor mt een rechthoek,
     deze is geëxtrudeerd tot een balk en op-
     waarts voltooid met een driehoekig pris-
     ma. Bij de patiowoning wordt de balk
     ingezet in meerdere variaties die de bin-
     nenruimtes en de ommuuring vor men.

     Additieve vorm
     Door het groeperen van ruimtelijke figu-
     ren ontstaat er groei en een nieuwe vor m
     van het exterieur die bepalend is voor de
     gestalte van de woning. De twee verschil-       Het silhouetten van de zijkant van de woning, ontstaan    De silhouet van de zijkant van de woning, ontstaan door
                                                     door groepering van de balk en het driehoekig prisma.     groepering van verschillende varianten van de balk.
     lende figuren worden bij de typische Ne-
     derlandse woning gegroepeerd door de             Fragment plattegrond                                                                         Fragment plattegrond

     evenwijdige vlakken van de balk en het
     driehoekig prisma, dit veroorzaakt een
     lineaire groei van het pand. De ruimte-
     lijke figuren bij de Marokkaanse woning
     worden gegroepeerd door het delen van
     gemeenschappelijke randen, dit veroor-
     zaakt een geclusterde groei van de wo-
     ning. buitenruimte.



                                                     Vanwege de balk en het driehoekig prisma kan de woning    Geclusterde groei wordt veroorzaakt door groepering van
                                                     alleen een lineaire groei doormaken.                      diverse variaties van de balk.
28                                                                                                                                                                           29
Daglicht                                        doorzonwoning                                                                                  patiowoning
                                                     Bovenaanzicht                                                                                         Bovenaanzicht
     Daglicht is van grote waarde voor de ge-
     zondheid en productiviteit van de mens
     alsook voor de architectuur. Architectuur
     kan de positieve en negatieve ef fecten
     van zonlicht helpen reguleren. Dit resul-                            west
     teert zich in een geografische verande-
     ring van architectuur, wat zijn weerslag
     heeft op het uiterlijk van de architectuur
     en zijn aanzicht. De analyse op daglicht
     geven de esthetische gevolgen van zon-                               oost
     licht op de gevelontwerp goed weer.
                                                    Door grote raampartijen langs twee zijden ontvangt de        Elke ruimte voorzien van dubbele oriëntatie op patio/ tuin.
     Daglicht & doorzonwoning                       woonkamer diffuus daglicht gedurende de gehele dag.          Naast functie van ontsluiting functioneren gevelopenin-
     De doorsnee woning in Nederland is ge-                                                                      gen ook als klimaatsysteem en daglichttoetreding.
     richt op het maximaal gebruik maken van         Dwarsdoorsnede begane grond                                                                         Dwarsdoorsnede
     daglichttoetreding, dit is wettelijk vast-
     gelegd in het bouwbesluit. Voor de door-
     zonwoning heeft dit tot gevolg dat de
     voor- en achterzijde van de gevel voor-
     zien is van een groot raam dat de ruimte
     voorziet van een zo groot mogelijke hoe-
     veelheid daglichttoetreding. In dit geval
     zijn de vensters gericht op het oosten en
     westen wat de woning verzekert van een
     dif fuse verlichting van de woning.

     Daglicht & patiowoning                         Daglicht toetreding twee zijden. Tempering van direct in-   Daglicht toetreding langs boven, Openingen in muren en
     Doordat Marokko dichter bij de evenaar         vallend zonlicht en voorkoming overmatig contrast tussen    gevels als klimaatsysteem. Afvoering van warme lucht door
                                                    helderheid vanuit opening en donkere oppervlak rondom.      voortdurende luchtverplaatsing.
     ligt is de patiowoning vooral gericht op
                                                     Fragment dwarsdoorsnede begane grond                                                        Fragment dwarsdoorsnede
     de regulatie van negatieve ef fecten van
     de zon, zoals over matige hitte. De gevels
     en muren zijn voorzien van kleine openin-
     gen die de ruimte enigszins voorzien van
     daglicht, maar de ontsluiting is vooral ge-
     richt op natuurlijke ventilatie van de ruim-
     te. De smalle openingen zijn hoog in de
     muur gesitueerd t.b.v. de gewenste mate
     van omsluiting in verband met de privacy.


                                                    Visuele privacy is ondergeschikt aan de maximale             Door de hoogte van de vensters blijft visuele privacy ge-
                                                    toetreding van daglicht.                                     waarborgd.
30                                                                                                                                                                             31
materiaal                                      doorzonwoning                                                                                     patiowoning
                                                   Materialisering                                                                                             Materialisering
     De analyse op materiaal is gericht op ma-
     teriaal en zijn oppervlakte eigenschappen
     textuur en patronen. De perceptie van het
     exter ne uiterlijk van de woningen worden
     mede bepaald door deze eigenschappen.

     Land van herkomst
     De gebruikte materialen van beide wo-
     ningen zijn gebaseerd op het land van
     herkomst. De bakstenen en dakpannen
     worden vanuit het klei uit de Nederlandse
     grond gebakken. Ook de cementblokken
     en cementcoating waar de patiowoning
     uit bestaat is plaatselijk geproduceerd.

     Textuur                                       Uit klei gebakken bakstenen (waalformaat) en S-vormi-       De betonnen gevelmuren zijn afgewerkt met lichtglanzen-
     De textuur van de patiowoning bes taat        ge dakpannen geven het uiterlijk van de woning een          de coating op basis van kalk ter bescherming en wateraf-
                                                   structureel patroon. De gevel bevat een wild metwel-        stoting. Door glans en lichte kleur reflecteert het materiaal
     uit een gladde en reflecterende cement-       verband en het dak bevat een golfpatroon.                   zonlicht. De entree wordt benadrukt door een betonnen
     coating. Doordat de volledige buitenzij-      Glaswerk t.b.v. ramen                                       halfhoge muur, ruw afgewerkt. Glaswerk t.b.v. ramen
     den zijn gecoat met een éénkleurige ce-
     mentcoating is de woning als één volume
     te ervaren. De doorzonwoning bestaat wel
                                                   Fragment voorgevel t.b.v. beleving materialisering                            Fragment voorgevel t.b.v. beleving materialisering
     uit meerdere texturen, door gaans met een
     minder gladde textuur. De verschillende
     delen en vor men van de woning worden
     gearticuleerd waardoor de ze hun eigen
     identiteit behouden.

     Structureel patroon
     De bakstenen en dakpannen geven de
     doorzonwoning structurele patronen. Waar
     de S-vor mige dakpannen een golfpatroon
     op het dak creëren vor men de bakste-
     nen een wild metselverband. De cement-
     coating van de Marokkaanse patiowoning
     zor gt voor een strak en glad ef fect waar-
     door eventuele structurele patronen niet
     meer zichtbaar zijn                                                                                       Alleen de smalle gevelopeningen en halfhoge muur bij en-
                                                                                                               tree onderscheiden zich van de rest van het volume. De
                                                   De verschillende vormen van de woning differentiëren        oppervlakte eigenschappen van de materialen beïnvloe-
                                                   zich van elkaar d.m.v. verschillende texturen en structu-   den het visuele gewicht waardoor deze als minder massief
                                                   rele patronen. Iedere vorm behoudt zijn eigen identiteit.   ervaren wordt.

32                                                                                                                                                                                    33
Hoofdstuk 4




                                                    Studie
                                               organisatie
  AFBEELDING 4.1 - 4.2
34 Analyse bestaande elementen
                                               schakelhuis
exterieur Schakelhuis, academiesingel breda




                                              37
interieur Schakelhuis, academiesingel breda




38                                                 39
Plattegrond                                                          analyse                                        geraamte                                    materialisering interieur

                                                                          Algemene gegevens                              De draagconstructie bestaat voor name-      De volgende toegepaste materialen in
                                                                          Architect: G. Hamerpagt, Architect BNA. 	      lijk uit een inwendig geraamte van gewa-    het interieur blijven behouden:
                                                                          Bouwbureau vereniging van directeuren          pend beton. Dit geraamte vor mt zich tot
                                                                          van Elekriciteitsbedrijven in Nederland.       een stijf geheel door een monolieten ver-
                                                                          Bouwjaar: 1953-1954                            binding van de verschillende betonnnen
                                                                          Locatie: Academiesingel Breda                  onderdelen.
     Pand in 5 zones opgedeeld, zowel als organisatie als constructief.   Vroegere functie: Elektriciteits- en pomp-
                                                                          centrale.                                      Door analyse en visualisatie van het be-
                                                                                                                         tonskelet worden de mogelijkheden als-
     Plattegrond                                                          Zonering                                       ook de grenzen ten behoeven van het
                                                                          Het grondplan van het schakelhuis is     op-   nieuwe ontwerp zichtbaar.                   Entreehal omsloten door steensmuur bestaande uit porisosteen
                                                                          gebouwd in vijf zones. Deze zones zijn   met                                               in willekeurig noors metselverband en galmgaten.
                                                                          uitzondering van het middengebied        van
                                                                          elkaar afgezonderd. Door groepering      van   Bovenaanzicht pand incl. draagstructuur

                                                                          de zones neemt de zone vooraan           een
                                                                          centrale en dominate plaats in.


