1. i tôi 1 www.hobieuchanh.com
i Tôi
Bi u Chánh
n th nh t
I
m mai bà C Kim ng i t i b ván c m lai lót d a c a s mà u ng trà.
Con Tý, là a t gái c a bà, hai tay c m cây ch i c lum khum quét nhà, nó quét
i bay ngang qua m y ánh m t tr i d i vô k t c a coi nh m y l n khói ch a tr m ngàn
vi trùng nh y múa t ng b ng.
Còn chú H ng, là a t trai, m c có cái qu n ng n, tr n a l ng en cháy, chú
ngoài v n chú tát n c d i m ng lên ám tr u tr ng bên trái nhà mà t i, ti ng
c d i lên lá tr u nghe ào ào.
Tuy tôi t trong nhà ra ngoài v n làm nh n nh p nh v y, mà bà C tay b ng
chén n c trà h p mà u ng, m t ngó s ng ra ngoài sân, bà không ý n con quét nhà
i chú t i tr u, mà bà c ng không thèm nói chuy n v i H u Nh n là cháu ngo i c a
bà, m i lên n m tu i, ng x n b n tr c m t bà mà d ô tr u, xây bình vôi l n x n.
Trí bà ng v n v cõi ngoài, thình lình tên H a, là lính tr m c a S Dây thép Ô
Môn, ng ng xe máy ngoài c a ngõ, d ng cái xe d a cánh c a, r i x m x m i vô sân. Bà
th y mà bà t ng lính tr m n nói chuy n chi ó v i r c a bà, là xã tr ng Tr n H u
Ngh a, b i v y bà c ng không ý n.
Tên H a b c lên th m, tay ng nón, tay móc túi, mi ng nói: “Th a bà, có dây
thép g p ánh l i cho bà ây”.
Bây gi bà C m i nh tâm l i mà h i:
- Dây thép c a ai ó v y?
- Th a nghe ông Ch s nói dây thép c a ông c h c ánh v cho bà.
- Ý, v y hay sao! không bi t nó ánh dây thép nói gi ng gì v y kìa.
- Ông c h c ánh dây thép cho bà hay r ng ông v t i, ch ch ng có vi c chi
quan h .
- À, v y h ! Làm tôi t ng có vi c gì tôi h t h n.
Tên H a li n m t cái bao gi y màu xanh trên ô tr u, tr c m t bà C .
Bà C h n h h i n a:
- M i l n có th hay dây thép tôi th ng th y tr m làng Th i An i phát mà, sao
a nay em l i em dây thép?
1
2. i tôi 2 www.hobieuchanh.com
-Th a ph i. ngoài R ch G c ây thu c v làng, nên th t thu c v làng phát.
Song ông Ch s th y dây thép g p, n u ch t i tr a mà g i theo tr m làng thì s tr ,
nên ông sai tôi em li n ra cho bà.
- Ông ch s dây thép t t quá. Em v nói qua cám n Ch s nghe.
- D , th a bà tôi v .
- , qua c ng cám n em l m.
Tên H a v a b c ra kh i c a, thì H u Nh n thò tay l y dây thép li n. Bà C l t
t gi t l i và nói: “Ý! ng có l y con. Dây thép c a c u ba con ánh v ó a. Con vô
bu ng coi nh cha con th c d y r i thì kêu ra ây coi giùm dây thép cho bà ngo i m t
chút. i i con, d bi u r i bà ngo i c ng”.
H u Nh n nói gi ng chùng ch ng:
- Con i kêu cha r i ngo i cho con gi ng gì?
- Con mu n gi ng gì ngo i c ng cho h t.
- Ngo i bi u ch Tý b ng con vô ch ch i nghe hôn.
- , chi u mát r i ngo i cho i.
u Nh n m ng nên âm u ch y vô bu ng.
Cô Ph ng là con gái th hai c a bà C , m c a H u Nh n, nhà sau i lên, u
tóc láng nhu t, v a g p con thì c n l i nói: “ ng có ch y con, ch y té ch t”. H u Nh n
i r i g tay m mà ch y vô bu ng.
Cô Ph ng ra tr c th y bà C ng i có m t mình thì h i:
- Nghe má nói chuy n v i trên này, mà sao không có ai h t v y?
- , có lính tr m c a ông Ch s dây thép sai em dây thép cho má, ch có ai âu.
- Dây thép gì?
- Dây thép c a th ng Ba ánh nói nó v . Dây thép ây, con coi th ng Xã có th c
y thì bi u nó coi th coi th ng Ba nói v mà ch ng nào v t i.
Bà l y dây thép trao cho con. Cô Ph ng c m i vô bu ng m t chút, thì Tr n H u
Ngh a ra, vì ng m i d y, nên m t mài còn bí s , b hàng tr ng b n trong mình nhàu
nhè h t. H u Ngh a ng m dây thép ra mà coi, v con ng m t bên. Chàng coi r i nói
ng: “C u Ba nói c u v t i Sài Gòn r i, bu i s m mai c u s t i nhà. Dây thép ánh t i
Sài Gòn h i 6 gi chi u hôm qua. V y thì n i bu i s m mai n y c u s v t i”.
Bà C têm tr u mà n, b vui v l m. Bà nói: “S m mai, nó làm sao mà v t i
c. Th ng th y h i Sài Gòn h v xe ò, quá 12 gi tr a h v m i t i”.
u Ngh a nói: “Th a ph i, xe th 10 gi r i xu ng m i t i C n Th . Nh c u
Ba v t i ó, c u m n xe Location mà v li n, không ch xe ò, thì ch ng 11 gi c u v
i nhà c”.
Bà C suy ngh r i nói: “V y thì t i Sài Gòn nó m n ph t m t chi c xe h i nó v
cho mau”.
2
3. i tôi 3 www.hobieuchanh.com
u Ngh a tr vô trong mà r a m t.
Cô Ph ng d t con l i ng i trên ván mà nói r ng:
- Má t ng m n xe h i trên Sài Gòn mà v d i Ô Môn r l m hay sao? T n ít
nào c ng 25 t i 30 ng b c.
- T n bao nhiêu thì t n ch . Con Thình nó i ch r i hay ch a?
- Ch i ch h i t ng sáng, âu có t i bây gi mà h i.
- Thôi, con ti p i vô ch mua thêm th t cá ng n u n ng cho nó v n. má
sai b y tr i m i anh Chánh bái v i c u H i ng vô n c m ch i mà m ng cháu. Nó
ngoài B c Vi t h n m t n m nay, nó n u ng c c kh , ch c nó thèm trong mình l m.
Con b n áo mà i ch i con. Con mua thêm ng cho con Thình nó b ng v luôn th .
Cô Ph ng tr vô bu ng ng thay i ch , mà s c m t cô không vui.
u Ngh a r a m t r i ra ng i t i gh gi a mà hút thu c, H u Nh n x n b n ng
t bên.
Bà C vô nhà trong bi u con Tý n u n c sôi r i b t m t con v t t cho thi t m p
mà làm th t. Bà l i kêu chú H ng mà sai i m i ông Chánh bái Thành là anh chú bác v i
ông C và m i th y H i ng Quy n là anh em ru t c a bà. Bà d n chú H ng: “M y i
i thì nói lát n a ây có c u Ba c h c v t i, nên m i hai ông vô n c m nói chuy n
ch i. Nh nói cho rành nh v y”.
Bà C Kim góa ch ng h n m i n m r i, bà làm ch m t s nghi p l n c a ch ng
l i, m i n m huê l i ru ng bà thâu góp trên 20 ngàn gi lúa. Bà ch có 2 ng i con:
Con gái l n là Cô Ph ng n m nay 28 tu i, tuy có ch ng song c ng chung v i bà, con
trai nh là Lý Nh Th ch, n m nay 24 tu i, h c tr ng Cao ng s ph m ngoài Hà N i,
m ngoái thi u r i Nhà n c c p b ng cho làm giáo s t i B c Vi t, bà th ng nh
con, l i ngh nhà giàu l n, d u con không làm vi c c ng không ói rách mà lo, nên bà
vi t th bi u con xin i v Nam Vi t, nh xin i không c thì xin t ch c ng v
i v r i nhà cai qu n ru ng v n. Nh Th ch v ó là vì v ng l i m , nên xin t
ch c giáo s mà v cho m vui lòng.
Bà C tin con v thì bà h n h trong lòng, nên c i lên i xu ng nhà sau hoài, bà
ng i không yên ch . Còn H u Ngh a thì c gi n v i con nh hàng ngày, không th y
chàng l s c vui hay là bu n chút nào h t.
Ông Chánh bái Thành g n, nên c tin m i thì ông t i tr c. Tu i v a quá 50,
tóc ã b c hoa râm, mà r ng còn ch c, s c còn m nh, ông m c m t cái áo xuy n en dài,
vai v t kh n bàn lông, ch n mang giày hàm ch. Ông v a ng i thì li n h i bà C :
- Th ng Ba nó v t i h i nào?
- Nó ch a v t i. Nó ánh dây thép cho hay s m m i n y nó t i mà ch a ch c gi
nào.
- B t nhân d hôn! V y mà th ng H ng nó nói p úng, tôi t ng th ng Ba ã v
i r i ch .
3
4. i tôi 4 www.hobieuchanh.com
- Ch c 11 ho c 12 gi nó v t i. Tôi sai i m i anh l i tr c ng nói chuy n ch i.
- Lúa c a thi m nó ã thâu góp xong h t hay ch a?
- Th ng Xã nó coi thâu góp xong h t r i.
- N m nay trong r ch Ba Rích coi th t b n, v y mà s ru ng c a thi m nó trong
ó góp lúa m n có hay không.
- S ó nó góp thi u chút nh. N m nay có s ó góp thi u, còn m y s Thái
An, Ph c Th i, Th i Th ch, Ô Môn, nh Môn, nó góp lúa h t.
- Lúa ru ng c a thi m nó trên 20 ngàn gi , l i n m nay lúa coi mòi có giá, nên d u
có góp thi u chút nh c ng ch ng thi t gì l m.
Ông Chánh bái Thành th y H u Ngh a l i ng rót n c trà tr c m t ông thì ông
i:
- Cháu giao m c cho xã m i xong r i?
- Th a, xong r i?.
- Nghe nói H i t mu n c cháu làm ch c h ng thân mà cháu ch y ph i hôn?
- Th a ph i, cháu làm xã tr ng t i 2 n m, m t m i quá nên C Ch c cháu lên
ng thân cháu ch y. Nhà n chi c, trong, ngoài gì c ng m t mình cháu. Cháu giúp
vi c làng 2 n m ngh c ng r i. cháu ngoài ng thong th mà lo vi c nhà.
- Có th ng Ba nó v ây, thì nó chia lo v i cháu, ch c cháu kh e c m t chút.
Bà C c i và áp th cho con r :
- Th ng Ba t nh chí l n nó m c i h c, có bi t t i vi c ru ng t gì âu. D u nó
có v nhà, b t quá nó coi sóc trong nhà còn vi c cho m n ru ng hay là góp lúa thì tôi
ng ph i giao cho v ch ng th ng Xã, ch giao cho nó sao c.
- Nó h c gi i l i l n r i, có vi c gì mà nó làm không c. H i m i t nhiên nó
ng , mà làm ch ng m t hai n m thì nó quen ch gì.
- Ý! Anh không bi t tánh ý nó. Th ng k c c l m, h ai n n n nó thì nó xiêu lòng
li n. Giao cho nó i góp lúa, ch ng kh i tá n h gi t h n h t.
- Thi m nói ch i, ch gi t sao c. Th ng Ba nó hay th ng ng i ta, h th y ai
n n thì nó xiêu lòng, y là vì nó có lòng nh n. Mà nó h c gi i, có ph i nó kh d i gì
hay sao mà gi t c a nó c.
- Nó có tánh h th y nhà nghèo thì nó th ng. i n y mà ng âu th ng ó,
l t da ch ph i ch i sao.
ang nói chuy n t i ó k th y H i ng Quy n b c vô. Th y b n áo dài, mang
giày tây, i nón tr ng, vóc cao l n, mép có râu, nên t ng m o coi m nh m l m.
Bà C , ông Chánh bái v i H u Ngh a u chào m ng. Th y H i ng ng i t i gh
gi a v i ông Chánh bái r i nói: “Ch c th ng Ba nó xin t ch c c r i nên nó m i v
ó”.
Bà C g t u mà áp:
4
5. i tôi 5 www.hobieuchanh.com
- , nó xin thôi c r i hôm tháng tr c l n mà. Hôm tr c nó có g i th cho tôi
hay, nên tôi bi u th ng Xã mua mandat g i cho nó 200 ng b c ng nó v ó.
- Nó v t i Sài Gòn r i nó ánh dây thép nói s m mai n y nó v t i nhà ph i hôn?
- .
- Ch c nó m n xe Location nó v .
- Không bi t nó m n xe mà v hay là nó i xe ò. Tánh nó lôi thôi l m, s nó hà
ti n i xe ò nó v tr quá.
- N u ánh dây thép nói s m mai v t i thì ch c không ph i i xe ò âu. Thôi nó
thì ch lo c i v ph t cho nó ng nó coi sóc vi c nhà cho ch .
- th ng th ng mà ki m ch cho x ng áng ch h i t c quá sao c.
- Ch d t nó i coi con th y Cai, nh nó ành thì c i li n cho nó i.
- Nghe nói con th y Cai n c da không c tr ng s nó chê ch .
-
i! C i v mà c n gì en tr ng, nh n ngh a m i quí, ch n c da mà quí gì.
Nhà th y Cai là nhà có c, mà l i sang tr ng n a. Ch làm sui ch ó thì x ng áng bi t
ch ng nào.
Ông Chánh bái c i mà nói: “N i ây bà con mình mà thôi, nên mình nói lén mà
nghe: th y Cai làm coi r m r nh v y ch không giàu. Tôi nghe nói ông Ch Hinh bên
Bò Hút ng có hai a con gái, mà ng giàu l n l m. Thi m C h i tu i r i i coi nh
c thì làm sui ch ó, sau th ng Ba nó m i nh nhi u”.
