Op dinsdag 25 oktober vond in De Hoop op d'Swarte Walvis aan de Zaanse Schans, een door Het Ondernemers Belang georganiseerde Ronde Tafel bijeenkomst plaats. Op die sfeervolle plek gingen enkele vooraanstaande Zaanse ondernemers uit de bouwsector in constructief debat over crisis, concurrentie en samenwerking.

1. Rondetafelgesprek Tekst: Baart Koster (Koster teksten) • Fotografie: JJFoto/Jan Jong
Krijgt de crisis de
bouw uit het lood?
Op dinsdag 25 oktober vond in De Hoop op d’Swarte Walvis aan de Zaanse Schans, een door Het Ondernemers Belang
georganiseerde Ronde Tafel bijeenkomst plaats. Op die sfeervolle plek gingen enkele vooraanstaande Zaanse ondernemers
uit de bouwsector in constructief debat over crisis, concurrentie en samenwerking.
06 het ONDERNEMERS BELANG

2. Jos van Kooten
B22 Bouwkundig
Teken- & Adviesbureau BV
B22 Bouwkundig Teken- & Advies-
bureau is een bureau voor bouw-
kundige ondersteuning en biedt een
uiteenlopend aanbod van diensten.
Ons bureau heeft ruime ervaring op
gebied van tekenen, calculeren, be-
stekschrijven, bouwmanagement en
aanverwante diensten. De medewer-
kers van B22 leveren hun diensten
tijdens alle fasen in het bouwproces,
zowel aan aannemers, architecten,
particulieren, woningbouwcorpora-
ties en projectontwikkelaars.
Onze medewerkers beschikken
over een brede bouwtechnische
kennis. Hierdoor wordt naast het
meedenken over de financiële haal-
baarheid van gekozen materialen en
bouwtechnieken ook geadviseerd
over kwaliteit en toepasbaarheid van
D
e Ronde Tafel was rijk gescha- Goedhart: Ons overkwam dat half novem- materialen.
keerd, want bouw, projectontwik- ber 2008. In enkele weken tijd verdampte Het voordeel van het door B22
keling, architectuur, constructie toen ruim dertig procent van onze projec- laten uitvoeren van verschillende
en advies ontmoetten elkaar. Martin Deur- ten. Of je nou in het ontwerpstadium zat of bouwkundige werkzaamheden is,
waarder zat aan als directeur van bouwbe- in het bouwvoorbereidingstraject, het hield dat het betreffende werk gelijktijdig
drijf IJskes Bouw en Guido van der Veen gewoon op. Dat was een klap en wij heb- bekeken en gecontroleerd wordt op
van bouwer en projectontwikkelaar ben daarop gereageerd door de omvang volledigheid en samenhang. Onze
Van Wijnen sprak in zijn hoedanigheid als van ons bureau aan te passen. Maar het is medewerkers signaleren eventuele
projectontwikkelaar. Daarnaast waren Jos gek, elk jaar zie ik rond deze tijd, na de tegenstrijdigheden daardoor in een
van Kooten, directeur van B22 Bouwkundig vakantie, een soort opleving van nieuw vroegtijdig stadium!
Teken- & Adviesbureau, Mariska Minnesma, werk. Momenteel krijg ik hartstikke leuke
commercieel manager bij Van Braam Min- klussen, maar het probleem is dat FKG B22 Bouwkundig
nesma bouwers en directeur Jan Goedhart normaal gesproken voor vijftig procent in Teken- & Adviesbureau BV
van FKG architecten aan de zaan, partners de woningbouw zit. Ik ontwerp in de goede Bonte Kraaiweg 22
in het gesprek. De door Het Ondernemers tijd vijf- tot zeshonderd woningen per jaar 1521 RD Wormerveer
Belang neergelegde stellingen prikkelden en daar zit het probleem, dat zullen er T 075 - 687 11 19
tot een levendig debat. volgend jaar maximaal tweehonderd zijn. info@b22.nl
www.b22.nl
Deurwaarder: Dat is inderdaad het pro-
Het einde van de crisis is in beeld bleem, het volume. Er is te weinig en er zijn
teveel partijen die op dat werk azen, dus
Jan Goedhart: Als iemand dat zou moeten is de concurrentie moordend. Jos zegt al te-
zien, ben ik het wel. Want wij zitten als recht dat je een tijdje op je eigen vermogen
architecten helemaal in de punt van projec- kunt teren en een paar jaar wat verlies kunt
ten en trajecten. Maar hoe graag ik het zou nemen. Maar op een gegeven moment
willen zien, ik zie het nog niet. We zullen houdt dat op. Je houdt het geen jaren
nog even geduld moeten hebben. vol om onder de kostprijs te blijven werken.