     Door de clustering van ruimtes neemt de entree een dominante         Oriëntatie en organisatie
     en centrale positie in. De organisatie begint met een clustering     V ier van deze zones hebben afzonderlijk
     maar eindigt als een lineaire organisatie.
                                                                          een parallelle oriëntatie vanwege het li-                                                  Lineair bouwdeel omsloten door halfsteens binnenmuur bestaan-
                                                                          neaire karakter van de ruimtes. Deze li-                                                   de uit geglazuurde verblendstenen tot 350 cm hoog. Mosterd-
                                                                          neaire ruimtes omsluiten grotendeels het                                                   gele verblendstenen in waalformaat met vellingkanten.
     Voorgevel                       Achtergevel
                                                                          entreegebied. Het voorste gebied heeft
                                                                          een geclusterde or ganisatie vanwege de
                                                                                                                         impressie 3d richting positie nooroost.
                                                                          groepering van de ruimtes, de gecluster-
                                                                          de or ganisatie eindigt echter in een line-
                                                                          aire or ganisatie vanwege de lengte van
                                                                          de middelste ruimte.
     Zijgevel academiesingel

                                                                          INTROVERT                                                                                  Muren lineaire bouwdeel na 350 cm hoogte
                                                                          De hoge muren en de ramen op grote                                                         afgewerkt met stucwerk.
                                                                          hoogte zijn verantwoordelijk voor het in-
                                                                          troverte systeem van het gebouw. Langs
     Zijgevel Etnastraat
                                                                          de voorzijde zijn er hoge ramen gesitu-
                                                                          eerd, echter zijn deze dichtgeschilderd
                                                                          waardoor de ramen geen invloed uitoe-
                                                                          fenen op het introverte systeem. De enke-
                                                                          le vensters die op ooghoogte gesitueerd
                                                                          zijn, bestaan uit glazen bouwstenen die
     De enkele vensters die gesitueerd zijn in de gevel belemmeren        het zicht belemmeren.                                                                      Kolommen uit beton en in patroon gezandstraald. Patroon is
     het zicht naar binnen door hoogte, materiaal of beschildering.
                                                                                                                                                                     een islamitisch symbolische weergave van elektriciteit.
     Hierdoor bezit het pand een introvert overkomen.
40                                                                                                                                                                                                                                   41
Hoofdstuk 5




                                                                   ontwerp &
42
     AFBEELDING 5.1 - 5.3
     Verenen van locatie en culturele architectuur
                                                                   conclusie
                                                                           43
Visuele conclusie                            Om het onderzoek compleet te maken is
                                                  het interessant om onderzoek te verrich-
     Dit hoofdstuk zal een antwoord geven op      ten naar de oorzaken van deze lokale ar-
     de onderzoeksvraag: Hoe kan de Neder-        chitectuur op het gebied van maatschap-
     landse en de Marokkaanse cultuur op ar-      pij, geografie en economie.
     chitec tonische wijze verenigt worden in
     het on twerp van het cultureel centrum ge-   Na dit onderzoek zijn naast de eigen-
     vestigd in het schakelhuis in Breda?         schappen van de woning ook de achter-
                                                  liggende redenen van de woonarchitec-
     Binnen het onderzoek heb ik me op twee       tuur in Nederland en Marokko bekend.
     gebieden gericht. Enerzijds de belevings-
     eigenschappen van een Nederlandse en
     Marokkaanse woning die als voorbeeld
     dient voor culturele architectuur. Ander-
     zijds op de loc ationele mogelijkheden
     van het herbestemde pand.

     De onderzoeksvraag wordt beantwoord
     door middel van een visuele conclusie,
     namelijk door impressies van het ontwor-
     pen cultureel centrum. Met behulp van
     symbolisering geef ik aan welke culturele
     en locationele eigenschappen verwerkt
     zijn in het ontwerp. De beeldvolgorde                                                   Helikopterview
     vor mt tevens de routing van het gebouw.

     voorstel verder onderzoek

     In dit onderzoek heb ik me vooral gericht
     op de architectonische eigenschappen
     die van belang waren voor het ontwerp
     van het cultureel centrum. Zoals de ei-
     genschappen van de locatie enerzijds en
     de architectonische eigenschappen van
     de culturele arch itectuur anderzijds.

     Wat de culturele architectuur betreft heb
     ik me puur gericht op de belevingseigen-
     schappen van deze woningen. Kortom,
     het zichtbare eindrestultaat van de cultu-
     rele architectuur.



44                                                                                                            45
Entree

     overgangszone, van hectiek naar ontspanning.




     ontwerp ver taling van:

     nederlandse woning




        zonering      begrenzing

     Marokkaanse woning




       begrenzing

     locatie




        zonering    materialisering   betonskelet
46
open veld

     geschikt voor vele activiteiten & spontane ontmoeting.




     ontwerp ver taling van:

     nederlandse woning




        zonering   parallelle orëntatie   lineaire organisatie       daglicht          patroon

     Marokkaanse woning




        patroon         daglicht                 vorm               materiaal

     locatie




        zonering      betonskelet          materialisering       materialisering   materialisering   materialisering
48
open veld

     kiosk, voor de nodige versnapering.




     ontwerp ver taling van:

     nederlandse woning




        zonering     parallelle orëntatie   lineaire organisatie      daglicht          patroon

     Marokkaanse woning




        patroon           daglicht                 vorm              materiaal

     locatie




       betonskelet     materialisering        materialisering      materialisering   materialisering
50
activiteitenhuis

     drie huizen voor drie activiteiten,
     entree illustreert functie.




     ontwerp ver taling van:

     nederlandse woning




        zonering      begrenzing         extrovert           vorm          daglicht    patroon

     Maro kkaanse woning




         cluster      begrenzing          introvert         daglicht       materiaal

     locatie




       betonskelet   materialisering   materialisering   materialisering
52
activiteitenhuis vorming & educatie

     spel tussen introvert & extrovert,
     tussen projectie/ schrijfwand & omkadering




     ontwerp ver taling van:

     nederlandse woning




        zonering      begrenzing         extrovert           vorm          daglicht   patroon

     Marokkaanse woning




         cluster      begrenzing          introvert         introvert      daglicht   materiaal

     locatie




       betonskelet   materialisering   materialisering   materialisering
54
activiteitenhuis kunst & creatie

     spel tussen introvert & extrovert,
     tussen toonwand & omkadering




     ontwerp ver taling van:

     nederlandse woning




        zonering      begrenzing         extrovert           vorm          daglicht   patroon

     Marokkaanse woning




         cluster      begrenzing          introvert         introvert      daglicht   materiaal

     locatie




       betonskelet   materialisering   materialisering   materialisering
56
activiteitenhuis sport & dans

     spel tussen introvert & extrovert,
     tussen spiegelwand & omkadering




     ontwerp ver taling van:

     nederlandse woning




        zonering      begrenzing         extrovert           vorm          daglicht   patroon

     Marokkaanse woning




         cluster      begrenzing          introvert         introvert      daglicht   materiaal

     locatie




       betonskelet   materialisering   materialisering   materialisering
58
Plattegrond & dwarsdoorsnede




