Met trots presenteren wij u het Jaarverslag 2009 van Kennispark Twente: de kracht van de combinatie. Een thema dat kenmerkend is voor Kennispark Twente. Veel partijen werken hier samen aan het creëren van een omgeving voor kennisintensief en innovatief ondernemerschap. En die combinatie maakt de omgeving sterk! In dit jaarverslag nemen we u graag mee langs een aantal hoogtepunten uit 2009: het vaststellen van het masterplan gebiedsontwikkeling Twente, onze nieuwe locatie The Corridor, de erkenning als innovatiecampus van nationaal belang en de start van het Thermoplastic Composites Research Centre met Ten Cate, Stork Fokker, de UT en Boeing.

2. Inhoudsopgave
4 Voorwoord door Kees Eijkel, directeur Kennispark Twente
6 Kennispark Twente zit in de lift
8 Ondernemen zit de UT in het bloed
10 Nominaties en prijzen 2009
12 Entrepreneurship
14 Talent voor ondernemerschap
16 Interview: FAME regeling grote stap voor studentenondernemerschap
18 Succesvol starten
20 Succesvol groeien
22 Interview: Het is uren maken in de VS
24 TOP plaatsen 2009
26 Innovation
28 Van idee tot business
28 Kennistransfer
29 Facility sharing
29 Interview: TPRC onderstreept grote expertise UT
32 Evenementen en ontmoetingen
34 Area
36 Ruimte voor ondernemerschap
37 Evenementen en ontmoetingen
38 Vestigingsbegeleiding
39 Interview: Kennispark bijzondere wijk van Enschede
40 Resultaten Kennispark Twente
42 Colofon
43 Partners
2 3

3. Voorwoord De kracht van de combinatie
Het creëren van een omgeving waar We hebben er samen hard voor gewerkt.
alle ingrediënten aanwezig zijn voor Ook internationaal gezien werkt Kennis-
succesvol hightech ondernemerschap park Twente aan haar naam, die (onver-
en innovatie. Het combineren van de taald) verrassend goed herkend wordt
juiste elementen en de juiste partijen. door internationale relaties. In Melbourne
De kracht van de combinatie: daar (Australië) zijn ze onder de indruk van ons
gaat het om. Dat hebben we ook systeem en zijn we gevraagd om formeel
het afgelopen jaar weer gezien. adviseur van het grootste park in Australië
te worden. Zij bestempelen ons Twentse
De combinatie tussen verschillende Kennispark als een ‘benchmark project in
partijen, zoals de onderzoeksinstituten the global arena’. Ook dat is het resultaat
van de Universiteit Twente, BTC Twente, van de juiste combinatie, in dit geval
NIKOS, Innovatieplatform Twente en onze specifiek de gemeente Enschede, de
founding fathers, heeft ervoor gezorgd provincie Overijssel, de Universiteit
dat we in 2009 mooie stappen hebben Twente en sinds kort ook Saxion.
kunnen zetten. De goedkeuring van het
Masterplan Gebiedsontwikkeling Kennis- In dit jaarverslag nemen we u graag mee
park Twente in januari 2009 is er eentje. langs de verschillende elementen die
De lancering van het open innovatiecen- Kennispark Twente dé plek maken voor
trum met Stork Fokker, Ten Cate, Boeing hightech ondernemers: ideeën voor
en de Universiteit Twente een tweede. nieuwe business, business development
Zij zochten een ondernemende omgeving support faciliteiten, talent, ontmoetingen
met veel kennis en vonden die in Twente. en een inspirerende omgeving. Wij
Eind 2009 kwam daar nog bij dat Kennis- vertellen u graag over de hoogtepunten
park Twente erkend is als een kennis- van 2009 en de kracht van de combinatie
campus van nationaal belang, naast in Twente.
Food Valley, de High Tech Campus en het
BioSciencepark in Leiden. Een erkenning Kees Eijkel
waar we met al onze partners trots op Directeur Kennispark Twente
mogen zijn.
Team Kennispark Twente
4 5

4. Kennispark Twente zit in de lift
Het Kennispark Twente zit behoorlijk De leden van de stuurgroep, Nauwe samenwerking Saxion heeft 22.000 studenten, van
in de lift. Nationale erkenning als één Carry Abbenhues, Gedeputeerde van De betrokkenheid van die marktpartijen wie er 14.000 in Enschede studeren.
van Nederlands vijf kenniscampussen, Overijssel, Ineke van Oldeniel, Raad is voor Carry Abbenhues van zeer groot Het belang van Twente als economische
een uniek open innovatiecentrum met van Bestuur van Saxion, Eric Helder, belang. Het Kennispark Twente is een en leefregio voor Saxion is evident.
internationaal werkende bedrijven, een wethouder van Enschede, en Kees van project van lange adem, waarbij financiële Kennispark ontwikkelt zich steeds meer
groeiend aantal startende bedrijven, die Ast, vice-voorzitter van het College steun vanuit het bedrijfsleven onont- als motor voor de regionale economische
met de UT samenwerken, de groeiende van Bestuur van de Universiteit beerlijk is. Dat geldt zeker ook voor de ontwikkeling, vindt Ineke van Oldeniel.
betrokkenheid van het MKB en de ruimte, Twente, trekken deze conclusie uit de gebiedsontwikkeling en de fysieke invul- “Kennispark is voor heel Twente. Niet
die bestuurlijk Twente geeft aan de fy- ontwikkelingen in 2009 met gepaste ling. “Het samen met bedrijven optrekken alleen voor Enschede. Dat besef begint
sieke ontwikkeling van het Kennispark ingetogenheid, maar met grote innerlijke is van toenemend belang om de regio gelukkig steeds meer door te dringen.
en de daarmee gepaard gaande blijdschap. structureel te kunnen blijven versterken.”
economische ontwikkeling. De steun vanuit de Regio Twente, de Kracht
Kraamkamer groeiende betrokkenheid van Saxion, de Van groot belang is, dat de ontwikkeling
“Het Kennispark Twente is een samenwerking met Boeing, Koninklijke van het Kennispark samen met het Lucht-
ingewikkeld project met vele Ten Cate en Fokker Aerostructures. De havengebied en Hart van Zuid (incl. WTC
maatschappelijke aspecten”, zegt Eric toekenning van €7 miljoen uit het Fonds Twente) een prominente plaats inneemt
Helder. “In de beginfase is het altijd Economische Stimulering voor het project op de Agenda van Twente. Dat is een
moeilijk om de zin of de impact goed High Tech Factory van MESA+. “Daar doen voorwaarde voor een resistente ontwikke-
over het voetlicht te krijgen. Ik heb het we allemaal voor. Ik heb hoge verwach- ling op de langere termijn. Kees van Ast:
Kennispark Twente altijd gezien als tingen van de nieuwe bedrijvigheid en “Partijen uit het complete maatschap-
een kraamkamer voor de economische werkgelegenheid, die gaat ontstaan.” pelijke veld raken steeds meer betrok-
ontwikkelingen in Twente. Daarvan ken bij het Kennispark Twente. De kracht
worden nu de eerste contouren Naar elkaar toegegroeid van de combinatie is een kernwoord.
zichtbaar. Denk alleen maar aan het Grote winst vindt Ineke van Oldeniel, We houden het compact en streven naar
open innovatiecentrum met Boeing, Stork dat UT en Saxion naar elkaar zijn toe- zichtbaarheid. The Corridor, het gebouw
Fokker, Ten Cate en de UT. De erkenning gegroeid. “Saxion heeft toegevoegde waarin we nu alles rondom innovatie en
op nationaal en zelfs internationaal waarde voor Kennispark. Technologische ondernemerschap concentreren. Straks
niveau wordt uitgesproken. Dat is heel innovatie begint bij de UT. De spin-off gebeurt hetzelfde in Langezijds. En niet
belangrijk voor het vertrouwen van de komt heel vaak terecht bij HBO-mensen. vergeten natuurlijk de successen van
marktpartijen.” Ook wij ontwikkelen innovatieprogram- de innovatie-instituten. Het Medical
ma’s. Bij sommige programma’s kunnen Imaging-programma. Kennis van de UT
Ineke van Oldeniel (Saxion), Eric Helder (Gemeente we beter vanaf het begin samenwerken. laten landen in het bedrijfsleven. Dat leidt
Enschede), Carry Abbenhues (Provincie Overijssel), Saxion zal zich in 2010 als volwaardige tot werkgelegenheid. Dat is Kennispark
Kees van Ast (Universiteit Twente) en Kees Eijkel bij Kennispark Twente aansluiten.” Twente.”
6 (directeur Kennispark Twente). 7