Je ziet al dat het voor sommige bedrijven
Guido Van der Veen: Daar ben ik het mee te lang gaat duren. Nu de woningbouw
eens. Het dieptepunt is zelfs nog niet nagenoeg op zijn gat ligt, gaan alle partijen
bereikt. die het van woningbouw moeten hebben
hun energie op andere activiteiten richten
Martin Deurwaarder: Ik heb heel lang ge- waar nog wel wat werk in zit.
dacht dat we door 2011 heen moesten om
het dieptepunt achter ons te laten, maar ik Van Kooten: Ja, we zitten allemaal in
vrees dat 2012 nog moeilijker gaat worden. dezelfde vijver te vissen.
Jos van Kooten: In 2011 konden de meeste Van der Veen: Er is nog teveel aanbod in
bedrijven nog een beetje op hun eigen ver- verhouding tot het bouwvolume in de
mogen teren. Maar dan bouw je uiteraard markt. Om meer bouwvolume te creëren,
niks op. Volgend jaar wordt het daarom moeten woningen weer betaalbaar worden
erop of eronder en ik denk dat daarom in voor starters en Jan Modaal. Ik ben met
deze, maar ook in andere sectoren, veel be- een startersproject in Wieringerwerf bezig.
drijven volgend jaar klappen gaan krijgen. Ik zit daar dicht op en zie dat starters >>
het ONDERNEMERS BELANG 07

3. Rondetafelgesprek
tegenwoordig maximaal tot 135.000 euro onder kostprijs ingeschreven en hopen dat
vrij op naam kunnen betalen. Dus dáárvoor in de toekomst ook niet te hoeven doen.
zou je het moeten neerzetten. Dat lukt nog Je ziet nu zelfs gebeuren dat aannemers die
in Wieringerwerf, maar in de Zaanstreek zet als zeer professioneel te boek staan, prijzen
je het daarvoor niet neer. Er zitten verschil- afgeven waar het eigenlijk niet voor gerea-
lende zaken scheef, waardoor we dit blijven liseerd kan worden. Soms wel 10 procent
houden. Dus het einde van de crisis zal onder de kostprijs.
voorlopig nog op zich laten wachten.
Van Kooten: Je kunt natuurlijk wel eens
een project onder de prijs aannemen,
We blijven onder kostprijs calculeren, om strategische redenen of omdat je het
want dat is de enige manier om nog een mooi werk vindt. Maar nu wordt er al
omzet te draaien ruim een jaar structureel onder de prijs in-
geschreven. Zo bouw je als ondernemer
Van Kooten: In de praktijk gebeurt dat niks meer op en ben je alleen aan het inte-
inderdaad. ren. Een werk dat je nu aanneemt en dat
een jaar loopt, daar ben je tot eind 2012
Deurwaarder: Dat zijn soms heel bewuste geld voor aan het wegbrengen.
keuzes, maar op een gegeven moment
Mariska Minnesma héb je natuurlijk ook geen keuzes meer. Minnesma: Juist. En dan moet je nog geen
Van Braam-Minnesma Je zult toch je mensen aan de gang moeten tegenvaller hebben ook.
houden. Dus soms ga je met een vooraf
Al 80 jaar biedt Van Braam- gecalculeerd verlies een aanbesteding in. Van Kooten: Het is bloedlink, want je kunt
Minnesma duurzame diensten en Daar komt bij dat je opdrachtgevers, niet overzien wat er volgend jaar met de
producten tegen een concurrerende met name de corporaties, ook nog een prijzen gebeurt. Dus een aangenomen
prijs. bankgarantie eisen. Dus je komt in een project kan, naarmate de tijd verstrijkt,
Het bedrijf is actief met projecten in neerwaartse spiraal. Je moet werk aanne- een steeds grotere zeperd worden.
