Soumettre la recherche
Mettre en ligne
Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
•
Télécharger en tant que PPTX, PDF
•
11 j'aime
•
24,293 vues
National University Of Mongolia
Suivre
Токиогийг гадаад судлалын их сургуульд уншсан лекцийн товчлол
Lire moins
Lire la suite
Formation
Signaler
Partager
Signaler
Partager
1 sur 24
Télécharger maintenant
Recommandé
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
National University Of Mongolia
Ugzuin zadlal
Ugzuin zadlal
lxagvaochir_sh
монгол хэлний хичээлийн лавлах
монгол хэлний хичээлийн лавлах
Nyamzaya Gerelzaya
Жинхэнэ нэр
Жинхэнэ нэр
Ge Go
найруулгын алдаа түүний үндэс
найруулгын алдаа түүний үндэс
National University Of Mongolia
Mongol helnii tosoo uge sudlal
Mongol helnii tosoo uge sudlal
National University Of Mongolia
Ялгах эгшиг
Ялгах эгшиг
Uyanga88
тийн ялгал
тийн ялгал
ulziimanlai
Recommandé
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
National University Of Mongolia
Ugzuin zadlal
Ugzuin zadlal
lxagvaochir_sh
монгол хэлний хичээлийн лавлах
монгол хэлний хичээлийн лавлах
Nyamzaya Gerelzaya
Жинхэнэ нэр
Жинхэнэ нэр
Ge Go
найруулгын алдаа түүний үндэс
найруулгын алдаа түүний үндэс
National University Of Mongolia
Mongol helnii tosoo uge sudlal
Mongol helnii tosoo uge sudlal
National University Of Mongolia
Ялгах эгшиг
Ялгах эгшиг
Uyanga88
тийн ялгал
тийн ялгал
ulziimanlai
баймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утга
muuduu
№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах
№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах
Хотгойд Шанж Болдбаатар Ууганбаяр
Lecture 7 8.
Lecture 7 8.
Ge Go
үйл үгийн нөхцөлүүд
үйл үгийн нөхцөлүүд
saruulkaa
эгшиг авиа
эгшиг авиа
sanjaamongol
Гэсэр 3,4 дүгээр бүлэг
Гэсэр 3,4 дүгээр бүлэг
Enerel Gantumur
холбоо үг
холбоо үг
jiguurten
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
guest00835cf3
найруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах нь
National University Of Mongolia
Үйл үг
Үйл үг
Ge Go
Тууль
Тууль
Buyanaa Chuluunbaatar
хүүхэд хамгаалал, эрсдэл
хүүхэд хамгаалал, эрсдэл
Dashlhvndev Galbadrah
өгүүлбэрийн гол гишүүд
өгүүлбэрийн гол гишүүд
Baterdene Solongo
эсрэг ба ойролцоо үг
эсрэг ба ойролцоо үг
pvsa_8990
8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга
oogii553
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
Altantuya33
найруулгын төрөл
найруулгын төрөл
sainaa88
хэлц
хэлц
Би Бол Эрдэнэсүх
аян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэл
Ch Moonoo
авиа хувьсах ёс
авиа хувьсах ёс
sanjaamongol
9. Эсрэг утгатай үг
9. Эсрэг утгатай үг
oyunaadorj
Mongol helnii hoch neriin sudalgaa
Mongol helnii hoch neriin sudalgaa
National University Of Mongolia
Contenu connexe
Tendances
баймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утга
muuduu
№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах
№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах
Хотгойд Шанж Болдбаатар Ууганбаяр
Lecture 7 8.
Lecture 7 8.
