SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  23
UNIVERSIDAD NACIONAL
DEL ESTE
FACULTAD DE FILOSOFIA
• Un mito es un relato tradicional que se refiere a
acontecimientos prodigiosos, protagonizados por
seres sobrenaturales o extraordinarios, tales
como dioses, semidioses, héroes, monstruos o
personajes fantásticos.
• Mombe’upy - leyenda: ha’e umi mombe’u
ohechaukáva táva arandu, katuetei ñamomorã, ha
ñanemomba’embyasýva. Mombe’upy ñemopyenda
mba’e oikova’ekue ymave añetehápe, ha iñambue
ohóvo oñemombe’uhápe, oñenohê térã oñemoîve
• El origen de la mitología Guaraní se remonta al encuentro
de Tau y keraná. Taú era un espíritu, Keraná era una niña
de extraordinaria belleza que se pasaba los días
durmiendo, por eso le pusieron por nombre Keraná
(dormilona) y era la simpática personificación de la tribu.
Taú se había enamorado de la joven doncella y
pretendiendo conquistarla se había transformado en un
apuesto joven. Al séptimo día consecutivo de sus visitas
intenta raptar a la niña interviniendo Angatupyry (espíritu
del bien), para evitar tan triste suceso. Este se traba en
lucha con Taú durante siete días, pero las artimañas del
mal pretendiente hacen que logre ventaja, dándose por
vencido Angatupyry, maléfico.
• Taú ya dueño de la situación procede a raptar a
keraná, lo cual causa profunda tristeza e
indignación en el clan de nuestros primigenios
antepasados pidiendo castigo ejemplar al
raptor. Angatupyry hace de Taú objeto de una
terrible maldición según la cual todos sus hijos
se convertirán en monstruos.
Así nacieron sucesivamente: Tejú Jagua;
Mboi-Tu’î, Moñai, Jasyjatere, Kurupí, Ao Ao y
finalmente Luisón. Todos ellos nacidos a
destiempo (sietemesinos).
• Al sobrevenir el último de estos engendros con
la aparición del séptimo monstruo, surge en los
cielos (como una advertencia de que los
hombres deberán cuidarse de estos duendes) la
conformación estelar de Las Siete Cabrillas,
pertenecientes a las constelaciones del
hemisferio sur.
También en ese momento surgieron los azotes
de la humanidad (que son siete) en sus
categorías diversas; entre ellas se encuentran
las siete grandes penas: el miedo, el dolor, el
llanto, el hambre, la sed, la enfermedad y la
muerte.
• Y entre otras más siete, tenemos las que causan
grandes aflicciones a la humanidad entera: la
injusticia, el robo, la miseria, las pestes, el
terremoto, el incendio y la guerra.
Estas son, en síntesis, las desgracias que
significan la presencia sobre la tierra de los
siete monstruos engendrados por Taú Y
KERANA
• 1) Teju Jagua: Hete ojogua umi teju
tuichávape, ha oguereko pokõi jagua akã.
Kóva ha’e Tau ha Kerana memby ypykue.
Hete tuichágui ndaikatúi oipuru mbarete
oguerekóva. Okaru yvakuéra, eirete oguerúva
chupe ipehẽngue Jasy Jatere.
• 2) Mbói Tu’ĩ: Kóva ha’e Tau ha Kerana memby
mokõiha, hete mbói ha iñaka tu’ĩ. Oje’émi hese
Ha’eha mba’e he’õ rerekuára. Avei ha’e pira,
mbusu, ysapy ha yvoty ñangarekohára.
3) Moñái: Kóva hina Tau ha Kerana memby
mbohapyha. Ñu ha yvytu jára, ipokovívare ha
mondaháre oñangareko ha oipytyvõ. Omondáva
omono’õ Cerro Yyytykuápe, ko’ağa hérava Cerro
Kavaju Atyrápe. Avare Tume ohapyva’ekue
itakuápe ha upe guive opyta héra Moñaikuare.
*4) Jasy Jatere: Kóva hina Tau ha Kerana
memby irundyha. Ko mitã’i yvágaicha hesa hovy
asy ha kuarahy mimbícha iñakãrague sa’yju.
Oğuahẽvo asajepyte ndaje osẽ omosarambi
mborayhu ha tetia’e.
*Oje’e hese opívo oguataha ha oguerekoha ipópe
ka’a rakã pehẽngue ome’ẽva ichupe
mba’ekuaaita. Oipurúva oguerokañy hağua mitã