5. coördinatiepunt voor de EIT ICT Labs. nano-industrie is een van onze
NOKIA, Ericsson, Alcatel, SAP, Philips en belangrijkste doelstellingen.”
de drie technische universiteiten Eind-
Ondernemen zit de UT in de genen hoven, Delft en Enschede gaan in een zeer Venturelab Twente
omvangrijk programma met een jaarlijkse Met het VentureLab Twente is voor Sjoerd
subsidie van €30 miljoen strategieën van Tongeren van het IGS in 2009 een
De innovatieve successen stapelen zich op. Op internationaal gebied behalen de zes onderzoeks- ontwikkelen om technologisch innovatieve nieuw instrument in het leven geroepen,
instituten van de Universiteit Twente belangrijke successen. De spin-offbedrijven nemen gestaag in producten versneld “in het bedrijfsleven dat startende UT-ondernemers de moge-
aantal toe. Alle zakelijk directeuren van de instituten spannen zich samen met Kennispark Twente te krijgen.” Iddo Bante: “Dit is Europese lijkheid biedt om nog beter als onderne-
tot het uiterste in om de valorisatie te optimaliseren. Het hoge woord is er uit: valorisatie. innovatie ten top. Er ontstaan talloze mer in de maatschappij te slagen.
Door een van de directeuren omschreven als: “hoe landt onze kennis in de samenleving.” kansen voor echte ondernemende ICT- “Technologen zijn niet altijd de beste
studenten. De basis is de kennis en kunde ondernemers. Teveel gericht op de
van de UT. Het Kennispark Twente vormt techniek. Ondernemen is in feite een
“Het ondernemen zit de UT is het bloed. Binnenhalen van grote bedrijven een opstap naar een grote Europese maatschappelijke activiteit. VentureLab
Maar ik heb het gevoel dat de innovatieve Jan Emmerzaal van IMPACT, ook als positie van de UT. Het MKB neemt uit- Twente is op zoek naar ondernemers,
potentie van de UT nog meer kan worden zakelijk directeur in 2009 begonnen, zet drukkelijk een zeer belangrijke plaats in. die technologie willen gebruiken om een
gebruikt”, zegt Martijn Kuit, sinds 2009 in op de “ontsluiting van de expertise, die Alle topmannen van onze grote partners bedrijf groot te maken. Het fundamentele
zakelijk directeur van MIRA, instituut veelal verstopt zit in de UT”. “Als IMPACT erkennen, dat zonder het MKB de plannen onderzoek, dat op de UT wordt verricht is
voor biomedische technologie. “Het College verzinnen we zelf niets”, zegt hij. “Wij niet kunnen worden gerealiseerd.” onontbeerlijk, maar moet in een onderne-
van Bestuur stimuleert waar mogelijk. vertalen de expertise naar bedrijvigheid. ming worden vertaald naar de praktijk.
Kennispark Twente is de katalysator in Hoe maken we de enorme expertise van de High Tech Factory Daar heb je tools voor nodig, die ontwik-
het valorisatieproces. Als we alle bronnen UT toegankelijker voor het bedrijfsleven. MESA+ ziet als belangrijkste activiteit keld zijn op basis van maatschappijweten-
op de UT kunnen aanboren, kunnen we in De uitdaging voor 2010 is, dat we nog de High Tech Factory. In deze productie- schappelijke kennis.”
de toekomst nog veel mooie dingen beter dan nu weten wat de UT te bieden faciliteit voor bedrijven in de micro- en
beleven.” heeft. De ontwikkeling van de spin-offbe- nanotechnologie steken het Ministerie van Productontwikkeling
drijven gaat op hoog niveau door. Ruim Economische Zaken, de Provincie Een maatschappij bestaat niet uit tech-
Werkgelegenheid 10 per jaar. Per euro van de UT halen we Overijssel en de Regio Twente ruim niek, maar uit mensen, die techniek toe-
MIRA heeft in 2009 heeft met Central for het dubbele uit de markt. We richten ons €11 miljoen subsidie. Zakelijk directeur passen, weet Oscar Peters van het IBR als
Medical Imaging, een samenwerkings- meer op het ‘binnenhalen’ van grote Miriam Luizink: “We gaan ons richten op geen ander. Het “in de markt zetten” van
verband met Siemens en het UMC bedrijven als Philips Drachten, de BP en het ontwikkelen van productieprocessen, een bepaald product heeft alles te maken
Groningen een zeer belangrijke stap Shell, zonder natuurlijk de aandacht voor het oprichten van een apparatuurfonds, met een acceptatieproces. “We hebben
voorwaarts gezet. Martijn Kuit: “Ik de kleinere spin-offbedrijven te verliezen.” waarmee we ruimte gaan bieden voor niet als zodanig producten, die we zelf in
verwacht enorm veel technologische bedrijven op en buiten de UT. Vooral de de markt zetten. We zijn toeleverend aan.
innovatie van deze grote alliantie. Top Kennispark Twente als opstap naar kleinere MKB-bedrijven, die moeilijk aan Ik constateer, dat het besef, dat produc-
Technologie voor de Patiënt. In 2011 zal een grotere Europese positie financiering kunnen komen, proberen we ten uiteindelijk bedoeld moeten zijn om
dit CMI ook fysiek in Kennispark Twente Voor Iddo Bante, zakelijk directeur van te helpen. We gaan, waar mogelijk de het welzijn van de mens en samenleving
aanwezig zijn met veel directe werkgele- het CTIT, is er een onbetwist hoogtepunt Twentse bedrijven, die met nano- te vergroten groeit. Het IBR wordt steeds
genheid. in 2009: het European Institute of technologie werken faciliteren met onze vaker ingeschakeld. Ook aan het begin
Technologie (EIT) heeft voor de eerste wetenschappelijke kennis en met onze van een productontwikkelingsproces.”
zeven jaar de UT aangewezen als apparatuur. Versterking van de Twentse
8 9

6. Nominaties en prijzen 2009
Young Technology Award 2009
Nominaties Deloitte Fast 50
voor snelgroeiende
Blue4Green Erik Staijen Oost Nederland in de technologiebedrijven
Innovatie Top 100
Dit is het vierde jaar
Genomineerd op rij dat 10% van de ranglijst
StatiqCooling Rijssen bestaat uit bedrijven uit Twente.
Top 30 kennis- en onderzoeks-
Smart Signs Solutions, Xiophotonics, instellingen van Technisch
Twee R Recycling, Mobihealth en Capzo International Ootmarsum Bizz Design Academy Enschede Weekblad
Steray.
Sqills Enschede, opgericht door Nr. 6 MESA+
twee oud-studenten van de UT
Simon Stevin Meesterschap Nr. 8 ITC
ODS2 Enschede
Professor Detlef Lohse Nr. 9 CTIT
Universiteit Twente
TSI Solutions Enschede, spin-off
Nr. 12 IMPACT
UT van den Kroonenberg Prijs Webprint Oldenzaal, winnaar
Rising Start Twente, 2007 Nr. 23 Telematica Instituut
Entrepreneurship
Sigmax NWO Spinozapremie
Xsens Technologies Enschede,
spin-off Universiteit Twente
Prof. dr. ir. A. (Albert) van den Berg
Universiteit Twente
10 11

