SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  9
Télécharger pour lire hors ligne
N R 11




INFORMATOR
Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacji




                                        w w w. o b s e r w a t o r i u m . c m s i k o . p l




                                                                                                            

         Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
                               w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Aktywizacja społeczna i zawodowa młodzieży
    słowo wstępne                                                                                           zagrożonej wykluczeniem społecznym na Dolnym Śląsku
                                                                                                       Wprowadzenie                                                                                                      Identyfikacja osób zagrożonych wykluczeniem jest niezwy-
                                                                                                                                                                                                                         kle trudna. Najczęściej odwołujemy się w tym zakresie do
                                                                                                       Zjawisko wykluczenia społecznego, określane też ekskluzją                                                         wytycznych systemu pomocy społecznej, który jako podstawę
                                                                                                       społeczną, jest współcześnie poważnym problemem, z któ-                                                           udzielania pomocy wskazuje m.in. ubóstwo, sieroctwo, bez-
                                                                                                       rym trudno walczyć, gdyż posiada różne wymiary, dotyka                                                            robocie, niepełnosprawność, długotrwałą lub ciężką chorobę,
                                                                                                       wielu kategorii społecznych i jest długotrwałe. Bardzo często                                                     przemoc w rodzinie, alkoholizm lub narkomanię2.
                                                                                                       łączy się ze zjawiskiem dyskryminacji czy marginalizacji. Jest
                                                                                                       pojęciem do dzisiaj niejednoznacznie zdefiniowanym. Spro-                                                         W odniesieniu do kwestii zatrudnienia wskazać można na
    Z ogromną przyjemnością przekazuję Państwu jedenaste wydanie Informatora Dolnośląskiego                                                                                                                              kategorie osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytu-
                                                                                                       wadzenie wykluczenia społecznego do ubóstwa i ograniczeń
    Rynku Pracy i Edukacji – kwartalnika wydawanego w ramach projektu „Obserwatorium                   wynikających z biedy jest nadmiernym uproszczeniem, mimo                                                          acji na rynku pracy, a więc m.in. bezrobotnych: do 25 roku
    Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacji”, który od dnia 1 stycznia 2012 r. realizowany jest przez    że jest to silny czynnik generujący inne rodzaje wykluczenia.                                                     życia, powyżej 50 roku życia, bez kwalifikacji zawodowych,
    Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej jako beneficjenta systemowego ww.                                                                                                                            bez doświadczenia zawodowego lub bez wykształcenia śred-
                                                                                                       Niniejsze opracowanie ukazuje zarys zjawiska wyklucze-                                                            niego, samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko
    projektu.                                                                                          nia społecznego wśród osób młodych – do 25 roku życia,                                                            do 18 roku życia, po opuszczeniu zakładu karnego, niepełno-
                                                                                                       z perspektywy regionalnej. Celem jest wskazanie na problem                                                        sprawnych lub długotrwale bezrobotnych3. Osoby wykluczone
    Niniejsze wydanie kwartalnika, chcielibyśmy poświęcić w całości zagadnieniu jakim jest wyklucze-   zagrożenia ekskluzją, jej zasięg i rolę aktywizacji społecznej                                                    w kontekście rynku pracy definiuje ustawa o zatrudnieniu
    nie społeczne. Koncepcja wykluczenia społecznego pojawia się wszędzie tam, gdzie mamy do           i zawodowej jako mechanizmów skutecznego zapobiegania                                                             socjalnym4.
    czynienia z nierównościami społecznymi, upośledzeniem społecznym, ubóstwem. Wykluczenie            oraz walki z problemem wykluczenia młodego pokolenia z życia
    społeczne nie jest pojęciem wąskim, albowiem dotyka różnych aspektów życia społecznego             społecznego i zawodowego.
    takich jak: bieda, bezrobocie, dziedziczenie niskiego stanu rodziny, pochodzenie, poglądy poli-
    tyczne, krótko mówiąc kojarzy nam się ze zjawiskiem patologii społecznej. Ludzie wykluczeni
                                                                                                       Wykluczenie społeczne
    spostrzegani są zazwyczaj jako osoby, które pozbawiane są możliwości pełnej partycypacji
    w życiu społeczno-zawodowym. Często są to ludzie długotrwale bezrobotni, odbiorcy pomocy
                                                                                                       dzieci i młodzieży
    społecznej, bezdomni, niepełnosprawni, młodzież z rodzin patologicznych.                           W literaturze zwraca się uwagę na
                                                                                                       różnorodność ujęć pojęcia wyklu-
    Dzięki licznym badaniom więcej wiemy o złożonych wymiarach wykluczenia społecznego oraz            czenia społecznego. Charaktery-
    o sposobie życia ludzi nim dotkniętych.                                                            styczne elementy składające się
                                                                                                       na to zjawisko to: nieuczestnicze-
    Szczególnie uwadze Czytelników polecam fragment badania „Ocena skuteczności dzia-                  nie w pełni w ważnych aspektach
                                                                                                       życia społecznego, występowanie
    łań w zakresie aktywizacji zawodowej osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym na
                                                                                                       strukturalnych i instytucjonalnych
    Dolnym Śląsku”. W raporcie nacisk położony został na grupy znajdujące się w szczególnie trudnej    barier naruszających zasady spra-
    sytuacji, zarówno w ujęciu globalnym jako członkowie społeczeństwa, jak również jako uczestnicy    wiedliwości społecznej i ograni-
    rynku pracy (osoby samotnie wychowujące dzieci, osoby długotrwale bezrobotne, osoby bezro-         czających prawa człowieka, w tym
    botne, osoby niepełnosprawne) itp.                                                                 prawa społeczne jednostek, izola-
                                                                                                       cja lub autoizolacja pewnych grup
                                                                                                       społecznych (np. subkultur mło-
                                                      Serdecznie zapraszam do lektury.                 dzieżowych, imigrantów, mniejszo-
                                                              Piotr Hańderek                           ści religijnych). Przyczyny eksklu-
                                                             Dyrektor CMSiKO                           zji leżą w stałych i uniwersalnych
                                                                                                       czynnikach, takich jak deprywacja
                                                                                                       materialna (niskie dochody), brak
                                                                                                       odpowiedniego wykształcenia czy
                                                                                                       niepełnosprawność, ale kształtują
                                                                                                       ją także zmienne czynniki kulturowe
                                                                                                       i cywilizacyjne, takie jak erozja więzi
                                                                                                       rodzinnych i sąsiedzkich, gwałtowny
                                                                                                       rozwój technologii odpowiedzialny
                                                                                                       za wzrost bezrobocia, spadek kapitału społecznego (wzajem-                                                        Na szczególną uwagę zasługuje problem wykluczenia społecz-
                                                                                                       nego zaufania), zła polityka społeczna i gospodarcza państwa.                                                     nego dzieci i młodzieży, bowiem w istotny sposób ogranicza
                                                                                                       Wykluczenie jest zjawiskiem makrospołecznym, determinują                                                          ich szanse rozwojowe i rzutuje na funkcjonowanie w dorosłym
                                                                                                       je kryteria kategoryzacji społecznej, m.in. inwalidztwo, pobyt                                                    życiu.
                                                                                                       w więzieniu, bezrobocie, miejsce zamieszkania, wiek, przy-
                                                                                                       należność do mniejszości, dochód, ale również indywidualne
                                                                                                       (jest konsekwencją indywidualnych słabości, motywacji, cech
                                                                                                       intelektualnych, charakteru)1.

