1. Ang buhay ni Dr.Jose Protacio Rizal
Mercado y Alonso Realonda
2. Mga Mahahalagang Tala sa Buhay ng
Bayani
• Si Jose Rizal ay ipinanganak noong Hunyo
19,1861 sa Kalamba, Laguna.
• Ang kanyang buung pangalan ay Jose Protacio
Rizal Mercado Y Alonzo Realonda.
• Siya ay bininyagan noong Hunyo 22, 1861 ni
Padre Rufino Collantes.
• Si Padre Pedro Cazanas ang kanyang ninong sa
binyag.
3. Ang Magkakapatid na Rizal:
• Saturnina
• Paciano- itinuturing niyang pangalawang ama
• Narcisa
• Olimpia
• Luisa
• Maria
• Jose
• Concepcion
• Josefa
• Trinidad
• Soledad
4. Pinagmulang Lahi
• Ang kanyang nuno sa ama ay si Domingo Lamco,
isang Intsik na dumating sa Maynila noong 1690
mula sa Fukien City ng Chang Chow.
• Napangasawa niya si Ines dela Rosa
• Noong 1731, ginamit niya ang apelyidong
Mercado dahil sa kanyang pagiging komersyante.
• Naging anak nila si Francisco Mercado na
napangasawa naman si Cirila Bernacho.
5. • Naging anak nila si Francisco na sa gulang na
walong taon ay naulila na sa ama at naiwan sa
pangangalaga ng ina.
• Nag-aral siya ng Latin at Pilosopiya sa
Colehiyo de San Jose sa Maynila.
• Nakilala si Teodoro Alonzo na kasalukuyang
nag-aaral din sa Colehiyo de Santa Rosa.
• Ikinasal sila noong Hunyo 28,1848 at
nanirahan sa Kalamba.
6. • Ang pamilya ni Dona Teodora Alonzo ay
nagmula sa lahi ni Lakandula, ang
pinakahuling hari ng Tondo.
• Ang kanyang nuno ay si Eugenio Ursua, isang
lahing Hapones na nakapangasawa ng isang
nagngangalang Benigna.
• Naging anak nila si Regina na napangasawa
naman ni Manuel de Quintos, isang
abogadong Intsik-Filipino na taga-Pangasinan.
7. • Ang anak nilang si Brigida ay nakapangasawa
ng isang mayamang mestisong Kastila na
taga-Binan, Laguna.
• Naging anak nila si Teodora, ang ina ni Rizal.
9. • Nagsimulang mag-aral ng abakada sa gulang
na tatlong taon.
• Tahimik at lubhang mapagmasid si Rizal
• Mahilig siya sa pagbabasa at pakikinig sa
usapan ng kanyang mga nakatatandang
kapatid.
• Kinatutuwaan niya ang pagpipinta, pagsulat
at paglililok.
• Mahusay din siya sa pagsusulat
10. • Walong taong gulang siya nang kanyang isulat
ang kanyang unang tula na pinamagatang “Sa
Aking Mga Kababata”.
• Sumulat din siya ng dula na may himig
katatawanan at itinanghal sa isang pistang
bayan sa Kalamba.
• Nagustuhan ito ng gobernadorcillo ng Paete at
binayaran ang manuskrito ng dalawang piso.
11. • Ang kwento ng gamugamo ay isang magandang
alaala sa diwa ng batang si Rizal. Isang gabing
tinuturuan siya ng kanyang ina na basahin ang
isang lumang aklat na “El Amigo de Los Ninos”, ay
napansin nito ang kawalang gana niya sa
binabasa. Nang makita nito na ang kanyang
pinagkakaabalahan ay ang panunuod ng
gamugamong naglalaro sa paligid ng ilawang
apoy, ikinuwento nito ang isang bata at
matandang gamugamo.
12. • Nakatutok ang kanyang isip sa nakikitang
pakikipaglaro sa kamatayan ng mga gamugamong
naglalaro sa paligid ng ilawang apoy.
