SISTEM PIPA AIR DALAMAN

KERJA PAIP AIR
DALAMAN
&
SANITARI
UNTUK PEMBANTU TEKNIK

Sistem Paip Air Dalam
Bangunan

• 1) Sistem Bekalan Air (bersih)
• 2) Sistem Paip air buangan (kotor)

Bangunan
• 1) Skop Sistem Bekalan Air (bersih) :
– Sistem paip air dalaman
– Sistem retikulasi air luar
• Paip retikulasi
• Tangki sedutan & sistem pam (jika perlu)
• Tangki air luar (jika perlu)

Bangunan
• 2) Skop Sistem Paip air buangan
(kotor) :
– Sistem paip sanitari (dalaman)
– Sistem paip pembetungan(luaran)
• Paip retikulasi
• Sistem rawatan air kumbahan/Tangki najis

Sistem Paip Air Dalaman

• 2 jenis sistem paip:

– Sistem paip air dalaman (bekalan)
• sistem paip air sejuk
• sistem paip air panas - mekanikal

– Sistem paip sanitari (buangan)


• Fungsi Sistem Paip Air Dalaman:
– Membekal air untuk minum, memasak,
membersih dan mencuci.

– Air dari paip awam disalurkan ke tangki
simpanan dan diagihkan kepada setiap
pepasangan atau peralatan dalam bangunan.


• Peraturan Bekalan Air
– Setiap negeri mempunyai peraturan masing-
masing (Water Supply Rules)
– Mengandungi semua aspek-aspek penting
seperti:
• Bahan-bahan paip
• Pemasangan sistem
• Penjagaan paip
• Kegunaan alat kelengkapan dan injap
• Tangki simpanan
• Sistem air panas, dsb.


• Tujuan Peraturan Bekalan Air
– Mengelak pembaziran
– Mengawal penggunaan berlebihan
– Mengawal penyalahgunaan air
– Mengawal pencemaran bekalan air
– Memastikan penggunaan peralatan dan
pepasangan dengan baik demi keselamatan
pengguna

• Rekabentuk SPAD hendaklah berpandukan
kepada Peraturan bekalan air dari segi:
– Susunatur
– Penggunaan bahan dan pepasangan
– Perlindungan kepada paip dan pepasangan
– Penggunaan injap, tangki simpanan, sistem pam dll.

• Pengiraan rekabentuk saiz paip berpandukan
kepada:
– BS 6700:1987 (CP 310:1965)
– MWA Design Guidelines
– Panduan teknik (Air) 3/87

Pengiraan saiz tangki dan saiz paip
1.Dptkan saiz tangki
- Bil pengguna, kelengkapan, keluasan
lantai, jenis bangunan – rujuk katalog
2. Dptkan nilai Kadar alir Q dlm unit g/m
untuk kelengkapan
3. Dptkan kehilangan turus dlm fittings spt
elbow,bends dan tees ditukar kpd pjg
setara untuk paip lurus.

Samb.
4. Dptkan kehilangan turus dalam paip
5. Residual head ( baki turus ) = Available
head – kehilangan turus dalam fittings –
kehilangan turus dalam paip.
Formula asas- Hazen Williams
0.63 0.54
V= 0.35464C X D X I

Samb.
Dimana:
V= Everage Flow Rate ( m/s )
C= Coefficient Roughness of pipe
D= Diameter of pipe
I= Hydraulic gradient
Biasanya guna Hazen Williams Chart.
Rujuk jadual sebelah.

Objektif dalam merekabentuk sistem paip:
– Mengelak pembaziran dan pencemaran
– Penggunaan pepasangan yang sesuai dan optima
– Memudahkan penyelenggaraan
– Mengelak gegaran ‘water hammer’, ‘air-lock’ dsb.
– Mematuhi peraturan pihak berkuasa
– Mematuhi amalan kejuruteraan yang baik spt.
Penggunaan bahan yang ekonomik, susunan sistem
paip yang baik dsb.


