SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  24
Marcel de LangenMarcel de Langen
Verpleegkundig specialist i.o.Verpleegkundig specialist i.o.
IrisZorgIrisZorg
OnderzoeksvoorstelOnderzoeksvoorstel
Tevredenheid met
informatieverstrekking ten aanzien
van gebruik van psychofarmaca onder
patiënten binnen de verslavingszorg
informatieverstrekkinginformatieverstrekking
• De hulpverlener heeft de taak om de patiënt te
helpen bij het nemen van besluiten op basis van
adequate informatie over mogelijke voor en
nadelen van de behandeling
• Informatieverstrekking is een actief proces welke
ook als doel heeft om de overtuigingen/
verwachtingen aan de patiënt te ontlokken en te
beoordelen of er sprake is van (misplaatste)
vooroordelen.
Horne & Weinman (2006)
Informatieverstrekking (2)Informatieverstrekking (2)
 Op de behoeften van de patiënt afgestemdeOp de behoeften van de patiënt afgestemde
informatie over geneesmiddel(en) en hetinformatie over geneesmiddel(en) en het
gebruik daarvan “versterkt” de patiënt engebruik daarvan “versterkt” de patiënt en
vergroot zijn vertrouwen in de therapie.vergroot zijn vertrouwen in de therapie.
 Er lijkt behoefte aan gerichte informatie omEr lijkt behoefte aan gerichte informatie om
therapietrouw en de kwaliteit van leven vantherapietrouw en de kwaliteit van leven van
psychiatrisch patiënten te vergrotenpsychiatrisch patiënten te vergroten
(Zwaenenpoel et al., 2005)(Zwaenenpoel et al., 2005)
TherapietrouwTherapietrouw
De mate waarin de overeengekomenDe mate waarin de overeengekomen
behandelafspraken tussen de patiënt enbehandelafspraken tussen de patiënt en
zorgverlener ook daadwerkelijk door dezorgverlener ook daadwerkelijk door de
patiënt worden nageleefdpatiënt worden nageleefd
(Onzenoort, 2012)(Onzenoort, 2012)
TherapieTherapieonontrouwtrouw
 TherapieTherapieONONtrouw ondertrouw onder
gebruikers vangebruikers van
antipsychotica is 55%antipsychotica is 55% (de(de
Haan & Bremer, 1999; Capman & Horne,Haan & Bremer, 1999; Capman & Horne,
2013)2013)
 Therapietrouw binnenTherapietrouw binnen
verslavingsbehandelingverslavingsbehandeling
populatie vormt eenpopulatie vormt een
bijzondere uitdaging.bijzondere uitdaging.
(Barkhof et al., 2012)(Barkhof et al., 2012)
TherapieontrouwTherapieontrouw
Niet-intentionele
Therapieontrouw
Gebrek aan kennis
&
vaardigheden
Praktische invloeden
Intentionele
Therapieontrouw
Motivatie
attitude/ voorkeur
Subjectieve invloeden
Informatie vs. therapietrouwInformatie vs. therapietrouw
InformatieverstrekkingInformatieverstrekking
ten aanzien vanten aanzien van
InformatieverstrekkingInformatieverstrekking
ten aanzien vanten aanzien van
InformatieverstrekkingInformatieverstrekking
ten aanzien vanten aanzien van
InformatieverstrekkingInformatieverstrekking
ten aanzien vanten aanzien van
 logische verklaring voor de noodzaak vanlogische verklaring voor de noodzaak van
het geneesmiddel in relatie tot:het geneesmiddel in relatie tot:
– de klachtenpresentatiede klachtenpresentatie
– Verwachtingen korte vs. lange termijn effectenVerwachtingen korte vs. lange termijn effecten
 Aandacht voor bezorgdheid t.a.v. mogelijkeAandacht voor bezorgdheid t.a.v. mogelijke
bijwerkingenbijwerkingen
 Aandacht voor praktische hindernissenAandacht voor praktische hindernissen
Resultaten uit het verleden….
bieden wel garanties voor de
toekomst (Novick et al., 2010)
ProbleemstellingProbleemstelling
 Onduidelijk hoe patiënten binnen deOnduidelijk hoe patiënten binnen de
verslavingspsychiatrie deverslavingspsychiatrie de
informatieverstrekking en voorlichting teninformatieverstrekking en voorlichting ten
aanzien van voorgeschrevenaanzien van voorgeschreven
geneesmiddelen ervaren…geneesmiddelen ervaren…
 en of de informatie en voorlichtingen of de informatie en voorlichting
voldoende aansluit op hun persoonlijkevoldoende aansluit op hun persoonlijke
behoefte en mogelijkheden.behoefte en mogelijkheden.
Doel van het onderzoekDoel van het onderzoek
 Onderzoek naar tevredenheid metOnderzoek naar tevredenheid met
geneesmiddelinformatie- en voorlichtinggeneesmiddelinformatie- en voorlichting