     Dwarsdoorsnede A




60                                  61
AFBEELDING 7.1
                 literatuurlijst
boeken                                                                           Afb. 3.1: 		 http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/
                                                                                      					 fotos/
     - Ching, Francis D.K., Architecture, for m, space and order. 3e druk.            Afb. 3.2: 		 h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ 	
     New Jersey: John W iley & Sons, Inc., 2007.                                      					 id=1602&place_id=&start=37&limit=9
     - Ching, Francis D.K. & C. Bingelly, Interior design illustrated. 2e druk.       Afb. 3.3:		 http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/
     New Jersey: John W iley & Sons, Inc., 2005.                                      					 fotos/
                                                                                      Afb. 3.4: 		 http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/
     persoonlijk gesprek                                                              					 fotos/
                                                                                      Afb. 3.5:		 http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/
     - Dolne, Erik. Persoonlijke mededeling. 09 mei 2012.                             					 fotos/
                                                                                      Afb. 3.6: 		Google Earth
     artikelen via internet & software                                                Afb. 3.7: 		Google Earth
                                                                                      Afb. 3.8: 		Google Earth
     - Archnet - Digital library. Januari 201 2 - april 2012                          Afb. 3.9: 		 http://www.akdn.or g/architecture/project.asp?id=155
     https://archnet.or g/library/sites/one-site.jsp?site_id=211                      Afb. 3.10: 	 http://www.akdn.or g/architecture/project.asp?id=155
     - Courtyard Houses - Agadir, Morocco. Januari - mei 2012.                        Afb. 3.11: 	 h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ 	
     http://www.akdn.or g/architecture/project.asp?id=155                             					 id=1602&place_id=&start=37&limit=9
     - Funda. Januari - april 2012.                                                   Afb. 3.12: 	 h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ 	
     http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/             					 id=1602&place_id=&start=37&limit=9
     - Google Earth, Versie 6.0.3.2197, mei 2011.                                     Afb. 3.13: 	 h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ 	
     - Kennisbank bestaande woningbouw. Mei 2012.                                     					 id=1602&place_id=&start=37&limit=9
     http://www.bestaandewoningbouw.nl/de-toekomst-van-de-doorzonwoning-bewezen-      Afb. 3.14: 	 h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ 	
     kwaliteit/                                                                       					 id=1602&place_id=&start=37&limit=9
     - Joost de Vree, bouwencyclopedie, mei 2012.
     http://www.joostdevree.nl/shtmls/betonskelet.shtml                               Afb. 5.2: 		 http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/
                                                                                      					 fotos/
     beeldmateriaal via internet & software                                           Afb. 5.3: 		 h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ 	
                                                                                      					 id=1602&place_id=&start=37&limit=9
     Afb. 1.1:		Google earth.
     Afb. 1.2: 		Bestektekening openbare werken Breda.                                Afb. 7.1:		 http://media.photobucket.com/image/books/helenbobellon41/books.		
                                                                                      					 jpg?o=867
     Afb. 2.1: 		 http://www.flickr.com/ph otos/ser gio_serrano/1511152962/
     Afb. 2.2: 		 http://media.photobucket.com/image/color%20splash%20art/Keefers_/
     					Keefers_Color_Splash_2/4c830af7.jpg?o=119
     Afb. 2.3: 		 http://media.photobucket.com/image/school%20classroom/36971299/		
     					School%20Pics/higschool_classroom.jpg?o=23
     Afb. 2.4: 		 http://www.flickr.com/ph otos/giovannisperanza/5719434395/
     Afb. 2.5: 		 http://adamtheaardvark.wordpress.com/2011/03/29/toilet-sign/
     Afb. 2.6: 		 http://www.flickr.com/ph otos/ser gio_serrano/1511152962/
     Afb. 2.7: 		 http://media.photobucket.com/image/color%20splash%20art/Keefers_/
     					Keefers_Color_Splash_2/4c830af7.jpg?o=119
     Afb. 2.8: 		 http://worldstadiumguide.com/gdansk-pge_arena_stadium_guide/
     Afb. 2.9: 		 http://media.photobucket.com/image/school%20classroom/
     					 36971299/School%20Pics/high_school_classroom.jpg?o=23
64                                                                                                                                                                                                                                                 65
Vervlechting interieurarchitectuur en cultuur | afstudeeropdracht

Contenu connexe

Similaire à Vervlechting interieurarchitectuur en cultuur | afstudeeropdracht

2012 10 enw kortrijk
2012 10 enw kortrijk2012 10 enw kortrijk
2012 10 enw kortrijkLuc Vandeput
 
Wanneer is een leerling mediawijs? Tips om uw school mediawijs te maken - Mon...
Wanneer is een leerling mediawijs? Tips om uw school mediawijs te maken - Mon...Wanneer is een leerling mediawijs? Tips om uw school mediawijs te maken - Mon...
Wanneer is een leerling mediawijs? Tips om uw school mediawijs te maken - Mon...SURF Events
 
Rob abbenhuis 17 feb
Rob abbenhuis 17 febRob abbenhuis 17 feb
Rob abbenhuis 17 febmkuiten
 
Webinar Stadscurriculum
Webinar StadscurriculumWebinar Stadscurriculum
Webinar StadscurriculumHans Pollen
 
KVAN-dagen 2012 - Programma
KVAN-dagen 2012 - ProgrammaKVAN-dagen 2012 - Programma
KVAN-dagen 2012 - ProgrammaKVANdagen
 
Hzpabo curriculum 2015 (presentatie samenwerkingsverband naar samen opleiden)
Hzpabo curriculum 2015 (presentatie samenwerkingsverband naar samen opleiden)Hzpabo curriculum 2015 (presentatie samenwerkingsverband naar samen opleiden)
Hzpabo curriculum 2015 (presentatie samenwerkingsverband naar samen opleiden)HZ University of applied Sciences, HZpabo
 
toekomstproject
toekomstprojecttoekomstproject
toekomstprojectSuperPOLL
 
Thesis Paul van Nierop: Muziekwolk
Thesis Paul van Nierop: MuziekwolkThesis Paul van Nierop: Muziekwolk
Thesis Paul van Nierop: Muziekwolkpavanie
 
2023 MOP 22 - 28 online.pptx
2023 MOP 22 - 28 online.pptx2023 MOP 22 - 28 online.pptx
2023 MOP 22 - 28 online.pptxPiet Vervaecke
 
Presentatie de werkplaats 10 juni 2014
Presentatie de werkplaats 10 juni 2014Presentatie de werkplaats 10 juni 2014
Presentatie de werkplaats 10 juni 2014Harry Vedder
 
Social media in het onderwijs
Social media in het onderwijsSocial media in het onderwijs
Social media in het onderwijsErik Oomen
 
Leerlijn Onderzoeken op de JCU conferentie '10
Leerlijn Onderzoeken op de JCU conferentie '10Leerlijn Onderzoeken op de JCU conferentie '10
Leerlijn Onderzoeken op de JCU conferentie '10Junior College Utrecht
 
COCD Basisopleiding, Creatief Denken
COCD Basisopleiding, Creatief DenkenCOCD Basisopleiding, Creatief Denken
COCD Basisopleiding, Creatief DenkenMichaelCOCD
 
Werksessie 2
Werksessie 2Werksessie 2
Werksessie 2LOCUS
 
Docentondersteuning op maat
Docentondersteuning op maatDocentondersteuning op maat
Docentondersteuning op maatSURF Events
 
Computational Thinking - Symposium
Computational Thinking - SymposiumComputational Thinking - Symposium
Computational Thinking - SymposiumPetra Fisser
 
21e eeuwse vaardigheden in wetenschap en technologie
21e eeuwse vaardigheden in wetenschap en technologie21e eeuwse vaardigheden in wetenschap en technologie
21e eeuwse vaardigheden in wetenschap en technologieSaxion
 

Similaire à Vervlechting interieurarchitectuur en cultuur | afstudeeropdracht (20)

2012 10 enw kortrijk
2012 10 enw kortrijk2012 10 enw kortrijk
2012 10 enw kortrijk
 
Wanneer is een leerling mediawijs? Tips om uw school mediawijs te maken - Mon...
Wanneer is een leerling mediawijs? Tips om uw school mediawijs te maken - Mon...Wanneer is een leerling mediawijs? Tips om uw school mediawijs te maken - Mon...
Wanneer is een leerling mediawijs? Tips om uw school mediawijs te maken - Mon...
 
