1. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 142
_______________________________________________________________________________
UNIT 10
ORGANISASI DAN PENGURUSAN
BILIK DARJAH
HASIL PEMBELAJARAN
Di akhir unit ini anda akan dapat:
1. menjelaskan konsep bilik darjah secara umumnya.
2. menerangkan jenis-jenis bilik darjah iaitu bilik darjah tradisi, bilik darjah KBSR.
3. menerangkan pengurusan bilik darjah dari sudut fizikal dan psikologikal.
4. menjelaskan bilik darjah untuk kelas bercantum.
PETA KONSEP TAJUK
Organisasi dan Pengurusan
Bilik Darjah
Konsep Bilik Pengurusan Bilik Bilik Darjah Kelas
Darjah Darjah Bercantum
Jenis-jenis
Bilik Darjah
Suasana Suasana
Fizikal Psikologikal

2. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 143
_______________________________________________________________________________
PENGENALAN
Secara fizikalnya, bilik darjah yang biasa terdapat di sekolah-sekolah di negara ini ialah
pada dimensi sekitar 7 meter lebar dan 9 meter panjang, iaitu pada anggaran keluasan
63 meter persegi. Umumnya bilik darjah di peringkat sekolah rendah perlu mempunyai
perabot asas seperti kerusi dan meja murid, kerusi dan meja guru, sudut bacaan, almari
untuk guru, rak buku, papan tulis, papan kenyataan dan papan buletin. Organisasi
sesebuah bilik darjah yang diperlukan di peringkat sekolah rendah agak berbeza
berbanding dengan di peringkat yang lebih tinggi. Bilik darjah boleh didefinisikan sebagai
tempat di mana sekumpulan murid diajar oleh seseorang guru. Walau bagaimanapun
menurut Abdullah Sani Yahya (2003), bilik darjah didefinisikan sebagai suatu tempat di
mana berlakunya segala pengajaran dan pembelajaran secara formal. Selalunya,
sebahagian besar masa murid-murid di sekolah adalah dimanfaatkan di dalam bilik
darjah iaitu mengikuti sesi pengajaran dan pembelajaran.
ISI KANDUNGAN
Apakah yang anda faham tentang bilik darjah?
Konsep bilik darjah berubah semasa ke semasa. Pada zaman dahulu, tempat di mana
beberapa orang pelajar sedang mengikuti ajaran guru juga dianggap bilik darjah. Masjid,
surau, madrasah, pondok di mana anak-anak Melayu belajar agama dan mengaji Quran
daripada tok guru atau imam iaitu sebelum kedatangan British di Tanah Melayu juga
boleh tergolong dalam konsep bilik darjah. Keadaan fizikal bilik darjah pada zaman
dahulu amat berbeza dengan sekarang dan berubah selaras dengan perubahan
teknologi dan perkembangan pendidikan.
Bilik darjah boleh didefinisikan sebagai ruangan bilik di mana sekumpulan murid diajar
oleh seseorang guru. Walau bagaimanapun menurut Abdullah Sani Yahya (2003), bilik
darjah didefinisikan sebagai suatu tempat di mana berlakunya segala pengajaran dan
pembelajaran secara formal. Selalunya, sebahagian besar masa murid-murid di sekolah
adalah dimanfaatkan di dalam bilik darjah iaitu mengikuti sesi pengajaran dan
pembelajaran.
Beberapa jenis bilik darjah
Terdapat beberapa jenis bilik darjah seperti bilik darjah tradisi, bilik darjah Kurikulum
Baru Sekolah Rendah (KBSR), bilik darjah elektronik dan sebagainya.
Bilik darjah tradisi
Konsep bilik darjah tradisi telah lama diguna pakai dalam konteks pendidikan di
Malaysia. Bilik darjah tradisi, ialah bilik darjah sebagaimana yang terdapat dalam KLSR.
Dalam KBSR pun bilik darjah tradisi masih diguna pakai oleh guru-guru secara meluas
mengikut keadaan dan kehendak pembelajaran murid. Dari segi susunan perabotnya,
bilik darjah tradisi mempunyai kerusi meja murid yang disusun mengikut baris demi

3. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 144
_______________________________________________________________________________
baris. Susunan kerusi meja murid adalah sama ada secara satu persatu atau
berpasangan iaitu dua meja yang digabungkan. Rajah 10.1 dan rajah 10.2 menunjukkan
susunan meja murid dalam bilik darjah tradisi.
Papan Tulis
Meja Guru
Rajah 10.1
Kedudukan Meja Murid Dalam Bilik Darjah Tradisi
(Rujukan: Ikhsan Othman., & Norila Md. Salleh, 2005)
Dari segi saiz kelas, bilik darjah tradisi mempunyai saiz kelas sekitar 35 hingga 40 orang
murid iaitu satu jumlah bilangan murid yang ramai. Untuk KLSR bilangan ini mungkin
sesuai kerana proses pengajaran dan pembelajaran tidak banyak melibatkan murid-
murid melaksanakan aktiviti-aktiviti seperti aktiviti kumpulan, aktiviti kelas dan
sebagainya. Proses pengajaran dan pembelajaran kebanyakkannya adalah berpusatkan
guru. Kerusi dan meja guru terletak di bahagian hadapan kelas dan kebiasaan guru juga
akan berada di hadapan kelas. Justeru kesemua murid akan memandang ke hadapan.
Berikut adalah antara ciri bilik darjah tradisi.
Kerusi dan meja disusun mengikut baris demi baris.
Pelajar yang bertubuh kecil, rendah dan penglihatan atau pendengarannya
kurang baik di tempatkan di barisan hadapan.
Kerusi dan meja pelajar disusun sesuai dengan kaedah pengajaran yang
lebih berpusat kepada guru.
Aktiviti kumpulan yang melibatkan pelajar dalam proses pembelajaran
jarang dipraktikkan.

4. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 145
_______________________________________________________________________________
Pelajar berada dalam keadaan pasif dan menerima apa sahaja yang
disampaikan oleh guru. Mereka jarang bergerak kecuali duduk dan
mendengar gurunya.
Rajah 10.2
Kedudukan Meja Murid Dalam Bilik Darjah Tradisi
Pada pendapat anda, adakah murid merasa selesa untuk belajar dalam
bilik darjah tradisi? Mengapa?

5. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 146
_______________________________________________________________________________
AKTIVITI 10.1
Dalam ruangan di bawah, senaraikan kelemahan bilik darjah tradisi.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
Bilik darjah KBSR
Dari segi fizikal iaitu susunan kerusi mejanya, keadaan dalam bilik darjah KBSR adalah
berlainan dengan yang terdapat dalam bilik darjah tradisi. Dalam bilik darjah KBSR
murid-murid tidak lagi duduk secara baris demi baris, sebaliknya mereka akan duduk
mengikut kumpulan-kumpulan yang terdiri daripada enam hingga lapan orang murid bagi
setiap kumpulan. Oleh yang demikian susunan kerusi meja murid adalah dalam
kelompok-kelompok enam hingga lapan kerusi meja murid bagi setiap kumpulan. Walau
bagaimanapun keadaan ini akan berubah. Kedudukan kerusi meja dan murid bersifat
tidak statik, sebaliknya ia adalah dinamik mengikut pembelajaran murid. Kerusi meja
boleh diubah suai susunannya. Contohnya, jika melakukan aktiviti perbincangan, kerusi
disusun tanpa meja untuk dijadikan separuh bulatan. Selain itu, boleh juga dijadikan bilik
darjah yang seolah-olah panggung kecil dengan kerusi diaturkan di sudut bilik darjah
supaya pelajar boleh dan dapat melihat lakonan atau seumpamanya yang diadakan di
ruang tengah bilik darjah. Terdapat juga banyak ruang-ruang bagi kegunaan yang
pelbagai seperti sudut bacaan, ruang aktiviti pembelajaran, ruang pelbagai guna, ruang
untuk bahan-bahan pembelajaran dan sebagainya. Rajah 10.3 dan Rajah 10.4
menunjukkan susunan meja murid dan perabot dalam bilik darjah KBSR.

6. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 147
_______________________________________________________________________________
Papan Tulis Almari
Meja
Permaidan Guru
ini Guru
Ruang
Bahan Pembelajaran / Bahan
Aktiviti /
P&P Persembahan P&P
dan sebagainya
Tersusun Tersusun
Rapi Rapi
Ruang
Pembelajaran Sudut
Bacaan
Serba Guna
Rajah 10.3
Susunan Meja dan Perabot Dalam Bilik Darjah KBSR
(Rujukan: Ikhsan Othman., & Norila Md. Salleh, 2005)
Kebanyakan aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang berlangsung dalam KBSR
adalah secara kumpulan, selain daripada secara kelas dan juga individu. Agihan
kumpulan adalah tidak rigid sebaliknya lebih bergantung kepada keperluan objektif
pengajaran dan pembelajaran yang ingin dicapai. Susunan yang sedemikian rupa
adalah selaras dengan konsep KBSR iaitu agar murid-murid dapat berperanan secara
dinamik dan aktif dalam pembelajarannya. Berikut adalah antara ciri bilik darjah KBSR.
Kerusi dan meja murid disusun mengikut kumpulan-kumpulan.
Pelajar dibahagikan kepada kumpulan mengikut kebolehan yang sama dan
kadangkala kebolehan yang berbeza. (ada ketika tertentu mengikut
kecenderungan dan minat, mengikut jantina dan lain-lain sebagai kehendak
aktiviti pembelajaran)
Kedudukan pelajar dalam kelas adalah tidak statik.
Penglibatan murid dalam aktiviti pembelajan amat digalakkan.
Ruang pembelajaran disediakan untuk memudahkan pelajar menjalankan
aktiviti pembelajaran.
Pelajar berada dalam keadaan aktif. Mereka diberi peluang untuk bergerak
dan berbincang dengan gurudan rakan sedarjah.

7. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 148
_______________________________________________________________________________
Rajah 10.4
Susunan Meja dan Perabot Dalam Bilik Darjah KBSR
Pada pendapat anda, adakah murid merasa selesa untuk belajar dalam
bilik darjah KBSR? Mengapa?

8. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 149
_______________________________________________________________________________
Rajah 10.5
Good Classroom Arrangement
(Menurut Cruickshank, Jenkins &
Metcalf (2003)
Adakah bilik darjah KSSR sama dengan bilik darjah KBSR?

9. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 150
_______________________________________________________________________________
AKTIVITI 10.2
Dalam ruangan di bawah, senaraikan kelemahan bilik darjah KBSR.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
Bilik darjah elektronik
Bilik darjah elektronik yang pertama di negara ini yang dilengkapi dengan internet telah
dilancarkan pada April 2001 di Sekolah Menengah Bukit Damansara di Kuala Lumpur.
Ini adalah salah satu daripada usaha Kementerian Pendidikan pada masa itu untuk
menyokong inisiatif sekolah bestari. Dalam ucapannya, Ketua Pengarah Pendidikan
Malaysia pada masa itu berkata terdapatnya bilik darjah elektronik adalah sejajar
dengan era digital dan pembaharuan yang diketengahkan yang selaras dengan konsep
globalisasi dan bringing the world to classroom (Utusan Malaysia, 19 April 2001). Bilik
darjah elektronik juga adalah selaras dengan ekspektasi masa hadapan di mana ciri-ciri
pembelajaran murid-murid adalah mungkin seperti berikut:
Bilik darjah mempunyai ciri seperti studio
Setiap murid mempunyai stesyen masing-masing untuk penerokaan dan
penyelidikan.
Guru dan murid dibekali dengan komputer masing-masing.
Komputer notebook digunakan bagi mengganti-kan buku teks.
Guru sebagai pengurus maklumat serta suasana yang kompleks, bukan
seperti pendita lagi.

10. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 151
_______________________________________________________________________________
Guru juga bertindak sebagai fasilitator
Rancangan pembelajaran persendirian murid-murid bukan lagi secara ‘satu
untuk semua’ atau mass-lecture
Bimbingan tidak terhad kepada guru yang mengajar, tetapi oleh sesiapa
yang difikir boleh membantu seperti ibu bapa, rakan sebaya atau golongan
pakar.
Pembelajaran melalui pendekatan seperti tersebut dapat memberi keyakinan setiap
murid akan dapat mengikuti kurikulum individu, tanpa halangan atau sekatan seperti
peperiksaan yang menghalang murid-murid daripada terus maju dengan kadar
kemampuan masing-masing. Pendekatan ini juga akan membolehkan murid-murid maju
pada kadar perkembangan intelek masing-masing. Murid-murid juga akan mengalami
proses sosialisasi bersama-sama rakan sebaya.
Bagaimanakah anda menguruskan bilik darjah?
Sesuatu bilik darjah, mungkin akan selesa, menarik dan menyeronokkan. Mungkin juga
sesuatu bilik darjah tersebut akan membosankan, tidak selesa atau tidak menarik.
Berdasarkan pengalaman anda sebagai murid, anda tentu tahu bagaimana keadaan ini
boleh terjadi serta apa kesannya kepada diri anda. Oleh yang demikian adalah sangat
perlu agar bilik darjah diurus dengan baik dan sempurna supaya ia selesa, menarik dan
menyeronokkan seterusnya kondusif bagi tujuan proses pengajaran dan pembelajaran.
Lazimnya kemudahan dan peralatan yang terdapat di bilik darjah ialah seperti kerusi dan
meja murid, kerusi dan meja guru, papan tulis, almari, rak, bakul, sampah, papan
kenyataan yang dihiasi dengan penyediaan bahan-bahan bacaan, dan bahan bantuan
mengajar serta peralatan sokongan pengajaran dan pembelajaran. Pengurusan bilik
darjah ialah proses merancang, mengelola, memimpin dan mengawal aspek fizikal dan
psikososial di dalam bilik darjah bagi memastikan kelancaran dan keberkesanan
pelaksanaan proses pengajaran dan pembelajaran. Pengurusan bilik darjah boleh dilihat
daripada dua aspek yang utama iaitu pengurusan dari segi fizikal dan pengurusan dari
segi suasana psikologikal.
Pengurusan fizikal
Organisasi bilik darjah sebahagiannya merujuk kepada unsur fizikal serta susunannnya
yang melibatkan kerusi, meja, papan tulis, almari, rak dan sebagainya yang berada
dalam bilik darjah. Suasana fizikal sesuatu bilik darjah adalah merujuk kepada
kedudukan, saiz, pengisian perabut, dekorasi, pengudaraan dan sebagainya. Suasana
fizikal mempunyai hubungkait dengan keperluan asas manusia iaitu selaras dengan teori
keperluan manusia oleh Maslow. Mengikut teori ini, tahap motivasi manusia akan tinggi
jika secara fizikalnya mereka berada dalam keadaan selamat, selesa dan kurang
gangguan. Sebagai contoh, bilangan murid yang ramai dalam sesebuah bilik darjah
akan menyebabkan kesesakan. Ini juga akan menimbulkan suasana kurang selamat,
tidak selesa dan terdapat banyak gangguan. Kesesakan pula bergantung kepada ciri-ciri
fizikal sebagai yang disebutkan iaitu kedudukan, saiz, pengisian perabut, pengudaraan
dan sebagainya. Kejayaan guru menguruskan fizikal bilik darjah, bermakna guru telah
berjaya membentuk disiplin, kerjasama, sayang kepada keindahan alam sekitar,
mematuhi setiap arahan ke arah kehidupan yang berkualiti.

11. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 152
_______________________________________________________________________________
Rajah 10.5
Pengurusan Fizikal Melibatkan Kebersihan Bilik Darjah
Berdasarkan pengalaman anda sebagai murid suatu ketika duhulu,
pernahkah anda melakukan tugas-tugas seperti dalam Rajah 10.5?
Bagaimanakah guru anda mengagihkan tugas-tugas tersebut dalam
kalangan murid-murid dalam kelasnya?
Pengurusan suasana psikologikal
Suasana psikologikal bilik darjah merupakan aspek afektif yang mempengaruhi proses
pengajaran guru dan pembelajaran murid di dalam bilik darjah. Suasana psikologikal
dipengaruhi oleh suasana fizikal. Suasana psikologikal yang dikatakan kondusif adalah
suasana yang sesuai untuk berlakunya proses pembelajaran. Contohnya ialah interaksi
antara guru-murid dan antara murid-murid yang saling mendorong mereka untuk terus
belajar. Selain itu ialah semangat kerjasama antara satu sama lain, tiada langsung
unsur-unsur buli, ejek, menindas rakan dan sebagainya. Sebagai pengurus kelasnya,
seseorang guru perlu dapat mengawal keadaan agar dapat terhindar daripada
tercetusnya masalah disiplin yang membantutkan proses pengajaran dan pembelajaran
daripada berlaku.
Ke arah mewujudkan suasana psikologikal yang baik, antaranya guru perlu
memotivasikan murid-murid di dalam kelasnya. Terdapat dua kategori motivasi iaitu
motivasi intrinsik (intrinsic motivation) dan motivasi ekstrinsik (extrinsic motivation).
Motivasi intrinsik adalah bersifat dalaman yang melibatkan faktor-faktor peribadi seperti
keperluan, minat, sifat ingin tahu dan keseronokan. Motivasi ekstrinsik adalah bersifat

12. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 153
_______________________________________________________________________________
luaran melibatkan faktor-faktor luar yang boleh menyebabkan timbulnya motivasi dalam
diri seseorang. Peranan guru dalam memotivasikan murid-murid di dalam bilik darjah
adalah tuntut ke arah mewujudkan suasana psikologikal yang diharapkan. Bagi
memotivasikan murid-murid di dalam kelasnya kedua-dua kategori motivasi tersebut
boleh diaplikasikan.
AKTIVITI 10.3
Jelaskan apakah kesan daripada aspek fizikal dan aspek psikologikal
bilik darjah kepada pembelajaran murid.
Fizikal:
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
Suasana psikologikal:
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________________
Bagaimanakah bilik darjah untuk kelas bercantum?
Dalam unit sebelum ini telah dijelaskan apakah maksud kelas bercantum. Adakah anda
masih ingat lagi? Bilik darjah kelas bercantum biasa terdapat di sekolah kurang murid
(SKM). Dalam bilik darjah kelas bercantum, kelas-kelas yang telibat biasanya disusun
secara sebelah menyebelah dan terpisah antara satu sama lain walaupun dalam bilik
darjah yang sama dan guru yang sama mengajar. Cuba anda ingat kembali, apakah
mata pelajaran yang sama juga diajarkan?
Secara fizikalnya sekatan dibuat menggunakan pemidang setinggi kira-kira satu meter
sebagai pemisahnya antara kedua-dua kelas yang terlibat. Walau bagaimanapun

13. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 154
_______________________________________________________________________________
penggunaan pemidang yang lebih tinggi adalah tidak dibenarkan kerana akan
menghalang murid daripada melihat guru dan guru melihat murid. Rajah 10.6
menunjukkan susunan meja murid dan perabot dalam bilik darjah kelas bercantum.
Papan Tulis Almari
Meja
Ruang Guru
Pembelajaran Guru
Bahan Bahan
P&P P&P
Tersusun Tersusun
Rapi Rapi
Sudut Bacaan
Kerusi dan Pemidang Kerusi dan
Meja Murid- Meja Murid-
murid Tahun 2 murid Tahun 3
Rajah 10.6
Contoh Kedudukan Murid-murid Tahun 2 dan Tahun 3
Dalam Kelas Bercantum
(Rujukan: Ikhsan Othman & Norila Md. Salleh, 2005)
RUMUSAN
Unit ini telah membincangkan perkara-perkara berkaitan bilik darjah, khususnya bilik
darjah di sekolah rendah. Pengurusan bilik darjah adalah sesuatu yang penting yang
menyumbang kepada keberkesanan proses pengajaran dan pembelajaran. Realitinya
konsep bilik darjah berkembang selaras dengan perkembangan konsep pengajaran dan
pembelajaran. Bagi bilik darjah tradisi organisasinya adalah bersifat asas sahaja dan
pengurusannya juga lebih kepada memenuhi keperluan untuk guru mengajar dengan
kurang mengambil kira keperluan murid-murid sebagai pelajarnya. Manakala dalam bilik

14. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 155
_______________________________________________________________________________
darjah KBSR dan KSSR, tumpuan adalah lebih kepada keperluan untuk murid-murid
belajar. Murid-murid pula tidak dianggap serupa sebaliknya perlu mengambil kira
kepelbagaian serta perbezaan individu. Justeru pemulihan dan pengayaan perlu
dilakukan. Perkembangan pesat bidang TMK pula lebih kepada penggunaan multimedia
untuk sama-sama memperoleh manfaat daripadanya. Justeru bilik darjah dilengkapi
dengan kemudahan TMK. Lebih-lebih lagi dalam KSSR TMK adalah salah satu daripada
EMK yang perlu diintegrasikan dalam pengajaran dan pembelajaran. Walau
bagaimanapun tidak dinafikan masih terdapat konsep kelas bercantum di mana sebuah
bilik darjah terdiri
KATA KUNCI
Bilik darjah - ialah ruangan bilik di mana sekumpulan murid diajar oleh
seseorang guru.
Motivasi ekstrinsik - motivasi bersifat luaran melibatkan faktor-faktor luar
yang boleh menyebabkan timbulnya motivasi dalam diri
seseorang.
Motivasi intrinsik - motivasi bersifat dalaman yang melibatkan faktor-faktor
peribadi seperti keperluan, minat, sifat ingin tahu dan
keseronokan.
Pengurusan bilik darjah - suatu proses merancang, mengelola, memimpin dan
dan mengawal aspek fizikal dan psikososial di dalam
bilik darjah bagi memastikan kelancaran dan
keberkesanan pelaksanaan proses pengajaran dan
pembelajaran.
Suasana psikologikal - merupakan aspek afektif yang mempengaruhi proses
bilik darjah pengajaran guru dan pembelajaran murid di dalam bilik
darjah.
PENILAIAN KENDIRI
Jawab semua soalan berikut.
1. Pembelajaran yang berkesan bergantung kepada suasana psikologikal sesebuah
bilik darjah. Sehubungan itu, suasana psikologikal perlu diurus dengan baik.
Suasana psikologikal ialah merujuk kepada ________________
A. kedudukan, saiz, pengisian perabot, dekorasi dan pengudaraan.
B. saiz fizikal murid-murid yang terdapat dalam sesuatu bilik darjah.
C. interaksi antara guru-murid dan murid-murid yang saling mendorong.
D. peranan dan tanggung jawab seseorang murid dalam organisasi bilik
darjah.

15. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 156
_______________________________________________________________________________
2. Manakah antara berikut ciri bilik darjah tradisi di sekolah rendah?
A. Murid yang tinggi atau bersaiz besar berada belakang.
B. Interaksi antara murid dengan murid lain adalah digalakkan.
C. Kerusi dan meja disusun ikut kesesuaian pembelajaran murid.
D. Guru dapat memberi fokus kepada semua murid dalam bilik darjah.
3.
Papan Tulis
Meja Guru
Rajah di atas menunjukkan susunan kerusi meja murid mengikut konsep bilik
darjah tradisi. Kawasan yang berlorek menunjukkan bahawa _____________
A. murid yang di belakang kurang perlu diberi perhatian.
B. murid yang di hadapan banyak berkomunikasi dengan guru.
C. semakin kebelakang, pandangan guru kepada murid semakin berfokus.
D. semakin ke belakang murid semakin kurang mendapat perhatian
daripada guru.

16. KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah 157
_______________________________________________________________________________
4. Manakah antara pernyataan berikut berkaitan kriteria bilik darjah Kurikulum Baru
Sekolah Rendah?
I. Susunan kerusi meja adalah tetap.
II. Kerusi meja disusun mengikut kumpulan.
III. Ambil kira perbezaan pencapaian dan latar belakang murid.
IV. Terdapat ruangan untuk aktiviti pengajaran dan pembelajaran.
A. I dan IV sahaja
B. II dan III sahaja
C. II, III dan IV sahaja
D. I, II, III dan IV
5. Manakah antara berikut ialah aturan kedudukan murid-murid dalam kelas
bercantum?
A. Murid-murid disusun berselang seli antara satu kelas dengan kelas yang
lain.
B. Separuh bahagian bilik darjah untuk satu kelas dan separuh bahagian lagi
untuk kelas lain.
C. Bahagian depan bilik darjah untuk satu kelas dan bahagian belakang
untuk kelas lain.
D. Murid-murid bebas berada di mana-mana di dalam bilik darjah untuk
kedua-dua kelas yang dicantumkan.
CADANGAN JAWAPAN: 1. C; 2. A; 3. B; 4. D; 5. D
RUJUKAN
Abdullah Sani Yahaya (2003). Mengurus sekolah. Bentong: PTS Publication &
Distributors Sdn Bhd.
Cruickshank, D.R., Jenkins, D.B. & Metcalf, K.K. (2003). The act of teaching (3rd ed.).
Boston: McGraw Hill.
Ikhsan Othman., & Norila Md. Salleh. (2005). Kurikulum dan pengajaran sekolah rendah:
Aspek-aspek yang berkaitan. Tanjong Malim: Quantum Books.
Kementerian Pendidikan Malaysia (1987). Kurikulum Baru Sekolah Rendah: Buku
Panduan Khas. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka.
Siri Panduan Guru Kurikulum Baru Sekolah Rendah KBSR (1992). Pengurusan bilik
darjah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.