Ge Go
үйл үгийн нөхцөлүүд
үйл үгийн нөхцөлүүд
saruulkaa
эгшиг авиа
эгшиг авиа
sanjaamongol
Гэсэр 3,4 дүгээр бүлэг
Гэсэр 3,4 дүгээр бүлэг
Enerel Gantumur
холбоо үг
холбоо үг
jiguurten
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
guest00835cf3
найруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах нь
National University Of Mongolia
Үйл үг
Үйл үг
Ge Go
Тууль
Тууль
Buyanaa Chuluunbaatar
хүүхэд хамгаалал, эрсдэл
хүүхэд хамгаалал, эрсдэл
Dashlhvndev Galbadrah
өгүүлбэрийн гол гишүүд
өгүүлбэрийн гол гишүүд
Baterdene Solongo
эсрэг ба ойролцоо үг
эсрэг ба ойролцоо үг
pvsa_8990
8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга
oogii553
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
Altantuya33
найруулгын төрөл
найруулгын төрөл
sainaa88
хэлц
хэлц
Би Бол Эрдэнэсүх
аян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэл
Ch Moonoo
авиа хувьсах ёс
авиа хувьсах ёс
sanjaamongol
Tendances
(20)
баймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утга
№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах
№5 Найруулгын алдаа түүнийг ангилах
Lecture 7 8.
Lecture 7 8.
үйл үгийн нөхцөлүүд
үйл үгийн нөхцөлүүд
эгшиг авиа
эгшиг авиа
Гэсэр 3,4 дүгээр бүлэг
Гэсэр 3,4 дүгээр бүлэг
холбоо үг
холбоо үг
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
найруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах нь
Үйл үг
Үйл үг
Тууль
Тууль
хүүхэд хамгаалал, эрсдэл
хүүхэд хамгаалал, эрсдэл
өгүүлбэрийн гол гишүүд
өгүүлбэрийн гол гишүүд
эсрэг ба ойролцоо үг
эсрэг ба ойролцоо үг
8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
найруулгын төрөл
найруулгын төрөл
хэлц
хэлц
аян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэл
авиа хувьсах ёс
авиа хувьсах ёс
En vedette
9. Эсрэг утгатай үг
9. Эсрэг утгатай үг
oyunaadorj
Mongol helnii hoch neriin sudalgaa
Mongol helnii hoch neriin sudalgaa
National University Of Mongolia
Mongolian studies in mongolia
Mongolian studies in mongolia
National University Of Mongolia
Mongolist KARA GEORGE buyu KHAR DORJ
Mongolist KARA GEORGE buyu KHAR DORJ
National University Of Mongolia
Mongol angli helnii ugtvar uge shine
Mongol angli helnii ugtvar uge shine
National University Of Mongolia
монгол хэл
монгол хэл
uugiitseegii87
Mongol helnii esreg uge utgiin sudlal
Mongol helnii esreg uge utgiin sudlal
National University Of Mongolia
Mongol hel bichigiin bolovsrol hereglee
Mongol hel bichigiin bolovsrol hereglee
National University Of Mongolia
Лекц 3 (Давталт)
Лекц 3 (Давталт)
Мөнхбаярын Цэцэнцэнгэл
Монгол хэлний найруулгазүй
Монгол хэлний найруулгазүй
Ge Go
Mongol helnii horshih yos
Mongol helnii horshih yos
National University Of Mongolia
лекц 3,
лекц 3,
Ge Go
Үгийн утга гэж юу вэ
Үгийн утга гэж юу вэ
National University Of Mongolia
монгол хэлний тухай хууль
монгол хэлний тухай хууль
National University Of Mongolia
МОНГОЛ ХЭЛ БИЧГИЙН БОЛОВСРОЛ БА ХЭРЭГЛЭЭ
МОНГОЛ ХЭЛ БИЧГИЙН БОЛОВСРОЛ БА ХЭРЭГЛЭЭ
National University Of Mongolia
үгийн сангийн утга
үгийн сангийн утга
National University Of Mongolia
Mongol helnii ijil uge
Mongol helnii ijil uge
National University Of Mongolia
мхб, найруулга зүй хичээлийн хөтөлбөр
мхб, найруулга зүй хичээлийн хөтөлбөр
Батбагана Баасанжав
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛ
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛ
National University Of Mongolia
Zadlal hiih argachilal
Zadlal hiih argachilal
National University Of Mongolia
En vedette
(20)
9. Эсрэг утгатай үг
9. Эсрэг утгатай үг
Mongol helnii hoch neriin sudalgaa
Mongol helnii hoch neriin sudalgaa
Mongolian studies in mongolia
Mongolian studies in mongolia
Mongolist KARA GEORGE buyu KHAR DORJ
Mongolist KARA GEORGE buyu KHAR DORJ
Mongol angli helnii ugtvar uge shine
Mongol angli helnii ugtvar uge shine
монгол хэл
монгол хэл
Mongol helnii esreg uge utgiin sudlal
Mongol helnii esreg uge utgiin sudlal
Mongol hel bichigiin bolovsrol hereglee
Mongol hel bichigiin bolovsrol hereglee
Лекц 3 (Давталт)
Лекц 3 (Давталт)
Монгол хэлний найруулгазүй
Монгол хэлний найруулгазүй
Mongol helnii horshih yos
Mongol helnii horshih yos
лекц 3,
лекц 3,
Үгийн утга гэж юу вэ
Үгийн утга гэж юу вэ
монгол хэлний тухай хууль
монгол хэлний тухай хууль
МОНГОЛ ХЭЛ БИЧГИЙН БОЛОВСРОЛ БА ХЭРЭГЛЭЭ
МОНГОЛ ХЭЛ БИЧГИЙН БОЛОВСРОЛ БА ХЭРЭГЛЭЭ
үгийн сангийн утга
үгийн сангийн утга
Mongol helnii ijil uge
Mongol helnii ijil uge
мхб, найруулга зүй хичээлийн хөтөлбөр
мхб, найруулга зүй хичээлийн хөтөлбөр
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛ
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛ
Zadlal hiih argachilal
Zadlal hiih argachilal
Similaire à Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
монгол хэлний хэмт үгийн тухай
монгол хэлний хэмт үгийн тухай
National University Of Mongolia
б. догмид саран дээр туссан сүүдэр туужид задлал хийх
б. догмид саран дээр туссан сүүдэр туужид задлал хийх
Oyuhai1127
Mongol helnii torol uge sudlal
Mongol helnii torol uge sudlal
National University Of Mongolia
3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf
3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf
SunduiBuyanzayaa
Lecture 3
Lecture 3
telmenten
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
National University Of Mongolia
Word
Word
Dalaijargal
Word
Word
Horolsuren
ариунчимэгжинхэнэ нэр
ариунчимэгжинхэнэ нэр
ariuun55
ариунчимэгжинхэнэ нэр
ариунчимэгжинхэнэ нэр
ariuun55
дүрэм
дүрэм
Davaa Khosoo
дүрэм
дүрэм
nandia
зөвлөгөө
зөвлөгөө
duka79
дүрэм
дүрэм
orgilmaa53
үзүүлэн
үзүүлэн
Otgontungalag Moodoi
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
National University Of Mongolia
Chimeg
Chimeg
zayachimeg
Монгол бичиг сурах “Сав, шим”-ийн арга
Монгол бичиг сурах “Сав, шим”-ийн арга
Ankhbileg Luvsan
монгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэм
3-р сургууль
Soril5
Soril5
nyamtaivan
Similaire à Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
(20)
монгол хэлний хэмт үгийн тухай
монгол хэлний хэмт үгийн тухай
б. догмид саран дээр туссан сүүдэр туужид задлал хийх
б. догмид саран дээр туссан сүүдэр туужид задлал хийх
Mongol helnii torol uge sudlal
Mongol helnii torol uge sudlal
3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf
3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf
Lecture 3
Lecture 3
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
Word
Word
Word
Word
ариунчимэгжинхэнэ нэр
ариунчимэгжинхэнэ нэр
ариунчимэгжинхэнэ нэр
ариунчимэгжинхэнэ нэр
дүрэм
дүрэм
дүрэм
дүрэм
зөвлөгөө
зөвлөгөө
дүрэм
дүрэм
үзүүлэн
үзүүлэн
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
Chimeg
Chimeg
Монгол бичиг сурах “Сав, шим”-ийн арга
Монгол бичиг сурах “Сав, шим”-ийн арга
монгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэм
Soril5
Soril5
Plus de National University Of Mongolia
Монгол хэлний найруулга зүйн удиртгал
Монгол хэлний найруулга зүйн удиртгал
National University Of Mongolia
Сэтгүүл зүйн бичлэгийн төрөл зүйл
Сэтгүүл зүйн бичлэгийн төрөл зүйл
National University Of Mongolia
найруулгын байр ба утга
найруулгын байр ба утга
National University Of Mongolia
эрдэм шинжилгээний найруулга
эрдэм шинжилгээний найруулга
National University Of Mongolia
монгол хэлний ярианы найруулга
монгол хэлний ярианы найруулга
National University Of Mongolia
эхийн тухай
эхийн тухай
National University Of Mongolia
Монголч эрдэмтэн НИКОЛАЙ ПОППЕ
Монголч эрдэмтэн НИКОЛАЙ ПОППЕ
National University Of Mongolia
Mongol helnii uge san sudlagch jodovjav tumurtseren
Mongol helnii uge san sudlagch jodovjav tumurtseren
National University Of Mongolia
Mongol helnii yorool haraal ugesiin sudlal
Mongol helnii yorool haraal ugesiin sudlal
National University Of Mongolia
Mongol angli helnii niilmel uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii niilmel uguulberiin zeregtsuulel
National University Of Mongolia
Mongol angli helnii niilmel uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii niilmel uguulberiin zeregtsuulel
National University Of Mongolia
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
National University Of Mongolia
Mongol gazar nutgiin ner
Mongol gazar nutgiin ner
National University Of Mongolia
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
National University Of Mongolia
Mongol angli helnii temdeg uge
Mongol angli helnii temdeg uge
National University Of Mongolia
Mongol angli toloonii uge zeregtsuulel
Mongol angli toloonii uge zeregtsuulel
National University Of Mongolia
Plus de National University Of Mongolia
(16)
Монгол хэлний найруулга зүйн удиртгал
Монгол хэлний найруулга зүйн удиртгал
Сэтгүүл зүйн бичлэгийн төрөл зүйл
Сэтгүүл зүйн бичлэгийн төрөл зүйл
найруулгын байр ба утга
найруулгын байр ба утга
эрдэм шинжилгээний найруулга
эрдэм шинжилгээний найруулга
монгол хэлний ярианы найруулга
монгол хэлний ярианы найруулга
эхийн тухай
эхийн тухай
Монголч эрдэмтэн НИКОЛАЙ ПОППЕ
Монголч эрдэмтэн НИКОЛАЙ ПОППЕ
Mongol helnii uge san sudlagch jodovjav tumurtseren
Mongol helnii uge san sudlagch jodovjav tumurtseren
Mongol helnii yorool haraal ugesiin sudlal
Mongol helnii yorool haraal ugesiin sudlal
Mongol angli helnii niilmel uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii niilmel uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii niilmel uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii niilmel uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol gazar nutgiin ner
Mongol gazar nutgiin ner
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii temdeg uge
Mongol angli helnii temdeg uge
Mongol angli toloonii uge zeregtsuulel
Mongol angli toloonii uge zeregtsuulel
Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
1.
Ж.Бат-Ирээдүй МОНГОЛ ХЭЛНИЙ ҮГИЙН САНГИЙН
СУДАЛГАА (2006-2011)
2.
Монгол хэлний үгийн
сан Ойролцоо үг хэллэг Хэмт үг хэллэг Эсрэг үг хэллэг Сэкс үг хэллэг Хэлц үг хэллэг Гадаад үг хэллэг Хоршоо үг хэллэг Товчилсон үг Давтмал үг хэллэг Хэвшмэл үг Хүний нэр, Ижил үг Хүний хоч нэр Хүндэтгэл үг Газар, усны нэр Этгээд үг Тооны үг хэллэг
3.