onder patiënten binnen de ambulanteonder patiënten binnen de ambulante
verslavingspsychiatrie.verslavingspsychiatrie.
 Onderzoek effect van follow-up gesprek naOnderzoek effect van follow-up gesprek na
de start met een nieuw geneesmiddel opde start met een nieuw geneesmiddel op
mate van tevredenheid.mate van tevredenheid.
VraagstellingVraagstelling
 Hoe tevreden zijn patiënten, in de huidige situatie,Hoe tevreden zijn patiënten, in de huidige situatie,
met informatieverstrekking/ voorlichting over aanmet informatieverstrekking/ voorlichting over aan
hen voorgeschreven antipsychotica,hen voorgeschreven antipsychotica,
antidepressiva en/of antiabusiva?antidepressiva en/of antiabusiva?
 Hebben follow-up gesprekken na starten van eenHebben follow-up gesprekken na starten van een
nieuw antipsychoticum, antidepressivum en/ofnieuw antipsychoticum, antidepressivum en/of
antiabusivum bij patiënten binnen de ambulanteantiabusivum bij patiënten binnen de ambulante
verslavingszorg invloed op de tevredenheid oververslavingszorg invloed op de tevredenheid over
de informatieverstrekking ten aanzien van hetde informatieverstrekking ten aanzien van het
voorgeschreven geneesmiddel?voorgeschreven geneesmiddel?
OnderzoeksopzetOnderzoeksopzet
 KwantitatiefKwantitatief
 Quasi-experimenteelQuasi-experimenteel
 ‘‘One group’ pre-post test designOne group’ pre-post test design
 Periode mei t/m juli 2015Periode mei t/m juli 2015
OnderzoeksontwerpOnderzoeksontwerp
Voorschrift Geneesmiddel
(antidepressivum/ antipsychoticum)
+
Gebruikelijke informatie
Invullen van
SIMS (NL) door
patiënt
Invullen van
SIMS (NL) door
patiënt
4 weken na
voorschrijven
Uitnodiging tot
deelname aan het
onderzoek
Follow-up gesprek
1 tot 1½ week na
voorschrijven
Fase 1
O1
Fase 3
O2
Fase 2
X1
Fase 0
X0
Patiënten populatiePatiënten populatie
InclusiecriteriaInclusiecriteria
 Leeftijd ≥18 jaarLeeftijd ≥18 jaar
 Stoornis in gebruik vanStoornis in gebruik van
middelenmiddelen (Alcohol,(Alcohol,
geneesmiddelen, (hard)drugsgeneesmiddelen, (hard)drugs
 Beheersing van deBeheersing van de
Nederlandse taal (woordNederlandse taal (woord
en schrift)en schrift)
 Start met tenminste 1Start met tenminste 1
(nieuw) antipsychoticum/(nieuw) antipsychoticum/
antidepressivum dagelijksantidepressivum dagelijks
in te nemen voor de duurin te nemen voor de duur
van tenminste 1 maandvan tenminste 1 maand
 Bereidheid tot deelnameBereidheid tot deelname
ExclusiecriteriaExclusiecriteria
 Geen vaste woon/Geen vaste woon/
verblijfplaatsverblijfplaats
 Belemmering inBelemmering in
communicatiecommunicatie
InterventieInterventie
 Semigestructureerd, telefonisch interviewSemigestructureerd, telefonisch interview
welke wordt afgenomen door eenwelke wordt afgenomen door een
verpleegkundig specialistverpleegkundig specialist
MeetinstrumentMeetinstrument
 Nederlandse versie van de ‘Nederlandse versie van de ‘Satisfaction ofSatisfaction of
information about medicines scaleinformation about medicines scale’’ (SIMS-nl)(SIMS-nl)
– gevalideerd meetinstrument (Horne, Hankins, &gevalideerd meetinstrument (Horne, Hankins, &
Jenkins, 2014)Jenkins, 2014)
– Nederlandse versie door vertaling enNederlandse versie door vertaling en
terugvertalingterugvertaling
– 17 vragen17 vragen
– 5 antwoordcategorieën5 antwoordcategorieën
 patiëntkenmerkenpatiëntkenmerken
DataverzamelingDataverzameling
 Elektronische patiënten dossierElektronische patiënten dossier
 SIMS-nlSIMS-nl
 Follow-up gesprek (interventie)Follow-up gesprek (interventie)
AnalyseAnalyse
 IBM SPSS statistics 22IBM SPSS statistics 22
 Descriptief (onafhankelijke variabelen)Descriptief (onafhankelijke variabelen)
 Toetsend (afhankelijke variabelen) T-testToetsend (afhankelijke variabelen) T-test
Ethische aspectenEthische aspecten
 Informeren patiënten + toestemmingsverklaringInformeren patiënten + toestemmingsverklaring
 Privacy en bescherming persoonsgegevensPrivacy en bescherming persoonsgegevens
 Belasting van het onderzoek voor de patiëntBelasting van het onderzoek voor de patiënt
2015 presentatie onderzoeksvoorstel