Tingkat atas bilik
air
Besen basuh
tangan

Tingkat bawah
bilik air
miter dapur

Paip awam

Bangunan 2 tingkat

• Saluran air minum diambil terus dari
paip awam (tidak melalui tangki)

• Air untuk mencuci diambil dari tangki
simpanan melalui paip agihan

• Penggunaan air untuk hawa dingin,
sistem air panas, kebakaran dan lain-
lain mestilah mempunyai tangki yang
berasingan (feeder tank)


• Perlu menggunakan pam jika tekanan air
dalam paip awam tidak mencukupi

• Rekabentuk perlu mendapat kelulusan
Pihak Berkuasa Air Negeri

• Bahan-bahan hendaklah diluluskan oleh
PBA dan Sirim

• Pemasangan perlu dibuat oleh tukang paip
berlesen

• Antara barang-barang yang digunakan
dalam kerja pemasangan SPAD:
– Tangki simpanan
– Paip
– Meter
– Penyambung-penyambung
– Injap-injap & pepasangan
• Seperti injap penahan, injap bebola
– Barang khas (specials)
• Seperti tee, siku, penyuai, reducer dsb.

Paip servis

Tingkat atas bilik
Paip masuk air
Besen basuh
(sistem graviti) tangan

Paip
perhubungan Tingkat bawah
bilik
miter dapur air

Paip awam

Bekalan ke Bangunan 2 tingkat


Tingkat atas bilik Paip agihan
air
Besen basuh
tangan

Tingkat bawah bilik
air
dapur

Paip awam

Paip agihan dari tangki kepada pepasang


Tingkat atas bilik
air
Besen basuh
tangan

Tingkat bawah bilik
air
miter dapur

Paip awam

Lukisan skematik 2D Sistem Paip Air
Dalaman untuk Rumah Kediaman 2 tingkat


• Tangki simpanan:

– Kapasiti sekurang-kurangnya penggunaan sehari
– Untuk penggunaan air semasa ketiadaan bekalan
– Mengurangkan kadar aliran maxima dalam paip
awam
– Mengurangkan tekanan tinggi dalam SPAD bangunan
– Jenis FRP (panel) atau HDPE (bulat) dsb.


• Tangki simpanan:
– Komponen-komponen tangki:
• Paip masuk
• Paip keluar
• Paip limpah/amaran
– (saiz paip limpah > saiz paip masuk)
• Paip cuci
• Penutup tangki

Tangki Simpanan ( < 4,500 liter)
Injap bebola

75mm 50mm Paip limpah /
Injap paip amaran
penahan

Paip
masuk Paip keluar

Injap penahan
Paip cuci

Tangki Simpanan ( > 4,500 liter)
Paip masuk
Paras amaran
Paras limpah
50mm
Paras air 50mm
Paip amaran

Paip limpah

Kedudukan ‘discharge point’
paip limpah / amaran hendaklah
di tempat yang boleh kelihatan

• Tangki simpanan
kehendak-kehendak tangki simpanan
* kedap air
* disangga sewajarnya
* dilindungi dari ‘ corrossion’

penutup tangki simpanan
* kalis habuk dan nyamuk
* kedap udara
* kedudukan yang sesuai untuk
diperiksa/dibersihkan

• Tangki simpanan

– Ketinggian melebihi 2m, perlu disediakan
tangga di dalam dan luar tangki dari jenis
aluminium atau keluli tahan karat.

– Penyokong (reinforcement member) dalam
tangki jenis panel hendaklah dari jenis keluli
tahan karat (stainless steel).

• Tangki simpanan – tangki panel FRP

• Kapasiti tangki simpanan
Types of building Minimum nominal Storage capacity
Dwelling houses (rural) 450 litres (100 gallons)
Dwelling houses and flats (urban) 680 litres (150 gallons)
Multi-storey flats with high level 140 litres (30 gallons)
bulk storage cistern
Low cost housing (approved by 450 litres (100 gallons)
Government)
Hostels 180 litres (40 gallons) per resident
Day School 30 litres (6.5 gallons) per head per
session
Boarding School 180 litres (40 gallons) per resident
Others one day’s supply or as decided by the
State Director
Nota: kapasiti tersebut berdasarkan kepada MWA design guidelines. Terdapat
pihak berkuasa air yang telah mengemaskini dan menambah kapasiti minima.