oguaraháva ipehẽngue Ao-Ao.
• 5) Kurupi: Kóva hina Tau ha Kerana memby
poha. Karia’y karape oikóva asajepyte ka’aguýre
• ñemiháme. Oikóje ohapera’arõ mitãkuña osẽva
asajerei hógagui, Kurupi ojuráne katuete ha
ogueraha
• ka’aguy hesakãhápe kapi’ipe rovyũ ha
hyakuãvureíva ári orairõ ombotarova térã ojuka
peve.
6) Ao Ao: Kóva hina Tau ha Kerana memby
poteĩha. Oje’e Ao Ao oikoha kure ka’aguýramo ha
ijatyha hendivekuéra; oiko hağua oñondive
kuimba’e ro’o rapykuéri. Ndaje kuimba’ekuéra
ojehekýi hağua
Ao Aógui, ojupí yvyra raka rehe; ha upéicha jave
Ao Ao ojo’o yvy ha oity yvyra, ho’u hağua
kuimba’e.
• 7) Luisõ: kóva hina Tau ha Kerana memby
pokõiha. Ojogua peteĩ jaguápe; ivai, hesa vera ha
iñakãguasu. Pyharepyte vove oho ojapajeréi
te’ongue ári, upévare hesa’yju ha ine. Oĩramo
kuña imembýva pokõi kuimba’e, pe ipahaguéva
ha’eva’erã katuete Luisõ. Pyhare reñandúramo
oñarõva ha opoko nde py ipo ro’ysãme, ha’e
Luisõ nemomarandúva nde ára paha
Tava Tovatime oiko’akue petei ñande ypykuéra
hérava Hose ava guaraní oñemongaraiva’ekue.
Ha’e ojapo ta’anga tupãope guarã. Petei jey oho
yvyra rekávo ka’aguýpe. Upépe osê chupe
guaikurukuéra, kyhyjepópe oñani pe ka’aguy
mbytére oikuaágui ko’ava ndohayhuiha chupe.
Guaikurukuéra ohupytypotoaite jave ojuka haguã
Hosépe, kova oñemoi petei yvyra poguasu
kupépe, oñesu ha oñembo’e tupasýme:
-Chemokañymína ko’a guaikuru resa renondégui,
aníkena ehejatei che recha hikuái Tupãsymi
Leyendas del Paraguay
• Tupãsy Ka’akupe Mombe’upy (FOLKLORE)
Ase ramo ko’agui tekovére, ajapóta ndéve
nera’anga yvyrágui, nemomora haguã opavave
oikóva guive ko yvy ape ári. Tupasý ohendu iñe’ê
ha umi guaikuru oguahêvo ijypýpe, iñipytûmba
ijerére ha ndohechai hikuái moôpa okañy Hose.
Ou jevývo Tovatî me, Hose vy’ape omombe’u
Pa’ikuerape ojehu’akue chupe ka’aguypýpe,
ha mba’épa ojapose oipopepývo Tupãsyme.
Pa’ikuera oguerohoryeterei pe ojaposeva ha he’i
chupe:
-Ejapona mokoi Tupãý ra’anga, petêi tuicháva,
tupaópe guãra ha ambue michîvéva, nde rógape
guarã.
Heta ara ohasa rire pe Tupãsy ra’anga michivéva
oguereko’ákue hógape Hose,
ojereraha Tupão Ka’akupépe. Ko’ága peve pe ta’anga
oime Tupão Ka’akupépe ha upepeve
ojeho opa tendágui poapy jasypokõipe, ojechauka
hagua jerovia ha mborayhu Tupãsyme
• KA,A
Peteî áraje Ñande Ru ou tujamíramo oguatávo
yvy ape ári ha ikane’ômarô oheka peteî ogami
opytu’u haĝua.
Ohohápe, mavave ndoipe’ái chupe hóga rokê.
Maymáva oñembotavypa chugui.
Ipahápe oĝuahê peteî tujami rógape. Upéva
ombohasa chupe hógape, ome’ê chupe y ha
tembi’u ha okemi haĝua avei ome’ê chupe. Upe
tujami oikóje itajýra ndive ha mokôive
oñangareko porâ Ñande Ru rehe
• Ohecharamógui tujami ha tajýra reko marangatu,
Ñande Ru ojevývo yvágape omoheñóije yvy ári
tujami róga korapýpe peteî ka’avo pyahu.
• Upéi oĝuahêkuri tujami rendápe Ñande Ru
remimbou; ombo’eva’ekue tujami ha tajýrape
mba’éichapa oipuru’arâ ka’avo pyahu,
ombohérava ka’a, opytáva mokôivéva poguýpe.
Kurusu Isabel
Oiko ndaje ñorãirõ guasu aja, Cerro Corápe. Upe peve
oguahê peteî kuñakarai hérava Isabel ha imembykuña’i
Hetaiterei oî omanóva upe ñorãirõme, mbovy tekove
opyta, umíva apytépe oî Isabel ha imembykuña’i, avei
kuimba’e ha kuña iñembyahýi ha ijy’ uheijoáva.
Péicha, oîháicha, oñepyrû oipykúi tape oguahê
haguãicha Concepción peve, opytáva 50 légua upégui.
Pe tapére heta oî ho’ava kane’ogui, oî avei omanóva
y’ uhéi ha ñembyahýigui.
Pe tendápe omohenda hikuái peteî kurusu
ha oñemombe’u upe araite guive
oipytyvõha opavave umi ojeroviávape hese.
Mitos y Leyendas del Paraguay