                                                                                                        1) J. Czapiński, Pojęcie wykluczenia społecznego, [w:] Rynek pracy i wykluczenie społeczne w kontekście percepcji Polaków – Diagnoza Społeczna 2011, red. I.E. Kotowska, Centrum
                                                                                                            Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2012, s. 129.
                                                                                                       2) Art. 7. Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (2009.175.1352, tekst ujednolicony ze zm.).                                                                          
                                                                                                        3) Art. 49. Ustawy dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (2008.69.415, tekst ujednolicony ze zm.).
                                                                                                        4) Art. 1. Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (2011.43.225, tekst ujednolicony ze zm.).
Wskazać można wiele czynników powodujących wielowy-                                                Zagrożenie wykluczeniem społecznym na                                                                               Można postawić tezę, że ubóstwo dotyczy około 50-60 tys.                                                       nych VI „Rynek pracy otwarty dla wszystkich” i VII „Promocja
miarową ekskluzję młodego pokolenia. Do najważniejszych
należą:
                                                                                                   Dolnym Śląsku                                                                                                       dzieci do 19 roku życia i około 10-20 tys. młodych osób,                                                       integracji społecznej”.
                                                                                                                                                                                                                       w wieku 20-24 lata12.
                                                                                                   Trudno oszacować liczbę osób młodych, zagrożonych wyklu-                                                                                                                                                                           W kontekście aktywizowania zawodowego i społecznego mło-
1. ubóstwo rodziny – często powiązane z syndromem wyuczo-                                                                                                                                                              Informacje w tej materii uzupełniają dane instytucji pomocy                                                    dego pokolenia zwracają uwagę działania Ochotniczych Huf-
                                                                                                   czeniem społecznym. Związane jest to po pierwsze, z samą
    nej bezradności oraz dziedziczeniem biedy – międzypoko-                                                                                                                                                            społecznej dla obszaru Dolnego Śląska. W 2011 roku pomocą                                                      ców Pracy (OHP). OHP to państwowa instytucja rynku pracy,
                                                                                                   kwestią definiowania tego pojęcia, z drugiej zaś, z dostęp-
    leniowo przekazywany pasywny model życia, tolerowanie                                                                                                                                                              objęto ponad 97 tys. rodzin, w tym ponad 34 tys. rodzin                                                        której zadaniem jest aktywizacja społeczna, zawodowa i eko-
                                                                                                   nością danych empirycznych, które wskazywałyby na zakres
    kultury ubóstwa, ale także stworzeniem enklawy biedy.                                                                                                                                                              z dziećmi. Spośród tych rodzin wskazać należy na ponad                                                         nomiczna młodzieży, szczególnie w odniesieniu do młodzieży
                                                                                                   zjawiska w ogóle, a szczególnie wśród osób młodych. Warto
    Doświadczanie przez dziecko w rejonie wykluczenia wie-                                                                                                                                                             9 tys. rodzin z 3 i większą liczbą dzieci i ponad 14 tys. rodzin                                               defaworyzowanej. Organizacja koncentruje się na działaniach
                                                                                                   przedstawić pewne wskaźniki, które zobrazują sytuację w tym
    lowymiarowej deprywacji skutkuje niskimi osiągnięciami                                                                                                                                                             niepełnych. Świadczenie wskazujące na wspieranie dzieci,                                                       kierowanych do trzech kategorii młodych ludzi w wieku 15-
                                                                                                   zakresie na Dolnym Śląsku.
    edukacyjnymi, opuszczaniem lekcji, ucieczką do „towa-                                                                                                                                                              a więc posiłek dla dzieci przyznano w 2011 roku prawie 20                                                      25 lat. Pierwsza to osoby zagrożone ubóstwem, wyklucze-
    rzystwa”, które oferuje namiastkę akceptacji. W okre-                                          Zagrożenie wykluczeniem społecznym szacuje się często bio-                                                          tys. rodzin, które liczyły ponad 82 tys. osób13.                                                               niem społecznym, patologiami, niedostosowane społecznie,
    sie adolescencji „ścieżki życiowe” chłopców i dziewcząt                                        rąc pod uwagę wskaźniki dotyczące ubóstwa. Analizując war-                                                                                                                                                                         mające trudności szkolne. Tej młodzieży OHP oferuje akty-
    rozchodzą się: dziewczęta narażone są na wczesną ciążę                                         tości tych wskaźników dla Dolnego Śląska na tle kraju podkre-                                                       Sytuacja osób młodych na dolnośląskim rynku pracy rów-
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      wizację w jednostkach o charakterze opiekuńczo-wychowaw-
    lub uprawianie prostytucji, chłopcy na działalność chu-                                        ślić trzeba, że nasz region wypada tu korzystnie (tabela 1).                                                        nież jest lepsza niż ogółem w Polsce. Stopa bezrobocia osób
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      czym. Druga, to młodzież, szczególnie absolwenci i uczniowie
    ligańsko-przestępczą (choć dzisiaj prostytucja wśród                                           Zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem, definiowane w opar-                                                             w wieku 15-24 lata według BAEL w IV kw. 2010 roku wyno-
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      ostatnich klas, zagrożona bezrobociem. Trzecia, to młodzi
    chłopców i przestępczość wśród dziewcząt też nie jest                                          ciu o wskaźniki dotyczące ubóstwa, jest na Dolnym Śląsku                                                            siła na Dolnym Śląsku 22,5, zaś w Polsce 23,6. Udział bezro-
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      ludzie, którzy są zainteresowani pracą sezonową i zdobyciem
    rzadkością). Stanowiąc dla siebie pole wybieralności part-                                     nieco mniejsze niż ogółem w kraju. Nie oznacza to jednak,                                                           botnych w wieku 24 lata i mniej w ogólnej liczbie zarejestro-
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      doświadczenia zawodowego w trakcie nauki.
    nerów, tworzą związki, z których dzieci, jeśli nie będzie                                      że problem ubóstwa nie dotyczy terenu województwa dolno-                                                            wanych bezrobotnych w 2011 roku w naszym województwie
    interwencji, powielą los rodziców5;                                                            śląskiego. Fakt, że 5,1%, a więc niemal 150 tys. osób żyje                                                          wyniósł 16,7, podczas gdy w kraju 21,014. Nie zmienia to jed-                                                  Wsparcie dla młodzieży zagrożonej wykluczeniem świadczone
                                                                                                   poniżej ustawowej granicy ubóstwa, a więc posiada dochód                                                            nak faktu, że w 2011 roku jako bezrobotnych zarejestrowa-                                                      przez OHP polega na budowaniu systemu pomocy dla grup
2. wykluczenie edukacyjne – to bariery w dostępie i uczestni-                                                                                                                                                          nych było 24 tys. osób w wieku 24 lata i mniej15. Oczywiście                                                   najsłabszych, organizowaniu i wspieraniu form wychodzenia
                                                                                                   mniejszy niż 351 zł na osobę w rodzinie (477 zł w gospodar-
   ctwie w kształceniu, jak społeczne i kulturowe (wyniesiony                                                                                                                                                          nie wszystkie z tych osób należą do zagrożonych wyklucze-                                                      z ubóstwa, bezrobocia i patologii społecznych. Ze względu
                                                                                                   stwie jednoosobowym), jest alarmujący.
   z domu brak aspiracji edukacyjnych, środowiskowe wzory                                                                                                                                                              niem społecznym, ale z jednej strony na rynek pracy wchodzą                                                    na charakter zadań OHP tworzy system pomocy realizowany
   wczesnej samodzielności), psychologiczne (niska samo-                                           	                                                                                                                   osoby z rodzin ubogich i wykluczonych, a brak zatrudnienia                                                     przez grupy jednostek: o charakterze opiekuńczo-wycho-
   ocena, brak wiary w siebie), ekonomiczne (brak środków                                                                                                                                                              powoduje, że dziedziczą one biedę i wykluczenie, z drugiej                                                     wawczym (Centra Kształcenia i Wychowania, Ośrodki Szkole-
   na dojazdy, pomoce szkolne, brak zrozumienia ze strony                                          Tabela 1. Wskaźniki zagrożenia ubóstwem dla Polski i Dolnego
                                                                                                   Śląska w roku 2011 w procentach                                                                                     strony problemy ze znalezieniem pracy przy braku wsparcia                                                      nia i Wychowania, Hufce Pracy, Środowiskowe Hufce Pracy)
   nauczycieli i rówieśników, narażanie się na upokorzenia                                                                                                                                                             ze strony rodziny niechybnie prowadzą do ubóstwa i wyklu-                                                      oraz realizujące zadania na rzecz rynku pracy (Centra Eduka-
   związane z brakami zniechęcają i w konsekwencji sprzy-                                                                                                                                                              czenia społecznego.                                                                                            cji i Pracy Młodzieży, Mobilne Centra Informacji Zawodowej,
                                                                                                            Wskaźniki                                Polska                          Dolny Śląsk
   jają wypadaniu z systemu szkolnego)6;                                                                                                                                                                                                                                                                                              Młodzieżowe Biura Pracy, Młodzieżowe Centra Kariery, Punkty
                                                                                                       Granica ubóstwa                                                                                                 Aktywizacja społeczna i zawodowa
3. trudna sytuacja na rynku pracy – rodziców, ale i samych                                                                                                                                                                                                                                                                            Pośrednictwa Pracy, Kluby Pracy)16. Podkreślić należy, że
                                                                                                       skrajnego
   osób młodych, skutkujące bezrobociem, czy zjawiskiem                                                (minimum
                                                                                                                                                        6,7                                  4,7                       jako mechanizmy walki z wykluczeniem                                                                           jednostki o charakterze opiekuńczo-wychowawczym również
   working poor – a zatrudnienie w formach niestandar-                                                                                                                                                                                                                                                                                dużą uwagę przywiązują do zapewnienia swoim podopiecznym
                                                                                                       egzystencji)                                                                                                    społecznym                                                                                                     szansy samodzielnego funkcjonowania na rynku pracy.
   dowych generuje także wykluczenie finansowe (w tym
   oszczędnościowe lub kredytowe). Często wynika to z nie-                                             Relatywna                                                                                                       Aktywizacja społeczna i zawodowa (ekonomiczna) to bar-
                                                                                                                                                      16,7                                  13,6
   dostatecznego wykształcenia7;                                                                       granica ubóstwa                                                                                                 dzo istotny element nie tylko walki z istniejącym zjawiskiem                                                   Aktywizacja społeczna i zawodowa
4. wielodzietność rodzin bądź samotne rodzicielstwo;
                                                                                                       Ustawowa
                                                                                                                                                        6,5                                  5,1
                                                                                                                                                                                                                       wykluczenia, ale też działanie dające możliwość zapobiega-                                                     młodzieży w praktyce dolnośląskich
                                                                                                       granica ubóstwa                                                                                                 nia ekskluzji. Uznaje się, że aktywizacja zawodowa powinna
                                                                                                                                                                                                                       zostać poprzedzona aktywizacją społeczną. Samo określenie
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      Ochotniczych Hufców Pracy
5. patologie w rodzinach, powodujące zaniedbywanie obo-                                                Urealniona
   wiązków rodzicielskich, co prowadzi do tego, że dzieci                                                                                                                                                              aktywizacja dotyczy „pobudzania”, „motywowania” jednostek                                                      Aktywizacją społeczną i zawodową młodzieży zajmują się
                                                                                                       ustawowa granica                               11,4                                   9,3
   wychowują się poza rodziną;                                                                                                                                                                                         do określonych działań w obszarze życia społecznego i rynku                                                    instytucje rynku pracy, pomocy społecznej oraz organizacje
                                                                                                       ubóstwa
                                                                                                                                                                                                                       pracy. Oddziałuje się tu różnymi metodami: poradnictwa,                                                        pozarządowe. Świadczą one usługi osobom potrzebującym
6. opuszczanie instytucji opiekuńczo-wychowawczych (np.                                            * granica urealniona wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyj-                                            szkoleń, staży, czy wsparcia finansowego, celem zaś jest                                                       wsparcia, w tym młodzieży, bardzo często też z myślą o mło-
   rodzin zastępczych, domów dziecka, ośrodków terapii                                             nych od czasu określenia kwot granicy ubóstwa, czyli od IV kwartału 2006
                                                                                                                                                                                                                       przerwanie bierności i korzystania z pasywnych form pomocy                                                     dych zagrożonych wykluczeniem prowadzą one projekty, które
   uzależnień), co łączy się często z wykluczeniem miesz-                                          roku.
                                                                                                                                                                                                                       socjalnej (przede wszystkim zasiłków).                                                                         dają szansę na przezwyciężenie trudnej sytuacji i podjęcie
   kaniowym8;                                                                                      Źródło: Ubóstwo w Polsce w 2011 r. (na podstawie badań budżetów gospo-
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      zatrudnienia. Najczęściej są one sprofilowane i skierowane do
                                                                                                   darstw domowych), GUS, Warszawa 2012, s. 4-5, 15.                                                                   Od wielu lat podejmowane są lokalne, regionalne i ogólnopol-
7. przestępczość (rodziców bądź młodych osób), co może                                                                                                                                                                                                                                                                                określonej kategorii młodych ludzi (np. niepełnosprawni, usa-
                                                                                                                                                                                                                       skie działania na rzecz inkluzji społecznej i zawodowej młodych
   się łączyć z przebywaniem w zakładzie wychowawczym                                                                                                                                                                                                                                                                                 modzielniani wychowankowie placówek, wykluczeni uczestni-
                                                                                                                                                                                                                       ludzi. To projekty realizowane przez podmioty sektora publicz-
   lub karnym – staje się to swoistym „piętnem”.                                                                                                                                                                                                                                                                                      czący w grupach kibicowskich, bez wykształcenia i zawodu),
                                                                                                   Wykluczenie społeczne to całkiem realny problem, który doty-                                                        nego, prywatnego oraz organizacje sektora pozarządowego.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      co umożliwia dostosowanie prowadzonych działań do zidenty-
                                                                                                   czy wielu młodych ludzi. Gdyby założyć, że zagrożenie ubó-                                                          W odniesieniu do aktywizacji zawodowej wskazać należy na
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      fikowanych potrzeb młodzieży.
                                                                                                   stwem jest takie samo dla wszystkich kategorii wiekowych,                                                           znaczenie powiatowych urzędów pracy, a w przypadku akty-
Wykluczenie społeczne bardzo często wiąże się z niemożnoś-                                                                                                                                                             wizacji społecznej i zawodowej instytucji pomocy społecznej,                                                   Wydaje się jednak, że najistotniejszą rolę w zakresie akty-
                                                                                                   to można wyliczyć, że prawie 40 tys. osób w wieku do 24 lat
cią uczestniczenia w pełni w życiu społecznym i zawodowym.                                                                                                                                                             a także organizacji pozarządowych działających na rzecz mło-                                                   wizacji społecznej i zawodowej odgrywają Ochotnicze Hufce
                                                                                                   żyje w ubóstwie, w tym jest około 8,5 tys. osób w wieku 15-
Ta kwestia jest niezwykle istotna w przypadku osób młodych,                                                                                                                                                            dzieży zagrożonej wykluczeniem.                                                                                Pracy. Na obszarze Dolnego Śląska działalność prowadzi Dol-
                                                                                                   19 lat i 10,5 tys. w wieku 20-24 lata9. Jednak wyniki badań
które dopiero wkraczają w dorosłe życie. W ich przypadku                                                                                                                                                                                                                                                                              nośląska Wojewódzka Komenda Ochotniczych Hufców Pracy
                                                                                                   wskazują, że w Polsce zagrożenie ubóstwem dzieci i mło-                                                             Działania na rzecz młodzieży zagrożonej wykluczeniem finan-
ekskluzja będzie miała wpływ na całe dorosłe życie, stąd                                                                                                                                                                                                                                                                              we Wrocławiu, której podlegają kilkadziesiąt jednostek orga-
                                                                                                   dzieży jest znacznie silniejsze niż dorosłych. W 2011 roku                                                          sowane są również ze środków Europejskiego Funduszu Spo-
konieczne jest podejmowanie aktywnych działań na rzecz                                                                                                                                                                                                                                                                                nizacyjnych17.
                                                                                                   około 10,5% osób do lat 18 żyło poniżej ustawowej granicy                                                           łecznego, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki:
integracji i aktywizacji zawodowej i społecznej młodych wyklu-
                                                                                                   ubóstwa10. Gdyby ten wskaźnik odnieść do Dolnego Śląska                                                             priorytetu I „Zatrudnianie i integracja społeczna” (fundusze                                                   Ważną rolę w systemie wspierania młodzieży zagrożonej
czonych.
                                                                                                   to w ubóstwie żyłoby około 60 tys. osób do 19 roku życia11.                                                         dla Ochotniczych Hufców Pracy) oraz priorytetów regional-                                                      wykluczeniem odgrywają Ośrodki Szkolenia i Wychowania,

                       5) W. Warzywoda-Kruszyńska, K. Kruszyński, Dziedziczenie biedy i wykluczenia społecznego – w perspektywie lokalnej polityki społecznej, [w:] Ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce, Polski   12) Ibidem
                           Raport Social Watch 2010, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa 2011, s. 54-55. Młodzież zagrożona wykluczeniem społecznym a używanie substancji psychoaktywnych. Raport
                                                                                                                                                                                                                       13) Statystyki pomocy społecznej. Statystyka za rok 2011, MPiPS, http://www.mpips.gov.pl/pomoc-spoleczna/raporty-i-statystyki/statystyki-pomocy-spolecznej/statystyka-za-rok-2011/,
                           z badania, PBS DGA Spółka z o.o., Warszawa, Sopot, 2009, s. 6-7, http://www.cinn.gov.pl/portal?id=166545, 10.08.2012.
                                                                                                                                                                                                                          25.08.2012.
                       6) Por. E. Tarkowska, Ubóstwo dzieci w Polsce, [w:] Ubóstwo…, op. cit., s. 57-62.
                                                                                                                                                                                                                       14) Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności, GUS, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/pw_kwart_inf_aktywn_ekonom_ludnosci_4kw_2011.pdf, 25.08.2012, s. 9; Rynek
                       7) Należy wspomnieć o nowej kategorii w Unii Europejskiej: NEET. To osoby w wieku 15-24 lata, które nie pracują, nie uczą się i przez to są bardziej zagrożone wykluczeniem. W ramach tej          pracy w Województwie Dolnośląskim w 2010 r., Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław 2011, s. 150-151.
                           grupy szczególnie zagrożone są osoby nieaktywne zawodowo, długotrwale bezrobotne, słabiej wykwalifikowane, osoby niepełnosprawne lub dotknięte problemami ze zdrowiem psychicznym
                                                                                                                                                                                                                       15) Bank…
                           oraz imigranci. Zob. Młode osoby a praca, Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy, 2011, s. 9, http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2011/40/pl/1/EF1140PL.
                           pdf, 12.08.2012.                                                                                                                                                                            16) Ochotnicze Hufce Pracy, www.ohp.pl, 26.08.2012.
                      8) Por. P Olech, Wykluczenie mieszkaniowe, [w:] Ubóstwo..., op. cit., s. 113-128.
                                .                                                                                                                                                                                      17) Ibidem.                                                                                                                                                                           
                       9) Obliczenia własne na podstawie: Ubóstwo w Polsce w 2011 r. (na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych), GUS, Warszawa 2012, s. 15; Bank Danych Lokalnych GUS.
                      10) Ubóstwo w Polsce…, s. 10.
                      11) Obliczenia własne na podstawie: Ubóstwo w Polsce…, Bank…
CZŁOWIEK - NAJLEPSZA INWESTYCJA
                                                                                                                                                                                              PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO


które oferują wsparcie, opiekę, wychowanie i kształcenie                                    zawodowych, uzupełnianiu kwalifikacji i przekwalifikowywaniu
młodzieży, która ma trudną sytuację materialną, rodzinną,                                   młodzieży, w szczególności w formie warsztatów i szkoleń.
niepowodzenia szkolne, wywodzącej się ze środowisk patolo-                                  Działają w Bolesławcu, Wołowie i Miliczu.
gicznych. Podkreślić należy, że ośrodki oferują pobyt z zakwa-
                                                                                            Podkreślić należy, że Ochotnicze Hufce Pracy zrealizowały
terowaniem, umożliwiają młodzieży ukończenie gimnazjum
                                                                                            wiele projektów i nadal realizują działania finansowane ze
i szkoły zawodowej, a pobyt i nauka są bezpłatne. Na Dolnym
                                                                                            środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Fundu-
Śląsku ośrodki działają w Mysłakowicach i Ząbkowicach Ślą-
                                                                                            szu Społecznego, a wiele z wymienionych tu jednostek OHP
skich. W Mysłakowicach działa też Rejonowy Ośrodek Szkole-
                                                                                            powstało właśnie dzięki środkom europejskim. OHP realizuje
nia Zawodowego Młodzieży (ROSZM), który zajmuje się szko-
                                                                                            projekty systemowe: OHP jako realizator usług rynku pracy
leniami młodzieży wymagającej przekwalifikowania stosownie
                                                                                            (w ramach tego projektu powstała sieć instytucji wspiera-               Celem projektu jest rozwój usług społecznych      posiłki. Ponadto uczestnicy skorzystają z indy-    zastępcze, które posłużą przezwyciężaniu ich
do potrzeb lokalnego rynku pracy. Natomiast w Oleśnicy OHP
                                                                                            jących młodzież), Nowoczesne kompetencje kadry Ochotni-                 przezwyciężających indywidualne bariery           widualnego wsparcia psychologicznego.              indywidualnych barier w integracji społecznej
prowadzi Centrum Kształcenia i Wychowania, które oferuje
                                                                                                               czych Hufców Pracy, Nowe Perspektywy,                w integracji społecznej w tym w wejściu                                                              w tym w wejściu na rynek pracy. Stąd chcemy
                                                                                                                                                                                                                      - Wizyty w organizacjach pozarządowych dzia-
                                                                                                                Młodzieżowa Akademia Umiejętności 2.                na rynek pracy skierowanych do młodzieży                                                             oprzeć się na doświadczeniach naszego nie-
                                                                                                                                                                                                                      łających we Wrocławiu- hospitacje różnych
                                                                                                                Dwa ostatnie są skierowane stricte do               w wieku 16-25 lat opuszczającej lub przebywa-                                                        mieckiego partnera i skonfrontować niemie-
                                                                                                                młodzieży zagrożonej wykluczeniem spo-                                                                organizacji pozarządowych i obserwowanie
                                                                                                                                                                    jącej w całodobowych placówkach opiekuńczo        z bliska, na czym polega ich praca.                ckie i polskie rozwiązania systemu socjalnego
                                                                                                                łecznym. OHP prowadzi również projekt
                                                                                                                EIPD – nowa jakość doradztwa, który ma              - wychowawczych lub rodzinach zastępczych                                                            w tej kwestii. W celu przeniesienia dobrych
                                                                                                                                                                                                                      2. Samodzielne realizowanie pomysłów
                                                                                                                podnieść szanse na rynku pracy mło-                 z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we                                                            praktyk z systemu niemieckiego na grunt
                                                                                                                                                                                                                      przez uczestników przy wsparciu grupy
                                                                                                                dzieży zagrożonej wykluczeniem poprzez              Wrocławiu. Projekt skierowany jest do 24 osób,                                                       polski, ściśle współpracujemy z naszym part-
                                                                                                                                                                                                                      polegające na :
                                                                                                                podniesienie jakości usług doradczych18.            w tym 14 kobiet i 10 mężczyzn opuszczających                                                         nerem niemieckim i wymieniamy się doświad-
                                                                                                                                                                    lub przebywających w całodobowych placów-         - Uczestniczeniu w wizytach studyjnych we          czeniami. Opracowywane są ekspertyzy ze
                                                                                                                                                                    kach opiekuńczo - wychowawczych lub rodzi-        wrocławskich organizacjach pozarządowych,          strony partnera niemieckiego i analiza prawna
                                                                                                                                                                                                                      które mają służyć jako inspiracja do własnych
                                                                                                                         Podsumowanie                               nach zastępczych w wieku 16 -25 lat korzysta-                                                        ze strony stowarzyszenia TRATWA odnośnie:
                                                                                                                                                                    jących z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy         działań.
                                                                                                                         Społeczna i zawodowa aktywizacja mło-                                                                                                           •usług społecznych oferowanych w niemie-
                                                                                                                                                                    Społecznej Wrocław.                               - Przygotowaniu indywidualnych projektów-
                                                                                                                         dzieży zagrożonej wykluczeniem jest nie-                                                                                                        ckim i polskim systemie socjalnym, które są
                                                                                                                         zwykle ważnym zadaniem państwa. Mło-       Naszym celem jest pokazanie naszej mło-           uczestnicy zrealizują samodzielnie 12 projek-
                                                                                                                                                                                                                      tów, które zaplanują, przeprowadzą i rozliczą.     skierowane do młodzieży przebywającej lub
                                                                                                                         dzi obywatele mają bowiem przed sobą       dzieży innej strony dorosłości. Przełamanie
                                                                                                                         kilkadziesiąt lat aktywności zawodowej,                                                      Przewidziano środki finansowe, które otrzy-        opuszczającej placówki opiekuńczo-wycho-
                                                                                                                                                                    ich nieufności wobec dorosłych. Przekonanie
                                                                                                                         a umożliwienie im zdobycia wykształce-                                                       mają uczestnicy na zrealizowanie swoich gran-      wawcze i rodziny zastępcze.
                                                                                                                                                                    ich, że mają wiele możliwości samorozwoju
                                                                                                                         nia, kwalifikacji poszukiwanych na rynku   i wpływ na to jak wykorzystają swój poten-        tów.
                                                                                                                         pracy i znalezienia zatrudnienia przesą-                                                                                                        • zasad subsydiarności inaczej pomocniczości
                                                                                                                                                                    cjał. Chcemy, by nauczyli się samodzielnie        - Odbyciu wizyty studyjnej do niemieckiej          istniejącej w niemieckim systemie socjalnym
                                                                                                                         dza o ich przyszłym zawodowym sukce-
                                                                                                                                                                    podejmować decyzje i działania nie ocze-          organizacji partnerskiej. Uczestnicy poznają,      według, której to organizacje pozarządowe,
                                                                                                                         sie.
                                                                                                                                                                    kując, że „coś się im należy” i aby odczuli, że   w jaki sposób organizacje pozarządowe              a nie jednostki administracji publicznej odpo-
                                                                                                                Osoby młode z rodzin ubogich, zagrożo-              robienie czegoś z innymi dla innych potrafi       w Niemczech pracują z młodzieżą o podobnej
                                                                                            nych wykluczeniem, często patologicznych zwykle mają prob-                                                                                                                   wiedzialne są za realizację usług socjalnych.
edukację i wsparcie młodzieży wykluczonej w systemie sta-                                                                                                           dać niesamowitą satysfakcję. Przedstawienie       sytuacji życiowej.
cjonarnym (z zakwaterowaniem) oraz dochodzącym.                                             lemy z ukończeniem szkoły, zdobyciem kwalifikacji zawodo-                                                                                                                    Na bazie tych opracowań i ekspertyz powsta-
                                                                                                                                                                    im możliwości, jakie daje wolontariat w orga-     - Udziale w warsztacie wyjazdowym przygo-
                                                                                            wych i podjęciem zatrudnienia. Przy braku wsparcia ze strony                                                                                                                 nie raport przedstawiający model rozwoju
Podkreślić należy też znaczenie Środowiskowych Hufców                                                                                                               nizacjach pozarządowych pozwalający na            towującym do projektu międzykulturowego-
                                                                                            rodziny najczęściej powielają model funkcjonowania swoich                                                                                                                    usług społecznych skierowanych do naszej
Pracy, które prowadzą szeroki zakres działań o charakterze                                                                                                          zdobycie nowych doświadczeń i umiejętno-
                                                                                            rodziców, a więc skazują się na bezrobocie i pogłębiające ubó-                                                            podsumowującym całoroczną pracę oraz               grupy docelowej służących przezwyciężaniu
opiekuńczym, wychowawczym, kształceniowym i doradczym                                                                                                               ści oraz praktyczną wiedzę, która może przy-
                                                                                            stwo oraz wykluczenie.                                                                                                    opracowanie projektu międzykulturowego,            ich indywidualnych barier w integracji spo-
i oferują całodzienną opiekę w ramach świetlic środowisko-
                                                                                                                                                                    dać się w ich przyszłej pracy. Konfrontując się   który będzie realizowany podczas polsko-nie-
wych. Zapewniają one młodzieży zagrożonej wykluczeniem                                      Bezrobocie groźne jest nie tylko dla młodzieży pochodzącej                                                                                                                   łecznej w tym w wejściu na rynek pracy, który
                                                                                                                                                                    z młodzieżą usamodzielniającą się chcemy          mieckiego spotkania młodzieży.
wszechstronne wsparcie. W regionie dolnośląskim hufce                                       z rodzin ubogich i zagrożonych wykluczeniem. Każdy młody                                                                                                                     wdrażany będzie w projekcie.
znajdują się w Dzierżoniowie, Legnicy, Górze, Jeleniej Górze,                               człowiek, który przez dłuższy czas po ukończeniu szkoły nie             stworzyć przestrzeń do ich rozwoju. To, co jest
                                                                                                                                                                                                                      3. Przygotowanie do usamodzielnienia:              CO UDAŁO NAM SIĘ ZREALIZOWAĆ DO TEJ
Wołowie i Środzie Śląskiej. Działa też 14 Hufców Pracy, które                               potrafi znaleźć pracy zniechęca się i staje się negatywnie              dla nas najważniejsze to tożsamość grupy, dla
                                                                                                                                                                    tego dysponujemy różnorodnymi zadaniami           - Uczestnicy zostaną wolontariuszami we            PORY:
oferują możliwość kontynuacji nauki i zdobywania kwalifikacji                               nastawionym do rynku pracy. Przy braku wsparcia ze strony
zawodowych.                                                                                 rodziny młodzi ludzie bardzo łatwo popadają w ubóstwo                   w projekcie, które dają przestrzeń do rozwoju.    wrocławskich organizacjach pozarządowych-          Zaadaptowaliśmy na potrzeby naszych uczest-
                                                                                            i wykluczenie, bezrobocie zaś uniemożliwia młodzieży usamo-             Aby osiągnąć nasze założone cele w projek-        pomożemy im wybrać organizacje pozarzą-            ników pomieszczenia w budynku Zajezdni
Z perspektywy problematyki rynku pracy ważna rola przypada                                                                                                                                                            dowe, w których będą mogli pracować.
                                                                                            dzielnienie się i niezależność od rodziców.                             cie, podzieliliśmy proces 9 miesięcznej pracy                                                        przy ul. Legnickiej 65 we Wrocławiu. Powstała
Centrom Edukacji i Pracy Młodzieży, które znajdują się we
Wrocławiu, Jeleniej Górze, Wałbrzychu i Legnicy. Jednostki                                  Inwestowanie w aktywizację młodzieży powinno być prioryte-              z uczestnikami na trzy etapy.                     - Uczestniczyć będą w polsko-niemieckim            Kawiarenka, w której od września 2012 odby-
te prowadzą działania między innymi w zakresie pośredni-                                    tem, jest bowiem inwestycją, która przyniesie nie tylko efekt           1. Wprowadzenie do procesu grupowego:             spotkaniu młodzieży- podczas wyjazdu w góry        wają się warsztaty, spotkania i inne aktywno-
ctwa pracy dla młodzieży, poradnictwa zawodowego, szkoleń                                   krótkookresowy, ale zaowocuje również w przyszłości dobrym                                                                nasi uczestnicy razem z niemiecką młodzieżą        ści, w które aktywnie zaangażowani są nasi
                                                                                                                                                                    - Udział w trzydniowym wyjeździe w góry
zawodowych, organizowania krótkoterminowego zatrudnienia                                    statusem na rynku pracy. Przedstawione w artykule Ochot-                                                                  o podobnej sytuacji życiowej zrealizują projekt    uczestnicy .
uczniów i studentów czy wakacyjnych hufców pracy. Ofertę                                    nicze Hufce Pracy prowadzą na rzecz młodzieży aktywne                   mającym na celu zintegrowanie uczestni-
                                                                                                                                                                                                                      międzykulturowy.                                   W sierpniu 2012 zakończyliśmy rekrutację do
kierują nie tylko do młodzieży zagrożonej wykluczeniem, ale                                 działania, ale o młodych ludziach pamiętać powinny wszystkie            ków, którzy będą uczestniczyć w warsztatach
                                                                                                                                                                    pobudzających ich kreatywność i pracę zespo-      Udział w projekcie i realizacja powyższych         naszego projektu. Nasi uczestnicy to dwanaś-
tej starają się szczególnie pomagać. W ramach Centrów                                       instytucje rynku pracy. Zwiększy to szanse młodzieży, kate-
działają: 4 Młodzieżowe Biura Pracy, 9 Punktów Pośredni-                                    gorii, której ciągle trudniej znaleźć zatrudnienie.                     łową. W ramach warsztatów przewidziano dla        zadań jest szansą na kontynuacje działań poza      cioro młodych ludzi w wieku 16-20 lat, w tym
ctwa Pracy, 13 Klubów Pracy, 4 Mobilne Centra Informacji                                                                                                            uczestników udział w współtworzeniu kawia-        projektem. Zależy nam na stworzeniu modelu         7 kobiet i 5 mężczyzn. W kolejnym roku 2013
Zawodowej i 16 Młodzieżowych Centrów Kariery.                                                                                                                       renki, miejsca spotkań uczestników projektu       rozwoju usług społecznych skierowanych do          rozpoczniemy rekrutację kolejnej grupy
                                                                                                                                      dr Dorota Moroń,
                                                                                                                               we współpracy z dr Martą Makuch      i ich znajomych, w którym organizować będą        młodzieży przebywającej lub opuszczającej          uczestników.
W ramach OHP działają też 3 Ośrodki Szkolenia Zawodo-                                                                                 Instytut Politologii
                                                                                                                                                                    wydarzenia kulturalne oraz przygotowywać          placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny
wego, które koncentrują się na podnoszeniu kwalifikacji                                                                           Uniwersytetu Wrocławskiego