de utiliteit, woningbouw, industrie, men waar je niks meer aan kunt verdienen
zorgsector, renovatie, restauratie en en op hetzelfde moment, terwijl je inteert Van der Veen: Je hebt partijen, ook corpo-
onderhoud. Dit brede scala kunnen op je eigen vermogen, moet je een deel raties, die bij aanbestedingen bouwteam-
wij bieden doordat wij vakmensen van je liquiditeit vastzetten voor je op- selecties doen en ik ben daar voorstander
hebben die zich ieder met zijn drachtgever als bankgarantie. Je speel- van. Want zo kunnen wij bijvoorbeeld onze
specialiteit kan bezighouden. ruimte wordt zo dus steeds kleiner. kracht van projectontwikkeling en bouw
Van Braam-Minnesma heeft als combineren en kunnen we toch nog aan
doelstelling: de klant staat voorop. Van der Veen: Ik hoor nu ook vanuit de wat knoppen draaien. Wel moet je vaak
Dat houdt in goed luisteren naar bouwbedrijven dat als het gaat om de meteen een prijsgarantie afgeven, maar wij
de wensen van de klant, een juiste onderaannemers en leveranciers, de hebben vanwege onze beide disciplines
vertaalslag maken. ondergrens wel bereikt is. Er kan geen wel de mogelijkheid om er in het ontwerp-
Van Braam-Minnesma is trouw dubbeltje meer vanaf. Dus een aannemer traject creatief en vanuit meerdere invals-
gebleven aan haar oorspronkelijke kan er nog voor kiezen om onder kostprijs hoeken voor te zorgen dat we toch net op
kwaliteiten: een nuchtere aanpak, in te schrijven op een bouwopdracht. Maar de nullijn of daarboven uitkomen voor een
uitstekende bouwkwaliteit, aan de onderkant, bij zijn onderaannemers, opdracht. Dat hebben we al meermaals
betrouwbaar. Van Braam-Minnesma is de rek eruit. met succes gedaan. Ik kan er alleen maar
is lid van alle in de bouwbranche voor pleiten dat meer opdrachtgevers zo
relevante organisaties, zoals Mariska Minnesma: Ja, absoluut. Dat mer- aanbesteden in plaats van een bestek op
Bouwend Nederland, Stichting ken wij ook. Wij hebben tot nu toe niet de markt te gooien.
Beoordeling Integriteit Bouwnijver-
heid. Wij zijn een erkend leerbedrijf.
Daarnaast is Van Braam-Minnesma
VCA** 2008, NEN-EN-ISO 9001:
2008 en binnenkort FSC en PEFC
gecertificeerd.
Van Braam-Minnesma
Rosbayerweg 140
1521 PX Wormerveer
Postbus 235
1520 AE Wormerveer
T 075 - 617 86 55
F 075 - 670 01 17
info@braam-minnesma.nl
www.braam-minnesma.nl
08 het ONDERNEMERS BELANG

4. Martin Deurwaarder
IJskes Bouw b.v.
IJskes Bouw heeft zich
gespecialiseerd in (kleinschalige)
nieuwbouw, renovatie, restauratie,
winkelverbouwingen, winkelin-
richting, funderingsherstel en
traditionele kelderbouw. Het werk-
gebied is Noord Holland waarbij de
Zaanstreek, Amsterdam en Haarlem
de boventoon voeren, maar ook een
winkelverbouwing in Groningen,
Rotterdam of Den Haag worden
voortvarend aangepakt.
Het bedrijf beschikt over ca. 35
goed gemotiveerde vaklieden die
het timmervak beheersen
als geen ander. Door de lange
dienstverbanden is er een nauwe
band ontstaan met het bedrijf en
met veel van de vaste opdracht-
gevers. Het vakmanschap, wat al
dateert van de oprichting van het
De crisis heeft ook voordelen: Deurwaarder: Opdrachtgevers denken vaak bedrijf in 1955, wordt overgedragen
zij scheidt het kaf van het koren dat oplag voor winst en risico puur winst is. van generatie op generatie.
binnen de sector Momenteel zijn die opslagen hard nodig “Wij werken graag met leerlingen
als dekking voor de risico’s die we lopen. om er voor te zorgen dat het
Van Kooten: Onlangs zei een directeur van De tegenvallers maken vaak dat je aan het vakmanschap voor het bedrijf
een groot bouwbedrijf dat hij wel blij was einde van een werk niet meer op nul, maar behouden blijft. Deze leerlingen
met de crisis om de reden die de stelling daaronder uitkomt. stromen ook nagenoeg altijd door
noemt. Maar toen dacht ik: dat kun je zo binnen ons eigen bedrijf”.