7. Entrepreneurship
De Ondernemende Universiteit Twente (UT) is een broedplaats
voor nieuwe ideeën, innovatie en nieuwe technologie. Een goede
voedingsbodem voor ondernemerschap. Al 25 jaar lang stimuleert
de UT actief het ondernemerschap onder haar wetenschappers,
studenten en promovendi. Innovatieve ondernemers staan
tenslotte aan de basis van economische vooruitgang.
12 13

8. Onderwijs in ondernemerschap leerden studentondernemers over
Ook binnen de curricula van de oplei- ondersteunings-
Entrepreneurship dingen zoeken UT-studenten kennis over
ondernemerschap. In het collegejaar
2009-2010 nemen 35 studenten deel
De ondernemende regio een verplicht vak gericht op ondernemer- aan de minor Ondernemerschap en 27
De Universiteit Twente is in Nederland schap. Tijdens de bachelorfase zullen studenten volgen de mastertrack
leidend in het genereren van spin-off studenten van alle studierichtingen Innovation & Entrepreneurship.
bedrijven. Inmiddels zijn al meer dan 700 snuffelen aan het ondernemerschap.
bedrijven ontstaan vanuit de UT en dat Studentondernemerschap mogelijkheden en ontwikkelden zij hun
aantal blijft groeien. Sinds 2006 werkt de Daarnaast organiseert Career Center Vanuit het platform Studentondernemer.nl vaardigheden tijdens workshops. Zo’n
UT samen met de gemeente Enschede Twente maandelijkse borrels waarbij ondersteunt Kennispark Twente in 100 ondernemende studenten namen
(namens de Netwerkstad) en de provincie studenten kennis kunnen maken met samenwerking met de Student Union, deel aan dit jaarlijkse evenement.
Overijssel aan het stimuleren van onder- Twentse bedrijven. Vanuit Kennispark studentondernemers van de Universiteit
nemerschap en innovatie in de regio Twente vertelt een jong bedrijf over Twente. Inmiddels zijn er 76 studenton- Tijdens een speeddatingdiner in mei
Twente. Dit samenwerkingsverband heet ondernemerschap als carrièreoptie en dernemers bekend bij het platform. De konden studentondernemers met elkaar
Kennispark Twente. daarnaast over het werken bij een MKB schatting is dat er zo’n 150 actief zijn en met andere startende ondernemers
bedrijf na de studie. binnen de Universiteit Twente. uit Twente in contact komen. Zo’n 30
Binnen Kennispark Twente draait het ondernemers wisselden ervaringen uit
om het creëren van een omgeving waarin In het afgelopen jaar zijn meer dan 100 en maakten kennis met elkaar.
kennisintensief ondernemerschap en ondersteuningsverzoeken binnen geko-
innovatie optimaal tot hun recht kunnen NIKOS men bij de coördinator voor studenton-
komen; een omgeving waarin nieuwe Het onderwijs in ondernemerschap dernemerschap. Deze ondersteunings-
bedrijvigheid goed kan ontstaan en wordt verzorgd door het Nederlands verzoeken variëren van hulp bij het UT-Nieuws 17 september 2009
doorgroeien. De doelstelling is het Instituut voor Kennisintensief zoeken van huisvesting tot juridische
creëren van 10.000 nieuwe, hoogwaardige Ondernemerschap (NIKOS), onderdeel ondersteuning. In 2009 zijn 7 student- Spin-off Blue4Green in de prijzen
arbeidsplaatsen voor de regio Twente. van de faculteit Management en ondernemers na hun afstuderen doorge-
Bestuur. Het werkterrein van het stroomd naar de TOP-regeling. Deze
De UT-alumnus Erik Staijen van de spin-off
Talent voor ondernemerschap instituut bestrijkt onderwijs, onderzoek, ondernemers geven daarmee invulling
Blue4Green ging donderdagavond 5 november
business development support en de aan hun carrière als ondernemer.
Alles begint bij talent voor ondernemen snijvlakken daartussen. naar huis met de Young Technology Award.
en het bewustzijn van ondernemerschap Voor Kennispark Twente verzorgt NIKOS Naast het bieden van inhoudelijke In theater Prismare in de wijk Roombeek koos
Entrepreneurship
als een carrièreoptie. Dit begint al tijdens de TOP-regeling en VentureLab Twente. ondersteuning, organiseert de jury uit in totaal zes nominaties zijn lab-on-
de studietijd op de Universiteit Twente. Beide programma’s staan op die manier Studentondernemer.nl ook bijeenkomsten a-chip vinding als `het meest geloofwaardige
ook aan de basis van het onderzoek voor studentondernemers. In mei is in product’. De onderscheiding, een cheque van
Ondernemerschap als carrièreoptie naar methoden en technieken voor samenwerking met de Kamer van vijfduizend euro en een glazen trofee,
In het kader van de strategische visie van ondersteuning van ondernemerschap. Koophandel en Young Business Professio- is bedoeld voor jonge bedrijven uit Overijssel
de Universiteit Twente (Route ’14) is in nals van Saxion een studentondernemers-
die een eigen technologie in huis hebben.
2009 begonnen met de ontwikkeling van dag georganiseerd. Tijdens deze dag
14 15

9. UT-Nieuws 3 september 2009
FAME-regeling van start FAME regeling grote stap voor studentondernemerschap
FAME-regeling is krachtig instrument
De eerste FAME-plaats is tijdens de opening
van het academisch jaar toegekend aan Tijdens 10 RouteSuc66 bijeenkomsten Voor Wessel Draijer van Student Union is de instelling van de
vertelden gevestigde en succesvolle FAME-regeling met afstand de belangrijkste verworvenheid van
Menno van der Werff van het bedrijf Wame.
ondernemers hun verhaal aan student- 2009. “Het is een prachtige instrument om studie en student-
De FAME-regeling voor ondernemende
ondernemers en studenten met onder- ondernemerschap de combineren. De UT is de eerste universiteit in
studenten werd maandag officieel gelanceerd. nemersambities. Gemiddeld luisterden Nederland, die studenten een dergelijke structurele ondersteuning
De UT is daarmee de eerste universiteit die zo’n 50 belangstellenden naar de biedt om studeren en ondernemen te combineren.”
studenten een structurele ondersteuning biedt verhalen over de route naar succes.
om studie en bedrijf te combineren.
FAME regeling
Tijdens de opening van het Academisch Wessel Draijer schat, dat er wel 100-150 De aanvragers moeten wel door een
Jaar van de UT op 1 september 2009 is studenten op enigerlei wijze met een strenge selectieprocedure. Ze moeten
de FAME regeling officieel gelanceerd. bedrijfje bezig zijn. De meesten beginnen kunnen aantonen goed te zijn in zowel
De FAME regeling is vergelijkbaar met een in het derde studiejaar. Het precieze het studeren en het ondernemen. Er moet
studieregeling voor topsporters, maar aantal kan ik niet noemen. Naar mijn idee een gedegen businessplan ten grondslag
binnen FAME draait het om begeleiding zit er wel degelijk groei in.” liggen aan hun onderneming en ze moeten
bij het combineren van ondernemen en De moeilijkheid om studeren en onderne- voortgang in hun studie garanderen.
een studie. FAME biedt studentonderne- men te combineren komt het duidelijkst
mers structurele ondersteuning en naar voren in de afstudeerperiode. Werkgelegenheid
begeleiding rondom de studievoortgang Wessel Draijer: “De studenten moeten “En niet onbelangrijk”, zegt Wessel Draijer,
en de mogelijkheid om een renteloze kiezen tussen afstuderen of hun onderne- “Ze moeten aangeven na de studie met
lening af te sluiten. Inmiddels maken al ming voortzetten. Combineren is haast hun bedrijf in de regio te willen blijven.
twee studentondernemingen gebruik van niet te doen. FAME lost dat voor ze op Voor het Kennispark Twente is dat van
de regeling. De FAME regeling is opgezet probleem op.” belang, omdat het onder andere de
in samenwerking met de Rabobank werkgelegenheid in Twente willen
Enschede-Haaksbergen en de Student Mentor stimuleren.”
Union. De student-ondernemers, die worden WAME en Goal Gorilla waren de eerste
toegelaten tot de regeling krijgen een twee bedrijven, die in 2009 gebruik
Entrepreneurship
mentor en desgewenst op diverse konden maken van de FAME-regeling.
terreinen advies van Kennispark Twente. Naar verwachting komen daar in het
Ook kunnen ze een renteloze lening van lopende studiejaar nog twee bedrijven bij.
€10.000,- krijgen.
16 17