Th y H i ng vu t râu mép và tr n m t ngó ông Chánh bái mà nói:
- Gia tài c a ch C ây, th ng Ba nó n c i c ng không h t, c n gì ph i ki m
giàu. Nó ch n ch rân rát, có nh n c, thiên h tùng ph c, thì t t h n.
- Mình giàu mà ki m th làm giàu thêm n a thì càng quí, ch có h i gì.
- Ph i. Giàu thêm ch ng nào càng quí ch ng n y. Nh ng mà ph i bi t nh n ngh a,
ph i c lòng dân tùng ph c thì m i sang, ch giàu nhi u mà thiên h khinh th , thì giàu
có ích chi âu.
- i, i n y h có ti n nhi u thì quí, ai c ng ph i kiêng n h t th y. Làm ông gì
ng không b ng “ông ti n”.
Bà C th y hai ng i cãi v i nhau bà bèn xen vô mà nói ng h t cãi n a: “Hai
ng i nói nghe ph i h t. Giàu thì quí mà sang c ng quí, b i v y h m nay tôi tính mu n
ki m ch giàu mà c ng sang n a ng làm sui, mà tôi ki m ch a ra. th ng th ng tôi
h i thêm n a coi”.
Th y H i ng nói: “N u c nh v y thì quí bi t ch ng nào. Ng t tôi s mình
mu n ng c v chì v chài thì khó l m ch ”.
Cô Ph ng i ch v t i, vì i ngoài n ng nên m t m hôi, má ng au. Cô
chào bác v i c u, r i i th ng vô trong mà thay áo r a m t.
5
6. i tôi 6 www.hobieuchanh.com
Th y H i ng ngó theo cháu mà nói: “Ch C hà ti n quá, không dám mua m t
cái xe h i mà i”.
Bà C áp:
- Tôi ít hay i, s m xe h i t n hao ch có ích gì.
- T i không có xe nên ch không i c. N u có s n xe, t nhiên ch i ch i ch
gì. S m m t cái xe h i i C n Th , ho c chi u chi u i vô ch Ô Môn mà ch i, t n
bao nhiêu ó mà s . Ch th y hôn, t i không có xe nên con Hai i ch v coi nó m t nh .
- Thôi, th ng Th ch v r i tôi s mua m t cái xe.
- Nhà ch ph i có m t cái xe h i coi m i c. H m i có n m b y ngàn gi lúa
mà h còn s m xe r n r n, hu ng chi là ch huê l i trên 20 ngàn, mà không dám s m.
Ph i s m xe h i i làm sui m i d coi. i n y h a lòe lo t b ngoài, mình ph i làm
theo thiên h , m i kh i h khi.
- S m thì s m ch sao.
u Ngh a ng i t i bàn vi t, nãy gi không nói chuy n, ch ng nghe m v ch u
mua xe, thì chàng day l i mà nói: “M y n m nay con mu n th a v i má mua m t cái xe
má i ch i cho thong th , mà con không dám nói. Má mua xe i Sài Gòn ch i v i
ng i ta, t n hao gì l m âu mà lo. S m xe r i con t p c m tay bánh con i v i má kh i
n s p-ph .
Bà C c i mà áp: “ th ng Th ch v ây r i s hay”.
Ông Chánh bái h i bà C : “Th ng Ba nó thôi làm c h c, nó v nhà v y mà
thi m có tính cho hai v ch ng th ng Xã ra riêng, hay là c ng chung n a...?”
Bà C ng i têm tr u, bà suy ngh m t chút r i m i áp:
- Vi c ó tôi ch a tính. Nhà r ng minh mông, nó chung h t c ng c.
- Thi m nó có hai a con, chung c ng c. Nh ng mà con m t ngày m t
n, tôi t ng c ng nên s m nhà c a cho m i a m t ngôi riêng thì t t h n.
- Tôi có m t mi ng t ngoài r ch Bà S , l i có m t mi ng n a trong r ch Cái
c. Hai mi ng t ó t t l m, r ng l n, cao ráo mà l i d a l n a. Nh con nó mu n ra
riêng và mu n mi ng t nào thì tôi c t nhà cho nó , có khó gì.
- Cu c t ch nhà ây c ng còn r ng, n b t cây r i c t thêm m t cái nhà phía
t tr i l n ây c ng c.
- Ý! Không c âu. C t thêm n a r i ch t h p quá tôi ch u không n i.
Cô Ph ng trong b c ra nói: “Th ng Ba nó v , má c i v cho nó r i má c t nhà
riêng cho nó . Con nhà n y, ch con không ch u i ch nào khác”.
Th y H i ng Quy n châu mày ngó cô Ph ng mà nói:
- Nhà n y là nhà t ph l i, th nào sau c ng ph i l p bàn th . Th ng Ba là
tr ng nam, t nhiên nó ph i ây, ch i ch khác coi sao c.
- Cháu ây t nh chí l n ã quen r i, cháu không ch u i ch khác.
6
7. i tôi 7 www.hobieuchanh.com
- Cháu không ch u c ng không c. Con gái mà giành nhà th n i gì.
Cô Ph ng nghe m y l i y thì x m t, l s c b t bình, cô b cl i ng tr cm t
têm tr u mà n.
Bà C c i và nói: “Con nh n y nó có ch u r i tôi ra âu. Không ph i nó giành
nhà th , t i nó không mu n xa tôi ch ”. Bà l i ngó cô Ph ng và nói: “Con xu ng b p coi
y tr n u n ng ri t i, nghe hôn con. Ch t i 11 gi , nh nó v ch a t i, thì c ng d n
cho bác và c u con n tr c, ch n u tr quá s ói b ng”.
Cô Ph ng i xu ng nhà b p.
Th y H i ng Quy n day qua ngó H u Ngh a mà nói:
- Xã, cháu ngh l i c u nói ó nh m chánh lý hay không, v y mà coi b v cháu
nó phi n c u ch .
- Th a, l i c u nói ó úng n l m ch , con gái mà nhà th sao c. V cháu
nó s xa má cháu nên nó cãi ó.
- Nh s xa thì ki m mua thêm m t mi ng t g n ây mà . Nh s nhà khác
không t t b ng nhà n y thì th a v i ch C c t cho m t cái nhà khác c ng p nh v y,
ch th ng Ba là tr ng nam mà bi u nó i ch khác mà thì trái o quá.
- Th a, c u nói ph i l m, nh mu n g n thì có mi ng t c a bi n Hi u sát m t
bên ây. Má cháu bi u bi n Hi u mi ng t ó l i cho cháu ng c t nhà cho v ch ng
cháu c ng c. N u bi n Hi u d c d c b t quá mình tr giá m c m t chút.
- , làm nh v y thì xong quá.
Trong nhà ng nói chuy n b ng nghe có ti ng xe phía trong ch ch y ra. Ai
y u ngó ch ng ngoài l . Cái xe h i ch y ch m ch m r i ng ng ngay c a ngõ.
Th y H i ng Quy n nói: “Th ng Ba nó v t i kia. Ch c nó m n xe trên Sài
Gòn v , nên nó m i t i ây s m ch gì”. Th y v a nói v a b c ra c a. Ông Chánh bái
Thành v i H u Ngh a c ng ra ng mà ngó. Bà C v i cô Ph ng c ng ti p ra n a, l i có
u Nh n ch y theo níu áo bà ngo i.
p-ph m c a xe. Nh Th ch b c ra, trong xe l i còn có m t ng i àn bà
c áo xanh d ng c ng s a so n b c ra. Nh Th ch i ng i àn bà xu ng xe r i,
hai ng i m i k vai nhau mà i vô sân. Ng i àn bà y hình dung tu n tú, t ng i d u
dàng, g ng m t sáng r .
Ch ng hai ng òi vô g n t i th m nhà thì th y H i ng Quy n h i:
- Cháu m n xe Location trên Sài Gòn cháu v hay sao, nên t i s m d v y?
Nh Th ch áp: “Th a, anh huy n Khoan là b n h c c a cháu h i tr c, nh cho
xe nhà c a nh a cháu v ”.
Nãy gi bà C ng ngó cô b n áo xanh trân trân, ch ng Nh Th ch d t cô y
c vô t i hàng ba nhà, chàng ch a k p nói ti ng chi h t, thì bà h i r ng:
- Cô n y là ai?
7
8. i tôi 8 www.hobieuchanh.com
Nh Th ch v i cô n cúi u chào bà C , r i Nh Th ch áp: “Th a má, ng i
y là v c a con, tên Nhung, ng i B c Vi t”.
Bà C bi n s c, mà nh ng ng i ng ó ai n y c ng u ng n ng h t th y.
Bà C li n xây l ng tr vô, Nh Th ch ch má nói nh v i cô Nhung: “Má ó”.
Chàng l i day qua m y ng i kia mà nói ti p: “Còn ây là bác Hai, ây là c u N m, ây
a là anh Hai v i ch Hai mà qua th ng nói v i em ó”.
Cô Nhung ch p tay cúi u chào m i ng i, cô có cái dáng y u u cái vóc thanh
nhã l i thêm gò má ng h ng hai môi nh thoa son , ch n mày cong vòng l i nh r t,
nh ng mà cô chào thì ai n y u làm l , không có m t ti ng h chi h t, r i l i th ng
th ng rút i vô nhà.
Nh Th ch th y chú H ng ng x r tr c sân thì kêu mà bi u ra xe vác cái
ng và va ly em vô nhà. Chàng l i kêu s p-ph vô r i móc túi l y ra hai t m gi y b c
mà nói: “X ng còn v ph i hôn? Thôi tôi cho anh 10 ng b c ây ng anh qua ch
n c m và v d c ng tr ti n ò. Anh v th a l i giùm v i ông Huy n, bà Huy n r ng
tôi c m n hai ông bà lung l m nghe”.
p-ph l y ti n r i xá mà ra xe.
Nh Th ch d t cô Nhung vô nhà, th y m ng i t i b ván d a c a s thì b c l i
nói r ng: ‘Th a má, con c i v mà con không th a cho má hay tr c thi t con có l i v i
má nhi u l m. Bây gi má mu n hành ph t con n ng n cách nào con c ng cúi u mà
ng ch u nh ng n u mà má bi t rõ tâm s c a hai con thì ch c má s ng lòng mà tha
th . th ng th ng r i con s thu t l i h t công chuy n c a con cho má nghe”.
Bà C khoát tay mà áp: “Thôi, thôi, ng có nói gì h t tôi không mu n nghe
âu”.
Nh Th ch tuy th y m gi n, song chàng không ngã lòng c nói ti p: “Th a má,
con có l i v i má nên má gi n, b i v y d u má qu trách th nào con c ng v ng ch u h t.
Còn v con có l i th ng con mà thôi, cái l i y c ng t i con mà ra, v y con cúi xin má
ng gi n lây t i nó mà t i nghi p, má vui lòng cho nó l y má làm l ra m t m
ch ng”.
Bà C xây l ng gi y gi a ng ng trên ván và la l n r ng: “Tôi không ph i m
ch ng c a ai h t. Thôi i, thôi i, ng có nhi u chuy n. Tôi không bi t m t nào h t. Ông
i, sao ông không s ng ng ông th y công chuy n nhà, ông ch t s m nh v y h !”
Nh Th ch ng ngó cô Nhung, chàng l c u r ng r ng n c m t.
Cô Nhung i bà C êm r i, cô m i nh nh nói r ng: “Th a má, ph n con là gái,
mà con l y ch ng, con không ch m ng l nh cha m ch ng mang tr u cau n c i, thì
tánh tình con coi hèn m t l m. Nh ng vì hoàn c nh áp b c, má xa xôi không th nào ra
n Hà N i mà ch tr ng l c i, t i con yêu anh Nh Th ch không th nào con lìa nh
c, nên con ch ng qu n ti ng th phi, con ánh b o theo nh vào ây con l y má xin
má tha th cho con”. Cô Nhung nói ch a d t l i thì cô ã ng i b p d i g ch cúi u mà
y.
8
9. i tôi 9 www.hobieuchanh.com
Bà C h m t ti ng, r i bà v i vàng ng d y mang giày ngoe ngo y i vô bu ng.
Cô Nhung ng d y li c m t ngó ch ng, t ý mu n h i coi còn ph i làm cách nào
a ng cô làm cho m ch ng h t gi n.
Nh Th ch b c l i ch ông Chánh bái và th y H i ng ng i và nói r ng: “Cháu
xin bác v i c u làm n khuyên gi i giùm cho má cháu h t gi n. Vi c v ch ng cháu ã l
i, n u má cháu kháng c thì t i nghi p cho v cháu”.
Ông Chánh bái h i:
- Cháu có v h i nào âu v y? Sao cháu không cho thi m C hay?
- Th a bác, hai cháu vì ng tâm ng chí, th ng yêu nhau, không th r i nhau
c, nên m i k t ngh a v ch ng g n c m t n m r i. Khi cháu c i v , cháu không
dám cho má cháu hay, là vì cháu s má cháu ng n c n, r i tr n i ph i ch u au n v
ái tình, b i v y cháu tính lén c i r i s d t v l y mà thú t i.
- Cháu tính l u quá! Mu n c i v thì ph i th a cho cha m hay tr c ch ! V
a cháu là con c a ai ngo i v y?
- Th a, v cháu là con c a m t ông Phán S B u n ngoài Hà N i, nó làm n
giáo s trong tr ng con gái.
- Chà! Làm “cô giáo” hay sao? Cháu làm c h c v cháu làm cô giáo thì ph i
quá. Ng t m i h i nãy ây, thi m C bàn tính vi c c i v cho cháu. Tình c cháu v ,
cháu l i d t v theo, cháu làm trái ng c v i vi c thi m ng tính, b i v y thi m gi n
quá, bây gi bi t làm sao khuyên gi i cho c.
- Má cháu tính c i v cho cháu. Mà bây gi cháu ã có v s n r i, thì má cháu
kh i th t công tính n a ch có h i gì âu.