toch echt niet stellen. Want het kaf wordt Goedhart: Nou waren er natuurlijk wel
wel van het koren gescheiden, maar op een hele rare dingen ontstaan. Voordat de crisis IJskes Bouw b.v.
grove manier. Wie zijn organisatie goed uitbrak werd er op prijsniveaus ontwikkeld Breedweer 60
heeft staan, goede resultaten in het verle- die helemaal buiten de realiteit stonden. Postbus 33
den boekte en het hele traject kan begelei- Laten we dat niet vergeten. Je praat over 1540 AA Koog aan de Zaan
den, die overleeft het wel. Maar er zitten er brutomarges op bouw- en installatiekosten T 075 - 635 31 51
ook bij die al enkele klappen hebben gehad van 25 tot 30 procent. Nou ben ik niet F 075 - 670 06 06
en die gaan kopje onder. En daar zitten ook tegen geld verdienen en ik gun het ook www.ijskes.nl
prima bedrijven bij, vergis je niet! Er valt zo aannemers van harte. Maar we hebben
een enorme brok kennis weg. Er zitten het op die manier natuurlijk wel kapot
daarom meer nadelen dan voordelen aan gemaakt. Dat is ook allemaal aan het licht
de crisis. gekomen, dus dat er momenteel weinig
vertrouwen is in bouwteams, begrijpt deze
Van der Veen: In principe kan de stelling architect wel. Projecten in bouwen en ijskes bouw bv
postbus 33
gelden. Als echter crisis op crisis volgt en er installeren gingen over de kop, maar 1540 aa koog a/d zaan
breedweer 60
geen rem op zit, dan gaan veel kwalitatief hetzelfde gebeurde in mijn branche. 1541 ac koog a/d zaan
telefoon (075) 635 31 51
uitstekende partijen omvallen. Anderzijds Het kon niet op. Alles werd gefinancierd fax (075) 670 06 06
e-mail: info@ijskes.nl
heb je niet alleen de bouwkant. Je hebt in door banken, je kon vijf tot zes keer je website: www.ijskes.nl
bankrelatie: ING Bank
het vastgoed ook een paar zeepbellen die jaarinkomen financieren. rek.nr. 69.04.65.580
de crisis heeft doorgeprikt. Daarbij zie ik
het meer vanuit de projectontwikkelkant. Van der Veen: Maar om een voordeel van
Als je het bijvoorbeeld hebt over kantoren- de crisis te noemen: je ziet dat mensen
markt en retail, dan zie je dat daar nu pas weer creatiever worden. Ook de kwaliteit
de correctie begint plaats te vinden. En dat verbetert, want mensen moeten weer een
beleggers nu langzaam beginnen in te zien tandje harder lopen. Ook op de bouw-
dat ze moeten gaan afwaarderen en dat de plaats. Men realiseert zich weer dat je blij
leegstand niet meer incidenteel is, maar moet zijn dat je überhaupt werk hebt.
structureel. Beleggers vanuit het buiten-
land wenden nu toch om de Zuidas heen. Goedhart: Inderdaad, het personeel wil
Dat soort ontwikkelingen kan bijdragen weer. Jaren was het een probleem om
aan het uiteindelijke stenen stapelen. mensen gemotiveerd te krijgen en houden.
Nu is dat geen probleem meer. In een
Van Kooten: Door de huidige gang van zaken bedrijf waarin dingen bedacht moeten
teer je in op je liquiditeit, kun je nauwelijks of worden, zoals bij ons, merk ik wel dat we
geen klappen meer opvangen en loop je bij met zijn allen een tandje dieper gaan en
veel opdrachten alleen nog maar risico. dat de producten beter voorbereid, >>
inschr.nr. k.v.k. amsterdam 35016293
het ONDERNEMERS BELANG
btw nr. NL.0059.19.095.B.01
09
Nieuwbouw Verbouw restauratie reNoVatie FuNderiNgherstel Kelders

5. Rondetafelgesprek
beter onderzocht en verder uitgewerkt zijn. Ik vond het overheidsbesluit om de
We doen nóg meer ons best om aan de bak overdrachtsbelasting te verlagen ook
te blijven. Want wat je tegenwoordig in echt getuigen van een enorm slechte visie
ieder geval goed moet doen is je werk. op de feitelijke situatie in de markt.