10. Succesvol starten Bij dit loket kunnen jonge ondernemers Eind 2009 waren in het BTC-gebouw
terecht met juridische vragen en kunnen en de gebouwen onder beheer van
Wanneer het idee voor een bedrijf en de zij standaardvoorbeelden van overeen- BTC-Twente (Capitool 50, Tpoint, Novay
kennis over ondernemerschap er zijn, is komsten ontvangen. De jurist beoordeelt en The Corridor), 69 bedrijven met een
het nog zaak om daadwerkelijk goed van ook zelf opgestelde juridische documen- huurovereenkomst.
start te gaan. Kennispark Twente onder- ten. In 2009 is er 53 keer een beroep Door de financiële crisis was de bezettings-
steunt de start van nieuwe bedrijven met gedaan op de jurist voor ondersteuning, graad in 2009 lager dan voorgaande
verschillende regelingen. waarbij het voornamelijk ging om jaren. In het BTC-gebouw was de
beoordeling van algemene voorwaarden gemiddelde bezettingsgraad ruim 68%,
25 jaar TOP en standaard overeenkomsten. in de overige gebouwen varieerde dit van
TOP staat voor Tijdelijke Ondernemers 75% tot ruim 94%.
Plaats en is een regeling waarin de Incubator BTC-Twente
basisfinanciering en coaching voor Kennispark Twente heeft ook in 2009
startups geregeld is. Het startende bedrijf nauw samen gewerkt met BTC-Twente,
kan daarnaast ook gebruikmaken van de oudste incubator van Nederland.
faciliteiten van de vakgroep waar zijn BTC-Twente biedt ruimte en diensten aan
bedrijf bij aansluit. In totaal hebben in zowel de kleine als middelgrote bedrijven
2009 27 personen een TOP-plaats die zich in het gebied rondom de UT
gekregen, waarvan er 25 als technostar- willen vestigen. Als incubator verleent BTC
ter kunnen worden gekwalificeerd. o.a. diensten aan startende ondernemers, TC Tubantia 7 november 2009
In 2009 bestond de TOP-regeling 25 jaar. zoals coaching en begeleiding. Ook de
NIKOS organiseerde daarvoor in december netwerk-bijeenkomsten die BTC-Twente
2009 een reünie met TOP-bedrijven en van start gegaan in de pilot. In oktober is organiseert, dragen bij aan de doelstel- Groeidiamantjes van Twente
partners van de regeling. Zo’n 100 vervolgens de eerste officiële groep van lingen van Kennispark Twente. lokken knappe koppen
personen bezochten deze feestelijke start gegaan met 24 deelnemers. De maan-delijkse ondernemersborrel
reünie. (BTC-Café) is hier een goed
In november 2009 heeft VentureLab voorbeeld van. Een printfabriek voor bloedvaten en organen,
VentureLab Twente Twente ook de NBIA Soft Landings een farmaceutische industrie een luchtvaart-
In samenwerking met NIKOS en Saxion International Incubator status gekregen Sinds oktober 2009 exploiteert BTC- school en het ontwikkelen van biobrandstof
Kenniscentrum Innovatief Ondernemer- van een panel van ervaren business Twente het gebouw The Corridor, dat als voor vliegtuigen. Het kan straks allemaal in
schap, is in 2009 ook het VentureLab incubator managers. Dit programma pilotlocatie dient voor het herontwikkelde Twente gaan gebeuren. In het VentureLab
Twente van start gegaan. VentureLab erkent incubators die andere internatio- UT-gebouw Langezijds. BTC-Twente zal in Twente worden tientallen van zulke
Twente is een businesss development nale bedrijven helpen bij hun toetreding dit nieuwe gebouw de incubatorfunctie
ambitieuze plannen van ondernemers uit
support programma voor ambitieuze tot de Nederlandse markt. gaan vervullen en mogelijk ook als
individuen en teams. Binnen het program- exploitatiepartner deelnemen bij het de hele wereld nu op kweek gezet. Doel:
ma starten zij een nieuwe onderneming Het Juridisch Loket herontwikkelen van Langezijds naar drieduizend banen voor hoogopgeleiden.
of een reorganisatie van een bestaande In 2008 is Kennispark Twente gestart The Gallery.
onderneming, met als doel een hightech, met een juridisch loket voor startende
snelgroeiend bedrijf op te zetten. In mei (student)ondernemers.
is een eerste groep van 18 ondernemers
18 19

11. Technologie Kring Twente Eind mei 2009 nam Kennispark Twente
Iedere ondernemer weet dat netwerken deel aan de Silicom Summit in Palo Alto
belangrijk is. In 2009 vierde de (USA), samen met een aantal jonge
Technologie Kring Twente haar 25 jarig ondernemers. B&M Business
bestaan met een galadiner in juni. Development, Recore Systems, Micronit
Ter ere van het jubileum brachten en Novulo namen deel aan workshops om
Technologie Kring Twente en Kennispark hun bedrijf tegen het licht te houden,
Twente het boekje ‘Startfighters’ uit: hun vaardigheden te ontwikkelen en te
portretten van ondernemers met een netwerken. De vacatureservice op de website van
bijzonder verhaal. Kennispark Twente is gecontinueerd in
Contact met talent 2009. Op deze website kunnen Twentse
Succesvol groeien Bedrijven die groeien, hebben talent- bedrijven (met name spin-offs) kosteloos
volle werknemers nodig. Vaak staat hun vacature publiceren. Deze vacature-
Vaak start een ondernemer in zijn eentje, het snelgroeiende MKB nog niet op het site is aan de UT-gemeenschap bekend
of met één compagnon. Er komen mensen netvlies van studenten en hebben de gemaakt via advertenties in het
bij zodra het goed gaat met de onderne- bedrijven nog niet de middelen om de UT-Nieuws.
ming. Kennispark Twente ondersteunt studenten actief te werven. Vanuit Ken-
kennisintensieve bedrijven bij hun nispark Twente wordt contact met talent
ambities om te groeien. op verschillende manieren gefaciliteerd.
Hiervoor wordt vaak samengewerkt met
Internationaal doorgroeien Career Center Twente.
Te weinig start-ups slagen erin hun
innovatieve technologieën om te zetten in Tijdens de Bedrijvendagen Twente in UT-Nieuws 22 oktober 2009
wereldwijd succesvolle merken, producten oktober 2009, heeft Kennispark Twente
en bedrijven. Via Embedded Coaching de deelname van 9 bedrijven gefacili-
biedt Kennispark Twentse ondernemers teerd. Zij namen gezamenlijk deel aan het Minister prijst innovatief karakter
de mogelijkheid hun bedrijfsstrategie een Twenteplein van Career Center Twente. van de regio
internationale focus te bieden. Dit gebeurt Kennispark Twente heeft ook jonge
door acht weken in Silicon Valley (USA) ondernemers de mogelijkheid geboden
Hoe staat het precies met de kennis en
gebruik te maken van intensieve bege- zich te presenteren aan studenten tijdens
leiding van experts, een uitgebreid de Bright Twente borrels. Deze borrels innovatie in Nederland? Met die vraag
internationaal netwerk en een individueel worden door Career Center Twente bezocht minister van Buitenlandse Zaken
programma. Na de succesvolle pilot in georganiseerd en hebben als doel Maxime Verhagen gisteren het BTC aan de
Entrepreneurship
2008, is in 2009 het programma studenten kennis te laten maken met overzijde van de UT. Directeur Rob de Koning
Embedded Coaching ondergebracht bij werkgevers in Twente. leidde hem rond door het complex waar spin-
Kennispark Twente. Hierbij is gefocussed offs van de UT en andere kleine bedrijven
op het vormgeven van de organisatie gevestigd zijn. De minister toonde zich onder
van Embedded Coaching.
de indruk: “Twente is een goed voorbeeld
van investeren in kennis en innovatie”.
20 21