Contenu connexe

Similaire à 2015 presentatie onderzoeksvoorstel

De patiënt kiest
De patiënt kiestDe patiënt kiest
De patiënt kiest
LAZ CBO
 
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIGWetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Annelies Rehorst
 
De ondersteuning van de huisarts bij zorg voor psychische problemen
De ondersteuning van de huisarts bij zorg voor psychische problemenDe ondersteuning van de huisarts bij zorg voor psychische problemen
De ondersteuning van de huisarts bij zorg voor psychische problemen
tomjutten
 
Eindwerk otc nsaid
Eindwerk otc nsaidEindwerk otc nsaid
Eindwerk otc nsaid
elienmertens
 
Geneesmiddelengebruik Arjan Van Nistelrooij
Geneesmiddelengebruik   Arjan Van NistelrooijGeneesmiddelengebruik   Arjan Van Nistelrooij
Geneesmiddelengebruik Arjan Van Nistelrooij
MijnZorgnet
 
Masterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic CommunicationMasterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic Communication
Katelijne Bijnens
 
Scriptie Mens in Evenwicht
Scriptie Mens in EvenwichtScriptie Mens in Evenwicht
Scriptie Mens in Evenwicht
Elise Bakker
 

Similaire à 2015 presentatie onderzoeksvoorstel (20)

Machine learning voor persoonlijkere en preciezere zorg
Machine learning voor persoonlijkere en preciezere zorgMachine learning voor persoonlijkere en preciezere zorg
Machine learning voor persoonlijkere en preciezere zorg
 
Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...
Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...
Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...
 
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
 
Michael Van Buggenhout - Kunnen beelden en woorden de beleving van cliënten ...
Michael Van Buggenhout - Kunnen beelden en woorden de beleving van cliënten ...Michael Van Buggenhout - Kunnen beelden en woorden de beleving van cliënten ...
Michael Van Buggenhout - Kunnen beelden en woorden de beleving van cliënten ...
 
Informatiethema's: Middelengebruik - Productinformatie
Informatiethema's: Middelengebruik - ProductinformatieInformatiethema's: Middelengebruik - Productinformatie
Informatiethema's: Middelengebruik - Productinformatie
 
De patiënt kiest
De patiënt kiestDe patiënt kiest
De patiënt kiest
 
Digitale communicatie als medicijn
Digitale communicatie als medicijnDigitale communicatie als medicijn
Digitale communicatie als medicijn
 
Beter in zorg, best practice .
Beter in zorg, best practice .Beter in zorg, best practice .
Beter in zorg, best practice .
 