Ойролцоо үг гэж
юу вэ? Дуудлага, бичлэг өөр зөрөөтэй боловч, утгын хувьд ойролцоо буюу адил үгсийг ойролцоо үг гэнэ. Жишээ нь: итгэх, найдах, итгэмжлэх, үнэмших, бишрэх; мэдэх, ойлгох, ухах, таних, сэнхрэх, гадарлах; 3
4.
Ойролцоо үгийн жишээ:
Болзоо, хугацаа: “Бороотой боловч болзоондоо, цастай боловч хугацаандаа.” Багадах, цөөдөх, дундрах: “Өгөх юм багадахгүй, өших юм цөөдөхгүй.”, “Авдар дүүрэн алт боловч дундардаг.” Алалдах, тулалдах: “Ардын төлөө алалдах, олоны төлөө тулалдах.” Бултайх, дардайх: “Булавч бултайна, даравч дардайна.” “
5.
Эсрэг үг гэж
юу вэ? Эсрэг ухагдахуун илэрхийлэх, утгаараа харилцан эсрэг тэсрэг үгийг эсрэг үг гэнэ. Жишээ нь: амсар ≠ ёроол, анд ≠ дайсан, асах ≠ бөхөх, баян ≠ ядуу, далд ≠ ил, дордох ≠ сэхэх, залуу ≠ хөгшин, гм.
6.
Эсрэг үгийн жишээ
Авна гэвэл алгаа тосох, өгнө гэвэл өрцөө татах. “Арга эр мэт, билиг эм мэт” “Багаас их болно, балчираас том болно” “Найман настай багш, наян настай шавь” “Босоо хүний борвин доогуур, суугаа хүний суган доогуур.” “Даарвал хувцас, халууцвал сүүдэр” “Муу нуухаар , сайн илчил.”
7.
Хоршоо үг гэж
юу вэ? Хоршоо үг гэдэг бол хоёр үг хэм тэгш цувран хэлэгдэж, дан үгээс өргөн дэлгэр утга илэрхийлж хэвшсэн үгийн сангийн нэгж юм. Жишээ нь: ааг амт, аарц цагаа, ааш авир, бараа сүр, басах доромжлох, буруу зөрүү, бүдэг бадаг, ана мана, гэдэс гүзээ, гялс манс, даавуу даалимба, дорой буурай, жам ёс, жолоо цулбуур, зав гол, зай завсар,
8.
Хоршоо үгийн жишээ
“Таана хөмлийн ааг амт ханхалсан үнэр хамарт хадлаа.” А.Д “Та нар хорин мөнгө өг, би ааруул хурууд өгье.” Б.Р. “Амбагай хааны арван хөвүүд авир зан тань муу.” АТ “Зүйр үгэнд худалгүй, зүй ёсонд буруугүй.” хэвш. “Эцгээсээ өв хөрөнгө нэлээд хэдэн малтай үлдсэн юм.” Ц.Д. “Түүний үүх түүх, удаа дараа үйлдсэн хэргийг дэс дараалан судалжээ.” Б.Б
9.
Хоршоо үгийн бүтэц
Хоршоо үг: амь амьсгаа, гэр орон, гэр өргөө, уулзаж учрах, уур манан, уураг сүү, хараа бараа, хадлан тариалан, Хоршоо хэллэг: хар ч гэсэн хааны хишиг, бор ч гэсэн богдын хишиг, хар шөнөөр нөхөр хийх, харанхуй ойгоор гэр хийх, Замын хүзүү урт, зааны хүзүү богино; од харан хонох, орчлон дэрлэн унтах
10.
Хэлц үг гэж
юу вэ? Хэлц үг бол бүрэлдэхүүний үгийнх нь цөм утга алдарч, бүгд нийлэн нэгдэж, тухайн ард түмний сэтгэхүй, сэтгэлгээ нэвт шингэсэн нэгэн цул ухагдахуун, утга санаа илэрхийлсэн, шилжмэл утгатай нэгж юм. Жишээ нь: магнай тэнхийх, цагаан сэтгэл, нүдний гэм, нүд булаах, нохойн наадам, ямаан омог, гар зөрүүлэх, хуруу дарам, айрагдах, гм.