• Pemasangan Paip
– Paip melalui ruang duduk, kawasan awam, tandas,
dsb. hendaklah disembunyikan (concealed) dalam
saluran atau kekotak, dalam siling, plaster dinding
dan sebagainya.
– Di pasang pada ketinggian 600mm (2 kaki) dari aras
lantai.
– Tidak bersilang dengan pendawaian elektrik dan paip
sanitari.
– Ujian tekanan sehingga 15 bar hendaklah dijalankan
pada sistem paip.

• Bahan-Bahan Paip
– Penggunaannya bergantung kepada sifat air atau
keadaan tanah dimana ia ditanam.
– Paip ‘stainless steel’ dan ‘copper’ sesuai untuk air
panas
– Paip plastik seperti ABS, uPVC dan HDPE lebih
tahan karat dan senang dipasang tetapi mudah rosak
jika terdedah kepada cahaya matahari
– Penggunaan juga bergantung kepada kos dan
kelulusan Pihak Berkuasa Air
– Penggunaan paip ‘galvanised iron’ (G.I) tidak
digalakkan lagi oleh kerana masalah karat (corrosion)

Cold
Types Of Corrosion Pressure Shock Chemical Bending Hot Water
Water
Pipes Resistance Resistance Resistance Resistance (Flexibility) Plumbing
Plumbing
Easy
ABS V.Good General General Good (but spring Yes No
back)
Easy
UPVC V.Good General General Good (but spring Yes No
back)

Easy
HDPE V.Good General General Good (but spring Yes No
back)

STAIN-
LESS V.Good High Strong Good No Yes Yes
STEEL

COPPER V.Good High Strong Good No Yes Yes

• Penyambung
– Jenis-jenis penyambung
• Cement solvent joint - AC
• Sambungan berbibir (flanged joint) – M.S
• Sambungan bersekeru (screwed joint) - GI
• Sambungan berpatri (welded joint) - MS
• Spigot socket, dll - CI

• Pepasangan (fittings)
– Mesti diluluskan oleh PBA dan SIRIM
– Contoh:
• Pili (tap)
• Injap penahan (stop valve)
• Injap bebola (ball valve)
• Sisten simbah (flushing cistern)
• Injap simbah (flush valve)
• dll.

• Injap penahan (stop valve)
– Perlu dipasang dikedudukan seperti berikut :
• Sebelum miter air
• Inlet dan outlet tangki
• Tiap-tiap cabang paip
• Tiap-tiap inlet ke sisten simbah
• Tiap-tiap 5 pepasangan ( untuk penyenggaraan )

– Mempunyai saiz yang sama dengan paip
– Terletak dikedudukan yang sesuai dan
senang digunakan

• Flush valve (injap simbah)
– Boleh digunakan bagi menggantikan sisten
simbah untuk tandas awam, pejabat dsb.
• Tidak perlu tangki sisten
• Lebih kemas
• Paip dan injap tertutup (concealed)
• Memerlukan tekanan yang lebih tinggi dari sisten
biasa (>3.25m head)
• Kos lebih mahal

• Flush valve (injap simbah)
– Low pressure W/C flush valve (tanpa penggunaan
pam)
Requirement W/C flush valve

a) Dynamic/operating head
3.25 m.
at the inlet of flush valve
b) Flow rate ( Q ) 1.8 litres/sec.

• Dual flushing cistern
– Bagi menjimatkan air, kerajaan mewajibkan
penggunaan sisten simbah tidak melebihi 6.0 liter
setiap simbah bagi projek-projek baru.

– Sisten 2 simbahan (dual flush) digalakkan untuk
digunakan iaitu 6liter/3liter.