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIGWetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
 
De ondersteuning van de huisarts bij zorg voor psychische problemen
De ondersteuning van de huisarts bij zorg voor psychische problemenDe ondersteuning van de huisarts bij zorg voor psychische problemen
De ondersteuning van de huisarts bij zorg voor psychische problemen
 
Eindwerk otc nsaid
Eindwerk otc nsaidEindwerk otc nsaid
Eindwerk otc nsaid
 
Geneesmiddelengebruik Arjan Van Nistelrooij
Geneesmiddelengebruik   Arjan Van NistelrooijGeneesmiddelengebruik   Arjan Van Nistelrooij
Geneesmiddelengebruik Arjan Van Nistelrooij
 
Debat Health Literacy Onafhankelijke Ziekenfondsen.
Debat Health Literacy Onafhankelijke Ziekenfondsen.Debat Health Literacy Onafhankelijke Ziekenfondsen.
Debat Health Literacy Onafhankelijke Ziekenfondsen.
 
Masterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic CommunicationMasterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic Communication
 
Seminar 26-11-10 - Therapietrouw bij osteoporose
Seminar 26-11-10 - Therapietrouw bij osteoporoseSeminar 26-11-10 - Therapietrouw bij osteoporose
Seminar 26-11-10 - Therapietrouw bij osteoporose
 
De kunst van samen beslissen
De kunst van samen beslissen  De kunst van samen beslissen
De kunst van samen beslissen
 
Epd nictiz gert jan van boven
Epd nictiz gert jan van bovenEpd nictiz gert jan van boven
Epd nictiz gert jan van boven
 
Scriptie Mens in Evenwicht
Scriptie Mens in EvenwichtScriptie Mens in Evenwicht
Scriptie Mens in Evenwicht
 
Goed gebruik van geneesmiddelen
Goed gebruik van geneesmiddelenGoed gebruik van geneesmiddelen
Goed gebruik van geneesmiddelen
 
Kwaliteit van registreren in het huisarts informatiesysteem
Kwaliteit van registreren in het huisarts informatiesysteemKwaliteit van registreren in het huisarts informatiesysteem
Kwaliteit van registreren in het huisarts informatiesysteem
 