Contenu connexe

Tendances

Areas protegidas del ecuador
Areas protegidas  del ecuadorAreas protegidas  del ecuador
Areas protegidas del ecuadorJessica Cola
 
Mapa adaptaciones definitivo
Mapa  adaptaciones definitivoMapa  adaptaciones definitivo
Mapa adaptaciones definitivoMariela Santis
 
El mapa político del ecuador a través de
El mapa político del ecuador a través deEl mapa político del ecuador a través de
El mapa político del ecuador a través deLenin Quilisimba
 
Instrumentos mayas
Instrumentos mayasInstrumentos mayas
Instrumentos mayasnoraflores
 
Himno nacional del ecuador llanga
Himno nacional del ecuador llangaHimno nacional del ecuador llanga
Himno nacional del ecuador llangajeffersonllanga
 
Organizador visual del cambio climatico y desarrollo sostenible alexis espin...
Organizador visual del cambio climatico y desarrollo sostenible  alexis espin...Organizador visual del cambio climatico y desarrollo sostenible  alexis espin...
Organizador visual del cambio climatico y desarrollo sostenible alexis espin...Mariela286230
 
Invertebrados C. NATURALES TERCERO PRIMARIA
Invertebrados C. NATURALES TERCERO PRIMARIAInvertebrados C. NATURALES TERCERO PRIMARIA
Invertebrados C. NATURALES TERCERO PRIMARIAnitogusanito
 
Biodiversidad flora y fauna
Biodiversidad flora y faunaBiodiversidad flora y fauna
Biodiversidad flora y faunanicole_requejo
 
mitos y leyendas.pptx
mitos y leyendas.pptxmitos y leyendas.pptx
mitos y leyendas.pptxtais480661
 
Listado de los países de africa y sus capitales
Listado de los países de africa y sus capitalesListado de los países de africa y sus capitales
Listado de los países de africa y sus capitalesIES Nueve Valles
 
Himno nacional
Himno nacionalHimno nacional
Himno nacionalITCN
 
Dia del arbol
Dia del arbolDia del arbol
Dia del arbolchuscala
 
El relieve de la costa, sierra
El relieve de la costa, sierraEl relieve de la costa, sierra
El relieve de la costa, sierraElsa Andia
 

Tendances (20)

Hoyas ecuador
Hoyas ecuadorHoyas ecuador
Hoyas ecuador
 
Areas protegidas del ecuador
Areas protegidas  del ecuadorAreas protegidas  del ecuador
Areas protegidas del ecuador
 
Mapa adaptaciones definitivo
Mapa  adaptaciones definitivoMapa  adaptaciones definitivo
Mapa adaptaciones definitivo
 
El mapa político del ecuador a través de
El mapa político del ecuador a través deEl mapa político del ecuador a través de
El mapa político del ecuador a través de
 
Instrumentos mayas
Instrumentos mayasInstrumentos mayas
Instrumentos mayas
 
Himno nacional del ecuador llanga
Himno nacional del ecuador llangaHimno nacional del ecuador llanga
Himno nacional del ecuador llanga
 
Fauna
FaunaFauna
Fauna
 
Organizador visual del cambio climatico y desarrollo sostenible alexis espin...
Organizador visual del cambio climatico y desarrollo sostenible  alexis espin...Organizador visual del cambio climatico y desarrollo sostenible  alexis espin...
Organizador visual del cambio climatico y desarrollo sostenible alexis espin...
 
Región Costa
Región CostaRegión Costa
Región Costa
 
Invertebrados C. NATURALES TERCERO PRIMARIA
Invertebrados C. NATURALES TERCERO PRIMARIAInvertebrados C. NATURALES TERCERO PRIMARIA
Invertebrados C. NATURALES TERCERO PRIMARIA
 
Biodiversidad flora y fauna
Biodiversidad flora y faunaBiodiversidad flora y fauna
Biodiversidad flora y fauna
 
mitos y leyendas.pptx
mitos y leyendas.pptxmitos y leyendas.pptx
mitos y leyendas.pptx
 
Listado de los países de africa y sus capitales
Listado de los países de africa y sus capitalesListado de los países de africa y sus capitales
Listado de los países de africa y sus capitales
 
Mi colegio
Mi   colegioMi   colegio
Mi colegio
 
Himno nacional
Himno nacionalHimno nacional
Himno nacional
 
Fascículo 20. Fauna
Fascículo 20. FaunaFascículo 20. Fauna
Fascículo 20. Fauna
 
Dia del arbol
Dia del arbolDia del arbol
Dia del arbol
 
El relieve de la costa, sierra
El relieve de la costa, sierraEl relieve de la costa, sierra
El relieve de la costa, sierra
 