• Bekalan ke Bangunan berbilang tingkat
Vent pipe
(Air Bleeding
Storage Storage
Tank 1 Tank 2 Pipe)

Paip agihan

Paip penghantaran
WB SH KT
WC

Tangki
Miter air sedutan Miter
pukal individu
Pam

legend:
MULTI-STOREY WC – water closet
Paip awam Injap sekat hala
WB – wash basin
SH – shower
KT – kitchen tap

• Bekalan ke Bangunan berbilang tingkat
– Biasanya tekanan dalam paip awam tidak mencukupi
untuk sampai ke tangki simpanan. Oleh itu sistem pam
diperlukan.
– Pemasangan Miter pukal (bulk meter)

– Bagi unit rumah kediaman, meter individu di setiap
tingkat

– Melebihi 10 tingkat (30m) tangki pecah tekanan atau
injap mengurangkan tekanan ( PRV )perlu dipasang

• Sistem pam:
– Tempoh masa mengepam bagi bangunan
pejabat tidak lebih dari 8 jam.
– Tempoh masa mengepam bagi rumah kediaman tidak
lebih 12 jam.

– Pam tunggu sedia dengan jumlah yang sama.
(2 set pam disediakan dengan 100% 'standby')
– Pam dikawal secara otomatik (penggunaan sistem
elektrod untuk mengesan paras air dalam tangki
apabila rendah dan menggerakkan pam)

• Sistem pam:
– Tangki sedutan diperlukan
(1/3 saiz tangki simpanan)
– Rumah/bilik pam diperlukan

– Bekalan elektrik ke pam

– ‘Positive suction head’ adalah sentiasa disyorkan
daripada ‘Negatif suction head’ oleh kerana masalah
kerosakan ‘footvalve’ dan ‘priming’ apabila pam
hendak dihidupkan.

• Susunatur Sistem pam
Paip
penghantaaran

pam Aras air Paip
Aras air
tertinggi tertinggi penghantaaran

Injap Injap sekat pam
sluis hala

Foot valve
Injap sluis Injap sekat
hala

Negative suction head Positive suction head

• Bangunan melebihi 10 tingkat
Vent pipe
Storage Storage (Air Bleeding
Tank 1 Tank 2 Pipe)
Tangki pecah tekanan atau injap
Downpipe
mengurangkan tekanan diperlukan
bagi mengelakkan pepasangan
mengalami kerosakkan akibat tekanan
tinggi.
Meter individu di setiap tingkat.
PBA hanya baca meter pukal (bulk
meter) dan selenggaraan sehingga ke
meter pukal sahaja.
Miter
Paip penghantaran individu

Tangki sedutan
Miter air
pukal Pam

Paip awam
Injap sekat hala

Bagi tekanan yang boleh
mencapai ke aras tinggi
bangunan tanpa sistem TANGKI SIMPANAN
(1 HARI)
pam, miter individu boleh SELENGGARAAN SELENGGARAAN
diletakkan di luar. OLEH JBA/PBA OLEH PEMILIK

MITER
INDIVIDU
PAIP JBA/PBA

Semua meter individu diletakkan di tingkat bawah.
Semua unit perlu mempunyai tangki individu untuk penggunaan sehari.
Sesuai untuk sistem gravity sahaja. (Kebiasaannya bangunan yang
4-tingkat ke bawah, seperti rumah kedai.)

Tangki penyuap
(feeder tank) untuk
‘flush valve’
Tangki Paip cuci &
simpanan paip limpah

Paip agihan ke
Paip agihan
injap simbah (flush
valve)
Paip masuk Tingkat 10

Tingkat 9
Tangki pecah
tekanan Tingkat 8

Tingkat 7

Tingkat 6

Tingkat 5

Tingkat 4

Tangki
sedutan Tingkat 3

Sistem pam
Tingkat 2

Tingkat 1
Miter pukal
Contoh sistem paip air dalaman yang mempunyai feeder tank
Paip utama
ke flush valve

Sistem Paip Sanitari

Tingkat atas bilik
air
Besen basuh
tangan

Tingkat bawah
bilik
air
dapur


• Fungsi Sistem Paip Sanitari :

– Mengalir dan mengeluarkan air kotor
daripada bangunan.