• Sa bawat isang bumabagsak at namamatay sa
mga ito ay nangingibabaw sa kanya ang
kakaibang damdamin. Sa nakikita niyang
pagkamatay ng mga gamugamo, hindi
pagkalungkot, manapay paghanga ang kanyang
nararamdaman.
• Hinangahan niya ang para sa kanya ay pagiging
martir ng mga ito sa kanilang mga ilusyon.
13. • Apat na taong gulang siya noon nang unang
makaranas ng kasiphayuan sa buhay ang
batang si Rizal dahil sa pagkamatay ng
kanyang nakababatang kapatid na si Concha.
• Sinundan ito nang siya’y sampung taong
gulang nang mabilanggo ang kanyang ina dahil
sa bintang na pakikiisa sa tangkang paglason
sa asawa ng kanyang kapatid na si Jose
Alberto.
14. • Nakalaya ang kanyang ina sa pagkakabilanggo
matapos ang dalawang taon at kalahati sa
tulong ng kanilang abogado na sina Don
Francisco de Mercado at Don Manuel
Manzano at dahil na rin sa kahusayan ng
maliit niyang kapatid na babae na kinatuwaan
ng gobernador heneral.
15. • Lalo pa niyang napatunayan ang kawalang
katarungan ng lipunan nang masaksihan niya
ang pagbitay sa tatlong paring Pilipino na sina
Padre Mariano Gomez, Jose Burgos, Jacinto
Zamora noong Pebrero 17,1872.
• Maagang natutunan ng batang si Rizal ang
pagdarasal, pagrorosaryo at pagsisimba.
16. Ang Pag-aaral at Paglalakbay
• Ang unang naging guro ng batang si Rizal ay ang
kanyang INA.
• Una niyang natutunan dito ang pagbabasa at
pagdarasal.
• Unang napansin ng kanyang ina ang kanyang angking
katalinuhan nang makapagsulat siya ng tula.
• Naging guro din niya si Maestro Celestino at Maestro
Lucas Padua.
• Ang nagturo sa kanya ng Kastila at Latin ay si Ginoong
Leon Monroy, isang matalik na kaibigan ng kanyang
ama.
17. • Unang pumasok siya sa paaralan ng Binan sa
pagtuturo ni Justiniano Aquino Cruz.
• Ang batang si Rizal ay hindi likas na palaaway
subali’t hindi siya umuurong sa labanan kahit
na maliit lamang siya noon at kapag alam
niyang siya’y nasa katwiran.
18. Sa Ateneo de Manila
• Labing-isang taong gulang si Rizal nang mag-
aral siya sa Ateneo de Manila.
• Bantulot ang paaralan na siya ay tanggapin sa
dalawang dahilan:
• Una, dahil nahuli siya sa pagpapatala
• Pangalawa ay dahil maliit siya at mukha siyang
masasakitin.
• Siya ay napiling emperor sa klase nila dahil
siya ang pinakamarunong sa kanilang lahat.
19. • Natamo ni Rizal ang pinakamataas na
karangalan nang matapos niya ang kursong
“Bachiller de Artes” noong Marso 23,1877, sa
gulang na 16 na taon.
• Ang tulang “Sa Aking Inspirasyon” na
inihandog niya sa kanyang ina ang unang tula
na naisulat niya bilang mag-aaral sa Ateneo.
20. Sa Unibersidad ng Santo Tomas
• Siya ay nag-aral sa Unibersidad ng Santo
Tomas at nagpatala sa kursong Medisina
upang matulungan niya ang kanyang inang
maysakit sa mata.
• Tinapos din niya at ipinasa ang pagsusulit sa
kursong Surbeyor sa Ateneo.
21. • Nakita niya sa Unibersidad ng Santo Tomas ang
kawalang paggalang sa mga mag-aaral na Pilipino
kung kaya’t labis-labis ang kanyang pagkadismaya
sa pag-aaral niya rito kaya nagpasya siyang
magpatuloy na lamang ng kanyang pag-aaral sa
ibang bansa.
