Introductie tijdens VKW-event "Iedereen coach" over de principes van de Geweldloze communicatie, een communicatiemethode en levensstijl (grondlegger Marshall B. Rosenberg)

1. GEWELDLOZE COMMUNICATIE,
EEN INTRODUCTIE
(VKW – 2 december 2009)
Ingrid Larik

2. De theorie kort toegelicht

3. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Citaat
All violence is the result of people tricking themselves
into believing that their pain derives from other people
and that consequently those people deserve to be
punished.
Marshall B. Rosenberg
http://www.youtube.com/watch?v=Eg3uInJ6kLo

4. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Hoezo ?
 Waar mensen samenleven, samenwerken,
overleggen, …kunnen er spanningen ontstaan
 Spanningen die uitgesproken of onuitgesproken worden
 Onuitgesproken maar daarom niet onzichtbaar
 Hoofd afwenden, armen kruisen en uit gesprek treden
 Genegeerd worden
 …
 Een meningsverschil of andere waardenset is op zich
geen probleem…maar kan wel uitmonden in een
conflict..

5. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Kerngedachte ?
 Onze taal- en communicatievaardigheden zo
ontwikkelen dat we op ons
 op een andere – meer respectvolle en verbindende – manier
 uitdrukken én aandachtig naar anderen leren luisteren
 met oog voor eigen én andermans behoeften en belangen

6. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Niet meteen zo dus….

7. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Als 2 zijden aan een medaille…
 Is je pro-actief opstellen
 Je zo opstellen dat een menings- of cultureel verschil niet
tot een conflict verwordt
 Is empathisch (re)ageren
 Is de lont uit het kruitvat trekken door je inlevend op te
stellen , met aandacht voor jouw rol in het reageren van de
ander

8. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Specifieke ?
 Is méér dan een communicatie- en
onderhandelingsmodel vanuit de “ik-boodschap”
 Ik ben O.K. en jij bent O.K.
 Is een levensfilosofie, een houding die uitnodigt tot
 Je open en kwetsbaar opstellen,
 Bij jezelf te blijven en
 De ander in zijn/haar waarde te laten.

9. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Het proces…
 De concrete situaties die we waarnemen en die ons
welzijn beïnvloeden
 Hoe we ons voelen bij wat we waarnemen
 De behoeften, waarden, verlangens etc. die achter
onze gevoelens liggen
 Het verzoek om die handelingen die ons leven
kunnen verrijken.
 Het mededogen dat we bij dit alles in de praktijk
brengen
= 5 kernelementen, 4 stappen

10. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 De observatie (1):
 "Ik zie een concreet gedrag dat een invloed heeft op
mijn welzijn”
 Deze stap bestaat er eerst uit werkelijk te observeren wat
er gebeurt in een gegeven situatie.
 Wat draagt bij de ander bij tot mijn welzijn, of
integendeel, mijn opwinding of zelfs mijn agressie?
 Het doel is om de situatie te proberen begrijpen door elke
veroordeling of beoordeling uit te sluiten.

11. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 De gevoelens (2):
 "Ik reageer op dit gedrag met een gevoel”
 Het is de bedoeling jezelf vragen te stellen over de eigen
gevoelstoestand.
 Ben ik op dit moment blij, verdrietig, boos enz.?

12. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 De behoeften(3):
 "Ik baken de behoeften, verlangens, waarden die dit
gevoel hebben opgewekt af”
 Deze fase bestaat eruit zichzelf vragen te stellen over de
behoeften die aan de basis van deze gevoelens liggen.
 Bijv. "Jij begrijpt me nooit,"
 Vertelt eigenlijk dat zijn behoefte om begrepen te worden,
niet bevredigd is.
 De "geweldloze" uitdrukking van deze behoefte zou
kunnen zijn:
 "Ik voel me niet voldoende begrepen."

13. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 De vragen (4):
 "Ik vraag de andere om concrete handelingen die
bijdragen tot mijn welzijn”
 Het besef van deze drie componenten (die al of niet worden
uitgesproken) draagt op die manier bij tot een duidelijke en
oprechte reactie.
 In deze fase worden de vragen uitgedrukt.
 (-) “Nu is het genoeg, je bent wéér te laat. Totaal
onverantwoord. Je hebt huisarrest voor de volgende 2
weken”.
 (+)“Ik wil dat je begrijpt dat als je niet even belt als je niet op
het afgesproken uur kan thuis zijn, ik me dan ongelofelijk
veel zorgen maak dat er iets met je gebeurd is”

14. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Valkuilen !
 Voor waarneming is dat: oordeel, interpretatie,
analyse, vergelijking, classificatie
 Bv. Ik zie een dronken man en denk “wat een loser”
 Voor gevoel: quasi-gevoel
 Bv. Iedereen laat mij in de steek !, i.p.v. ik ben bang omdat
ik alleen ben
 Voor behoefte: strategie
 Bv. Ik heb behoefte aan een borrel, i.p.v. ik heb behoefte
aan rust, een minder stressvol leven
 Voor verzoek: een eis
 Bv. Jij ruimt die boel wel even op hé, dan is mama weer
tevreden

15. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Valkuilen !
 Komen we terecht in deze valkuilen dan creëren we
geweld. Onder „geweld' verstaan we angst, vanuit
schuld en schaamte.
 Omdat die angst ruimte wegneemt
 om te zijn wie je bent - behoefte aan authenticiteit en
autonomie
 dus schieten we in de verdediging. De aanval (woede !) is
de beste verdediging.
 wat weer angst bij de ander oproept die op zijn beurt in de
aanval gaat. Bv. “Je luistert niet.” “Wel waar, maar je draaft
zo door.” “Ik ? Dat komt omdat je alleen aan jezelf denkt”…
 Zo ontstaat een spiraal van geweld. Geweld dat we niet
herkennen en daardoor in patronen kan verzanden.

16. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Giraffen- en jakhalzentaal
 De Jakhals staat als symbool voor de gewelddadige
communicatie.
 De taal van de jakhals is aanvallend, be(ver)oordelend,
verwijtend, beschuldigend, beoordelend, woedend...
 Geeft jij-boodschappen

17. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Giraffen- en jakhalzentaal
 De Giraffe staat symbool voor de geweldloze
communicatie.
 Is geweldloos, meelevend, laat de ander in zijn waarde.
 De kwaliteit ervan is beweeglijk, verbindend.
 De giraffe probeert de jakhals te begrijpen. Ze probeert zich
in te leven in zijn woede en te zien wat er onder zit.
 Geeft ik-boodschappen

18. Enkele oefeningen…
• waarnemen, interpreteren of oordelen ?
• rollenspel

19. DE RODDELENDE COLLEGA…
 Tekst collega:  Doel ?
 “Ik wil niet roddelen  U hebt hier geen zin
hoor, maar heb je in en dat wilt u uw
gehoord dat…” collega laten weten.
 Non-verbaal:
 Hangt over uw bureau
en buigt zich naar u
toe

20. DE NONKEL DIE OP DE ZENUWEN
WERKT…
 Situatie:  Doel ?
 Tijdens een  U wilt dat de
familiebijeenkomst opmerkingen over uw
maakt uw nonkel, terwijl gewicht ophouden en dat
iedereen het hoort, een uw nonkel beseft dat u
opmerking over uw niet niet gediend bent van dit
al te slank postuur en gedrag
zegt, u terwijl op de
schouders kloppend “Wij
zijn dikke vrienden hoor.
Ha ha ha”
 Non-verbaal:
 Luidruchtig. Breed
gebarend.

21. UW BAAS GEEFT U OP DE VALREEP
NOG EEN OPDRACHT…
 Situatie:  Doel ?
 U staat net op het  U wilt uw baas gerust
punt naar huis te helpen maar u wil ook
gaan. Hij zegt “Ik weet uw kinderen tijdig van
dat je op het punt de crèche halen
staat naar huis te
gaan, maar ik wil
graag dat je dit
rapport nog even
beoordeelt”
 Non-verbaal:
 Resoluut. Hand op uw
schouder.

22. UW BUREN EN DE
VERBOUWINGSWERKEN…
 Situatie:  Doel ?
 Uw buren zijn aan het  U wilt dat de container
verbouwen en op ene voor de deur van uw
ochtend ziet u dat er een buren geplaatst wordt.
container geplaatst
wordt. Voor uw voordeur.
Chauffeur ziet uw
gelaatsuitdrukking en
zegt: “Ik moet dit hier
afleveren, basta…”
 Non-verbaal:
 Schouderophalend.
Onverschillig kijkend.

23. Nabeschouwing(en)

24. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Negeer de jakhals niet in jezelf !
 Geweldloze communicatie is geen “softies-gedoe”
 Alle gevoelens waarnemen, ook die van jaloezie, woede,
angst, afkeer
 …niet opkroppen maar ermee leren omgaan
 De „jakhals‟ in ons wil ons laten weten dat er een behoefte
niet vervuld is.
 In 1
ste instantie gebeurt dit nogal ongenuanceerd
 Als we dit signaal oppikken en op zoek gaan naar die
onvervulde behoefte, kunnen we er is aan doen.
 Op die manier neemt de jakhals niet de overhand.

25. GEWELDLOZE COMMUNICATIE
 Citaat
“Een van de belangrijkste beslissingen die je in je leven
moet maken, is of je in een vriendelijk of in een vijandig
universum leeft.”
Albert Einstein

26. ENKELE LITERATUURTIPS
 Inspirator(s) ?
 Internationaal:
 Gandhi, Carl Rogers,
 Marshall B. Rosenberg
 www.nonviolentcommunication.com
 In België:
 Pat Patfoort, Corry Laura Van Bladel
 www.devuurbloem.be
 www.blabla-blabla.be
 Boeken ?
 “Geweldloze communicatie”, Marshall B.Rosenberg,
Lemniscaat b.v., Rotterdam, 2009 (+ werkboek van Lucy Leu)
 “SOS Conflict! Concrete werkvormen voor geweldloos
opvoeden”, Corry Laura Van Bladel, Abimo Uitgeverij
 “De giraf en de jakhals in ons”, Justine Mol, PSW

27. MIJ CONTACTEREN ?
 Ingrid Larik, strategisch coach & mediator
Pauwenlaan 30 b 2
2660 Hoboken
+32 473 73 25 88
 www.flexvia-coaching.be
 www.linkedin.in/Ingridlarik
 Lid van VAC, Vlaamse Associatie voor
beroepscoaches
 Lid van Bemiddeling vzw, vereniging voor
bemiddelaars in familiezaken en handels en
burgerlijke zaken