Sanatta Etik. Ethics on Art ELA Etik Akademisi

1. ETİK LİDER AKADEMİSİ
ELA

3. Muazzez Bodur
 1975 doğumlu
 Marmara Üniversitesi - Ekonomi Bölümü Lisansı
 İngiltere’de Pazarlamacılık üzerine Yüksek Lisans
 15 yıl profesyonel çalışma hayatı (Koç Grubu ve Sağlık Sektörü)
 Osmanlı Mücevher Eksperi,
 Antika ve koleksiyon objelerinin değerlemesi için kişilere, sigorta
şirketlerine, bankalara, avukat ve mimarlara online veya yerinde
danışmanlık hizmeti sağlamaktadır.
 www.bukacparaeder.com
 www.degerliesyalar.com

4. Alıcı & Satıcı Sorunları
o Gerçek değer nedir?
o Orjinal midir?
o Nereden alabilirim?
o Nasıl alabilirim?
Alıcı
o Bu objeyi kaç paraya
satabilirim?
o Nereye satabilirim?
o Nasıl satabilirim?
Satıcı

5.  Türkiye'nin ilk ve tek online ücret tabanlı
değerleme sitesi. www.bukacparaeder.com ‘12
 Antika, Modern Sanat, herhangi bir döneme
ait koleksiyon objeleri, eski değerli eşyalara
online ekspertiz raporu hizmeti sağlamak için
kurulmuştur. 30 kategoride hizmet
vermektedir.
 www.degerliesyalar.com ‘15

6. SANATTA ETİK
Sanatın varlığı paradan önce
etik ve estetiğe dayanır…
Muazzez Bodur ‘15

7. TÜRKİYE’DEN UNESCO
KAPSAMINA GİREN KÜLTÜR
MİRASLARI

8. Kapadokya ve Göreme Milli Parkı
Kapadokya 60 milyon yıl önce Erciyes, Hasandağı ve Güllüdağ volkanlarının
püskürttüğü lav ve küllertarafından oluşturulan yumuşak tabakaların
milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgâr tarafından aşındırılmasıyla ortaya
çıkmıştır. Hititler´in yaşadığı bu bölge, daha sonraki dönemlerde
Hristiyanlığın en önemli merkezlerinden biri olmuştur.

9. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası
Ulu Camii, Mengücekli Beyi Ahmed Şah tarafından 1228 yılında, darüşşifa ise
aynı tarihte Mengücekli Beyi Ahmed Şah’ın eşi Turan Melek tarafından Ahlatlı
Muğis oğlu Hürrem Şah adlı bir mimara yaptırılmıştır. Planı ve süslemesi
açısından benzeri olmayan bir eserdir.

10. İstanbul’daki Tarihi Yerler
Üç tarafını Marmara Denizi, Boğaziçi ve Halic'in sardığı bir yarımada üzerinde yer alan
bölgeyi kapsayan İstanbul, yerleşim tarihi son yapılan Yenikapı´daki kazılarla bulunan
liman doğrultusunda 8500 yıl, kentsel tarihi yaklaşık 3 bin, başkentlik tarihi 1600 yıla
kadar uzanan Avrupa ile Asya kıtalarının kesiştiği noktada bulunan bir dünya kentidir.

11. Hattuşaş
Çorum’un Sungurlu ilçesinin güneydoğusunda yer alan Hitit Devleti´nin
başkenti Hattuşaş, sanat ve mimarlık alanında gelişmiş bir bölgedir. Bu
bölgede yapılan kazılarda 5 kültür katı ortaya çıkmıştırv e bu katlarda Hatti,
Asur, Hitit, Frig, Galat, Roma ve Bizans dönemlerinden kalma kalıntılar
bulunmuştur.

12. Nemrut Dağı
Adıyaman’da bulunan Nemrut Dağı dünyanın sekiz harikasından biridir.
Kommagene kralı Antiochus Theos, MÖ 62 yılında bu dağın tepesine, pek
çok Yunan ve Pers tanrısının heykeli ve kendi mezar tapınağını yaptırmıştır.
Mezarda, bir kartalın başı gibi, tanrıların taş oymaları bulunur.