12. Het is uren maken in de VS
Het is hard werken in de Verenigde Ze hebben trainingen gevolgd en soms tot venture capitalist en partijen op de
Staten. Laat naar bed. Vroeg op. in de kleine uurtjes door gewerkt aan hun Amerikaanse markt. Elke week worden er
En in die periode allerlei activiteiten, eigen presentaties, waarbij overigens nog pitches gegeven door bedrijven en je kunt
die gerekend worden tot zakendoen. niet bekend was of ze in aanmerking wanneer je wilt binnenlopen bij de grote
“Het was weer een lange dag. Slapen doen ze hier niet zo heel veel; zouden komen om een “verhaaltje af te vc’s. Ook kun je continu gebruikmaken
er is ons verteld dat een werkweek van 72 uur geen uitzondering is. steken”. van de ervaren business mentoren die
Ik heb echter wel het idee dat “werken” hier een rekbaar begrip is” Ronnie van ‘t Oever werd zowaar met je meedenken over bijvoorbeeld het
schrijft Paul Heysters van Recore Systems in zijn dagboek, dat hij uitgekozen om op de Summit zelf een businessmodel en stellen zij hun netwerk
bijhield op de Silicom Summit reis, die Kennispark Twente begin presentatie te houden voor een aantal ter beschikking,’ aldus Jaap.
juni 2009 naar Silicon Valley organiseerde. venture capitalists. Dat is al een prestatie
van formaat. Hij won niet “ondanks een Een ervaring die de ondernemers niet
Een internationale focus aanbrengen, anders dan in Europa, de aanpak van topprestatie”, volgens Paul Heysters. hadden willen missen. ‘Dit aanbod, deze
leren van de voorbeelden in Silicon het verkoopproces werkt toch net even Behalve een leerzame ervaring bood de kans had meerwaarde en werkte als
Valley, het internationale netwerk uitbrei- anders. Het blijkt hier weer dat het Silicom Summit ook volop gelegenheid katalysator’, aldus de deelnemers.
den en vooral ook het tegen het licht netwerken hier toch wel erg belangrijk is, om zakelijke contacten te leggen.
houden van de eigen strategie. Met die voor een deel geldt hier “je bent wie Recore Systems heeft al via een venture
doelstellingen organiseerde Kennispark je kent”. capitalists vreemd kapitaal kunnen
Twente de missie naar Silicon Valley. Jaap Beernink vult aan: “Vandaag heb ik aantrekken (bron: Iddo Bante van CTIT,
Vier ondernemers namen deel aan de twee vergaderingen gepland, allereerst zie verder in dit jaarverslag).
delegatie: Paul Heysters (Recore Systems), met een ontbijtbijeenkomst. Dat bevalt Ook hebben de Twentse ondernemers het
Jaap Beernink (B&M Business Develop- me trouwens erg goed, wellicht ook eens als zeer positief ervaren, dat contacten
ment), Frank Wille (Novulo) en Ronny van proberen te introduceren in Nederland. konden worden gelegd met andere
’t Oever (Micronit). ‘Dit soort missies Hier worden überhaupt veel zaken in het Nederlandse delegatieleden, die groei-
draagt bij aan je ontwikkeling als onder- café/ restaurant gedaan. ’s Ochtends om ambities in de VS hebben.
nemer: hoe presenteer ik me, hoe zit het 8 uur zitten de cafés vol met breakfast
investeringsklimaat in elkaar, hoe zit de meetings en ditzelfde geldt later op de Toegang tot een netwerk
wereld in de VS in elkaar,’ aldus één van dag voor de lunch. Onderdeel van het programma van de reis
Entrepreneurship
de deelnemers. was een bezoek aan het PlugAndPlay
Jezelf verkopen in een pitch center: een goed voorbeeld van een
Je bent wie je kent Pitches houden moet voor een onder- Amerikaanse incubator met de beroemde
Netwerken is ook in de VS een belangrijk nemer, die in de VS zaken wil doen, kantoortuin. ‘De grote waarde van
onderdeel van het zaken doen. “Maar”, de gewoonste zaak van de wereld zijn. PlugandPlay zit echter niet in de ruimte
vertelt Ronnie van ‘t Oever, ”De manier Tientallen hebben de Twentse delegatie- die ze verhuren, je huurt eigenlijk
van zakendoen is hier toch echt wel leden er meegemaakt. toegang tot een enorm netwerk van
22 23

13. Blue4Green
Daan Sistermans
TOP
plaatsen
AKO
Lightmotif Engineering
Jeroen van Tienhoven Albert Koopman Kryoz
Technologies
De Hoon
2009
SocialMine
SeeEzi Dennis Doubovski
Elisa Gielen Cooll BV
Avions Voisin Paul Jenkins Johannes Burger
Lievaart Meijer
Meulenbelt
Amitek Model
Factory In 2009 ontvingen 27 personen een TOP-plaats.
Rob Wermenbol Inertia
Van der Zouw
Technology
Marin-Perianu
Talent,
Distimo Mylife Praktijk voor
Remco van der Elzen Technologies kind en jeugd
Vincent Hoogsteder Inpression Bystrova Mariët Reesink Dynteq
Ruben Heerdink Michiel van der Kwast Markvoort
Lenferink
Haverslag
Entrepreneurship
ELS Company Agrawal Ecolabs MobiHealth BV
Els Holland SMC Pramod Agrawal Knoppel
Wolbers
24 25

14. Innovation
Innovatieve ondernemingen zorgen voor een flexibele en vitale
economie en nieuwe werkgelegenheid. In de nieuwe kenniseconomie
neemt het belang toe van een snelle vertaling, uitwisseling en
toepassing van actuele kennis in nieuwe producten en technologieën.
Kennispark Twente zorgt voor meer kennisoverdracht en
samenwerking tussen kennisinstellingen en bedrijven.
27