- Cháu nói nh v y sao c. Ch chi cháu v tr c m t mình, th ng th ng cháu
òn mà th a thi t vi c c a cháu cho thi m C hay. Thi m có gi n, thì bà con ph vô mà
n n thi m, ch ng thi m h t gi n r i cháu s em v cháu v , thì ti n h n.
- Th a, h i còn ngoài B c, thì v cháu c ng có tính nh v y, b i vì tánh cháu
ngay th t, cháu không ch u làm vi c m ám d i trá, l i cháu th ng v cháu l m, cháu
không th gì mà b v cháu ngo i c, nên cháu m i d t v m t l t.
Nãy gi th y H i ng ng i lóng tai mà nghe, bây gi th y m i nói: “Vi c cháu
làm ó thì trái v i gia pháp thi t. Nh ng mà ã l r i, thì chèo xuôi cho mát mái, gi n
gi i r y rà thiên h chê c i ch có ích gì. Thôi, cháu d t con Ba vô nhà trong cho nó
ngh , th ng th ng r i c u c t ngh a cho ch C nghe. Th ng Xã vô m i ch C ra ây
cho c u nói chuy n m t chút, cháu”.
Nh Th ch nghe l i c u, bèn d t v i vô nhà sau.
Cách m t lát, bà C trong bu ng b c ra, bà xách m t cái gh ngang m t ông
Chánh bái và th y H i ng mà ng i nói r ng: “Con cái i nay nó v y ó. Cho nó n
c t n hao b c ngàn, r i nó d t th gì âu v nhà ng làm x u h cho tông môn.
9
10. i tôi 10 www.hobieuchanh.com
Tôi t c quá, nó i âu nó i cho khu t con m t tôi, ch nó trong nhà, ra vô tôi th y nó
tôi gi n ch c tôi ph i au”.
Th y H i ng t ng h ng mà nói:
- Thôi, vi c d l r i ch gi n h n mà làm gì. Vi c nhà th ng th ng mà tính. Ch
làm t ng b ng ây thiên h h àm ti u ch có ích gì.
- Tôi không tính gi ng gì h t n u nó mu n thu n thì nó ph i i con ó i. Tôi
không c m tr u cau tôi c i, thì tôi không nhìn nh n là dâu c a tôi c, không ai c
phép kêu tôi là m ch ng.
- Theo l i th ng Ba m i nói chuy n v i hai anh em tôi ây thì con n c ng nhà t
, mà l i nó có h c n a.
- T t , có h c, mà sao l i theo trai.
- Theo l i nó nói, thì v ch ng nó ng tâm hi p ý, th ng yêu nhau l m. Trong
o v ch ng có chi quý b ng th ng yêu nhau.
- K Nam ng i B c mà th ng yêu n i gì.
- D u Nam hay B c c ng là ng i Vi t Nam h t th y, m t nòi m t gi ng v i
nhau, k t v ch ng có h i chi âu. V y ch có nhi u ng i àn bà Vi t Nam l y Chà l y
Ch c, có nhi u trai Vi t Nam l y v m ó sao.
- Tôi không ch u, con c a tôi thì nó ph i cho tôi l a ch n tôi c i v cho nó,
ch nó không c phép làm ngang nh v y.
- Theo l p x a thì phong t c g t gao nh v y. Còn theo i n y mình ph i r ng
t chút, ch bó bu c theo phong t c x a quá sao c. Xin ch ngh l i mà coi, th ng
Ba m côi cha s m l m. Ch là m , ch th ng nó, ch cho nó i h c, ch ch không có
th d y cho nó thông hi u gia pháp c a Vi t Nam c. T nh chí l n nó nhà tr ng,
nào phong hóa nào luân lý thì nó nh m y cu n sách nh m y ông th y d y nó mà thôi.
Mà sách hay là th y c ng u theo Tây h t th y, t nhiên nó ph i c m nhi m theo phong
hóa Âu Tây. Theo phong hóa Âu Tây thì v hôn nhân con trai con gái u c t do mà
ch n b n. Vì v y nên tôi th y th ng Ba nó làm trái gia pháp thì tôi bu n m t chút nh ng
mà tôi không n trách nó.
- Nó h c gi ng gì nó h c, ch nó là Vi t Nam mà nó b l ngh a Vi t Nam, nó làm
theo Tây sao c. Tôi nh t nh không ch u, nó em i âu nó em, tôi không cho nó
trong nhà tôi.
Nh Th ch rón rén b c ra, r i l i ng m t bên m mà n n n :
- Con l y má, con xin má th ng giùm ph n con.
- M y ã không k n tao bây gi m y bi u tao th ng n i gì. Thôi không còn
con gì n a mà nói.
- Th a má, tình m con n ng l m, còn cái l i c a con có m t chút xíu, có l nào
má vì cái l i nh m n n y mà má ành d t cái tình n ng n kia. Con xin má xét l i.
10
11. i tôi 11 www.hobieuchanh.com
- Tao nh t nh nh v y. N u m y mu n tr n o m con, m y ph i i con ó
i v x nó. Còn m y eo theo con ó thì tao không bi t m con gì n a. Tao nói có tr c
t bác v i c u m y, m t ng i c ng nh cha m y, còn m t ng i c ng nh m m y,
y m y li u l y. M y mu n th nào c ng c tao không ép.
Nh Th ch ng cúi m t ngó d i g ch, n c m t ch y ròng ròng. R t au n
trong lòng nên chàng th th nói: “Th a má, má nói nh v y c ng nh má bi u con c t
ng mà ch t cho r i. Má banh da x th t mà ra con, có l nào con ph má cho c.
Còn v ch ng con n v i nhau, v c a con nó ã có thai nghén c 3, 4 tháng r i, con
có lòng nào mà b nó cho ành. N u má nh nh v y thì con cùng ng r i, duy có
t ng ch t m i tr n o m con, mà c ng tr n ni m v ch ng”.
Ông Chánh bái v i th y H i ng nghe nh ng l i y thì ng lòng nên li c m t
nhìn nhau, còn bà C thì bà ng i tr tr , không nói n a.
Th y H i ng mu n th a lúc ch ng c m mà khuyên gi i cho d , nên th y v i
vã nói r ng: “Th a ch , tr c khi th ng Ba v , ch bàn tính vi c c i v cho nó, thì tôi ã
ý mu n ki m m t ch v a giàu sang ng ch làm sui cho x ng áng. B n tâm c a tôi
nh v y ó, ch không ph i tôi không bi t lo cho cháu. T i ph n s c a nó v hào v con
thì nó nh l y, ch không nh cha m , nên tr i m i khi n nh v y. Mà nó làm b n v i
con n y, nó c i l , ch không ph i c p xách gì. L i con n y c ng là con nhà t t và
ch ng n cùng nhau ã có thai nghén r i n a. V y tôi xin ch vu t gi n mà h x cho
cháu, ng m con thu n hòa v ch ng xum hi p. Ch giàu l n, ch có m t a con trai
mà thôi l i con c a ch nó n h c úng l m, nó s c gìn gi gia tài c a ch và ph ng t
ông bà. Ch ch ng c n ph i giàu thêm n a làm chi, mà tính ki m ch giàu ng c i v
cho nó. Thôi, ch ng có bu n. B c Nam c ng v y, giàu nghèo c ng v y, v ch ng
th ng nhau là quí h n h t”.
Bà C l c u mà nói:
- Không th nào tôi h t gi n cho c.
- Nó trái ý ch m t chút xíu, mà ch gi n gi ng gì d v y?
- Tánh tôi khó l m. H trái ý tôi thì tôi không bao gi quên c.
- Không bi t ch ng nó làm trái ý ch , mà r i may cho ch a.
- May gi ng gì?
- Ch kh i lo ch n l a, ch kh i làm ám h i, ám c i, mà ch có dâu, l i không
bi t ch ng dâu ó là “dâu ng t”. y là may ch sao.
- Bi t sao mà c u dám ch c là dâu ng t?
- Mà ch c ng ch a có th , sao ch l i chê là dâu chua? Ch ph i nó ít ngày
ng ch coi tánh n t nó ra th nào, nh nó h r i ch s qu trách ch .
Ông Chánh bái th y ý bà C d u r i, ông m i dám xen vô mà nói: “L i c a c u
i ng nói ph i l m. Thi m nó vu t gi n: vi c ã l r i, n u thi m có r y rà thì xào
11
12. i tôi 12 www.hobieuchanh.com
xáo trong gia ình không t t. B nào th ng Ba c ng là con tr ng nam c a thi m. V y
thi m hãy th ng nó”.
Bà C ng d y và i l i ván n tr u và nói: “Con tôi sao l i không th ng. Vì tôi
th ng nó l m, nên nó làm vi c xa xôi tôi không ch u c, tôi m i bi u nó t ch c mà
ng m con sum hi p v i nhau, cho tôi kh i nh nó. Ai dè nó v , nó l i em cái h a
ng làm cho tôi bu n nh v y”.
Th y H i ng c i và nói: “ c con dâu p quá, r i ít tháng n a ây l i có
cháu n i mà b ng mà ch cho là cái h a ch . Ba, cháu bi u v cháu xu ng b p ph v i
con Hai ri t r i d n c m n. Tr a r i c u ói b ng, mà ch c anh Chánh bái c ng không
no gì. Th ng Xã coi có r u quinquina l y em ây u ng ch i, cháu”.
Nh Th ch i vô trong còn H u Ngh a l i t r u l y ve quinquina và ly em l i
rót m i khách.
Th y H i ng ki m chuy n khác mà nói ng bà C khuây lãng vi c dâu con.
Nh ng mà bà ng i s c m t h m h m, không vui v nh h i s m m i n a.
m d n lên bàn, bà C m i khách ng i l i, bà nói bà không ói, nên bà không
n, b i v y ông Chánh bái, th y H i ng n v i H u Ngh a và Nh Th ch thôi.
n c m r i khách m i t giã v ngh tr a. Th y H i ng kêu Nh Th ch l i nói:
- Chi u mát v ch ng cháu ra th m c u, nghe hôn. D t v cháu ra cho nó bi t nhà.
-D , chi u r i cháu s i th m bà con.
- H n m t n m r i cháu m i v ây ph i hôn?
- D , 18 tháng.
- D hôn! Cháu ra ch i, v n c a c u bây gi khác h n h i tr c xa l m. Quít ã
có trái u h t. Cau d a c ng sung l m, ra mà coi.
Nh Th ch a khách ra t i l . Th y H i ng nói nh r ng: “Coi b ch C b t
gi n r i. Cháu c n n n ri t ch c êm. Không sao âu mà s ”.
Nh Th ch cúi u chào c u v i bác r i th ng th ng tr vô nhà.
12
13. i tôi 13 www.hobieuchanh.com
II
Bà C Kim có cái danh c phú trong làng Th i An. Tuy bà góa b a song nhà c a
nguy nga, dãy ngang, dãy d c, l i trong nhà bà s m nh ng bàn gh , t , ván th nào c ng
c ti n, nên th nào coi c ng p.
ã v y mà bà nh r c a bà, là H u Ngh a có tánh s ch s k l ng ngày nào
ng coi cho b n bè quét t c trong nhà, d n d p ngoài sân, b i v y nhà ã nguy nga l i
thêm có v ng ngh nh n a. Nh ng t hôm nay d ng nh có m t b u không khí n ng n
bao trùm t ngoài sân vô t i trong nhà, nên ngoài coi m t v vui, còn vô trong l i thêm
m t n a.
Nh Th ch a khách r i, chàng tr vô nhà thì không th y m ng i ngoài n a, ch
có m t mình H u Ngh a ng s p gh l i cho ngay hàng. Chàng b c l i h i nho nh :
“Má i âu, anh Hai?”
u Ngh a ch tay vô bu ng áp: “Má ang n m ngh trong bu ng”.
Nh Th ch le l i, r i nhón gót i nh xu ng nhà sau. Chàng th y ch ang n m
trên võng a con, còn v ng i ghé u ván ng chái không ai nói t i ai h t. Chàng bèn
i ch ;
- Sao ch không bi u d n c m cho má n?
- Qua m i lên h i má thì má nói má không ói, má bi u ng có d n.
- Kh quá! Má gi n em n n i má không ch u n c m, bây gi bi t làm sao.
- Ai bi t làm sao. T i em làm cho má gi n, thì em làm sao ó em làm.
- Bây gi má còn ng gi n, n u em lên n n n n a, ch c má r y. Ch Hai, ch
làm n lên n n n má giùm cho em.
- Ý! Ai dám. Qua xen vô r i má gi n luôn t i qua n a a.
- Ch không th ng em hay sao ch Hai?
- Sao l i không th ng.
- N u ch th ng thì ch ph i h t lòng lo u ình giùm cho v ch ng em c an
thân m i ph i ch .
- Em làm vi c quá tr i, qua bi t làm sao u ình cho c.
- Em bi t má c ng ch l m, ch nói gi ng gì má c ng nghe h t. V y em xin ch làm
n khuyên gi i má cho má ng có gi n n a, thì v ch ng em m i g n g i v i ch c.
Cô Nhung b c l i ti p nói: “Th a ch Hai, vì em th ng ch ng, nên em b cha
m theo ch ng vào ây. T rày d u em s ng hay thác em c ng nh cha m ch em bên
ch ng. Ch ng nh ng là xác th t mà thôi, n tâm h n c a em c ng thu c v nhà h Lý c .
y em kh n c u ch th ng giùm em, ch nói h cho má h t gi n em, ch làm vi c y là
làm cái ph c c l n l m v y”.
13
14. i tôi 14 www.hobieuchanh.com
Cô Ph ng chúm chím c i r i day m t ch khác, không tr l i.
Nh Th ch h i v :
- Em n c m ch a?
- Th a, em không ói.
Nh Th ch day l i h i ch :
- Ch Hai, sao ch không bi u b y tr d n c m cho ch n, ng v c a em nó n
i?
- H i nãy qua bi u cô lên nhà trên n, cô không ch u lên.