Diptico dia mundial del agua
Diptico dia mundial del aguaDiptico dia mundial del agua
Diptico dia mundial del agua
 
Mar peruano
Mar peruanoMar peruano
Mar peruano
 

Similaire à Mitos y Leyendas del Paraguay

Trabajo practico guarani
Trabajo practico guaraniTrabajo practico guarani
Trabajo practico guaranibeto1912
 
11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte
11 Guarani ñEe   Regional Ytusaingo   Tero  Primera Parte11 Guarani ñEe   Regional Ytusaingo   Tero  Primera Parte
11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera ParteRegional Ytusaingo
 
Planificación Corpus Quechua
 Planificación Corpus Quechua  Planificación Corpus Quechua
Planificación Corpus Quechua Marcos Luk'aña
 
1tradicional ejiogbe
1tradicional ejiogbe 1tradicional ejiogbe
1tradicional ejiogbe Mase Lobe
 
Tavarandu angapykua rehegua carrizosa-coscia-gómez
Tavarandu angapykua rehegua carrizosa-coscia-gómezTavarandu angapykua rehegua carrizosa-coscia-gómez
Tavarandu angapykua rehegua carrizosa-coscia-gómezferfle
 
6tradicional oworin
6tradicional  oworin6tradicional  oworin
6tradicional oworinMase Lobe
 
198982962 rogacion-diferentes-y-odun-donde-nacen
198982962 rogacion-diferentes-y-odun-donde-nacen198982962 rogacion-diferentes-y-odun-donde-nacen
198982962 rogacion-diferentes-y-odun-donde-nacenFeduPel
 
Tavarandu angapykua rehegua
Tavarandu angapykua reheguaTavarandu angapykua rehegua
Tavarandu angapykua reheguaferfle
 
Qawaq 21
Qawaq 21Qawaq 21
Qawaq 21QAWAQ
 
Imaymanata qhichwapi ñawirikunapaq I
Imaymanata qhichwapi ñawirikunapaq IImaymanata qhichwapi ñawirikunapaq I
Imaymanata qhichwapi ñawirikunapaq IJuan Revollo Valencia
 
4029 el calendario_maya_u_tsolkiin_maayaaoob
4029 el calendario_maya_u_tsolkiin_maayaaoob4029 el calendario_maya_u_tsolkiin_maayaaoob
4029 el calendario_maya_u_tsolkiin_maayaaoobSupervisión 405
 
Seis cuentos de y en lenguas indígenas
Seis cuentos de  y en lenguas indígenasSeis cuentos de  y en lenguas indígenas
Seis cuentos de y en lenguas indígenasEsperanza Sosa Meza
 

Similaire à Mitos y Leyendas del Paraguay (20)

Trabajo practico guarani
Trabajo practico guaraniTrabajo practico guarani
Trabajo practico guarani
 
11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte
11 Guarani ñEe   Regional Ytusaingo   Tero  Primera Parte11 Guarani ñEe   Regional Ytusaingo   Tero  Primera Parte
11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte
 
Planificación Corpus Quechua
 Planificación Corpus Quechua  Planificación Corpus Quechua
Planificación Corpus Quechua
 
1 odu de eji ogbe
1 odu de eji ogbe1 odu de eji ogbe
1 odu de eji ogbe
 
1tradicional ejiogbe
1tradicional ejiogbe 1tradicional ejiogbe
1tradicional ejiogbe
 
Yucatec Maya - The Book of Prophet Zephaniah.pdf
Yucatec Maya - The Book of Prophet Zephaniah.pdfYucatec Maya - The Book of Prophet Zephaniah.pdf
Yucatec Maya - The Book of Prophet Zephaniah.pdf
 
Tavarandu angapykua rehegua carrizosa-coscia-gómez
Tavarandu angapykua rehegua carrizosa-coscia-gómezTavarandu angapykua rehegua carrizosa-coscia-gómez
Tavarandu angapykua rehegua carrizosa-coscia-gómez
 
6tradicional oworin
6tradicional  oworin6tradicional  oworin
6tradicional oworin
 
6 odù de òwónrín
6 odù de òwónrín6 odù de òwónrín
6 odù de òwónrín
 
198982962 rogacion-diferentes-y-odun-donde-nacen
198982962 rogacion-diferentes-y-odun-donde-nacen198982962 rogacion-diferentes-y-odun-donde-nacen
198982962 rogacion-diferentes-y-odun-donde-nacen
 
Yucatec Maya - The Protevangelion.pdf
Yucatec Maya - The Protevangelion.pdfYucatec Maya - The Protevangelion.pdf
Yucatec Maya - The Protevangelion.pdf
 
Yucatec Maya - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdf
Yucatec Maya - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdfYucatec Maya - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdf
Yucatec Maya - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdf
 