13. Pamukkale ve Hierapolis Milli Parkı
Pamukkale Denizli ilinde, ılıman iklimi olan Menderes Nehri vadisinde
bulunmaktadır. Kent kaplıcalarını, akan sulardan kalan karbonat mineralleri
teraslarını ve travertenleri kapsamaktadır.

14. Ksantos-Letoon
Letoon, Fethiye yakınlarında bir antik kenttir. Şair Ovidius´un anlattığı bir
öyküye göre kent, Zeus´tan hamile kalan Leto´nun adına kurulmuştur ve en
eski yerleşim izleri MÖ 7. yüzyıla kadar gitmektedir. Kalıntılar ve ele geçen
kitabeler buranın dini ve politik açıdan önemli bir bölge olduğunu
göstermektedir. Ören yeri merkezinde yan yana üç tapınak bulunmaktadır ve
bunlardan en kuzeydeki Leto’ya, ortadaki Artemis’e, güneyindeki Apollon´a
adanmıştır.

15. Tarihi Safranbolu Şehri
Karabük ilinde bulunan Safranbolu 1950´lerde Anadolu´da gerçekleşen
modern şehirleşmeden fazla etkilenmemiştir. Bu nedenle mimari gelenekleri
ve özellikle yarı ahşap, üç odalı Pontian Yunan stilinde olan depreme dayanıklı
evleri korunmuştur.

16. Truva Antik Kenti
Antik kent, Çanakkale merkez ilçesini bağlı Tevfikiye köyünün batısında, Hisarlık
Tepesi’nde bulunmaktadır. Homeros tarafından yazıldığı sanılan iki manzum
destandan biri olan İlyada’da bahsi geçen Truva Savaşı’nın gerçekleştiği antik
kent, 1870’lerde Alman amatör arkeolog Heinrich Schliemann tarafından
keşfedilmiştir.

17. Selimiye Camii ve Külliyesi
Edirne’de bulunan Selimiye Camii, padişah II. Selim tarafından Mimar Sinan’a
yaptırılmıştır. Mimar Sinan’ın 90 (bazı kitaplarda 80 olarak geçer) yaşında
yaptığı ve “en iyi eserim” dediği Selimiye Camii gerek Mimar Sinan’ın gerek
Osmanlı mimarisinin en önemli yapıtlarından biridir.

18. Neolitik Dönem Çatalhöyük Kalıntıları
Çatalhöyük, Orta Anadolu’da, günümüzden 9 bin yıl önce iskân edilmiş, çok geniş
bir Neolitik Çağ ve Kalkolitik Çağ yerleşim yeridir. Höyükler kabaca 2 bin yıl
kesintisiz iskân edilmiştir. Özellikle neolitik yerleşimin genişliği, barındırdığı
nüfusu, oluşturduğu güçlü sanat ve kültür geleneği ile son derece dikkat çekicidir.
Dünyanın en eski yerleşimlerinden biri olan bu bölgenin sakinleri, ilk tarımcı
topluluklardandır.

19. Cumalıkızık Köyü
Bursa’nın Yıldırım ilçesine bağlı bir mahalle olan Cumalıkızık, Uludağ´ın kuzey
eteklerinde kurulmuş 5 Kızık köyünden biridir. Cumalıkızık Etnografya Müzesi
burada bulunmaktadır. Kuruluşu yaklaşık 1300´lü yıllara uzanan köyde, tarihi doku
çok iyi korunmuştur ve Osmanlı erken döneminin kırsal kesim sivil mimari
örnekleri günümüze ulaşmayı başarmıştır.

20. Bergama Antik Kenti
İzmir’de bulunan Bergama, Antik metinlerde Pergamon ya da
Pergamonos olarak geçmektedir. Pergamon, Kuzey Ege’de Kaikos (Bakırçay)
Irmağı’nın doğu-batı yönünde uzandığı graben vadisinin kıyısında yer
almaktadır. Pergamon Tepesi’ndeki Akropol’de ilk yerleşim izleri M.Ö.7.-6.
Yy.’a kadar gitmektedir. Günümüzde Bergama Antik Kenti’nden birçok eser
Berlin’deki Pergamon Museum’da bulunmaktadır.

