1. 11.SINIF DİL VE ANLATIM DERSİ
HAZIRLAYAN: NAHİDE
KARAAHMETOĞLU
ELEŞTİRİ
2. Siz ne yaparsanız yapın eleştiren birileri muhakkak çıkacaktır.
O yüzden bazı eleştirilere Heee deyip geçin
3. ELEŞTİRİ NEDİR ?
Bir edebiyat veya sanat eserini her yönüyle
değerlendirerek onun anlaşılmasını
sağlamaktır.
Yunancadan gelen kritik veya Arapça tenkit
kavramlarıyla da karşılanır.
En önemli görevi eseri derinlemesine tahlil
ederek okuyucuya yol göstermektir.
4. Eleştiri’nin amacı; İyi olanın değerini ortaya
koymak, sanatı unutulmaktan kurtarmak, iyi
olmayana ve kötüye fırsat vermemektir.
• Eserin ya da
sanatçının
gerçek
değerinin
belirtilmesi
amaçlanır.
5. ELEŞTİRİ TÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ
Makale gibi giriş, gelişme , sonuç bölümlerinden
oluşur.
Yazar , ele aldığı konuyu değerlendirir ve bir
sonuca ulaşır.
Açık bir anlatımı vardır.Sanatlı
ifadelerden,mecaz ve yan anlamdan kaçınılır.
Yazar tarafsız olmalıdır.
6. ELEŞTİRMEN= MÜNEKKİD
Düşünce, sanat ve edebiyat alanında
topluma yarar sağlayan; sanatın,
sanatçının ve toplumun yol göstericisi
olan; eserlerdeki zenginlikleri gözler
önüne seren; okuyucuya kılavuzluk
yapan kişidir.
Eleştirmen’in amacı; güzellik
meydana getirmek değil meydana
gelmiş güzelliği yargılama okurlara
tanıtmaktır.
7. İYİ BİR ELEŞTİRMENİN ÖZELLİKLERİ
Geçmişin ve çağın sanat
olaylarını iyi bilmeli
Geniş bir bilgi ve kültür
birikimi olmalı
Dünya edebiyatı, sanatı ve
kültürüyle ilgili genel bilgilere
sahip olmalı
Eleştirdiği eseri, konuyu veya
olayı bütün olarak kavramalı
8. ESERİ KONU ALAN ELEŞTİRİ
YAZILARI
SANATÇIYI ELE ALAN
ELEŞTİRİ YAZILARI
ESERİN YAZILDIĞI DÖNEMİ
KONU ALAN ELEŞTİRİ
YAZILARI
OKURA YÖNELİK ELEŞTİRİ
YAZILARI
Eserin konusu, anlatım
biçimi, olay örgüsü
değerlendirilir.
Sanatçının bireysel
özelliklerinden yola çıkılarak
eser değerlendirilir.
Eserin toplumsal olay ve
olgulara bağlantısı, toplumsal
gelişmeye katkısı
değerlendirilir.
Eleştirmen eserin kendisi
üzerindeki etkilerini
değerlendirir.
9. NESNEL ELEŞTİRİ
ÖZNEL ELEŞTİRİ
Eleştiri yazılarında yazarın
nesnel olması, eleştirdiği
konu üzerinde tarafsız
kalabilmesidir.
Eleştiri yazılarında yazarın
öznel olması ise eleştirdiği
konu üzerinde kendi
düşüncelerini de belirterek
taraflı bir tutum
sergilemesidir.
10. ETKİNLİK
• Eleştirmen, bir edebiyat eserinin oluşumunu etkileyen
tarihsel ve toplumsal koşulları bulmaya,bunlar yardımıyla
eseri açıklamaya yönelir. Başka bir deyişle eserin yazıldığı
tarihsel ve toplumsal ortamın koşullarını ölçüt olarak
kullanır.
Yukarıda sözü edilen eleştiri türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çağdaş eleştiri
B) Topluma dönük eleştiri
C) Okura dönük eleştiri
D) Sanatçıya dönük eleştiri
E) Esere dönük eleştiri
11. ELEŞTİRİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
Halk edebiyatında taşlama ,
Divan edebiyatında hicviye
türleri eleştirinin bizdeki ilk
örnekleridir.
Tanzimatla birlikte ise Batılı
anlamda örnekler verilmeye
başlanmıştır.
Özellikle Tanzimatçılar Divan
edebiyatını aralıksız
eleştirmişlerdir.Bu, türün
gelişmesine büyük katkı
sağlamıştır.
12. Türk edebiyatında ilk
eleştiri yazısı Namık
Kemal’in “Lisan-ı
Osmanînin Edebiyatı
Hakkında Bazı Mülahazâtı
Şâmildir” adlı yazısıdır.
İlk eleştiri eseri ise yine
Namık Kemal’e ait olan ve
Ziya Paşa’nın “Harabat” şiir
antolojisini eleştirdiği eseri
“Tahrib-i Harabat”tır.
13. “ Yanıktır o âşıkın kitabı
Nazmından kokar ciğer
kebabı”
Beytini okudukça kendimi
Harâbât'da değil, Bahçekapısı
lokantalarında zannediyorum. Af
buyurursunuz amma şu "ciğer
kebabı" mazmununa ne kokmuş
söz, ne iğrenç tasavvur!
demekten bir türlü kendimi
alamayacağım. Fuzulî Divan'ını
kedi yavruları için mi söylemiş.
14. Tanzimat döneminde; Şinasi, Namık
Kemal,Recaizade M.Ekrem,A.Hamit
Tarhan,S.Sezai,Beşir Fuat, Nabizade
Nazım,Mizancı Murat
Servet-i Fünun döneminde; C.Şehabettin,H.
Ziya, Mehmet Rauf,H.Cahit Yalçın
Cumhuriyet döneminde Yahya Kemal ve
Ahmet Haşim’le başlar.İsmail Habip Sevük Ve
Ahmet Hamdi Tanpınar eleştiriyi edebiyat
tarihi içinde ele alırlar.
15. Çağdaş eleştirmenler; Mehmet Kaplan,
Tahir Alangu,Memet Fuat,Nihat Sami
Banarlı,Cemil Meriç,Kenan Akyüz,Berna
Moran,Attila Özkırımlı