Anders kom je überhaupt niet meer in
beeld. Van der Veen: Het is een maatregel die
niet op korte, maar juist op lange termijn
effect sorteert. Vroeger steeg je woning
De bouw ondervindt voldoende in waarde en daarmee compenseerde je
medewerking van overheid en je kosten koper, maar als je woning niet
gemeente meer in waarde stijgt is het prettig dat je
bij aankoop niet meer dan twee procent
Van Kooten: Momenteel is dat zeker niet zo. kosten hebt. Dus op langere termijn kan de
Maar begin jaren tachtig, toen we ook een maatregel effect hebben, want de huizen
slechte periode kenden, werkte de over- zullen de komende vijf tot acht jaar niet
heid aan premie A, B en C- woningen en meer zo gaan stijgen als ze gedaan hebben.
WIR en kleinschaligheidstoeslag. Dat is later Dus je maakt je kosten koper niet meer
allemaal afgeschaft. Ik denk dat de over- goed. Maar wat natuurlijk echt zou helpen
heid de woningmarkt en daarmee de is als de overheid haar grondprijzen eens
bouwsector, een heel belangrijke stimulans zou herzien.
Guido van der Veen zou kunnen geven door die premiestelsels
Van Wijnen weer in te voeren. Dat kost de overheid in Goedhart: Precies! Dát zijn dingen die
Projectontwikkeling Noord B.V. eerste instantie geld, maar levert zoveel de zaken in beweging brengen. Op het
extra werkgelegenheid op. Mensen zijn dan moment dat de overheid de grondprijzen
Kijk op mensen weer aan de slag, wat ook weer extra belas- aanpast komt alles en iedereen in
Zo divers als mensen zijn, zo tinginkomsten oplevert. Die premieregelin- beweging.
gevarieerd zijn onze oplossingen. gen zouden ook nu prima werken, want het
Want ontwikkelen en bouwen, zou woningen voor starters bereikbaarder Van der Veen: Ook de regelgeving rond
onderhouden en beheren doe maken. De overheid financierde destijds projectontwikkeling drijft de prijzen
je voor mensen. Al meer dan een bijna je hele hypotheek. sterk op. Ik denk dat de overheid naar
eeuw bouwen wij aan de meest een andere rol en taak zou moeten en
uiteenlopende innovatieve en Deurwaarder: Maar ik denk toch niet dat het vanuit die rol anders en efficiënter
duurzame projecten en kijken dat de oplossing is. De crisis in de jaren moet invullen voor de ontwikkelaar.
verder dan alleen stenen. tachtig was aanzienlijk minder hevig dan Als de kwaliteitsslag gemaakt is en
Het bouwproces is ons thuis. nu en deze duurt ook veel langer. Je ziet de goede partijen blijven over, die
Daarom zijn wij net zo bekwaam het nu met de overdrachtsbelasting, die veilig kunnen ontwerpen, toetsen en
in het initiëren en ontwikkelen als is verlaagd naar twee procent, maar het bouwen, dan hoeft de overheid niet
in het bouwen en beheren. levert nagenoeg geen resultaat op. veel meer te regelen. Uiteindelijk is het
Dat is Van Wijnen. Waarom schaffen ze die niet gewoon volgens mij zaak dat de overheid het
tijdelijk helemaal af? middengebied, dus Jan Modaal en starters,
Van Wijnen Projectontwikkeling ondersteunt. Want mensen die straks niet
Noord B.V. Goedhart: Die maatregel is inderdaad genoeg kunnen lenen om iets te kopen en
Vestiging Heerhugowaard een druppel op een gloeiende plaat, in de huur net buiten die 652 euro grens
G. van der Veen want de angst en de beperkingen zijn veel vallen, zitten helemaal klem. De overheid
Projectontwikkelaar groter dan die kleine lastenverlichting. zou er beleid op moeten voeren om
Galileistraat 21 Dubbele woonlasten doordat je je huis niet woningen voor die groepen betaalbaarder
Postbus 20 kunt verkopen, dát is het echte probleem. te maken.
1700 AA Heerhugowaard
T 072 - 750 35 00
F 072 - 750 35 10
M 06 - 51 59 01 27
g.vander.veen@vanwijnen.nl
10 het ONDERNEMERS BELANG

6. Jan Goedhart
FKG architecten aan de zaan
FKG architecten aan de zaan is een
middelgroot architectenbureau
dat sinds 1959 is gevestigd in de
Zaanstreek. FKG architecten aan
de zaan werkt aan ontwerp- en
bouwvoorbereiding van projecten
in de woning- en utiliteitsbouw. Het
werkgebied van ons bureau is, op
een enkele internationale opdracht
na, Nederland.