21. TÜRKİYE’DEN YURTDIŞINA
KAÇIRILAN ESERLERE ÖRNEKLER
«Osmanlı döneminde yurt dışına çıkarılan veya
yasa dışı yollardan kaçırılan Anadolu kökenli
çok sayıda eser, hala yurt dışındaki müzelerde
sergileniyor ya da önemli müzayedelerde satışa
çıkıyor.»

22. 19. yüzyılın başından itibaren Anadolu'ya gelen
arkeologlar çıkardıkları tarihî eserleri kendi ülkelerine
taşıdı. Osmanlı Devleti'nin zayıfladığı bu
dönemlerde Ephesos (Efes), Pergamon (Bergama),
Troia (Truva), Miletos (Milet) ve Xanthos (Kınık)
gibi antik kentlerde başlayan soygunlar Avrupa
ve Amerika müzelerinin Anadolu kökenli eserlerle
zenginleşmesine sebep oldu. Kaçırılan eserler
müzayedelerde yüksek fiyata alıcı bulunca tarihî eser
kaçakçıları yerel soyguncularla birleşerek büyük talan
yaptı.

23. Milet Güney Agora Kuzey Kapısı (Pergamon Museum,
Berlin)
Aydın’ın Söke ilçesinde, Balat köyünde bulunan Miletos antik kentine 1896
yılında yapılan kazılarda ele geçirilen bazı eserler Sultan II. Abdülhamit’in
emriyle Almanlara hediye edilmiştir. M.S. 2. Yüzyıla ait anıtsal Güney Agora
Kapısı günümüzde Berlin’deki Pergamon Museum’da sergilenmektedir.

24. Bergama Zeus Sunağı (Pergamon Museum, Berlin)
Zeus Altar’ı İzmir’in kuzeyinde bulunan antik Pergamon(Bergama) şehrinde
Pergamon Krallığı’nı yöneten Attalos hanedanı tarafından MÖ 2. Yüzyılda
Tanrı Zeus için yaptırılmış mermer anıtsal bir yapıdır. Eser 1870 yılında
Alman mühendis Carl Humann tarafından, o zamanki Prusya’ya
götürülmüştür ve günümüzde Berlin’deki Pergamon Museum’da
sergilenmektedir.

25. Athena Tapınağı Propylonu (Pergamon Museum, Berlin)
MÖ 197-159, II. Eumenes Döneminden kalma Athena tapınağın girişidir.
Günümüzde Berlin’deki Pergamon Museum’da sergilenmektedir.

26. Nereidler Anıtı (British Museum, Londra)
MÖ 400 senesinde bugünkü Fethiye’de bulunan Likya’ya başkentlik yapan
Ksantos Kenti’nde bulunan anıt adını üzerinde bulunan 12 adet Nereid (su
perisi) heykelinden almaktadır. Günümüzde Londra’daki British Museum’da
sergilenmektedir.

27. Troya (Truva) Hazineleri
Troya (Truva) Hazineleri: Bu dönemden kalan eserler değişik yerlerde
sergilenmektedir. MÖ 1200lerde Akhaların başkumadanı Agamemnon’un
giydiği maske bugün Atina Milli Müzesi’nde bulunmaktadır. Troya
hazinelerinin tamamına yakın olan kısmı bugün Rusya’dadır.

28. Üç Güzeller Mozaiği (Musée du Louvre, Paris)
MS 2. Yüzyıldan kalan ve tanrıçalar Hera, Athena ve Aphrodite’in Paris’in
hakemliğinde İda dağında yapmış oldukları güzellik yarışmasını betimleyen bu
mozaik Antakya’da bulunmuştur. Günümüzde Paris’teki Louvre Müzesi’nde
sergilenmektedir.

29. Dionysos Mozaiği (Worcester Art Museum, ABD)
MS 4. Yüzyıldan kalan ve Hermes’in çocuk Dionysos’u kucağında taşımasını
betimleyen bu mozaik Antakya’da bulunmuştur.