15. Dit kunnen studenten zijn met stage- of Innovatievouchers
afstudeeropdrachten, student-onder- Met de innovatievoucher van
nemers, maar ook vak-groepen en SenterNovem kunnen MKB ondernemers
Innovation hoogleraren. In haar 2-jarig bestaan kennis verkrijgen door een onderzoeks-
heeft de SKP 346 kennisvragen van opdracht bij een kennisinstelling neer te
290 verschillende bedrijven ontvangen, leggen. De uitkomst van de opdrachten
Van idee tot business waarvan 115 kennisvragen in het jaar kunnen binnen het bedrijf worden
2009. Slechts 7% daarvan kon niet gebruikt voor de vernieuwing van
Business Development gekoppeld worden aan spin-offs, vak- producten, processen of diensten.
Op de Universiteit Twente worden veel groepen of studenten van de UT. In 2009 zijn 22 innovatievouchers bij
nieuwe technologieën en ideeën geboren. Dit heeft geresulteerd in het aantrekken- de UT ingediend.
Sinds 2009 heeft de UT bij de instituten investeringen; bescherming middels Wetenschapswinkel
een Business Development team dat patenten, subsidies zoals valorisation De Wetenschapswinkel UT (Wewi) is de Facility Sharing
gecoördineerd wordt door Kennispark grants en het maken van afspraken over connectie tussen universiteit en samen-
Twente. Dit team biedt ondersteuning bij overdracht van IE. leving. De Wewi verleent diensten aan In 2007 is Kennispark Twente gestart met
het vinden, ontwikkelen en overdragen maatschappelijke organisaties, belangen- Facility Sharing projecten. Daarbij gaat het
van ideeën die mogelijk leiden tot Octrooien groepen, particulieren en MKB’ers, die om het beschikbaar stellen van apparatuur
business. Belangrijk onderdeel van de taken van behoefte hebben aan wetenschappelijk en voorzieningen vanuit de Universiteit
het Business Development team is het onderzoek of aan vakkennis, zoals Twente. Startende ondernemingen kunnen
De belangrijkste taken daarbij zijn: beschermen van kansrijke kennis. aanwezig op de UT. In 2009 voerde de met behulp hiervan tests uitvoeren, onder-
• scouting & screening van onderzoek Onderdeel daarvan is het aanvragen van Wewi evenveel onderzoeksprojecten uit zoek in een specifieke omgeving uitvoeren
op kansrijke ideeën; octrooien. De UT heeft een speciaal als het jaar daarvoor: 17, waarvan er 14 en bijvoorbeeld een pilot productielocatie
• procesbegeleiding van de bescherming Octrooifonds dat tot doel heeft om meer, als openbaar rapport verschenen en drie inrichten. De High Tech Factory van MESA+
van intellectueel eigendom; sneller en beter de kennis die binnen de onder embargo. Het aantal binnengekomen is daarvan een voorbeeld.
• spin-off ontwikkeling en ‘go-to-market’, UT wordt ontwikkeld (tegen redelijke aanvragen steeg van 73 in 2008 naar 89
zoals ondersteuning bij ontwikkeling vergoedingen) naar het bedrijfsleven door in 2009. High Tech Factory
van een business plan; subsidies; te laten stromen. In 2009 zijn 30 octrooi- De High Tech Factory is een nieuwe
contracten; contacten etc.); en aangevraagd. Daarvan hebben er 6 Hoogtepunt voor de Wetenschapswinkel productiefaciliteit op de campus van de
• de overdracht valorisatie kansen. een bijdrage gehad vanuit het Octrooi- was het verschijnen van het rapport ’50 Universiteit Twente. De oude cleanroom
fonds. jaar Christen-democratische samen- van de Universiteit Twente wordt omge-
De business developers zijn actief binnen werking in de Euregio in maar liefst drie bouwd tot een nieuwe productiefaciliteit
de technische onderzoeksinstituten van Kennistransfer verschillende talen. De Nederlandse, voor bedrijven in de micro- en nanotech-
de UT. Op die manier zitten zij dichtbij de Engelse en Duitse versie werden aange- nologie. Zij kunnen hier massa maken
onderzoekers. De aansturing van dit team Studenten Kennis Portal boden aan de heer Hans-Gert Pöttering, voor de commerciële markt.
vindt centraal plaats onder leiding van De UT heeft verschillende portals waardoor voorzitter van het Europees Parlement,
Innovation
Kennispark Twente. MKB bedrijven en minder daadkrachtige, aan premier Jan-Peter Balkenende en aan De betrokken bedrijven zijn veelal
Sinds half 2009 heeft het team zo’n 70 maatschappelijke organisaties gebruik de Europees CDA-lijsttrekker Wim van de spin-offs van MESA+, Instituut voor
vindingen in kaart gebracht. Iets minder kunnen maken van de kennis van de UT. Camp. Het rapport werd geschreven door Nanotechnologie. Met de komst van deze
dan de helft hiervan wordt actief begeleid. De Studenten Kennis Portal (SKP) koppelt Shira Godfried, masterstudent European productiefaciliteit kunnen zij zich richten
vragen van MKB bedrijven aan de experts Studies. op hun bedrijfsvoering en groei.
28 van de UT. 29

16. De benodigde basisinfrastructuur is
Miljoenen voor high tech factory binnen de High Tech Factory immers al
gerealiseerd. Ook is er een apparatuur-
Op 13 juli 2009 bezocht Maria van der fonds gevormd, waar bedrijven een TPRC onderstreept grote expertise UT
Hoeven (minister van Economische Zaken) de beroep op kunnen doen voor de beno-
UT om 11,6 miljoen voor de High Tech digde productieapparatuur. In 2009
Factory te overhandigen aan Miriam Luizink, ontving de High Tech Factory 11,6 In juni 2009 kreeg Kennispark Twente er een zeer bijzonder
zakelijk directeur van MESA+. Eerder kreeg miljoen ter ondersteuning van dit centrum voor open innovatie bij: het Thermoplastic Composites
de High Tech Factory al 4,4 miljoen subsidie apparatuurfonds en de herontwikkeling Research Centre (TPRC). Participanten zijn de Amerikaanse vlieg-
van het EZ-programma Pieken in de Delta en van de productieomgeving. tuigbouwer Boeing, Koninklijke Ten Cate, Fokker Aerostructures en
2,2 miljoen van de provincie Overijssel. de UT. “Je kunt rustig zeggen, dat deze samenwerking de expertise
Het ministerie van EZ neemt nu nog eens Thermoplastic Composites bij technologische innovatie van de UT onderstreept”, zegt
7,6 miljoen voor zijn rekening op voorwaarde
Research Center Pia Snijder, strategisch directeur voor Noord-Europa van Boeing
Kennispark Twente zet zich ook in voor en zakelijk directeur van het TPRC.
dat de provincie Overijssel en de regio Twente
het ontwikkelen van open innovatiecentra,
samen garant staan voor cofinanciering van
waarin bedrijven en de UT samenwerken
4 miljoen euro, zodat in totaal 11,6 miljoen
aan open innovatie. Op die manier wordt De grootste vliegtuigbouwer ter wereld Werkgelegenheid
extra beschikbaar is.
ook de kennis van de UT gevaloriseerd en is bezig met het ontwikkelen van een uit- Het mondiale netwerk bestaat momenteel
worden R&D activiteiten en arbeidsplaat- gebreid en divers netwerk van centra voor uit 12 innovatiecentra, die elkaar niet
sen naar Twente gebracht. Bij het opzet- technologische innovatie. Het bedrijf heeft overlappen. In de hele wereld is er maar
ten van dergelijke innovatie centra wordt daarvoor als enige in de wereld een zeer één centrum voor innovatie van thermo-
intensief samengewerkt met het speciaal model ontwikkeld. Pia Snijder: plastische composieten en dat staat in
Innovatieplatform Twente en Oost NV. “Het zijn open innovatiecentra, waarin de Twente. Voor minimaal vijf jaar.
participanten hun expertise op technolo- Pia Snijder verwacht van het TPRC een
Op vrijdag 12 juni 2009 ondertekenden gisch gebied en financiën inbrengen in een stimulerende werking op de werkgelegen-
directieleden van Boeing, Koninklijke apart bedrijf. Boeing heeft niet het alleen- heid. “We gaan zo veel mogelijk het MKB
Ten Cate, Stork Fokker en de Universiteit recht op de producten, die uit de samen- in Twente er bij betrekken. Een van de
Twente een overeenkomst voor de werking komen. Het intellectueel eigen- redenen voor de Provincie Overijssel om
oprichting van een nieuwe Thermoplastic dom van de nieuwe technologie ligt bij de het TPRC financieel te ondersteunen.
Composites Research Center (TRPC) op participanten. Voor Boeing is het voordeel, En het past volledig in de doelstelling
Kennispark Twente. In het centrum zullen dat het niet in zijn eentje technologische van het Kennispark Twente.”
de partijen onderzoek doen naar de innovatie hoeft te verrichten en expertise
technologie van thermoplastische moet inkopen. Andere partijen kunnen
composieten voor de luchtvaartindustrie. meeprofiteren van de kennis van ons. Zo
Deze technologie moet nieuwe productie- ontstaat een wetenschappelijk en onafhan-
Innovation
en assemblageprocessen gaan opleveren kelijk researchcentrum, waarin op basis
die kostenefficiënt zijn en belangrijke van vertrouwen en zonder angst voor
milieuvoordelen hebben. Inmiddels concurrentie wordt samen gewerkt.
hebben ruim 50 bedrijven zich met De beste manier om de uitgebreide techno-
interesse gemeld bij de TPRC Community. logische kennis mondiaal te exploiteren.”
30 31