Een Eerste Kijk Op Leren
Een Eerste Kijk Op LerenEen Eerste Kijk Op Leren
Een Eerste Kijk Op Leren
 
Xplora Avans hogeschool Breda
Xplora Avans hogeschool BredaXplora Avans hogeschool Breda
Xplora Avans hogeschool Breda
 
Rob abbenhuis 17 feb
Rob abbenhuis 17 febRob abbenhuis 17 feb
Rob abbenhuis 17 feb
 
Webinar Stadscurriculum
Webinar StadscurriculumWebinar Stadscurriculum
Webinar Stadscurriculum
 
KVAN-dagen 2012 - Programma
KVAN-dagen 2012 - ProgrammaKVAN-dagen 2012 - Programma
KVAN-dagen 2012 - Programma
 
Hzpabo curriculum 2015 (presentatie samenwerkingsverband naar samen opleiden)
Hzpabo curriculum 2015 (presentatie samenwerkingsverband naar samen opleiden)Hzpabo curriculum 2015 (presentatie samenwerkingsverband naar samen opleiden)
Hzpabo curriculum 2015 (presentatie samenwerkingsverband naar samen opleiden)
 
toekomstproject
toekomstprojecttoekomstproject
toekomstproject
 
Thesis Paul van Nierop: Muziekwolk
Thesis Paul van Nierop: MuziekwolkThesis Paul van Nierop: Muziekwolk
Thesis Paul van Nierop: Muziekwolk
 
2023 MOP 22 - 28 online.pptx
2023 MOP 22 - 28 online.pptx2023 MOP 22 - 28 online.pptx
2023 MOP 22 - 28 online.pptx
 
Presentatie de werkplaats 10 juni 2014
Presentatie de werkplaats 10 juni 2014Presentatie de werkplaats 10 juni 2014
Presentatie de werkplaats 10 juni 2014
 
Social media in het onderwijs
Social media in het onderwijsSocial media in het onderwijs
Social media in het onderwijs
 
Leerlijn Onderzoeken op de JCU conferentie '10
Leerlijn Onderzoeken op de JCU conferentie '10Leerlijn Onderzoeken op de JCU conferentie '10
Leerlijn Onderzoeken op de JCU conferentie '10
 
COCD Basisopleiding, Creatief Denken
COCD Basisopleiding, Creatief DenkenCOCD Basisopleiding, Creatief Denken
COCD Basisopleiding, Creatief Denken
 
Werksessie 2
Werksessie 2Werksessie 2
Werksessie 2
 
CV Dennis Holten
CV Dennis HoltenCV Dennis Holten
CV Dennis Holten
 
Docentondersteuning op maat
Docentondersteuning op maatDocentondersteuning op maat
Docentondersteuning op maat
 
Computational Thinking - Symposium
Computational Thinking - SymposiumComputational Thinking - Symposium
Computational Thinking - Symposium
 
21e eeuwse vaardigheden in wetenschap en technologie
21e eeuwse vaardigheden in wetenschap en technologie21e eeuwse vaardigheden in wetenschap en technologie
21e eeuwse vaardigheden in wetenschap en technologie
 