- Tr i t i, v c a em sao ch kêu b ng cô. M c m chi v y ch Hai?
- V y ch ai bi t kêu b ng gi ng gì.
- Sao l i không bi t. Còn ch bi u nó lên nhà trên ng i n c m, bi u cái gì k c c
y?
- Ch nd i nhà b p coi sao c.
Nh Th ch rùn vai c i, t ý không vui.
Cô Nhung ngó ch ng và nói: “Em xin anh ng b n lòng lo cho em. Bao gi má
n c m thì em m i dám n”.
Nh Th ch châu mày b c ra hàng ba nhà b p i lên i xu ng coi b suy ngh
m.
Cô Nhung l i ng d a c a.
Cô Ph ng c n m trên võng a con, m t nh m lim dim.
n bè ng i lo r a chén, ng i ng quét b p, không ai nói chuy n chi h t, song
t lát h li c m t ngó cô Nhung r i chúm chím c i, làm cô ng t ng t khó ch u quá.
Nh Th ch i lên nhà trên m t chút l i tr xu ng kêu v bi u l y cây dù i th m
bà con. Cô Nhung mu n trình v i ch ng i theo ch ng, song th y cô Ph ng nh m m t
m êm, ch c cô ã ng nên không dám nói. Lên nhà trên thì v ng hoe, H u Ngh a n m
trên ván c ng ng n a.
ch ng Nh Th ch i r i. L p t c cô Ph ng nh nh lén con ng d y và lên
nhà trên. Cô b c vô bu ng d mùng kêu m và nói: “Má n c m, nghe hôn má. Hai a
nó d t nhau i âu m t r i, má d y r i con bi u ch Thình n u c m nóng cho má n”.
Bà C d y h i con:
- Nó d t nhau i âu?
- Con nghe th ng Ba kêu con n bi u l y dù i th m bà con v i nó. i th m ai ó
không bi t.
- ã v y còn không bi t x u l i d t i ch ng cùng xóm cùng làng.
- Coi b th ng Ba nó mê l m.
- H nói ng i B c có cái v n nói hay l m, không mê sao c.
14
15. i tôi 15 www.hobieuchanh.com
Bà C i ra ngoài rót n c trà u ng. Cô Ph ng b c nhà b p bi u ch Thình n u
t n i c m nh ng d n lên cho bà n. Cô tr lên ng i chung trên ván v i m r i nói:
- Má, con nh ó coi ng thi t ch má há?
- Ng v i m y, ch ng v i ai.
- H má nói! T i má gi n nên má không thèm ngó k ch . Con nh ó it ng t t
m. M t mày sáng r , tay ch n d u nhi u, ti ng nói ng t x t.
- Th ó t nhiên nó ph i s a hình s a d ng ph i chu t ngót l i nói, nó r
quy n trai m i c ch .
- âu nó làm dâu r i coi tài con gái B c ra sao cho bi t.
- Làm dâu ai? Tao có ch u âu mà làm dâu.
- L r i, n u má không ch u r i làm sao?
- Làm sao nó làm, tao bi t âu.
- Con coi b c u N m a nó l m.
- Tánh c u N m m y c xuôi xuôi, ai làm sao nó c ng ch u h t th y. Nó có h c
tây chút nh r i nó không k phong hóa chi h t. V i tao có c nh v y âu. H i nãy
nó nói lùa theo quân ó, tao phát ghét.
- Th ng Ba nó c y con n n n giùm v i má ng má ng ghét con ó n a. Con
không ch u. Nó d t con ó i, ch c nó ra n n n v i c u N m nói giùm ch gì.
- Tao làm vi c gì c ng t i ý tao, ch tao có nghe l i ai âu mà c y nói giùm.
- Má làm g t quá s nó n ch .
- N thì n ch s gi ng gì.
Cô Ph ng c i r i cô i xu ng nhà b p coi d n c m cho m n.
n n a chi u, có con c a th y H i ng Quy n vô th a cho bà C hay r ng th y
i ng c m v ch ng Nh Th ch l i n c m t i, nên xin trong nhà ng i ch . Bà
c i g n và nói:
- Tao có ch ai âu mà d .
Cô Ph ng ngó m c i:
- Làm dâu m i m t ngày coi ã d h n con gái trong n y r i a! Làm dâu ph i lo
i c m ch nh m m, ch làm dâu gì mu n i thì i, không th a trình cho ai hay h t, t i
a c m c ng không thèm v lo n a.
- H ! Tao bi u m y ng có nói t i ti ng “làm dâu” mà. Tao không nhìn bi t ai là
dâu tao h t.
- Nói chuy n nghe ch i, ch ai bi u má nhìn. Má là cha m , vi c c i v cho con,
má nh th nào là quy n t n i má, ai dám nói vô nói ra.
i m t lát v ch ng Nh Th ch tr v . Bà C v a th y m i vô t i sân, t c kh c
bà i vô bu ng tránh m t. Cô Ph ng c ng d t con i d ng .
15
16. i tôi 16 www.hobieuchanh.com
u Ngh a th y Nh Th ch b c vô li n h i:
- C u n c m ngoài nhà c u H i ng ph i hôn?
- Ph i, tôi i th m bà con, ra t i c u N m, c u b t l i n c m, không cho v . C u
m có sai th ng Th vô trong nhà cho hay mà.
- Có.
- nhà má có ra n c m hay không?
- Có.
- Coi b má b t gi n tôi hay không?
- Coi c ng v y. V tôi có n n n nói giùm, song má g t ngang.
- Thi t kh h t s c.
Nh Th ch bi u v m va-ly l y mát cho chàng thay, r i i vòng vô m y cái
bu ng, th y m v i ch ai n m theo phòng n y, trong nhà không ai d n d p m t ch nào
cho v ch ng chàng ng . Chàng m i l y m t cái ch i lông, b n thân i quét b ván g n
cái bàn vi t ng n m ngh l ng. Cô Nhung th y v y bèn giành l y cây ch i i quét, n
cô m r ng l y m n g i t t trên ván cho ch ng n m.
u Ngh a mu n óng c a i ng . Nh Th ch nói: “Anh ch a cho tôi m t cái c a
ng tôi ra vô cho ti n. Anh có bu n ng thì ng tr c i. Tôi ch a ng âu”.
u Ngh a óng các c a, song ch a cái c a ch bàn vi t, r i chàng vô bu ng ng .
Nh Th ch v n èn lu lu r i l i ván n m, bi u v n m m t bên mà ngh . Cô
Nhung l c u, l i ng i g n bên mình ch ng r i c m qu t, qu t cho ch ng. K n m gác
tay qua trán m t lim dim, ng i ng i l ng l , tay qu t h i cho ch ng mát, không ai nói t i
ai, nh ng mà, có l lúc y trong trí m i ng i u l ng x ng nh ng ng kia n o n , b i
i v i nh ng c nh v a ngó th y, lo l ng v m i t ng lai m t mù ch a bi t s ra th nào.
Môt lát hai ng i ngó nhau m t cái, tuy bóng èn lu m , song th y rõ cái l n ngó ó ch a
y nh ng tình th ng yêu nh ng ý c ng quy t d u sóng gió th nào c ng không ành
rã c kh i chung tình, d u th m kh n âu c ng không làm tiêu c l i th c.
ng h gõ m t gi r i gõ hai gi , mà cô Nhung c ng c ng i qu t cho ch ng.
Nh Th ch n m tay v kéo xu ng và bi u n m ngh . Cô Nhung nh nh g tay ch ng nói
nh nh : “Anh c ngh cho kh e thôi, ng lo cho em, có anh bên c nh ch ng bao gi
em bi t m t”.
Nh Th ch ng i d y r i th ng th ng i ra ngoài sân. V ng tr ng khuy t h t phân
a l ng ng treo gi a tr i d i y ng d xu ng nên cây c l m , làm cho c nh v t u
có v bu n b c. ã v y l i thêm êm khuya v ng v , t h ng im lìm, làm cho cái c nh
bu n y pha l n cái v huy n bí, khi n lòng ng i d sinh c m ng.
Nh Th ch nhìn tr ng ng m c nh, ng ng bâng khuâng b ng th y cô Nhung
ng rón rén ra ng m t bên chàng, cái g ng m t hi n t trung h u c a cô thu nay
bây gi nó i ra g ng m t th m s u nh ng nghiêm tr ng. Cô n m tay chàng th ng
th ng d t l n i ra c a ngõ, th y có m t cái b ng b ng cây lót phía trong rào, d i bóng
16
17. i tôi 17 www.hobieuchanh.com
hai cây mít nhành lá r m r p. Cô m i chàng ng i l i ó cô ng i m t bên, tay v n chàng,
nghiêng m t ngó và nói: “ ôi ta th ng nhau, nên k t b n tr m n m ng chung b c
trên ng i, em t ng s quy t nh c a chúng ta là cái h nh phúc to tát ch ng có gì
sánh k p. Ch ng dè d nh c a em là m ng o, không gi ng v i s th t. Lòng em
th ng anh thì sung s ng cho em, song nó làm kh não, nó gây h a cho anh. Vì em mà
trong gia ình anh ph i xào xáo r i lo n, vì em mà gây ra m t m i ác c m gi a má v i
anh. Em trông th y em l y làm h i h n l m. Tuy nhiên ni m v ch ng thì n ng, nh ng
mà o m u t c ng ch ng nên khinh. Em mu n thà ôi ta ch u au n trong ni m
ch ng v , ch không nên phai l t tình m u t . V y em xin anh cho em t m tr v B c,
ng cho anh kh i l i v i má anh, em tr vào S Giáo hu n d y h c lãnh l ng nuôi
thân. Em ng có mang m nh, ch ng nào sanh con thì em nuôi, em s nuôi t t , em s
y nó th anh. Vì d u t tr i khi n ôi ta không c tái hi p, em ph i cô thân, c l p
tr n i i n a, chút con y, là cái d u tích ân ái trót m t n m c a chúng ta c ng làm
cho em sung s ng mà vui v i s s ng y nh ng hy v ng tái hi p”.
Nh Th ch l c u, tay choàng ngang c , m t ngó ngay m t v , n nghiêm ngh
nói:
- Em ng có nói chuy n ngông cu ng. Anh h a làm ch ng em, thì ch ng bao gi
anh lìa em c, duy có s ch t m i phân r nhau thôi. N u anh em v ngoài B c, còn
anh l i trong Nam, thì anh th ng nh em, ch ng bao lâu ch c anh ph i ch t, r i s em
mu n làm vui lòng má ó ã không có ích cho má, l i còn h i t i anh n a. Em hi u
ch a?
- Hi u!...
- Anh khuyên em, n u em thi t th ng anh, thì em hãy ráng ch u nh c nhã kh
não m t lúc, hãy ráng làm cho má h t gi n mình; ó là m t ph ng ch c hay nh t.
- Vâng, anh d y th nào em c ng vâng h t, d u anh bi u em ch t em c ng vâng
a. Mi n c g n anh, d u em ph i nh c nhã kh c c n th nào em c ng ch ng n
hà.
- H i chi u c u H i ng có h a c u s t n tâm khuyên má ng có gi n hai a
mình n a. V y có l l n l n vi c nhà s h t r i c.
- Em mong m i l m anh ! Hôm nay m t tr ng tuy khuy t, mà êm r m t i ây nó
tròn l i, nó tròn m t cách kh ái quá anh i! Cái h nh phúc c a i chúng ta hôm nay
nó c ng khuy t nh m t tr ng kia, sau n y nó có c tròn l i nh m t tr ng ch ng?
Nh Th ch nghe m y l i tha thi t y thì c m ng nên ng i im m t chút r i tr n
t qu quy t r ng: “Nó s y l i. Nó s tròn l i, qua nh t nh làm cho nó s tròn nh
t tr ng v y. Em tin qua không?”
Cô Nhung ngó ch ng r t h u tình và nói nh nh : “Em tin, em v n tin anh luôn”.
Nh Th ch li n ôm m t v vào lòng; v ch ng ng dan díu d i bóng tr ng,
ng có d ng cô Ph ng ng l p ló trong c a dòm ra, r i cô i m t. Nh Th ch không
ý n.
17
18. i tôi 18 www.hobieuchanh.com
Cách m t lát, th y èn trong nhà v n sáng lên, r i l i th y bà C b c ra c a ng
trên th m.
ch ng Nh Th ch vùng ng d y. Ch ng hai ng i s p b c chân lên th m,
thì bà C la l n r ng: “Con n y, tao nói cho m y bi t nhà tao h n hòi, ch không ph i cái
thói m, mà m y dám t i ây làm trò trên b c trong dâu. Hèn chi th ng Th ch nó mê
y thì ph i l m. kh n n n, m y ph i i ra kh i nhà tao, ra li n bây gi , không cho
y m t phút nào h t”.
Nh Th ch c kéo v lên t i hàng ba, chàng quì g i ch p tay l y m và nói:
- Con xin má vu t gi n, ng m ng ch i v con t i nghi p. Nó có cái l i th ng
ch ng ch ch ng l i chi h t. Má mu n ánh ch i con bao nhiêu c ng c, xin má ng
nói ng t i nó r t oan cho nó.
- Còn m y n a! Cha ch ! M y binh h ? N u v y thì m y coi con kh n n y tr ng
n tao r i! i, m y c ng i cho kh i nhà tao. Tao không bi t m con nào n a.
- T i nghi p con l m má i! V ch ng con th ng yêu nhau l m, má n nào phân
cho ành.
- Tao bi u ng có kêu tao b ng má a. h , mê sa m nh m y, thì là yêu
qu , ch không ph i con tao.
- V c a con nó ã có thai nghén ba b n tháng r i má à.
- ! Tao có màng âu. ó sanh con cháu c ng nh c cho tông môn tao, ch
có ích gì. M y coi nó l n h n tao thì d t nhau i ph t cho r i, tao không cho vô nhà tao
a, i i... Th ng H ng âu, H ng à! M y vác r ng c a quân n y mà qu ng ra ngoài l
cho tao. Làm cho mau ng nó i, k o gai con m t tao l m.