17. Evenementen
5 november 2009:
Young Technology Award
en 12 mei 2009:
ontmoetingen
Speeddatingdiner voor
jonge ondernemers
13 mei 2009:
Studentondernemersdag
13 mei en 10 december 2009:
Symposium Ondernemerschap
voor Promovendi
12 juni 2009:
Kennismaken met Nano4Vitality
en UT Innovatielezing
12 juni 2009:
25 jaar TKT en lancering 10 december 2009:
Startfighters Reünie 25 jaar TOP regeling
Entrepreneurship
12 juni 2009:
Lancering Thermoplastic
32 33
Composites Research Center

18. Area
Binnen de randvoorwaarden voor succesvol ondernemerschap
valt een fysieke omgeving die starters inspireert en bestaande
bedrijven aantrekt. Een uitnodigend onderzoeks- en ondernemings-
klimaat op een bruisende locatie, waar talent volop aanwezig is.
Het fysieke gebied van Kennispark Twente beslaat het terrein van
de campus van de UT en het aangrenzende Business & Sciencepark.
Een terrein van zo’n 180 hectare groot, waar meer dan 300 bedrijven
actief zijn. Samen zijn zij goed voor zo’n 5000 banen in de industrie
en zo’n 3000 in het onderwijs en onderzoek. Het afgelopen jaar is
vooral gewerkt aan het Masterplan gebiedsontwikkeling Kennispark
Twente en de herontwikkeling van het UT gebouw Langezijds.
34 35

19. Area mensen elkaar tegen bij de veelzijdige
voorzieningen in het gebied: een wed-
strijd bij FC Twente, een avondje in de
Ruimte voor ondernemerschap nationaal belang. In opdracht van het bioscoop bij Cinestar of een rondje
ministerie van Economische Zaken voerde schaatsen bij de IJsbaan Twente.
Masterplan Gebiedsontwikkeling BUCK consultants een onderzoek uit naar Daarnaast is de agenda van Kennispark
Het ‘Masterplan Gebiedsontwikkeling de Nederlandse kenniscampussen. Van de Twente en haar partners vol met bijeen-
Kennispark Twente’ is de ruimtelijke 55 initiatieven die zich campus noemen, komsten waarbij ondernemers in contact
vertaling van de ambities van Kennispark is meer dan de helft niet meer dan een komen met elkaar, met financiers, met
Twente. Nieuwe bedrijven hebben ruimte gewoon bedrijventerrein. Er zijn slechts talentvolle studenten en partners.
nodig en een aantrekkelijke omgeving die vier volwassen campussen in Nederland, Hieronder volgt een aantal voorbeelden.
klopt, trekt nieuwe bedrijven aan. Het waarvan Kennispark Twente er één is. met talent, financiers en anderen vast
masterplan vormt de drie gebieden van neergezet en verfijnd. Het gebouw draagt Young Technology Award 2009
Kennispark Twente om tot één ruimtelijk Een campus van nationaal belang is niet de naam: ‘The Corridor, your gateway to Op donderdagavond 5 november vond de
geheel dat de ontmoeting en samen- alleen het natuurlijke en voor kennis- the Gallery’. In het eerste kwartaal van finale van de Young Technology Award
werking tussen kennis en bedrijvigheid werkers en R&D afdelingen aantrekkelijke 2010 is het gebouw officieel geopend. 2009 plaats in het bijzijn van zo’n 90
stimuleert. De campus van de Universiteit kristallisatiepunt voor open innovatie en Inmiddels wordt het al veelvuldig ge- geïnteresseerden. Zes genomineerden
Twente, het Business & Sciencepark en publiek-private R&D-samenwerkings- bruikt door jonge startende VentureLab streden om de prijs voor het meest
de tussenliggende Hengelosestraat mogelijkheden, maar is door zijn onder- deelnemers, het Twentse lab voor veelbelovende technologiebedrijf. Tijdens
worden één. scheidend vermogen en inspelend op Telegeneeskunde en enkele andere jonge de finale hebben de zes bedrijven zich in
nationale prioriteiten ook een innovatie- bedrijven. Kennispark Twente heeft haar een elevator pitch aan de jury en het
In januari 2009 stemde de gemeenteraad versneller van nationaal formaat. In de organisatie ook verhuisd naar dit onder- publiek gepresenteerd. De jury bestond
van Enschede in met het ‘Masterplan internationale concurrentiestrijd om komen, evenals het Innovatieplatform uit Geert Kolthof (Service2Media, winnaar
Gebiedsontwikkeling Kennispark Twente’. R&D-centra en kenniswerkers kan een Twente. landelijke Rising Star 2008), Martijn Kuit
Het College van Bestuur van de UT goede campus een troef van formaat zijn. The Corridor en The Gallery zijn vanwege (zakelijk directeur biomedisch onderzoeks-
stemde al eerder in met het plan. In 2009 de concentratie van innovatie en onderne- instituut MIRA) en Mark van Buiten
is verder gezocht naar financiering van The Corridor: Gateway to the Gallery merschap een belangrijk onderdeel van (Eurosafe Solutions, serial entrepreneur).
de uitvoering van het plan en de wijzi- De herontwikkeling van het UT gebouw het Materplan Gebiedsontwikkeling.
ging van het bestemmingsplan. Tevens is Langezijds tot The Gallery is ook in 2009 In aanmerking voor de award kwamen
een onderzoek ingezet naar de aanwe- doorgezet in de samenwerking met Evenementen en ontmoeting Blue4Green, Smart Signs Solutions,
zige voorzieningen voor ondernemers in Kondor Wessels Projecten. Xiophotonics, Twee R Recycling,
het gebied en een verkenning naar het De planning van het project is vanwege Ontmoetingen tussen wetenschappers Mobihealth en Steray. De winnaar was
delen van deze voorzieningen. de marktomstandigheden verschoven. en ondernemerstalent en financiers. Erik Staijen met zijn bedrijf Blue4Green.
In oktober 2009 is daarom een pilot Dat is een essentieel onderdeel van de Hij ontving van Kennispark Twente en
Campus van nationaal belang gestart in een leegstaand gebouw van de omgeving van Kennispark Twente. het Innovatieplatform Twente een
Area
Eind 2009 is Kennispark Twente uit- gemeente Enschede. In dit gebouw wordt Deze ontmoetingen kunnen gepland en waardecheque van 5000 euro, bedoeld
geroepen tot een innovatiecampus van het concept van incubator, events, contact ongepland zijn. Ongepland komen ter stimulering van het bedrijf.
36 37