                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     
                       18) Ochotnicze Hufce Pracy. Dolnośląska Wojewódzka Komenda, www.dolnoslaska.ohp.pl, 26.08.2012.
CZŁOWIEK - NAJLEPSZA INWESTYCJA
                                                                                                                                                             Wywiad z Panem Piotrem Klagiem,
                              PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO
                                                                                                                                                             Dyrektorem Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej
W ramach współpracy ponadnarodowej na                 latoryjną pomoc, szkolenia, doradztwo. Jest        cej lub opuszczającej rodziny zastępcze i pla-    Agnieszka Kryjak, Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury                istotnie na jego dalsze życie. Natomiast jeśli zasoby te są ograniczone,
przełomie maja i czerwca 2012 r. zrealizowali-        łącznikiem między rodzinami zastępczymi,           cówki opiekuńczo- wychowawcze.”- Stanisław        Obywatelskiej                                                              zachodzi ryzyko, że stan deprywacji potrzeb może mieć charakter per-
śmy dwie wizyty studyjne w niemieckiej orga-          a Urzędem ds. Młodzieży. Druga wizyta stu-         Grzegorski/ prawnik.                              (AK.): Na czym polega wykluczenie społeczne?                               manentny i znacząco zmienić całe życie tej osoby i jej bliskich.
nizacji partnerskiej Paritätischer Braunschweig.      dyjna w Brunszwiku miała charakter syste-          „Leistung statt Eingriff, Prävention statt                                                                                   Oczywiście, istnieje szereg przyczyn – jednostkowych i strukturalnych,
                                                                                                                                                           Piotr Klag, Dyrektor Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej
W wizytach uczestniczyli: przedstawiciele             mowo/strukturalny. Uczestnicy mieli okazję         Reaktion - Grundprinzipien, Standards und                                                                                    które zwiększają ryzyko wykluczenia społecznego. Do najważniejszych,
                                                      spotkać się z m.in. z przedstawicielami Urzędu                                                       (PK.): Termin „wykluczenie społeczne” jest pojęciem złożonym i wielo-
Miejskiego Ośrodka Pomocy we Wrocławiu,                                                                  ausgesuchte Hilfen nach dem SGB8 (idiom                                                                                      wg opinii pracowników służb społecznych, należą: fizyczna lub psy-
                                                      ds. Młodzieży z Brunszwiku. Dowiedzieli się,                                                         wymiarowym, stąd też trudno podać jednoznaczną definicję tego zja-
pracownicy projektu „Moje miejsce NGO”                                                                   będący sztandarowym hasłem niemieckiego                                                                                      chiczna niezdolność jednostki do uczestnictwa w życiu społecznym
                                                      w jaki sposób administracja publiczna współ-                                                         wiska. Generalnie, istota wykluczenia polega na niemożności jednostki/
z ramienia stowarzyszenia TRATWA oraz                                                                    systemu pomocy społecznej, który można                                                                                       (71,85% wskazań), uzależnienia (70,59%), niski poziom wykształcenia
                                                      pracuje z organizacjami pozarządowymi.                                                               grupy/zbiorowości/społeczności do realizowania własnych scenariuszy
przedstawiciele jednostek administracji pub-                                                             tłumaczyć- Wsparcie zamiast interwencji, pre-                                                                                (60,08%), przekazywany z pokolenia na pokolenie zwyczaj/ wzorzec
                                                      W niemieckim systemie socjalnym to organi-                                                           życiowych i zaspokajania potrzeb przy wykorzystaniu posiadanych zaso-
licznej oraz tłumacz. Pierwsza wizyta studyjna                                                           wencja zamiast reakcji - zasady ogólne, stan-                                                                                korzystania z pomocy instytucjonalnej (55,88%), brak odpowiednich
                                                      zacje pozarządowe realizują zadania związane                                                         bów indywidualnych i istniejących zasobów/warunków systemowych.
miała charakter praktyczny. Uczestnicy dowie-                                                            dardy i wybrane rodzaje wsparcia na podsta-                                                                                  kwalifikacji (54,62%), niechęć jednostki do dokonania zmiany warunków
                                                      z pracą socjalną nie administracja publiczna.                                                        Oczywiście, owe scenariusze muszą się mieścić w ramach określonych
dzieli się, w jaki sposób w praktyce funkcjonuje                                                         wie księgi VIII kodeksu socjalnego)”. -Janine                                                                                życia (51,68%), brak ofert pracy na otwartym rynku (33,19%), przemoc
                                                      W kodeksie socjalnym określone są zakresy                                                            norm społecznych czy uwarunkowań prawno-formalnych. Wykluczenie
niemiecki system socjalny i jak wygląda współ-                                                           Stöckel we współpracy z Larsem Fisherem/eks-                                                                                 (31,93%), brak wsparcia ze strony rodziny i bliskich (30,25%) oraz brak
                                                      obowiązków krajów związkowych, administra-                                                           społeczne można również ujmować jako brak lub ograniczenie możli-
praca pomiędzy administracją publiczną,                                                                  perci partnera niemieckiego.                                                                                                 kompetencji indywidualnych pozwalających jednostce na dokonanie
                                                      cji rządowej i administracji samorządowej oraz                                                       wości uczestnictwa, wpływania i korzystania z podstawowych instytu-
a organizacjami pozarządowymi w kwestii                                                                  „Stosowanie zasady subsydiarności w syste-                                                                                   zmiany (30,25%). Przyczyny te zazwyczaj nie występują pojedynczo,
                                                      znajduje się zapis o tym, że państwo ceduje na                                                       cji publicznych i rynków, które powinny być dostępne dla wszystkich,
realizacji powierzonych im zadań, zapoznali się                                                          mie zlecania zadań publicznych w Niemczech                                                                                   lecz tworzą bardziej złożone syndromy, wzmacniając wzajemne oddzia-
                                                      organizacje pozarządowe zadania związane                                                             a w szczególności dla osób ubogich. Z badań DOPS przeprowadzonych
z metodami pracy z młodzieżą przebywającą                                                                „-Krzysztof Balon/ ekspert partnera niemie-                                                                                  ływanie, co znacznie utrudnia integrację społeczną osób zagrożonych
                                                      z pracą socjalną. W Niemczech to organizacje                                                         w 2010r. wśród dolnośląskich kadr służb społecznych wynika, iż wyklu-
w rodzinach zastępczych, placówkach opie-                                                                ckiego.                                                                                                                      marginalizacją i zmarginalizowanych.
                                                      pozarządowe oferują różne wszechstronne                                                              czenie społeczne najczęściej jest postrzegane jako ubóstwo i niemoż-
kuńczo-wychowawczych. Uczestnicy odwie-
                                                      formy pomocy dla młodzieży, dzieci z rodzin        CO WYDARZY SIĘ W NAJBLIŻSZYM CZASIE               ność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, ograniczenie
dzili organizacje pozarządowe z Brunszwiku,
                                                      zastępczych tzn. pomoc stacjonarną, ambula-        W NASZYM PROJEKCIE:                               uczestnictwa w życiu gospodarczym, społecznym i kulturowym, ale            (AK.): Czy pomiędzy wykluczeniem społecznym, a ubóstwem
Goslar, Edemunssen m.in. Stowarzyszenie
                                                      toryjną, mieszkania chronione i prowadzą też       Od września 2012 ruszamy z warsztatami,           również rozpad więzi społecznych przejawiający się w alienacji i utracie   możemy postawić znak równości?
Remenhof Stiftung, które prowadzi komplek-
                                                      ośrodki szkolno-wychowawcze.                       dzięki którym będziemy budować tożsamość          szacunku społecznego. Szczegółowe zestawienie poglądów respon-             (PK.): Ubóstwo jest jednym z podstawowych przejawów wykluczenia
sowy ośrodek na terenie, którego znajdują się:
                                                                                                         grupy i pobudzać kreatywność młodzieży,           dentów nt. definicji zjawiska wykluczenia społecznego przedstawia          społecznego, jednakże nie można bezpośrednio postawić znaku rów-
                                                      Na przełomie czerwca i lipca 2012 dwójka
• mieszkania chronione dla młodzieży                  naszych animatorów odbyła miesięczny staż          oraz przekazywać narzędzia do realizowania        poniższy wykres:                                                           ności pomiędzy ubóstwem a wykluczeniem społecznym. Z dużą dozą
    usamodzielniającej się,                           w niemieckich organizacjach pozarządo-             własnych pomysłów. Pod koniec września 2012                                                                                  prawdopodobieństwa można przyjąć, iż większość osób ubogich to
                                                      wych: w Stowarzyszeniu Remenhof Stiftung           odbędzie się wyjazdowy warsztat integrujący.                                                                                 osoby, które można zaliczyć do kategorii wykluczonych społecznie,
• szkoła dla młodzieży, z problemami                                                                     Podczas wyjazdu w góry wykorzystamy przy-                                                                                    jednakże nie wszystkie osoby wykluczone będą jednocześnie osobami
                                                      w Brunszwiku, w DROBS Goslar [Poradni ds.
    wychowawczymi, w tym z agresją,                                                                      godę, jako czynnik sprzyjający rozwojowi oraz                                                                                ubogimi. Zjawisko wykluczenia społecznego jest zjawiskiem bardziej
                                                      Młodzieży i Uzależnień], w Jugendzentrum
                                                                                                         edukacji człowieka. W październiku zaangażu-                                                                                 złożonym i wielowymiarowym, stąd nie można pomiędzy ubóstwem
• mieszkanie chronione dla rodzin                     Lamme w Brunszwiku.
                                                                                                         jemy się w zorganizowanie turnieju piłki nożnej                                                                              a wykluczeniem społecznym postawić znaku równości.
    z dysfunkcjami.                                   W lipcu dołączyła do nich trójka koordynato-
                                                                                                         przeciwko rasizmowi, w którym wezmą udział
                                                      rów rodzinnej pieczy zastępczej z MOPS, któ-
                                                                                                         drużyny z różnych mniejszości narodowych.
Stowarzyszenie pomaga młodzieży z rodzin              rzy uczestniczyli w tygodniowym stażu. Dzięki                                                                                                                                   (AK.): Kto jest najbardziej zagrożony wykluczeniem społecznym?
                                                                                                         Nasi uczestnicy będą mieli okazję sprawdzić
zastępczych, ośrodków szkolno-wychowaw-               stażom ich uczestnicy mogli podpatrzeć                                                                                                                                          (PK.): Wśród osób i kategorii społecznych najbardziej zagrożonych
                                                                                                         się w roli organizatorów. Początek projektu to
czych usamodzielnić się poprzez prowa-                metody pracy z młodzieżą i dowiedzieli się,                                                                                                                                     wykluczeniem społecznym badani przedstawiciele kadr służb społecz-
                                                                                                         również ożywienie kawiarenki, którą uczest-
dzenie mieszkań chronionych oraz udziela              w jaki sposób w praktyce organizacje pozarzą-                                                                                                                                   nych wskazywali najczęściej:
                                                                                                         nicy projektu będą współtworzyć, animować
pomoc ambulatoryjną młodzieży i rodzinom              dowe współpracują z administracją publiczną.
                                                                                                         oraz organizować warsztaty dla młodszych
z problemami wychowawczymi. Organizacja               Powstały do tej pory trzy ekspertyzy opisujące                                                                                                                                   osoby długotrwale bezrobotne                                  84,81
                                                                                                         podopiecznych.
Kompetenz     für   Menschen     [Centrum             zasadę subsydiarności i pracę z grupą doce-                                                                                                                                      dzieci i młodzież ze środowisk dysfunkcyjnych                 74,68
Kompetencji] powołana jest do pomocy rodzi-           lową:
                                                                                                                                                                                                                                       osoby uzależnione                                             74,68
nom zastępczym oferuje mobilną i ambu-                „System wsparcia dla młodzieży przebywają-
                                                                                                                                                                                                                                       osoby bezdomne                                                64,98
                                                                                                                                                                                                                                       osoby biedne                                                  53,59
                                                                                                                                                                                                                                       osoby opuszczające zakład karny lub ich rodziny               51,48
                                                                  Adres Biura Projektu:
                                                                    PPM „Zajezdnia”                                                                                                                                                    osoby o niskich kwalifikacjach                                49,37
                                                                      ul. Legnicka 65                                                                      Źródło: badania własne DOPS.                                                osoby chore psychicznie                                       46,84
                                                                     54-206 Wrocław                                                                        (AK.):Jakie są przyczyny procesów marginalizacji?
                                                                                                                                                                                                                                       osoby niepełnosprawne fizycznie lub umysłowo                  43,04
                                                                     Tel. 71 349 96 18                                                                     (PK.): Wykluczenie społeczne jako zjawisko wielowymiarowe, na jakimś
                                                                                                                                                                                                                                       osoby długotrwale korzystające z pomocy społecznej            38,40
                                                                                                                                                           etapie ludzkiej egzystencji może dotknąć każdego człowieka. Kwestią
                                                                 Adres stowarzyszenia :
                                                                                                                                                           kluczową w tym przypadku jest, jakimi zasobami dysponuje jednostka          ofiary przemocy                                               32,07
                                               Centrum ds. Katastrof i Klęsk Żywiołowych „TRATWA”                                                          i jakie jest w stanie zmobilizować, by przezwyciężyć niekorzystny splot
                                                                                                                                                                                                                                       mieszkańcy terenów popegeerowskich                            31,22
                                                                ul. Henryka Probusa 9/4                                                                    okoliczności. Jeśli człowiek dysponuje odpowiednim potencjałem,
                                                                     50-242 Wrocław                                                                        można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że jego trudno-               osoby starsze                                                 29,54
                                                                                                                                                           ści będą mieć charakter przejściowy, a ich konsekwencje nie wpłyną
                                                                     www.tratwa.org
Informator Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacjinr 11
Informator Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacjinr 11
Informator Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacjinr 11
Informator Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacjinr 11