• Lalong nagtiim ang kanyang desisyong mangibang
bansa nang minsang pagpaluin siya ng isang
gwardya sibil dahil nakalimutan niyang magbigay-
galang dito. Nagsumbong siya kay Heneral Primo
de Rivera ngunit di siya pinansin.
22. Sa Espanya
• Noong Mayo 3,1880, lingid sa kaalaman ng
kanyang mga magulang at ng pamahalaan, siya ay
palihim na umalis ng bansa. Ginamit niya ang
pangalang Jose Mercado.
• Labis na kalungkutan ang kanyang dinanas nang
siya’y nasa Espanya. Kumalat ang sakit na cholera
na hindi nagawan pigilan ng pamahalaan.
Maliban dito ay labis niyang dinamdam ang
kalungkutan at pamamayat ni Leonor Rivera na
kanyang kasintahan.
23. • Ang paghihirap ng kanyang pamilya ay labis din
niyang dinamdam
• Tinaasan ng buwis ang lupang kanilang sinasaka
sa dahilang nagalit ang isang Dominikong pari na
bigyan siya ng isang pabo.
• Noong Hunyo 21,1884, natapos ng kursong
Medisina si Rizal sa Unibersidad Central de
Madrid. Hindi niya nakuha ang kanyang diploma
sa dahilang di niya naisinumite ang kanyang tisis
at sa di niya pagbabayad sa kaukulang halaga
para sa pagtatapos.
24. • Noong sumunod na taon ay natapos din niya
ang kursong Pilosopiya sa paaralan ding iyon
noong 1885.
25. Sa Berlin
• Isa sa mga lugar na hinangahan ni Rizal ang
Berlin.
• Minsan ay nahirang siyang tagapanayam sa isang
Unibersidad.
• Inilahad niya ang “Tatlong Metrical Art” na
hinahangaan ng lahat at nailathala ito na umani
naman ng maraming papuri.
• Maraming kaugaliang Aleman ang pinuri ni Rizal.
• Ang paghahanda ng Christmas Tree na yari sa
karayom na may sabit na parol at ilaw-ilawan.
26. • Nagtungo rin si Rizal sa Paris at Germany
upang magpakadalubhasa sa panggagamot ng
mga mata at malaki ang kanyang natutuhan
kay Dr. Louis Wecker.
• Nagtrabaho din si Rizal sa isang ospital sa
Heidelberg sa pamamahal ni Dr. Otto Becker.
27. Sa Hapon
• Isa pa rin sa nagpatibok ng kanyang puso ang
dalagang si Osei-san.
• Sa kanyang pamalagi roon ay nakita niya
minsan ang mga bandang Pilipino na
tumutugtog sa isang parke. Naisip niyang hindi
mababang uri ang mga Pilipino kundi
nabibilang sila sa mga matataas na uri ng tao
sa lipunan at pweding pumantay kahit
kaninumang lahi sa daigdig.
28. Sa Amerika
• Nakita niya ang diskriminasyon sa pagitan ng
mga puting amerikano sa mga Intsik at itim na
amerikano.
• Sa panahong iyon sa Amerika ay usung-uso ang
pag-aangkat ng mga Intsik upang gawin nilang
trabahador dahil mababa lamang ang kanilang
pasahod sa mga ito.
• Bagamat maunlad ang bansang ito at maganda
ang inaalok na trabaho para sa mga dayuhan ay
makikita pa rin ang diskriminasyon sa mga
mayayaman at mahihirap nilang mamamayan.
29. Sa London
• Pagkagaling sa Amerika ay pinili ni Rizal na tumungo sa
London sa dahilang:
• 1) upang mapahusay ang kanyang pagsasalita ng Ingles
• 2) upang pag-aralan ang mga aklat ni Morga Luna, ang
“Sucesos de las Islas Pilipinas”
• 3) sa bansang ito ay sinikap niyang maisakatuparan ang
pagtuligsa sa mga Kastilang nasa kanyang bayan.