20. Powered by Twente: events voor
ondernemerschap en innovatie Kennispark bijzondere wijk van Enschede
Op 17 november 2009 is de stichting
Powered by Twente opgericht. Een
stichting die evenementen organiseert De goedkeuring van het Masterplan Gebiedsontwikkeling in 2009
op het gebied van ondernemerschap en Vestigingsbegeleiding betekent voor UT-campusmanager Pieter Binsbergen een belangrijke
innovatie. Evenementen die niet alleen stap voorwaarts bij de herontwikkeling van het totale gebied.
van de stichting zijn, maar ook van de Kennisintensieve bedrijven die een “We zijn bezig met het creëren van een nieuwe wijk van Enschede.
andere partijen in de regio die trots zijn vestiging zoeken in Twente kunnen Het Kennispark Twente moet een bijzondere wijk worden. Net als
op hun Twentse evenement en het graag daarbij in opdracht van Kennispark Roombeek. Een wijk met een groen karakter en een dynamische
het label ‘Powered by Twente’ mee willen Twente begeleid worden. Deze begeleiding uitstraling. Met een grote bedrijvigheid en regelmatig interessante
geven. vindt dan plaats door evenementen.”
In 2009 stond het Innoversum Innovatie- Ontwikkelingsmaatschappij Oost NV.
congres gepland in juni, maar vanwege Bij deze begeleiding wordt contact met
de slechte marktomstandigheden is de inhoudelijk interessante partners gelegd, Bewust denkt Pieter Binsbergen daarbij paar grote stappen zetten. Het ambitie-
bijeenkomst doorgeschoven naar 2010. maar wordt ook gekeken naar kantoor- aan een “groot” Kennispark Twente: de niveau, dat Joop Munsterman van FC
Onder de vlag van Powered by Twente zal locaties, projecten en financiering. campus plus het gebied aan de andere Twente steeds in zijn peptalk aanhaalt,
in april 2010 het Innoversum Innovatie- kant van de Hengelosestraat: het Business spreekt mij zeer aan.”
congres alsnog plaatsvinden. Nieuwe vestigingen en uitbreidingen en Sciencepark, Go Planet, de ijsbaan, de
In 2009 zijn in totaal 8 nieuwe bedrijven Grolsch Veste. Station Kennispark Twente
Workshops voor ondernemende in Twente gevestigd die een directe link Het Kennispark Twente is in de ogen
wetenschappers hebben met de Universiteit Twente of Internationale ambitie van Pieter Binsbergen het “vehikel” om
Op 13 mei en op 10 december 2009 andere kennisinstellingen. Twee bedrijven “Op de campus wonen 2.500 mensen. een effectieve Twente Promotie op gang
vonden twee bijeenkomsten plaats voor zijn aan elkaar gekoppeld in het kader Overdag werken en studeren momenteel te brengen. Zeker niet vergeten om het
promovendi van de Universiteit Twente. van Kennispark Twente. Samen brengen in het hele gebied 12.000 mensen. Over groene karakter van Twente te
Bij beide bijeenkomsten gingen zo’n 30 deze projecten zo’n 12 miljoen aan een jaartje is “Langezijds” gevuld met benadrukken. “Maar Twente is ook zeer
wetenschappers dieper in op het opzet- investeringen en 158 arbeidsplaatsen nieuwe bedrijvigheid. De ontspannings- goed leefbaar voor jonge mensen.
ten van een eigen bedrijf. Na een korte naar Twente. voorzieningen op de campus alleen al De economische spin-off van de UT is
introductie over de ondersteuningsmoge- zijn van een zeer hoog niveau. Dat moet verreweg de grootste van Nederland.
lijkheden vanuit Kennispark Twente, Kennispark Twente is daarmee een worden ingezet bij het creëren van een Met alle daaruit voortkomende kansen.
werd dieper ingegaan op de waarde van belangrijke trekker voor Oost Nederland nieuw profiel voor Kennispark, waar op Groen. Jong. Dynamisch. Technologisch.
octrooien. Andere onderwerpen waren geworden. De helft van het aantal R&D hoog niveau kan worden gewerkt en Dat is Twente. Dat is Kennispark. Het
het schrijven van een aanvraag voor een projecten dat in 2009 door Oost NV is gerecreëerd. De Randstad heeft een Station Drienerlo moet eigenlijk Station
STW Valorisation Grant en het aanvragen ondersteund, is gerealiseerd binnen natuurlijke aantrekkingskracht. Wij Kennispark Twente heten. Dat voel je
van octrooien. In december werd inge- Kennispark Twente. Ook komt 50% van moeten daar een extra inspanning voor meteen, dat je in een bijzonder gebied
gaan op octrooien en business develop- de R&D gerelateerde arbeidsplaatsen en leveren. Alles is hier te beleven. Ze komt.”
Area
ment op de Universiteit Twente. bijna 42% van de R&D investeringen uit moeten het in de rest van Nederland
Oost Nederland in Kennispark Twente alleen nog maar weten. We moeten een
38 terecht. 39

21. Financieel dagblad, 15 juni 2009
Kijkend naar Oost-Nederlandse schaal dan en op termijn 158 extra arbeidplaat-
TPRC Resultaten Kennispark Twente komt 50% van de R&D projecten die door sen. Kennispark Twente is daarmee een
Oost NV worden ondersteund bij Kennis- belangrijke trekker voor kennisintensieve
Vliegtuigfabrikant Boeing wordt partner park terecht. Deze projecten brengen zo’n bedrijvigheid in Oost Nederland.
van een nieuw onderzoekscentrum voor Ondernemerschap 12 miljoen investeringen naar Twente
thermoplastische materialen aan de Univer-
siteit Twente. Samen met bedrijven als De cijfers van Kennispark Twente laten
zien dat studentondernemers doorgroei-
Koninklijke Ten Cate en Stork Fokker hoopt
en naar serieuze ondernemers. Zeven
Boeing hier ‘binnen enkele jaren’ nieuwe
composietmaterialen te ontwikkelen die
studentondernemers ontvingen na hun Kennispark Twente in cijfers 2006 2007 2008 2009 Totaal
afstuderen een TOP plaats en zetten hun
lichter, sterker en milieuvriendelijker zijn dan
bedrijf serieus voort. Twee studentonder-
de huidige generatie composieten. Jan
nemers maakten in september meteen Ondernemerschapstimulatie
Närlinge, president van Boeing Northern
gebruik van de nieuwe FAME regeling,
Europa, verwacht dat het nieuwe Thermo-
waarbij zij studie en ondernemerschap Aantal actieve studentbedrijven Niet bekend 55 82 76
plastic Composites Research Centre (TPRC)
combineren en aangeven hun bedrijf na Aantal studenten in FAME-regeling 2
in Twente binnen vijf jaar materialen zal
hun afstuderen voort te willen zetten in Verstrekte TOP-plaatsen 10 21 21 27 336*
voortbrengen die concreet kunnen worden
Twente. Aantal arbeidsplaatsen bij
toegepast in vliegtuigen. Tevens zien we een stijging in het aantal TOP bedrijven 1984-2008 2254
verstrekte TOP plaatsen en een groot aan- Deelnemers Venturelab Twente (gestart in 2009) 42
tal deelnemers in het nieuwe Venturelab
Twente: 42. Kennisintensief ondernemer-
schap blijft daarmee een onverminderd Bedrijven en arbeidsplaatsen
populaire carriereoptie in Twente.
Arbeidsplaatsen in het gebied (excl. UT) 4669 5332 5549 5611 +62
Bedrijven en arbeidsplaatsen Aantal bedrijven gevestigd in gebied 302 324 355 323 -32
Het aantal bedrijven op het park is iets
afgenomen, terwijl het aantal arbeids- Kennistransfer
plaatsen in het gebied licht is toegeno-
men. R&D activiteiten op het park blijven Aangevraagde octrooien 24 20 14 30
onverminderd hoog. Dit betekent dat on- Aantal MKB vragen Kennisportal (start 2007) 114 121 115
danks de financiële en economische crisis Aantal vragen Wetenschapswinkel 72 69 73 89
kennisintensieve bedrijven zijn gegroeid
in omvang. * Totaal sinds de start van de TOP regeling in 1984
* Totaal aantal TOP bedrijven sinds de start van de TOP regeling in 1984.
Area
Het totaal aantal spin-off bedrijven van de UT (inclusief de TOP-bedrijven) is rond de 700.
40 41

22. Colofon Partners
Kennispark Twente is een gezamenlijk initiatief van:
Kennispark Twente wordt mede mogelijk gemaakt door:
Redactie
Kennispark Twente en
Axis Media-ontwerpers
Ontwerp en realisatie Stichting Kennispark Twente
Axis Media-ontwerpers Postbus 217
7500 AE Enschede
Druk
Drukkerij Te Sligte Bezoekadres
The Corridor
Fotografie Hengelosestraat 525
Bureau Communicatie Universiteit Enschede
Twente, Jan Schartman Fotografie,
Eric Brinkhorst Fotografie T +31 53 489 4118
F +37 53 489 2098
Teksten E contact@kennispark.nl
Kennispark Twente, Marcel te Kiefte W www.kennispark.nl
42 43