Contenu connexe

Plus de Obserwatorium Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacji

Plus de Obserwatorium Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacji (20)

Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 16
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 16Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 16
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 16
 
Segmentacja rynku pracy, a odmienny kapitał społeczny, kulturowy i ekonomiczn...
Segmentacja rynku pracy, a odmienny kapitał społeczny, kulturowy i ekonomiczn...Segmentacja rynku pracy, a odmienny kapitał społeczny, kulturowy i ekonomiczn...
Segmentacja rynku pracy, a odmienny kapitał społeczny, kulturowy i ekonomiczn...
 
Segmenty rynku pracy i edukacji na tle aktualnej sytuacji społeczno-polityczn...
Segmenty rynku pracy i edukacji na tle aktualnej sytuacji społeczno-polityczn...Segmenty rynku pracy i edukacji na tle aktualnej sytuacji społeczno-polityczn...
Segmenty rynku pracy i edukacji na tle aktualnej sytuacji społeczno-polityczn...
 
"Sytuacja osób powyżej 50. i 60. roku życia na rynku pracy Dolnego Śląska"
"Sytuacja osób powyżej 50. i 60. roku życia na rynku pracy Dolnego Śląska""Sytuacja osób powyżej 50. i 60. roku życia na rynku pracy Dolnego Śląska"
"Sytuacja osób powyżej 50. i 60. roku życia na rynku pracy Dolnego Śląska"
 
Sytuacja dolnośląskich seniorów z punktu widzenia Dolnośląskiej Rady ds. Se...
Sytuacja  dolnośląskich seniorów z punktu widzenia Dolnośląskiej Rady ds. Se...Sytuacja  dolnośląskich seniorów z punktu widzenia Dolnośląskiej Rady ds. Se...
Sytuacja dolnośląskich seniorów z punktu widzenia Dolnośląskiej Rady ds. Se...
 
Informator 15
Informator 15Informator 15
Informator 15
 
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 14
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 14Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 14
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 14
 
Prezentacja wyników badania "Badanie edukacji ponadgimnazjalnej na terenie Do...
Prezentacja wyników badania "Badanie edukacji ponadgimnazjalnej na terenie Do...Prezentacja wyników badania "Badanie edukacji ponadgimnazjalnej na terenie Do...
Prezentacja wyników badania "Badanie edukacji ponadgimnazjalnej na terenie Do...
 
Prezentacja wyników badania: "Badanie rynku edukacji wyższej na terenie Dolne...
Prezentacja wyników badania: "Badanie rynku edukacji wyższej na terenie Dolne...Prezentacja wyników badania: "Badanie rynku edukacji wyższej na terenie Dolne...
Prezentacja wyników badania: "Badanie rynku edukacji wyższej na terenie Dolne...
 
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 13
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 13Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 13
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 13
 
Sytuacja na dolnośląskim rynku pracy
Sytuacja na dolnośląskim rynku pracySytuacja na dolnośląskim rynku pracy
Sytuacja na dolnośląskim rynku pracy
 
Aktualna sytuacja na dolnośląskim rynku pracy oraz stan bezrobocia – trendy...
Aktualna sytuacja na dolnośląskim rynku pracy oraz stan bezrobocia – trendy...Aktualna sytuacja na dolnośląskim rynku pracy oraz stan bezrobocia – trendy...
Aktualna sytuacja na dolnośląskim rynku pracy oraz stan bezrobocia – trendy...
 
Analiza społeczno-ekonomiczna nowych miejsc pracy na terenie Wrocławia i Doln...
Analiza społeczno-ekonomiczna nowych miejsc pracy na terenie Wrocławia i Doln...Analiza społeczno-ekonomiczna nowych miejsc pracy na terenie Wrocławia i Doln...
Analiza społeczno-ekonomiczna nowych miejsc pracy na terenie Wrocławia i Doln...
 
Sytuacja osob niepełnosprawnych w działaniach Urzędu Marszałkowskiego Wojewód...
Sytuacja osob niepełnosprawnych w działaniach Urzędu Marszałkowskiego Wojewód...Sytuacja osob niepełnosprawnych w działaniach Urzędu Marszałkowskiego Wojewód...
Sytuacja osob niepełnosprawnych w działaniach Urzędu Marszałkowskiego Wojewód...
 
Badanie sytuacji osób niepełnosprawnych na dolnośląskim rynku pracy i edukacji
Badanie sytuacji osób niepełnosprawnych na dolnośląskim rynku pracy i edukacjiBadanie sytuacji osób niepełnosprawnych na dolnośląskim rynku pracy i edukacji
Badanie sytuacji osób niepełnosprawnych na dolnośląskim rynku pracy i edukacji
 
Elastyczne formy zatrudnienia – skutki społeczne i ekonomiczne
Elastyczne formy zatrudnienia – skutki społeczne i ekonomiczneElastyczne formy zatrudnienia – skutki społeczne i ekonomiczne
Elastyczne formy zatrudnienia – skutki społeczne i ekonomiczne
 
Mobilność przestrzenna młodych ludzi na dolnoślaskim rynku pracy
Mobilność przestrzenna młodych ludzi na dolnoślaskim rynku pracyMobilność przestrzenna młodych ludzi na dolnoślaskim rynku pracy
Mobilność przestrzenna młodych ludzi na dolnoślaskim rynku pracy
 
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 12
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 12Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 12
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 12
 
Raport końcowy z badania nr 7 - Analiza zdolności osób z obszarów wiejskich i...
Raport końcowy z badania nr 7 - Analiza zdolności osób z obszarów wiejskich i...Raport końcowy z badania nr 7 - Analiza zdolności osób z obszarów wiejskich i...
Raport końcowy z badania nr 7 - Analiza zdolności osób z obszarów wiejskich i...
 
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 1
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 1Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 1
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 1
 