2015 presentatie onderzoeksvoorstel

  • 1. Marcel de LangenMarcel de Langen Verpleegkundig specialist i.o.Verpleegkundig specialist i.o. IrisZorgIrisZorg OnderzoeksvoorstelOnderzoeksvoorstel Tevredenheid met informatieverstrekking ten aanzien van gebruik van psychofarmaca onder patiënten binnen de verslavingszorg
  • 2. informatieverstrekkinginformatieverstrekking • De hulpverlener heeft de taak om de patiënt te helpen bij het nemen van besluiten op basis van adequate informatie over mogelijke voor en nadelen van de behandeling • Informatieverstrekking is een actief proces welke ook als doel heeft om de overtuigingen/ verwachtingen aan de patiënt te ontlokken en te beoordelen of er sprake is van (misplaatste) vooroordelen. Horne & Weinman (2006)
  • 3. Informatieverstrekking (2)Informatieverstrekking (2)  Op de behoeften van de patiënt afgestemdeOp de behoeften van de patiënt afgestemde informatie over geneesmiddel(en) en hetinformatie over geneesmiddel(en) en het gebruik daarvan “versterkt” de patiënt engebruik daarvan “versterkt” de patiënt en vergroot zijn vertrouwen in de therapie.vergroot zijn vertrouwen in de therapie.  Er lijkt behoefte aan gerichte informatie omEr lijkt behoefte aan gerichte informatie om therapietrouw en de kwaliteit van leven vantherapietrouw en de kwaliteit van leven van psychiatrisch patiënten te vergrotenpsychiatrisch patiënten te vergroten (Zwaenenpoel et al., 2005)(Zwaenenpoel et al., 2005)
  • 4. TherapietrouwTherapietrouw De mate waarin de overeengekomenDe mate waarin de overeengekomen behandelafspraken tussen de patiënt enbehandelafspraken tussen de patiënt en zorgverlener ook daadwerkelijk door dezorgverlener ook daadwerkelijk door de patiënt worden nageleefdpatiënt worden nageleefd (Onzenoort, 2012)(Onzenoort, 2012)
  • 5. TherapieTherapieonontrouwtrouw  TherapieTherapieONONtrouw ondertrouw onder gebruikers vangebruikers van antipsychotica is 55%antipsychotica is 55% (de(de Haan & Bremer, 1999; Capman & Horne,Haan & Bremer, 1999; Capman & Horne, 2013)2013)  Therapietrouw binnenTherapietrouw binnen verslavingsbehandelingverslavingsbehandeling populatie vormt eenpopulatie vormt een bijzondere uitdaging.bijzondere uitdaging. (Barkhof et al., 2012)(Barkhof et al., 2012)
  • 6. TherapieontrouwTherapieontrouw Niet-intentionele Therapieontrouw Gebrek aan kennis & vaardigheden Praktische invloeden Intentionele Therapieontrouw Motivatie attitude/ voorkeur Subjectieve invloeden
  • 11. InformatieverstrekkingInformatieverstrekking ten aanzien vanten aanzien van  logische verklaring voor de noodzaak vanlogische verklaring voor de noodzaak van het geneesmiddel in relatie tot:het geneesmiddel in relatie tot: – de klachtenpresentatiede klachtenpresentatie – Verwachtingen korte vs. lange termijn effectenVerwachtingen korte vs. lange termijn effecten  Aandacht voor bezorgdheid t.a.v. mogelijkeAandacht voor bezorgdheid t.a.v. mogelijke bijwerkingenbijwerkingen  Aandacht voor praktische hindernissenAandacht voor praktische hindernissen
  • 12. Resultaten uit het verleden…. bieden wel garanties voor de toekomst (Novick et al., 2010)
  • 13. ProbleemstellingProbleemstelling  Onduidelijk hoe patiënten binnen deOnduidelijk hoe patiënten binnen de verslavingspsychiatrie deverslavingspsychiatrie de informatieverstrekking en voorlichting teninformatieverstrekking en voorlichting ten aanzien van voorgeschrevenaanzien van voorgeschreven geneesmiddelen ervaren…geneesmiddelen ervaren…  en of de informatie en voorlichtingen of de informatie en voorlichting voldoende aansluit op hun persoonlijkevoldoende aansluit op hun persoonlijke behoefte en mogelijkheden.behoefte en mogelijkheden.
  • 14. Doel van het onderzoekDoel van het onderzoek  Onderzoek naar tevredenheid metOnderzoek naar tevredenheid met geneesmiddelinformatie- en voorlichtinggeneesmiddelinformatie- en voorlichting onder patiënten binnen de ambulanteonder patiënten binnen de ambulante verslavingspsychiatrie.verslavingspsychiatrie.  Onderzoek effect van follow-up gesprek naOnderzoek effect van follow-up gesprek na de start met een nieuw geneesmiddel opde start met een nieuw geneesmiddel op mate van tevredenheid.mate van tevredenheid.