Tingkat atas

Besen basuh
tangan Bilik air

Tingkat bawah

Sinki
dapur
Bilik air


• Pemasangan tertakluk kepada syarat-syarat
dalam ‘ Drainage, sanitation and sanitary
plumbing by-law’.

• Waste and vent fittings:
– BS 4514 & BS 5255 – 1983 (uPVC soil and ventilating
pipe, fittings and accessories)

• Installation:
– BS 5572: 1994 – Code or Practice for Sanitary
Pipework

• Single stack system
Stack (paip buangan)

Wash basin
sink bath

WC

• Modified single stack system
Ventilation pipe
(paip pengudaraan)

Wash basin bath
sink

‘branch pipe’
WC

• Ventilated system
Ventilation pipe
(paip pengudaraan)

bath
Wash basin
sink

‘branch pipe’
WC

• Ventilated stack system
Ventilation pipe
(paip pengudaraan)

Wash basin bath
sink

‘branch pipe’
WC


• Kriteria rekabentuk sistem paip:
Bagi mengelak perubahan tekanan yang besar
dalam paip:
– Pengaliran paip buangan (stack) direkabentuk
¼ penuh (maxima)
– Pengaliran ‘branch pipe’ direkabentuk ½
penuh (maxima)

Contoh Pengiraan `Stack Pipe’
• 1. Tentukan `Peak Flow’ dan Diameter`stack
pipe’ bagi 44 unit rumah. Data:
Setiap rumah mempunyai satu WC,Wash
Basin, Bath dan Sink.
Table 6 - 44( 12+1+6+3 )=968 Disc.Unit
Graf N0.3 – Drp Graf dapati Flow rate 6.2 l/s
Oleh itu saiz paip 125mm Dia. ( 8 l/s )
Rujuk jadual sebelah


Panduan Pemasangan (Am):
• Alat sanitari, paip, pepasangan atau komponen
mestilah mematuhi keperluan yang berkenaan
dan disahkan oleh SIRIM

• Rekabentuk, pemasangan & penyelenggaraan
mestilah tidak merbahaya kepada struktur
bangunan, sistem bekalan air dan peralatan lain


• Tidak mengancam keselamatan &
kesihatan penghuni, (kebocoran,
pelepasan bau & pencemaran bekalan air)

• Rekabentuk sistem mestilah dapat
mengelakkan daripada berlakunya
limpahan air/banjir di dalam bangunan

• Elakkan memasang paip dan pepasangan di
ruang makan, ruang duduk dsb.
• Paip dan pepasangan yang terpaksa melalui ruang
duduk, kawasan awam, tandas, dsb. hendaklah
disembunyikan (concealed) dalam saluran atau
kekotak dan sebagainya.
• Elakkan paip uPVC terdedah kepada panas
cahaya matahari kerana boleh menjejaskan kualiti.

Panduan Pemasangan (Susunatur):
• Setiap punca bekalan air harus ada saliran keluar
• Saiz paip tidak boleh mengecil pada arah aliran
• Sudut cerun (gradient) aliran minima mestilah 1%
• Paip pengudaraan mesti dipasang untuk
mengawal tekanan di dalam sistem
• Air hujan dari atap tidak boleh disalirkan ke dalam
paip sanitari

• Sambungan tandas ke paip buangan mestilah
menggunakan saiz 100mm minima
• Saiz paip buangan (stack) juga bergantung
kepada saiz terbesar perangkap dan 100mm
minima
• Perangkap hendaklah dipasang pada setiap alat
sanitari untuk mengelakkan pelepasan bau ke
dalam bangunan
• Kedalaman ‘perangkap air’ mestilah tidak kurang
daripada 50mm.

