SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  11
Télécharger pour lire hors ligne
Санхүү Эдийн Засгийн Дээд Сургууль<br />Бизнесийн Удирдлагын Тэнхим<br />-135890-871855<br />ОУЭЗ-н орчинд нөлөөлдөг байгууллага<br />Дэлхийн Худалдааны Байгууллага<br />Б.Лхамсүрэн (FA08B101)<br />Г.Нансалмаа (FA08B225)<br />Б.Номун (FA08B103)<br />Санчирхүү (FA07B)<br />Улаанбаатар хот<br />2010 он<br />Гарчиг<br /> TOC  quot;
1-3quot;
    I.Оршил PAGEREF _Toc255568349  3<br />II.Дэлхийн Худалдааны Байгууллага PAGEREF _Toc255568350  4<br />A.Дэлхийн Худалдааны Байгууллага гэж юу вэ? PAGEREF _Toc255568351  4<br />B.ДХБ-ын гишvvд PAGEREF _Toc255568352  5<br />III.ДХБ-ын хэлэлцээрийн vндсэн дvрэм журам PAGEREF _Toc255568353  5<br />IV.ДХБ-ын олон талт худалдааны хэлэлцээрvvд PAGEREF _Toc255568354  6<br />V.Монгол улс ба ДХБ PAGEREF _Toc255568355  8<br />VI.Дүгнэлт PAGEREF _Toc255568356  10<br />VII.Ном зүй PAGEREF _Toc255568357  Error! Bookmark not defined.<br />Оршил<br />Эдийн засагчид болон бизнес судлаачид ямарч хольцгүй, цэвэр дотоодын бизнес гэж байх боломжгүй гэж үздэг бөгөөд орчин үеийн дэлхий ертөнцийн харилцан хамаарал  нь бизнесийг улам бүр олон улсын шинжтэй болгож байна гэж үздэг. Тиймээс олон улсын байгууллагуудын үүрэг оролцоо нь өнөөгийн даяаршлагдаж буй нийгэмд өсөн нэмэгдэж,  эрх зүй, улс төр, эдийн засгийн зэрэг бүх салбарыг хамарч байна. <br />Эдгээр байгууллагуудаас гаргасан дүрэм журмууд гэрээ конвенцүүд нь олон улсын нийтийн эрх зүйн болон олон улсын бизнесийн эрх зүйн харилцаанд оролцогчдын эрх зүйн байдлыг зохицуулдаг чухал баримт бичгүүд болж байна. Учир нь улс орнуудын эрх зүйн системийн ялгаа хуулийн зөрчилдөөн нь бизнесийн гэрээ хэлцэл байгуулах үүнээс үүдсэн маргааныг зохицуулахад бэрхшээлтэй байдаг. CITATION ЖХу07  1104  (Ж.Хулан, 2007) Энэхүү маргааныг Олон улсын эрх зүйн  орчинд нөлөөлдөг байгууллагууд зохицуулдаг бөгөөд тэдгээрийн нэг болох Дэлхийн худалдааны байгууллага (ДХБ)-н талаар танилцуулъя. <br />Дэлхийн Худалдааны Байгууллага<br />Дэлхийн Худалдааны Байгууллага гэж юу вэ?<br />Дэлхийн худалдааны байгууллага (ДХБ) нь олон улсын худалдаа, хeрeнгe оруулалтын талаарх дэлхий нийтийн дурэм журмуудыг тогтоож, хэрэгжvvлэн, мeрдvvлдэг Засгийн газар хоорондын олон улсын байгууллага юм. Эдгээр дvрэм журмууд нь хувийн компаниудын гадаад дотоодын зах зээл дээрх vйл ажиллагаанд олон чухал нeлee vзvvлдэг. CITATION WTO10  1033  (WTO, 2010) <br />ДХБ-ын дvрэм журмуудын хамрах хvрээ eргeн бeгeeд улам тэлсээр байна. Аливаа бараа бvтээгдэхvvн тухайн улс орны хилээр нэвтрэх бvрийд эдгээр дvрэм журам мeрдeгддeг. Хeдee аж ахуй, нэхмэл сvлжмэл зэрэг эмзэг салбаруудын хувьд эдгээр нь тусгай дvрэм журмаар зохицуулагдана, vйлчилгээ, тvvний дотор санхvv, харилцаа холбооны vйлчилгээнд тусгай заалтууд байдаг, эдгээр нь оюуны eмчийг хамгаална, техник, эрvvл мэнд, аюулгvй байдлын стандарт мeрдeхeд тэдгээрийг удирдлага болгоно, Засгийн газрын худалдан авах ажиллагааг зохицуулна, дампингийн эсрэг, нeхeн тэгшитгэх болон худалдааны бусад хамгаалалтын арга хэмжээний тухай дэг журмуудыг тогтоож байна. ДХБ-ын гишvvд хeрeнгe оруулалт, vйлчилгээ, хeдee аж ахуй, оюуны eмч болон бусад асуудлаар ДХБ-ын хvчин тeгeлдeр мeрдeгдeж буй дvрмэнд eeрчлeлт оруулж, хvрээг нь eргeжvvлэх тухай хэлэлцээ, ярилцлагын тeрeл бvрийн vе шатанд оролцож байна. Тvvнчлэн ДХБ-ын хvрээнд хeдeлмeр, байгаль орчин, eрсeлдeeний бодлогын талаархи шинэ дvрэм боловсруулах эсэх тухай асуудлыг ДХБ-ын гишvvд хэлэлцэж байгаа билээ.<br />ДХБ бол Дэлхийн худалдааны байгууллага байгуулах тухай Марракешийн хзлэлцээр 1995 оны 1-р сарын 1-нд (quot;
ДХБ-ын тухай хэлэлцээрquot;