11.
Хэлцийг ангилсан нь
Нэр хэлц: аавын цээж, ам зөөлөн, арын хаалга, бялзуухай зүрхтэй, гар хоосон, дотуур тамиртай, есөн сүв, зөөлөн бөх; Үйл хэлц: үзэх: ад үзэх, алаг үзэх, алганы амт үзэх, газар үзэх, голио азаа үзэх, гэрийн утаа үзэх, ертөнцийн мөнх бусыг үзэх, жор үзэх, илүү үзэх, мөрөө үзэх, муугаа үзэх, нар үзэх, нохой тавьж үзэх, нүдний цагаанаар үзэх, Хоршоо хэлц: мөр нимгэн, бяр шингэн ; ногоон хурганы арьс, нохойн битүү туурай, хөл хэрээтэй, хүзүү холбоотой, алтан араат, мөнгөн бөгст, хөлтэй нь мөлхөх, хөлгүй нь мөлхөх ; шар нь буцалж, хор нь хөөрөх ; Жиших хэлц: шагайн чинээ; цацсан шагай шиг, хазааргүй морь мэт, хурын дараах цэцэг мэт; Хэлц үгүүлбэр: Хүний хүүхэд хүрэн бөөртэй, Зуун ямаанд жаран ухна, олон хавар нэгэндээ, тормонд тооно ачих, хар хүний төлөө шар хүн.
12.
Давтмал үг Олон
тоо заах: айл айл, гэр гэр, дугуй дугуй, юм юм Үргэлжлэх утга заах: байлдуулж байлдуулж, явж явж Дүр байдал, хөдөлгөөн заах: бөг бөг, дүүрэн дүүрэн, лүг лүг, өмөр өмөр, таахаг таахаг, хотос хотос, Чимээ авиа заах: байн байн, гуд гуд, гүд гүд, дүнгэр дүнгэр, пид пид, түг түг, шир шир, Цаг хугацаа заах: намар намрын, нэг үе... нэг үе, хэзээ хэзээгүй, юу юугүй, Үгүйсгэх утга заах: очиж очиж, явж явж,
13.
Хүний нэр гэж
юу вэ? Монголчууд хүний нэрийг ерөнхийд нь нэгдүгээрт бэлгэдэх, хоёрдугаарт цээрлэх байдлаар өгдөг. Төрсөн газрын нэрээр: Хангай, Отгонтэнгэр, Төрсөн газрын гол усны нэрээр: Туул, Хөвсгөл Од эрхэсийн нэрээр: Наран, Саран, Цолмон Тооны нэрээр: Жарантай, Далантай, Наянжин, Учрал бэлгэшээлээр: Мөнгөнхөлөг, Ганзам Зориуд муу муухай нэр өгөх: Энэбиш, Тэрбиш, Хүнбиш, Муунохой , Идэш гм.
14.
Хүний нэр Аз
жаргал, баяр бахдал бэлгэдсэн: Баяр, Ерөөлт, Амар амгалан эрүүл энхийг бэлгэдсэн: Амгалан, Цог золбоо, эрэлхэг зориг бэлгэдсэн: Цогт, Цолмон, Ажил амьдралын сайн сайхан бэлгэдсэн: Жаргал, Дөлгөөн, Урт насалж, бат бэх байхыг бэлгэдсэн: Уртнасан, Мөнхдэлгэр, Мэнд, Ачлал энэрэлтэй байхыг бэлгэдсэн: Буянт, Түмэн бодисын нэрээр нэрлэж бэлгэдсэн: Алтан, Баавгай, Болормаа, Чулуун, Сувд,
15.