70% van de opdrachten betreffen
projecten in Noord-Holland met
name in de regio Zaanstad, Water-
land en Amsterdam. FKG architecten
aan de zaan werkt aan duurzame
architectuur en stedenbouw met
aandacht voor optimaal grondge-
bruik, locatie specifieke, historisch
geïnspireerde beelden, uitgekiende
bouw- en energietechniek en
kostenbeheersing per projectfase.
Momenteel wordt de orderporte-
Goedhart: We hebben zo’n twintig jaar Minnesma: Wij krijgen nog steeds feuille van het bureau gevuld door
lang de ballon veel te ver opgepompt leerlingen van het SPB, MTS en HTS. projecten in de woningbouw, de
en die loopt nu langzaam leeg tot normale Het verschil echter tussen vroeger en nu is zorg, het onderwijs, de retail en de
proporties. Van de huidige maatregelen wel dat er minder stageplaatsen te vergeven voedingsmiddelenindustrie.
van de overheid verwacht ook ik niets. Wat zijn en dat er niet altijd een baangarantie
nodig is, is dat mensen weer vertrouwen tegenover staat. Het blijvende werk wat wij FKG architecten aan de zaan
krijgen. vroeger konden bieden was een groot Lagedijk 308
Consumenten moeten zich weer veilig voordeel. Tevens is er een verandering 1544 BX Zaandijk
voelen en hun geld durven uitgeven, dan gaande van hoe jongeren qua loopbaan T 075 - 647 49 99
komt het vanzelf goed. Je lost het op door tegen de toekomst aankijken. Was het www.fkg.nl
het aan de kant van de consumenten te vroeger belangrijk om een baan voor het
regelen en niet door dat met maatregelen leven te hebben, nu is het zeker zo belang-
aan de kant van de bouwbedrijven rijk dat deze baan leuk is. Dat is een hele
te doen. verschuiving vergeleken met vroeger.
Van der Veen: Ook de ontslaggolven
Leerlingen zijn straks kansloos waarover de media bericht, werken een
toekomstig tekort aan arbeidskrachten in
Goedhart: Niets is minder waar. de hand. Niemand ziet zijn kind graag voor
Wel als je nu van een HTS-opleiding werkloosheid opgeleid worden en dat
bouwkunde komt, maar als je nu begint beeld van onze branche bestaat nu wel.
met studeren ben je straks precies op tijd
klaar. Van Kooten: Daar komt bij dat jongelui
Met de vergrijzing en de uitstroom van tegenwoordig andere interesses hebben.
ervaren krachten liggen er straks Vroeger werkte je bij een baas omdat je
volop kansen voor schoolverlaters. je gezin moest onderhouden. Je ging als
krullenjongen aan het werk en bleef er tot
Van Kooten: Jongelui die nu stageplekken je 65 was. Jonge mensen hebben nu heel
zoeken kunnen nergens terecht. Maar zij andere wensen. Ze willen genoeg vrije
moeten wel al over twee jaar klaar zijn om tijd, ’s avonds sporten. Ze hebben andere
het marktdeel, dat door uitstroom vrijkomt, prioriteiten.
op te pakken.
Maar zolang er geen werk is en opleidingen Goedhart: Maar dat verandert. Jij hebt het
en stageplekken wegvallen, hebben we over de groep tussen dertig en veertig.
straks inderdaad vakmensen tekort. Maar wat er momenteel aan jonge mensen
Niet alleen bij ons kantoor, maar ook in binnenkomt is veel beter. Heel veel pittiger.
de uitvoerende bouw. Want als je ziet wat
er hier in Zaandam op het SPB, Samenwer- Van Kooten: Ja, dat herken ik. Ik heb vorig
kingsverband Praktijkopleidingen Bouw, jaar drie jonge ingenieurs aangenomen.
rondloopt. Vorig jaar zat er letterlijk één Ik heb nog nooit zulke gedreven mensen
metselaar in de opleiding, terwijl we er gezien. Dat biedt perspectief. Kansloos
landelijk op jaarbasis wel vijftienhonderd zijn leerlingen dus niet, zolang ze ervoor
tot tweeduizend nodig hebben! willen gaan.
het ONDERNEMERS BELANG 11