  • 15. VraagstellingVraagstelling  Hoe tevreden zijn patiënten, in de huidige situatie,Hoe tevreden zijn patiënten, in de huidige situatie, met informatieverstrekking/ voorlichting over aanmet informatieverstrekking/ voorlichting over aan hen voorgeschreven antipsychotica,hen voorgeschreven antipsychotica, antidepressiva en/of antiabusiva?antidepressiva en/of antiabusiva?  Hebben follow-up gesprekken na starten van eenHebben follow-up gesprekken na starten van een nieuw antipsychoticum, antidepressivum en/ofnieuw antipsychoticum, antidepressivum en/of antiabusivum bij patiënten binnen de ambulanteantiabusivum bij patiënten binnen de ambulante verslavingszorg invloed op de tevredenheid oververslavingszorg invloed op de tevredenheid over de informatieverstrekking ten aanzien van hetde informatieverstrekking ten aanzien van het voorgeschreven geneesmiddel?voorgeschreven geneesmiddel?
  • 16. OnderzoeksopzetOnderzoeksopzet  KwantitatiefKwantitatief  Quasi-experimenteelQuasi-experimenteel  ‘‘One group’ pre-post test designOne group’ pre-post test design  Periode mei t/m juli 2015Periode mei t/m juli 2015
  • 17. OnderzoeksontwerpOnderzoeksontwerp Voorschrift Geneesmiddel (antidepressivum/ antipsychoticum) + Gebruikelijke informatie Invullen van SIMS (NL) door patiënt Invullen van SIMS (NL) door patiënt 4 weken na voorschrijven Uitnodiging tot deelname aan het onderzoek Follow-up gesprek 1 tot 1½ week na voorschrijven Fase 1 O1 Fase 3 O2 Fase 2 X1 Fase 0 X0
  • 18. Patiënten populatiePatiënten populatie InclusiecriteriaInclusiecriteria  Leeftijd ≥18 jaarLeeftijd ≥18 jaar  Stoornis in gebruik vanStoornis in gebruik van middelenmiddelen (Alcohol,(Alcohol, geneesmiddelen, (hard)drugsgeneesmiddelen, (hard)drugs  Beheersing van deBeheersing van de Nederlandse taal (woordNederlandse taal (woord en schrift)en schrift)  Start met tenminste 1Start met tenminste 1 (nieuw) antipsychoticum/(nieuw) antipsychoticum/ antidepressivum dagelijksantidepressivum dagelijks in te nemen voor de duurin te nemen voor de duur van tenminste 1 maandvan tenminste 1 maand  Bereidheid tot deelnameBereidheid tot deelname ExclusiecriteriaExclusiecriteria  Geen vaste woon/Geen vaste woon/ verblijfplaatsverblijfplaats  Belemmering inBelemmering in communicatiecommunicatie
  • 19. InterventieInterventie  Semigestructureerd, telefonisch interviewSemigestructureerd, telefonisch interview welke wordt afgenomen door eenwelke wordt afgenomen door een verpleegkundig specialistverpleegkundig specialist
  • 20. MeetinstrumentMeetinstrument  Nederlandse versie van de ‘Nederlandse versie van de ‘Satisfaction ofSatisfaction of information about medicines scaleinformation about medicines scale’’ (SIMS-nl)(SIMS-nl) – gevalideerd meetinstrument (Horne, Hankins, &gevalideerd meetinstrument (Horne, Hankins, & Jenkins, 2014)Jenkins, 2014) – Nederlandse versie door vertaling enNederlandse versie door vertaling en terugvertalingterugvertaling – 17 vragen17 vragen – 5 antwoordcategorieën5 antwoordcategorieën  patiëntkenmerkenpatiëntkenmerken
  • 21. DataverzamelingDataverzameling  Elektronische patiënten dossierElektronische patiënten dossier  SIMS-nlSIMS-nl  Follow-up gesprek (interventie)Follow-up gesprek (interventie)
  • 22. AnalyseAnalyse  IBM SPSS statistics 22IBM SPSS statistics 22  Descriptief (onafhankelijke variabelen)Descriptief (onafhankelijke variabelen)  Toetsend (afhankelijke variabelen) T-testToetsend (afhankelijke variabelen) T-test
  • 23. Ethische aspectenEthische aspecten  Informeren patiënten + toestemmingsverklaringInformeren patiënten + toestemmingsverklaring  Privacy en bescherming persoonsgegevensPrivacy en bescherming persoonsgegevens  Belasting van het onderzoek voor de patiëntBelasting van het onderzoek voor de patiënt

