Contenu connexe
Plus de Nomun Bukh-Ochir (20)
дхб
- 3. Оюуны eмчийн эрхийн худалдаатай холбогдсон асуудлын тухай хэлэлцээр (TRIPs’) орно. Энэ гурван хэлэлцээр гурван ерeнхий салбарын худалдааг зохицуулах vндсэн зарчмыг тогтоож eгдeг бeгeeд ТХЕХ нь бараа бvтээгдэхvvний худалдааг зохицуулж, ҮХЕХ нь vйлчилгээний (vл харагдах юмс) худалдааны дvрэм журмыг тогтоогоод, харин TRIP's (Оюуны eмчийн эрхийн худалдаатай холбогдсон асуудлын тухай хэлэлцээр)-д гишvvд хоорондын бараа, vйлчилгээний худалдаанд нeлeeлeх оюуны eмчийг хамгаалах дvрэм журмыг хамруулдаг. <br />ТХЕХ 1994-ийн зэрэгцээ бараа бvтээгдэхvvний худалдаанд хамрах бусад арван хоёр хэлэлцээр байдаг. Эдгээрт гаальтай холбоотой арга хэмжээ (барааны гарал vvслийн гэрчилгээ, тусгай зeвшeeрeл олгох дэг журам), худалдааны тарифын бус хязгаарлалт (техникийн хязгаарлалт болон ариун цэвэр болон ургамлын хорио цээр, эрvvл ахуйн (phytosanitary) стандарт, ХАА, нэхмэлийн vйлдвэр зэрэг эмзэг тодорхой хэдэн салбарын худалдаа, худалдаанд хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэглэх (дампингийн эсрэг авах арга хэмжээ, нeхeн тэгшитгэх татвар, хамгаалалтын бусад арга хэмжээ), худалдаатай холбогдсон хeрeнгe оруулалтын арга хэмжээ болон татаасын талаархи дvрэм журам багтдаг. Өмнeх ТХЕХ-ийн системээс ялгагдах зvйл бол эдгээр дvрэм журам нь Дэлхийн худалдааны байгууллагын Гишvvн бvрт бvрэн хамрах болсон явдал юм. <br />Эдгээр дvрэм журмыг аливаа нэг Гишvvн мeрдeхгvй байвал vvнийг тулгуур гурван хэлэлцээрийн дvрэм зeрчсeнтэй адилаар vзэж, eeр аль ч Гишvvн дайран eдeeх эрхтэй байна. Илvv явцуу хvрээтэй дээрх хэлэлцээрvvдийн зарчмууд ТХЕХ, ҮХЕХ болон TRIPs (Оюуны eмчийн эрхийн худалдаатай холбогдсон асуудлын тухай хэлэлцээр)-ийн vл ялгаварлан гадуурхах, ил тод байх хоёр зарчимтай нийцдэг боловч тусгай нэг салбар, эсхvл худалдааны тодорхой асуудлыг шийдвэрлэх заалтуудыг тусгасан байдаг.<br />Тухайлбал: ХАА-н хэлэлцээр зeвхeн тухайн хэлэлцээрт хамрах татаас, дэмжлэг болон бусад арга хэмжээ авах хэрэгслийг ашиглаж зохицуулалт хийх заалтуудыг агуулдаг. Эдгээр заалтад олон орны ХАА-н vйлдвэрлэлийн эмзэг асуудлыг тусгахыг оролдсон. Үvний зэрэгцээ, улс орнууд vндэснийхээ хэмжээнд гишvvд зайлшгvй дагаж мeрдвeл зохих дотоод журмууд эдгээр хэлэлцээрт багтдаг. Аливаа Гишvvн нь eeр Гишvvний vvрэг амлалтаа биелvvлээгvй явдлыг Гишvvний бодит амлалт, авсан vvрэг хариуцлагаа зeрчсeн хэмээн vзэж, дайрч eдeeж болдог. <br />Иймд эдгээр хэлэлцээрийн ач холбогдлыг дутуу vнэлж болохгvй юм. Энэхvv бараа бvтээгдэхvvний худалдааны тусгай хэлэлцээрт туссан заалтуудад тулгуурлэн олон тооны маргаантай асуудал шийдэгдсэн билээ. ДХБ-ын зарим гишvvд хоёр талын quot;
хязгаарлагдмал тооны оролцогчидтой худалдааны хэлэлцээрquot;
байгуулдаг. Энэхvv хоёр талын хэлэлцээр нь зeвхeн баталсан гишvvдэд л vйлчилдэг учиртай. <br />Эдгээрээс хамгийн чухал нь гишvvдийн улс, муж, орон нутгийн засаг захиргаа болон тeрийн хяналттай аж ахуйн нэгжийн тодорхой бараа, vйлчилгээний ханган нийлvvлэлтийг зохицуулдаг quot;
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагааны тухай хэлэлцээрquot;
юм. Мэдээлэл технологийн тодорхой бvтээгдэхvvнд ногдуулсан тарифыг арилгах ерeнхий заалттай quot;
Мэдээлэл технологийн хэлэлцээрquot;