Vervlechting interieurarchitectuur en cultuur | afstudeeropdracht

  • 1. Cultureel centrum Als herbestemming schakelhuis breda op basis van architectonische Toepassing van twee culturen. ilse mathijssen
  • 2. Cultureel centrum Als herbestemming schakelhuis breda op basis van architectonische Toepassing van twee culturen.
  • 3. COLOFON Voorwoord T itel rapport: Cultureel centrum. Als herbestemming schakelhuis breda Het onderzoeksverslag wat u voor u heeft lig- gen geeft het onderzoeksproces weer die ik Versie, datum: 1.0, 21 mei 2012 heb gemaakt om het afstudeerontwerp, cul- tureel centrum als herbestemming schakelhuis Kader: Afstudeeronderzoek, Ruimtelijk ontwerp - interieurarchitec- Breda, te ontwerpen vanuit een eigen visie. tuur Naast het uitgevoerde proces geeft het onder- Publicatiedatum: 21 mei 2012 zoeksverslag mijn ontwerphouding en identiteit weer. De beschreven visie, onderzoeken en Auteur: Mathijssen CCM, Ilse ontwerpen zijn ontstaan vanuit mijn hypothese en kijk op architectuur. De combinatie van de Contact: ilsemathijssen@gmail.com onderzoeksresultaten en mijn identiteit als ont- werper leiden tot het eindresult aat. Begeleidende docenten: Douwe Boonstra, Erik Maria Dolné, Laurens Kolks T ijdens dit proces ben ik begeleid en onder- Opleidingsinstantie: AKV|Sint Joost, Avans Hogeschool steund door meerdere personen die ik hierbij Locatie Breda wil bedanken, namelijk: Beukenlaan 1 4834 CR Breda - Rinus Damen, onder zijn toezicht heb ik de t: 076 525 03 02 mogelijkheid gekregen om het volledige pand e: info.akvstjoost@avans.nl te bezichtigen wat nor maal afgescher md is voor publiek. - De docenten Douwe Boonstra, Erik Dolne en Lourens Kolks voor de begeleiding tijdens het afstudeerproces. - Mijn klasgenoten, voor het elkaar helpen en motiveren gedurende de complete studie. - Gwendolien Mathijssen, voor de grammati- cale controle. - Floris Fransen, als onvoorwaardelijke steun gedurende de gehele studielooptijd. Ik hoop dat u met veel interesse en plezier het onderzoeksverslag leest en mogelijk laat inspi- reren door middel van mijn ontwerpvisie. Ilse Mathijssen 5
  • 4. Samenvatting Vanwege de mogelijke herbestemming van het schakelhuis, gelegen aan de Aca- demiesingel te Breda, besluit ik voor deze locatie een cultureel centrum te ontwer- pen. Het cultureel centrum wordt ontworpen met de visie dat het centrum een weer- spiegeling is van de multiculturele samen- leving binnen Nederland. Bij dit ontwerp richt ik me op de Nederlandse en de Ma- rokkaanse samenleving. De hoofdvraag luidt: Hoe kan de Nederlandse en de Marok- kaanse cultuur op architectonische wijze verenigt worden in het ontwerp van het cultureel centrum gevestigd in het scha- kelhuis in Breda? Het onderzoek start door een studie op de culturele architectuur van Nederland en Marokko, met als basis de kenmerkende woningen. Daar naast wordt het herbe- stemde pand onderzocht op voorwaar- delijke eigenschappen. Met als doel om de geconcludeerde eigenschappen met elkaar te laten intregeren binnen het her- bestemde pand. Wat ontstaat is een ontwerp van een cul- tureel centrum die gebaseerd is op de twee type woningen, het herbestemde pand zelf en mijn ontwerphouding. Wegens de visuele conclusie van de hoofdvraag wordt deze in twee hoofd- stukken beantwoord. Hoofdstuk zes geeft antwoordt op de onderzoeksvraag en in hoofdstuk zeven wordt het uiteindelijke vi- suele ontwerp weer gegeven. 6 7
  • 5. Inhoudsopgave voor woord 5 samenvatting 7 hoofdstuk 1 inleiding 10 Aanleiding 12 Onderzoeksvraag 15 Structuur 15 Hoofdstuk 2 programma van eisen 16 Randvoorwaarden 18 Uitgangspunten 19 Hoofdstuk 3 STUDIE CULTURELE ARCHITECTUUR 20 Kenmerkende woning 22 Doorzonwoning 22 Patiowoning 23 V isuele analyse 23 Ruimte 24 Ruimtelijke or ganisatie 26 Vor m 28 Daglicht 30 Materiaal 32 Hoofdstuk 4 STUDIE organisatie schakelhuis 34 Exterieur schakelhuis 36 Interieur schakelhuis 38 Analyse 40 Geraamte 41 Materialisering interieur 41 Hoofdstuk 5 ontwerp & conclusie 42 V isuele conclusie 44 Voorstel verder onderzoek 44 Entree 46 Open veld 48 Activiteitenhuis 52 Activiteitenhuis vor ming & educatie 54 Activiteitenhuis kunst & creatie 56 Activiteitenhuis sport & dans 58 Plattegrond & dwarsdoorsnede 61 literatuurverwijzing 62 8 9
  • 6. Hoofdstuk 1 AFBEELDING 1.1 Het Schakelhuis, voorzijde inleiding
  • 7. Aanleiding Er bestaat een reële kans dat het scha- AFBEELDING 1.2 kelhuis, gelegen aan de academiesingel Het Schakelhuis, voorzijde in Breda, leeg komt te staan wegens ver- ouderde installaties van het elektriciteits- bedrijf. Om een mogelijke sloop van dit markante gebouw te voorkomen dient een herbestemming te worden gevon- den voor deze locatie ten aanzien van architectuurbehoud in Breda. Omdat de toegangswegen en parkeervoorzienin- gen makkelijk toegankelijk zijn vanuit alle hoeke n van Breda zal een publieke func- tie een passende bestemming zijn voor dit gebouw: een cultureel centrum. Als een cultureel centrum zijn bestaans- recht wilt behouden zal men daarbij moe- ten inspelen op de eigenschappen van de multiculturele samenleving waarin het kenmerkend is dat interesses en ach- ter gronden ruim van elkaar verschillen. Daarom vind ik het belangrijk dat een cultureel centrum niet enkel de sociale activiteiten moeten opnemen maar juist ook de samenleving weerspiegelt in haar verschijning. In dit onderzoeks verslag wordt het interi- eurontwerp gecreëerd voor het schakel- huis met als functie cultureel centrum. Dit interieurontwerp zal gebaseerd zijn op de sociale architectuur van twee etnische groepen woonachtig in Nederland. Ge- kozen is voor de Nederlandse en Marok- kaanse culturele architectuur. AFBEELDING 1.2 Situatietekening anno 1952 AFBEELDING 1.3 12 Het Schakelhuis, voorzijde
  • 8. Onderzoeksvraag Hoe kan de Nederlandse en de Marok- kaanse cultuur op architectonische wijze verenigt worden in het ontwerp van het cultureel centrum gevestigd in het scha- kelhuis in Breda? Binnen de culturele architectuur richt ik me op de woonomgeving van de geko- zen bevolkingsgroepen. Een visuele studie naar beide type woonhuizen ten opzichte van elkaar levert interessante karakteris- tieken op die leidend zijn in het ontwerp van het cultureel centrum. Binnen het onderzoek naar het verenen van de Nederlandse en Marokkaanse cul- turele architectuur richt ik mij hoofdzake- lijk op twee gebieden. Enerzijds de bele- vingseigenschappen van de Nederlandse en Marokkaanse woonarchitectuur en an- derzijds onderzoek ik de mogelijkheden die het schakelhuis biedt voor het project. Structuur Om tot de conclusie van de onderzoeks- vraag te komen wordt eerst het program- ma van eisen in hoofdstuk twee beschre- ven. In hoofdstuk drie onderzoek ik de woonarchitecturen door middel van een visuele studie. Naast de uitkomst van de studie moet de kwaliteiten van de locatie geïdentificeerd worden, hetgeen behan- deld wordt in hoofdstuk vier. Op basis van de resultaten van beide analyses wordt in hoofdstuk vijf de onderzoeksvraag behan- delt. De conclusie alsook het ontwerp van het cultureel centrum in het schakelhuis is beschreven in hoofdstuk zes. AFBEELDING 1.4 Schakelhuis, linkerzijde 15
  • 9. Hoofdstuk 2 programma AFBEELDING 2.1 - 2.3 Functionele randvoorwaarden van eisen