)-ээр Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн (ТХЕХ 1947) оронд тус байгууллагын гишvvн улс орнуудын байгуулсан олон улсын байгууллага юм. ДХБ-ын тухай хэлэлцээрт ДХБ-ын Гишvvн бvх орнуудад vvрэг хvлээлгэсэн олон талт худалдааны хэлэлцээрvvд болон ДХБ-ын гишvvдээс зeвхeн хvлээн зeвшeeрсeн гишvvдэд vvрэг хvлээлгэх хязгаарлагдмал тооны оролцогчидтой худалдааны хэлэлцээрvvд гэж ерeнхийд нь нэрлэдэг бvлэг хэлэлцээр хавсрагдсан юм. ДХБ нь Швейцар улсын Женев хотноо байрладаг ба байнгын нарийн бичгийн дарга нарын газар, Сайд нарын Бага хурал, Ерeнхий Зeвлeлeeс vндсэндээ бvрддэг. Нарийн бичгийн дарга нарын газар нь ДХБ-ын тeрeл бvрийн хэлэлцээрийн хэрэгжилтэнд хяналт тавина. Сайд нарын Бага хурал нь олон талт худалдааны хэлэлцээрvvдээр шийдвэр гаргаж, Ерeнхий Зeвлeл нь дотоод дvрэм журмыг тогтоон, маргаан шийдвэрлэх асуудал хариуцдаг. Сайд нарын Бага хурал болон Ерeнхий Зeвлeлийн аль алинд нь Гишvvн бvрийн тeлeeлeгч ордог байна.  CITATION Wik10  1033 (Wikipedia, 2010)<br />ДХБ-ын гишvvд <br />Одоогоор ДХБ нь 149 гишvvнтэй ба шинээр 27 орон гишvvнээр нэгдэн орох eргeдeл eгeeд байна. Улс орон болон тvvнтэй дvйцэхvйц статустай этгээд ДХБ-д гишvvнээр элсэж болдог. ДХБ-ын гишvvдийн дийлэнх нь тусгаар тогтносон улс орон байх боловч, vvнд хамаарахгvй жишээ бол Европын холбоо, Гонконг болон Тайвань гэсэн гишvvд юм. ДХБ-д Гишvvнээр элсэх сонирхолтой улс орон нэгдэн орох vйл явцаар дамжин тvvнд нэгдэх eргeдлee гаргаж болдог. ДХБ-ын шинэ Гишvvн тус бvр ДХБ-ын хvчин тeгeлдeр дvрэм журмыг мeрдeхийг хvлээн зeвшeeрч, худалдааны аливаа саад тотгорыг багасгах vvрэгтэй байдаг тул (гишvvдэд нь quot;
санал болгож буй буултquot;
 гэж нэрлэдэг) нэгдэн орох vйл явцад удаан хугацаанд vргэлжлэх хэлэлцээ хийх шаардлага гарах нь олонтай. Шинээр элсэж буй Гишvvний нэгдэн орох нeхцeлд хэлэлцээний vр дvнг тодорхойлж, худалдааг чeлeeлeх талаар тухайн шинэ Гишvvний хvлээх vvргийг заадаг байна. Эдгээр vvргийг нэгдэн орох vед, эсхvл тогтоосон тодорхой хугацаанд багтааж биелvvлэх ёстой юм. Хувийн эрх ашгаа тeлeeлж буй этгээд нь нэгдэн орох eргeдeл eгсeн аливаа оронтой хэлэлцээ хийх vед eeрийн сонирхож буй байр сууринд засгийн газраа баттай зогсохыг ятгаж, засгийн газартайгаа уялдаа холбоотой ажиллах замаар eeртee ашигтай нeхцeл бvрдvvлэн авах боломжтой юм.  CITATION Mon10  1033 (Mongolia Trade, 2010)<br />ДХБ-ын хэлэлцээрийн vндсэн дvрэм журам <br />ДХБ-ын хэлэлцээр бvр нь ерeнхийдee vл ялгаварлан гадуурхах хоёр зарчим дээр vндэслэгддэг. Эдгээр зарчим нь гишvvн бvрийн зах зээлд бараа, vйлчилгээний (ямар улс орны гаралтайгаас нь vл хамааран) eрсeлдeх тэгш нeхцeл бvрдvvлэхийг зорьдог. Үндэстний нэн тааламжтай нeхцлийн зарчим (ҮНТН зарчим), vндэсний нeхцeл (ҮН) хоёр нь vл ялгаварлан гадуурхах суурь хоёр зарчим юм. Ил тод байх eeр нэг зарчим нь худалдааны eрсeлдeeний нeхцлийг тэгшитгэх зорилготой аж. ҮНТН зарчмын дагуу аливаа гишvvн нь eeр гишvvнээс оруулж буй импортын бараа, vйлчилгээнд бусад аль ч улс орноос (ДХБ-ын Гишvvн эсэхээс vл хамааран) импортолж буй бараанд vзvvлсэн нeхцлeeс дутуугvй таатай нeхцeл олгохыг шаарддаг. <br />Ингэснээр (эдийн засгийн бусад зохицуулалт хийгээгvй тохиолдолд) Гишvvн аль ч орон eeр нэг Гишуvн орныг илvvд vзэж тухайн бараанд тарифыг багаар тогтоох явдал гарахгvй юм.Харин илvvд vзсэн тохиолдолд тухайн бага тарифыг нэн даруй, ямар ч нeхцeлгvйгээр бусад бvх гишvvдэд ногдуулахыг тэд шаардах эрхтэй. ҮНТН зарчим нь зeвхeн тарифт хамаараад зогсохгvй гаалийн vйл ажиллагаа, захиргааны дотоод журмыг удирддаг дvрэм зэрэг гишvvдийн хяналтанд хамрах худалдааны нeхцeлд ч мeн vйлчилнэ.