30. İhtiyar Balıkçı Heykeli (Pergamon Museum, Berlin)
Aydın Geyre yakınlarındaki Aphrodisias kentinde 1904 yılında Fransız arkeolog Paul
Gaudin tarafından yapılan kazılarda gövdesi bulunan heykel gizlice yurtdışında
kaçırıldıktan sonra Pergamon Müzesine satılmıştır ve bugün de Berlin’deki Pergamon
Müzesi’nde sergilenmektedir. Heykelin baş kısmı ise 1989 yılında Prof. Dr. Kenan Erim
başkanlığında yürütülen kazılarda bulunmuştur.

31. Beyhekim Camii’nin Çini Mozaikli Mührabı (Pergamon
Museum, Berlin)
Konya’nın Selçuklu ilçesinde Beyhekim Mahallesi’ndeki Beyhekim Camii’nin
mihrabı 1907’de Almanya’nın Konya Konsolosu Dr. J. H. Loytvedin tarafından
onarım bahanesiyle yurt dışına kaçırılmıştır. Günümüzde Berlin’deki
Pergamon Müzesi’nde sergilenmektedir ve Türkiye’ye iadesi için 1991’de
Dışişleri Bakanlığı tarafından başlatılan çalışmalar devam etmektedir.

32. Hacı İbrahim Veli Türbesi Sandukası (Pergamon Museum,
Berlin)
Şeyh Hacı İbrahim Veli, Hoca Ahmet Yesevi’nin Anadolu’yu aydınlatmak için
gönderdiği şeyhlerin torunlarından biridir ve türbesi bugün Konya’nın Akhisar
ilçesine bağlı Alanyurt (Maruf) köyünde bulunmaktadır. Türbenin ceviz ağcı
gövdesinden oyma tekniğiyle yapılan işlemeli sandukası ise 1905 yılında
çalınarak Almanya’ya götürülmüştür. Günümüzde Berlin’deki Pergamon
Müzesi’nde sergilenen eser için iade görüşmeleri devam etmektedir.

33. İade Edilen Eserler
Türkiye’ye son 10 yıl içerisinde 4 binden fazla eser iade
edilmiştir. Başbakanlık Kamu Diplomasisi
Koordinatörlüğü’ne göre 2013’e kadar Sırbistan’dan 1865,
Almanya'dan 1241, İsviçre'den 397, Avusturya'dan 320,
Hırvatistan'dan 133, İngiltere'den 56, ABD'den 40, Birleşik
Arap Emirlikleri'nden 23, Bulgaristan'dan 20 ve Fransa'dan
18 eser geri alınmıştır. Bu eserlerin arasında Kanatlı
Denizatı Broşu, 3300 yıllık Boğazköy Sfenksi, Antik
Yunan'dan kalan Herakles heykelinin üst yarısı, Bursa
Sinanpaşa Camisi'nden çalınan ve üzerinde Kur'an-ı
Kerim'den ayetler bulunan çinilerin de olduğu eserler
bulunmaktadır.

34. Ya Alınamayanlar?
Ancak Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 26 yıllık kayıtlarına
göre milyon dolarlar harcanmasına rağmen (rakam
verilmiyor) son 26 yılda sadece altısı Interpol aracılığıyla
olmak üzere 36 eser geri getirilebildi.
10 kadar eser de şahıslar tarafından Türkiye'ye hediye
edildi.
Oysa Kültür ve Turizm Bakanlığı "gizli kayıt" vasfıyla
Interpol'e gönderdiği uyarı yazısında, Türkiye'den 4 bin
tarihî eserin kaçırıldığını belirtilmiş.

35. DÜNYA KÜLTÜR
HAFIZASINDAN YOK EDİLEN
ESERLERE ÖRNEKLER

36. Bamiyan Budaları (Afganistan)
6. Yüzyıl eseri olan heykeller, 2001’deTaliban hükumeti
tarafından put ilan edilerek dinamitlerle patlatıldı.

37. Şeyh Mohammed al Barbaghi Camii (Bahreyn)
2011’de başlayan ayaklanmada yıkılan Şii mescit ve camiilerinden biridir.

38. Yunus’un Türbesi (Irak)
Yunus’un Türbesi, ilk yerleşim tarihi Asurlulara dayanan höyük
üzerinde kurulmuş, İslam ve Hristiyanlık dinleri için kutsal olan
Hz. Yusuf(Jonah)’un Türbesidir ve Musul’un işgali sonrasında
2014 yazında IŞİD tarafından dinamitlerle patlatılmıştır.