Notes de l'éditeur

  1. Deze definitie legt de nadruk op de overeenkomst tussen patiënt en hulpverlener waarmee impliciet een goede therapeutische relatie wordt onderstreept. Therapietrouw is daarmee een gezamenlijke verantwoordelijkheid en de oorzaken van therapieontrouw kunnen zowel bij de patiënt als de zorgverlener liggen
  2. Therapieontrouw onder psychiatrische patiënten 55% kans op therapieontrouw 13 maal hoger bij comorbide verslavingsproblematiek (Kashner et al., 1991). De gevolgen van therapieontrouw onder psychiatrische patiënten: slechtere behandeluitkomsten in termen van klinische (her)opnames, agressie, verminderde kwaliteit van leven, suïcide en vroegtijdig overlijden
  3. Niet-intentionele therapieontrouw houdt in dat de patiënt het geneesmiddel wel wil gebruiken maar hierbij gehinderd wordt door praktische obstakels zoals gebrek aan kennis, vaardigheden of andere beperkingen bijvoorbeeld, slechtziendheid, analfabetisme, ziektesymptomen of kosten Intentionele therapieontrouw wil zeggen dat geneesmiddelen doelbewust niet conform het voorschrift worden ingenomen. Deze keuze wordt beïnvloed door de subjectieve normen en attitude van de patiënt ten aanzien van de noodzaak tot het gebruik van het geneesmiddel en de zorgen over mogelijke nadelige effecten als gevolg van het geneesmiddelgebruik.
  4. Onderzoek toont aan dat adequate informatieverstrekking over het geneesmiddelen (gebruik) invloed heeft op de attitude/ opvattingen ten opzichte van het geneesmiddel(gebruik) en zo op de therapietrouw. (Linn et al., 2014) Goede communicatie verlaagt therapieontrouw met 19%
  5. Noodzaak
  6. Bezorgdheid over neveneffecten
  7. Praktische belemmeringen.
  8. De mate van therapietrouw in de eerste 4 weken van de behandeling vormt een goede voorspeller voor de therapietrouw gedurende de rest van de behandeling.
  9. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat adequate informatieverstrekking over het voorgeschreven geneesmiddel positief van invloed is op de attitude/ opvattingen ten opzichte van het geneesmiddel en het gebruik daarvan (Linn et al., 2014). Geneesmiddelenvoorlichting voldoet echter lang niet altijd aan de verwachtingen van de patiënt (Berry, Michas, Gillie, & Forster, 1997; Dickinson & Raynor, 2003) Clifford, Barber, Elliot, Hartley, & Horne (2006) toonden in hun onderzoek aan dat een telefonisch gesprek met patiënten een positieve invloed had op ‘aan geneesmiddel gerelateerde problemen’ en een positiever attitude ten opzichte van het voorgeschreven geneesmiddel. In dit RCT onderzoek werden patiënten na de start van een nieuw geneesmiddel gebeld door een onafhankelijke apotheker. In het gesprek werd, afgaande op de behoefte van de patiënt, informatie, advies of geruststelling geboden. De onderzoekspopulatie bestond uit patiënten van 75 jaar of ouder met chronische somatische aandoening en verschilt daarmee in meerdere opzichten van de patiëntenpopulatie binnen de verslavingspsychiatrie. Bovendien is in het onderzoek van Clifford et al. de tevredenheid van de patiënt ten aanzien van de gegeven informatie/ voorlichting over het geneesmiddel niet als zodanig onderzocht.
  10. Deze studie heeft als doel onderzoek te doen naar de tevredenheid met geneesmiddelinformatie- en voorlichting onder patiënten binnen de ambulante verslavingspsychiatrie. Specifiek wordt onderzocht of een follow-up gesprek na de start met een nieuw geneesmiddel leidt tot een hogere mate van tevredenheid. Op basis van de uitkomsten kan worden bepaald of de verstrekte informatie aansluit bij de individuele verwachtingen en behoeften van de patiënt.
  11. Hogere doel is om op maat gesneden informatie te geven die tegemoet komt aan de individuele behoefte van de patiënt. Aard van de follow-up gesprekken: ingaan op perceptuele en praktische invloeden.
  12. Gemeten wordt of een follow-up gesprek ongeveer 7 werkdagen na het starten van het nieuwe geneesmiddel effect heeft op de patiënttevredenheid ten aanzien van de informatie en voorlichting over het voorgeschreven geneesmiddel.
  13. Leeftijd ≥18 jaar, stoornis in het gebruik van verdovende en/of stimulerende middelen conform DSM IV-TR, beheersing van de Nederlandse taal in woord en schrift, start met tenminste 1 nieuw antipsychoticum of antidepressivum (niet gebruikt in de voorafgaande twaalf maanden) dagelijks in te nemen voor de duur van tenminste 1 maand en bereid zijn tot deelname aan het onderzoek en waarvan een getekende toestemmingsverklaring aanwezig is.