<br />ҮН буюу vл ялгаварлан гадуурхах хоёр дахь зарчим нь ҮНТН зарчимтай тeстэй боловч импортолж буй бараа, vйлчилгээнд (vйлчилгээний холбогдох vvрэг амлалт авсан тохиолдолд) хамрах нeхцлийг тухайн орны дотоодын бараа, vйлчилгээнд хамардаг нeхцeлтэй харьцуулж vздэг. eeрeeр хэлбэл аливаа Гишvvн нь eeр нэг Гишvvний бараа, vйлчилгээг eeрийн бараа, vйлчилгээнээс дутуугуй таатай нeхцлeeр хангах ёстой аж. ҮН-ийн хvрээ нь ҮНТН зарчмын нэгэн адил eргeн бeгeeд татварын арга хэмжээ, захиргааны дотоод журам, маркетингийн шаардлага зэргийг багтаадаг. Ил тод байдал нь ДХБ-ын дvрэм журмын vндэс болж улс орнуудын худалдааны дvрэм журам, импортын шаардлагыг хэвлэн нийтэлж тэдгээрт eeрчлeлт орох тохиолдолд ДХБ-д мэдэгдэж байх шаардлага тавьдаг байна. <br />ДХБ-ын олон талт худалдааны хэлэлцээрvvд <br />Тариф худалдааны ерeнхий хэлэлцээр (ТХЕХ) ба тvvнийг дагалдах хууль тогтоомжийн оронд ДХБ-ын олон талт худалдааны хэлэлцээрvvд байгуулагдаж, 1995 оны 1 дvгээр сарын 1-нд хvчин тeгeлдeр болсон юм. Олон талт худалдааны хэлэлцээрvvд нь тулгуур гурван хэлэлцээрээс бvрддэг. ДХБ-ын Гишvvн тус бvр эдгээр хэлэлцээрийг баталж, дотооддоо хэрэгжvvлэх шаардлагатай байдаг. quot;
Тулгуурquot;
 гурван хэлэлцээрт:<br />,[object Object]
Үйлчилгээний худалдааны тухай ерeнхий хэлэлцээр (ҮХЕХ),
Оюуны eмчийн эрхийн худалдаатай холбогдсон асуудлын тухай хэлэлцээр (TRIPs’) орно. Энэ гурван хэлэлцээр гурван ерeнхий салбарын худалдааг зохицуулах vндсэн зарчмыг тогтоож eгдeг бeгeeд ТХЕХ нь бараа бvтээгдэхvvний худалдааг зохицуулж, ҮХЕХ нь vйлчилгээний (vл харагдах юмс) худалдааны дvрэм журмыг тогтоогоод, харин TRIP's (Оюуны eмчийн эрхийн худалдаатай холбогдсон асуудлын тухай хэлэлцээр)-д гишvvд хоорондын бараа, vйлчилгээний худалдаанд нeлeeлeх оюуны eмчийг хамгаалах дvрэм журмыг хамруулдаг. <br />ТХЕХ 1994-ийн зэрэгцээ бараа бvтээгдэхvvний худалдаанд хамрах бусад арван хоёр хэлэлцээр байдаг. Эдгээрт гаальтай холбоотой арга хэмжээ (барааны гарал vvслийн гэрчилгээ, тусгай зeвшeeрeл олгох дэг журам), худалдааны тарифын бус хязгаарлалт (техникийн хязгаарлалт болон ариун цэвэр болон ургамлын хорио цээр, эрvvл ахуйн (phytosanitary) стандарт, ХАА, нэхмэлийн vйлдвэр зэрэг эмзэг тодорхой хэдэн салбарын худалдаа, худалдаанд хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэглэх (дампингийн эсрэг авах арга хэмжээ, нeхeн тэгшитгэх татвар, хамгаалалтын бусад арга хэмжээ), худалдаатай холбогдсон хeрeнгe оруулалтын арга хэмжээ болон татаасын талаархи дvрэм журам багтдаг. Өмнeх ТХЕХ-ийн системээс ялгагдах зvйл бол эдгээр дvрэм журам нь Дэлхийн худалдааны байгууллагын Гишvvн бvрт бvрэн хамрах болсон явдал юм. <br />Эдгээр дvрэм журмыг аливаа нэг Гишvvн мeрдeхгvй байвал vvнийг тулгуур гурван хэлэлцээрийн дvрэм зeрчсeнтэй адилаар vзэж, eeр аль ч Гишvvн дайран eдeeх эрхтэй байна. Илvv явцуу хvрээтэй дээрх хэлэлцээрvvдийн зарчмууд ТХЕХ, ҮХЕХ болон TRIPs (Оюуны eмчийн эрхийн худалдаатай холбогдсон асуудлын тухай хэлэлцээр)-ийн vл ялгаварлан гадуурхах, ил тод байх хоёр зарчимтай нийцдэг боловч тусгай нэг салбар, эсхvл худалдааны тодорхой асуудлыг шийдвэрлэх заалтуудыг тусгасан байдаг.<br />Тухайлбал: ХАА-н хэлэлцээр зeвхeн тухайн хэлэлцээрт хамрах татаас, дэмжлэг болон бусад арга хэмжээ авах хэрэгслийг ашиглаж зохицуулалт хийх заалтуудыг агуулдаг. Эдгээр заалтад олон орны ХАА-н vйлдвэрлэлийн эмзэг асуудлыг тусгахыг оролдсон. Үvний зэрэгцээ, улс орнууд vндэснийхээ хэмжээнд гишvvд зайлшгvй дагаж мeрдвeл зохих дотоод журмууд эдгээр хэлэлцээрт багтдаг. Аливаа Гишvvн нь eeр Гишvvний vvрэг амлалтаа биелvvлээгvй явдлыг Гишvvний бодит амлалт, авсан vvрэг хариуцлагаа зeрчсeн хэмээн vзэж, дайрч eдeeж болдог. <br />Иймд эдгээр хэлэлцээрийн ач холбогдлыг дутуу vнэлж болохгvй юм. Энэхvv бараа бvтээгдэхvvний худалдааны тусгай хэлэлцээрт туссан заалтуудад тулгуурлэн олон тооны маргаантай асуудал шийдэгдсэн билээ. ДХБ-ын зарим гишvvд хоёр талын quot;
хязгаарлагдмал тооны оролцогчидтой худалдааны хэлэлцээрquot;
 байгуулдаг. Энэхvv хоёр талын хэлэлцээр нь зeвхeн баталсан гишvvдэд л vйлчилдэг учиртай. <br />Эдгээрээс хамгийн чухал нь гишvvдийн улс, муж, орон нутгийн засаг захиргаа болон тeрийн хяналттай аж ахуйн нэгжийн тодорхой бараа, vйлчилгээний ханган нийлvvлэлтийг зохицуулдаг quot;
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагааны тухай хэлэлцээрquot;
 юм. Мэдээлэл технологийн тодорхой бvтээгдэхvvнд ногдуулсан тарифыг арилгах ерeнхий заалттай quot;