Informator Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacjinr 11

  • 1. N R 11 INFORMATOR Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacji w w w. o b s e r w a t o r i u m . c m s i k o . p l Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
  • 2. Aktywizacja społeczna i zawodowa młodzieży słowo wstępne zagrożonej wykluczeniem społecznym na Dolnym Śląsku Wprowadzenie Identyfikacja osób zagrożonych wykluczeniem jest niezwy- kle trudna. Najczęściej odwołujemy się w tym zakresie do Zjawisko wykluczenia społecznego, określane też ekskluzją wytycznych systemu pomocy społecznej, który jako podstawę społeczną, jest współcześnie poważnym problemem, z któ- udzielania pomocy wskazuje m.in. ubóstwo, sieroctwo, bez- rym trudno walczyć, gdyż posiada różne wymiary, dotyka robocie, niepełnosprawność, długotrwałą lub ciężką chorobę, wielu kategorii społecznych i jest długotrwałe. Bardzo często przemoc w rodzinie, alkoholizm lub narkomanię2. łączy się ze zjawiskiem dyskryminacji czy marginalizacji. Jest pojęciem do dzisiaj niejednoznacznie zdefiniowanym. Spro- W odniesieniu do kwestii zatrudnienia wskazać można na Z ogromną przyjemnością przekazuję Państwu jedenaste wydanie Informatora Dolnośląskiego kategorie osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytu- wadzenie wykluczenia społecznego do ubóstwa i ograniczeń Rynku Pracy i Edukacji – kwartalnika wydawanego w ramach projektu „Obserwatorium wynikających z biedy jest nadmiernym uproszczeniem, mimo acji na rynku pracy, a więc m.in. bezrobotnych: do 25 roku Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacji”, który od dnia 1 stycznia 2012 r. realizowany jest przez że jest to silny czynnik generujący inne rodzaje wykluczenia. życia, powyżej 50 roku życia, bez kwalifikacji zawodowych, Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej jako beneficjenta systemowego ww. bez doświadczenia zawodowego lub bez wykształcenia śred- Niniejsze opracowanie ukazuje zarys zjawiska wyklucze- niego, samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko projektu. nia społecznego wśród osób młodych – do 25 roku życia, do 18 roku życia, po opuszczeniu zakładu karnego, niepełno- z perspektywy regionalnej. Celem jest wskazanie na problem sprawnych lub długotrwale bezrobotnych3. Osoby wykluczone Niniejsze wydanie kwartalnika, chcielibyśmy poświęcić w całości zagadnieniu jakim jest wyklucze- zagrożenia ekskluzją, jej zasięg i rolę aktywizacji społecznej w kontekście rynku pracy definiuje ustawa o zatrudnieniu nie społeczne. Koncepcja wykluczenia społecznego pojawia się wszędzie tam, gdzie mamy do i zawodowej jako mechanizmów skutecznego zapobiegania socjalnym4. czynienia z nierównościami społecznymi, upośledzeniem społecznym, ubóstwem. Wykluczenie oraz walki z problemem wykluczenia młodego pokolenia z życia społeczne nie jest pojęciem wąskim, albowiem dotyka różnych aspektów życia społecznego społecznego i zawodowego. takich jak: bieda, bezrobocie, dziedziczenie niskiego stanu rodziny, pochodzenie, poglądy poli- tyczne, krótko mówiąc kojarzy nam się ze zjawiskiem patologii społecznej. Ludzie wykluczeni Wykluczenie społeczne spostrzegani są zazwyczaj jako osoby, które pozbawiane są możliwości pełnej partycypacji w życiu społeczno-zawodowym. Często są to ludzie długotrwale bezrobotni, odbiorcy pomocy dzieci i młodzieży społecznej, bezdomni, niepełnosprawni, młodzież z rodzin patologicznych. W literaturze zwraca się uwagę na różnorodność ujęć pojęcia wyklu- Dzięki licznym badaniom więcej wiemy o złożonych wymiarach wykluczenia społecznego oraz czenia społecznego. Charaktery- o sposobie życia ludzi nim dotkniętych. styczne elementy składające się na to zjawisko to: nieuczestnicze- Szczególnie uwadze Czytelników polecam fragment badania „Ocena skuteczności dzia- nie w pełni w ważnych aspektach życia społecznego, występowanie łań w zakresie aktywizacji zawodowej osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym na strukturalnych i instytucjonalnych Dolnym Śląsku”. W raporcie nacisk położony został na grupy znajdujące się w szczególnie trudnej barier naruszających zasady spra- sytuacji, zarówno w ujęciu globalnym jako członkowie społeczeństwa, jak również jako uczestnicy wiedliwości społecznej i ograni- rynku pracy (osoby samotnie wychowujące dzieci, osoby długotrwale bezrobotne, osoby bezro- czających prawa człowieka, w tym botne, osoby niepełnosprawne) itp. prawa społeczne jednostek, izola- cja lub autoizolacja pewnych grup społecznych (np. subkultur mło- Serdecznie zapraszam do lektury. dzieżowych, imigrantów, mniejszo- Piotr Hańderek ści religijnych). Przyczyny eksklu- Dyrektor CMSiKO zji leżą w stałych i uniwersalnych czynnikach, takich jak deprywacja materialna (niskie dochody), brak odpowiedniego wykształcenia czy niepełnosprawność, ale kształtują ją także zmienne czynniki kulturowe i cywilizacyjne, takie jak erozja więzi rodzinnych i sąsiedzkich, gwałtowny rozwój technologii odpowiedzialny za wzrost bezrobocia, spadek kapitału społecznego (wzajem- Na szczególną uwagę zasługuje problem wykluczenia społecz- nego zaufania), zła polityka społeczna i gospodarcza państwa. nego dzieci i młodzieży, bowiem w istotny sposób ogranicza Wykluczenie jest zjawiskiem makrospołecznym, determinują ich szanse rozwojowe i rzutuje na funkcjonowanie w dorosłym je kryteria kategoryzacji społecznej, m.in. inwalidztwo, pobyt życiu. w więzieniu, bezrobocie, miejsce zamieszkania, wiek, przy- należność do mniejszości, dochód, ale również indywidualne (jest konsekwencją indywidualnych słabości, motywacji, cech intelektualnych, charakteru)1. 1) J. Czapiński, Pojęcie wykluczenia społecznego, [w:] Rynek pracy i wykluczenie społeczne w kontekście percepcji Polaków – Diagnoza Społeczna 2011, red. I.E. Kotowska, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2012, s. 129. 2) Art. 7. Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (2009.175.1352, tekst ujednolicony ze zm.). 3) Art. 49. Ustawy dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (2008.69.415, tekst ujednolicony ze zm.). 4) Art. 1. Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (2011.43.225, tekst ujednolicony ze zm.).
  • 3. Wskazać można wiele czynników powodujących wielowy- Zagrożenie wykluczeniem społecznym na Można postawić tezę, że ubóstwo dotyczy około 50-60 tys. nych VI „Rynek pracy otwarty dla wszystkich” i VII „Promocja miarową ekskluzję młodego pokolenia. Do najważniejszych należą: Dolnym Śląsku dzieci do 19 roku życia i około 10-20 tys. młodych osób, integracji społecznej”. w wieku 20-24 lata12. Trudno oszacować liczbę osób młodych, zagrożonych wyklu- W kontekście aktywizowania zawodowego i społecznego mło- 1. ubóstwo rodziny – często powiązane z syndromem wyuczo- Informacje w tej materii uzupełniają dane instytucji pomocy dego pokolenia zwracają uwagę działania Ochotniczych Huf- czeniem społecznym. Związane jest to po pierwsze, z samą nej bezradności oraz dziedziczeniem biedy – międzypoko- społecznej dla obszaru Dolnego Śląska. W 2011 roku pomocą ców Pracy (OHP). OHP to państwowa instytucja rynku pracy, kwestią definiowania tego pojęcia, z drugiej zaś, z dostęp- leniowo przekazywany pasywny model życia, tolerowanie objęto ponad 97 tys. rodzin, w tym ponad 34 tys. rodzin której zadaniem jest aktywizacja społeczna, zawodowa i eko- nością danych empirycznych, które wskazywałyby na zakres kultury ubóstwa, ale także stworzeniem enklawy biedy. z dziećmi. Spośród tych rodzin wskazać należy na ponad nomiczna młodzieży, szczególnie w odniesieniu do młodzieży zjawiska w ogóle, a szczególnie wśród osób młodych. Warto Doświadczanie przez dziecko w rejonie wykluczenia wie- 9 tys. rodzin z 3 i większą liczbą dzieci i ponad 14 tys. rodzin defaworyzowanej. Organizacja koncentruje się na działaniach przedstawić pewne wskaźniki, które zobrazują sytuację w tym lowymiarowej deprywacji skutkuje niskimi osiągnięciami niepełnych. Świadczenie wskazujące na wspieranie dzieci, kierowanych do trzech kategorii młodych ludzi w wieku 15- zakresie na Dolnym Śląsku. edukacyjnymi, opuszczaniem lekcji, ucieczką do „towa- a więc posiłek dla dzieci przyznano w 2011 roku prawie 20 25 lat. Pierwsza to osoby zagrożone ubóstwem, wyklucze- rzystwa”, które oferuje namiastkę akceptacji. W okre- Zagrożenie wykluczeniem społecznym szacuje się często bio- tys. rodzin, które liczyły ponad 82 tys. osób13. niem społecznym, patologiami, niedostosowane społecznie, sie adolescencji „ścieżki życiowe” chłopców i dziewcząt rąc pod uwagę wskaźniki dotyczące ubóstwa. Analizując war- mające trudności szkolne. Tej młodzieży OHP oferuje akty- rozchodzą się: dziewczęta narażone są na wczesną ciążę tości tych wskaźników dla Dolnego Śląska na tle kraju podkre- Sytuacja osób młodych na dolnośląskim rynku pracy rów- wizację w jednostkach o charakterze opiekuńczo-wychowaw- lub uprawianie prostytucji, chłopcy na działalność chu- ślić trzeba, że nasz region wypada tu korzystnie (tabela 1). nież jest lepsza niż ogółem w Polsce. Stopa bezrobocia osób czym. Druga, to młodzież, szczególnie absolwenci i uczniowie ligańsko-przestępczą (choć dzisiaj prostytucja wśród Zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem, definiowane w opar- w wieku 15-24 lata według BAEL w IV kw. 2010 roku wyno- ostatnich klas, zagrożona bezrobociem. Trzecia, to młodzi chłopców i przestępczość wśród dziewcząt też nie jest ciu o wskaźniki dotyczące ubóstwa, jest na Dolnym Śląsku siła na Dolnym Śląsku 22,5, zaś w Polsce 23,6. Udział bezro- ludzie, którzy są zainteresowani pracą sezonową i zdobyciem rzadkością). Stanowiąc dla siebie pole wybieralności part- nieco mniejsze niż ogółem w kraju. Nie oznacza to jednak, botnych w wieku 24 lata i mniej w ogólnej liczbie zarejestro- doświadczenia zawodowego w trakcie nauki. nerów, tworzą związki, z których dzieci, jeśli nie będzie że problem ubóstwa nie dotyczy terenu województwa dolno- wanych bezrobotnych w 2011 roku w naszym województwie interwencji, powielą los rodziców5; śląskiego. Fakt, że 5,1%, a więc niemal 150 tys. osób żyje wyniósł 16,7, podczas gdy w kraju 21,014. Nie zmienia to jed- Wsparcie dla młodzieży zagrożonej wykluczeniem świadczone poniżej ustawowej granicy ubóstwa, a więc posiada dochód nak faktu, że w 2011 roku jako bezrobotnych zarejestrowa- przez OHP polega na budowaniu systemu pomocy dla grup 2. wykluczenie edukacyjne – to bariery w dostępie i uczestni- nych było 24 tys. osób w wieku 24 lata i mniej15. Oczywiście najsłabszych, organizowaniu i wspieraniu form wychodzenia mniejszy niż 351 zł na osobę w rodzinie (477 zł w gospodar- ctwie w kształceniu, jak społeczne i kulturowe (wyniesiony nie wszystkie z tych osób należą do zagrożonych wyklucze- z ubóstwa, bezrobocia i patologii społecznych. Ze względu stwie jednoosobowym), jest alarmujący. z domu brak aspiracji edukacyjnych, środowiskowe wzory niem społecznym, ale z jednej strony na rynek pracy wchodzą na charakter zadań OHP tworzy system pomocy realizowany wczesnej samodzielności), psychologiczne (niska samo- osoby z rodzin ubogich i wykluczonych, a brak zatrudnienia przez grupy jednostek: o charakterze opiekuńczo-wycho- ocena, brak wiary w siebie), ekonomiczne (brak środków powoduje, że dziedziczą one biedę i wykluczenie, z drugiej wawczym (Centra Kształcenia i Wychowania, Ośrodki Szkole- na dojazdy, pomoce szkolne, brak zrozumienia ze strony Tabela 1. Wskaźniki zagrożenia ubóstwem dla Polski i Dolnego Śląska w roku 2011 w procentach strony problemy ze znalezieniem pracy przy braku wsparcia nia i Wychowania, Hufce Pracy, Środowiskowe Hufce Pracy) nauczycieli i rówieśników, narażanie się na upokorzenia ze strony rodziny niechybnie prowadzą do ubóstwa i wyklu- oraz realizujące zadania na rzecz rynku pracy (Centra Eduka- związane z brakami zniechęcają i w konsekwencji sprzy- czenia społecznego. cji i Pracy Młodzieży, Mobilne Centra Informacji Zawodowej, Wskaźniki Polska Dolny Śląsk jają wypadaniu z systemu szkolnego)6; Młodzieżowe Biura Pracy, Młodzieżowe Centra Kariery, Punkty Granica ubóstwa Aktywizacja społeczna i zawodowa 3. trudna sytuacja na rynku pracy – rodziców, ale i samych Pośrednictwa Pracy, Kluby Pracy)16. Podkreślić należy, że skrajnego osób młodych, skutkujące bezrobociem, czy zjawiskiem (minimum 6,7 4,7 jako mechanizmy walki z wykluczeniem jednostki o charakterze opiekuńczo-wychowawczym również working poor – a zatrudnienie w formach niestandar- dużą uwagę przywiązują do zapewnienia swoim podopiecznym egzystencji) społecznym szansy samodzielnego funkcjonowania na rynku pracy. dowych generuje także wykluczenie finansowe (w tym oszczędnościowe lub kredytowe). Często wynika to z nie- Relatywna Aktywizacja społeczna i zawodowa (ekonomiczna) to bar- 16,7 13,6 dostatecznego wykształcenia7; granica ubóstwa dzo istotny element nie tylko walki z istniejącym zjawiskiem Aktywizacja społeczna i zawodowa 4. wielodzietność rodzin bądź samotne rodzicielstwo; Ustawowa 6,5 5,1 wykluczenia, ale też działanie dające możliwość zapobiega- młodzieży w praktyce dolnośląskich granica ubóstwa nia ekskluzji. Uznaje się, że aktywizacja zawodowa powinna zostać poprzedzona aktywizacją społeczną. Samo określenie Ochotniczych Hufców Pracy 5. patologie w rodzinach, powodujące zaniedbywanie obo- Urealniona wiązków rodzicielskich, co prowadzi do tego, że dzieci aktywizacja dotyczy „pobudzania”, „motywowania” jednostek Aktywizacją społeczną i zawodową młodzieży zajmują się ustawowa granica 11,4 9,3 wychowują się poza rodziną; do określonych działań w obszarze życia społecznego i rynku instytucje rynku pracy, pomocy społecznej oraz organizacje ubóstwa pracy. Oddziałuje się tu różnymi metodami: poradnictwa, pozarządowe. Świadczą one usługi osobom potrzebującym 6. opuszczanie instytucji opiekuńczo-wychowawczych (np. * granica urealniona wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyj- szkoleń, staży, czy wsparcia finansowego, celem zaś jest wsparcia, w tym młodzieży, bardzo często też z myślą o mło- rodzin zastępczych, domów dziecka, ośrodków terapii nych od czasu określenia kwot granicy ubóstwa, czyli od IV kwartału 2006 przerwanie bierności i korzystania z pasywnych form pomocy dych zagrożonych wykluczeniem prowadzą one projekty, które uzależnień), co łączy się często z wykluczeniem miesz- roku. socjalnej (przede wszystkim zasiłków). dają szansę na przezwyciężenie trudnej sytuacji i podjęcie kaniowym8; Źródło: Ubóstwo w Polsce w 2011 r. (na podstawie badań budżetów gospo- zatrudnienia. Najczęściej są one sprofilowane i skierowane do darstw domowych), GUS, Warszawa 2012, s. 4-5, 15. Od wielu lat podejmowane są lokalne, regionalne i ogólnopol- 7. przestępczość (rodziców bądź młodych osób), co może określonej kategorii młodych ludzi (np. niepełnosprawni, usa- skie działania na rzecz inkluzji społecznej i zawodowej młodych się łączyć z przebywaniem w zakładzie wychowawczym modzielniani wychowankowie placówek, wykluczeni uczestni- ludzi. To projekty realizowane przez podmioty sektora publicz- lub karnym – staje się to swoistym „piętnem”. czący w grupach kibicowskich, bez wykształcenia i zawodu), Wykluczenie społeczne to całkiem realny problem, który doty- nego, prywatnego oraz organizacje sektora pozarządowego. co umożliwia dostosowanie prowadzonych działań do zidenty- czy wielu młodych ludzi. Gdyby założyć, że zagrożenie ubó- W odniesieniu do aktywizacji zawodowej wskazać należy na fikowanych potrzeb młodzieży. stwem jest takie samo dla wszystkich kategorii wiekowych, znaczenie powiatowych urzędów pracy, a w przypadku akty- Wykluczenie społeczne bardzo często wiąże się z niemożnoś- wizacji społecznej i zawodowej instytucji pomocy społecznej, Wydaje się jednak, że najistotniejszą rolę w zakresie akty- to można wyliczyć, że prawie 40 tys. osób w wieku do 24 lat cią uczestniczenia w pełni w życiu społecznym i zawodowym. a także organizacji pozarządowych działających na rzecz mło- wizacji społecznej i zawodowej odgrywają Ochotnicze Hufce żyje w ubóstwie, w tym jest około 8,5 tys. osób w wieku 15- Ta kwestia jest niezwykle istotna w przypadku osób młodych, dzieży zagrożonej wykluczeniem. Pracy. Na obszarze Dolnego Śląska działalność prowadzi Dol- 19 lat i 10,5 tys. w wieku 20-24 lata9. Jednak wyniki badań które dopiero wkraczają w dorosłe życie. W ich przypadku nośląska Wojewódzka Komenda Ochotniczych Hufców Pracy wskazują, że w Polsce zagrożenie ubóstwem dzieci i mło- Działania na rzecz młodzieży zagrożonej wykluczeniem finan- ekskluzja będzie miała wpływ na całe dorosłe życie, stąd we Wrocławiu, której podlegają kilkadziesiąt jednostek orga- dzieży jest znacznie silniejsze niż dorosłych. W 2011 roku sowane są również ze środków Europejskiego Funduszu Spo- konieczne jest podejmowanie aktywnych działań na rzecz nizacyjnych17. około 10,5% osób do lat 18 żyło poniżej ustawowej granicy łecznego, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki: integracji i aktywizacji zawodowej i społecznej młodych wyklu- ubóstwa10. Gdyby ten wskaźnik odnieść do Dolnego Śląska priorytetu I „Zatrudnianie i integracja społeczna” (fundusze Ważną rolę w systemie wspierania młodzieży zagrożonej czonych. to w ubóstwie żyłoby około 60 tys. osób do 19 roku życia11. dla Ochotniczych Hufców Pracy) oraz priorytetów regional- wykluczeniem odgrywają Ośrodki Szkolenia i Wychowania, 5) W. Warzywoda-Kruszyńska, K. Kruszyński, Dziedziczenie biedy i wykluczenia społecznego – w perspektywie lokalnej polityki społecznej, [w:] Ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce, Polski 12) Ibidem Raport Social Watch 2010, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa 2011, s. 54-55. Młodzież zagrożona wykluczeniem społecznym a używanie substancji psychoaktywnych. Raport 13) Statystyki pomocy społecznej. Statystyka za rok 2011, MPiPS, http://www.mpips.gov.pl/pomoc-spoleczna/raporty-i-statystyki/statystyki-pomocy-spolecznej/statystyka-za-rok-2011/, z badania, PBS DGA Spółka z o.o., Warszawa, Sopot, 2009, s. 6-7, http://www.cinn.gov.pl/portal?id=166545, 10.08.2012. 25.08.2012. 6) Por. E. Tarkowska, Ubóstwo dzieci w Polsce, [w:] Ubóstwo…, op. cit., s. 57-62. 14) Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności, GUS, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/pw_kwart_inf_aktywn_ekonom_ludnosci_4kw_2011.pdf, 25.08.2012, s. 9; Rynek 7) Należy wspomnieć o nowej kategorii w Unii Europejskiej: NEET. To osoby w wieku 15-24 lata, które nie pracują, nie uczą się i przez to są bardziej zagrożone wykluczeniem. W ramach tej pracy w Województwie Dolnośląskim w 2010 r., Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław 2011, s. 150-151. grupy szczególnie zagrożone są osoby nieaktywne zawodowo, długotrwale bezrobotne, słabiej wykwalifikowane, osoby niepełnosprawne lub dotknięte problemami ze zdrowiem psychicznym 15) Bank… oraz imigranci. Zob. Młode osoby a praca, Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy, 2011, s. 9, http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2011/40/pl/1/EF1140PL. pdf, 12.08.2012. 16) Ochotnicze Hufce Pracy, www.ohp.pl, 26.08.2012. 8) Por. P Olech, Wykluczenie mieszkaniowe, [w:] Ubóstwo..., op. cit., s. 113-128. . 17) Ibidem. 9) Obliczenia własne na podstawie: Ubóstwo w Polsce w 2011 r. (na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych), GUS, Warszawa 2012, s. 15; Bank Danych Lokalnych GUS. 10) Ubóstwo w Polsce…, s. 10. 11) Obliczenia własne na podstawie: Ubóstwo w Polsce…, Bank…
  • 4. CZŁOWIEK - NAJLEPSZA INWESTYCJA PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO które oferują wsparcie, opiekę, wychowanie i kształcenie zawodowych, uzupełnianiu kwalifikacji i przekwalifikowywaniu młodzieży, która ma trudną sytuację materialną, rodzinną, młodzieży, w szczególności w formie warsztatów i szkoleń. niepowodzenia szkolne, wywodzącej się ze środowisk patolo- Działają w Bolesławcu, Wołowie i Miliczu. gicznych. Podkreślić należy, że ośrodki oferują pobyt z zakwa- Podkreślić należy, że Ochotnicze Hufce Pracy zrealizowały terowaniem, umożliwiają młodzieży ukończenie gimnazjum wiele projektów i nadal realizują działania finansowane ze i szkoły zawodowej, a pobyt i nauka są bezpłatne. Na Dolnym środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Fundu- Śląsku ośrodki działają w Mysłakowicach i Ząbkowicach Ślą- szu Społecznego, a wiele z wymienionych tu jednostek OHP skich. W Mysłakowicach działa też Rejonowy Ośrodek Szkole- powstało właśnie dzięki środkom europejskim. OHP realizuje nia Zawodowego Młodzieży (ROSZM), który zajmuje się szko- projekty systemowe: OHP jako realizator usług rynku pracy leniami młodzieży wymagającej przekwalifikowania stosownie (w ramach tego projektu powstała sieć instytucji wspiera- Celem projektu jest rozwój usług społecznych posiłki. Ponadto uczestnicy skorzystają z indy- zastępcze, które posłużą przezwyciężaniu ich do potrzeb lokalnego rynku pracy. Natomiast w Oleśnicy OHP jących młodzież), Nowoczesne kompetencje kadry Ochotni- przezwyciężających indywidualne bariery widualnego wsparcia psychologicznego. indywidualnych barier w integracji społecznej prowadzi Centrum Kształcenia i Wychowania, które oferuje czych Hufców Pracy, Nowe Perspektywy, w integracji społecznej w tym w wejściu w tym w wejściu na rynek pracy. Stąd chcemy - Wizyty w organizacjach pozarządowych dzia- Młodzieżowa Akademia Umiejętności 2. na rynek pracy skierowanych do młodzieży oprzeć się na doświadczeniach naszego nie- łających we Wrocławiu- hospitacje różnych Dwa ostatnie są skierowane stricte do w wieku 16-25 lat opuszczającej lub przebywa- mieckiego partnera i skonfrontować niemie- młodzieży zagrożonej wykluczeniem spo- organizacji pozarządowych i obserwowanie jącej w całodobowych placówkach opiekuńczo z bliska, na czym polega ich praca. ckie i polskie rozwiązania systemu socjalnego łecznym. OHP prowadzi również projekt EIPD – nowa jakość doradztwa, który ma - wychowawczych lub rodzinach zastępczych w tej kwestii. W celu przeniesienia dobrych 2. Samodzielne realizowanie pomysłów podnieść szanse na rynku pracy mło- z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we praktyk z systemu niemieckiego na grunt przez uczestników przy wsparciu grupy dzieży zagrożonej wykluczeniem poprzez Wrocławiu. Projekt skierowany jest do 24 osób, polski, ściśle współpracujemy z naszym part- polegające na : podniesienie jakości usług doradczych18. w tym 14 kobiet i 10 mężczyzn opuszczających nerem niemieckim i wymieniamy się doświad- lub przebywających w całodobowych placów- - Uczestniczeniu w wizytach studyjnych we czeniami. Opracowywane są ekspertyzy ze kach opiekuńczo - wychowawczych lub rodzi- wrocławskich organizacjach pozarządowych, strony partnera niemieckiego i analiza prawna które mają służyć jako inspiracja do własnych Podsumowanie nach zastępczych w wieku 16 -25 lat korzysta- ze strony stowarzyszenia TRATWA odnośnie: jących z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy działań. Społeczna i zawodowa aktywizacja mło- •usług społecznych oferowanych w niemie- Społecznej Wrocław. - Przygotowaniu indywidualnych projektów- dzieży zagrożonej wykluczeniem jest nie- ckim i polskim systemie socjalnym, które są zwykle ważnym zadaniem państwa. Mło- Naszym celem jest pokazanie naszej mło- uczestnicy zrealizują samodzielnie 12 projek- tów, które zaplanują, przeprowadzą i rozliczą. skierowane do młodzieży przebywającej lub dzi obywatele mają bowiem przed sobą dzieży innej strony dorosłości. Przełamanie kilkadziesiąt lat aktywności zawodowej, Przewidziano środki finansowe, które otrzy- opuszczającej placówki opiekuńczo-wycho- ich nieufności wobec dorosłych. Przekonanie a umożliwienie im zdobycia wykształce- mają uczestnicy na zrealizowanie swoich gran- wawcze i rodziny zastępcze. ich, że mają wiele możliwości samorozwoju nia, kwalifikacji poszukiwanych na rynku i wpływ na to jak wykorzystają swój poten- tów. pracy i znalezienia zatrudnienia przesą- • zasad subsydiarności inaczej pomocniczości cjał. Chcemy, by nauczyli się samodzielnie - Odbyciu wizyty studyjnej do niemieckiej istniejącej w niemieckim systemie socjalnym dza o ich przyszłym zawodowym sukce- podejmować decyzje i działania nie ocze- organizacji partnerskiej. Uczestnicy poznają, według, której to organizacje pozarządowe, sie. kując, że „coś się im należy” i aby odczuli, że w jaki sposób organizacje pozarządowe a nie jednostki administracji publicznej odpo- Osoby młode z rodzin ubogich, zagrożo- robienie czegoś z innymi dla innych potrafi w Niemczech pracują z młodzieżą o podobnej nych wykluczeniem, często patologicznych zwykle mają prob- wiedzialne są za realizację usług socjalnych. edukację i wsparcie młodzieży wykluczonej w systemie sta- dać niesamowitą satysfakcję. Przedstawienie sytuacji życiowej. cjonarnym (z zakwaterowaniem) oraz dochodzącym. lemy z ukończeniem szkoły, zdobyciem kwalifikacji zawodo- Na bazie tych opracowań i ekspertyz powsta- im możliwości, jakie daje wolontariat w orga- - Udziale w warsztacie wyjazdowym przygo- wych i podjęciem zatrudnienia. Przy braku wsparcia ze strony nie raport przedstawiający model rozwoju Podkreślić należy też znaczenie Środowiskowych Hufców nizacjach pozarządowych pozwalający na towującym do projektu międzykulturowego- rodziny najczęściej powielają model funkcjonowania swoich usług społecznych skierowanych do naszej Pracy, które prowadzą szeroki zakres działań o charakterze zdobycie nowych doświadczeń i umiejętno- rodziców, a więc skazują się na bezrobocie i pogłębiające ubó- podsumowującym całoroczną pracę oraz grupy docelowej służących przezwyciężaniu opiekuńczym, wychowawczym, kształceniowym i doradczym ści oraz praktyczną wiedzę, która może przy- stwo oraz wykluczenie. opracowanie projektu międzykulturowego, ich indywidualnych barier w integracji spo- i oferują całodzienną opiekę w ramach świetlic środowisko- dać się w ich przyszłej pracy. Konfrontując się który będzie realizowany podczas polsko-nie- wych. Zapewniają one młodzieży zagrożonej wykluczeniem Bezrobocie groźne jest nie tylko dla młodzieży pochodzącej łecznej w tym w wejściu na rynek pracy, który z młodzieżą usamodzielniającą się chcemy mieckiego spotkania młodzieży. wszechstronne wsparcie. W regionie dolnośląskim hufce z rodzin ubogich i zagrożonych wykluczeniem. Każdy młody wdrażany będzie w projekcie. znajdują się w Dzierżoniowie, Legnicy, Górze, Jeleniej Górze, człowiek, który przez dłuższy czas po ukończeniu szkoły nie stworzyć przestrzeń do ich rozwoju. To, co jest 3. Przygotowanie do usamodzielnienia: CO UDAŁO NAM SIĘ ZREALIZOWAĆ DO TEJ Wołowie i Środzie Śląskiej. Działa też 14 Hufców Pracy, które potrafi znaleźć pracy zniechęca się i staje się negatywnie dla nas najważniejsze to tożsamość grupy, dla