Lezing van Khadija Aznag in het kader van "De geest van de wet: Gezondheid en welzijn vanuit islamitisch perspectief" (15/04/12, De Centrale, Gent)

1. Vzw Caleidoscopia
GEZONDHEID EN WELZIJN VANUIT
ISLAMITISCH PERSPECTIEF

2. Islamitisch perspectief?
1. Wat is “welzijn” binnen de islam?
2. Wat is “welzijn” voor een moslim?
 Islamitisch identiteit en welbevinden van een
moslim in Vlaanderen?
 Hulpvragen van moslims?
 Vraag om rekening te houden met islamitisch
identiteit binnen reguliere voorzieningen?

3. WEL‚ZIJN‛ wie zijn we ?
geest ziel lichaam

4. Geest (ruh) is het onstoffelijke onsterfelijke reine ‘adem’ dat
ingeblazen wordt in het lichaam en zo ontstond ‘er tussen geest
en lichaam de ziel(nafs/levensadem)
Geest wordt vaak gezien als ‚het on(der)bewust zijn‛
geest
ziel lichaam

5. Ziel (nafs/psyche) is het onstoffelijke, onsterfelijke
morele en intellectueel essentieel deel van de mens
Lichaam is de tijdelijke uitwendige tastbare
omhulsel dat in functie staat van de ziel
DE Mens/Individu:
lichaam
ziel

6. Identiteit(en) van individu
genen
baby
peuter
kleuter
kind
tiener
volwassene
Rokken van de ajuin;
Jouw identificatie met
de tijd
(identiteitsontplooiing)
en invloed van buiten
(cultuur)

7. Geest vormt en temt de ziel
Ziel vormt en temt het lichaam
Lichaam is functionele vertaler van geest
en ziel
“Al ‘aql” (het verstand ) maakt onderdeel van ons
ziel en wordt uitgevoerd door ons lichaam
“Al Aql” heeft een superieure gradatie gezien
*het ‘de basis’ moet zijn van elke verplichting
*het constant gestimuleerd moet worden om te
zoeken naar ‘de juiste overtuiging’ en om tot ‘het
goddelijke oordeling te komen (al igtihad)”
“Al Aql” is de ordening/logica van handelen van de
individu tav zijn Schepper, zijn lichaam en zijn
medemensen.

8. ziel temt lichaam
lichaam
ziel

9. Gelovige (mede)mens
ziel lichaam
 Mekkaanse openbaringen  Medinenzische openbaringen
 Geloof /overgave aan God  Organisatie (van Umma)
 Leidraad om een goede  Liedraad om een goede
gelovige te worden (mede)mens te worden

10. IMAAN Geloofsleer
IHSAAN Uitmuntend geloven
IBADAT 5 disciplines/zuilen:
1. Credo overtuiging “asshahada”
2. Ontrekken lichaam van wereldse /materiële “assalaat”
3. Lusten/driften onder controle houden “assawm”
4. Aalmoes (af)geven/ “azzakat al fitr
5. Pelgrimstocht in Samenhorigheid en in
Gelijkwaardigheid “al hagg”

11. 1. Ziel
2. Lichaam
Welk hulpvraag heeft de
moslim vandaag in
Vlaanderen?
Rond psychologisch welzijn/gezondheid
Rond fysisch welzijn /gezondheid

12. Persoonlijke werkervaring:
 aantal scheidingen
 aantal abortussen
 aantal dossiers BJZ
 aantal in vluchthuizen en crisiscentra
 aantal in gevangenissen
 aantal CentraGGZ (drugs, zelfdoding, stress,
depressie,…)
 aantal leerlingen met leerachterstand, spijbelaars en uit
school gezet
 aantal werklozen
’Opmerking! ‘Aantal’ op basis van nationaliteit en keuze van ideologie:‘islamitisch’

13. Alles hangt samen …
 Sociaal-economische factoren
 Migratie
 Scholing
 Erkenning & respect van ‘de samenleving’
 Macht en dominantie
 Traditie(s)
 Onwetendheid
 …