Bây gi cô Nhung ng i d i g ch, cô m i th th nói:
- Con l y má xin th ng con...
- Nín, tao không c n ai l y tao h t.
- T ngày con l y ch ng thì con ã thu c v h Lý, s ng con làm v h Lý, mà
thác con làm ma h Lý. B nào con c ng ây ch bi t i âu.
- Cha ch ! Bây gi tính li u m ng v i tao h . Tao bi u m y i! N u m y còn nói
ráng, tao la làng r i h ng ch c b t óng tr n càng thêm mang x u a. i cho mau i
i...
Bà C v a nói v a cúi xu ng a hai tay xô cô Nhung té l n cù d i th m g ch.
Nh Th ch l t t nh y xu ng ôm v ng d y, r i nói r ng: “V ch ng con
ã n n n c n l i, mà má không ng lòng, má c i v con hoài. Thôi, má i thì v
ch ng con i h t, ch không th nào con b v con c”.
Cô Nhung l t t a tay b m mi ng ch ng mà nói:
- Anh! Anh không nên to l i b t hi u v i má. Má i em, thì em i, em l y anh
ng i theo em r i làm phi n lòng má.
18
19. i tôi 19 www.hobieuchanh.com
- T s m m i t i bây gi , anh nói nhi u l n r ng anh không th lìa em c. Nay
má quy t i em, t c thì má c ng không mu n anh trong nhà n y n a, th thì anh
sao c.
Nh Th ch th y chú H ng ng x r g n ó bèn kêu bi u vô nhà vác r ng và
va ly em giùm qua ch Ô Môn. Chàng l i th y bà C xây l ng tr vô nhà thì chàng v i
vã nói: “V ch ng con c u chúc cho má nhà m nh gi i. Con ch c m t ngày kia má s
nhìn nh n cho v ch ng con có l i, song l i y ch a áng cho má d t tình m u t nh
y, r i má s t h i v s má hà kh c con dâu”.
Chú H ng vác r ng và va ly em ra, l i còn ôm qu n áo m n g i c a Nh Th ch
ra n a. Nh Th ch ngoài sân thay y ph c, bi u v thâu x p m n g i, qu n áo, b
vào r ng r i c y chú H ng vác i.
Ra kh i c a ngõ cô Nhung nói v i ch ng :
- C u H i ng th ng v ch ng mình quá. Anh ngh th coi có nên ra trình cho
u hay và t n c u r i mình s i.
- Thôi, còn quy n luy n ch n y mà làm chi. lên t i Sài Gòn r i anh s vi t th
n c u c ng c.
- Vâng.
n sáng chú H ng m i tr v . Cô Ph ng th y chú b c vô thì h i:
-M n chú vác r ng i âu v y?
- Th a, ch c là i Sài Gòn. Vác vô t i ch Ô Môn, c u Ba bi u tôi em trên xe
i ò i C n Th , r i tôi ó coi ch ng. Hai ông bà d t nhau i lên i xu ng nói
chuy n, ch ng xe g n ch y m i lên xe.
- Xe ch y ch a?
- Ch y r i tôi m i v ây.
t tr i m c m t lát, th y H i ng Quy n l n t n vô nhà ch . Th y v a ng i yên
thì h i H u Ngh a: “Th ng Ba còn ng sao m y Xã?”
Bà C r c áp r ng: “Tôi i nó i h t r i’.
Th y H i ng ch ng h ng, th y day qua h i ch :
- i h i nào?
- i h i khuya.
- Ch l u quá! Ch i h t hai v ch ng nó hay sao?
- i h t.
- Ch g t gao quá l .
- Không ph i g t. Nhà tôi giàu có, tôi không có ti n ng c i v cho con hay sao,
nên con nó làm nh v y.
19
20. i tôi 20 www.hobieuchanh.com
- Theo quan ni m v phong hóa i nay, th ng Th ch nó làm nh v y, có qu y
âu ch . T i ch th c u quá, nên ch t ng nó h ch .
- Tôi không bi t x a nay gì h t. Con thì ph i ch l nh cha m c i g tôi m i ch u.
Th y H i ng th y v ch ng H u Ngh a i qua i l i thì châu mày h i: “Sao ch
i hai v ch ng nó i, th ng Xã không bi u a nào ch y ra cho c u hay?”
Cô Ph ng r c áp li n:
- T i c u không có d n, ai dám cho hay.
- D n gi ng gì? C u bi t r i, cháu không th ng th ng Th ch nên cháu mu n má
cháu i nó i cho r nh. X u l m! X u l m!
- âu có!
- H ...
Th y H i ng v i vàng ng d y t bà C ra v , không thèm nói t i v ch ng
u Ngh a.
20
21. i tôi 21 www.hobieuchanh.com
III
Ông Huy n Khoan làm quan t i Sài Gòn, ông m t cái nhà bánh ch n i u
ng Mayer, nhà tuy nh song có nhà b p, nhà xe kèm hai bên, l i tr c nhà có vài cây
xoài l n che làn mát m , chính gi a sân có xây b n tr ng nhi u th bông. Ông còn tr ,
i b c chân vào ho n l , mà c m t ngôi nhà p nh v y, là vì n m tr c ông
i v , r i cha m v c a ông mu n cho b n c a con r x ng v i a v th ng l u
nên mua cái nhà y cho ông .
n 12 gi tr a, xe h i xu ng s làm r c ông v , xe vô sân v a ng ng, thì ông
c a nh y xu ng g n gàng, r i x m x m i ri t vô nhà. Ông th y bà ng i m t mình t i
phòng khách, ng xem nh t trình thì ông b c vô, hai tay ôm m t bà mà n ng.
Bà Huy n tu i v a m i ôi m i, vóc l n, môi dày, trán th p, bà buông nh t trình
ng d y, xô ch ng nh nh và nói: “Làm gi ng gì k c c v y nà”.
Ông c i h t h t, r i c t nón i vô bu ng thay . Bà b c ra c a sau, kêu b i b p
bi u d n c m, bà nói ti ng r n ràng, l i ng tay ch ng n nh, nên coi oai nghiêm l m.
m d n r i thì ông thay c ng r i, nên v ch ng ng i l i bàn n, m t tên ng i
khoanh tay ng sau l ng bà mà ch l nh.
Ông vui v h i bà:
- H i s m m i mình có xu ng B n Thành không?
- Có. Tôi có i m t lát.
- i ch i vui hôn?
- S m m i thiên h lo mua bán, ch có gì mà vui.
- T i nay mình mu n i âu ch i ng tôi d t i?
- V y ch mình không i h i n a hay sao?
- Không, mình mu n i Th c ch i, hay là mu n i coi hát bóng?
- t i r i s hay. Tôi mu n i Ch L n ki m mua.
- Mu n i Ch L n thì i.
ng ông Huy n dòm ra c a thì th y có hai cái xe kéo ch y vô sân. Ông nói l n:
- '' a! V ch ng anh c Th ch m i m n xe v Ô Môn hôm qua, sao b a nay l i
tr lên kia kìa?'
- Thi t qu Nh Th ch v i cô Nhung b c vô c a. Cô Nhung ch p tay xá và nói:
''Em chào quan, em chào bà''.
Ông Huy n h i: ''Sao mau lên nh v y?"
Nh Th ch c i áp: '' , tr lên". Chàng kêu xa phu b o vác r ng v i va-ly em
vô tr c hàng ba r i móc túi l y b c c c mà tr ti n xe.
Bà Huy n nói: ''G p b a tôi xin m i hai ông bà ng i l i n c m luôn th . V
ch ng tôi m i n ây''.
21
22. i tôi 22 www.hobieuchanh.com
Cô Nhung vui v áp:
- M i bà v i quan n. V ch ng em ã dùng c m r i.
- n âu?
- Xe ghé ch gì ó ngh lâu. Hành khách ai c ng x i c m. V ch ng tôi v a ói
ng, nên c ng làm nh h cho vui.
- A! Ghé Cai L y ph i hôn?
- Th a ph i, Cai L y .
- Té ra i xe ò hay sao?
- Vâng, i xe ò.
- Hèn chi lên tr a d . Thôi, hai ông bà n c m r i thì ng i ó u ng n c. B i, lau
vài cái tách r i rót n c trà b ng ra ây.
Nh Th ch c i qua l i, ch không ng i.
Ông Huy n th y v y m i h i:
- Mà sao toa m i v hôm qua, r i b a nay l i tr lên? Có vi c gì hay sao?
- Ôi! Vi c nhà c a moa r i l m toa ôi! th ng th ng r i moa s thu t h t cho toa
nghe.
- Moa ch c toa b bà già tán toa r i ch gì. Ph i nh v y hay không?
- Toa oán trúng l m, bà già r y quá.
- M y bà già g t l m. "B t cáo nhi thú k t i chi tr ng", m y b có ch u âu. Hôm
qua toa d t madame i v Ô Môn, moa mu n c n mà moa không dám. Ch chi toa v
tr c m t mình, toa òn cho êm, r i toa s em madame v sau, có l kh i b r y.
- Cái i c a moa d u làm vi c gì c ng v y, l y lòng thành th t làm g c. M u s
gi d i moa làm không c.
- i có kinh mà c ng có quy n. Mình ph i tùy th i mà làm, thì m i nên vi c
ch . Bà già r y thì toa ph i ráng mà ch u, sao l i b i?
Moa ã ráng h t s c r i ráng không n i n a, nên moa ph i i ây. M i út u vô
nhà, v moa l y mà làm l ra m t. Bà già gi y d ng ng, la om sòm. Moa n n n h t s c
mà c ng không h t gi n. H i khuya n y l i ánh ch i xô i v moa n a, t rày s p lên
không bi t moa là con. Bà già moa không th ng thì moa i, ch làm gì.
- Toa b y quá. Gi n nên nói v y, ch m con sao l i không th ng. Bà già m ng
ch i toa ph i nh n, toa ch u l ó m i ph i. Gi n hoài hay sao? B t quá bà già gi n n m
i b a, nguôi ngoai r i thôi, ch không l gi n tr n i.
- Toa làm Huy n moa làm giáo s , mà toa tr l i toa d y moa v tâm lý thì trái i
quá. Moa v n bi t tánh ý bà già moa, b i v y tr c khi v moa s p t cách hành ng
th nào cho xuôi thu n ch moa làm con, l i l y theo cái thành ki n gia ình thì moa có
i thi t, y v y có l nào moa không ch u nh c. Ng i vi bà già g t quá ánh i không
22
23. i tôi 23 www.hobieuchanh.com
cho vô nhà thì làm sao mà c. N u toa ng i cái a v c a moa, thì toa m i bi t gi ng
tâm lý.
ch ng ông Huy n n c m r i, bèn m i khách ra salon ng i u ng n c. Ông
Huy n h i Nh Th ch ''Toa không d i Ô Môn c, bây gi toa tính i âu?”
Nh Th ch châu mày ng m ngh m t h i r i th dài mà áp: ''Moa ng b i r i
quá, nên ch a bi t i âu... Tôi xin hai ông bà làm n cho v ch ng tôi u ây ít b a
i tôi s tính''.
Ông Huy n ngó v . Bà Huy n c i mà áp: ''Anh c ng b i r i vi c nhà.
Anh ch mu n ây bao lâu, v ch ng tôi c ng vui lòng mà ti p ãi. Tôi lo có m t u
là nhà không c r ng rãi cho l m, s anh ch b c b i b t ti n ch ''.
Ông Huy n ti p mà nói: - “Toa lên ây thì ây ch i âu. Ch t h p c ng
i nhau ít b a r i s tính. Toa ã t ch c r i mà toa l i ngh ch v i bà già n a, bây gi
toa ph i lo t ch c cái i t ng lai c a toa, vi c ó là m t vi c khó”.
Cô Nhung nói:
- T h i s m mai cho t i bây gi em theo n n n v i anh c, em xin anh tr ra
c. Em làm N giáo s , em c phép ngh sáu tháng ch em không có t ch c. V
c em xin vào S Giáo hu n mà d y h c l i, em làm nuôi s s ng c a v ch ng em
c, em tính nh v y mà anh c không ch u. Em xin quan v i bà làm n nói h ng
anh c xiêu lòng mà tr ra B c v i em.
- Madame tính nghe ph i quá, sao toa không ch u nghe. Toa v d i Ô Môn
không c, thì toa còn có m t ng i, là tr ra B c, ch toa Sài Gòn làm cái gì. Ra
c r i toa làm n xin ph c ch c ng làm vi c mà nu t s s ng.
Nh Th ch l c u áp r ng:
- Moa ngh tr ra ngoài B c không ti n. Hôm tr c moa xin ngh m t n m. Quan
trên không cho. Moa gi n moa làm n t ch c. Thì Quan trên òi moa qu trách, nói
u t ch c sau ng có xin tr vô n a. Moa gi n moa nói moa không màng cái l p giáo
,c ib c thì moa m ng l m, moa không thèm mang l i âu mà s . ã có cái ác
m tr c nh v y, bây gi còn m t m i nào xin ph c ch c l i.
- i l m lúc mình ph i ch u lòn m t chút cho c vi c c a mình có h i gì.
- Sao l i không h i? H i l m ch . Ai c ng có cái nh n ph m riêng, n u mình
t nh n ph m c a mình, thì còn gì mà làm ng i cho c. Thà moa ch u ch t ói ch
không bao gi moa ch u lòn cúi.
- Có lòn cúi gì âu. Mình ch u khó n n n m t chút cho ng i ta vui lòng ng i ta
giúp mình nên vi c, có gì âu mà s x u h .
- Cám n m y l i toa khuyên. Ti c vì moa không quen n n n , nên moa không th
làm theo l i toa khuyên ó c.