Sumulat siya ng mga artikulo na pawang tumutuligsa sa
mga Prayleng Kastila dahil sa kanilang pagmamalabis at
pang-aabuso na inilathala niya sa pahayagang La
Solidaridad.
30. Mga Balita sa Kanyang Bayan na Labis
niyang Ikinabahala:
• 1. Ang pagkakabilanggo ng 800 Pilipino na
lumagda sa petisyong inilahad ni Doroteo Cortes
at sinulat ni M.H. del Pilar. Hinihingi ng petisyon
na paalisin ang mga prayle sa Pilipinas dahil sa
labis nitong pagsasamantala sa kanilang
tungkulin.
• 2. Pagpapakulong sa ilang mga taga-Kalamba
kasama ang ilang kaanak ni Rizal dahil sa petisyon
ng mga ito sa pamamalakad ng mga lupang
pansakahan.
31. • 3) Ang pagtuligsa sa kanya nina Senador
Salamanca at Vida sa hukuman at nina Wenceslao
Retana at Pablo Feced sa mga pahayagang Kastila.
• 4) Si Manuel T. Hidalgo, asawa ni Saturnina ay
ipinatapon ni Gobernador-Heneral Weyler sa
Bohol.
• Ang pagkakulong ng kaibigan ni Laureano Viado,
isang kamag-aral sa UST dahil sa pagtatago nito
ng sipi ng Noli Me Tangere sa kanyang tahanan.
32. • Ang La Solidaridad ay ang pahayagang
inilunsad ni Graciano Lopez Jaena noong 1889.
Ito ay pahayagan sa samahang Asociation La
Solidaridad na siyang naglalathala ng mga
artikulong sinulat ni Rizal.
• Lubhang naging abala si Rizal sa pagsulat. Ang
pagsulat niya ng “La Vision de Fray Rodriguez”
ay isang sagot sa pagbatikos sa kanyang
nobelang Noli Me Tangere.
33. • Sa “ Los Agricultores Filipinas” (Ang mga
Pilipinong Magasaka) ay inilarawan niya ang
kaawa-awang kalagayan ng mga magsasaka sa
Pilipinas.
• Sinulat din niya ang hinahangaang “Sa mga
Kababaihan ng Malolos” noong Pebrero
22,1889.
34. Sa Paris
• Noong Marso 19,1889, hinikayat ni Rizal ang
kanyang mga kababayang nasa Paris na
magtatag ng isang samahan na ngangalanang
KIDLAT CLUB.
• Nakuha niya ang suporta ni Ferdinand
Blumentritt at itinatag niya ang isang
samahang tinawag na “International
Association of Filipinologist”.
35. Sa Belgium
• Lumipat ng Belgium si Rizal upang magtipid
• Sinimulan niya sa bansang ito ang pagsulat
niya ng kanyang nobelang El Filibusterismo.
• Maraming artikulo ang kanyang kanyang
isinulat na ipinalathala niya sa pahayagang
La Solidaridad:
36. MADRID
Humingi ng katarungan para sa kanyang
pamilya at kababayan sa Kalamba.
Nalaman niya na si Leonora ay nagpakasal sa
isang inhinyerong Ingles.
37. • Nabuo ang aklat na karugtong ng Noli Me
Tangere dahil sa pagtulong ni Valentin
Ventura.
• Sa kakulangan ng salapi ay muntik na niya
itong hindi napalimbag
38. Mga Pag – ibig sa Buhay ni Rizal
Segunda Katigbak
labing – apat na taong gulang nakatira sa
Lipa.
Kaibigan at kasamahan sa inuupahang
bahay ng kapatid niyang si Olimpia
Unang pagkabigo dahil nakatakda na
siyang ikasal kay Maria Luz.
39. Miss L
Dalagang mag maputi at kaakit – akit na
mata.