  14. Tijdens dit interview komen naast algemene vragen (“Hoe gaat het met u nu u het geneesmiddel gebruikt?” ook meer specifieke vragen aan bod ten aanzien van eventuele geneesmiddelgerelateerde problemen en therapietrouw. Daarnaast wordt gevraagd of de patiënt meer informatie wenst te ontvangen. Tijdens het gesprek kan, al naar gelang de behoefte van de patiënt, nadere informatie of advies gegeven worden. Zo nodig kan de patiënt geruststelling geboden worden. Hoewel een natuurlijk verloop van het gesprek van belang is kent het gesprek toch enkele vaste onderwerpen en vragen die vooraf zijn opgesteld
  15. 17 vragen over verschillende aspecten van de informatieverstrekking over het geneesmiddel en het gebruik daarvan 5 antwoordcategorieën: Te veel, voldoende, te weinig, niet gekregen, was niet nodig Van de deelnemende patiënten in het onderzoek worden geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, primaire verslaving, psychiatrische comorbiditeit, (type) geneesmiddel dat is voorgeschreven, voorschrijf indicatie (inclusief off-label use) en eerder gebruik van (vergelijkbare) geneesmiddelen in voorgeschiedenis verzameld.
  16. Patiënt kenmerken uit patiëntendossier Antwoorden van de SIMS Vanuit follow-up gesprek: algemene gegevens betreffende het telefonische follow-up gesprek met patiënten systematisch vastgelegd (onder andere: duur van het gesprek, aard van de behandelde vragen en adviezen).
  17. Alle data wordt geanalyseerd met SPSS statistics 22. De onafhankelijke variabelen (patiënt kenmerken en gegevens vanuit de interventie) worden met behulp van beschrijvende statistiek gepresenteerd. De toetsende statistiek voor de afhankelijke variabelen (scores van de SIMS-vragenlijst) zal uitgevoerd worden aan de hand van de T-test. De ingevulde scores van de SIMS-vragenlijst worden geanalyseerd op niveau van de afzonderlijke antwoorden en algemene tevredenheid. Voor de analyse van de algemene tevredenheid worden de categorieën ‘voldoende informatie’ en ‘niet nodig’ als positief gescoord. De overige categorieën krijgen geen score. Tot slot worden de twee subschalen van de SIMS-vragenlijst geanalyseerd waarbij de eerste 9 vragen ingaan op de werking van het geneesmiddel en de laatste acht over mogelijke problemen bij het gebruik van het geneesmiddel.
  18. 2.6.1 Informeren van patiënten en toestemmingsverklaring Aan patiënten die in aanmerking komen voor deelname aan het onderzoek zal gevraagd worden of zij bereid zijn tot deelname aan het onderzoek. Zij ontvangen daarbij een informatiefolder waarin de aard en doelstelling van het onderzoek, de interventie en de gevraagde investering wordt toegelicht. Ook wordt in de folder vermeldt welke gegevens vanuit het patiëntendossier zullen worden gebruikt binnen het onderzoek. Van alle deelnemende patiënten zal een getekende toestemmingsverklaring worden opgevraagd. Voor het onderzoek zal uitsluitend gebruik gemaakt worden van data van patiënten waarvan een toestemmingsverklaring is afgegeven. Benadrukt zal worden dat deelname aan het onderzoek geheel vrijwillig is en dat de keuze om niet deel te nemen de behandeling niet zal beïnvloeden. Eveneens kan deelname aan het onderzoek op ieder gewenst moment en zonder opgaaf van reden door de patiënt beëindigd worden. Als een patiënt zich terugtrekt uit het onderzoek ontvangt de patiënt binnen 7 werkdagen een schriftelijke bevestiging van beëindiging van deelname en vernietiging van aan de patiënt gebonden onderzoeksdata. Het aantal patiënten dat het onderzoek niet voltooit zal beschreven worden in het onderzoeksverslag. 2.6.2 Privacy en bescherming persoonsgegevens De verzamelde patiëntenkenmerken vanuit het patiëntendossier en verzamelde data zullen de instelling niet verlaten anders dan in volledig geanonimiseerde vorm. De bewaartermijn van de ruwe onderzoeksgegevens zal 5 jaar bedragen. De niet geanonimiseerde inhoud van de, door de patiënt ingevulde vragenlijsten en gevoerde gesprekken, zullen voor het onderzoek geanonimiseerd verwerkt worden en niet herleidbaar zijn tot de individuele patiënt. Uitsluitend in acute en/of levensbedreigende situaties, welke bijvoorbeeld tijdens het follow-up gesprek naar voren kan komen, kan informatie (bij voorkeur met instemming van de patiënt) worden gedeeld met de voorschrijvende arts/behandelaar. Bij twijfel wordt op casusniveau overleg gevoerd met een vertrouwenspersoon die niet bij de behandeling betrokken is. 2.6.3 Belasting van het onderzoek voor de patiënt Patiënten die deelnemen aan het onderzoek zullen naar schatting een minimale belasting ervaren. Het twee maal invullen van de SIMS-vragenlijst zal naar schatting 10 tot 15 minuten per keer in beslag nemen. De belasting van het follow-up gesprek (duur en de intensiteit) is moeilijk te bepalen. Het effect van deze belasting wordt gemeten en zal tot uiting komen in de uitkomsten van het onderzoek. De duur van het gesprek wordt geschat op 10-30 minuten. Binnen het onderzoek van Clifford et al. (2006) was de duur van een telefoongesprek gemiddeld 12 minuten.