39. Tibet Tapınakları ve Kültürel Öğeler (Çin)
1960’larda gerçekleşen devrim sonrasında oluşan kültürel devrim fikri
sonucunda Çin’de büyük bir yok etme furyası başlamıştır. Bu
dönemde 6000’den fazla tarihi Tibet tapınağı, içlerindeki
heykeller, el yazmaları ve diğer kültürel öğeler yok
edilmiştir.

40. Timbuktu (Mali)
Mali’de cihatçılar ve cumhuriyetçiler arasında çıkan iç savaş,
en önemli kültürel öğelerin bulunduğu Timbuktu şehrine
sıçramıştır. Şehri ele geçiren cihatçı gruplar şehrin bir
kısmındaki Müslüman türbelerini, bazı ibadethaneleri ve
bilimsel merkezleri tıpkı IŞİD gibi yok etti. Cihatçı gruplar,
Muhammed’in söylediği iddia edilen: “Eğer birisi mezarın
üzerine bir şey inşa ederse onu yıkın.” sözlerinden yola

41. Allianoi (Türkiye)
Roma döneminin en sağlam şekilde ayakta kalmış ılıcalarından olan
Allianoi antik kenti 90’ların sonunda sit alanı ilan edilmiştir ve üzerine
pek çok kurtarma kazısı yapılmış; koruma projesi ve başka projeler
geliştirilmiştir. Daha sonra 2000’lerin başında inşa edilen yortanlı barajı
tarafından tehdit edilmiş ve barajın inşası sonrasında antik kent şuanda
sular altında kalmıştır.

42. Adolf Hitler
Adolf Hitler dünyada en fazla yıkıma sebep olmuş politik lider
olmasının dışında, ayrıca kariyerinde başarısız olmuş
bir sanatçıdır. Dünyanın en büyük müzesi Berlin
Müzesi’ni açmak en büyük hedeflerinden biridir.

43. https://www.youtube.com/watch?v=y5Njrq930EM

44. Hitler liderliğindeki Nazilerin Avrupa’daki 26 yıllık egemenliği
süresince Avrupa’daki müzelerden ve koleksiyonlardan çok
sayıda sanat eseri yağmalanmış, çalınmış yada kaçılmış ve
Almanya’daki tuz madenlerinde depolanmıştır.

45. http://natgeotv.com/za/nazi-art-theft/videos/nazi-art-theft-
episode-1
Ulusal Arşivlere dayandırılan bir bilgiye göre bu dönemde
Avrupa’da sanat eserlerinin %20sinin bu şekilde Almanlar
tarafından ele geçirilmiştir.

46. Monuments Men
2. Dünya Savaşı sonrasında
Monuments Men olarak
adlandırılan bir 3 kişilik bir
ekip, Almanlar tarafından ele
geçirilen sanat eserlerini bulmakla
ve korumakla görevlendirilmiştir.
Bu ekip daha sonra sanat
tarihçileri, müze direktörleri ve
küratörlerden oluşan 350 kişilik
bir ekip haline gelerek ABD
ordusunun sanat eserlerini gerçek
sahiplerine iade etme görevini
üstlenmişlerdir.

47. NAZI YAĞMASINDAN SONRA
BULUNAMAYAN ESERLER

49. Jean Metzinger, En
Canot
1990’ların ortasından bu yana 40
büyük tablodan 16sı hala kayıptır
ve toplamda yaklaşık 100,000
eser hala bulunamamıştır.
Günümüzde Soykırım Sanat İade
Projesinin yanı sıra 1998
senesinde 50 ülkenin de dahil
olduğu bir anlaşma
imzalanmış ve Naziler
tarafından çalınmış olan ve
ele geçirilen eserlerin gerçek
sahiplerine iade edilmesi
konusunda mutabakata
varılmıştır.