Мэдээлэл технологийн хэлэлцээрquot;
-т саяхнаас зарим гишvvд нэгдэн орсон. <br />Монгол улс ба ДХБ<br />Монгол Улс нь дэлхийн 149 улс орныг эгнээндээ нэгтгэсэн Дэлхийн худалдааны байгууллага /ДХБ/-д 1996 оны 12 сарын 26-нд хүсэлт гаргаж 1997 оны 1-р сарын 29-нд нэгдэн орсноор нээлттэй эдийн засгийн бодлогыг хэрэгжvvлэхэд чухал алхам болсон. <br />1997 он хvртэл Монгол Улс зєвхєн 14 улс орнуудтай худалдааны хэлэлцээртэй буюу нэн тааламжтай нєхцлєєр худалдаа хийж байсан бол єнєєдєр ДХБ-ын гишvvн 140 гаруй улс оронтой таатай нєхцєл бvрджээ. Дэлхийн худалдааны байгууллагын ємнє Монгол Улсын хvлээсэн vvрэг амлалтыг биелvvлэх, Катарын Доха хотноо 2001 онд, Мексикийн Канкун хотноо 2003 онд болсон ДХБ-ын Сайд нарын бага хурлын 4, 5 дугаар чуулгануудад оролцож Монгол Улсын байр суурийг илэрхийлэн ажиллаж, худалдааны олон талт хэлэлцээнд єєрийн улсын ашиг сонирхлыг хамгаалан оролцов. Тvvнчлэн ДХБ-д элсэхээр ажиллаж буй худалдааны тvнш орнуудтай хоёр болон олон талын хэлэлцээ хийх, гишvvн орнуудын худалдааны бодлогыг судлах, уг байгууллагад элсэхээр ажиллаж буй бусад оронтой туршлагаасаа хуваалцах, ДХБ-ын асуудлаар мэрэгжсэн боловсон хvчин бэлтгэх зэргээр ажиллаж байна.<br />БНХАУ ДХБ-д нэгдэж орсон болон ОХУ нэгдэхээр ажиллаж байгаа нь манай гадаад худалдаанд шинэ нєхцєл байдлыг бий болгож байна.Монгол Улс худалдаа, эдийн засгийн салбартаа ДХБ-аас гадна НYБ, тvvний тєрєлжсєн байгууллагууд, олон улсын эдийн засгийн бусад байгууллагатай идэвхтэй хамтран ажиллаж ирлээ. Чингэхдээ манай улсын экспортын хэмжээг нэмэгдvvлж, нэр тєрлийг нь олшруулах, vр ашгийг нь дээшлvvлэх, боловсон хvчнийг чадваржуулах чиглэлд тvлхvv анхаарав.  CITATION Mon10  1033 (Mongolia Trade, 2010)<br />Дүгнэлт<br />Улс орнуудын эрх зүйн системийн ялгаа,хуулийн зөрчилдөөн нь бизнесийн үйл ажиллагаа болон улс хоорондын худалдаа явуулах,үүнээс үүдсэн маргааныг зохицуулахад бэрхшээлтэй байдагтай холбоотойгоор дээрхи зөрчилтэй байдлыг арилгах зорилгоор үлгэрчилсэн болон нэг маягийн хуулийн төсөл,гэрээ хэлэлцээр,конвенцуудыг боловсруулах,худалдааны зан заншлыг бий болгох,худалдааны нэгдсэн тарифыг бий болгох нь зайлшгүй шаардлагатай асуудал юм.<br />Иймд ДХБ нь эгнээндээ нэгдээд байгаа хөгжиж байгаа болон нэн буурай хөгжилтэй гишүүн орнуудын олон улсын худалдаанаас авах үр ашиг болон тэдний олон улсын худалдаан дахь оролцоог нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой болж байгаа  юм.Учир нь өөрийн эдийн засгийн цар хүрээний ачаар аливаа юманд анхдагч буюу хэлэлцээр хийхэд давуу тал эдлэх чадвартай орнууд ашиг олж чаддаг боловч бусад орнууд,түүний дотор олон ядуу орнууд хохирох эрсдэлтэй байдаг. Мөн түүнчлэн хэлэлцэн баталсан худалдааны хэлэлцээрүүд нь гадаад худалдаа эрхлэгчдэд худалдааны боломж олгоод зогсоогүй мөн дотоодын жижиг дунд үйлдвэрлэгчдийн эрх ашгийг хамгаалсан заалтууд агуулдагаараа томоохон үр дүнд хүргэж байна.<br />Түүгээр зогсохгүй  улс орнуудын худалдаа хийх vндсэн зарчмуудыг тусгасан гэрээний vvргээс гадна тvvнтэй холбоотой асуудлуудыг шийдвэрлэх олон улсын худалдааны шинэ арга зам боломжийг нээх асуудлыг хэлэлцэж шинэ шинэ боломжуудыг нээж байгаа юм.<br />Тариф, худалдааны ерєнхий асуудлуудыг шийдвэрлэж чадсанаар гадаад худалдааг аль болох чєлєєтэй хийх, алдагдалгvй байлгах vндсийг бvрдvvлэн улс орнуудын эдийн засгийн хєгжилд үнэтэй хувь нэмэр, хандив оруулж байгаа хэрэг юм.<br />Ном зүй BIBLIOGRAPHY Google. (2010 оны 3 5). From Google: http://www.google.mnMongolia Trade. (2010 оны 3 5). From Discovering Business in Mongolia: http://www.mongoliatrade.mnWikipedia. (2010 оны 3 5). From The Free Encyclopedia: http://www.wikipedia.comWTO. (2010 оны 3 5). From World Trade Organization: http://www.wto.org(2007). Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. In Б. Д. Ж.Хулан, Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. Улаанбаатар: Содпресс ХХК.<br />
дхб
дхб
дхб
дхб
дхб
дхб
дхб
дхб