- Toa c ôm p m y cái thói h l u, nên toa nói h i nghe c xì. i n y là iv t
ch t có ai còn nh ng “c ch cao th ng”, nh ng “tánh tình chánh tr c”. Nh ng y là
23
24. i tôi 24 www.hobieuchanh.com
trái mùa không h p v i th i th n a, nên ng i ta ã em b d p h t ngoài xó hè. Cái
nc hành vi c a ng i i nay ch có m t ti ng “ c”, mà thôi. Toa ph i theo
i, ch toa theo sách, moa ch c toa không “ c” gì h t.
- Cám n toa v ch giùm con m t cho moa ng moa th y th thái. Nh ng mà th y
thì th y, th y th tình c ng nh i coi hát th y h gi u trên sân kh u, moa th y ng c i
ch i v y thôi, ch moa không th xen vô ó mà làm nh v y c.
- Tánh ý toa k quá, hèn chi bà già toa r y toa ch u không c toa b toa i. Bây
gi toa không ch u tr ra B c, v y toa ây toa làm vi c gì, toa nói cho moa nghe th
coi.
- N m moa c c p b ng làm giáo s ngoài B c moa mu n b không thèm i.
Moa có ghé tr ng T th c Vân Th Tân nh mà h i th ông Cai Tr ng coi ch u cho
moa d y hay không. Ông l y làm vui lòng cho moa d y. V y sáng mai moa xu ng
tr ng moa h i l i, n u bây gi i v i moa còn cái h o ý y, thì moa s i d y h c
y ti n l ng mà nuôi v moa.
Bà Huy n c i mà nói:
- Anh c tính nh v y tôi coi không ti n. D y tr ng t anh lãnh m i tháng có
m b y ch c ng b c, mà l i không có danh v ng gì h t. Anh h c gi i mà bác d i nhà
i giàu l n, anh i làm nh v y coi sao c.
- Tôi xin phép tr l i theo m i ý c a ch . L ng nhi u hay là ít không quan h gì,
nh nhi u thì xài nhi u nh ít thì xài ít, nhi u ít gì c ng c, mi n i c sung s ng,
trí c thong th thì thôi. Còn danh v ng... Danh v ng là gì? Có ph i c ng i cái
a v giàu sang, b y thù ph ng theo ng i khen ó mà g i là danh v ng hay không? Theo
tôi t ng thì chí mình cao, lòng trong s ch không b trên, không khinh d i, bi t
xét mình bi t coi i, không c u ai tr ng, vì cái tr ng c a k ngu không quí gì, không
màng ai chê vì cái chê c a k d i không m y h i, làm ng i c nh v y thì r i, c n
gì th danh v ng gi , nó ã không làm cao cho giá tr c a mình, mà nó còn làm gi m cái
chí h ng c a mình n a.
- Anh nói gi ng gì thì nói, mà bác d i nhà m i n m thâu lúa huê l i trên hai ch c
ngàn gi lúa, bây gi anh ph i xu t thân i làm m n thì t c quá.
- Ch nói l i y tôi kính ph c ch l m. Tôi ái ng i m t chút, là ái ng i ch ó. Mà
u xét cho k , thì c ng không nên bu n. Tuy cha m mình giàu, song tài s n là tài s n
a cha m , ch không ph i c a mình làm ra, b i v y d u mình không c h ng, mình
ng không nên phi n trách. Ví nh cha m mình nghèo thì mình l y gì mà trông mong.
- Mà cha m giàu thì con h ng nh ch . N u tôi g p c nh nh anh, ch c tôi
không làm nh anh v y âu.
- Ch ch làm sao? .
- u bà gi n mà i thì tôi n nhà bà con tôi u, hay là m n ph tôi
riêng, song c ng g n ó. Mình ó mình ki m th làm n. Trong làng trong xóm ai
ng bi t mình là con nhà giàu, b nào ngày sau mình c ng có gia tài, b i v y mlnh c y
24
25. i tôi 25 www.hobieuchanh.com
giúp v n cho mình làm n thì ch c ai c ng s n lòng h t th y. Mình n ng náu m t ít
lâu nguôi ngoai, bà già h t gi n, r i mình tr v nhà. N u mình phi n, mình b nhà mà i
thì gia tài c a cha m , ch em mình h h ng c ng u ng l m ch .
Nh Th ch ng i ng m ngh không nói n a.
Cô Nhung th y v y cô m i nói v i bà Huy n:
- V ch ng em bu n là bu n v s má em gi n, ch gia tài v ch ng em không sá
gì.
- Sao mà không sá? Có c a s n, kh i làm c c kh , y là cái ph c riêng c a mình.
Mình c ph c thì mình h ng, sao mà chê. Gia tài l n quá, ch ph i ít i gì sao.
Ông Huy n ng d y v vai Nh Th ch mà nói:
- Madame nói ph i l m. Toa phi n bà già, toa b nhà mà i, thì h i cho quy n l i
a toa nhi u.
- Moa lo là lo v tình ngh a, ch quy n l i có ngh a lý gì âu mà toa nói quy n l i.
- i ph i coi quy n l i tr ng h n h t m i c. Tình ngh a hay là gi ng gì n a
ng u ng sau h t.
- Lý thuy t kim ti n.
- Ph i, sanh nh m cái i ng i ta xem tr ng con bò vàng, thì mình ph i theo cái
lý thuy t kim ti n ch sao.
- Ch chi toa làm giáo s thì có ích cho dân chúng nhi u l m, b i vì toa l y cái lý
thuy t ó toa d y, thì ch c h c trò c a toa ngày sau giàu h t.
- Moa làm quan, moa d y dân c ng c v y.
- Ý! c âu. Toa làm quan n u toa thi hành cái thuy t ó, moa s dân nghèo h t
ch .
Ai n y uc i r , ông Huy n c ng c i.
Ông Huy n ng i l i r i nói ti p:
- Thôi ng có gi u c t n a. Ph i tính vi c c a toa l i cho k coi ph i làm th nào
bây gi . Theo ý moa thì toa nên làm nh v y: toa ph i a madame v ngoài B c mà
m... -
- Moa ã nói moa không th tr ra B c c.
- Toa a madame v B c r i toa tr vô li n.
- Không c. Moa không th r i v moa c.
- Thôi thì toa ki m ch trong n y mà cho madame yên, r i toa tr v Ô Môn
mà v i bà già.
- Toa mu n nói cái gì v y?
- Theo ý moa thì th nào toa c ng ph i thu n v i bà già m i c, ch n u toa
ngh ch thì h i cho toa l m. Toa cho madame v B c, ho c toa g i âu ó r i toa tr v
25
26. i tôi 26 www.hobieuchanh.com
t mình mà v i bà già. Toa nói d i r ng toa s bà già bu n r u nên toa ã b madame
i. Bà già nghe nh v y ch c bà h t gi n, r i tr th ng toa l i. Toa là tr ng nam, c
bà già th ng thì t nhiên toa có quy n trong nhà, có quy n r i m i có ti n mà nuôi
madame ch . Toa ó, lâu lâu toa ki m chuy n mà i ch i, r i toa t i lui v i madame
ng c v y. Làm th y thì toa tr n o v i m , mà c ng tr n ngh a v i v n a.
- Gi d i! o ngh a nh v y là o ngh a gi d i, sao toa l i bày cho moa?
Ông Huy n rùn vai mà nói: “Làm nh v y thì hay quá, mà toa không ch u thì thôi,
ch moa bi t tính th nào n a c. Thôi, toa thay ngh tr a m t chút, r i th ng th ng
tính l i. Hai ông bà cái phòng phía tr c ó. Cái phòng ó r t mát m ”.
ch ng ông Huy n vô bu ng phía sau mà ngh .
ch ng Nh Th ch qua cái phòng phía tr c.
i, n c m r i v ch ng ông Huy n m i khách i Ch L n ch i. Nh Th ch nói:
“Cám n, hai ông bà cho phép v ch ng tôi nhà ng s p trong r ng l i và vi t th
nhà”.
Xe h i i r i, v ch ng Nh Th ch m i d t nhau ra tr c sân i qua i l i mà
ng mát. i m t h i Nh Th ch m i h i v .
- Em có n n n chút nào không?
- n n n th nào?
- nn nv s ôi ta ph i hi p ó.
- ! Sao anh h i th ? Sao mà n n n? Em c g n anh thì bao gi em c ng sung
ng l m .
- H i anh c i em, thì anh ch c anh s em h nh phúc mà d ng cho em h ng
tr n i, anh s làm cho em vui v sung s ng luôn luôn. Anh không dè hôm nay x y ra
vi c b i r i trong gia ình khi n cho v ch ng ta ph i v t v nh v y, b i v y anh s em
bu n quá.
- Không . Em có bu n là bu n vì th y má gi n anh mà thôi, ch làm v anh mà
thân em ph i kh c c n th nào em c ng không bu n.
- Theo công vi c em ã th y ó, thì rõ ràng t nay cái i c a anh là i v t v
không gia ình, không thân t c. Anh mu n bi t coi em th y nh v y em có gi t mình mà
i h n chút nào hay không.
- Anh th ng yêu em thì cho em sung s ng l m r i. N u cái i c a v ch ng
ta mà ph i b v t v nghèo nàn thì cái sung s ng y càng th m n ng nàn, em vui l m,
ch sao l i h i h n.
- Cám n em. M y l i em nói ó làm cho anh ph n chí mà ng u v i m i s
khó kh n c a chúng ta trong lúc n y. Em nghe v ch ng ông Huy n nói chuy n h i tr a,
thì em ã th y trí lý c a v ch ng ông không h p v i trí ý c a anh chút nào h t. Anh
không mu n ây lâu vì ây lâu s cái l r i sanh mích lòng. V y sáng mai anh s i
ki m ch mà d y h c li n. H có ch làm thì mình m n ph d n riêng cho thong th .
26
27. i tôi 27 www.hobieuchanh.com
- Vâng. yên ch r i, em c ng s ki m công vi c em làm ng em giúp anh.
- Thôi em có thai nghén m t nh c, ph i lo d ng s c, không nên làm vi c, m t
mình anh làm có l c ng ti n nuôi nhau s ng c. Em vô nhà m r ng s p c
cho t t , anh vi t m t b c th mà cáo l i v i c u N m.
- Em s p nh c anh chuy n y. Anh vi t th , anh ch ng nên t ý phi n má, b i vì
làm con ch ng nên phi n cha m , d u cha m không th ng c ng v y.
- Anh có phi n âu.
ch ng d t nhau tr vô nhà, v lo m r ng s p áo qu n, còn ch ng ng i l i
bàn vi t mà vi t th .
Ch ng Nh Th ch vi t th r i thì v s p c ng r i, chàng kêu v l i ng i m t
Bên r i c th l i cho v nghe, c th v y:
Th a c u
''Khi c u ti p c th n y thì ch c c u ã hay bi t công vi c c a cháu r i, cháu
ph i b m lìa nhà mà i, ch ng ph i ý cháu mu n nh v y. y là t i má cháu ánh i
không cho cháu .
u ã hi u vì ng n l a ái tình nó t lòng cháu, nên cháu chuyên mà c i v
không ch m ng l nh c a cha m . Cháu l ph m n gia pháp, thì cháu ã l y l c n n n
t l i mà kh n c u má cháu tha l i cho cháu. Cháu thành tâm ch u l i, có tr c m t c u
nghe th y rõ ràng.
Ti c vì má cháu th c v l p l n, ch p nh ng thành ki n c c a gia ình xã h i
thái quá, không mu n th u hi u tâm h n ch h ng c a l p nh , nên má cháu ành n
tình m u t , ành i ch ng cháu ra kh i nhà.
u hi u cái óc c a l p nh , nên c u ã không qu trách cháu mà c u l i còn can
gián giùm cho má cháu b t gi n.
Thái c a c u i v i v ch ng cháu thi t là áng kính áng ph c, nó kh c ghi
trong u v ch ng cháu d u tr m ngàn n m c ng ch ng phai ch ng l t.
i khuya hôm qua, lúc cháu au lòng i y mà vác r ng b c ra c a ngõ, s p
lìa kh i cái nhà c a t ph là ch ngày x a cháu m m t l n u mà th y i là ch
cháu au n ôm cha cháu mà khóc khi cha cháu th h i cu i cùng, là ch ch t ch a
nh ng k ni m m m i th ngây c a cháu, mà c ng là ch hi n nay ng ra vô
châu mày m t m già mà v ch ng cháu th ng yêu kính tr ng ch ng có chi b ng, thì v
cháu có khuyên cháu nên ra nhà c u mà trình cho c u hay r i s di. Lúc y trí cháu b i
i, lòng cháu l nh tanh, cháu ch ng còn bi t qu y ph i ch ng còn k thân t c, nên cháu
c u r i i luôn, d ng nh cháu l t t tránh xa cái lu ng không khí n ng n c a t
Th i An v y.
27
28. i tôi 28 www.hobieuchanh.com
Nay trí cháu bình t nh nên cháu v i vã vi t b c th n y mà cáo l i v i u và xin
u tin ch c r ng b t u t nay thân cháu b v v t v , ph n cháu tr ra m t a vô
gia dình, vô thân t c mà ch ng bao gi cháu quên c cái i cháu v n còn m t bà m
banh da x th t cháu ra, v n còn m t ng i ch thu nay cháu v n h t lòng yêu m n,
n còn m t ông c u th u hi u tâm h n cháu nên bi t th ng cháu.
Th a c u, t nay cháu b c chân vào m t c nh i m i, tuy còn l m song cõi
th r ng rãi. Cháu ch a bi t c c nh i y vui hay bu n hay hay d th nào, nh ng
mà cháu v n h ng hái mà b c t i, không ng n ng i m t chút nào h t. Ví u c nh i
y ch a d y nh ng khe sâu h hi m. Ví d u cháu v i ng i b n ng tâm ng chí c a
cháu n m tay nhau i trong c nh i y mà ph i s p té t ng b c, ph i is cd c
ng, thì cháu c ng cam tâm vâng ch u ch ng dám phi n trách ai h t.