tego dysponujemy różnorodnymi zadaniami - Uczestnicy zostaną wolontariuszami we PORY: oferują możliwość kontynuacji nauki i zdobywania kwalifikacji nastawionym do rynku pracy. Przy braku wsparcia ze strony zawodowych. rodziny młodzi ludzie bardzo łatwo popadają w ubóstwo w projekcie, które dają przestrzeń do rozwoju. wrocławskich organizacjach pozarządowych- Zaadaptowaliśmy na potrzeby naszych uczest- i wykluczenie, bezrobocie zaś uniemożliwia młodzieży usamo- Aby osiągnąć nasze założone cele w projek- pomożemy im wybrać organizacje pozarzą- ników pomieszczenia w budynku Zajezdni Z perspektywy problematyki rynku pracy ważna rola przypada dowe, w których będą mogli pracować. dzielnienie się i niezależność od rodziców. cie, podzieliliśmy proces 9 miesięcznej pracy przy ul. Legnickiej 65 we Wrocławiu. Powstała Centrom Edukacji i Pracy Młodzieży, które znajdują się we Wrocławiu, Jeleniej Górze, Wałbrzychu i Legnicy. Jednostki Inwestowanie w aktywizację młodzieży powinno być prioryte- z uczestnikami na trzy etapy. - Uczestniczyć będą w polsko-niemieckim Kawiarenka, w której od września 2012 odby- te prowadzą działania między innymi w zakresie pośredni- tem, jest bowiem inwestycją, która przyniesie nie tylko efekt 1. Wprowadzenie do procesu grupowego: spotkaniu młodzieży- podczas wyjazdu w góry wają się warsztaty, spotkania i inne aktywno- ctwa pracy dla młodzieży, poradnictwa zawodowego, szkoleń krótkookresowy, ale zaowocuje również w przyszłości dobrym nasi uczestnicy razem z niemiecką młodzieżą ści, w które aktywnie zaangażowani są nasi - Udział w trzydniowym wyjeździe w góry zawodowych, organizowania krótkoterminowego zatrudnienia statusem na rynku pracy. Przedstawione w artykule Ochot- o podobnej sytuacji życiowej zrealizują projekt uczestnicy . uczniów i studentów czy wakacyjnych hufców pracy. Ofertę nicze Hufce Pracy prowadzą na rzecz młodzieży aktywne mającym na celu zintegrowanie uczestni- międzykulturowy. W sierpniu 2012 zakończyliśmy rekrutację do kierują nie tylko do młodzieży zagrożonej wykluczeniem, ale działania, ale o młodych ludziach pamiętać powinny wszystkie ków, którzy będą uczestniczyć w warsztatach pobudzających ich kreatywność i pracę zespo- Udział w projekcie i realizacja powyższych naszego projektu. Nasi uczestnicy to dwanaś- tej starają się szczególnie pomagać. W ramach Centrów instytucje rynku pracy. Zwiększy to szanse młodzieży, kate- działają: 4 Młodzieżowe Biura Pracy, 9 Punktów Pośredni- gorii, której ciągle trudniej znaleźć zatrudnienie. łową. W ramach warsztatów przewidziano dla zadań jest szansą na kontynuacje działań poza cioro młodych ludzi w wieku 16-20 lat, w tym ctwa Pracy, 13 Klubów Pracy, 4 Mobilne Centra Informacji uczestników udział w współtworzeniu kawia- projektem. Zależy nam na stworzeniu modelu 7 kobiet i 5 mężczyzn. W kolejnym roku 2013 Zawodowej i 16 Młodzieżowych Centrów Kariery. renki, miejsca spotkań uczestników projektu rozwoju usług społecznych skierowanych do rozpoczniemy rekrutację kolejnej grupy dr Dorota Moroń, we współpracy z dr Martą Makuch i ich znajomych, w którym organizować będą młodzieży przebywającej lub opuszczającej uczestników. W ramach OHP działają też 3 Ośrodki Szkolenia Zawodo- Instytut Politologii wydarzenia kulturalne oraz przygotowywać placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny wego, które koncentrują się na podnoszeniu kwalifikacji Uniwersytetu Wrocławskiego 18) Ochotnicze Hufce Pracy. Dolnośląska Wojewódzka Komenda, www.dolnoslaska.ohp.pl, 26.08.2012.
  • 5. CZŁOWIEK - NAJLEPSZA INWESTYCJA Wywiad z Panem Piotrem Klagiem, PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Dyrektorem Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej W ramach współpracy ponadnarodowej na latoryjną pomoc, szkolenia, doradztwo. Jest cej lub opuszczającej rodziny zastępcze i pla- Agnieszka Kryjak, Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury istotnie na jego dalsze życie. Natomiast jeśli zasoby te są ograniczone, przełomie maja i czerwca 2012 r. zrealizowali- łącznikiem między rodzinami zastępczymi, cówki opiekuńczo- wychowawcze.”- Stanisław Obywatelskiej zachodzi ryzyko, że stan deprywacji potrzeb może mieć charakter per- śmy dwie wizyty studyjne w niemieckiej orga- a Urzędem ds. Młodzieży. Druga wizyta stu- Grzegorski/ prawnik. (AK.): Na czym polega wykluczenie społeczne? manentny i znacząco zmienić całe życie tej osoby i jej bliskich. nizacji partnerskiej Paritätischer Braunschweig. dyjna w Brunszwiku miała charakter syste- „Leistung statt Eingriff, Prävention statt Oczywiście, istnieje szereg przyczyn – jednostkowych i strukturalnych, Piotr Klag, Dyrektor Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej W wizytach uczestniczyli: przedstawiciele mowo/strukturalny. Uczestnicy mieli okazję Reaktion - Grundprinzipien, Standards und które zwiększają ryzyko wykluczenia społecznego. Do najważniejszych, spotkać się z m.in. z przedstawicielami Urzędu (PK.): Termin „wykluczenie społeczne” jest pojęciem złożonym i wielo- Miejskiego Ośrodka Pomocy we Wrocławiu, ausgesuchte Hilfen nach dem SGB8 (idiom wg opinii pracowników służb społecznych, należą: fizyczna lub psy- ds. Młodzieży z Brunszwiku. Dowiedzieli się, wymiarowym, stąd też trudno podać jednoznaczną definicję tego zja- pracownicy projektu „Moje miejsce NGO” będący sztandarowym hasłem niemieckiego chiczna niezdolność jednostki do uczestnictwa w życiu społecznym w jaki sposób administracja publiczna współ- wiska. Generalnie, istota wykluczenia polega na niemożności jednostki/ z ramienia stowarzyszenia TRATWA oraz systemu pomocy społecznej, który można (71,85% wskazań), uzależnienia (70,59%), niski poziom wykształcenia pracuje z organizacjami pozarządowymi. grupy/zbiorowości/społeczności do realizowania własnych scenariuszy przedstawiciele jednostek administracji pub- tłumaczyć- Wsparcie zamiast interwencji, pre- (60,08%), przekazywany z pokolenia na pokolenie zwyczaj/ wzorzec W niemieckim systemie socjalnym to organi- życiowych i zaspokajania potrzeb przy wykorzystaniu posiadanych zaso- licznej oraz tłumacz. Pierwsza wizyta studyjna wencja zamiast reakcji - zasady ogólne, stan- korzystania z pomocy instytucjonalnej (55,88%), brak odpowiednich zacje pozarządowe realizują zadania związane bów indywidualnych i istniejących zasobów/warunków systemowych. miała charakter praktyczny. Uczestnicy dowie- dardy i wybrane rodzaje wsparcia na podsta- kwalifikacji (54,62%), niechęć jednostki do dokonania zmiany warunków z pracą socjalną nie administracja publiczna. Oczywiście, owe scenariusze muszą się mieścić w ramach określonych dzieli się, w jaki sposób w praktyce funkcjonuje wie księgi VIII kodeksu socjalnego)”. -Janine życia (51,68%), brak ofert pracy na otwartym rynku (33,19%), przemoc W kodeksie socjalnym określone są zakresy norm społecznych czy uwarunkowań prawno-formalnych. Wykluczenie niemiecki system socjalny i jak wygląda współ- Stöckel we współpracy z Larsem Fisherem/eks- (31,93%), brak wsparcia ze strony rodziny i bliskich (30,25%) oraz brak obowiązków krajów związkowych, administra- społeczne można również ujmować jako brak lub ograniczenie możli- praca pomiędzy administracją publiczną, perci partnera niemieckiego. kompetencji indywidualnych pozwalających jednostce na dokonanie cji rządowej i administracji samorządowej oraz wości uczestnictwa, wpływania i korzystania z podstawowych instytu- a organizacjami pozarządowymi w kwestii „Stosowanie zasady subsydiarności w syste- zmiany (30,25%). Przyczyny te zazwyczaj nie występują pojedynczo, znajduje się zapis o tym, że państwo ceduje na cji publicznych i rynków, które powinny być dostępne dla wszystkich, realizacji powierzonych im zadań, zapoznali się mie zlecania zadań publicznych w Niemczech lecz tworzą bardziej złożone syndromy, wzmacniając wzajemne oddzia- organizacje pozarządowe zadania związane a w szczególności dla osób ubogich. Z badań DOPS przeprowadzonych z metodami pracy z młodzieżą przebywającą „-Krzysztof Balon/ ekspert partnera niemie- ływanie, co znacznie utrudnia integrację społeczną osób zagrożonych z pracą socjalną. W Niemczech to organizacje w 2010r. wśród dolnośląskich kadr służb społecznych wynika, iż wyklu- w rodzinach zastępczych, placówkach opie- ckiego. marginalizacją i zmarginalizowanych. pozarządowe oferują różne wszechstronne czenie społeczne najczęściej jest postrzegane jako ubóstwo i niemoż- kuńczo-wychowawczych. Uczestnicy odwie- formy pomocy dla młodzieży, dzieci z rodzin CO WYDARZY SIĘ W NAJBLIŻSZYM CZASIE ność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, ograniczenie dzili organizacje pozarządowe z Brunszwiku, zastępczych tzn. pomoc stacjonarną, ambula- W NASZYM PROJEKCIE: uczestnictwa w życiu gospodarczym, społecznym i kulturowym, ale (AK.): Czy pomiędzy wykluczeniem społecznym, a ubóstwem Goslar, Edemunssen m.in. Stowarzyszenie toryjną, mieszkania chronione i prowadzą też Od września 2012 ruszamy z warsztatami, również rozpad więzi społecznych przejawiający się w alienacji i utracie możemy postawić znak równości? Remenhof Stiftung, które prowadzi komplek- ośrodki szkolno-wychowawcze. dzięki którym będziemy budować tożsamość szacunku społecznego. Szczegółowe zestawienie poglądów respon- (PK.): Ubóstwo jest jednym z podstawowych przejawów wykluczenia sowy ośrodek na terenie, którego znajdują się: grupy i pobudzać kreatywność młodzieży, dentów nt. definicji zjawiska wykluczenia społecznego przedstawia społecznego, jednakże nie można bezpośrednio postawić znaku rów- Na przełomie czerwca i lipca 2012 dwójka • mieszkania chronione dla młodzieży naszych animatorów odbyła miesięczny staż oraz przekazywać narzędzia do realizowania poniższy wykres: ności pomiędzy ubóstwem a wykluczeniem społecznym. Z dużą dozą usamodzielniającej się, w niemieckich organizacjach pozarządo- własnych pomysłów. Pod koniec września 2012 prawdopodobieństwa można przyjąć, iż większość osób ubogich to wych: w Stowarzyszeniu Remenhof Stiftung odbędzie się wyjazdowy warsztat integrujący. osoby, które można zaliczyć do kategorii wykluczonych społecznie, • szkoła dla młodzieży, z problemami Podczas wyjazdu w góry wykorzystamy przy- jednakże nie wszystkie osoby wykluczone będą jednocześnie osobami w Brunszwiku, w DROBS Goslar [Poradni ds. wychowawczymi, w tym z agresją, godę, jako czynnik sprzyjający rozwojowi oraz ubogimi. Zjawisko wykluczenia społecznego jest zjawiskiem bardziej Młodzieży i Uzależnień], w Jugendzentrum edukacji człowieka. W październiku zaangażu- złożonym i wielowymiarowym, stąd nie można pomiędzy ubóstwem • mieszkanie chronione dla rodzin Lamme w Brunszwiku. jemy się w zorganizowanie turnieju piłki nożnej a wykluczeniem społecznym postawić znaku równości. z dysfunkcjami. W lipcu dołączyła do nich trójka koordynato- przeciwko rasizmowi, w którym wezmą udział rów rodzinnej pieczy zastępczej z MOPS, któ- drużyny z różnych mniejszości narodowych. Stowarzyszenie pomaga młodzieży z rodzin rzy uczestniczyli w tygodniowym stażu. Dzięki (AK.): Kto jest najbardziej zagrożony wykluczeniem społecznym? Nasi uczestnicy będą mieli okazję sprawdzić zastępczych, ośrodków szkolno-wychowaw- stażom ich uczestnicy mogli podpatrzeć (PK.): Wśród osób i kategorii społecznych najbardziej zagrożonych się w roli organizatorów. Początek projektu to czych usamodzielnić się poprzez prowa- metody pracy z młodzieżą i dowiedzieli się, wykluczeniem społecznym badani przedstawiciele kadr służb społecz- również ożywienie kawiarenki, którą uczest- dzenie mieszkań chronionych oraz udziela w jaki sposób w praktyce organizacje pozarzą- nych wskazywali najczęściej: nicy projektu będą współtworzyć, animować pomoc ambulatoryjną młodzieży i rodzinom dowe współpracują z administracją publiczną. oraz organizować warsztaty dla młodszych z problemami wychowawczymi. Organizacja Powstały do tej pory trzy ekspertyzy opisujące osoby długotrwale bezrobotne 84,81 podopiecznych. Kompetenz für Menschen [Centrum zasadę subsydiarności i pracę z grupą doce- dzieci i młodzież ze środowisk dysfunkcyjnych 74,68 Kompetencji] powołana jest do pomocy rodzi- lową: osoby uzależnione 74,68 nom zastępczym oferuje mobilną i ambu- „System wsparcia dla młodzieży przebywają- osoby bezdomne 64,98 osoby biedne 53,59 osoby opuszczające zakład karny lub ich rodziny 51,48 Adres Biura Projektu: PPM „Zajezdnia” osoby o niskich kwalifikacjach 49,37 ul. Legnicka 65 Źródło: badania własne DOPS. osoby chore psychicznie 46,84 54-206 Wrocław (AK.):Jakie są przyczyny procesów marginalizacji? osoby niepełnosprawne fizycznie lub umysłowo 43,04 Tel. 71 349 96 18 (PK.): Wykluczenie społeczne jako zjawisko wielowymiarowe, na jakimś osoby długotrwale korzystające z pomocy społecznej 38,40 etapie ludzkiej egzystencji może dotknąć każdego człowieka. Kwestią Adres stowarzyszenia : kluczową w tym przypadku jest, jakimi zasobami dysponuje jednostka ofiary przemocy 32,07 Centrum ds. Katastrof i Klęsk Żywiołowych „TRATWA” i jakie jest w stanie zmobilizować, by przezwyciężyć niekorzystny splot mieszkańcy terenów popegeerowskich 31,22 ul. Henryka Probusa 9/4 okoliczności. Jeśli człowiek dysponuje odpowiednim potencjałem, 50-242 Wrocław można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że jego trudno- osoby starsze 29,54 ści będą mieć charakter przejściowy, a ich konsekwencje nie wpłyną www.tratwa.org