Η κυρία Αλφαβήτα και τα παιδιά της. Της Σάσας Καραγιαννίδου - Πέννα
Μ.Λυκάρτση, ΓΕΛ Ασσήρου, Νεοελληνική Γλώσσα Α΄Λυκείου (αφήγηση)
1. Λυκάρτση Μαρία, ΓΕΛ Ασσήρου, Τάξη: Α΄ Λυκείου, Μάθημα: Νεοελληνική
Γλώσσα (αφήγηση)
ΣΕΝΑΡΙΟ Ι
Ταυτότητα σεναρίου
Τίτλος : Δημιουργία ηλεκτρονικού πολυτροπικού κειμένου με θέμα :
« Είσαι αυτόπτης μάρτυρας ενός τροχαίου. Αφηγήσου το »
Διδάσκουσα : Μαρία Λυκάρτση
Τάξη : Α’ λυκείου
Μάθημα : Νεοελληνική γλώσσα
Διδακτική ενότητα : Η αφήγηση (σσ. 210-242)
Χρονική διάρκεια : 4 ώρες (δύο δίωρα)
Μέσα και προϋποθέσεις υλοποίησης : χρήση του σχολικού εργαστηρίου με
σύνδεση στο διαδίκτυο, εξοικείωση με το διαδίκτυο καθώς και με
προγράμματα επεξεργασίας κειμένου και λογισμικά παρουσίασης.
Σύντομη περιγραφή
Οι μαθητές σε ομάδες καλούνται να εντοπίσουν αφηγηματικά κείμενα που
αφορούν σε τροχαία ατυχήματα από τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Στη
συνέχεια επεξεργάζονται αρχικά μόνοι τους κι έπειτα με τη βοήθεια της
Πύλης τα φύλλα εργασίας. Τέλος, αφού ασκηθούν στην αφήγηση του ίδιου
ατυχήματος από διαφορετικές οπτικές γωνίες καλούνται να δημιουργήσουν
ένα ηλεκτρονικό πολυτροπικό κείμενο, που θα εκπροσωπήσει την τάξη σε μια
ημερίδα για την κυκλοφοριακή αγωγή.
2. Λυκάρτση Μαρία, ΓΕΛ Ασσήρου, Τάξη: Α΄ Λυκείου, Μάθημα: Νεοελληνική
Γλώσσα (αφήγηση)
Στόχοι
Α. Γνωστικοί
1. να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές ότι είναι συνεχώς τόσο
«αφηγητές» γεγονότων όσο και «δέκτες» αφηγήσεων.
2. να καλλιεργήσουν την αφηγηματική τους ικανότητα προσαρμόζοντας
το λόγο τους στο εκάστοτε αφηγηματικό είδος
3. να είναι σε θέση να εντοπίζουν οπτικές γωνίες και λανθάνοντα
σχόλια στις αφηγήσεις που στέλνουν / δέχονται
4. να αντιληφθούν τη διαφορά μεταξύ περιγραφής και αφήγησης
5. να κατανοήσουν τη διαφορά μεταξύ λογοτεχνικής / καθημερινής
αφήγησης
Β. Τεχνογραμματικοί
1. να ασκηθούν στην αναζήτηση κειμένων και εικόνων στο διαδίκτυο,
καθώς και στην κριτική αξιοποίηση αυτών
2. να αξιοποιήσουν κείμενο, εικόνα και ήχο για τη δημιουργία ενός
ηλεκτρονικού πολυτροπικού κειμένου και με χρήση λογισμικού
παρουσίασης να το παρουσιάσουν
3. να ασκηθούν στην επεξεργασία κειμένου καταγράφοντας τα βήματα
δημιουργίας της ιστορίας τους
Γ. Παιδαγωγικοί
1. να ασκηθούν οι μαθητές στη συνεργατική μάθηση
2. να εντοπίσουν και να αξιοποιήσουν τις «ικανότητες» του καθενός
μέσα στην ομάδα
Διδακτική προσέγγιση
Γίνεται χρήση του νέου γραμματισμού με την αξιοποίηση του διαδικτύου
(ηλεκτρονικός τύπος, βίντεο, εικόνες) και την πλοήγηση σε εκπαιδευτικό
ιστότοπο (Π.Ν.Γ), αλλά και χρήση του σχολικού εγχειριδίου κατά τη διάρκεια
εξέλιξης του σεναρίου και κυρίως μετά την ολοκλήρωσή του
υπογραμμίζοντας-έχοντάς τον πρώτα υλοποιήσει- τον ορισμό της αφήγησης,
τις έννοιες της αφηγηματικής πράξης, των αφηγηματικών ειδών κ.α
Διδακτικό υλικό
Διδακτικό εγχειρίδιο, διαδίκτυο, φύλλα εργασίας, εικόνες, ήχοι, βίντεο,
μουσική.
3. Λυκάρτση Μαρία, ΓΕΛ Ασσήρου, Τάξη: Α΄ Λυκείου, Μάθημα: Νεοελληνική
Γλώσσα (αφήγηση)
Περιγραφή σεναρίου
Α. Πριν την εφαρμογή του σεναρίου ο διδάσκων έχει δημιουργήσει ένα φάκελο
σε κάθε τερματικό που θα χρησιμοποιήσουν οι μαθητές με ένα αρχείο ήχων
(π.χ φρενάρισμα, μαρσάρισμα, κόρνα…), εικόνων (π.χ ασθενοφόρο,
περιπολικό), βίντεο με τροχαίο, το τραγούδι του Μ. Ρασούλη «Βασίλισσα της
λύπης», καθώς και ένα αρχείο κειμένου στο οποίο περιέχονται οι λέξεις :
ατύχημα, σύγκρουση, κώδικας, φρενάρω, ριψοκίνδυνο.