14. Uitdagingen?
 Moslim pleegezinnen
 Projecten/acties/campagnes vanuit moskee
en islamitische gemeenschap tegen
‘schooldropout’ en nadruk op belang van
onderwijs en cultuur
 Projecten van ‘moslim oudergroepen’ rond
thema opvoedingsondersteuning
 Dringend nood aan deskundige (moslim)
therapeuten , hulpverleners,
artsen,leerkrachten … met een open houding

15. Fysische gezondheid
 Voeding en medische dieet gerelateerde
problemen (traditie)
 Gevolgen van het vasten voor zieken en ouderen
 Preventie bemoeilijkt door taboes : bijvoorbeeld
prostaatkanker - en
baarmoederhalskankerpreventie
 Palliatieve zorg en euthanasie… onduidelijkheid
 Afstaan organen
 …

16. Uitdaging en/of evaluatie ?
 Islamitische rusthuizen
 Islamitische begraafplaatsen
 Islamitische moederhuizen
 Islamitische ziekenhuizen
 Islamitische scholen
 Islamitische welzijnswerk
 Islamitische CGGZ
 Islamitische kinderopvang
 Islamitische culturele centra
 …
Kan dit bijdragen tot het welbevinden van een moslim?

17. Ja, onder voorwaarde dat:
 Kwaliteit
 Haalbaarheid
 Gedragenheid
 Gelijkwaardigheid

18. Reguliere voorzieningen
vandaag
 Allergie voor alles wat levensbeschouwelijke
zingeving kan zijn bij cliënt/patiënt
 Onvoldoende, selectief of geen ‘open
houding’ bij hulpverleners
 Introductie van “uitsluitingsmechanisme”
onder de mom van emancipatie/integratie
Omwille van bedreiging – onzekerheid - angst?

19. Veranderingsmanagment binnen
onderwijs en de hulp-en
zorgverlening is een must
gezien het feit dat:
 Bevolkingspopulatie (diversiteit) is in het
algemeen sterk veranderd en vraagt vandaag
een andere aanpak
 Allochtone moslim gemeenschap behoort
(nog) tot de meest kwetsbare kansarme
groep binnen de bevolking

20. ‘Verandering aanvaarden’
afdwingbaar… ?
 Gezien ‘de noodzaak’ : instroom, populatie,
vergrijzing, … en groei Europese islamitische
gemeenschap
 Westerse individualistische samenleving; elk
individu heeft recht om met zijn aspecten van
identiteiten naar buiten te komen … dus ook
zijn religieuze identiteit
 Bestaande hulpmethode ‘kunnen in vraag
stellen’ gezien het niet (goed) werkt naar
moslims met een migratieverleden

21. Voorbeeld:
 Bevrijding van macho dominante cultuur als
moslim
 Aanwezigheid van ‘vader’ bij de opvoeding
 “Held” vinden /zich (mogen) toekennen
 Erkenning van de islamitische identiteit naast
andere identiteiten

22. Macho dominante cultuur:
EER staat centraal
AFWEZIGE VADER
Moeder
verantwoordelijk
Zoon
soldaat
Dochter drager Dochter drager

23. VADERFIGUUR/ positie Redouane Ben Driss
Westerse model Mediterrane model
Oedipuscomplex Abraham verhaal/mythe
vader moeder moeder
vader
zoon

24. genen
baby
peuter
kleuter
kind
tiener
volwassene
HELD

25. Participatie !
SPRINGPLANKEN

26. MOSLIMS GELUK(T)

27. IK ben als moslim geluk(t)kig als ik:
 bewust zelf kan beslissen (‘aql) welke keuzes
ik wil maken (om lichaam en ziel ‘tot rust’ te
brengen) op basis van de islamitische
waarden en normen die voor mij een leidraad
zijn in het leven (disciplines)
 gezond leef
 loyaliteit vind bij een groep die me
(onvoorwaardelijk) geborgenheid, liefde en
bescherming kan geven
 bevrijd ben van onrecht

28. Mijn wens :
Dat moslims via hun geloof de sterkte en
moed zoeken en vinden om ‘de juiste keuzes’
te maken om gelukkig te kunnen leven; door
zichzelf te mogen zijn , omringd door mensen
die hen minstens erkennen en respecteren als
moslim.
Assalaamu ‘alaykum wa Rahmatu Allahi wa
Barakatuhu!