50. Genç Bir Adamın Portesi,
Raphael
2011 senesinde modernist ustalardan
Paul Klee, Oskar Kokoschka, Franz
Marc, Max Beckmann, Emil Nolde ve
Ernst Ludwig Kirchner’e ve başka
sanatçılara ait olan 1500 eser ele
geçirilmiştir. 70 yıldır kayıp
oldukları için yok edildikleri
düşünen eserlerin toplam değeri 1
milyar doları civarındadır.

51. Benito Mussolini -1925
Mussolini görevde kaldığı süre boyunca ise Antik Roma’dan
geriye kalan kültürel mirası ve Rönesans hareketine ilham
olmuş çoğu anıtı yok ettirmiştir.

52. Mussolini halkı etkilemek için sanatı kullanan ilk
liderlerden biridir. Kullandığı tekniklerden bir
tanesi ise eski Roma sanatlarından olan mozaiktir.
Roma döneminden kalan sanat formları,
kahramanlığı, zamanının Yunan tanrı ve
tanrıçalarının hikayelerini, güzelliği, insan
formunu ve yenilikçi sanat yöntemlerini
betimledikleri için oldukça ilham verici ve
etkileyicidirler. Mussolini’nin bu sanatları
kendi emelleri için kullanması ise, üzerine
eklenen faşist detaylarla bu sanatları
çirkinleştirerek sanatlar formlarıyla ilgili
ideallerin yok edilmesine sebep olmuştur.

53. İlk Arkeoloğumuz Osman Hamdi Bey
Osman Hamdi, bugün
İstanbul Arkeoloji
Müzeleri'ni oluşturan
Müze-i Hümayun'un
müdürü Alman Dr. Philip
Anton Dethiér'in
ölümünden sonra, 4 Eylül
1881 yılında II. Abdülhamid
tarafından müzeye müdür
olarak atanır ve Türk
müzeciliğinde yeni bir
dönem başlatır.

54. "Asar-ı Atika Nizamnamesi"
Müze müdürü olduktan sonra Osman Hamdi Bey'in ilk icraatlarından biri
yabancıların yaptıkları kazılarda ortaya çıkan eserlerin yurt dışına
kaçırılmasının önüne geçen bir nizamname hazırlamak olmuştur.
https://www.youtube.com/watch?v=ggk0sRCmDDY

55. ATATÜRK
“Güzel sanatlarda muvaffak olmak, bütün inkılaplarda başarıya
ulaşmak demektir. Güzel sanatlarda muvaffak olamayan milletler
ne yazık ki, medeniyet alanında yüksek insanlık sıfatıyla yer
almaktan ilelebet mahrum kalacaklardır. Milletimizin güzel
sanatlar sevgisini her türlü vasıta ve tedbirlerle besleyerek inkişaf
ettirmek milli ülkümüzdür”

56. Mısır’ın Yağmalanması / 2011
2011 yılında başlayan ayaklanmalar sonucunda
ülke içindeki karışıklıktan yararlanan kaçakçılar
pek çok müze, sergi ve müzayede evleri gibi
yerleri yağmalayarak bunlara ek kaçak kazılar
yoluyla buldukları eserleri de Avrupa’daki tarihi
eser pazarına sunmaya çalışıyorlar.

57. 2015, Kıbrıs ve İspanyol güvenlik kuvvetleri ortak
bir operasyon yürüten Europol, kaçak yollarla
Avrupa Pazarına sürülmeye çalışan yüzlerce
Antik Mısır dönemi eserini ele geçirdi.

58. Europol ve diğer işbirliği kuvvetleri tarafından 6244
kişi, 8222 araç, 2352 antika, sanat bayii, müzayede evi
ve ikinci el dükkanları ve 27 gemi üzerinde denetimler
yapılmış. Ayrıca tarihi eser kaçakçılığına karşı tüm
Avrupa’da havaalanları, sınır kapıları ve limanlarda
denetimler sıklaştırılmış.

59. Şu ana kadar sayıları 1.600’ü geçen eser
topraklarına geri dönmüş olsa da, bu sayının çok
daha üstünde bir eser topluluğunun Avrupa
piyasasında döndüğünü düşünülüyor.