Contenu connexe

Similaire à дхб

5 olon ulsiin turshlaga, huuliin taniltsuulga
5 olon ulsiin turshlaga, huuliin taniltsuulga5 olon ulsiin turshlaga, huuliin taniltsuulga
5 olon ulsiin turshlaga, huuliin taniltsuulgaBaterdene Batchuluun
 
С. Мараа - Монгол дахь компаниудын трансакцийн зардал, түүнийг бууруулах боло...
С. Мараа - Монгол дахь компаниудын трансакцийн зардал, түүнийг бууруулах боло...С. Мараа - Монгол дахь компаниудын трансакцийн зардал, түүнийг бууруулах боло...
С. Мараа - Монгол дахь компаниудын трансакцийн зардал, түүнийг бууруулах боло...batnasanb
 
​Гаалийн хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах түүнд анхаарах асуудлууд
​Гаалийн хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах түүнд анхаарах асуудлууд​Гаалийн хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах түүнд анхаарах асуудлууд
​Гаалийн хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах түүнд анхаарах асуудлуудThe Business Council of Mongolia
 
Монополь зах зээл
Монополь зах зээлМонополь зах зээл
Монополь зах зээлJust Burnee
 
ГААЛИЙН ТАРИФ, ГААЛИЙН ТАТВАРЫН ТУХАЙ ХУУДЛЬД ОРСОН НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ
ГААЛИЙН ТАРИФ, ГААЛИЙН ТАТВАРЫН ТУХАЙ ХУУДЛЬД ОРСОН НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТГААЛИЙН ТАРИФ, ГААЛИЙН ТАТВАРЫН ТУХАЙ ХУУДЛЬД ОРСОН НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ
ГААЛИЙН ТАРИФ, ГААЛИЙН ТАТВАРЫН ТУХАЙ ХУУДЛЬД ОРСОН НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТNyantaisuren Batbayar
 
Л.Балчинлувсан М.Баяржаргал - ҮНЭТ ЦААСНЫ ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
Л.Балчинлувсан М.Баяржаргал - ҮНЭТ ЦААСНЫ ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТЛ.Балчинлувсан М.Баяржаргал - ҮНЭТ ЦААСНЫ ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
Л.Балчинлувсан М.Баяржаргал - ҮНЭТ ЦААСНЫ ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТbatnasanb
 
Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэргийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, анхаара...
Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэргийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, анхаара...Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэргийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, анхаара...
Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэргийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, анхаара...Galbaatar Lkhagvasuren
 
Ba204 standart
Ba204 standartBa204 standart
Ba204 standartJigmee
 
Ba204 standart
Ba204 standartBa204 standart
Ba204 standartochimeg
 
Ba204 standart
Ba204 standartBa204 standart
Ba204 standartuserjigmee
 
BCM Statement on the Draft Amendement of the Las on Disaster Protection
BCM Statement on the Draft Amendement of the Las on Disaster ProtectionBCM Statement on the Draft Amendement of the Las on Disaster Protection
BCM Statement on the Draft Amendement of the Las on Disaster ProtectionThe Business Council of Mongolia
 
