Работилница за говор на омраза - 19.06.2013

Проект на УСАИД за зајакнување на медиумите во Македонија
Компонента Сервис за проверка на факти од медиумите, имплементирана од Метаморфозис
Работилница за говор на омраза
Вовед и дефиниции за говор на омраза
19.06.2013 13.00-13.45
ГЕМ клуб, Скопје

Кон „дефиниција“ на „говор на омраза“:
Нирнбершкиот процес
Издавачот на „Штурмер“ (Julius Streicher),
гласноговорник за уништување на Евреите, е
осуден на смрт, поради злосторства против
човештвото.
Во своите говори и написи „тој го инфицираше
германскиот ум со вирусот на антисемитизмот“
и ги поттикнувал Германците активно да ги
прогонуваат Евреите.

Примери за дехуманизација, демонизација и
поттикнување на геноцид
Претставување на Евреинот не како човечко суштество, туку
како „бактерија и чума“, како „паразит, непријател,
злосторник, ширач на болести кој мора да биде уништен
во интерес на човештвото“.
25-ти декември 1941: “Ако на опасноста од размножување на
тоа божје проклетство во еврејската крв конечно треба да
и дојде крај, тогаш има само еден начин – истребување
на тие луѓе чиј татко е ѓаволот.“
Февруари 1944: “Кој го прави она што Евреинот го прави е
злобник и криминалец. А што го повторува и сака да го
копира ја заслужува истата судбина, уништување, смрт.“

Пресуда
„Streicher-овото потикнување на убиство и
истребување во време кога Евреите на исток
биле убивани во најужасни услови јасно
конституира прогонување врз политичка и расна
основа, во врска со воени злосторства како што
се дефинирани во Повелбата, и конституира
злосторство против човештвото.“

Пример на насловна
Der Stürmer, 1934 issue
accusing Jews of practicing ritual
murder to secure the blood of
Christians to use in Jewish
religious rituals. The headline
reads: Jewish Murder Plan
against Gentile Humanity
Revealed. The issue actually got
banned by the Nazis after it had
been out for a while, not because
of anti-Semitic content, but
because it compared alleged
Jewish ritual murder with the
Christian sacrament of
communion.

Дехуманизација
Do not grow weary, do not
loosen the grip,
This poisonous serpent may not
slip away.
Better that one strangles it to
death
Than that our misery begin
anew.
March 1935 (Issue #10)

Втерување страв
“Far be it from the Jews to
enslave a single people.
Their goal is to devour the
entire world.”
October 1936 (Issue #41)

Демонизирање (Демонот пари)

Антиципирање геноцид: Крајот на Јуда

Сатанизација

Говорот на омраза преку медиумите во Руанда
Поттикнување насилство преку ртв-станица:
„RTLM ќе спомнеше населби и индивидуи по
име, и неколку часа подоцна тие населби ќе беа
претресувани од милицијата, а спомнатите
индивидуи беа жртви на напади.“ (изјава на
сведок)

Kangura
Апелот за освестување на Хуту и Десетте заповеди,
објавени во „Кангура“ бр. 6 во декември 1990, пронесуваа
презир и омраза кон етничката група на Тутсите, а
посебно кон жените Тутси како агенти на непријателот, и
ги повикуваа читателите да ги преземат сите неопходни
мерки да го запрат непријателот, дефиниран како Тутси
населението. Другите едиторијали и написи имаа јасна
намера да потпалат етничка омраза, негодување и страв
од Тутси населението и политичките опоненти на Хуту кои
ја подржуваа етничката група на Тутси. (извадок од
пресудата)

Дехуманизација и поттикнување геноцид
Вертикално лево:
Кои оружја ќе ги користиме
за да ги совладаме
лебарките еднаш
засекогаш?
Хоризонтално долу:
Повторно да ја подигнеме
Хуту револуцијата од 1959
за да ги победиме Тутси
лебарките.

Толкување на судот
Насловната на „Кангура“ бр. 26 промовираше
насилство пронесувајќи ја пораката дека
мачетата треба да биде користена за да се
елиминираат Тутсите, еднаш засекогаш. Тоа
беше повик за уништување на етничката група
Тутси како таква. Преку застрашување и
омразителна пропаганда, „Кангура“ отвори пат
за геноцидот во Руанда, втурнувајќи го Хуту
населението во манијакално убивање.

