De lezing van Alexander Rinnooy Kan,

1. Investeren in de economische motor
Alexander Rinnooy Kan
Lid Innovatieplatform
Innoversum Innovatiecongres
28 april 2010 Enschede

2. 1

3. Agenda
▪ Co cu e t e ac t onder druk
Concurrentiekracht o de d u
▪ Kennisinvesteringsagenda
▪ Visie voor Nederland 2020
▪ Economische agenda / aanbevelingen
▪ Verandering realiseren
2

4. Top 5 positie in Global Competitiveness Index is nog ver weg
2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016
0
1
2
3 Ambitie
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Bron: World Economic Forum
3

5. Concurrentiekracht onder druk: noodzaak voor verandering
Wereldwijde trends Sluipende knelpunten van Nederland
▪ Globalisering, economische macht ▪ Lage private R&D investeringen,
verschuift naar Azië en kennis infrastructuur
▪ Weinig snelgroeiende bedrijven en
▪ Grondstoffen schaarser ons gas
schaarser, ondernemerschap
raakt op
▪ Weinig focus en regie in
▪ Economische crisis heeft forse onderzoeks- en innovatiebeleid
impact ▪ Weinig excellentie in onderwijs en
onderzoek
▪ Toenemende kosten vanwege ▪ Zorgen over de kwaliteit van het
vergrijzing, hogere zorgvraag en
ij i h onderwijs
omschakeling naar meer duurzame
samenleving
▪ Korte werkweek, niet iedereen doet
mee
▪ Nederland loopt vast in wet- en
regelgeving
4

6. Agenda
▪ Co cu e e ac onder druk
Concurrentiekracht o de d u
▪ Kennisinvesteringsagenda
▪ Visie voor Nederland 2020
▪ Economische agenda / aanbevelingen
▪ Verandering realiseren
5

7. Kennis = investering en geen kostenpost
Belang van kennisinvesteringen is onderkend
▪ door EU in Lissabon-overeenkomst
▪ door Nederland in Kennisinvesteringsagenda
▪ door kabinet en Kamer in motie Hamer cs, NL
terug in de mondiale top 5 van onderwijs,
kennis en innovatie
▪ door EU opnieuw in Europe 2020 economic
strategy
6

8. KIA coalitie
7

9. Het totale bedrag d t publiek en privaat wordt besteed aan
H tt t l b d dat bli k i t dt b t d
Onderwijs, Kennis en Innovatie in percentage van het BBP
9,5
9
% KIA-doel
8,5
8
7,5
7
6,5
6
2006 2009 2010 2016
Jaar
8

10. Onderwijs
9

11. Een topdocent voor elke onderwijsdeelnemer
10

12. Maatwerk
voor elk talent
11

13. Leven Lang Leren
een leergieriger cultuu
12

14. Onderzoek
13

15. Sterkere toppen
pp
in onderzoek en innovatie
14

16. Innovatief ondernemerschap
15

17. Meer innovatieve bedrijven
16

18. Geen topprestaties mogelijk met middelmatige inspanning
17

19. Sterkten van Nederland om op te bouwen
Mondiaal sterke innovatieve sectoren: sleutelgebieden
– High Tech Systemen en Materialen
– Chemie
– Flowers & Food
– Water
– Creatieve industrie
▪ Goed ontwikkelde dienstensector
▪ Productieve kennisinfrastructuur
▪ Veel internationale bedrijven
j
18

20. Agenda
▪ Co cu e e ac onder druk
Concurrentiekracht o de d u
▪ Kennisinvesteringsagenda
▪ Visie voor Nederland 2020
▪ Economische agenda / aanbevelingen
▪ Verandering realiseren
19

21. Visie Nederland 2020: Innovatief, Internationaal en Involverend
Innovatief Internationaal Involverend
Een land waarin onderwijs, Een internationale open Een flexibele samenleving
innovatie en ondernemer- economie die kansen waarin iedereen
schap de sleutels zijn voor globalisering ten volle participeert, al het talent
toekomstige welvaart en benut benut wordt en mensen
welzijn zich blijven ontwikkelen
▪ In publieke opinie veel aandacht ▪ Nederland moet het hebben van ▪ Al het talent benutten:vrouwen,
voor bezuinigingen: wij willen zijn internationale oriëntatie en allochtonen, ouderen
allochtonen ouderen, mensen
verdienvermogen NL versterken verbindingen nemen meer
verantwoordelijkheid voor eigen
▪ Een klein land kan niet overal ▪ NL landingsplaats voor ontwikkeling
goed in zijn: we moeten durven internationale bedrijven die
te kiezen en bouwen op onze Europese markt bedienen ▪ Veel meer ondernemerschap
sterkten de sleutelgebieden
▪ Kennisintensieve bedrijven ▪ Een faciliterende, stimulerende
▪ Meer aandacht voor innovatie in werven en talent aantrekken die en slagvaardige overheid
diensten: belangrijke motor in NL aansluiten bij onze sterkten, de
economie op zichzelf en in sleutelgebieden
samenhang sleutelgebieden
20

22. Economische agenda: verdienvermogen versterken
voor behoud van werkgelegenheid, welvaart en welzijn
Sterker NL 2020
Innovatief,
Internationaal,
Involverend
Modern Internationale Ondernemende Innovatieve
industriebeleid: bedrijven en cultuur: dienstensector:
export:
Focus op
F Broedplaats
B d l t voor Nieuw elan voor
Ni l Groei
G i en
sleutelgebieden kennisintensieve ondernemer- innovatie in de
met regionale internationale schap bij starters banenmotor voor
concentraties ondernemingen en groeiers Nederland
21