Β. 1η ώρα : Σύνδεση από το διδάσκοντα με την προηγούμενη ενότητα
(Περιγραφή) και αναζήτηση διαφορών μεταξύ περιγραφής και αφήγησης.
Συζήτηση γύρω από τις συνεχείς «καθημερινές» αφηγήσεις μας (εξέλιξη του
ματς, υπόθεση της ταινίας, τι έγινε στο πάρτι του Σαββάτου κτλ). Ορισμός
της αφήγησης. Στη συνέχεια οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες εντοπίζουν
από ιστοσελίδες εφημερίδων (χρησιμοποιώντας ενδεχομένως και μηχανές
αναζήτησης) αφηγηματικά κείμενα που αφορούν σε τροχαία ατυχήματα.
Ανάγνωση ενός άρθρου από κάθε ομάδα. Επισημαίνουμε στοιχεία ύφους στα
άρθρα, λέξεις κλειδιά, γ’ πρόσωπο, αντικειμενικότητα. Εντοπίζουμε ότι η
αφήγηση έχει να κάνει με την εξέλιξη των γεγονότων και εστιάζει σε αιτίες
και αποτελέσματα.
2η ώρα : Ζητείται από τους μαθητές να επισκεφθούν την Πύλη για την
ελληνική γλώσσα και να καταγράψουν τη σημασία και την ετυμολογία των
λέξεων : ατύχημα, σύγκρουση, κώδικας, φρενάρω, ριψοκίνδυνο. Στη συνέχεια,
αφού ανοίξουν το βίντεο «σύγκρουση» ζητείται από κάθε ομάδα παιδιών να
αφηγηθεί γραπτά στο ιστολόγιό του το ίδιο γεγονός σαν να είναι α) το θύμα,
β) ο υπαίτιος, γ) ένας αυτόπτης μάρτυρας. Παρουσίαση κειμένων και
εντοπισμός της οπτικής γωνίας στην αφήγηση.
3η και 4η ώρα : Δίνεται ως ζητούμενο η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού
πολυτροπικού κειμένου από τους μαθητές με αφήγηση ενός τροχαίου
ατυχήματος. Η ιστορία μπορεί να είναι πλασματική και θα χρησιμοποιηθεί ως
συμμετοχή της τάξης σε μια ημερίδα στο σχολείο για την κυκλοφοριακή
αγωγή. Οι μαθητές σε ομάδες μπορούν να χρησιμοποιήσουν κατά βούληση τα
δοθέντα αρχεία εικόνων / ήχων, αλλά και να πλοηγηθούν στο διαδίκτυο με τη
συνεχή παρουσία και καθοδήγηση του καθηγητή προκειμένου να κατεβάσουν
τραγούδια, εικόνες, βίντεο ή κείμενα που θα επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν.
Κάθε ομάδα λειτουργεί ανεξάρτητα, οπότε άλλοι θα δώσουν πιθανώς έμφαση
στο λόγο, άλλοι στον ήχο και άλλοι στην εικόνα. Η χρονική διάρκεια της
παρουσίασης θα είναι για όλους η ίδια, πέντε λεπτά. Θα πρέπει να
προβλεφτεί χρόνος για την οργάνωση του υλικού σε παρουσίαση.
4. Λυκάρτση Μαρία, ΓΕΛ Ασσήρου, Τάξη: Α΄ Λυκείου, Μάθημα: Νεοελληνική
Γλώσσα (αφήγηση)
Άλλες εκδοχές
Το σενάριο θα μπορούσε να πάρει διαφορετική τροπή, αν θέταμε σαν
στόχο τον εντοπισμό των διαφορών λογοτεχνικής / καθημερινής αφήγησης.
Σε μια τέτοια περίπτωση στο πρώτο δίωρο άλλες ομάδες θα δούλευαν πάνω
σε δημοσιογραφικά κι άλλες πάνω σε «λογοτεχνικά» ατυχήματα (εμπλοκή με
κείμενα λογοτεχνίας). Όσον αφορά το δεύτερο δίωρο το πολυτροπικό κείμενο
της μίας ομάδας θα ήταν εστιασμένο στο τι αφηγούμαστε, ενώ της άλλης στο
πως αφηγούμαστε, θα μπορούσαν δηλαδή οι μαθητές να εξασκηθούν στους
αφηγηματικούς τρόπους και χρόνους, καθώς και στη διάσταση μεταξύ
αφηγητή / συγγραφέα, αφήγησης / ιστορίας….
Κριτική
Η κατανομή του χρόνου στο παραπάνω σενάριο προϋποθέτει μια καλή
σχέση των μαθητών με τις νέες τεχνολογίες, τον επαρκή χειρισμό
επεξεργασίας κειμένου και λογισμικού παρουσίασης καθώς και τη διάθεση του
εργαστηρίου πληροφορικής για τέσσερις ώρες…