1. PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO

2. ANO ANG
PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO?

3. Ang Pagbabagong Morpoponemiko ay
ang anumang pagbabago sa
karaniwang anyo ng morpema dahil
sa impluwensya ng katabing
ponema.

4. d, l, r, s, t
b, p
k,g,h,m,n,ng,w,y
PAN
MAN
SIN
SAN
PAM
MAM
SIM
SAM
PANG
MANG
SING
SANG
HALIMBAWA:
Pan +
linis = panlinis
Pam +
bayan = pambayan
Pang +
walis = pangwalis

5. PAGSASANAY
 SURIIN ANG PAGBABAGONG NAGAGANAP SA BAWAT SALITA
HALIMBAWA:
HUGAS
=
1.
2.
3.
4.
5.
=
=
=
=
=
LARO
MATANGKAD
BAHAY
HALAMAN
GANDA
PANGHUGAS

6. 2. METATESIS
Kapag ang salitang ugat ay nagsisimula sa /l/ o /y/ ay
ginigitlapian ng (-in) ang /l/ o /y/ ng salitang ugat at ang /n ng
gitlapi ay nagkakapalit ng posisyon
Halimbawa:
Lipad
Yaya
Laro
Walis
+
+
+
+
-in
-in
-in
-in
= linipad
= yinaya
= linaro
=winalis
= nilipad
= niyaya
=nilaro
=niwalis

7. PAGSASANAY
 SURIIN ANG PAGBABAGONG NAGAGANAP SA
BAWAT SALITA
1.
2.
3.
4.
5.
LABAHAN
YAPOS
LIMOS
YAKAP
LIPON
=
=
=
=
=

8. 3. PAGKAKALTAS NG PONEMA
Nagaganap ang pagbabagong ito kung ang huling ponemang
patinig ng salitang ugat ay nawawala sa paghuhulapi nito.
Halimbawa:
Takip
Sara
Laba
+
+
+
an = takipan =takpan
han = sarahan =sarhan
han =labahan =labhan

9. PAGSASANAY
 SURIIN ANG PAGBABAGONG NAGAGANAP SA BAWAT SALITA
HALIMBAWA:
TAKIP +
AN
= TAKIPAN
= TAKPAN
1.
2.
3.
4.
5.
BATI
KAPIT
KAMIT
BUKAS’
BILI
=
=
=
=
=

10. 4. PAGLILIPAT DIIN
may mga salitang nagbabago ang diin kapag nilapian
Halibawa
basa +
Ka
+
-han =
sama
basahan
+
han
=kasamahan

11. PAGSASANAY
 SURIIN ANG PAGBABAGONG NAGAGANAP SA BAWAT SALITA
HALIMBAWA:
Asa
+
-han = asahan
1.
2.
3.
4.
5.
PASA
BOTO
BILI
IBA
GUSTO
=
=
=
=
=

12. 5. MAY ANGKOP
kung sa dalawang salitang magkasunod ang una’y
nababawasan ng papungo o pakutad at kung minsan pa ay
napapalitan ng isa o ilang titik sa loob bago napipisan sa
dalawang salita sa isa na lamang.
Halimbawa:
Wikain mo ------------------ kamo
Hayaan mo ------------------ hamo
Winika ko -------------------- ikako

13. 6. PAGPAPALIT NG PONEMA
-kung ang isa o dalawang titik ng salita ay napapalitan ng iba bukod sa
kung nagkakaltas. Ang ponemang /d/ sa posisyong inisyal ng salitang
nilapian ay karaniwang napapalitan ng ponemang /r/ kapag patinig ang
huling ponema ng unlapi.
D----------------------------------------------------R
MA
+
DAPAT = MADAPAT----------- MARAPAT
MA
+
DUNONG = MADUNONG ---------MARUNONG

14. PAGSASANAY
SURIIN ANG PAGBABAGONG NAGAGANAP SA BAWAT SALITA
HALIMBAWA
MA
+
DAPAT = MADAPAT----------- MARAPAT
1.
2.
3.
4.
DAYA
DITO
DINIG
DOON

15. 7. PASUDLONG O PAGDARAGDAG NG PONEMA
kung bukod sa may hulapi na ang salitang pinapandiwa, ito ay
sinusudlungan o dinaragdagan pa ng isa pang hulapi. /-an/, /-han/, /-in/, /an/, o /-anan/
Halimbawa:
Antabay
+
anan
= antabayan