23. Randvoorwaarden die we moeten verbeteren in komende 10 jaar
Sterker NL 2020
Innovatief,
Internationaal,
Involverend
I l d
Modern Internationale Ondernemende Innovatieve
industriebeleid: bedrijven en cultuur: dienstensector:
export:
Focus opp Broedplaats voor
p Nieuw elan voor Groei en
sleutelgebieden kennisintensieve ondernemer- innovatie in de
met regionale internationale schap bij starters banenmotor voor
concentraties ondernemingen en groeiers Nederland
Excellente onderwijs- en kennisinfrastructuur
Flexibele arbeidsmarkt waarin iedereen participeert
Faciliterende en stimulerende overheid
Superieure basisinfrastructuur
22

24. Agenda
▪ Co cu e e ac onder druk
Concurrentiekracht o de d u
▪ Kennisinvesteringsagenda
▪ Visie voor Nederland 2020
▪ Economische agenda / aanbevelingen
▪ Verandering realiseren
23

25. Belangrijkste aanbevelingen om verdienvermogen te versterken
Modern industriebeleid ▪ Intensiveer sleutelgebieden aanpak
▪ Verhoog publieke investeringen onderwijs, onderzoek, innovatie en
ondernemerschap oplopend tot 6 miljard euro per jaar in 2020 (KIA)
▪ Breng meer focus samenhang en regie in onderzoek en innovatiebeleid
focus, onderzoek-
▪ Versterk ontwikkeling 5-6 innovatiecampussen
▪ Ontwikkel innovatieproeftuinen met overheid als launching customer
▪ Werf 100+ kennisintensieve bedrijven
Internationale bedrijven
en export ▪ Trek gericht buitenlands talent aan
▪ Versterk de branding van Nederland
Ondernemende cultuur ▪ Ondernemerschap in onderwijs
▪ Administratieve lastendruk ondernemers verlagen: high trust
Innovatieve ▪ Versterk kennisinfrastructuur diensteninnovatie
dienstensector
▪ Stimuleer groei en export van diensten
24

26. Belangrijkste aanbevelingen om randvoorwaarden te verbeteren
Excellente onderwijs- ▪ Investeer komende kabinetsperiode minstens 1 miljard extra in onderwijs
j j
kennisinfrastructuur ▪ Verbeter lerarenopleidingen meer topdocenten voor de klas
▪ Schooluitval tegengaan door maatwerk
▪ Creëer sterkere toppen in kennisinfrastructuur: differentiatie
▪ Breid de vakcolleges uit
Flexibele arbeidsmarkt ▪ Benut al het talent, verhoog participatie ouderen, allochtonen en vrouwen
met brede participatie
▪ Bied meer scholing aan in combinatie met hogere maar kortere
werkloosheidsuitkeringen en stimuleer L
kl h id itk i ti l Leven L
Lang L
Leren
Superieure basis
basis- ▪ Investeer in superieure basisinfrastructuur, pak congestie Randstad aan
basisinfrastructuur
infrastructuur
▪ Goedkope energie maakindustrie, verken duurzame energie en kernenergie
▪ Kleinere, slagvaardige overheid en snellere besluitvorming
Faciliterende en ▪ Bestuurlijke vereenvoudiging / vermindering bestuurslagen
stimulerende overheid
▪ Meer ruimte en eigen verantwoordelijkheid (onderwijs, zorg)
25

27. Impact van maatregelen
•Volledige uitvoering economische agenda: extra economische groei 0,5 - 1,0 % BBP per jaar
boven op “beleidsneutrale” groeipad CPB van 1 ¾ % BBP groei in 2011-
beleidsneutrale 2011
2015 (afgelopen 10 jaar is BBP groei 2,4 % per jaar)
•In 10 jaar een 35-70 miljard groter Bruto Binnenlands Product (2009: 573 miljard)
•Op langere termijn grotere effecten omdat aantal investeringen pas op lange termijn in
•economische groei zichtbaar zijn
•Uitvoering maakt realiseren groeipad CPB 2011-2015 zekerder
1/3 groei door verhogen participatie
700 CKA
2/3 groei door productiviteitsgroei BBP in mld
650
+2,4 %
• Excellent onderwijs 600 CPB
• Hoogwaardig onderzoek
550
• Hogere investeringen in innovatie
500
• Ruimte voor ondernemers om te groeien
• Internationale bedrijven en export 2000 2005 2010 2015 2020
26

28. Agenda
▪ Co cu e e ac onder druk
Concurrentiekracht o de d u
▪ Kennisinvesteringsagenda
▪ Visie voor Nederland 2020
▪ Economische agenda / aanbevelingen
▪ Verandering realiseren
27

29. Economische agenda realiseren
▪ Gedeelde toekomstvisie
Hoe?
▪ Brede betrokkenheid van alle stakeholders
▪ Langjarige strategie, over meerdere kabinetsperioden heen, in
samenspraak met stakeholders vast te stellen bijvoorbeeld in een kennis
en innovatieraad zoals andere landen die kennen
▪ Plan van aanpak met duidelijke doelstellingen en verantwoordelijkheden
▪ Transparantie over doelen en resultaten
▪I t
Internationale voorbeelden waar N d l d uit k putten:
ti l b ld Nederland it kan tt
– Draagvlak creëren (Australië, Australia 2020)
– Innovatiestrategie (Finland, Research and Innovation Council)
– Gericht werven van talent en bedrijven (Singapore)
– Uitvoering verbeteren (Verenigd Koninkrijk, Prime Minister’s Delivery
Unit)
28

30. 29