Tavarandu angapykua rehegua
Tavarandu angapykua reheguaTavarandu angapykua rehegua
Tavarandu angapykua rehegua
 
The Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdf
The Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdfThe Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdf
The Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdf
 
Qawaq 21
Qawaq 21Qawaq 21
Qawaq 21
 
Imaymanata qhichwapi ñawirikunapaq I
Imaymanata qhichwapi ñawirikunapaq IImaymanata qhichwapi ñawirikunapaq I
Imaymanata qhichwapi ñawirikunapaq I
 
4029 el calendario_maya_u_tsolkiin_maayaaoob
4029 el calendario_maya_u_tsolkiin_maayaaoob4029 el calendario_maya_u_tsolkiin_maayaaoob
4029 el calendario_maya_u_tsolkiin_maayaaoob
 
Espiritualidad y cosmovisión mapuche
Espiritualidad y cosmovisión mapucheEspiritualidad y cosmovisión mapuche
Espiritualidad y cosmovisión mapuche
 
Seis cuentos de y en lenguas indígenas
Seis cuentos de  y en lenguas indígenasSeis cuentos de  y en lenguas indígenas
Seis cuentos de y en lenguas indígenas
 
4 odù de òdí
4 odù de òdí4 odù de òdí
4 odù de òdí
 

Dernier

Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...fcastellanos3
 
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdfFichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdfssuser50d1252
 
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptxMonitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptxJUANCARLOSAPARCANARE
 
sesión de aprendizaje 4 E1 Exposición oral.pdf
sesión de aprendizaje 4 E1 Exposición oral.pdfsesión de aprendizaje 4 E1 Exposición oral.pdf
sesión de aprendizaje 4 E1 Exposición oral.pdfpatriciavsquezbecerr
 
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO 2024 MINEDU
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO  2024 MINEDUFICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO  2024 MINEDU
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO 2024 MINEDUgustavorojas179704
 
3. Pedagogía de la Educación: Como objeto de la didáctica.ppsx
3. Pedagogía de la Educación: Como objeto de la didáctica.ppsx3. Pedagogía de la Educación: Como objeto de la didáctica.ppsx
3. Pedagogía de la Educación: Como objeto de la didáctica.ppsxJuanpm27
 
cuadernillo de lectoescritura para niños de básica
cuadernillo de lectoescritura para niños de básicacuadernillo de lectoescritura para niños de básica
cuadernillo de lectoescritura para niños de básicaGianninaValeskaContr
 
Tarea 5_ Foro _Selección de herramientas digitales_Manuel.pdf
Tarea 5_ Foro _Selección de herramientas digitales_Manuel.pdfTarea 5_ Foro _Selección de herramientas digitales_Manuel.pdf
Tarea 5_ Foro _Selección de herramientas digitales_Manuel.pdfManuel Molina
 
Estrategias de enseñanza - aprendizaje. Seminario de Tecnologia..pptx.pdf
Estrategias de enseñanza - aprendizaje. Seminario de Tecnologia..pptx.pdfEstrategias de enseñanza - aprendizaje. Seminario de Tecnologia..pptx.pdf
Estrategias de enseñanza - aprendizaje. Seminario de Tecnologia..pptx.pdfAlfredoRamirez953210
 
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundialDía de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundialpatriciaines1993
 
Actividad transversal 2-bloque 2. Actualización 2024
Actividad transversal 2-bloque 2. Actualización 2024Actividad transversal 2-bloque 2. Actualización 2024
Actividad transversal 2-bloque 2. Actualización 2024Rosabel UA
 
Técnicas de grabado y estampación : procesos y materiales
Técnicas de grabado y estampación : procesos y materialesTécnicas de grabado y estampación : procesos y materiales
Técnicas de grabado y estampación : procesos y materialesRaquel Martín Contreras
 
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIORDETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIORGonella
 
EDUCACION FISICA 1° PROGRAMACIÓN ANUAL 2023.docx
EDUCACION FISICA 1°  PROGRAMACIÓN ANUAL 2023.docxEDUCACION FISICA 1°  PROGRAMACIÓN ANUAL 2023.docx
EDUCACION FISICA 1° PROGRAMACIÓN ANUAL 2023.docxLuisAndersonPachasto
 
Tema 8.- Gestion de la imagen a traves de la comunicacion de crisis.pdf
Tema 8.- Gestion de la imagen a traves de la comunicacion de crisis.pdfTema 8.- Gestion de la imagen a traves de la comunicacion de crisis.pdf
Tema 8.- Gestion de la imagen a traves de la comunicacion de crisis.pdfDaniel Ángel Corral de la Mata, Ph.D.
 