  • 10. Randvoorwaarden Vorming & Educatie Uitgangspunten Een neutrale ruimte waar vor ming en edu- De randvoorwaarden waaraan het het catie centraal staan maar waarook an- Het ontwerp van het gemeenschapscen- cultureel centrum moet voldoen: dere activiteiten plaats kunnen vinden. trum op de bestaande locatie worden Deze ruimte dient neutraal te worden in- ontworpen vanuit de volgende uitgangs- Maatschappelijke randvoorwaarden gericht. punten: - De vor mgeving van het cultureel cen- Geschikt voor 10 - 12 personen. trum dient een architectonische vereni- Maatschappelijke uitgangspunten ging te zijn van de Nederlandse en Marok- Ontmoeting & Versnapering - De resultaten uit het onderzoek naar de kaanse cultuur. Een bar die zowel geopend als gesloten culturele architectuur zal ik niet letterlijk kan zijn voor het publiek. Rond deze bar over nemen maar vrij gaan vertalen naar Locationele randvoorwaarden  zijn ontmoetingsplaatsen voorzien. een nieuw ontwerp. - De uiterlijke verschijning van het markan-   AFBEELDING 2.4   AFBEELDING 2.5 te gebouw in het straatbeeld blijft intact Toiletten Locationele uitgangspunten en ongewijzigd. Een gescheiden ruimte voor mannen en - Om het karakter van de locatie te be- vrouwen welke geschikt is voor een toilet- houden zal de huidige or ganisatie zo veel Funct ionele randvoorwaarden bezoek en persoonlijke ver frissing. mogelijk in stand worden gehouden. Het - Het centrum wo rdt een kleinschalig cen- ontwerp van het grondplan is hier dan trum welke geschikt is voor activiteiten ook op gebaseerd. De uitkomsten vanuit met kleinere groepen bezoekers. het onderzoek naar de culturele architec- - Het gemeenschapscentrum gaat een di- tuur komen vooral naar voren in de extru- versiteit aan activiteiten bieden met func- sie vanuit het grondplan. tionele eisen omtrent de ruimte: Functionele uitgangspunten Open Veld: - De ruimtes waar de activiteiten plaats Een open en onbepaald gebied waar al- vinden communiceren zichtbaar hun the- lerlei activiteiten plaats kunnen vinden. Te ma door middel van het interieur. denke n aan expositie, markt, spellen en   AFBEELDING 2.6   AFBEELDING 2.7 andere onbepaalde activiteiten. Sport & Dans Een ruimte met een vloeroppervlakte vrij van objecten zod at het geschikt is voor het beoefenen van a llerlei dansen en sporten. Geschikt voor 12 - 16 personen. Kunst & Creatie Deze r uimte dient als werkplaats voor cre- atieve cursisten. Allerlei creatieve cursus- sen horen hier gegeven kunnen worden, zoals kleding maken en schilderen. De ruimte dient zicht te kunnen schikken naar de werkzaamhed en. Geschikt voor 10 - 12 personen.   AFBEELDING 2.8   AFBEELDING 2.9 18 19
  • 11. Hoofdstuk 3 Studie Culturele AFBEELDING 3.1 - 3.2 Kenmerkende Nederlandse en Marokkaanse woning Architectuur
  • 12. Kenmerkende woning Doorzonwoning Patiowoning Afgebeelde patiowoningen dienen als uitgangspunt voor de analyse. Deze pa- De gebouwde leefomgeving van de twee De architectuur van de doorzonwoning In Marokko zijn de meeste woningen voor- tiowoningen ontworpen door de Franse etnische groepen dient als blauwdruk staat niet op zichzelf. Vaak is dit woning- zien van een patio vanwege privacy re- architect Zevaco zijn gelegen in Agadir voor het ontwerp van het gemeenschaps- type een onderdeel van een complete rij denen alsook geografische redenen. Het en heeft in 1980 de de Aga Khan Prijs voor centrum. met woningen die in de gehele wijk voor- bekendste voorbeeld is de car men, een Architectuur gewonnen. komen. woning voorzien van een patio in het mid- Binnen Nederland is de doorzonwoning den van de woning. Visuele analyse het meest voo rkomende woningtype. De plattegrond vor mt de basis voor deze Vaak wordt de doorzonwoning toegepast woningtypen en is voorzien van een ge- Ook de hedendaagse woningen zijn voor- De studie naar de doorzonwoning en de in een complete rij, repeterend door de standaardiseerde indeling. Op de bega- zien van een patio maar zijn ook, net als patiowoning is een analyse dat zich richt gehele wijk. In Marokko is de patiowoning ne grond vindt men langs de ene zijde de de doorzonwoning, een onderdeel van op de thema’s ruimte - or ganisatie - vor m de meest toegepaste typologie. In de ge- hal, toilet, trap en de keuken. De andere een complete rij woningen. Echter zijn - licht - materiaal, toegepast in de archi- schiedenis was de car men het grote voor- zijde beslaat de woonkamer die zowel deze niet zoals in Nederland gekopieerd tectuur. Deze bestudering vanuit de hypo- beeld hiervan. Tegenwoordig zijn deze aan de voorzijde als aan de achterzijde naar een complete wijk. these is meer gericht op de beleving van patiowoningen ook toegepast in rijwonin- grensd. Op deze wijze is de woonkamer architectuur en de bijbehorende cultuur gen. verzekert van zoveel mogelijk daglicht. Waar de doorzonwoning vooral gericht is dan een zogenoemde plananalyse. op een maximale toetreding van de zon De volgende twee paragrafen gaan kort De studie richt zich op de gemiddelde is de Marokkaanse patiowoning geschikt In de visuele analyse worden de volgende in op deze woningtypen alvorens deze doorzonwoning, de afgebeelde woning voor de levenstijl van de bevolking. Dit kleuren gehanteerd: geanalyseerd worden op basis van een vor mt het uitgangspunt. Deze door zon- vanwege het reduceren van war mte en - Antratiet: de bebouwing visuele studie. Deze studie gaat vooral in woning is gelegen aan de Leon van Heil- het creëren van privacy. Een andere type - Rood: de context en beleving op de kenmerken die verantwoordelijk zijn straat te Breda. woning met een andere beleving van de - W it: de ruimte voor de beleving van deze woningen. woning en straatbeeld is het gevolg.  AFBEELDING 3.3  AFBEELDING 3.4  AFBEELDING 3.5  AFBEELDING 3.9  AFBEELDING 3.10  AFBEELDING 3.11  AFBEELDING 3.6  AFBEELDING 3.7  AFBEELDING 3.8  AFBEELDING 3.12  AFBEELDING 3.13  AFBEELDING 3.14 22 23
  • 13. ruimte doorzonwoning patiowoning Bovenaanzicht Bovenaanzicht Ruimte, geen zichtbare materie waar we altijd van bewust zijn. Toch geeft ruimte, en haar begrenzing, de perceptie van massa, openheid en privacy. De analyse op ruimte m.b.t. het exterieur is hier dan ook op gericht. Oriëntatie Fragment voorgevel De doorzonwoning or ganiseert de ruimte door parallelle plaatsing van verticale wanden. De diverse ruimtes van de patio- woning omsluit de ruimte met hoge mu- Parallelle oriëntatie: Oriëntatie ruimte en massa naar binnen gericht. ren. Exterieur horizontaal - ruimte verticaal. Extrovert systeem. Kavel volledig ommuurd. Introvert systeem. Voorgevel Voorgevel Extrover t - Introver t Vanwege de twee evenwijdig geplaatste ramen in voor en achter gevel bezit de doorzonwoning een extrovert systeem. De woning en de openbare ruimte regeren elkaar. Bij de patiowoning domineert het introverte systeem. De binnen- alsook de buitenruimtes zijn naar binnen gekeerd en zonderen zich van elkaar af. Begrenzing Locatie en de hoogte van de begrenzing van eigen gebied bepalen de mate van Private ruimte & begrenzing. Eigen gebied voorzijde Private ruimte & begrenzing. private en openbare ruimte en zijn eigen- woning slechts omkaderd, geen visuele afscheiding. Eigen gebied geheel ommuurd t.b.v. volledige privacy. schappen. De persoonlijke ruimte van een Dwarsdoorsnede achtergevel Dwarsdoorsnede achtergevel doorzonwoning is slechts omkaderd door een lage of 2 meter hoge schutting, waar- door de visuele ruimte niet afgescher md is. De ommuurde Marokkaanse woning geeft niet alleen het eigen gebied aan, ook de visuele ruimte wordt afgebakend. Private ruimte & begrenzing. Omkadering Private ruimte & begrenzing. achtertuin biedt partiële visuele afscherming. Eigen gebied geheel ommuurd t.b.v. volledige privacy. 24 25
  • 14. Ruimtelijke organisatie doorzonwoning patiowoning Plattegrond Plattegrond Een woning bestaat uit een or ganisatie van vlakken en ruimtes, essentieel voor de functionaliteit van de verschillende ruimtes en de beleving hiervan. De twee woningen zijn op drie verschillende or ganisatie the- ma’s geanalyseerd die de gevolgen rond de indeling kenbaar maakt. Ruimtelijke organisatie Beide woningen binnen het gehele pand zijn gescheiden door gezamenlijk aangren- zende scheidingsvlakken. De doorzonwo- Lineaire organisatie: Exterieur verdeelt in lineaire reeks Geclusterde organisatie: Geometrisch georga- ning vor mt zich tot een lineaire reeks wo- van ruimtes gescheiden door aangrenzende muur. niseerde ruimtes binnen begrensd gebied. ningen. De patiowoning or ganiseert zich Bovenaanzicht Bovenaanzicht tot een geometrische clustering binnen het omsloten gebied. Orderingsprincipe Naast de ruimtelijke or ganisatie is or ga- nisatie principe van het pand belangrijk, L bijvoorbeeld ter voorkoming van chaos of L eentonigheid. Waar de doorzonwoning ge- detail vooraanzicht baseerd is op de symmetrie en repetitie, is de patiowoning gebaseerd op repetitie van een L-vor mige ruimte. Symmetrisch orderingsprincipe verdeelt boven- en Zonering vooraanzicht in twee identieke helften. Repeterende orderingsprincipe gebaseerd op L- De indeling van de Nederlandse woning is vorm, elke kamer dubbele oriëntatie naar patio. Stippellijn weergeeft secundaire symmetrie. verdeeld in vier zones: voortuin, woning, Bovenaanzicht Bovenaanzicht achtertuin en ber ging. De voortuin vor mt 4 de over gang tussen publieke en private zone, waardoor rechtstreeks zicht in de 3 woning belet wordt. De zonering van de Marokkaanse woning is gericht op inter ne focus van buiten- en binnenruimte, met 2 als uitgangspunt dat iedere binnenruimte beschikt over een eigen, privacybiedende 1 Fragment voorgevel buitenruimte. Zonering als overgang publieke Zonering gericht op interne focus en private ruimte van binnen- en buitenruimte. 26 27