• Kedalaman Perangkap Air

Water seal
H > 50mm

Bottle trap Tubular trap
(S atau P)

Water seal

WC trap


• Kehilangan perangkap air boleh terjadi apabila:
– Berlaku sejatan air; alat sanitari tidak
digunakan dalam jangka masa yang panjang

• Berlaku ‘self-siphonage’


• ‘Self siphonage’ dipengaruhi oleh:
– Panjang, saiz dan gradien paip
– Bentuk alat sanitari
– Susun atur kerja paip, terutamanya liku
– Susun atur pengudaraan

• Panduan Pemasangan (Susunatur):
– Pencegahan aliran lintang (crossflow) yang
bertentangan dalam sambungan ke paip ‘main stack’

stack
A
Section

A > 200mm
Section

Section A

Plan

Zon tanpa penyambungan Plan
minima 200 mm. bagi stack
75mm – 150mm garispusat Penyambungan yang dibenarkan


– Paip buangan yang disambung ke paip
longkang mestilah menggunakan:
Liku yang berjejari minima Disambung dengan dua
200mm liku 450

450
Rc

450

– Sambungan terbawah

Bangunan < = 3 tingkat, L > = 450mm
Bangunan > = 5 tingkat, L > = 740mm
Bangunan > 5 tingkat, L.> = 1 tingkat
L Bangunan > 20 tingkat, L > = 2 tingkat


– Bahagian atas paip buangan yang terbuka kepada
atmosfera mesti ditutup dengan ‘vent cowl’ yang tidak
menyekat masuk/keluar udara

– ‘Vent cowl’ dibuat dari bahan yang tahan cuaca

– Ketinggian hendaklah tidak menyebabkan pelepasan
bau yang boleh menjejaskan kesihatan dan
keselesaan

– Paip pengudaraan boleh disambung semula kepada
paip buangan

– Vent cowl

> = 900mm


– Pemanjangan/pengecutan paip disebabkan
oleh perubahan suhu mestilah diambil kira

– ‘Expansion coupler’ mestilah dipasang
untuk membenarkan pergerakkan tersebut
berlaku

– Sebagai panduan am, ‘expansion coupler’
mestilah dipasang seperti berikut:
• Setiap 6 m bagi paip sejuk (20o – 45o)
• Setiap 4 meter bagi paip panas (> 45o)
• ‘expansion joint’ tidak perlu bagi paip dibawah 2m
panjang (sejuk) dan 1m (panas)

– Dimana paip dipasang menerusi dinding atau
lantai, ‘sleeve’ mestilah dipasang pada kerja
konkrit dan paip mesti melalui ‘sleeve’

– Paip mestilah disokong untuk mengelakkan daripada
melentur.
– Penyokong paip mestilah daripada bahan-bahan yang
tidak boleh merosakkan paip.
– Pergerakan paip yang disebabkan oleh perubahan
suhu, sokongan mestilah tidak menghalang
pergelinciran antara permukaan paip dan penyokong.

– Paip mesti disokong pada setiap sambungan yang
fleksibel.

– Jarak maksima antara penyokong bagi paip uPVC

Saiz paip Tegak (m) Lintang (m)
mm garispusat
32 – 40 1.2 0.5
50 1.2 0.6
75 – 100 1.8 0.9
150 1.8 1.2

• Akses
– Perlu dipasang untuk penyelenggaraan dan
pembersihan. Atap

Akses yang mencukupi
dan sesuai hendaklah
dipasang. Tingkat atas
Untuk bangunan Kedudukan akses
Sink
berbilang tingkat pada Wash basin Bath
setiap tingkat atau tidak
kurang dari satu setiap WC Tingkat
tiga tingkat bawah


• Ujian
– Ujian air (water test)
– Ujian udara (air test)
– Ujian asap (smoke test)


TD TD – tandas duduk
PL

PL – perangkap lantai

Kedudukan pili cuci

Kedudukan pili cuci berdasarkan Garis
Panduan Reka Bentuk Bilik Air (GPRBBA)


PL

BASAH
Tempat sabun

Kedudukan pancur
mandi
KERING

Kedudukan pancur mandi berdasarkan Garis
Panduan Reka Bentuk Bilik Air (GPRBBA)

SISTEM PIPA AIR DALAMAN

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

En vedette

En vedette (18)

Similaire à SISTEM PIPA AIR DALAMAN

Similaire à SISTEM PIPA AIR DALAMAN (20)

SISTEM PIPA AIR DALAMAN