60. IŞİD
IŞİD’in tarihi eser kaçakçılığı ve kültür varlıklarını yok
etmesi güncel bir sorundur.
Aralık 2014 itibariyle radikal militanlar 1800’ü Irak’ta
olmak üzere 12.000 tescilli arkeolojik alanı dolaylı
yoldan ele geçirmiştir.
• https://www.youtube.com/watch?v=kra3e0DL5sA

61. İşıd tarafından yağmalanan eserlerle ilgili olarak ,
UNESCO başkanı İrina Bokova’nın Aralık 2014’te yaptığı
bir konuşmada Suriye ve Irak’ta kaçak kazılar ya da
kaçakçılık yoluyla elde edilen eser ticaretinin 7 ile 15
milyon dolar hacminde bir sektör boyutuna
ulaştığını açıklamıştır.
http://blogs.channel4.com/lindsey-hilsum-on-
international-affairs/islamic-state-destruction-
history-spreads-ancient-city-hatra/5153

62. IŞİD eserleri kaçırmak adına kaçak kazı yapan herkesin
müfettişlerinden izin alması konusunda da oldukça sıkı davranıyor. Bu
müfettişler eserleri denetliyor, dinen uygun olmayan eserleri yok
ediyor. Özellikle de insan figürinlerine hiç af yok, putperestlik
göstergesi olduğu için hepsi yok ediliyor.
http://www.channel4.com/news/islamic-state-fighters-smash-
historic-statues-in-iraq

63. Işid Irak’ın Antik Kütüphanelerini
Yağmalıyor ve Kitapları Yakıyor !

64. IŞİD 2700 Yıllık Assur Başkenti
Duvarlarını Bombaladı ! / 2015

65. IŞİD, 2 bin yıllık antik kent Hatra'yı
buldozerlerle yıkıyor!
http://blogs.channel4.com/lindsey-hilsum-
on-international-affairs/islamic-state-
destruction-history-spreads-ancient-city-
hatra/5153

66. IŞİD’in Eser Kaçakcılığında Türkiye Büyük Rol Oynamakta,
eserlerin Avrupa’ya kaçırılma işlemi Türkiye ve Lübnan
üzerinden gerçekleşmekte ve bu eserlerin ticareti ise bazı aracılar
üzerinden yürütülmektedir…

67. Kazarak Koleksiyoner Olunur
mu?

68. 2683 Sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanunu /1973
1. Topraklarından yada su altından çıkarılan eserler, çıkarılan
alan kişinin tapulu alanı olsa bile, KAMU’ya aittir.
2. Ülke içinde ve yurtdışında alım ve satımı yapılamaz.
Bulunan eseri size en yakın müzeye bildirme zorunluluğunuz
vardır.
3. Bu tip eserlerin koleksiyonunu yapmak isteyenler Kültür
Bakanlığı’ndan onaylı izin belgesi almak zorundadır.
4. Kayıtlı bir koleksiyoner barındırdığı kültür varlığını yine
kayıtlı başka bir koleksiyonere devredebilir yada satabilir.

69. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne göre 15
Ocak 2015 tarihi itibariye Türkiye’de Bakanlığa bağlı
müzeler denetiminde 1566 koleksiyoner faaliyet
göstermektedir.

70. Ekspertiz Aşamasında Etik
Bugün paha biçilemeyen bir eser yoktur. Uzmanın
fikrinden çok, geçmiş dataların istatistik verileri ile
kanıta dayalı yapılan ekspertizler, bizi çok daha güvenli
sonuçlara ulaştırır.
Ekspertiz aslında 2 Aşamalı bir süreçtir:
1- Bir eserin orjinal olup olmadığı konusunda
laboratuvar veya uzman kararı netleştirilir.
2. Sanatçının yada eserin geçmiş satış datalarının bir
analizi yapılarak ortaya çıkarılır.

71. Ekspertiz Aşamasında Etik
• Bir antikacının vitrinindeki,
• müzayede açılış bedeli,
• müzayedede satış bedeli
Hangisi gerçek değer?
Önemli olan eserin yada sanatçının yıllar içinde satış
gördüğü eserlerin önce nitelik olarak segmente
edilmesi daha sonrada bu eserlerin ortalama satış
trendinin izlenerek sonuca ulaşılmasıdır.