Намера
“Дали јазикот има намера да потпали или да
предизвика насилство?”
Издавачите и уредниците се сметаат за
подеднакво одговорни затоа што тие
обезбедуваат форум, а сопствениците имаат
„моќ да ја обликуваат уредничката насока...“
Критичката дистанца е идентификувана како
клучен фактор во проценувањето на намерата
на публикацијата.

Контекст
Во случаи каде има проблеми со национална
сигурност и каде изјавите поттикнуваат
насилство, властите имаат „поширока маргина
на проценка“ за ограничување на слободата на
изразување.
Контекстот се зема предвид во определувањето
на потенцијалното влијание на националната
сигурност и јавниот ред.

Проценка за обвинувањето за „јавно поттикнување
на вршење геноцид“
...говорот кој конституира етничка омраза резултира од
стереотипизирањето на етносот комбинирано со неговото
омаловажување.
Уредникот на „Кангура“ и новинарите кои емитуваа на РТЛМ
не се дистанцираа себеси од пораката на етничка омраза.
Наместо тоа, тие ја циркулираа пораката.
Читателите и слушателите не беа насочени кон индивидуи
кои беа јасно дефинирани како вооружени и опасни.
Наместо тоа, Тутси цивилите и всушност Тутси
населението во целина беа таргетирани како закана.

Списоци за отстрел
Официјален список од 123 имиња на осомничени
беше објавен во „Кангура“ бр. 40 со итно
предупредување на читателите дека владата не
ги заштитува ефикасно од тие луѓе и дека тие
самите треба да организираат самоодбрана за
да спречат сопствено истребување. Оваа
порака класично илустрира поттикнување на
насилство на читателите на „Кангура“: преку
влевање на страв во нив, давање на имиња кои
ги поврзуваат со тој страв, и мобилизирајќи ги
да заземат независни, проактивни мерки во
обид да се заштитат себеси.

“Радио мачета”
Емитувањето на RTLM беше удирање во тапани,
повик до слушателите да преземат акција
против непријателот и помошниците на
непријателот, изедначени со Тутси
населението.
Фразата „вжештување на главите“ го дофаќа
процесот на поттикнување, систематски
преземан од страна на RTLM, кое по 6 април
1994 беше исто така познато како „Радио
Мачета“.

Поттикнување
„Изјавите што се направени без намера да ги
поттикнат другите на омраза не треба да се
сметаат за говор на омраза. За поттикнување е
потребно да постои блиска врска меѓу изјавата
и ризикот од нанесување штета, на пример кога
е тоа докажано со последицата или влијанието.
Сепак, не само конкретни (и нелегални) дејства
како што се дискриминација и насилство се
сметаат за единствена признаена штета.
Доволно е изјавите да ги поттикнат другите на
омраза, дури и ако тие не преземат дејства
предизвикани од тие изјави.“

Комитет на министри на СЕ
“ Поимот “говор на омраза” ги подразбира сите
облици на изразување кои шират, распалуваат,
поттикнуваат или оправдуваат расна омраза,
ксенофобија, антисемитизам или останати
облици на омраза заснована врз нетолеранција,
вклучувајќи и нетолерантност изразена во
форма на агресивен национализам и
етноцентризам, дискриминација или
непријателство против малцинства, мигранти и
лица со имигрантско потекло.”
(Препораката бр.Р(97)2 на СЕ, 1997, Додаток)

Начела за правен концепт
Во отсуство на цврста дефиниција, како суштински
критериуми за поставување на правен концепт
на говорот на омраза треба да се појде од
следниве начела:
- слободата на изразување, како и секоја друга
слобода и право, повлекува должности и
одговорности;
- говорот на омраза е злоупотреба на слободата
на изразување што се состои во повреда на
правата на другите.

Меѓународна забрана
Меѓународниот пакт за граѓанските и политичките
права на ООН (чл.20) пропишува изречна
обврска за забрана на бранењето на
национална, расна или верска омраза со кое се
поттикнува на дискриминација, непријателство
или насилство. Според Human Rights Committee,
General Comment No. 11 (1983), таквата забрана
е во целост компатибилна со слободата на
изразување, чиешто остварување повлекува
посебни должности и одговорности.

Конвенција за елиминација на расна дискриминација
Поделба на четири различни аспекти на обврските
на говорот на омраза според КЕРД, кои се дел
од членот 4(а)4:
1. Ширење идеи базирани на расна
супериорност
2. Ширење идеи базирани на расна омраза
3. Поттикнување расна дискриминација
4. Поттикнување дела на расно мотивирано
насилство.