IV SES LUN 15 TUTO CUIDO MI MENTE CUIDANDO MI CUERPO YESSENIA 933623393 NUEV...
IV SES LUN 15 TUTO CUIDO MI MENTE CUIDANDO MI CUERPO  YESSENIA 933623393 NUEV...IV SES LUN 15 TUTO CUIDO MI MENTE CUIDANDO MI CUERPO  YESSENIA 933623393 NUEV...
IV SES LUN 15 TUTO CUIDO MI MENTE CUIDANDO MI CUERPO YESSENIA 933623393 NUEV...YobanaZevallosSantil1
 
periodico mural y sus partes y caracteristicas
periodico mural y sus partes y caracteristicasperiodico mural y sus partes y caracteristicas
periodico mural y sus partes y caracteristicas123yudy
 

Dernier (20)

Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
 
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdfFichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
 
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptxMonitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
 
sesión de aprendizaje 4 E1 Exposición oral.pdf
sesión de aprendizaje 4 E1 Exposición oral.pdfsesión de aprendizaje 4 E1 Exposición oral.pdf
sesión de aprendizaje 4 E1 Exposición oral.pdf
 
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO 2024 MINEDU
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO  2024 MINEDUFICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO  2024 MINEDU
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO 2024 MINEDU
 
3. Pedagogía de la Educación: Como objeto de la didáctica.ppsx
3. Pedagogía de la Educación: Como objeto de la didáctica.ppsx3. Pedagogía de la Educación: Como objeto de la didáctica.ppsx
3. Pedagogía de la Educación: Como objeto de la didáctica.ppsx
 
cuadernillo de lectoescritura para niños de básica
cuadernillo de lectoescritura para niños de básicacuadernillo de lectoescritura para niños de básica
cuadernillo de lectoescritura para niños de básica
 
Tarea 5_ Foro _Selección de herramientas digitales_Manuel.pdf
Tarea 5_ Foro _Selección de herramientas digitales_Manuel.pdfTarea 5_ Foro _Selección de herramientas digitales_Manuel.pdf
Tarea 5_ Foro _Selección de herramientas digitales_Manuel.pdf
 
Estrategias de enseñanza - aprendizaje. Seminario de Tecnologia..pptx.pdf
Estrategias de enseñanza - aprendizaje. Seminario de Tecnologia..pptx.pdfEstrategias de enseñanza - aprendizaje. Seminario de Tecnologia..pptx.pdf
Estrategias de enseñanza - aprendizaje. Seminario de Tecnologia..pptx.pdf
 
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundialDía de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
 
Actividad transversal 2-bloque 2. Actualización 2024
Actividad transversal 2-bloque 2. Actualización 2024Actividad transversal 2-bloque 2. Actualización 2024
Actividad transversal 2-bloque 2. Actualización 2024
 
recursos naturales america cuarto basico
recursos naturales america cuarto basicorecursos naturales america cuarto basico
recursos naturales america cuarto basico
 
Técnicas de grabado y estampación : procesos y materiales
Técnicas de grabado y estampación : procesos y materialesTécnicas de grabado y estampación : procesos y materiales
Técnicas de grabado y estampación : procesos y materiales
 
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIORDETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
 
EDUCACION FISICA 1° PROGRAMACIÓN ANUAL 2023.docx
EDUCACION FISICA 1°  PROGRAMACIÓN ANUAL 2023.docxEDUCACION FISICA 1°  PROGRAMACIÓN ANUAL 2023.docx
EDUCACION FISICA 1° PROGRAMACIÓN ANUAL 2023.docx
 
Tema 8.- Gestion de la imagen a traves de la comunicacion de crisis.pdf
Tema 8.- Gestion de la imagen a traves de la comunicacion de crisis.pdfTema 8.- Gestion de la imagen a traves de la comunicacion de crisis.pdf
Tema 8.- Gestion de la imagen a traves de la comunicacion de crisis.pdf
 
Tema 7.- E-COMMERCE SISTEMAS DE INFORMACION.pdf
Tema 7.- E-COMMERCE SISTEMAS DE INFORMACION.pdfTema 7.- E-COMMERCE SISTEMAS DE INFORMACION.pdf
Tema 7.- E-COMMERCE SISTEMAS DE INFORMACION.pdf
 
IV SES LUN 15 TUTO CUIDO MI MENTE CUIDANDO MI CUERPO YESSENIA 933623393 NUEV...
IV SES LUN 15 TUTO CUIDO MI MENTE CUIDANDO MI CUERPO  YESSENIA 933623393 NUEV...IV SES LUN 15 TUTO CUIDO MI MENTE CUIDANDO MI CUERPO  YESSENIA 933623393 NUEV...
IV SES LUN 15 TUTO CUIDO MI MENTE CUIDANDO MI CUERPO YESSENIA 933623393 NUEV...
 
Aedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptx
Aedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptxAedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptx
Aedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptx
 
periodico mural y sus partes y caracteristicas
periodico mural y sus partes y caracteristicasperiodico mural y sus partes y caracteristicas
periodico mural y sus partes y caracteristicas
 

Mitos y Leyendas del Paraguay

  • 2. • Un mito es un relato tradicional que se refiere a acontecimientos prodigiosos, protagonizados por seres sobrenaturales o extraordinarios, tales como dioses, semidioses, héroes, monstruos o personajes fantásticos. • Mombe’upy - leyenda: ha’e umi mombe’u ohechaukáva táva arandu, katuetei ñamomorã, ha ñanemomba’embyasýva. Mombe’upy ñemopyenda mba’e oikova’ekue ymave añetehápe, ha iñambue ohóvo oñemombe’uhápe, oñenohê térã oñemoîve
  • 3.
  • 4. • El origen de la mitología Guaraní se remonta al encuentro de Tau y keraná. Taú era un espíritu, Keraná era una niña de extraordinaria belleza que se pasaba los días durmiendo, por eso le pusieron por nombre Keraná (dormilona) y era la simpática personificación de la tribu. Taú se había enamorado de la joven doncella y pretendiendo conquistarla se había transformado en un apuesto joven. Al séptimo día consecutivo de sus visitas intenta raptar a la niña interviniendo Angatupyry (espíritu del bien), para evitar tan triste suceso. Este se traba en lucha con Taú durante siete días, pero las artimañas del mal pretendiente hacen que logre ventaja, dándose por vencido Angatupyry, maléfico.
  • 5. • Taú ya dueño de la situación procede a raptar a keraná, lo cual causa profunda tristeza e indignación en el clan de nuestros primigenios antepasados pidiendo castigo ejemplar al raptor. Angatupyry hace de Taú objeto de una terrible maldición según la cual todos sus hijos se convertirán en monstruos. Así nacieron sucesivamente: Tejú Jagua; Mboi-Tu’î, Moñai, Jasyjatere, Kurupí, Ao Ao y finalmente Luisón. Todos ellos nacidos a destiempo (sietemesinos).
  • 6. • Al sobrevenir el último de estos engendros con la aparición del séptimo monstruo, surge en los cielos (como una advertencia de que los hombres deberán cuidarse de estos duendes) la conformación estelar de Las Siete Cabrillas, pertenecientes a las constelaciones del hemisferio sur. También en ese momento surgieron los azotes de la humanidad (que son siete) en sus categorías diversas; entre ellas se encuentran las siete grandes penas: el miedo, el dolor, el llanto, el hambre, la sed, la enfermedad y la muerte.
  • 7. • Y entre otras más siete, tenemos las que causan grandes aflicciones a la humanidad entera: la injusticia, el robo, la miseria, las pestes, el terremoto, el incendio y la guerra. Estas son, en síntesis, las desgracias que significan la presencia sobre la tierra de los siete monstruos engendrados por Taú Y KERANA
  • 8. • 1) Teju Jagua: Hete ojogua umi teju tuichávape, ha oguereko pokõi jagua akã. Kóva ha’e Tau ha Kerana memby ypykue. Hete tuichágui ndaikatúi oipuru mbarete oguerekóva. Okaru yvakuéra, eirete oguerúva chupe ipehẽngue Jasy Jatere.
  • 9. • 2) Mbói Tu’ĩ: Kóva ha’e Tau ha Kerana memby mokõiha, hete mbói ha iñaka tu’ĩ. Oje’émi hese Ha’eha mba’e he’õ rerekuára. Avei ha’e pira, mbusu, ysapy ha yvoty ñangarekohára.
  • 10. 3) Moñái: Kóva hina Tau ha Kerana memby mbohapyha. Ñu ha yvytu jára, ipokovívare ha mondaháre oñangareko ha oipytyvõ. Omondáva omono’õ Cerro Yyytykuápe, ko’ağa hérava Cerro Kavaju Atyrápe. Avare Tume ohapyva’ekue itakuápe ha upe guive opyta héra Moñaikuare.