б.нэргүй
б.нэргүйб.нэргүй
б.нэргүйnergvi
 

Similaire à дхб (20)

Lecture 6 10
Lecture 6 10Lecture 6 10
Lecture 6 10
 
5 olon ulsiin turshlaga, huuliin taniltsuulga
5 olon ulsiin turshlaga, huuliin taniltsuulga5 olon ulsiin turshlaga, huuliin taniltsuulga
5 olon ulsiin turshlaga, huuliin taniltsuulga
 
С. Мараа - Монгол дахь компаниудын трансакцийн зардал, түүнийг бууруулах боло...
С. Мараа - Монгол дахь компаниудын трансакцийн зардал, түүнийг бууруулах боло...С. Мараа - Монгол дахь компаниудын трансакцийн зардал, түүнийг бууруулах боло...
С. Мараа - Монгол дахь компаниудын трансакцийн зардал, түүнийг бууруулах боло...
 
МБЗ Мэдэгдэл
МБЗ МэдэгдэлМБЗ Мэдэгдэл
МБЗ Мэдэгдэл
 
International Trade 4
International Trade 4International Trade 4
International Trade 4
 
Cents
CentsCents
Cents
 
Cents
CentsCents
Cents
 
​Гаалийн хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах түүнд анхаарах асуудлууд
​Гаалийн хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах түүнд анхаарах асуудлууд​Гаалийн хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах түүнд анхаарах асуудлууд
​Гаалийн хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах түүнд анхаарах асуудлууд
 
Монополь зах зээл
Монополь зах зээлМонополь зах зээл
Монополь зах зээл
 
International trade 14
International trade 14International trade 14
International trade 14
 
ГААЛИЙН ТАРИФ, ГААЛИЙН ТАТВАРЫН ТУХАЙ ХУУДЛЬД ОРСОН НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ
ГААЛИЙН ТАРИФ, ГААЛИЙН ТАТВАРЫН ТУХАЙ ХУУДЛЬД ОРСОН НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТГААЛИЙН ТАРИФ, ГААЛИЙН ТАТВАРЫН ТУХАЙ ХУУДЛЬД ОРСОН НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ
ГААЛИЙН ТАРИФ, ГААЛИЙН ТАТВАРЫН ТУХАЙ ХУУДЛЬД ОРСОН НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ
 
Л.Балчинлувсан М.Баяржаргал - ҮНЭТ ЦААСНЫ ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
Л.Балчинлувсан М.Баяржаргал - ҮНЭТ ЦААСНЫ ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТЛ.Балчинлувсан М.Баяржаргал - ҮНЭТ ЦААСНЫ ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
Л.Балчинлувсан М.Баяржаргал - ҮНЭТ ЦААСНЫ ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ ТӨРИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
 
IAAC Presentation
IAAC PresentationIAAC Presentation
IAAC Presentation
 
Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэргийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, анхаара...
Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэргийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, анхаара...Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэргийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, анхаара...
Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэргийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, анхаара...
 
Ba204 standart
Ba204 standartBa204 standart
Ba204 standart
 
Ba204 standart
Ba204 standartBa204 standart
Ba204 standart
 
Ba204 standart
Ba204 standartBa204 standart
Ba204 standart
 
BCM Statement on the Draft Amendement of the Las on Disaster Protection
BCM Statement on the Draft Amendement of the Las on Disaster ProtectionBCM Statement on the Draft Amendement of the Las on Disaster Protection
BCM Statement on the Draft Amendement of the Las on Disaster Protection
 
1taxpayer surgalt
1taxpayer surgalt1taxpayer surgalt
1taxpayer surgalt
 
б.нэргүй
б.нэргүйб.нэргүй
б.нэргүй
 

Plus de Nomun Bukh-Ochir (20)

Saha lecture updated1
Saha lecture updated1Saha lecture updated1
Saha lecture updated1
 
Accounting and economic growth
Accounting and economic growthAccounting and economic growth
Accounting and economic growth
 
Orchuulga
OrchuulgaOrchuulga
Orchuulga
 
захирамж1
захирамж1захирамж1
захирамж1
 
захирамж
захирамжзахирамж
захирамж
 
ангилсан асуултууд
ангилсан асуултуудангилсан асуултууд
ангилсан асуултууд
 
Wheelen10 ppt01
Wheelen10 ppt01Wheelen10 ppt01
Wheelen10 ppt01
 
Sanhuu udirdlaga
Sanhuu udirdlagaSanhuu udirdlaga
Sanhuu udirdlaga
 
Inflation analysis
Inflation analysisInflation analysis
Inflation analysis
 
Img
ImgImg
Img
 
Huulsan mkt
Huulsan mktHuulsan mkt
Huulsan mkt
 
Handbook example
Handbook exampleHandbook example
Handbook example
 
Chapter 26
Chapter 26Chapter 26
Chapter 26
 
Chapter 25
Chapter 25Chapter 25
Chapter 25
 
Chapter 5 6 case 1
Chapter 5 6 case 1Chapter 5 6 case 1
Chapter 5 6 case 1
 
20100327 klubuudin juram
20100327 klubuudin juram20100327 klubuudin juram
20100327 klubuudin juram
 
260 test
260 test260 test
260 test
 
захирамж2
захирамж2захирамж2
захирамж2
 
Тэмээ мориноос хурдан уу
Тэмээ мориноос хурдан ууТэмээ мориноос хурдан уу
Тэмээ мориноос хурдан уу
 