Предизвикување национална, расна и верска омраза,
раздор и нетрпеливост (чл.319)
Делото има мешовита природа: во основа тоа е дело на
омраза, но содржи и покрива облици што се состојат во
говор на омраза. Неговото комплексно дејствие на
извршување (ст.1) опфаќа не само реални дејствија
(присилба, малтретирање, оштетување предмети итн.), со
кои се предизвикува или разгорува национална, расна
или верска омраза, раздор или нетрпеливост, туку и
вербални дејствија, како што е излагањето на подбив на
националните, етничките или верските симболи, со кои се
предизвикува таква последица.

Ширењето на расистички и ксенофобичен материјал
по пат на компјутерски систем (чл.394-г КЗ)
Се работи за инкриминација што се состои во
ширење во јавноста, преку компјутерски систем,
на расистички и ксенофобичен пишан
материјал, слика или друга презентација на
идеја или теорија која помага, промовира или
поттикнува омраза, дискриминација или
насилство против кое било лице или група, врз
основа на раса, боја на кожа, национално или
етничко потекло, како и верско уверување.
Се казнува и тој што делото го сторува преку
други средства за јавно информирање...

Потешкиот облик на делото расна и друга
дискриминација (чл.417 ст.3).
Делото може да биде извршено низ три алтернативни
облици на дејствието на извршување: ширење идеи за
супериорност на една раса; пропагирање расна омраза;
или поттикнување на расна дискриминација.
Се работи за дејствија насочени кон поширок круг лица што
имаат за цел прифаќање на став за нееднаквост и
повреда на слободите и правата на луѓето врз
дискриминаторска основа. Од ваквите десјтвија може да
произлезат различни потешки облици на дискриминација,
што може да се состојат во извршување и на потешки
дела против слободите и правата (геноцид, воени
злосторства итн.).

Совет за радиодифузија
Советот за радиодифузија според Законот за
радиодифузна дејност е надлежен да забранува
програмски содржини кои поттикнуваат на
национална, расна или верска омраза и
нетолеранција и да изрекува на правните лица и
одговорните уредници парични казни за
прекршок што се состои во емитирање програми
насочени кон поттикнување на национална,
расна, полова и верска омраза (чл.166 ал.10).

Не се изрекуваат прекршочни санкции за говор на
омраза
Во досегашната практика, и покрај бројните
емитирани или пренесени содржини, Советот
нема изречено ни една прекршочна санкција.
Од другите мерки (писмена опомена,
привремена забрана итн.) предвидени во
споменатиот закон (чл.38 ст.1), Советот има
изречено само две: ”неформални
предупредувања” (на ТВ Сител и МТВ) и една
забрана за емитирање реклами во траење од
два дена (Канал 5 за говор на омраза на
емисијата “Миленко Неделковски шоу”).

Отсуствува кривично гонење
Надлежните органи (МВР, Јавното обвинителство)
немаат преземено ни една иницијатива за
поведување казнена или прекршочна постапка за
организаторите и учесниците на спортски
манифестации, на кои се случуваат истапи кои
имаат карактер на говор на омраза (на навивачки
групи за повици на “уништување” на друга етничка
заедница и сл.).
Единствен случај, во кој е поднесена кривична пријава
за поттикнување национална, расна или верска
омраза е случајот на палење на македонското знаме
во едно струшко село (јануари 2012 година).

Ви благодарам за вниманието
За повеќе информации Ви стоиме на располагање
и преку е-пошта:
spf@metamorphosis.org.mk
Презентацијава е објавена под лиценцата Криејтив комонс Наведи извор – без адаптирани дела.
Оваа презентација е изработена во рамките на Проектот на УСАИД за зајакнување на медиумите во
Македонија – Компонента Сервис за проверка на факти од медиумите, имплементирана од
Метаморфозис. Анализата e овозможенa сo поддршка на Американската агенција за
меѓународен развој (УСАИД). Содржината на анализата е одговорност на авторот и не ги
одразува ставовите на Метаморфозис, УСАИД или Владата на САД. За повеќе информации за
работата на УСАИД во Македонија, ве молиме посетете ги веб-страницата (macedonia.usaid.gov)
и Фејсбук-страницата на УСАИД (facebook.com/USAIDMacedonia).

Работилница за говор на омраза - 19.06.2013

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Metamorphosis

More from Metamorphosis (20)

Работилница за говор на омраза - 19.06.2013