  • 11. *4) Jasy Jatere: Kóva hina Tau ha Kerana memby irundyha. Ko mitã’i yvágaicha hesa hovy asy ha kuarahy mimbícha iñakãrague sa’yju. Oğuahẽvo asajepyte ndaje osẽ omosarambi mborayhu ha tetia’e. *Oje’e hese opívo oguataha ha oguerekoha ipópe ka’a rakã pehẽngue ome’ẽva ichupe mba’ekuaaita. Oipurúva oguerokañy hağua mitã oguaraháva ipehẽngue Ao-Ao.
  • 12. • 5) Kurupi: Kóva hina Tau ha Kerana memby poha. Karia’y karape oikóva asajepyte ka’aguýre • ñemiháme. Oikóje ohapera’arõ mitãkuña osẽva asajerei hógagui, Kurupi ojuráne katuete ha ogueraha • ka’aguy hesakãhápe kapi’ipe rovyũ ha hyakuãvureíva ári orairõ ombotarova térã ojuka peve.
  • 13. 6) Ao Ao: Kóva hina Tau ha Kerana memby poteĩha. Oje’e Ao Ao oikoha kure ka’aguýramo ha ijatyha hendivekuéra; oiko hağua oñondive kuimba’e ro’o rapykuéri. Ndaje kuimba’ekuéra ojehekýi hağua Ao Aógui, ojupí yvyra raka rehe; ha upéicha jave Ao Ao ojo’o yvy ha oity yvyra, ho’u hağua kuimba’e.
  • 14. • 7) Luisõ: kóva hina Tau ha Kerana memby pokõiha. Ojogua peteĩ jaguápe; ivai, hesa vera ha iñakãguasu. Pyharepyte vove oho ojapajeréi te’ongue ári, upévare hesa’yju ha ine. Oĩramo kuña imembýva pokõi kuimba’e, pe ipahaguéva ha’eva’erã katuete Luisõ. Pyhare reñandúramo oñarõva ha opoko nde py ipo ro’ysãme, ha’e Luisõ nemomarandúva nde ára paha
  • 15. Tava Tovatime oiko’akue petei ñande ypykuéra hérava Hose ava guaraní oñemongaraiva’ekue. Ha’e ojapo ta’anga tupãope guarã. Petei jey oho yvyra rekávo ka’aguýpe. Upépe osê chupe guaikurukuéra, kyhyjepópe oñani pe ka’aguy mbytére oikuaágui ko’ava ndohayhuiha chupe. Guaikurukuéra ohupytypotoaite jave ojuka haguã Hosépe, kova oñemoi petei yvyra poguasu kupépe, oñesu ha oñembo’e tupasýme: -Chemokañymína ko’a guaikuru resa renondégui, aníkena ehejatei che recha hikuái Tupãsymi Leyendas del Paraguay • Tupãsy Ka’akupe Mombe’upy (FOLKLORE)
  • 16. Ase ramo ko’agui tekovére, ajapóta ndéve nera’anga yvyrágui, nemomora haguã opavave oikóva guive ko yvy ape ári. Tupasý ohendu iñe’ê ha umi guaikuru oguahêvo ijypýpe, iñipytûmba ijerére ha ndohechai hikuái moôpa okañy Hose. Ou jevývo Tovatî me, Hose vy’ape omombe’u Pa’ikuerape ojehu’akue chupe ka’aguypýpe, ha mba’épa ojapose oipopepývo Tupãsyme.
  • 17. Pa’ikuera oguerohoryeterei pe ojaposeva ha he’i chupe: -Ejapona mokoi Tupãý ra’anga, petêi tuicháva, tupaópe guãra ha ambue michîvéva, nde rógape guarã. Heta ara ohasa rire pe Tupãsy ra’anga michivéva oguereko’ákue hógape Hose, ojereraha Tupão Ka’akupépe. Ko’ága peve pe ta’anga oime Tupão Ka’akupépe ha upepeve ojeho opa tendágui poapy jasypokõipe, ojechauka hagua jerovia ha mborayhu Tupãsyme
  • 18. • KA,A Peteî áraje Ñande Ru ou tujamíramo oguatávo yvy ape ári ha ikane’ômarô oheka peteî ogami opytu’u haĝua. Ohohápe, mavave ndoipe’ái chupe hóga rokê. Maymáva oñembotavypa chugui. Ipahápe oĝuahê peteî tujami rógape. Upéva ombohasa chupe hógape, ome’ê chupe y ha tembi’u ha okemi haĝua avei ome’ê chupe. Upe tujami oikóje itajýra ndive ha mokôive oñangareko porâ Ñande Ru rehe
  • 19. • Ohecharamógui tujami ha tajýra reko marangatu, Ñande Ru ojevývo yvágape omoheñóije yvy ári tujami róga korapýpe peteî ka’avo pyahu. • Upéi oĝuahêkuri tujami rendápe Ñande Ru remimbou; ombo’eva’ekue tujami ha tajýrape mba’éichapa oipuru’arâ ka’avo pyahu, ombohérava ka’a, opytáva mokôivéva poguýpe.
  • 20. Kurusu Isabel Oiko ndaje ñorãirõ guasu aja, Cerro Corápe. Upe peve oguahê peteî kuñakarai hérava Isabel ha imembykuña’i Hetaiterei oî omanóva upe ñorãirõme, mbovy tekove opyta, umíva apytépe oî Isabel ha imembykuña’i, avei kuimba’e ha kuña iñembyahýi ha ijy’ uheijoáva. Péicha, oîháicha, oñepyrû oipykúi tape oguahê haguãicha Concepción peve, opytáva 50 légua upégui. Pe tapére heta oî ho’ava kane’ogui, oî avei omanóva y’ uhéi ha ñembyahýigui.
  • 21.
  • 22. Pe tendápe omohenda hikuái peteî kurusu ha oñemombe’u upe araite guive oipytyvõha opavave umi ojeroviávape hese.