  • 15. vorm doorzonwoning patiowoning Architecturale vor men geeft architectuur een silhouetten die bepalend is voor de herkenbaar heid en de leesbaar heid van het gebouw en zijn functie. Deze studie richt zich op het driedimensionale geometrisch lichaam van de woning, bepalend voor het essentiële aanzicht van de vor m en zijn uiterlijk. Het driedimensionale lichaam wordt bij deze analyse vereenvoudigt tot de ruimtelijke figuren. Primair ruimtelijk lichaam Vierkant en driehoek vormen basale vlakken van de ruim- Het vierkant vormt het basale figuur van de ruimtelijke li- De balk vor mt voor beide woningtypen telijke figuren van woning, balk en driehoekig prisma. chamen van de woning, de balk. Deze balk is getransfor- een belangrijke basis die op andere wij- meerd naar diverse variaties. Zijgevel Fragment voorgevel ze zijn toegepast. De plattegrond van de doorzonwoning vor mt een rechthoek, deze is geëxtrudeerd tot een balk en op- waarts voltooid met een driehoekig pris- ma. Bij de patiowoning wordt de balk ingezet in meerdere variaties die de bin- nenruimtes en de ommuuring vor men. Additieve vorm Door het groeperen van ruimtelijke figu- ren ontstaat er groei en een nieuwe vor m van het exterieur die bepalend is voor de gestalte van de woning. De twee verschil- Het silhouetten van de zijkant van de woning, ontstaan De silhouet van de zijkant van de woning, ontstaan door door groepering van de balk en het driehoekig prisma. groepering van verschillende varianten van de balk. lende figuren worden bij de typische Ne- derlandse woning gegroepeerd door de Fragment plattegrond Fragment plattegrond evenwijdige vlakken van de balk en het driehoekig prisma, dit veroorzaakt een lineaire groei van het pand. De ruimte- lijke figuren bij de Marokkaanse woning worden gegroepeerd door het delen van gemeenschappelijke randen, dit veroor- zaakt een geclusterde groei van de wo- ning. buitenruimte. Vanwege de balk en het driehoekig prisma kan de woning Geclusterde groei wordt veroorzaakt door groepering van alleen een lineaire groei doormaken. diverse variaties van de balk. 28 29
  • 16. Daglicht doorzonwoning patiowoning Bovenaanzicht Bovenaanzicht Daglicht is van grote waarde voor de ge- zondheid en productiviteit van de mens alsook voor de architectuur. Architectuur kan de positieve en negatieve ef fecten van zonlicht helpen reguleren. Dit resul- west teert zich in een geografische verande- ring van architectuur, wat zijn weerslag heeft op het uiterlijk van de architectuur en zijn aanzicht. De analyse op daglicht geven de esthetische gevolgen van zon- oost licht op de gevelontwerp goed weer. Door grote raampartijen langs twee zijden ontvangt de Elke ruimte voorzien van dubbele oriëntatie op patio/ tuin. Daglicht & doorzonwoning woonkamer diffuus daglicht gedurende de gehele dag. Naast functie van ontsluiting functioneren gevelopenin- De doorsnee woning in Nederland is ge- gen ook als klimaatsysteem en daglichttoetreding. richt op het maximaal gebruik maken van Dwarsdoorsnede begane grond Dwarsdoorsnede daglichttoetreding, dit is wettelijk vast- gelegd in het bouwbesluit. Voor de door- zonwoning heeft dit tot gevolg dat de voor- en achterzijde van de gevel voor- zien is van een groot raam dat de ruimte voorziet van een zo groot mogelijke hoe- veelheid daglichttoetreding. In dit geval zijn de vensters gericht op het oosten en westen wat de woning verzekert van een dif fuse verlichting van de woning. Daglicht & patiowoning Daglicht toetreding twee zijden. Tempering van direct in- Daglicht toetreding langs boven, Openingen in muren en Doordat Marokko dichter bij de evenaar vallend zonlicht en voorkoming overmatig contrast tussen gevels als klimaatsysteem. Afvoering van warme lucht door helderheid vanuit opening en donkere oppervlak rondom. voortdurende luchtverplaatsing. ligt is de patiowoning vooral gericht op Fragment dwarsdoorsnede begane grond Fragment dwarsdoorsnede de regulatie van negatieve ef fecten van de zon, zoals over matige hitte. De gevels en muren zijn voorzien van kleine openin- gen die de ruimte enigszins voorzien van daglicht, maar de ontsluiting is vooral ge- richt op natuurlijke ventilatie van de ruim- te. De smalle openingen zijn hoog in de muur gesitueerd t.b.v. de gewenste mate van omsluiting in verband met de privacy. Visuele privacy is ondergeschikt aan de maximale Door de hoogte van de vensters blijft visuele privacy ge- toetreding van daglicht. waarborgd. 30 31
  • 17. materiaal doorzonwoning patiowoning Materialisering Materialisering De analyse op materiaal is gericht op ma- teriaal en zijn oppervlakte eigenschappen textuur en patronen. De perceptie van het exter ne uiterlijk van de woningen worden mede bepaald door deze eigenschappen. Land van herkomst De gebruikte materialen van beide wo- ningen zijn gebaseerd op het land van herkomst. De bakstenen en dakpannen worden vanuit het klei uit de Nederlandse grond gebakken. Ook de cementblokken en cementcoating waar de patiowoning uit bestaat is plaatselijk geproduceerd. Textuur Uit klei gebakken bakstenen (waalformaat) en S-vormi- De betonnen gevelmuren zijn afgewerkt met lichtglanzen- De textuur van de patiowoning bes taat ge dakpannen geven het uiterlijk van de woning een de coating op basis van kalk ter bescherming en wateraf- structureel patroon. De gevel bevat een wild metwel- stoting. Door glans en lichte kleur reflecteert het materiaal uit een gladde en reflecterende cement- verband en het dak bevat een golfpatroon. zonlicht. De entree wordt benadrukt door een betonnen coating. Doordat de volledige buitenzij- Glaswerk t.b.v. ramen halfhoge muur, ruw afgewerkt. Glaswerk t.b.v. ramen den zijn gecoat met een éénkleurige ce- mentcoating is de woning als één volume te ervaren. De doorzonwoning bestaat wel Fragment voorgevel t.b.v. beleving materialisering Fragment voorgevel t.b.v. beleving materialisering uit meerdere texturen, door gaans met een minder gladde textuur. De verschillende delen en vor men van de woning worden gearticuleerd waardoor de ze hun eigen identiteit behouden. Structureel patroon De bakstenen en dakpannen geven de doorzonwoning structurele patronen. Waar de S-vor mige dakpannen een golfpatroon op het dak creëren vor men de bakste- nen een wild metselverband. De cement- coating van de Marokkaanse patiowoning zor gt voor een strak en glad ef fect waar- door eventuele structurele patronen niet meer zichtbaar zijn Alleen de smalle gevelopeningen en halfhoge muur bij en- tree onderscheiden zich van de rest van het volume. De De verschillende vormen van de woning differentiëren oppervlakte eigenschappen van de materialen beïnvloe- zich van elkaar d.m.v. verschillende texturen en structu- den het visuele gewicht waardoor deze als minder massief rele patronen. Iedere vorm behoudt zijn eigen identiteit. ervaren wordt. 32 33
  • 18. Hoofdstuk 4 Studie organisatie AFBEELDING 4.1 - 4.2 34 Analyse bestaande elementen schakelhuis
  • 21. Plattegrond analyse geraamte materialisering interieur Algemene gegevens De draagconstructie bestaat voor name- De volgende toegepaste materialen in Architect: G. Hamerpagt, Architect BNA. lijk uit een inwendig geraamte van gewa- het interieur blijven behouden: Bouwbureau vereniging van directeuren pend beton. Dit geraamte vor mt zich tot van Elekriciteitsbedrijven in Nederland. een stijf geheel door een monolieten ver- Bouwjaar: 1953-1954 binding van de verschillende betonnnen Locatie: Academiesingel Breda onderdelen. Pand in 5 zones opgedeeld, zowel als organisatie als constructief. Vroegere functie: Elektriciteits- en pomp- centrale. Door analyse en visualisatie van het be- tonskelet worden de mogelijkheden als- Plattegrond Zonering ook de grenzen ten behoeven van het Het grondplan van het schakelhuis is op- nieuwe ontwerp zichtbaar. Entreehal omsloten door steensmuur bestaande uit porisosteen gebouwd in vijf zones. Deze zones zijn met in willekeurig noors metselverband en galmgaten. uitzondering van het middengebied van elkaar afgezonderd. Door groepering van Bovenaanzicht pand incl. draagstructuur de zones neemt de zone vooraan een centrale en dominate plaats in. Door de clustering van ruimtes neemt de entree een dominante Oriëntatie en organisatie en centrale positie in. De organisatie begint met een clustering V ier van deze zones hebben afzonderlijk maar eindigt als een lineaire organisatie. een parallelle oriëntatie vanwege het li- Lineair bouwdeel omsloten door halfsteens binnenmuur bestaan- neaire karakter van de ruimtes. Deze li- de uit geglazuurde verblendstenen tot 350 cm hoog. Mosterd- neaire ruimtes omsluiten grotendeels het gele verblendstenen in waalformaat met vellingkanten. Voorgevel Achtergevel entreegebied. Het voorste gebied heeft een geclusterde or ganisatie vanwege de impressie 3d richting positie nooroost. groepering van de ruimtes, de gecluster- de or ganisatie eindigt echter in een line- aire or ganisatie vanwege de lengte van de middelste ruimte. Zijgevel academiesingel INTROVERT Muren lineaire bouwdeel na 350 cm hoogte De hoge muren en de ramen op grote afgewerkt met stucwerk. hoogte zijn verantwoordelijk voor het in- troverte systeem van het gebouw. Langs Zijgevel Etnastraat de voorzijde zijn er hoge ramen gesitu- eerd, echter zijn deze dichtgeschilderd waardoor de ramen geen invloed uitoe- fenen op het introverte systeem. De enke- le vensters die op ooghoogte gesitueerd zijn, bestaan uit glazen bouwstenen die De enkele vensters die gesitueerd zijn in de gevel belemmeren het zicht belemmeren. Kolommen uit beton en in patroon gezandstraald. Patroon is het zicht naar binnen door hoogte, materiaal of beschildering. een islamitisch symbolische weergave van elektriciteit. Hierdoor bezit het pand een introvert overkomen. 40 41