72. Hangisi Gerçek Değer?
• Tabi ki eserlerin fiyatlarını etkileyen başka kriterlerde
mevcuttur. Bunlardan bazıları:
1. Eserin bir koleksiyona dahil olması
2. Aykırı bir çalışma olması
3. Sanatçı ile ilgili değişkenler/ ölüm vs
4. Ilgili döneme ait Popülerlik
5. Eserin sanatçısının bir müze koleksiyonuna dahil
olması
6. Lokasyon bazlı farklar
7.Kondisyon
• Bu durumlarda raporu noktalandıracak olan uzmanın
kanaati etkendir.

73. Etik Kurallar
• Değerli Eşya Danışmanlık ve Ticaret AŞ’nin etik kuralları
yalnızca yazılı belgeler olmayıp, tüm çalışanları ve
eksperleri tarafından benimsenen ve özümsenerek
yaşanan değerleri içerir.
• Ekspertizini yaptığımız her objeyi, Kültürel varlıkların
korunması ve yeni nesillere aktarılması bilinciyle
değerlendiririz.
• Kullanıcılarımızın bilgileri hiçbir kurum ve kişi ile
paylaşılmaz.
• Eksperlerimiz, eser sahiplerinin ad, soyad ve iletişim
bilgilerini göremez, eser için teklif veremez.

74. Etik Kurallar
• 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
kapsamına giren varlıkların ekspertizi yapılmaz alım ve satımına
aracılık edilmez.
• Değerleme sonucunda değerlemesi talep edilen eşyanın, 2863
sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na tabi bir
varlık olduğu anlaşılırsa; değerleme talep eden kişiye yasal
mevzuat ile ilgili bilgi verilir.
• Değerleme talep eden kişi tarafından verilen “fotoğraf ve bilgileri
gönderilen eşyaların/antikaların/varlıkların kişinin elinde
hukuka uygun olarak bulunduğu; aksi takdirde tüm hukuki ve
cezai sorumluluğun kendine ait olduğu” taahhüdü üzerine
yapılmaktadır.
• Bu Kaç Para Eder kendi etik değerlerine benzer değerlere sahip
kişi, firma, kurum ve kuruluşlar ile çalışmayı hedefler.

75. Etik Kurallar Kırıldığında Ne
Oluyor?

76. Koleksiyonerlerin gün geçtikçe azalmasının
temel nedeninin ne olduğunu
düşünüyorsunuz?
Cevap Kişi Sayısı
Kültür ve eğitim eksikliği 4
Gerekli refah seviyesinin olmaması 3
Toplumsal ilgisizlik/gençlerin antikaya merakının azalması 3
Koleksiyonerler arasında paylaşımda ve iletişimde eksiklik 3
Eserlere ulaşamama 3
Piyasada oluşan balon/fiyatların çok artması 3
Azalmıyor/Sadece tespiti zorlaşıyor 3

77. Sanat Piyasasında en önemli etik sorunlar
nelerdir?
Cevap Kişi Sayısı
Kopyacılık/Sahtecilik/İmza taklitleri 7
Sanat piyasasındaki büyük oyuncuların piyasayı domine etmesi ve bu yüzden eser bulma
zorluğu
3
Sektörde işi yapanların uzman olmaması/uzmanla çalışmaması 3
Ekspertiz mesleğinin kurumsallaşmaması ve keyfi olması (orijinal bir esere sahte denmesi) 3
Kazanma hırsı/Çıkarcılık 2
Güven (ürünün orijinalliği, fiyatı, nereden geldiği) – belge/kanıt isteniyor her şeye 2
Maddiyatçılık 2

78. Sanatın Sosyal Paydaşları
• Sanatçılar
• Sanat Danışmanları ve Küratörler
• Sanat Severler / Alıcılar
• Galericiler
• Müzeler
• Sanat Fuarları ve Bienaller
• Üniversiteler
• Sanata Hizmet Veren 3. Partiler (Çerçeveci, boya
malzemesi satan vs.)

79. 10 Mayıs Pazar günü Feriköy Bit Pazarı’nda sabah
10:00’da buluşmak üzere 
DÜRÜSTLÜK TÜKENMEYEN
SERMAYEDİR!
Muazzez Bodur
www.bukacparaeder.com
www.degerliesyalar.com