Cháu b o gan dám trái th t c, dám ph m gia pháp, y là vì cháu mu n tìm h nh
phúc phi th ng cao th ng, khác h n các h nh phúc c a các b n ng th i, n u r i
nh phúc y là cái bóng không có hình, ho c i ra ho n h a, thì c c i mà thôi, t c
i cái óc lãng m n c a cháu không h p v i ý ng i, mà c ng không thu n v i lòng
tr i.
Hai cháu ng cúi u chào c u và kinh g i l i má cháu m i a hai l y mà xin
má cháu quên cái t i b t hi u c a con và dâu .
LÝ NH TH CH
Bái th .
Nh Th ch c th l i, r i h i v có câu nào không v a ý v ch ng.
Cô Nhung c i và áp: “Anh t cho c u H i ng bi t tâm h n c a chúng ta m t
cách rõ r t nh th , mà nh t là trong th anh ch ng có vi t câu nào phi n má, thì em v a
lòng l m. Anh c b vào bì r i sáng mai em dán tem em g i cho”.
ch ng ông Huy n i Ch L n v , ch khách àm lu n ch i m t chút r i t
nhau mà ngh .
28
29. i tôi 29 www.hobieuchanh.com
IV
Bu i s m mai, l i 8 gi r i, tr i n ng chang chang d i xu ng ng tráng nh a
làm b c h i nóng n c khó ch u h t s c.
Nh Th ch p xe máy trên khúc ng t nhà gare xe n Bà Chi u vô nhà vi c
Bình Hòa xã. Chân p nh nh tay m t n m xe mà k m, tay trái c m m t gói ngoài bao
gi y tr ng. Tuy xe ch y ch m ch m, nh ng vì b tr i n ng nên chàng m hôi ch y t
trên mái tóc xu ng t i hai bên gò má. V g n t i nhà vi c Bình Hòa chàng nghe phía sau
ng có ti ng kèn xe h i, nên l t t ép xe qua phía tay m t mà tránh.
Xe h i ch y ngang qua, thì chàng nghe có ti ng kêu tên chàng r i l i th y xe th ng
i và ng ng phía tr c, cách ít ch c th c mà i chàng.
Nh Th ch p xe t i, th y v ch ng ông Huy n Khoan ng i trên xe h i, thì
ng ng xe nh y xu ng mà chào.
Ông Huy n a tay ra c a xe, n m tay Nh Th ch và c i và h i:
- M nh gi i h ? Toa i âu ây?
- Moa i v nhà moa.
- Nhà toa âu?
- phía sau r p hát th y Cai ây.
- Á. M y tháng nay nghe toa v trong Bà Chi u mà có dè toa ch n y âu Toa
n nhà mà hay là ph ?
- ph .
- ng sau r p hát có ph hay sao?
- Có ph vách ván nho nh .
- À! Mà b a nay chúa nh t toa i âu ây?
- Ra ngoài Dakao mua thu c v cho mafemme u ng.
Bà huy n nghe nh v y m i h i.
- Bà c au hay sao?
- Th a ph i. H n m t tháng nay nhà tôi au r r hoài, không ra th m bà c, xin
bà tha l i.
- Bà c au b nh gì?
- G n ngày sanh r i, nên trong mình m t nh c n ng không c. Chi u hôm qua
nó i cho coi m ch thì c-t nói trái tim nó y u l m, nên ph i m t hoài.
- Kh ch a! Anh ph i ráng lo thu c men ch g n ngày sanh mà b nh nh v y
không t t.
- Tôi lo l m ch .
Ông huy n ti p:
29
30. i tôi 30 www.hobieuchanh.com
- Mà toa coi b c ng không c m nh, lúc n y toa m h n h i tr c nhi u.
- Moa m nh, ch có au gì âu.
- Toa d y tr ng Vân Th mà toa làm vi c nhi u hay ít?
- Moa xin d y n a ch ng, m y l p u có s n th y r i h t. Ông hi u tr ng v tình
cho moa d y ph m i tu n l có 6 gi nên có công vi c gì nhi u l m âu.
- Tr i i! Toa d y m t tu n có 6 gi , r i làm sao có l ng cho toa xài.
- M i tháng ch ng b n n m ch c. Có nhi u thì xài nhi u, có ít thì xài ít, không h i
gì. Có l ch ng khai tr ng n m t i, ông hi u tr ng s p t giáo s l i r i moa m i d y
nhi u gi c.
- Moa coi ó không ph i là cách sanh ho t r i.
- Không, ó c ng là m t cách sanh ho t ch .
- Theo ý moa, thì toa c ng ng l p ra m t nhà tr ng c a toa, r i toa làm Cai
tr ng coi m i c.
- Ti n!
- A! ó là m t v n , toa th y ch a?
- Moa th y l m ch .
- N u toa th y thì toa ph i công nh n l i moa khuyên toa h i tr c không ph i là
i nói b y.
- Ph i l i toa khuyên úng l m ch , song úng v i ng i th ng, mà không h p
i óc c a moa.
Ông Huy n rún vai r i ngó v mà c i.
Bà Huy n nói:
- B a nay v ch ng tôi m c i Gò V p có chuy n g p, b a nào r nh tôi s vô
th m hai ông bà. Anh v nói giùm tôi có l i chúc bà c m nh nghe.
- Cám n.
Xe h i ch y i, Nh Th ch leo lên xe máy p mà v nhà.
y tháng nay Nh Th ch d y h c t i tr ng “Vân Th ” vì l ng ít nên ph i
n mà c n ph nh , m i tháng có 5 ng mà sau r p hát th y Cai g n ng ba ng
vô ng ông C . Nh mi n y cao ráo l i có cây nhi u, nên ch s ch s mát m , nh ng
mà ph ch t h p quá, l i b a nào i d y, ph i p xe máy ra t i Tân nh, ng i xa
nên trong nhà thì tù túng, còn i làm vi c thì m t nh c.
Nh Th ch v t i c a, thì nh y xu ng xe g n gàng, r i d t xe em vô nhà mà
ng d a vách.
Cô Nhung ng n m t i b ván d u nh lót phía sau cái bàn vi t, cô th y ch ng
thì cô l m c m ng i d y, ngó ch ng v i c p m t trõm l , song c ng c i mà nói: anh
30
31. i tôi 31 www.hobieuchanh.com
i n ng m t nên m hôi quá Th ng bé i ch ch a v , v y anh c i áo i em múc
c ng anh r a m t cho mát”.
Nh Th ch xua tay mà áp: “Em kh i nh c lòng. Em c n m ngh , r i anh i ra
sau anh r a.
Chàng nón tr ng trên bàn vi t r i c m gói thu c a cho v mà nói ti p:
- B a nay em kho h n hôm qua hay là c ng v y.
- Em kho .
- Anh coi s c m t em c ng m t quá, ch có kho dâu. Em m thu c mà u ng li n
i.
Cô Nhung m gói thu c, còn Nh Th ch i vô bu ng c i áo r i i th ng ra sau
p mà r a m t. Ch ng chàng tr ra, cô Nhung h i:
- Anh mua h t bao nhiêu ti n?
- Ve thu c t i 3 ng r i, còn cái h p ó có m t ng tám.
- T n hao nhi u quá! Hôm qua c-t coi m ch h t 3 ng, b a nay mua thu c
t 5 ng m y n a.
- au thì ph i t n ti n thu c ch sao em. Em ng có lo nh v y, ph i trí bình
nh cho kho , ch em lo thì em m t, r i b nh càng thêm n a.
- Nhà mình không ti n, em không lo sao c.
- Em m c anh lo, em c n m ngh cho kh e ng lo gì h t, c-t ã nói em
au trái tim. V y em không nên lo.
- Em trông cho mau ng em m n vú nuôi em nh r i em i ki m công vi c
làm mà giúp v i anh.
- r i em ph i nhà nuôi con, ch i làm gi ng gì.
Nh Th ch rót m t ly n c trà b ng l i a cho v và nói: “Em m cái h p l y
t viên thu c mà u ng tr c i. Ch ng g n n c m r i em s u ng ve thu c kia”.
Cô Nhung vâng l i ch ng, l y m t viên thu c mà u ng. Nh Th ch bi u v n m
xu ng mà ngh , r i chàng ng i m t bên và nói r ng:
- Anh m i g p hai v ch ng anh huy n Khoan h i nãy ây.
- Anh g p âu?
- G p tr c nhà vi c Bình Hòa.
- Th không i ki m th m mình ?
- Không. i âu trong Gò V p. G p h i l là r i i luôn.
- May a! N u ghé th m mình càng kh .
- Kh cái gì?
- Nhà mình lôi thôi, n u V ch ng quan Huy n ghé thì em h quá.
31
32. i tôi 32 www.hobieuchanh.com
- Sao mà h ? Em còn theo th ng tình quá! Mình nghèo thì t nhiên nhà mình lôi
thôi. Mà mình không nh b n, l ng tâm mình v n th thái, thì mình dám ngó ngay m i
ng i, không s ai h t, có h chi âu h em. H nhà t t mà ch c gì cái óc h h n mình
c.
- Vâng.
- N u anh ch u làm nh h , thì anh cao sang h n h nhi u l m. T i anh không
thèm làm ch .
Nh Th ch ngó ra l thì th y anh T C ng là m t v giáo s d y chung m t
tr ng v i mình, d y v khoa s -ký v i a-d , ng i th n th , tay có ôm hai cu n
sách, i mà c dòm vô dãy ph , chàng bèn b c ra c a mà kêu h i: “Chào anh, anh i vô
trong n y có vi c chi?”
C ng niên k có l h n Nh Th ch c ng vài tu i mà thôi, ch không l n h n
nhi u, nh ng mà vóc cao, ng i m p, trán r ng, da en c p m t có v nghiêm ngh và
kiêu ng o, y ph c lôi thôi nên không có mòi ch ng di n. Chàng v a th y Nh Th ch thì
nhích mi ng c i, gi nón chào r i th ng th ng và i vô c a nói:
- May có anh nhà ây. Tôi i ki m anh mà th m anh và àm lu n ch i.
- À, n u v y thì m i anh vô nhà. Tôi r t cám n anh có tình chi u c . Sao anh bi t
nhà tôi ây?
- B a h m nói chuy n anh có ch ch ng, nên tôi m i bi t mà vô ây ch .
C ng b c vô nhà. Cô Nhung ráng ng d y ch p tay cúi u chào.
Nh Th ch ch v mà nói v i b n: “V c a tôi”. T C ng cúi u áp l và nói:
“Tôi l y làm vinh h nh mà c bi t bà và cúi xin bà tín nhi m cái ý thành kính c a tôi”.
Nh Th ch day l i nói v i v : “ ây là anh T C ng, b n ng nghi p c a tôi i
Pháp h c l y c b ng c nhân v khoa v n ch ng hi n ang d y m t tr ng v i tôi”.
Cô Nhung cúi u thi l và nói: “Ch ng em c làm b n v i ông thì em vinh
nh l m. Em kính chúc cho ông m i ngày m t thêm cao sang thêm h nh phúc. Em xin
i ông ng i. V ch ng em không có nhà t t mà ti p r c ông, th t em ái ng i quá.
Thi t trong nhà ch ng có v t chi x ng áng, phía tr c ngay c a thì có m t cái
bàn vi t b ng cây d u v i m t c p gh b ng mây, d a vách bu ng thì lót m t b ván d u
nh giá ch ng n m ng b c, còn trong bu ng thì ch có m t cái gi ng cây ng .
Nh Th ch kéo m t gh tr c bàn vi t m i T C ng ng i, chàng c ng ng i
cái gh phía trong, r i c i và nói:
- Th t là nhà c a lôi thôi l m, xin anh ch ch p.
- T i sao mà tôi ch p? Tr c khi vô ây tôi v n bi t anh không ph i là nhà l u,
i vì n u anh nhà l u, thì bao gi anh thèm i d y h c lãnh l ng m i tháng có ít ch c
ng b c. Anh có c c n ph mà mát m nh v y thì anh sung s ng h n tôi nhi u
quá, tôi không có nhà c a, ph xá chi h t m i nói làm sao.
32
33. i tôi 33 www.hobieuchanh.com
- V y ch anh âu.
- Tôi m n m t c n phòng khách s n tôi , m i ngày tôi i n c m quán.
Cô Nhung nghe nh v y thì h i:
- Th thì ông ch a có v à?
- Th a ch a, mà ch c ch ng bao gi có.
- Em không hi u sao ông l i nói th . Th y chung gì r i ông c ng ph i có gia th t
i ng i ta ch .
- Th a không, tôi s c thân cô l p tr n i.
- Th à! Ch c là ông chê ph n i nay ch ng có ai áng làm b n tr m n m v i
ông.
- Th a không ph i v y. Ph n i nào c ng v y, có k x u mà c ng có ng i t t,
tôi âu dám chê. Tôi t quy t không l y v là vì tôi th y nhân tình gi d i, dua n nh,
tham lam thái quá, nh ng vi c áng khinh b thiên h l i tranh ua mà làm, nh ng vi c
áng tôn tr ng thiên h l i ngó l b d p. N u tôi l p gia th t thì tôi ph i em thân mà l n
n trong cái vòng nh n tình tanh hôi y. Tôi ph i bu c mình làm nh ng vi c tôi không
mu n làm, tôi ph i ép trí mà vui v i nh ng vi c tôi chê tôi ghét, thành ra i c a tôi là
i i cái1, ng i c a tôi là ng i hai lòng, không có ch h ng, không có nhân ph m gì
t, vì v y ó nên tôi nh t nh không l p gia th t, m t mình ng h ng t do hoàn
toàn, mu n thì làm, trái thì cãi, không s ai, không v ai, không dính d p m t chút chi v i
xã h i h t!
- Té ra ông là ng i chán i.
- Không ph i tôi chán i. Tôi mu n gi i thoát cái thói th p hèn c a i ch .
- V ng em hi u r i, ý mu n thoát t c. Em mong cho ông t c cái m c ích
cao th ng y.
- Tôi r t cám n bà.
Th ng Sung là a t , i ch v , tay xách m t cái gi vô c a, r i i th ng xu ng
nhà b p. Cô Nhung i theo coi b m t nh c t t l m.