-т саяхнаас зарим гишvvд нэгдэн орсон. <br />Монгол улс ба ДХБ<br />Монгол Улс нь дэлхийн 149 улс орныг эгнээндээ нэгтгэсэн Дэлхийн худалдааны байгууллага /ДХБ/-д 1996 оны 12 сарын 26-нд хүсэлт гаргаж 1997 оны 1-р сарын 29-нд нэгдэн орсноор нээлттэй эдийн засгийн бодлогыг хэрэгжvvлэхэд чухал алхам болсон. <br />1997 он хvртэл Монгол Улс зєвхєн 14 улс орнуудтай худалдааны хэлэлцээртэй буюу нэн тааламжтай нєхцлєєр худалдаа хийж байсан бол єнєєдєр ДХБ-ын гишvvн 140 гаруй улс оронтой таатай нєхцєл бvрджээ. Дэлхийн худалдааны байгууллагын ємнє Монгол Улсын хvлээсэн vvрэг амлалтыг биелvvлэх, Катарын Доха хотноо 2001 онд, Мексикийн Канкун хотноо 2003 онд болсон ДХБ-ын Сайд нарын бага хурлын 4, 5 дугаар чуулгануудад оролцож Монгол Улсын байр суурийг илэрхийлэн ажиллаж, худалдааны олон талт хэлэлцээнд єєрийн улсын ашиг сонирхлыг хамгаалан оролцов. Тvvнчлэн ДХБ-д элсэхээр ажиллаж буй худалдааны тvнш орнуудтай хоёр болон олон талын хэлэлцээ хийх, гишvvн орнуудын худалдааны бодлогыг судлах, уг байгууллагад элсэхээр ажиллаж буй бусад оронтой туршлагаасаа хуваалцах, ДХБ-ын асуудлаар мэрэгжсэн боловсон хvчин бэлтгэх зэргээр ажиллаж байна.<br />БНХАУ ДХБ-д нэгдэж орсон болон ОХУ нэгдэхээр ажиллаж байгаа нь манай гадаад худалдаанд шинэ нєхцєл байдлыг бий болгож байна.Монгол Улс худалдаа, эдийн засгийн салбартаа ДХБ-аас гадна НYБ, тvvний тєрєлжсєн байгууллагууд, олон улсын эдийн засгийн бусад байгууллагатай идэвхтэй хамтран ажиллаж ирлээ. Чингэхдээ манай улсын экспортын хэмжээг нэмэгдvvлж, нэр тєрлийг нь олшруулах, vр ашгийг нь дээшлvvлэх, боловсон хvчнийг чадваржуулах чиглэлд тvлхvv анхаарав. CITATION Mon10 1033 (Mongolia Trade, 2010)<br />Дүгнэлт<br />Улс орнуудын эрх зүйн системийн ялгаа,хуулийн зөрчилдөөн нь бизнесийн үйл ажиллагаа болон улс хоорондын худалдаа явуулах,үүнээс үүдсэн маргааныг зохицуулахад бэрхшээлтэй байдагтай холбоотойгоор дээрхи зөрчилтэй байдлыг арилгах зорилгоор үлгэрчилсэн болон нэг маягийн хуулийн төсөл,гэрээ хэлэлцээр,конвенцуудыг боловсруулах,худалдааны зан заншлыг бий болгох,худалдааны нэгдсэн тарифыг бий болгох нь зайлшгүй шаардлагатай асуудал юм.<br />Иймд ДХБ нь эгнээндээ нэгдээд байгаа хөгжиж байгаа болон нэн буурай хөгжилтэй гишүүн орнуудын олон улсын худалдаанаас авах үр ашиг болон тэдний олон улсын худалдаан дахь оролцоог нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой болж байгаа юм.Учир нь өөрийн эдийн засгийн цар хүрээний ачаар аливаа юманд анхдагч буюу хэлэлцээр хийхэд давуу тал эдлэх чадвартай орнууд ашиг олж чаддаг боловч бусад орнууд,түүний дотор олон ядуу орнууд хохирох эрсдэлтэй байдаг. Мөн түүнчлэн хэлэлцэн баталсан худалдааны хэлэлцээрүүд нь гадаад худалдаа эрхлэгчдэд худалдааны боломж олгоод зогсоогүй мөн дотоодын жижиг дунд үйлдвэрлэгчдийн эрх ашгийг хамгаалсан заалтууд агуулдагаараа томоохон үр дүнд хүргэж байна.<br />Түүгээр зогсохгүй улс орнуудын худалдаа хийх vндсэн зарчмуудыг тусгасан гэрээний vvргээс гадна тvvнтэй холбоотой асуудлуудыг шийдвэрлэх олон улсын худалдааны шинэ арга зам боломжийг нээх асуудлыг хэлэлцэж шинэ шинэ боломжуудыг нээж байгаа юм.<br />Тариф, худалдааны ерєнхий асуудлуудыг шийдвэрлэж чадсанаар гадаад худалдааг аль болох чєлєєтэй хийх, алдагдалгvй байлгах vндсийг бvрдvvлэн улс орнуудын эдийн засгийн хєгжилд үнэтэй хувь нэмэр, хандив оруулж байгаа хэрэг юм.<br />Ном зүй BIBLIOGRAPHY Google. (2010 оны 3 5). From Google: http://www.google.mnMongolia Trade. (2010 оны 3 5). From Discovering Business in Mongolia: http://www.mongoliatrade.mnWikipedia. (2010 оны 3 5). From The Free Encyclopedia: http://www.wikipedia.comWTO. (2010 оны 3 5). From World Trade Organization: http://www.wto.org(2007). Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. In Б. Д. Ж.Хулан, Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. Улаанбаатар: Содпресс ХХК.<br />