Leonor Valuenzuela
Dalagang taga – Pagsangjan, Laguna.
Sinuyo siya ni Rizal sa pamamagitan ng mga
liham na inbisibol na tinta. Ang tintang ito ay
ginawa niya sa pamamagitan ng paghalo ng
asin at tubig. Mababasa lamang ito kung
itatapat sa ilaw ng kandila o lampara.
40. Leonor Rivera
Siya ang itinuring na tunay na pag –ibig ni
Rizal. Ang dalawa ay naging magkasintahan at sa
mga liham ay itinatago ng dalaga ang sarili sa
pangalang “Taimis”.
Consuelo Ortega y Rey
Nahalina si Rizal sa babaeng Espanyola dahil
sa kalungkutan. Inalayan niya ito ng tula na may
pamagat na “A La Señorita C.O.y R”. Hindi
yumabong ang pag –iibigan nila dahil ayaw
niyang magtaksil kay Leonora at labis na umiibig
ang kaibigan niyang si Eduardo de Lete.
41. O – Sei – San ( Seiko Usui)
Natuklasan nila ang pagkakatulad ng
kanilang hilig at mga pangarap sa buhay.
Naging “interpreter” niya ang dalaga at
tinuruan diya ito sa pagsasalita ng Niponggo.
Gertrude Beckett
Isang dalagang Ingles na may kulay lupang
buhok, asul na mata at mapupulang pisngi.
Ang malambing nilang tawagan ay “Gette” at
“Pette”.
42. Susanne Jacoby
Isang dalagang taga – Belgium na umakit
kay Rizal sa panahong siya ay nangungulila kay
Leonora Rivera.
Nellie Boustead
Ang dalagang taga – Madrid na iniibig ni
Rizal dahil sa kalungkutang idinulot na
pagpapakasal ni Leonora Rivera. Ngunit, hindi
natuloy a ng kanilang pagpapakasal dahil
kailangan bitawan ni Rizal ang pagiging
Katoliko upang sumunod sa relihiyong
Protestante ng dalaga.
43. Josephine Bracken
Dumating ang dalaga sa panahong
nagdurusa si Rizal sa pagkamatay ni Leonora
Rivera. Ang dalaga ay kasama ng tiyuhing
nitong si G. George Taufer na sinadyang
puntahan si Rizal sa Dapitan upang
magpagamot ng mata. Nagpasya ang
magkasintahan na gawin ang kasal ng mag –
isa. Magkahawak – kamay at sa harap ng Diyos
ay isanagawa ang ritwal ng pagpapakasal.
44. Ikalawang Pagbabalik
• Unang inasikaso ni Rizal ang La Liga Filipina na
isinulat ang saligang batas sa Hong Kong.
45. • Dahilan sa pagbalik sa Pilipinas:
- operahan ang mata ng kanyang ina
- matulungan ang kanyang kababayan
na matagal ng inaapi
- makita ang ibinunga ng kanyang Noli
sa bayan at pamahalaang Kastila
- upang alamin ang dahilan ng hindi
pagsulat ni Leonor Rivera.
46. Dapitan
• Ika – 14 ng Hulyo,1892 isinakay sa barkong
(Kapitan Ricardo Carcinero) papuntang
Dapitan.
• Apat na taon siyang namalagi.
• Hunyo 31,1896, natapos ang kanyang
pananatili at bumalik siya kasama ang kanyang
asawa at kapatid.
47. Paglilitis at Kamatayan
• Jose Taviel de Andrade
tagapagbantay at matalik na kaibigan ni
Rizal.
• Tinyente Luis Taviel de Andrade
ibinigay at piniling tagapagtanggol ni Rizal
sa paglilitis.
48. • Noong Disyembre 30, 1896, binaril si Dr. Jose
P. Rizal sa Bagumbayan (na ngayon ay Luneta)
sa oras n a7:03 ng umaga.
• Humiling siya na barilin siyang nakaharap
ngunit hindi ito pinahintulutan.