C ng ngó theo cô và nói:
- Tôi coi b madame m t nh c l m. Anh ph i lo thu c men, ch có thai nghén mà
t nh c nh v y ch c là không t t.
- H n m t tháng nay nhà tôi n ng không c c m t hoài.
- Sao anh không r c c-t coi m ch cho madame r i mua thu c cho madame
ng?
- Chi u hôm qua tôi có em i c-t . ng coi m ch r i nói nhà tôi au trái tim.
1
ng tính luy n ái
33
34. i tôi 34 www.hobieuchanh.com
- Cha ch ! N u v y thì anh ph i em vô nhà th ng n m ngh , ho c em ra mé
bi n cho h ng gió m i c:
- Tôi c ng mu n nh v y, ng t vì nhà tôi nó không ch u, nó nói i nhà th ng hay
i h ng gió u t n hao lung quá.
- Ph i t n ch sao.
- Anh c ng bi t tôi d y m i tu n có sáu gi nên s l ng ít quá. T n hao nhi u tôi
ch u sao n i.
C ng g t u ng i ng m ngh m t h i lâu r i nói r ng.
- Ph i, anh l ng ít quá xài l n sao ng... Tôi ch c lúc n y anh ph i ch u kh tâm
m.
- Ph i tôi kh tâm l m, kh m i ph ng di n.
C ng châu mày, ngó ra ngoài sân r i th dài nói r ng: “T i mu n l p gia th t
nên m i có nh ng cái kh y. N u c thân cô l p thì có kh nh v y âu”.
Nh Th ch tr n m t áp r ng:
- Không, tuy kh , song tôi có n n n chút nào âu. V gia th t thì chí c a tôi v n
còn h ng hái luôn luôn, mà v tôi c ng không bu n, không ngã lòng. V ch ng tôi mà
th ng yêu nhau hoài, thì kh gì c ng không s .
- Tôi khen anh l m, khen cái c tính c a anh v s b n dai c a gia th t.
- Anh ch a có v , nh t là anh ch a có m t ng i ng tâm ng chí, nên anh
ch a c n m mùi ng t bùi trong gia th t. Có kh cái mùi y càng thêm th m tho, b i
y kh mà tôi vui, ch tôi không nao núng chi h t.
- Anh nói h u lý! Nh ng theo tôi ngh vì tôi không mu n ch u kh , mà c ng
không mu n n m ng t bùi, tôi ch mu n trí th th i, thân t do cho kh i sa vào nh n tình
th t c.
- Anh tu hay sao?
- Tu làm chi? Tôi có tu âu, tôi l p chí ch .
- N u anh l p chí, tôi e m t ngày kia anh g p m t ng i àn bà ng chí v i anh
i anh c ng ph i b c chân vào vòng gia th t nh tôi v y.
- Có l , nh ng mà àn bà có chí l p gia th t thì nhi u, còn àn bà có chí tuy t gia
th t thì ít. Tôi t ng tr n i tôi c ng ch a g p ai ng chí v i tôi.
- Bi t ch ng âu. N u anh có chí ó, thì ng i khác c ng có v y ch . àn bà i
nay h có h c th c, h không tri t lý c ng nh mình, ch không ph i lù mù nh h i x a
y âu.
- r i coi. Ch a thí nghi m thì ch ng nên nói qu quy t. L y vi c c a anh mà
suy thì th y g p ng i ng chí không ph i d . Anh ph i ra B c m i g p c.
- Anh nói l m. ng tâm ng chí không ph i d ki m, b i v y g p r i làm sao
mà b c. Ti c cho cái i n y còn có nhi u ng i không th u hi u vi c y.
34
35. i tôi 35 www.hobieuchanh.com
- Ng i ta không ng chí v i anh thì th nào ng i ta hi u c.
Nh Th ch g t u, ng i suy ngh .
C ng ng d y th c tay vào túi qu n, i t i i lui, i m t h i r i c i và nói:
“Quen v i nhau ã m y tháng r i, vô tr ng th ng hay bàn lu n v i nhau. Tôi bi t ý
anh c ng nh ý tôi, ghét nh n tình, khinh th t c. Nh ng mà tôi không dè chúng ta có
ch ngh ch nhau, là anh a gia th t còn tôi ghét gia th t. Trong khi hai a mình, ai ph i,
ai qu y? Ai c ng giành ph i h t, không ai ch u qu y. Thôi, chúng ta ph i cung kính cái
c tin, ch ng nên cãi v i nhau làm chi. Ph i hay là qu y sau có kinh nghi m r i
chúng ta s th y. Bây gi chúng ta nói chuy n hi n t i nghe ch i. Nghe nói h i tr c anh
làm giáo s , d y tr ng nhà n c ngoài B c Vi t anh c m t cái a v an n quá, t i
sao anh b i, r i v trong n y d y tr ng t , l ng b ng ít mà ph i ch u kh c c nh
y?”
Nh Th ch th dài áp:
- Vi c nhà c a tôi k c c l m. nói ra nghe thêm bu n.
- Th y ch a? T i ban u anh i sái ng nên m i có s k c c làm anh bu n ó.
- M i ng i có m t ý riêng nên i riêng m t ng, ch nào ph i i sái. Ph n anh
thì anh khinh b nh n tình th t c, anh quy t thoát ra ngoài vòng mà ng m t mình, anh
không mu n chung l n v i ng i i. Còn ph n tôi thì tôi c ng khinh b nh n tình th
c nh anh, song tôi l i mu n em thân chung ch v i ng i i, chung ch mà tôi
không làm nh ng vi c th p hèn nh h . Trái l i, tôi công kích nh ng vi c th p hèn y, tôi
nêu m t thái thanh cao, tôi gi m t c ch chánh tr c, làm cho ng i i m m t mà
th y nh ng thành ki n qu y c a gia ình, nh ng phong t c x u c a xã h i, r i s a i
cho i tr nên vui v cao th ng.
- Khó l m! Cái m c ích c a anh tôi coi khó t c.
- Ph i làm th coi, ch th y khó r i do d không làm, làm sao mà thành c.
- i th p hèn d dáy, mình lánh thì hay h n, mình gi ph n mình cho cao, ai th p
c k h , h i âu mà lo.
- Nói nh anh thì v k quá.
- N u m i ng i u làm nh tôi h t, i c ng tr nên vui v cao th ng ch .
- Làm nh anh ã không th y ch nào vui, th h i i vui làm sao c.
- T i anh không th y cái vui c a tôi. Tôi vui l m ch , tôi vui v tinh th n nên
ng i ngoài khó th y, ch không ph i vui v v t ch t nh anh mà d th y.
Nh Th ch ng m ngh m t h i lâu r i m i áp:
- Anh nói ph i, tôi vui v v t ch t, t i vui nh v y nên m i có ch bu n.
- À bây gi anh m i th y rõ cái ch ngh a c a anh là m t món khí gi i hai l i.
Nó làm anh vui, mà nó c ng làm anh bu n c.
35
36. i tôi 36 www.hobieuchanh.com
- Ph i. Mà bây gi tôi không th b ch ngh a hi m nghèo y c. ãn ml
c i r i thì ph i u ng c n ly, ch không phép th i thoát.
- Th i thoát sao c ch .
Cô Nhung b ng ra hai tách n c trà m i khách v i ch ng u ng, làm cho câu
chuy n àm lu n c a hai ng i ph i d t.
C ng u ng n c r i nói n a:
- Tôi coi b c a anh khó quá. Ph i li u th nào, ch nh v y không c.
- Tôi nói thi t v i anh, bà già tôi giàu l n, nh ng vì tôi trái phong t c. Tôi k t hôn
do, nên bà già tôi gi n mà t tôi. Cái kh c a tôi t tôi làm ra, ch n u tôi qu t l y
phong t c thì thân tôi sung s ng l m.
- A v y h ? Té ra anh b h i vì cái phong t c.
- Ph i.
C ng không nói chuy n n a, b c ra c a ng ngó mông m t h i r i t giã
ch ng Nh Th ch và ôm hai cu n sách i v .
Chi u b a sau Nh Th ch i d y h c v , th y v c ng còn m t nh m y b a
tr c, nh ng mà h i thì cô Nhung l i nói kh e. Chàng thay ra ng i m t bên v i v mà
nói:
- Có m t vi c k quá, làm cho anh b i r i h t s c.
- Có vi c gì xin anh nói cho em bi t?
- H i chi u nay anh ang d y h c, anh có ti p c cái th c a nhà th phát, có
dán cò h n hòi. Anh xé bao thì không có th mà l i có cái m n- a n m ch c ng b c.
Anh coi con d u óng ngoài bao thì g i t i nhà dây thép chính Sài Gòn. M n- a c ng
mua t i Sài Gòn tên h anh rõ ràng song không có biên tên ng i g i. Anh không hi u
ai làm vi c c c c nh v y. G i b c cho anh làm gì?
- Em t ng có l má hay c u H i ng g i cho anh ó ch ng.
- Không ph i, má v i c u H i ng có bi t anh Sài Gòn âu mà g i. Anh nghi
anh T C ng l m. Hôm qua nh có vô th m mình. nh th y em b nh, mà nh l i nghe
anh than túng. nh n l ng t i m t tr m r i, mà nh không có v con. nh xài ti n
không h t. nh mu n giúp mình, song nh s a ti n ra thì mình ái ng i không ch u
y, nên nh làm nh v y ch gì.
- Th thì anh i ki m h i nh coi ph i b c c a nh g i hay không?
- H i nãy tan h c, anh có g p nh t i tr ng. Anh thu t chuy n anh c cái m n-
a k c c cho nh coi n a. Coi b nh không l y chuy n y làm l mà nh l i nói: “Bây
gi có bi t ai g i âu mà tr , thôi c lãnh b c mà xài, ch ng nào bi t c ng i g i s
hay”.
- N u thi t anh T C ng mu n giúp mình, mà dùng cách kín áo nh v y thì nh
cao th ng quá.
36
37. i tôi 37 www.hobieuchanh.com
- Thi t lúc n y em au, n u có ti n cho em n m nhà th ng d ng b nh thì t t
m. Ng t vì ng i ta giúp mình cao th ng nh v y, n u mình nh n lãnh thì mình th p
hèn.
- Vâng, lãnh thì mình hèn l m. Mà bây gi mình bi t ai g i mà tr .
- H i nãy i v d c ng anh có ngh : “ Sài Gòn m y ng i anh quen nhi u là
ông huy n Khoan còn ng i bi t cái kh c a anh trong lúc n y là anh T C ng, y v y
hai ng i ó g i b c cho anh, ch không l ng i nào khác. V y anh ki m hai ng i ó
mà h i g t, n u h t ch i thì anh s n nhà dây thép xin coi tên ng i mua m n- a, t
nhiên ph i lòi ra ai g i.
- Anh tính nh th úng l m.
Sáng b a sau Nh Th ch không có d y h c nh ng ch ng tan h c, thì chàng p xe
máy i ra ng ón T C ng. G p nhau chào h i r i hai ng i th ng th ng i b nói
chuy n. Nh Th ch h i:
- Anh ph i nói thi t cho tôi bi t coi cái m n- a tôi a cho anh h i chi u hôm qua
ó ph i c a anh g i hay không?
- Không, tôi g i làm chi? T i sao anh h i k c c v y?
- Gia o c a tôi duy có m t mình anh bi t mà thôi, tôi ch c anh mu n giúp tôi
nên anh làm nh v y, ch không ph i ai khác. N u anh ch i thì tôi s xu ng nhà dây thép
tôi xin coi tên ng i mua m n- a r i tôi tr l i.
C ng nghe Nh Th ch nói h i qu quy t quá thì c i ng t mà áp:
- Anh lanh quá! Anh làm nh v y thì tôi ph i ch u phép ch ch i sao c. Tôi
xin anh tha cái l i gi d i cho tôi tuy hai a mình b t ng ch ngh a nh ng hôm qua tôi
th y ch b nh n0hi u, còn anh túng r i, tôi ch u không c. Tôi mu n trao ti n cho anh
ng anh em ch i nhà th ng n m d ng b nh mà tôi s anh ái ng i không ch u l y,
nên tôi làm nh v y ó, ch không ph i tôi gi d i ng khinh b anh âu.
- Anh bi t th ng tôi nh v y, tôi c m n anh l m. Thi t lúc n y v tôi au mà tôi
không có ti n. N u anh giúp tôi ân ngh a l n l m. Ng t vì tôi th c a anh, r i bi t ch ng
nào m i tr l i cho anh c.
- i! H i nào mà lo vi c ó. Anh còn lo nh v y t c nhiên anh ch a thoát th ng
tình. Tôi d , anh thi u tôi s t b t cho anh. Anh c lãnh m n- a ó i r i em óng ti n
nhà th ng cho ch n m, ng ng i chi h t. Anh n l ng ít, n u anh c n dùng, thì m i
tháng tôi s t b t cho anh n m b y ch c ng b c c.
- Anh thi t t0ình ãi tôi, n u tôi theo th ng tình ái ng i hoài té ra tôi x a quá.
y tôi ch u l y và tôi thay m t cho v tôi mà cám n anh, n u nó h t b nh y là nh anh.
- Thôi, thôi, ng có b t ch c th tình mà nói nh ng ti ng “Cám n” nh ng ti ng
“Nh c y” nghe k c c quá. B n mình ph i nói, ph i làm khác h n thiên h ch , nh ng
câu t s n t i th ng c nói mà ch i ch không có ý ngh a gì c l i làm chi. Anh
i lãnh m n- a r i em ch vô nhà th ng li n i.
37
38. i tôi 38 www.hobieuchanh.com
C ng b t tay t giã Nh Th ch r i i tu t.
Nh Th ch i lãnh m n- a r i v thu t l i cho v nghe. Cô Nhung c i và nói:
“Anh T C ng cao quá, mà anh làm ra cho rõ r t thì anh c ng kh i th p”.
Chi u b a ó Nh Th ch em v vô nhà th ng Bà Chi u n m...
38