захирамж1
захирамж1захирамж1
захирамж1
 

дхб

  • 1.
  • 2. Үйлчилгээний худалдааны тухай ерeнхий хэлэлцээр (ҮХЕХ),
  • 3. Оюуны eмчийн эрхийн худалдаатай холбогдсон асуудлын тухай хэлэлцээр (TRIPs’) орно. Энэ гурван хэлэлцээр гурван ерeнхий салбарын худалдааг зохицуулах vндсэн зарчмыг тогтоож eгдeг бeгeeд ТХЕХ нь бараа бvтээгдэхvvний худалдааг зохицуулж, ҮХЕХ нь vйлчилгээний (vл харагдах юмс) худалдааны дvрэм журмыг тогтоогоод, харин TRIP's (Оюуны eмчийн эрхийн худалдаатай холбогдсон асуудлын тухай хэлэлцээр)-д гишvvд хоорондын бараа, vйлчилгээний худалдаанд нeлeeлeх оюуны eмчийг хамгаалах дvрэм журмыг хамруулдаг. <br />ТХЕХ 1994-ийн зэрэгцээ бараа бvтээгдэхvvний худалдаанд хамрах бусад арван хоёр хэлэлцээр байдаг. Эдгээрт гаальтай холбоотой арга хэмжээ (барааны гарал vvслийн гэрчилгээ, тусгай зeвшeeрeл олгох дэг журам), худалдааны тарифын бус хязгаарлалт (техникийн хязгаарлалт болон ариун цэвэр болон ургамлын хорио цээр, эрvvл ахуйн (phytosanitary) стандарт, ХАА, нэхмэлийн vйлдвэр зэрэг эмзэг тодорхой хэдэн салбарын худалдаа, худалдаанд хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэглэх (дампингийн эсрэг авах арга хэмжээ, нeхeн тэгшитгэх татвар, хамгаалалтын бусад арга хэмжээ), худалдаатай холбогдсон хeрeнгe оруулалтын арга хэмжээ болон татаасын талаархи дvрэм журам багтдаг. Өмнeх ТХЕХ-ийн системээс ялгагдах зvйл бол эдгээр дvрэм журам нь Дэлхийн худалдааны байгууллагын Гишvvн бvрт бvрэн хамрах болсон явдал юм. <br />Эдгээр дvрэм журмыг аливаа нэг Гишvvн мeрдeхгvй байвал vvнийг тулгуур гурван хэлэлцээрийн дvрэм зeрчсeнтэй адилаар vзэж, eeр аль ч Гишvvн дайран eдeeх эрхтэй байна. Илvv явцуу хvрээтэй дээрх хэлэлцээрvvдийн зарчмууд ТХЕХ, ҮХЕХ болон TRIPs (Оюуны eмчийн эрхийн худалдаатай холбогдсон асуудлын тухай хэлэлцээр)-ийн vл ялгаварлан гадуурхах, ил тод байх хоёр зарчимтай нийцдэг боловч тусгай нэг салбар, эсхvл худалдааны тодорхой асуудлыг шийдвэрлэх заалтуудыг тусгасан байдаг.<br />Тухайлбал: ХАА-н хэлэлцээр зeвхeн тухайн хэлэлцээрт хамрах татаас, дэмжлэг болон бусад арга хэмжээ авах хэрэгслийг ашиглаж зохицуулалт хийх заалтуудыг агуулдаг. Эдгээр заалтад олон орны ХАА-н vйлдвэрлэлийн эмзэг асуудлыг тусгахыг оролдсон. Үvний зэрэгцээ, улс орнууд vндэснийхээ хэмжээнд гишvvд зайлшгvй дагаж мeрдвeл зохих дотоод журмууд эдгээр хэлэлцээрт багтдаг. Аливаа Гишvvн нь eeр Гишvvний vvрэг амлалтаа биелvvлээгvй явдлыг Гишvvний бодит амлалт, авсан vvрэг хариуцлагаа зeрчсeн хэмээн vзэж, дайрч eдeeж болдог. <br />Иймд эдгээр хэлэлцээрийн ач холбогдлыг дутуу vнэлж болохгvй юм. Энэхvv бараа бvтээгдэхvvний худалдааны тусгай хэлэлцээрт туссан заалтуудад тулгуурлэн олон тооны маргаантай асуудал шийдэгдсэн билээ. ДХБ-ын зарим гишvvд хоёр талын quot; хязгаарлагдмал тооны оролцогчидтой худалдааны хэлэлцээрquot; байгуулдаг. Энэхvv хоёр талын хэлэлцээр нь зeвхeн баталсан гишvvдэд л vйлчилдэг учиртай. <br />Эдгээрээс хамгийн чухал нь гишvvдийн улс, муж, орон нутгийн засаг захиргаа болон тeрийн хяналттай аж ахуйн нэгжийн тодорхой бараа, vйлчилгээний ханган нийлvvлэлтийг зохицуулдаг quot; Засгийн газрын худалдан авах ажиллагааны тухай хэлэлцээрquot; юм. Мэдээлэл технологийн тодорхой бvтээгдэхvvнд ногдуулсан тарифыг арилгах ерeнхий заалттай quot; Мэдээлэл технологийн хэлэлцээрquot; -т саяхнаас зарим гишvvд нэгдэн орсон. <br />Монгол улс ба ДХБ<br />Монгол Улс нь дэлхийн 149 улс орныг эгнээндээ нэгтгэсэн Дэлхийн худалдааны байгууллага /ДХБ/-д 1996 оны 12 сарын 26-нд хүсэлт гаргаж 1997 оны 1-р сарын 29-нд нэгдэн орсноор нээлттэй эдийн засгийн бодлогыг