Хоч нэр Зан
аалиар нь хочлох: Алиа Петр, дэвхрэг Жав, мангар Сүхээ, хагархай Гомбо, Биеийн элдэв согогоор нь хочлох: Алцгар Чойндон, Бух Гомбо, гилжгий Жалбуу, дүнсий Түвдэн, дэлдэн Дэрмээ, ногоон Самдан, өндөр Лувсан, тойдон Товуу, Муу зан суртахуунаар нь хочлох: боохой Нацаг, буруу Цолмон, Хөрөнгө чинээгээр нь хочлох: баян Болд, бээжин Даш, Ажил мэргэжлээр нь хочлох: Анжаа дархан, бичээч Эрдэнэ, дархан Цэнд, Ёндон панз, Ижил нэртэй хүмүүсийг ялган хочлох: данхар Далхаа, цагаан Очир, гм.
16.
Газрын нэр Монгол
газрын нэрийг их нэр буюу Алтай, Хангай, Хэнтий гэх мэт том уулсын нэрс, бичил нэр буюу энгийн уул, толгод, гүвээний нэр гэж хоёр үндсэн ангилна. “Монгол газар усны нэрийн сан” хэмээх энэ номд бол голдуу бичил нэр орсон бөгөөд эдгээр нь ихэнхи нь монголын уран зохиолын бүтээлүүдэд байдаг нэр юм. Газрын нэрийг 1-рт тогтоц байдал шинжээр, 2-рт тэнд байгаа баялгаар өгдөг байна. Жишээ нь: Оюу толгой, Бугат, Сонгинот, Баян нуруу, гм.
17.
Усны нэр Усны
арвин байдлаар: Баяннуур, Байгаль далай, Тэнгис гол, Гүн нуур гм. Тэр орчим юу байгаагаар: Ангирт нуур, Галуутын гол, Минж гол, Могойт гол, Тогтоцоор нь: Гурван нуур, Холбоо нуур, Зүүн нуур, Усны урсгал урсац байдлаар: Дөлгөөн нуур, Хархираа гол, Улаан цутгалан, Хүрхрээ гм.
18.
Тооны үг Монгол
хэлний тооны үг бол утга зохиолын төрөл бүрийн найруулгад өргөн хэрэглэгддэг билээ. Харин хэрэглээний байдлаас үүдээд хэлц ба хэлц бус тооны үг гэж ангилж болно. Жишээ нь: хэлц тооны үг гэвэл: арав үхэх, арав таван үг солих, улаан аравт, арваараа барих, арван там, арван нүдтэй, арван наймт шиг, хэлц бус тооны үг гэвэл: арван гурван нас, арван долоотой, арван тавны сар, арван зүг,
19.
Хэмт үг гэж
юу вэ? Хэмт үг гэдэг бол цаг хугацааны болон орон зайн тодорхой хэм хэмжээ заадаг үгсийг хэлж байгаа юм. Жишээ нь: айраг найрын цаг, алга дарам, бага саахалт, бага үдийн үе, барц цаг, бор гэгээ татах үе, гурван хуруу, жин үд, жирэмсэн эмийн шээсний бэлчээр, зун намрын зургаан сар, идэр гурван ес, морины аргамжааны зай, найман сар дундаа орох гм.
20.
Өршөөл залбиралын үг хэллэг
Байгаль эх, араатан амьтанд хандсан үг: Алтай минь, Алтан овооны сахиус минь, атаа таван тэнгэр минь, Хувь хүний хандлагатай: Буруу хойшоо гэж, бурхан минь, Буянаараа бол,
21.
•Төр ёсны: Бат
орших болтугай, •Хувь хүний: Бурхан өршөөг, ерөөлөөр болог. Насаа нэм. •Нийгэм орчны: Хайч нь хурц, ахар нь арвин болог. •Байгаль орчинд хандсан: Овооны их таньд, олзны их маньд. Онон хатан ижий минь, огторгуйн мянган бурхан сөөг сөөг.
22.
Хараал зүхлийн үг
хэллэг Хүнд хандсан: битгий хуц, галзуу золиг Ан амьтан, малд хандсан: муу хар сөлөр, адсага,
23.
Баярлалаа
Télécharger maintenant