  • 22. Hoofdstuk 5 ontwerp & 42 AFBEELDING 5.1 - 5.3 Verenen van locatie en culturele architectuur conclusie 43
  • 23. Visuele conclusie Om het onderzoek compleet te maken is het interessant om onderzoek te verrich- Dit hoofdstuk zal een antwoord geven op ten naar de oorzaken van deze lokale ar- de onderzoeksvraag: Hoe kan de Neder- chitectuur op het gebied van maatschap- landse en de Marokkaanse cultuur op ar- pij, geografie en economie. chitec tonische wijze verenigt worden in het on twerp van het cultureel centrum ge- Na dit onderzoek zijn naast de eigen- vestigd in het schakelhuis in Breda? schappen van de woning ook de achter- liggende redenen van de woonarchitec- Binnen het onderzoek heb ik me op twee tuur in Nederland en Marokko bekend. gebieden gericht. Enerzijds de belevings- eigenschappen van een Nederlandse en Marokkaanse woning die als voorbeeld dient voor culturele architectuur. Ander- zijds op de loc ationele mogelijkheden van het herbestemde pand. De onderzoeksvraag wordt beantwoord door middel van een visuele conclusie, namelijk door impressies van het ontwor- pen cultureel centrum. Met behulp van symbolisering geef ik aan welke culturele en locationele eigenschappen verwerkt zijn in het ontwerp. De beeldvolgorde Helikopterview vor mt tevens de routing van het gebouw. voorstel verder onderzoek In dit onderzoek heb ik me vooral gericht op de architectonische eigenschappen die van belang waren voor het ontwerp van het cultureel centrum. Zoals de ei- genschappen van de locatie enerzijds en de architectonische eigenschappen van de culturele arch itectuur anderzijds. Wat de culturele architectuur betreft heb ik me puur gericht op de belevingseigen- schappen van deze woningen. Kortom, het zichtbare eindrestultaat van de cultu- rele architectuur. 44 45
  • 24. Entree overgangszone, van hectiek naar ontspanning. ontwerp ver taling van: nederlandse woning zonering begrenzing Marokkaanse woning begrenzing locatie zonering materialisering betonskelet 46
  • 25. open veld geschikt voor vele activiteiten & spontane ontmoeting. ontwerp ver taling van: nederlandse woning zonering parallelle orëntatie lineaire organisatie daglicht patroon Marokkaanse woning patroon daglicht vorm materiaal locatie zonering betonskelet materialisering materialisering materialisering materialisering 48
  • 26. open veld kiosk, voor de nodige versnapering. ontwerp ver taling van: nederlandse woning zonering parallelle orëntatie lineaire organisatie daglicht patroon Marokkaanse woning patroon daglicht vorm materiaal locatie betonskelet materialisering materialisering materialisering materialisering 50
  • 27. activiteitenhuis drie huizen voor drie activiteiten, entree illustreert functie. ontwerp ver taling van: nederlandse woning zonering begrenzing extrovert vorm daglicht patroon Maro kkaanse woning cluster begrenzing introvert daglicht materiaal locatie betonskelet materialisering materialisering materialisering 52
  • 28. activiteitenhuis vorming & educatie spel tussen introvert & extrovert, tussen projectie/ schrijfwand & omkadering ontwerp ver taling van: nederlandse woning zonering begrenzing extrovert vorm daglicht patroon Marokkaanse woning cluster begrenzing introvert introvert daglicht materiaal locatie betonskelet materialisering materialisering materialisering 54
  • 29. activiteitenhuis kunst & creatie spel tussen introvert & extrovert, tussen toonwand & omkadering ontwerp ver taling van: nederlandse woning zonering begrenzing extrovert vorm daglicht patroon Marokkaanse woning cluster begrenzing introvert introvert daglicht materiaal locatie betonskelet materialisering materialisering materialisering 56
  • 30. activiteitenhuis sport & dans spel tussen introvert & extrovert, tussen spiegelwand & omkadering ontwerp ver taling van: nederlandse woning zonering begrenzing extrovert vorm daglicht patroon Marokkaanse woning cluster begrenzing introvert introvert daglicht materiaal locatie betonskelet materialisering materialisering materialisering 58
  • 31. Plattegrond & dwarsdoorsnede Dwarsdoorsnede A 60 61
  • 32. AFBEELDING 7.1 literatuurlijst
  • 33. boeken Afb. 3.1: http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/ fotos/ - Ching, Francis D.K., Architecture, for m, space and order. 3e druk. Afb. 3.2: h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ New Jersey: John W iley & Sons, Inc., 2007. id=1602&place_id=&start=37&limit=9 - Ching, Francis D.K. & C. Bingelly, Interior design illustrated. 2e druk. Afb. 3.3: http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/ New Jersey: John W iley & Sons, Inc., 2005. fotos/ Afb. 3.4: http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/ persoonlijk gesprek fotos/ Afb. 3.5: http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/ - Dolne, Erik. Persoonlijke mededeling. 09 mei 2012. fotos/ Afb. 3.6: Google Earth artikelen via internet & software Afb. 3.7: Google Earth Afb. 3.8: Google Earth - Archnet - Digital library. Januari 201 2 - april 2012 Afb. 3.9: http://www.akdn.or g/architecture/project.asp?id=155 https://archnet.or g/library/sites/one-site.jsp?site_id=211 Afb. 3.10: http://www.akdn.or g/architecture/project.asp?id=155 - Courtyard Houses - Agadir, Morocco. Januari - mei 2012. Afb. 3.11: h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ http://www.akdn.or g/architecture/project.asp?id=155 id=1602&place_id=&start=37&limit=9 - Funda. Januari - april 2012. Afb. 3.12: h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/ id=1602&place_id=&start=37&limit=9 - Google Earth, Versie 6.0.3.2197, mei 2011. Afb. 3.13: h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ - Kennisbank bestaande woningbouw. Mei 2012. id=1602&place_id=&start=37&limit=9 http://www.bestaandewoningbouw.nl/de-toekomst-van-de-doorzonwoning-bewezen- Afb. 3.14: h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ kwaliteit/ id=1602&place_id=&start=37&limit=9 - Joost de Vree, bouwencyclopedie, mei 2012. http://www.joostdevree.nl/shtmls/betonskelet.shtml Afb. 5.2: http://www.funda.nl/koop/breda/huis-47229344-leon-van-heilstraat-34/ fotos/ beeldmateriaal via internet & software Afb. 5.3: h t t p : / / a rc h n e t . o r g / l i b r a r y / i m a g e s / t h u m b n a i l s . j s p ? c o l l e c t i o n _ i d = & l o c a t i o n _ id=1602&place_id=&start=37&limit=9 Afb. 1.1: Google earth. Afb. 1.2: Bestektekening openbare werken Breda. Afb. 7.1: http://media.photobucket.com/image/books/helenbobellon41/books. jpg?o=867 Afb. 2.1: http://www.flickr.com/ph otos/ser gio_serrano/1511152962/ Afb. 2.2: http://media.photobucket.com/image/color%20splash%20art/Keefers_/ Keefers_Color_Splash_2/4c830af7.jpg?o=119 Afb. 2.3: http://media.photobucket.com/image/school%20classroom/36971299/ School%20Pics/higschool_classroom.jpg?o=23 Afb. 2.4: http://www.flickr.com/ph otos/giovannisperanza/5719434395/ Afb. 2.5: http://adamtheaardvark.wordpress.com/2011/03/29/toilet-sign/ Afb. 2.6: http://www.flickr.com/ph otos/ser gio_serrano/1511152962/ Afb. 2.7: http://media.photobucket.com/image/color%20splash%20art/Keefers_/ Keefers_Color_Splash_2/4c830af7.jpg?o=119 Afb. 2.8: http://worldstadiumguide.com/gdansk-pge_arena_stadium_guide/ Afb. 2.9: http://media.photobucket.com/image/school%20classroom/ 36971299/School%20Pics/high_school_classroom.jpg?o=23 64 65