хэрэгжvvлэхэд чухал алхам болсон. <br />1997 он хvртэл Монгол Улс зєвхєн 14 улс орнуудтай худалдааны хэлэлцээртэй буюу нэн тааламжтай нєхцлєєр худалдаа хийж байсан бол єнєєдєр ДХБ-ын гишvvн 140 гаруй улс оронтой таатай нєхцєл бvрджээ. Дэлхийн худалдааны байгууллагын ємнє Монгол Улсын хvлээсэн vvрэг амлалтыг биелvvлэх, Катарын Доха хотноо 2001 онд, Мексикийн Канкун хотноо 2003 онд болсон ДХБ-ын Сайд нарын бага хурлын 4, 5 дугаар чуулгануудад оролцож Монгол Улсын байр суурийг илэрхийлэн ажиллаж, худалдааны олон талт хэлэлцээнд єєрийн улсын ашиг сонирхлыг хамгаалан оролцов. Тvvнчлэн ДХБ-д элсэхээр ажиллаж буй худалдааны тvнш орнуудтай хоёр болон олон талын хэлэлцээ хийх, гишvvн орнуудын худалдааны бодлогыг судлах, уг байгууллагад элсэхээр ажиллаж буй бусад оронтой туршлагаасаа хуваалцах, ДХБ-ын асуудлаар мэрэгжсэн боловсон хvчин бэлтгэх зэргээр ажиллаж байна.<br />БНХАУ ДХБ-д нэгдэж орсон болон ОХУ нэгдэхээр ажиллаж байгаа нь манай гадаад худалдаанд шинэ нєхцєл байдлыг бий болгож байна.Монгол Улс худалдаа, эдийн засгийн салбартаа ДХБ-аас гадна НYБ, тvvний тєрєлжсєн байгууллагууд, олон улсын эдийн засгийн бусад байгууллагатай идэвхтэй хамтран ажиллаж ирлээ. Чингэхдээ манай улсын экспортын хэмжээг нэмэгдvvлж, нэр тєрлийг нь олшруулах, vр ашгийг нь дээшлvvлэх, боловсон хvчнийг чадваржуулах чиглэлд тvлхvv анхаарав. CITATION Mon10 1033 (Mongolia Trade, 2010)<br />Дүгнэлт<br />Улс орнуудын эрх зүйн системийн ялгаа,хуулийн зөрчилдөөн нь бизнесийн үйл ажиллагаа болон улс хоорондын худалдаа явуулах,үүнээс үүдсэн маргааныг зохицуулахад бэрхшээлтэй байдагтай холбоотойгоор дээрхи зөрчилтэй байдлыг арилгах зорилгоор үлгэрчилсэн болон нэг маягийн хуулийн төсөл,гэрээ хэлэлцээр,конвенцуудыг боловсруулах,худалдааны зан заншлыг бий болгох,худалдааны нэгдсэн тарифыг бий болгох нь зайлшгүй шаардлагатай асуудал юм.<br />Иймд ДХБ нь эгнээндээ нэгдээд байгаа хөгжиж байгаа болон нэн буурай хөгжилтэй гишүүн орнуудын олон улсын худалдаанаас авах үр ашиг болон тэдний олон улсын худалдаан дахь оролцоог нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой болж байгаа юм.Учир нь өөрийн эдийн засгийн цар хүрээний ачаар аливаа юманд анхдагч буюу хэлэлцээр хийхэд давуу тал эдлэх чадвартай орнууд ашиг олж чаддаг боловч бусад орнууд,түүний дотор олон ядуу орнууд хохирох эрсдэлтэй байдаг. Мөн түүнчлэн хэлэлцэн баталсан худалдааны хэлэлцээрүүд нь гадаад худалдаа эрхлэгчдэд худалдааны боломж олгоод зогсоогүй мөн дотоодын жижиг дунд үйлдвэрлэгчдийн эрх ашгийг хамгаалсан заалтууд агуулдагаараа томоохон үр дүнд хүргэж байна.<br />Түүгээр зогсохгүй улс орнуудын худалдаа хийх vндсэн зарчмуудыг тусгасан гэрээний vvргээс гадна тvvнтэй холбоотой асуудлуудыг шийдвэрлэх олон улсын худалдааны шинэ арга зам боломжийг нээх асуудлыг хэлэлцэж шинэ шинэ боломжуудыг нээж байгаа юм.<br />Тариф, худалдааны ерєнхий асуудлуудыг шийдвэрлэж чадсанаар гадаад худалдааг аль болох чєлєєтэй хийх, алдагдалгvй байлгах vндсийг бvрдvvлэн улс орнуудын эдийн засгийн хєгжилд үнэтэй хувь нэмэр, хандив оруулж байгаа хэрэг юм.<br />Ном зүй BIBLIOGRAPHY Google. (2010 оны 3 5). From Google: http://www.google.mnMongolia Trade. (2010 оны 3 5). From Discovering Business in Mongolia: http://www.mongoliatrade.mnWikipedia. (2010 оны 3 5). From The Free Encyclopedia: http://www.wikipedia.comWTO. (2010 оны 3 5). From World Trade Organization: http://www.wto.org(2007). Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. In Б. Д. Ж.Хулан, Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. Улаанбаатар: Содпресс ХХК.<br />